Intrat templa novus tenera cum virgine sponsus,
Ut thalami firmet foedera, teste Deo.
Alme pater, primos thalamo qui iungis amores,
Unanimique facis vivere carne duos:
Sponsor ades, sociamque viro coniunge puellam,
Ut rata confirmet, foedera pacta, fides.
Tuque Cananaeos non aspernate iugales
Christe, meri mutans nectare, fontis aquam:
En age coepta tuo scrata favore secunda,
Auspice te iunctus sit sine labe torus.
Et tu sancte Patris Flatus, Natique potestas,
Cuius inextinctus flamine spirat amor:
Amborum pariles affla sub pectore flammas,
Arsuramque animis tempus in omne facem.
Dum loquor, en signum sub turribus aera dederunt,
Nunc tuba, nunc rauca tympana voce sonant.
Incedensque novo sponsus sublimis honore,
Per vicos vulgi lumina prona trahit.
Cui dextram virtus ambit, Doctrina sinistram,
Ast amor ignivomam ventilat ante facem.
Inde novem ingreditur Phoebe duce, turba sororum
Mnemosyne fertur quas peperisse Iovi.
Pone virum graditur demissi lumine virgo,
Virgo nativo picta rubore genas.
Quam Venus ac triplici comitatur Gratia nexu,
Et Decor et Tyria sidone cultus Honor.
Ite bonis avibus, tali Vir digne puella,
Nec minus et tali digna puella viro.
Numine placato socialia sacra parate,
Cum precibus manui iungite rite manum.
Auspicio quodcumque Die primordia sumit,
Non hoc infausto sidere cedit opus.
Vota cadunt, positas ambo volvuntur ad aras,
Quisquis ades, votis lingua animoque fave.
At vos divini mandata capessite verbi,
Et non oblito corde referte domum.
Ut subiectam tuum venereris sponsa maritum,
Quem Deus uxoris praecipit esse caput.
Ut Sponsae casto tenearis amore marite,
Quae surrepta tuis ossibus ossa gerit.
Sed neque solliciti facies inamoena laboris,
Coniugi comitem quem iubet esse Deus.
Territet ignava vestrum formidine pectus,
Et labor et merces digna laboris erit.
Haud consortis homo sanxit connubia taedae,
Hoc Deus ipse sibi vendicat auctor opus.
Vana fides homini, sed qui semel editus ore
Sermo Dei est, dubiam nescit habere fidem.
Ille suam promittit opem nubentibus, ille
Quam promittit eis, fert quoque fidus opem.
Caste Deus, castos inspirans cordibus ignes,
Summittensque pari corpora bina iugo.
Sint rata nexa tuo de numine vincula lecti,
Sint rata coniugii te data teste fides.
Illa coit firma thalami iunctura cathena,
Quae dominae iuvenem te sociante coit.
Sic quondam Isaco te conciliante Rebeccam,
Dissociata locis pectora iunxit amor.
Nec secus Isaco genitum, natamque Labane,
Arctior astrinxit te sociante fides.
Aspicis o, nec te volitantia spicula fallunt,
Coniugibus Satanas quae iacit, arte potens.
Irarumque faces et atrocis foemine rixae,
Ne vir sit nuptae, nupta sit aequa viro.
Huc ergo certam ne dirigat iste sagitam,
Hos clypei obiectu protege quaeso tui.
Quos non Idaliae coniunxit bruta libido,
Sed quaesitus honos numinis, alme, tui.
Ambiat unanimem felix concordia lectum,
Incidat et fausto nulla querela toro.
Si quid et inciderit, (nec enim ferus ille facesset)
In nova conversus gaudia luctus eat.
Quaeque virum fecit, faciat quoque nupta parentem,
Nec tardum tribuat filia nomen avi.
Ut cito succrescant amborum prole nepotes,
Per quos divinus multiplicetur honos.
Et bene habet, iunxere manus, precibusque peractis,
Pompa decens sacra iam redit aede domum.
Atria iam sponsi, conventu tota frequentat,
Atria laetanti vix satis ampla choro.
Molle lyrae festumque canunt, solemnia verba
Omnis io Hymen, o Hymenaee sonat.
Gratantumque vomit resonis penetralibus undam,
Intentior cultu splendidiore domus.
Nunc sponsum nostris fas compellare Camenis,
Et dare laetitiae pignora certa mea.
Ergo age quae longum iacuerunt fila, retenta,
Et desueta Erato plectra capesse manu.
Nam varios inter plausus, vocesque sonorum,
Crimen erit citharam conticuisse meam.
Crimen erit veteri non impendisse sodali,
Saepe aliis operam quam mea Musa dedit.
Ecquis eo longo magis est mihi cognitus usu,
Quem consors studium, quemque revinxit amor?
Certus amor, quem nec seiuncto mutua solvit ,
Diverso, patria dum procul, orbe vagor.
Dum nos civili fugat irretita tumultu
Gallia, felici non mihi tacta pede.
Dum mox Ausoniae pacatior excipit ora,
Hospita sed studiis haud satis aequa meis
Quid tanta dignum tibi, quid pietate rependam?
Qui memori absentem pectore semper habes.
Fallis et interea de me sermonibus horas,
Si qua pares inter mento facta mei est.
Dii tibi dent quaecumque tuo candore mereris,
Matthia o patriae fama, decusque meum.
Sed numeros mutare decet, prospexit Olympo
Hesperus et noctis praevius urget equos.
Hesperus in caelo quo non formosius ullum
Accendit tenebras sidus, agitque diem.
Hesperus igne suo qui tantum sidera vincit,
Quantum germanae Cynthius axe rotas.
advenit, iuvenes consurgite mensis,
Quis scit, an ad thalamos nunc Hymenaeus adest?
Fallimur? An prope flammeolum vibrare coruscum
Cernimus et digitos quod terit orbe, iubar,
Coccineaeque simul fulgentem vestis honorem?
Sic est, en Hymen en Hymenaeus adest.
Dicere nunc socii, nunc respondere iuvabit,
O Hymenaee Hymen, o Hymenaee Hymen.
Mitis Hymen, praedulcis Hymen, tu pectora frangis.
Atque animos iuvenum deicis ipse feros.
Victa maritali subdant ut colla capistro,
Et dicant fastu verba minora suo.
Suavis Hymen, permollis Hymen, tu corda puellis
Mulces, ut veniant ad nova iura viri.
Neve tenax illas tollat fiducia formae,
Quantula sit verni temporis hora, mones.
Pulcher Hymen, genialis Hymen, tibi vincla pudoris
Curae vincla data non temerande fide.
Tuque vagos ignes, veritaque libidinis aestus,
Furtivique inhibes gaudia caeca tori.
Tu facis, ut non cura virum, pietasque parentis,
Dilectae teneat non genetricis amor.
Quin patris oblitus, matris securus amorum,
Amplexu malit coniugis usque frui.
Acer Hymen, socialis Hymen, quis carmine laudes?
Aequiparante tuas praeco per ora ferat?
Tu vulsam matriaque sinu, colloque sororum,
Deducis iuveni nocte silente parem.
Cunctantemque gradus et fletibus ora rigantem,
Hortatu firmas dux animose tuo.
Non ut inexpertae dubitet se credere pugnae,
Iam miscente novo praelia torva viro.
Hymen o Hymenaee, tuo quod munere maius
Comparibus, taedae queis praeiere tuae?
Tu bonus amborum fecundas prole cubile.
Audiat ut mater femina, virque parens.
Te sine nulla domus natos dare, nulla nepotes
Ferre potest: friget te sine pigra Venus.
Si qua tuas exosa faces, coniugis usum,
Affectet vita celibe terra frui:
Non haec sacrificos aris, regnisque Monarchas.
Non patres habeat civibus, unde legat.
Poscit opem mundi triplex te machina, per te
Vitae hominum, vitae sunt aliment suae.
Hymen o Hymenaee, tuo quid munere maius,
Instaurante urbes munere, rura, lares?
Sed nox atra ruit, nos cantu ducimus horas.
Cetera per terras muta sopore silent.
Tu tamen o ingrata viro, ingrata Thalassio.
Virgo trahis segnes, tarda pudore, moras.
Pronubus intravit thalamos Hymenaeus et ipse
In lecto residens, Nupta, vir inquit ades.
Ursula tolle pedem, neu sis immitior ursa,
Haesitat ad primas cur tibi planta fores?
Ne dubita, te laeta manent hac gaudia taeda,
Felix et natis atque futura viro.
Ne pugna, lacrimis neu spargere cadentibus ora,
Quid frustra madidos proluis imbre sinus?
Non iter ad rixas non est ad proelia Martis.
Ad Veneris lusus blanditiasque venis.
Non tua crudeles innectent colla lacerti,
Exuccus lambet nec tibi labra senex.
Sed iuvenis, prae te cui sordeat aurifer Hermus,
Undaque gemmarum quicquid Eoa vehit.
Sed coniunx, quo non multarum laude secundum
Momen ab incana posteritate feres.
Quem neque Pierides, nec dedignatus Apollo,
Nec dator eloquii, natus Atlante, fuit.
Quem par ingenio probitas, virtutibus aequus
Artis honor, carum conspicuumque facit
Quem Philyreae oculus Camerarius urbis et orbis,
Discipulos inter gaudet habere suos.
Cuius, quot pubis quondam delecta Pelasgae
Pectora, Durantes ventre reclusit equus:
Docta tot illustres animas schola protulit orbi,
Ingeniis, famae nomina nota, suis.
Sed iam nupta venit, iuvenem miserata gementem,
Cui blanda aureolo spirat ab ore Charis.
Non oculos attollit humo, geminoque coruscas
Inficit huic igni taeda pudorque genas.
Non intertextis onerosa monilia baccis,
Non auro saturos ipsa crepante sinus,
Nec gravidam gestat peregrino munere vestem,
Perfusum myrrha non redolente caput.
In propriis sed pulchra bonis ac simplice vultu,
Naturae praefert ore nitente decus.
Labra rosas aequant nullis obnoxia gemmis,
Colla nivem, geminas lumina bina faces.
O felix virtute sua, virtute parentum,
Docta pudicitiam, docta laboris opus.
Ostia clauduntur, iam lectus cepit amantes,
Et nunc quod cupiit, laetus uterque capit.
Mutua quid testes amborum vota moramur?
Haec illis Erato nos cecinisse sat est.
Cetera nox, Hymen genialis, amorque monebit,
Tu Dea consueta Phocidos arva redi.
At vos par bene compositum, bene vivite, segnes
Nec sua prolifero dona negate toro.
Servet amor iunctos, pariter qui nexuit ambos,
Qui vinxit iuvenes, alliget ille senes.
Iussa Schelhammero properato carmina versu
Dum meditor, coeptis Musa benigna fave.
Dicite Pierides, solitos mihi dicite cantus,
Ut moduler fausto carmina digna toro.
Quo Philyre, coetu pariter gaudente sororum,
Alternos ducit festa per arva choros.
Et ruta thalamos, et gramine limina spargit,
Quale suo frondens margine Elister habet.
Dicite: nam teneris sponsum fovistis in ulnis,
Dum puer Aoniis labra rigaret aquis.
O tale illius celebret connubia carmen,
O tales resonent ad pia fulcra modi:
Quales Alcidae genitor cum traderet Heben,
Nec solae venistis ad haec solemnia Musae,
Adfuit Idalii Diva Gnidique potens,
Quam cirum Iocus atque cohors genialis Amorum
Puniceisque ibat Chloris amoena rosis.
Vernantique duas texebat flore corollas,
Flore maritales implicitura comas.
Ipsa Venus medica recludens pyxide succos,
Quos dederant docta gramina pressa manu:
Amborum placido permulsit amore medullas,
Quo perfusa Iovis risit odore domus.
Parte alia positis odiis, animoque novercae,
Ibat nubentum pronuba Iuno focis,
Non sine muneribus: lecti nam debita fatis,
Gestabat nivea gemmea vincla manu.
queis ubi forte pares animis astrinxit amantes,
Et dixit, Socii vincula necto tori:
Non longaeva dies illorum solvat amores,
Non fluxam alternans aura sinistra fidem.
His tum muneribus sese Dea laeta ferebat,
Praevius ante faces percutiebat Hymen.
Materna cinctus flaventia tempora lauro.
Stillabat Syrio tincta liquore coma.
Aspiceres longam talis illudere vestem,
Arctabant niveum lutea vincla pedem.
Ipsa parens oculis laetos afflabat honores,
Et sine labe genas, et sine labe comas.
Nunc quoque Iuno veni consortibus aequa duobus.
Nec tu pennigeri mater Amoris abes.
Este ambae sponso faciles, facilesque puellae
Sive Gabina tuae, Cypria sive tuae.
Ne dolor unanimos hodierna luce maritos,
Neu morsu rodat postmodo cura gravi.
Luce bona, valeatque dolor, cessenque labores,
Et dirum curae sollicitumque genus.
Ipse etiam ne quid sacra connubialia turbet,
Ridenti Phoebus vestiat ore diem.
Nubila diffugiant, Austroque coerceat intus
Aeolus et claustris imperiisque premat.
Omnia sint operata iocis, expertia luctus
Numina, amant hilari religione coli.
In prece totus eram: cum fulgens ignibus aether,
Adventum prodit numinis ecce mihi.
Numen adest, nosco comites, risere tenellae
Blanditiae et Veneris turba iocosa Sales.
Pande fores, te sponse petunt, tibi gaudia portant:
Surge et festivos devenerare choros.
Vota diem celebrent, prono iam sidera vultu
Suspiciuntque tuas efficiuntque preces.
Dicamus bona verba, novis gratantia sponsis
Carmina, dum modulans Calliopea canit.
Clare Vir, haud imae decorate propagine gentis.
Sed maior genti gloria laude tua.
Accipe veriloquo fundam quae carmine fata,
Et mea conde tuo pectore dicta memor.
Quae tibi non fortes, non exta, nec omina penna,
Sed Phoebi tripodas, templaque crede loqui.
At vos fatorum pandentes abdita, versus
Currite iuncta simul verba sequente lyra.
Quid votis optas, vidui post taedia lecti,
Ducitur in thalamos nupta novella tuos.
Qualis Dulichios fertur subiisse penates,
Penelope multis sollicitata procis.
Qualis Thessalico virgo deducta cubili,
Intulit aureolos Laodamia pedes.
Qualis e accubuit coniunx Capanea marito,
Digna minus misero, non meliore toro.
Quaeque Pheretiaden animi spectata redemit,
Alterno instaurans funere, fata viri.
Si genus excutias et stemmata longa revolvas,
Non venit e media plebe puella tibi.
Illa tibi socerum dat Paeonis arte celebrem,
Mauricio quo vix carior alter erat:
Mauricio, tantum quo Misnidos superabit,
Aemathio quantum principe Pella tumet.
Ut nemori decus est viridanti vertice quercus,
Arboribusque comae, sic socer ille, tibi.
Ex re frondentis dictus cognomine silvae,
Perpetuo cuius germine fama viret.
Quid matris memorem laudes, probitate perenne
Quae meruit, pulchro quaeque pudore, decus?
Antestat probitas auro, flammisque Pyropi,
Praelucet pulchro gratus in ore pudor.
Ut sileam priscos Libenavae stirpis honores,
Unde suam ducit nobilis illa domum.
Quid referam dotem, fortunae rara benignae
Munera, nec fatua reicienda manu?
Gratior est virtus numerosa praedita dote.
Ac nummis, formae conciliatur amor.
Currite fatorum pandentes abdita versus,
Currite, iuncta simul verba sequente lyra.
Seu male, fortis equus lentis succedit habenis,
Iam primum expertos qui premit ore lupos:
Sic effrene pecus mulier, praefracta mariti
Usque reluctatur subdere colla iugo.
At non ista tuam traxit contagio nuptam,
Nec pessum vitiisque publica culpa dedit.
Nil oculi feritatis habent, nil pectora fellis,
Incubat ambrosiis gratia blanda genis.
Nec metus est, ne quando tuis offensa repugnet
Imperiis, dominum neu gerat illa domus.
Saepe tuum quando bilis iecur uret, amicis
Obsequiis iram leniet ipsa tuam.
Demulcensque animos, placidae dulcidine vocis,
Quis te, quas lux, inquiet, ardor agit?
Sic referet, niveisque ligans tua colla laceris,
Libabit labris mellea labra suis.
Nec mora frigescens vanescet servor in auras,
Victaque blandit iis mollibus ira cadet.
Currite fatorum pandentes abdita versus,
Currite, iuncta simul verba sequente lyra.
Non semel illa faciet te prole parentem,
Nec semel ex nepti nomen habebis avi.
Nascetur vestra generosus origine gnatus,
Consimili referens nomine, fronte, patrem.
Sicut in apricis nitidum caput exerit hortis
Rosmaris, aut laeto gratus odore crocus:
In lusum quem pulchra suum, ornatumque puella
Educat et riguis sedula spargit aquis:
Uvidus ille suos paullatim pandit honores,
Ridet odoratis suavior aura comis:
Nec secus assurgens primis Balthassar ab annis,
Multa ferret matri gaudia, multa patri.
Mox ubi firmarit stabili vestigia planta,
Doctrinaeque simul coeperit esse capax:
Illum per saltus Cynthi , per amoena vireta,
Cataliae ducent in sua templa Deae.
Perfundentque sacris divinae Aganippidos undis,
Unde pater cupidam diluit ante sitim.
Ille Medusaei replens se nectaris haustu,
Imbuet omnigena pectus ab arte suum.
Maiorumque bibet virtutem ineunte iuventa,
Haud generi suboles inficianda bono.
Non indignus avi titulis meritisque paterni,
Qui Glaucham bis duo lustra regit.
Non genitore, sacri praeclaro antistite Iuris,
Curia patrorum quem probat atque forum.
Dum legum nodos cautus atque aenigmata solvit,
Civica pro trepidis et capit arma reis.
Gallia quem mirata fuit, sed Gallia nondum
Perfida, Christeicolae nec laniena gregis.
Currite fatorum pandentes abdita versus,
Currite iuncta simul verba sequente lyra.
Nunc age foemineam prolem, qua fila sequantur
Accipe, nec sati prodigus esto tui.
Qualis arenosas Cyprii prope litoris oras,
Myrtus honoratas explicat alta comas:
Quam Spio, quam Cymodoce , Panopesque virgo,
Florigenae certant spargere roris aqua:
Talis quae vestro prodibit germine matris
E gremio mittet nata tenella manum.
Maternum roseo spirans ex ore decorem,
Ut cum picta novo flore renidet humus.
Illi certatim fundent sua munera Divae,
Luna genas, flavam laeta Dione comam.
Sideribusque pares geminos Cythereis ocellos,
Quaque fluant liquido melle, labella Charis.
His aurora manus, humeros Latonia virgo,
Addet marmareos Nereis alba pedes.
At morum decus et rasas super omnia dotes,
Adicet prompta Pallas amica manu:
Frontis ut eximium virtutibus aequet honorem.
Nec facies, morum fulgeat ante iubar.
Sistite: cum verbis desine chorda loqui.
Finierat Dea, cum sero prospexit Olympo
Hesperus, in caelo quo non formosius ullum,
Accendit tenebras sidus, agitque diem.
Hesperus igne suo, qui tantum sidera vincit.
Quantum Germanae Delius axe rotas.
Dicere nunc iuvenes, nunc respondere puellas
Tempus, io Hymen, io Hymenaee Hymen.
Dicite io Hymen et Hymen iterate canendo,
In numerum gaudet saepe vocatus Hymen.
Sic ubi post varios ventique marisque labores,
Incolumi pressit litora grata pede,
Otia laetus agit, securo navita portu,
Et casus gestit commemorare suos:
Seu patriae tu nunc Hieronyme redditus oris,
Dulcia tranquilla gaudia mente foves.
Moribus et cultus, nec doctae nescius artis,
Morum dote places omnibus, arte places.
Teque sibi generum prae cunctis eligit unum
Brambachus , Phoebi cura decusque sui.
Et qui cum vitae iucundos exigat annos,
Te sibi consortem virgo puella petit.
Macte novis laudum titulis, animique probatis
Macte bonis, fortis munere macte novo:
Quod cupio, ecce capis: longarum meta viarum
Haec datur, in thalamo compare blanda quies.
Qua modo concessa post tot discrimina rerum,
Atque pericla solo multa, pericla salo:
Non te paeniteat posthac, duxisse sub orbe
Externo vitae tempora plura tuae.
Et nive inaccessas manibus reptasse per Alpes.
Adriaticique minas exsuperasse maris.
Nondum ter quinos aetas tua viderat anos,
Cum patrii linquis dulcia rura soli.
Ex illo qui te iactarint tempore casus,
Non facile est teneris enumerare modis.
Gallia puerum docuit, sed Gallia nondum
Perfida et sceleris crimine foeda mali,
Sed studiis exculta bonis, sed iuris aequi
Hospita, nequitiae nescia, cassa dolis.
Te gravis eloquio Duaremus cepit alumnum,
Cognitus extremas Solis ad usque plagas.
Et legum solvit nodos Cuiacius , ille
Maximus ingenii laude, nec arte minor.
Ut stileam tibi quos tribuit vel Dola magistros ,
Vel Taurinorum nobile gymnasium.
Neu Goveane rudi, neu te Cravetta Camenae
Aggrediar, Graia nomina digna tuba.
Hinc te digressum Lombardorum ora recepit,
Formatrix studii non inhonora tui
Quid referam Torvelle tuum, quid Cepphale nomen,
Lumnia Iuridici clara, decusque chori?
Quos tibi doctores Ticini antiqua dederunt
Moenia, Gallorum nobilitat a nece.
Iam bene iudicium firmarat plenior artas,
Signabatque tuas lana tenella genas:
Excipit hospitio cum te Saturnia tellus,
O eadem Musis hospita grata meis.
Nomina, longa mora est, doctorum clara referre,
Quos urbis Patavi culta Lycea ferunt.
Promptius expediam, quot apes pascantur in hortis,
Singula quam numeris commemorabo meis.
Hic tibi Menochii docentis ab ore
Contingit sacrum discere iuris opus.
Doctrinaque, tuum Deciani pascere pectus,
Et liquido legum fonte rigare sitim.
Quo neque malueris, gemmarum quicquid et auri
Aequor habet, rutilis aut vehit Hermus aquis.
Praetereo morum doctrinarumque magistram,
Felsinam inexhaustum divitis uber agri.
Quae te continua trieteride fovit alumnum,
Sectantem Papio sub duce castra fori.
Quid loquar? Ausoniae reliquas ut videris urbes,
Et mores hominum, flumina, templa, vias?
Et caecos nemorum saltus et lustra ferarum,
Et loca mortalia vix adeunda pede?
Non ut mutares caelum, seu Styrmona tranans,
Strymona grusque fugit, Strymona grusque redit:
Sed rerum ut pareres usum, externisque notares
Exemplis, essent quae fugienda tibi.
Nomine quo, potius merito es celebrandus honore,
Et versu dignus splendidiore cani:
Quam si degenerem primo sub flore iuventae,
In patria, matris te tenuisset amor,
Haud bene confinis gnarum telluris et urbis,
Indocilem rerum, moribus atque rudem.
Quod genus hoc hominum, terrae natalis amore
Quod nimio, longas non amat ire vias?
Quos primis in qua olim reputavere sub annis,
Illa domus pueros novit et illa senes.
queis mundi limes, vicini terminus arvi
Creditur et Lybicum stagna propinqua fretum.
Idem promit ager soles, idemque recondit,
Signat et aestatem messis et umbra diem.
Non haec vita mihi contingat, gaudeat ista,
Quam iuvat ignavum delituisse domi.
At mihi longinquae gentesque urbesque petantur,
Et toto patria dividar orbe mea.
Notescamque peregrinis novus advena terris,
Me Tigris noscat, me vehat amne Liger.
Hoc iuvat, ante focos alius torpescat inertes,
Aut viridi recubat desidiosus humo.
Scilicet est hominum non omnibus una voluptas,
Scilicet est pulchrum velle cuique suum.
Velle cuique suum placet, sua quemque voluptas
Alliciat, blandis insidiosa modis:
At tu laudata decora inter plurima stirpis,
Non minimum ducas hoc tibi sponse decus,
Quod mores hominum multorum et videris urbes,
Et lingua redeas cultus et arte domum.
Salve maternaeque domus gentisque paternae,
Virtutis titulis, fama secunda, tuae.
Gloria Pistoriae, Pantz mane gloria gentis,
Lipsia quam meritis praedicat aucta piis.
Sit Deus ipse tuo, quem diligis, aequus amori,
Et tibi coniugii, prosperet auctore, opus.
Magdalena tuis non ullos ignibus ignes
Permutet, nec te carior urat amor.
Illa suis oleae proventus partibus aequet,
Arboreis certes foetibus ipse parens.
Innumero proles mensam stet ut agmine circum,
Ludat avique nepos plurimus ante pedes.
Brambachum simili referens virtute, nec impar
Sporero proavo laudibus, ore patri.
Non lis ulla domum, non intrent iurgia lectum:
Pace domus constat, gaudia lectus amat.
Nec vos deficiant felicis commoda vitae,
Vester inextincto luceat igne focus.
Multo gratus ager reddat cum foenore fruges,
Horrea distendat messis et una lacus.
Mille greges, nemorum vobis in saltibus errent,
Mugitus discant aemula prata boum.
Numquam destituat corpus mens sana salubre,
Obsequiis homini grata, placensque Deo.
Haec vobis exopto, meis sed plura petitis,
Omnipotente Deus conferat ipse manu.
Ille Deus, Deus ille, a quo, seu fonte perenni,
Perpetuis manat copia cuncta bonis.
Sic olim, si prisca dest componere nostris,
Aptari et summis inferiora licet.
Abramides raptae suspirans matris amores,
Et longos condens voce gemente dies:
Suppressit lacrimasque dolens et gaudia cepit
Laetica instaurans pristina damna nova,
Cum thalami intravit, Christo comitante, Rebeccae,
Libavitque labris mellea labra suis:
Seu tu luctifico perculsus funere matris,
Et maerens vidui tempora dura patris,
Ottiliae Ludovice tuae meditaris amores
Sponsus, et amplexus blanditiasque paras.
Dulcis amaricies amor est: tibi tristia laetis
Alternans miscet dulcis amarus amor.
Scilicet haec vitae est species, quae perstat eodem
Rara statu, dubias fertque refertque vices.
Et modo blanditur, vultus modo sumit atroces,
Nec servat stabilem mox variando fidem.
Sic numquam caelo facies sua constat in orbe,
Sic numquam rerum forma subinde manet.
Non annis similes producit Cynthius annos,
Sedque dies aliam postera quaeque videt.
Non horam agnoscit (tanta est discordia rerum,)
Quae modo decurrit, protinus hora sequens.
Desine perpetuum vitae sperare tenorem
Quisquis es et fortis nolle videre vices.
Usque adeo permixta bonis mala temperat, aevi
Arbiter et nutu versat agitque suo.
Dum bibimus, dum serta, iocos, unguenta, puellas
Poscimus, incautis cura, dolorque subit.
Praecipiti fugiunt cursu mortalibus anni,
Nec pietas rugis inicit ipsa moram.
Sic matre, Ludovice, tibi mors abstulit atra,
Insignem meritis, conspicuamque fide.
Qua vix nupta fuit reverentior ulla mariti,
Nec veri cultus clarior ulla Dei.
Sed moderans humana, tuo Deus aequus amori,
Compensat matris funera, matre nova.
Ut tibi maternum matercula praestet amorem,
Quae plus oculis diligat ipsa suis.
Illa tibi luctus et curas leniet arctas,
Illa tibi aerumnae dulce levamen erit.
Haec te dilectam faciet dediscere matrem,
Afflictique malum non meminisse patris:
Nec socrus decumbentis sentire dolorem,
Quae fati extremum sustinet aegra diem.
Eventura loquor, tu ne eventura loquentis
Addubita verbis certus habere fidem.
Haec tibi quae canerem placido Deus edidit ore,
Cuius tu nihili ducere verba cave.
Ille suam soboli (res est haud vana) piorum,
Propitio dextram numine spondet opem.
Et natis natorum et quod nascetur ab illis;
Saecula victurum saecula mille genus.
Quae te sanctorum prolem Ludovice parentum,
Consortemque tuam nunc quoque certa manet.
Non vos uber agri, non copia deseret auri,
Non res destituet parta labore domum.
Non lis ulla torum quatiet, non iurgia mensam,
Non vestros feriet proxima noxa lares.
Martia non vobis turbabunt classica somnos,
Nec clamor plateis hosticus, arma fremens.
Aemula certabunt generosis vitibus uxor,
Punicaque aequabit semine grana pater.
Qualia pubescunt pingui plantaria terra,
Quae matrum abscindens corpore cultor alit:
Talis ab amborum succrescet stirpe propago,
Quae ludat vestros ante novella pedes,
Exhilarans patrum iucundo examine curas,
O etiam luctum demere possit avo.
Dicabam Vetzere tibi contemptor amoris,
Arsurum tenero pectus amore tuum.
En ardes, flamma molles urente medullas,
Iam tibi Dodona verior augur ero.
I nunc, atque iter externas molire per oras,
Ut redeas animo cultus et ore domum.
Quo fugis, ab ignota petens procul arva, virosque?
Non pueri, non est praepetis ulla fuga,
Non si Gallorum properes modo rursus ad urbes,
Hospitium studiis quae tribuere tuis:
Atque iterum incipias pendere docentis ab ore
Donelli, cuius labra Thalia rigat.
Non si Troiani subeas Antenoris urbem:
Quo te cumque loco siste, sequetur Amor.
Quid tibi nunc prodest leges didicisse sacratas,
Et iuris studiis implicuisse manus?
Nescit amor leges, et iuris spernit habenas,
Non est ulla tuis gratia Balde libris.
At bene habet: te nanque suis quae cepit ocellus,
Incidit in casses praeda puella tuos.
Vulnus alit venis, vulnus quae fecit amanti:
Et flagrat, flammas quae tibi prima dedit.
O factum Vetzere probe, dignumque faceto
Carmine, gratantis laeticique chori.
Omnis amor magnus, sed compare maior in igne:
Hunc Deus, ut vivat, flamine lenis alit.
Cur non ergo tibi pariter gratemur amici,
Turba sodalitii foedere iuncta tibi?
Cur tua non lepido celebret connubia versu,
In taedas Erato nostra diserta tuas?
Accinat et laudes alternae voce Camenae ,
In laudes Clio non pigra, sponse, tuas?
Sic eat: alterno gaudent modulamine Musae,
Nec levis alternis gratia rebus inest.
Dic Erato versus, dic carmen amabile Clio,
Quod nova cum sponso discere nupta velit.
Er. Nempe tibi primis nascenti Paule diebus,
Fausta renidenti sternuit ore Venus:
Cui datur in dextram claro sata semine virgo,
Edita Stromeria virgo pudica domo.
Cl. At tibi vitales productae in luminis oras
Arrisit vultu suaviter, Anna, Lepor:
Gaudia cui iuvenis materna stirpe celebris,
Et patris egregius stemmate, blanda parat.
Er. Inter Elistinas facie pulcherrima Nymphas.
Et morum raris condecorata bonis,
Mille procis placuit frustra: tu mille procorum
Unus habes lecto votaque spemque tuo.
Cl. Et sponso non una tuo dum pulchra videri
Virgo cupit, crines pexuit aegra suos.
Sed neque sic potuit satis illi pulchra videri,
Et frustra crines pexuit aegra suos.
Er. Qualiter irriguo pubescit amaracus horto,
Qualiter in pratis lilia picta virent:
Haud aliter laeto vernantis flore iuventae
Enitet et roseum possidet, Anna, decus.
Cl. Qualis ab Eois nitidum caput exerit undis
Lucifer et noctis nubila mane fugat:
Tali fronte micat iuvenis, comique serenat
Lumine, tristitiae si quid in ore sedet.
Er. Dulce rubet flammas imitans fulgore Pyropus :
Dulce rubet, quem dat purpura fauce liquor.
Flammeolos spectans oculos, est gratia dices,
Nulla Pyrope tibi, purpura nulla tibi.
Cl. Suave manus addunt ebori decus, insitus auro
Suave viret Scythico qui venit axe lapis.
Gratior est pulchro splendens in corpore virtus,
Qui virtutis eget, nil iuvat oris honor.
Er. Non est Anna rudis deducere stamina fuso,
Nec digitis plenas exornare colos.
Vel Babylonis acum germanis vincere textis,
Virginis Idmoniae vel superare manum.
Cl. Qui legum auscultat solventem aenigmata Paullum, tuae.
Et dantem pleno verba diserta foro:
Hunc disciplinae non falso agnoscet alumnum,
Seu Donnelli tuae, seu Wesebece.
Er. Montibus est ornus decori, nemorique cupressus,
Litoribus myrtus, fluminibus salix:
Tu decus omne tuis, patriae tu gloria terrae,
Tu comitum, sponsi tu nitor, Anna, tui.
Cl. Arboribus vitis speciem dat, vitibus uvae,
Et segetes arvis, ilicibusque nuces:
Tu proprio geminas maiorum laudis honorem,
Et genus exornas nomine, Paulle, tuo.
Er. Munera quid memore fortunae rara benignae,
In freta non fatua proicienda manu?
Gratior est virtus numerosa praedita dote,
Ac numinis, formae conciliatur honos.
Cl. Parta cui iusto sordent patrimonia censu,
Quisquis es emunctae munere naris eges.
Divitiae genus et titulos et iugera donant.
Scilicet hoc cornu Copia dives habet.
Er. Deum canimus, sero prospexit vesper Olympo,
Accendens tenebras luce, fugansque diem.
Cl. Vesper adest secum terrisque crepuscula portat,
Nox ruit et Veneris cominus hora venit.
Er. Noctifer o quis te caelo crudelior ignis,
Lumine collustrat noctis opaca suo?
Tu matris natam complexu avellis ab arcto,
Quas bene concordi pace ligarat amor.
Cumque viro ferus armato committis inermem:
Quid gravius capto miles in hoste paret?
Dicite io Hymen, Hymen iterate frequentes,
In nunerum gaudet saepe citatus Hymen.
Cl. Noctifer o quis te caelo iucundior ignis,
Lumine collustrat noctis opaca suo?
Tu iuvenis firmas, cupidae te vota puellae,
Praetulit in thalamum cum tua flamma faces.
Iungis et amplexu pariles et gaudia praebes:
Quid tali potius munere poscat amans?
Dicimus o Hymenae hymen, ades o Hymenae,
Ad taedas properat rite citatus Hymen.
Er. Hesperus a vobis innuptae subtrahit unam,
Quam retines gremio sponsus abire vetat.
Vosque revisurae circumdat bracchia collo,
Iniciens avidas in sua iura manus.
Ne saevi iuvenis, tecum post exigit aevum:
Nunc illi comitem fas sit adire choros.
Quod det iis, petit haud longi sibi temporis usum,
Noctes atque dies inde datura tibi.
Sed nil proficimus, sera claudit inhospita postes,
Dicite io Hymen o Hymenae veni.
Cl. Hesperus in lecto geminos coniungit amantes,
En quod uterque cupit, laetus uterque capit.
Et iuvat innuptas tamen hunc incessere dictis,
Eius et irata capere voce iubar?
Sed facile est ipsis verba et componere questus,
Et iusso madidas imbre lavare genas.
Ah quoties tristi praetexunt gaudia vultu,
Et quod amant penitis mentibus, ore negant.
Quid tum ,si quod avent animis, sermone refutant?
Dicimus o Hymen o Hymenae veni.
Er. Qualis purpureo species est flore comanti
Narcisso, quem Sol prolicit, aura fovet:
In lusus curaque suos solerte puella
Educat et riguis sedula spargit aquis:
Talis virginae decor est et gratia frontis,
Talis virgineo lucet ab ore nitor.
Donec sincerum tenet intemerata pudorem,
Nec vitiis formae polluit atra decus.
Quae sapis, intactam custodi virgo corollam,
Dicite io Hymen o Hymenae veni.
Cl. At nisi deciderint maturo tempore flores,
Non arbor fructus, non feret herba suos.
Nullus honor viti, tumeat nisi foeta racemis,
Nec steriles quisquam vomere sulcat agros.
Sic consorte carens virgo atque inculta senescens,
Est risus pueris, despicitur suis.
At quae iuncta toro, prolem dat culta marito,
Est iucunda viro, diligitur suis.
Quae sapis, haud differ tua gaudia, labitur aetas,
Dicimus o Hymen o Hymenae veni.
Er. Flammea num videor mihi cernere? flammea certe:
Fallor, an ad thalami munia venit Hymen?
Venit Hymen, coetusque suos invisit et omen
Dat sponsis, pellens ter pede laetus humum:
Dulcis Hymen, genialis Hymen, qui iungit amantes,
Et Veneris lusus blanditiasque docet.
Desine festivos mecum lyra, desine cantus,
Qui thalamos intrat, cetera pandet Hymen.
Cl. Quod iubar hoc? Hymenaeus adest: procul este profani
Ecce fasces praeeunt cominus, ecce faces,
Ipse suas spargitque rosas funditque liquores:
queis bonus amborum pectora mulcet Hymen:
Suavis Hymen, socialis hymen, cui zonula curae,
Quam nuptae prima nocte resolvit amans.
Iam pariter cum voce loqui mea tibia cessa:
Quod superest, ambos rite monebit amor.
At vos optato quos iungit lumine vesper,
Vivite concordi pectora bina toro,
Vivite, nec segnes validam exercete iuventam,
Quod sibi poscit Hymen munere, monstrat amor:
Quod iuvat, implentes numerosa prole penates,
Quae matrem referat moribus, ore patrem.
Non arvum sine fruge iuvat, sine frondibus arbos,
Et sine Sole dies et sine prole torus.
Qui probitate parem tulerit matrique patrique,
Haud partus vobis dissimulandus erit.
Materno nec turpis avo, indignusque paterno,
Quorum virtutis nunc quoque fama viget.
Quos nec tempus edax rerum, nec cana vetustas,
Nec crudo poterit morsu abolere situs.
Sic generis series longa retro laude celebris.
Perpetuum vestro semine germen aget.
Huc addat, si quae vitae sibi postulat usus,
Accumulans vobis commoda cuncta Deus.
Ite, satis lusum est aequales, ite puellae:
Scilicet officiis convenit esse modum.
Arbiter haud opus est sponsis, cur gaudia testes
Differimus? Lecto femina virque cubant.
Dumque ambo spirant somnos, inspirat amorem
Alter in alterius iugiter ore sinus.
Carpite iucundam Paulle et tua vita quietem,
Dum redeunte fuget Lucifer astra die.
Vesper adest, sua declivi iam Vesper Olympo
Lumina, formoso cum sidere tollit ab undis.
O decus Albiadum nymphae, consurgite nymphae,
Et vos o iuvenes contra, consurgite contra:
Laeta dedit sponsae venientis tibia signum,
Increpuitque sonum gratanti buccina cantu,
Iamque fasces praeeunt, et adest en cominus ipsa.
Dicite io hymen, et Hymen geminate canendo.
Dulcis Hymen, genialis Hymen, ades o Hymenae.
Huc ades, et ruris on sperne fragrantis honorem:
Rura tuas primum taedas festiva tulerunt,
Rura tuos Hymenae iocos et gaudia primum
Senserunt, experta iocos, et gaudia primum.
Rure Cupido faces, sibi sumpsit rure sagittas,
Seque inter pecudes indocto exercuit arcu:
Tunc pecudes, tunc telis armenta lacessens,
Qui face nunc iuvenes, nunc ustulat igne puellas.
Dicite io Hymen et Hymen iterate canendo.
Blande Hymen, iucunde Hymen, ades o Hymenae.
Huc aditum fer Dive, nec est quod rura recuses,
Rura etiam Fauni coluerunt, rura Napaeae,
Rura Pheretiadae pastor formosus Apollo,
Et genus heroum, nati melioribus annis:
Huc ades, ipsa suas Tritonia diligat arces,
Rura tibi et virides placeant in collibus agri.
Dicite io Hymen, et Hymen geminate frequentes.
Suavis Hymen, socialis Hymen, ades o Hymenaee.
En omnis tibi dona parat silvestria pubes,
Verbenas apiumque legens et germen acanthi,
Atque ederae frondes et Eryngion utile nuptis,
Et bullos et Acidalios tua munera flores.
En tibi culta domus, tibi strata cubila rident,
En tibi delitias parat obvia turba puellae,
Pellentesque solum pede teque Hymenaee citantes.
Dicite io Hymen et Hymen iterate frequentes.
Pulcher Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .
Te procerum delecta manus, longa ordine pompa
Exspectat, procerum Augusti manus inclita bello,
Consiliisque potens, et magnis debita fatis:
Principis Augusti procerum quo sospite, numquam
Imperii victas res, accisasque fatebor.
Quid cessa Hymenaee? Vocat te sponsus et imis
Opperiens te suspirat nova nupta medullis.
Dicite io hymen, et Hymen geminate vicissim.
Mitis Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
Ut messem fator exspectat, frugemque colonus,
Ut vernum tellus Solem, egelidos tepores,
Seu prata irriguum sitiunt arentia fontem,
Cum Cane tostus ager morientibus aestuat herbis:
Sic cupidos sitit amplexus, roremque labelli
Virginis optatae iuvenis, iuvenisque puellae.
Dicite io Hymen, et Hymen iterate vicissim.
Mollis Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
Turture gaudet amans turtur, parilique columbus
Chaoniae gaudet devinctus amore columbae:
Martha suo fruitur Ludovico, nec Iovis illi
Praeponat thalamos, Marthae Ludovicus amore
Gestit ovans, Helena nec eam, mutetve Diona:
Mutua sic urunt aequales pectora flammae.
Dicite io Hymen, et Hymen Hymenaee canentes.
Sponsor Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
O bene compositum par, quo vix arctius ullum
Convenit, generisque satu vix clarius ullum:
Ingenua iuvenis facie, vultuque sereno
Dans clarum mentis specimen, manifestaque prodens
Gentis signa suae, virtutis signa paternae:
At virgo suffusa genas utrasque rubore,
Fronte nitens rosea , comites natalibus una
Aut superans omnes, aut morum dotibus aequans.
Dicite io Hymen et Hymen Hymenae sonantes.
Pronube Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
O digna iungenda viro, lectissima virgo:
Quis Pistoriadum gentis, quis nomina nescit,
Nomina Lipsiacas inter fulgentia stirpes?
Inclita doctrinae titulis et fascibus ampla,
Et meritis praeclara suis et iuris et artis
Artis Paeoniae titulis et honoribus aucta.
Quis te Nicoleos digna celebrare Camena
Laude Machaonia clarum, titulis superbum
Consulis, aut merito possit super aethera cantu
Tollere, teque Simo Medicum, te nomine eodem
Insignem, legum custodem et iuris amussim?
Quam schola Ticini docuit, quam Lipsia summis
Ornavit titulis, quem Saxonis aula recepit
Munere functa amplo, duo ter quinquennia vitae.
Quis te maiorum nulli virtute secundum
Exaequabit avis, meritum exaequante Thalia
Magne Modestine, eloquio ingenioque celebris?
Iuridicae tu summa scholae laus, tu decus aulae
Eximium, tu natalis spes ardua terrae.
Quid loquar Hartmanum, doctu exercere togatae
Munera militiae, doctum sine sanguinis haustu,
Mitia pacato sub iudice bella movere?
Si non vana meam fallunt praesagia mentem,
Tu super et titulos et avitae laudis honores
Ascendes, patrioque tuis geminabis honores.
O digno iungenda viro lectissima virgo:
Quid Fachso genitore satam, quid consule Fachso
Conspicuam memorem matrem, prudentia sexu
Cui maior fuit et sexu constantia maior.
Quae gentis decus ipsa suis virtutibus auxit,
Tam decus ipsa suis, quam laude ornata suorum.
Nam Fachsi cui non evectum ad sidera nomen,
Egregium Fachsi nomen pervenit ad aures,
Atque ministeriis heroum didita fama,
Saxoniae ducum, atque tuis o Carole quinte
Servitiis spectata fides et cognita virtus?
Cuius Nestorei manabat mellis ab ore
Gratia et eloquii nectar, Suadaeque medulla.
Nunc animo metire tuum, lectissima virgo,
Nunc metire virum, tantis natalibus amplum,
Per generisque sui virtutes ire paratum,
Si vitae iustos Lachesis concesserit annos.
Gaudia virgo fove tantis successibus aequa:
Laetitia genetrix Venus est, et gaudia poscit.
Huc ades o Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .
Tu quoque coniugio tantae dignate puellae,
O iuvenum flos sponse, tuae spes altera gentis,
Gaudia mente fove tantis successibus aequa.
En tibi nupta datur, cui quas componere possis
Invenias paucas, augusto stirpis honore,
Ingeniique bonis et rarae munere formae.
Quam Charites finxere manu qua Mysides inter
Mysides Albinae, nitidos aluere lapillos.
Qua non dura Venus, qua cura benigna Minervae
Muneribus decorare suis certamine gaudent.
Cui pater est ducis Augusti praelatus in aula,
Egregius pater et tanto quoque principe dignus,
Cui ferre parem, cui se memorare priorem,
Qua patét imperii limes, non audeat ullus.
Vera loquor, non fit fraudi mihi dicere vera.
Heu mihi, quod tenui non exaequare Camena,
Andini in promptu est divina poemata vatis,
Maeoniam Latio qui provocat ore Thaliam:
Te canerem, nomenque tuum, Dux maxime, nostro
Per terrae ferrem, nostroque per aequora versu.
Sed nec opus tibi laude mea, qui maior es omni
Carmine, qui factis aequasti nomen Olympo:
Et mihi mersa labat tanto sub pondere cervix.
Vive diu magnis olim Dux debite regnis.
Ad te nunc redeo, tantis dignate hymenaeis,
O iuvenum flos sponse, tuae spes altera gentis:
Quae capis, haec iusto bona tecum examine pensa.
Ecce parat tecum molles coniungere somnos,
Dresdenses inter virgo celebrata puellas,
Quae tibi dat socerum titulis et honoribus auctum,
Magnificis socerum titulis et honoribus auctum,
Praeside Leucorei quo gaudent sacrata palaestrae.
Cui si forte libet iaculari flumina lingua,
Non animos vulgi regat illo fortius alter,
Non alius sedare queat hoc promptius iram
Principis eloquio vel demulcere senatum.
Mira subest verbis gravitas, facundia mira
Adducta cum fronte subest, rursusque remissa
Iucundus cum fronte lepos, et gratia praesto est.
Hunc fora mirantur, veneratur curia, laudat
Illius aula fidem, multos experta per annos.
Ter denos experta fidem probat aula per annos.
Sed neque cuncta licet properanti dicere versu,
Nec Lindemanae gentis detexere laudes
Nunc omnes, generis seriemque revolvere longi,
Aut tua Phoebea celebrati Caspar ab arte,
Saxoniae ducibus quinos nota quater annos:
Aut tua Iane meis insignia trader Musis ,
Quae legum tibi, sacratique peritia iuris
Contulit, et dubiis prudentia cognita rebus.
Illa canant alii post haec et laudibus ornnent
Te quoque matronale decus, lectissima mater.
O felix virtute tua, virtute parentum,
Coniugioque tui multis praelata matri:
Nunc etiam natae thalamis generique beata.
Haec alii memorent, medium iam vergit ad axem
Nox cursu, suadentque cadentia sidera somnos.
Ire lubet, quoniam ire iubet complexibus arctis
Qui nuptam retinet sponsus, nectitque lacertis.
Ite, quid amborum differtis gaudia testes?
Ite domum iuvenes, venit Hymen, ite Puellae.
Huc ades, o Hymenae Hymen, ades o Hymenae.
At quam luce nova faciem, quam mane puellis
Ostendes faciem virgo, nec tunc quoque virgo,
Mane novo, lecto iuvenis digressa mariti?
Qualis enim intacti nitor est et gratia floris,
Quem mulcent Zephyri, Sol educat, irrigat aether:
Talis virgineae decorest, et gloria frontis,
Dum castum tenet intemerato corpore florem.
Sed bene habet, nec te moveat iactura pudoris,
Quam tibi multiplici pensabit faenore proles,
Digna tuo proles patre, non indigna marito.
Nem fructum flos iste dabit, qui carpitur ungue,
Qui sponsi nova nupta tui defloruit ungue.
Nec soli es tibi nata, tui sibi vendicat ortus
Et partem Pater et partem quae in luminis oras
Te genetrix enixa dedit: qui iura marito,
Qui sua iura tui genero cum dote dederunt.
Utere sorte tua, neu tristi gaudia mente
Perde tori, lusus neu defuge dura feraces.
Quaerit Hymen lusus et amat sua gaudia lectus.
Hymen, o Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .
Salve Martha tuo felix nunc coniuge, salve,
Et salve Ludovice tua, modo virgine felix,
Nunc nupta, post et felix hac matre futurus:
Fortunati ambo: vestrum Concordia lectum
Ambiat et thalami custodes limina servent
Pax et Amor mensamque Fides et Gratia pascant.
Oscula iungar Amor Fidei, Concordia Pacem
Implicet ac firmo liget omnes Gratia nexu.
Hymen, o Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .