---

page 1, image: s001

POEMATA GREGORII BERSMANI ANNAEBERGENSIS, IN LIBROS DUODECIM DIVISA. [Illustration: unclear ] LIPSIAE CUM PRIVILEGIO.

GR. [Abbr.: GREGORIUS] BERSMANUSANNAEB. V. clariss. [Abbr.: ANNAEBERGENSIS VIRO CLARISSIMO] ac poetae et Med. celeberr. [Abbr.: Medico celeberrimo] D. [Abbr.: Domino] IOHANNI POSTHIO, Reverendiss. Pr. [Abbr.: Reverendissimi Patris] ac Domini D. IULII EPISCOPI UVIRCEBUR. ET FRANC. ORIENT. [Abbr.: FRANCIAE ORIENTIS] DUCIS ILLUSTRISS. [Abbr.: ILLUSTRISSIMO] et Archiatro, amico S. [Abbr.: ?] observando S. D. [Abbr.: Salutem Dicit]

Compellaturo mihi te, Vir clarissime, in mentem veniebat versuum quorundam Euripidis,quibus Archelao respondisse scenicus ille philosophus perhibetur: ou) bou/lomai ploutou=nti dwrei=asqai pe/nhs, mh/ m) a)/frona kri/nh|s, h)\ didou\s ai)tei=n dokw=: id est:

Donare nolo pauper ipse diviti, Ne videar esse stolidus, aut dando petere.

EPISTOLARUM locupletare studet copiam: et qui opulentis donando largitur aliquid, non donationem aut largitionem facere, sed iis, qui se mendicos profitentur mendicare callidius existimantur. Quid igitur me fiet, Posthi, qui (ut Nasonis huc accomodem versus,)

mel Aristaeo, qui Baccho vina falerna, Triptolemo fruges, poma fero Alcinoo,

dum mihi esset aliquid, te potissimum delegi, apud quem animi mei cogitata expromerem liberius, et qui cum familiariter quasi garrirem. Qui enim est animi tui candor, quae benevolentiae erga me singularis affectio, prorsus mihi persuasum habeo, in optimam a te acceptum iri partem, quaecumque de studiis adolescentiae meae apud te exposuero. Ego me, Posthi, ab ineunte aetate optimarum artium disciplinis deditum fuisse, neque inficior, neque huius me cum Musis, id est, cum humanitate et doctrina commercii adeo paenitet, ut provecta iam non nihil aetate, in ista scholasticae humilitatis tenuitate atque obscuritate non conscendere malim. Quam si possim atque in promptu sit, nunc demum me quasi retexere, atque consectari incipiam vitae genus et splendidum magis et fructosum. Ceteros paenitet, qui vel ambitione turgidi, vel pecuniae cupiditate inescati, aliis quam sibi vivere malunt, id est,

id est, ea amplecti studia, quibus in honorum et dignitatis fulgore, et rei lautae fortunarum splendore, noti nimis omnibus, ignoti moriantur sibi secundum Senecam: imminentibus praesertim, in ista quae ante oculos interque manus est fatali rerum omnium conversione, maioribus indies periculis vitae honoratae et negotiosae. Neqque vero est quod suspicitur aliquis, me aut solitudinem ac desertionem humanae societatis approbare, aut illorum improbare institutum, qui sapientiam suam, prudentiam, intelligentiamque ad rei publicae utilitatem, et vitae communitatem conferunt: sed illorum hoc a me non dictum sed responsum est insolentiae, qui litteras humaniores despiciunt, ut exiles nimis et humano generi parum utiles: non advertentes in illa fastus fui ignorantia et arrogantiae caecitate, cum eos quibus his essent dediti erudisse multos, quo cives evaderent meliores, rebusque suis publicis

utiliores: tum illos ipsos, qui se rationi civili totos addixere, quidquid ad rem publicam commodi attulerunt, id omne doctrinae liberalis institutioni ferre acceptum. Sed de his plura commemorati non esse necesse. Harum igitur artium, quae et sunt et appellantur ingenuae, cum amore et cupiditate a primis, (quod dici solet) unguiculis tenerer, poeticen prae omnibus complectebar, quod de praeceptorum meorum gravissima iudicii sententia persuasum mihi erat, neminem posse ullam eruditionis laudem consequi, neque in studiis doctrinae locum tueri ullum, qui non in hoc genere litterarum diligenter et ipso versatus fuisset. Atque amabam ego unice, et colebam quoscumque vatum titulo censeri, atque excellere in facultate tam praeclara acceperam: praecipue vero lectione poetarum veterum delectabar, deque eorum hortis uberrimis quotidie flosculos mihi fullegebam aliquos, ad copiam

supellectilis litterariae, id est, doctrinae elegantis. Acuebat hanc studii mei contentionem, et currenti (ut est in proverbio) calcar addebat praeceptor meus Georgius Fabricius, quo mihi, non absque; singulari Dei benignitate, uti contingit magistro ac informatore ineuntis adolescentiae meae. Qui cum omni liberali doctrina esset politissimus, et poeticae imprimis gnarus, non modo scientia me augere poterat, sed etiam exemplis. Incitabat praeterea me condiscipulum meorum in ludo illustri aemulatio, at quorum? Adolescentem solidae laudis cupidorum, et magna laboris ac diligentiae contentione in eodem curriculo sese exercentium. Et servabat enim opus, et concitatio quisque cursu palam appetebat Musicam: in qua consequenda, si non prima tenere potest, extremum saltem redire pudebat unumquemque. In illo igitur spatio cum decurrissem annos totos sex, quod erat

tempus curriculo illi praescriptum constitutione illustris. Ac laudatis. Memoriae Pr. [Abbr.: ?] Electoris Divi Mauricii in Academiam Lipsensem missus sum tamquam ad mercaturam doctrinae luculentioris, faciente mihi sumptus illustriss. Munificentia summi et potentiss. Principis, quem cum gratis. Recordatione beneficiorum ipsius nomino, Pr. Electoris Augusti. Atque magna a mea felicitate evenit, ut non prius quam et veteris mei praeceptoris litteris, et commendatione quoque Philippi Camerarii, iuvenis ad omnia summa nati, quem Misenae et contubernii ac studiorum societate, et amicitiae nec necessitudine mihi habebam devinctissimum, conciliatus essem Magno illi Ioachimo, utriusque litteraturae atque adeo omnis humanitatis parenti. Quo cum et doctore uterer et e)rgodi()w/kth|, non modo non deserui cursum illum studiorum, quem Fabricio duce non infeliciter ingressus

eram , sed etiam acrius aliquanto eum persequi coepi, admovente mihi stimulos tanto viro, cuius et auctoritas apud me erat summa, et iudicium fiebat maximi. Et amabat ille ingenium meum, quod alii propter vehementiam carpebant, et fetus illius non improbant. Ac memini ego ipsum de me usurpare illud Themistoclis dictum, quod relatum est a Plutarcho: tou\s traxuta/tous pw/lous a)ri/sous i(/ppous gene/sqai, o(/tan h(=s prosh/kei tu/xwsi paidei/as kai\ katartu/sews: id est: ex pullis ferocissimis optimos evadere equos, si recte educentur et instituantur. Et si quid praeterea in me malevolorum notabat acerbitas, atque obtrectationis calumnia, (qua nescio quo fato vix in lucem editus laboravi) id ita excusabat, ut aetatem diceret, quidquid id esset, detrituram. Atque haud scio, an divinum illum virum, sui de me iudicii fefellerit opinio: cum ab invidis etiam num audire cogar, quod mihi obicitur de animi

vehementia, ac tutum non effreni impotentia. Sed dicam tibi, Posthi, quid res sit, ac vere dicam, quam necessarii illi mei interpretentur animi vehementiam. Est genus hominum, qui esse primos se omnium rerum volunt, nec sunt, ut Comici verbis utar: istos quia adorare ego detrecto, mandavi divini reverentia, quod vetat, Deos praeter unum alios habere ullos: ego sum ille ferox, agrestis, saevus, truculentus du/seri/s te kai\ a)su/witos. Atque hoc nomine non apud privatos modo, amicis istis meis falso me criminantibus, male audio, verum etiam hoc ipso crimine, iisdem deserentibus apud proceres non raro insimulor. Sed haec Deo scilicet committenda sunt, qui confundet aliquando os calumniantium, et meam proferet innocentiam: nunc eo revocetur oratio, unde paullulum abducta est. De illius igitur viri hortatu ac voluntate, ausus fui tum versiculos quosdam adolescentulus

famae committere, cumque semel alea iacta esset, amicis rogantibus, postea et alia quaedam meditari coepi, epithalamia, quibus inservirem honori eorum, quorum petitioni, quidquid id esset officii, dandum erat: Neque sane animus mihi fuit illa in unum libellum, ut nunc vides, collecta in publicum edere, quod hominum extimescerem iudicia, quorum a)/llos ti/s se kakw=s, allos a)/mfnon e)rei=, ut inquit Theognis: etsi non dederant amicorum instigationes, ut id facerem crebro me admonentium, mihique, sive pudorem illum sive metum eximere conantium. Et dicebant enim illi me quoque vatem, sed non ego credulus illis, ut cum Marone loquar: quod poemata mea neque nostrorum hominum scriptis meo quidem iudicio aequiparanda, multo minus elegantem illam vetustatem sapere videbantur. Et coepit tamen in hanc partem ultro operam dare

suam iuvenis doctrina liberali eruditus, et optimarum artium magister, et tui quodque observantissimus Laurentius Finckelhusius colligendo ea quae inter chartas meas iacebant dispersa atque confusa, atque coniciendo in huius voluminis quasi fasciculum. Quorum etsi nonnulla informata magis, et parte duntaxat polita, quam perfecta atque penitus exacta a me erant, tamen cum et illa huius modi esse perhiberet, quae in vulgus edi recte possent, idque mihi omnino persuadere anniteretur: dedi sane hoc vel cupiditati ipsius, vel potius amoris et benevolentiae erga me propensioni, ut ea libenter crederem, quae maxime vera esse cupiebam. Atque dum ille totus est in carminibus istis congerendis atque componendis, forte fortuna accidit, ut litterae quoque ad me afferentur a viro et poeta optimo, doctrinaeque eruditae copia facultateque eximia praedito Adamo Sibero hortantes me, ut mea

colligerem, et uno volumine ederem in utilitatem eorum, qui student rei poeticae excultae et eleganti. Accepi ego, mi Posthi, statim omen illud, cumque praestantis poetae et antiquis vatibus comparandi iudicium, cum LAURENTII mei facto congruere perspicerem, eo libentius postea a me impetrari passus sum, quod ab amicis petebatur, ut typis informanda traderem poemata illa facta non facta, perfecta imperfecta. Quod autem de tua mihi constabat singulari erga me benevolentia, quam tu ex eo, quo me Ferrariae tuis ad V. clariss. [Abbr.: ?] eruditissimumque Conradum Dinerum, communem utriusque nostrum missis Bononia litteris salutari peramanter iussisti, et retinuisti constanter, et coluisti officiosa litterarum frequentium compellatione, cum neutri videre alterum licuerit: de hac igitur voluntatis tuae propensa in me affectione cum mihi constaret, opusculum istud ita publicandum duxi, ut

praesentiae tuae hac epistolae meae nuncupatione quasi dedicatum ederetur. De quo rectius iudicium laturum sciebam, cum in hoc genere studiorum litterarumque iampridem magna cum laude et admiratione verseris, quam plerosque alios, qui aures habent ineruditas, et a Musarum cantu alienas atque abhorrens: quibus magis placet rudis infantia, quam copiose loquens sapientia, barbaries horrida et agrestis, quam culta et urbana eruditio. Et quotus iam quisque est ista saeculi huius kritikwta/tou perversitate, qui Midae auriculas non habeat, id est, iudicium sibi non arroget de iis, quae non didicit, non intelligit, ignorat? Etsi autem munusculum istud neque elaboratione dignum excellentis ingenii tui atque doctrinae praesentia: tamen cum ab homine amico et tui observantissimo proficiscatur, gratum id tibi (ut spero) accidere patieris, et ad alios, quorum censurae et animadversionis

severitati minus satisfaciet, ita defendes, ut in iis, quae adolescens lusi, iudicii maturitatem mihi defuisse dicas: ad ea, quae aetate paulo firmiore composui, otium ad elaborandum non concessum esse, respondeas. Et accessit ad haec maximum nostro saeculo liberalium ingeniorum, ac praecipue poeticae studiorum impedimentum, paenuria Maecenatum. De quo querelam instituere hoc loco, supervacaneum fuerit. Tu, mi Posthi et confidentiam compellationis meae, et quae tamquam garriens tecum perscripsi, in bonam accipies partem, meque quod facias amabis.

EPIGRAMMA DE GREGORIO BERSMANO PROFESSORE IN ACADEMIA LIPSENSI ORDINARIO.

Eloquio teneros dum format, alitque poetas
Bersmanus Clarii fama, decusque chori:
Ipse pater vatum vatem admiratus, et alto
Ingenio, exclamat, par his, et arte mihi est.

ALIUD DE EODEM.

In nova migrarent anima si corpora, vatis
Cultum Tibulli spiritum
Pectori inesse tuo, Bersmanne diserte, putarem,
Elegos poliret qui tuos.

GREG. BERSMANI ANNAEBERGENSIS CARMINUM SACRORUM LIBER I.

ECLOGA I. IESUS CHRISTUS. NATALITIA IESU CHRISTI, FILII AETERNI Patris, et matris semper virginis Mariae, alternis canunt pastores Simeon et Iudas.

Virginei prolem partus, summique parentis,
Versibus alternis Simeon
cum compare Iuda
Cantabant ante pecudes, prope culmina Bethle,
Mulcebantque suo colles et gramina cantu:
Ambo pastores, Hebrai sanguine ambo,
Et calamis certare pares, et dicere carmen.
Tu mihi, seu requiem tibi dat vexato morbi,
Seu te cura sint studii indefessa perennis,
Eloquii Ioachime parens Germane Pelasgi,
Annue conati, Siculae modulamine Musa
Pastorum regis cunabula condere versu.
Transierat nobis medium , pronisque petebat
Luna rotis instans, spatium declivis Olympi,
Cur sopor almus habet terris hominesque ferasque

Incepit Simeon, quem deinde secutus Iudas
Haec cecinis, recolens priscorum oscula vatum.
Si. Nascere, magne puer, fata virginis nascere proles
Pastorum spes certa, gregis fiducia nostri,
Nascere promissum credenti semen Abrahae,
Abrahaque simul nato, Abrahaeque nepoti:
Pascentes hac valle greges dum servat uterque,
Et potum pastos hanc fontis ducit ad undam.
Iu. Nascere vera Die suboles aequaeva parenti,
Omnia patris habens, verum de lumine lumen
Eque Deo genitus Deus, immemorabile verbum,
Quod fuit ante aevi primordia, condita per quod
Omnia sunt, passim quae condita cernis in orbe,
Nascere Davidi promissus, sceptrifer heros.
Si. Qualia succrescunt pingui plantaria terra,
Qua ferro abscindens, tenero de corpore matrum,
Spem subolis cultor genitalibus inserit arvis:
Talis Iessae surgit de stirpe propago,
Iustitiae germen, fidei flos, herba salutis,
Aeterni robur patris, sapientia, virtus.
Iu. Carmen Ephratei deductum dicite colles,
Et nemus omne sonet, motentque cacumina quercus:
Tuque, novos duc Bethla choros, vix cognita nuper
Ipsa tibi: nunc cive tuo notissima mundo,
Ante Palaestinas tanto sublimior urbes,
Iuniperus fragis quantum eminet, ulmus aristis.
Si. Salve nox precor, o talis nox conscia partus,
Pulchrior aurora, Solis formosior ortu:
Et tu nascenti quae praebes tecta puello,

Vix asino satis ampla domus, vaccaeque marito,
Et stipulis instrata, luto congestaque circum,
At nunc augustis regum praelata theatris.
Iu. Salve, virginei flos, intemerate pudoris,
Cuius fecundae miscens se spiritus alvo.
Ille Dei, implevit divino viscera fetu,
Auctorem paritura suum, paritura potentem
Isaidae solio regem, qui terminet astris
Imperium, dans iura polo, terraeque, marique.
Si. Quem non lata suo tellus complectitur orbe,
Non mare, nec caelum quod vastius exstat utrique,
Hunc capit impositum praesepi, ignobile foenum,
Fasciaque involvens tenui circumdat amictu,
Ubera ducentem matris, rerum omnium egenum,
Quo certum praebente cibum non esurit ales.
Iu. O miranda Die commercia, conditor ille
Immensus rerum, parvos confluxit in artos,
Humani factus generis pars, incipit esse
Qui fuit, atque suo qui lumine cuncta serenat,
Luciferi satus ante iubar. Solisque nitorem,
Lucis eget, mersus tenebris, Sol, Lucifer idem.
Si. At tibi mortales supra genus altius omnes,
Arguit insueto caelum splendore coruscum,
Discutiensque novo nocturnas igne tenebras,
Perque strepens sudum innocuis exercitus armis,
Carmine gratum et laetum Paeana canentum,
Gloria lausque Deo, sit pax et gratia terris.
Iu. At tibi ab orbe alio portantes munera reges
Aurique myrrhaeque et odori turis acerras,

Officiosa tuas in cunas stella ciebit
Prodigiis actos caeli, vatumque suorum,
Signabitque vias flammis, ac praevia ducet
Extremis procul aurorae venientis ab oris.
Si. Nunc alacris teneat silvas et rura voluptas,
Nunc tandem laetantur oves, oviumque magistri,
Adventu pastoris io , Pastoris ovantes,
Dispersas qui per saltus et pascua campi,
Per saltus Carmele tuos, per pascua Thabor,
Cogere venit oves, oviumque vocare magistros.
Iu. En ut laetitia valles, collesque supini
Exultant, plausuque ferunt ad sidera voces,
Et Deus, ille Deus, respondent undique montes,
Qui mortale genus de faucibus eruit Orci
Vindicis assertum dextrae victricibus armis,
Atque Erebi domitor, secum in sua regna reponet.
Si. Nuper dira lues infecerat omnia tabo,
Non amnem libabat ovis, non graminis herbam
Impune attingebat, agros mors saeva per omnes
Huc illuc errans, herbas vitiarat et amnes:
Nunc simul et necis est est compressa licentia crudae,
Nec lacus exitium pecori, nec pabula praestant.
Iu. Quid fraus caeca tibi, deceptaque femina furto,
Immitis prodest coluber, victorque triumphas
Infelix, frustraque animis elate superbis?
Haec misera tibi parta venit victoria clade,
Iam tibi prostratum victoris calce potentis,
Contritumque caput cerno, dux femina facti.
Si Non lupus insidias clauso meditatur ovili,

Non vespertinus stabulum circumgemit ursus,
Nec secura timent rabidos armenta leones:
Atque impune leo vitulo, lupus accubat agno,
Mirus amor: pardo misceri nec fugit haedus,
Cumque viris ultro veniunt ad pocula vaccae.
Iu. Victorem Solymae sertis orante puellae,
Sternite humum foliis venienti et spargite flores,
Omnis in occursum palmis: placidi iuvet ora tueri
Principis, et patrium acclamare Osanna frequentes,
Victor io, Dux noster io, per compita currat.
Si. Nunc secura quies, tutique sub arbore somni,
Expertesque metus errant in montibus agnae,
Non pecori infestus praedo, custodibus anguis:
Ipsae mella ferunt quercus, paliurus olivam,
Balsama corticibus sudant pretiosa myricae,
Balantumque greges distentant ubera lacte.
Iu. Nunc gressus firmant claudi, caeloque fruuntur
Oppressi caeca longum caligine noctis.
Aure bibunt surdi voces, mutique loquuntur,
Perrumpunt manes tumulos, vitamque capessunt.
Nunc unum videas Pastorem, unius olivis,
Secernentem hircos agnis, ignobile vulgus.
Haec illi alterno referebant condita versu,
Audiit applaudens resonis concentibus aether,
Caelestiumque chori magnum per inane volantes,
Audivere ambos pacata silentia noctis,
Donec sideribus pulsis, processit Olympo
Lucifer et cunctis revenientibus extulit ora.

ECLOGA II. IESUS CHRISTUS. DE MERITO SALUTIFERRAE MORTIS, AC GLORIOSAE resurrectionis Domini ac Servatoris nostri Iesu Christi canentes introducuntur Ioach. Camerarius, et alis quidam pastor. Iosias, Banaias.

Cur non Banaia sollemnis luce diei, 10.)
Hanc ad fontis aquam, quoniam convenimus ambo,
Alterno canimus deducta poemata versu?
Ba. Non ingrata mones: foliis en ipsa canoris
Leniter aspirans, placidi favet aura Favonii,
Et blandi Soles, et cantu invitat Aedon.
Sed maior tu Iosia incipe carmen.
Io. Cui tua pastorum non certata fistula cantu?
Ba. Quite, quique tuae Musam fastidit avenae,
Herbae huic Sardoae sapiant, et sordeat Hybla.
Io. Quid tum Mygdonii indutum si iudicis aures
Nunc aliquem, iuvat arguto plus anser olore?
Sed tu parcius ista: trahit sua quemque voluptas.
Ba. Incipe Iosia, si quae praecepta decori,
Aut illi genitoris habes, aut seria Batti:
Incipe, fida greges servabat cura Saaphas.
Io. Immo haec quod poscunt sollemnia agamus uterque

Ac ducis heu tristis obitus, ac vulnere nostri,
Et vitae partam superata morte salutem
Dicamus, meritumque eius tollamus ad astra:
Munus ad astra feramus adeptae grande salutis.
Ba. Et iuvat, et fas est: nec gratior ulla supremo.
Quam nati memorans bene facta, Camena parenti.
Da tua Iosia, reddentur nostra vicissim
Carmina, quae nuper descripsi in cortice fagi:
Carmina victori celebrem gratantia palmam.
Io. Dicite Sinoides carmen mihi flebile Musae.
Sublatum immitis crudeli funere leti,
Aeterni Christum decus et solacia patris,
Flebant pastores, ante omnes ora rigebat
Mater, inexpletum lacrimans, complexa perempti
(Ah immane nefas) corpus miserabile nati,
Perfossasque manus traiectaque pectora ferro,
Atque cruentatum spinis caput, oraque pugnis
Livida, tum clavi terebratas cuspide plantas.
Ergo suis caelumque et sidera questibus implens,
Quem te, inquit, nate aspicio, quam dira nocentum
Supplicia? Ad scelerata tuae ludibria gentis.
Dicite Sionides carmen mihi flebile Musae.
Illum etiam montes flevere, et saxa iacentem,
Disrupti montes, divulsaque saxa dolore,
Ista parens frugum tremescit motibus orbem,
Horrendoque urbes patefacta absorpsit hiatu,
Et caelo tenebras ostendit et antra silentum:
Tum factis manes tumulis exire piorum,
Atque urbem ingressi sacram se ostendere multis

Dicite Sionides carmen mihi flebile Musae.
Sol quoque, praetexens atra ferrugine frontem,
Signa dedit luctus et lurida lucis imago.
Tunc etiam Nereus perculsis inhorruit undis.
Et pelagi rabies attollens undique fluctus,
Incubuit terrae, angusto indignata teneri
Litoris obiectu, caelum mistura profundo.
Dicite Sionides carmen mihi flebile Musa.
Quid moror? Ipsa labat iusto sine pondere Olympi
Celsa domus, quaeruntque suum solia ardua regem,
In cruce quem nostro pro crimine funera passum,
Nec divinae aliquid iam maiestatis habentem,
Nec propriae nitidum formae splendore, sed omnes
Infra mortales abiectum, sontibus aequum,
Terra tegit, lacerosque sinu complectitur artus.
Claudite Sionides carmen lacrimabile Musae.
Sic summo placitum patri, caeloque sedebat,
Qui morti auctorem vitae, culpaque carentem
Deberi poenae voluit, sub pondere labis
Demersum nostrae, sub avitae pondere noxae,
Redderet ut vitam cunctis poenam levaret.
Tantae molis erat lapsam instaurare salutem.
Claudite Sionides carmen flebile Musae.
Ba. O mihi lacte tuum, Iosia o melle poema
Dulcius, Ergo tuis in labris cerea tecta
Mellificum legit vulgus, tibi flumina linguae,
Flumina Cecropium manant spirantia nectar.
Stridula nunc tecum contendat canna Nachoris.
Sed tamen et tibi nostra tuis cedentia tamen

Quantum hederae et lauris concedunt, vitibus ulmi,
Nostra tibi modulemur, avent et nostra referri
Carmina, nec mihi promissis te ludere pulchrum.
Io. Sic pecudes non ulla tuas contagia laudant,
Nec segetem grando, nec praedia infestet agellos:
Perge tuos nobis, , Banaia, dicere versus.
Ba. Victor io, mea, victor io, cane tibia plaudens.
Ecce redit vitae ductor redivivus ab Orco,
Quem non, umbrarum regis manus omnis in unum
Agglomerans agmen, non vincla adamantia leti,
Nec scelerum tetrae facies, non obice saxi
In tumuli stabulans foribus custodia, victum
Perdomuit: quin ipse domos populatus Averni,
Claustraque perrumpens tumuli, supra alta revisit.
Devicto raptans hostes post terga revinctos.
Victor io, mea, victor io, cane tibia plaudens.
Qualis ubi alternam reparavit funere vitam,
Pubescens obitu (mirum) Titanius ales,
Mox Indos repetit, nec tam reminiscitur aevum
Quod flammis posuit, laetus viridante iuventa:
Quem pone innumerae volucres comitantur euntem,
Aera mulcentes cantu, et stridentibus alis:
Talem Orco reducem, nova per compendia vitae,
Clarum luce magis, liquido magis aethere clarum,
Morte redemptorum sequitur chorus, ordine longo,
Gratantum simul, et regi Paeana canentum.
Victor io, mea, victor io, cane tibia plaudens.
Nunc alacris silvas incessit, et arva voluptas,
Fronde virescentes silvas et floribus arva.

Nunc meliorque diem Sol promit, et aequore toto
Arrident placidi tranquilla silentia Ponti.
Nunc etiam terris clementior annuit aether,
Et genus in nostrum longam obliviscitur iram,
Placatus nati precibus, Deus arbiter orbis.
Victor io, mea, victor io, cane tibia plaudens.
Et sacer hic agnus, iusso mactandus honore,
In trabe qui nostrae tostus pro crimine culpae,
Victima, morte obita, mundi delicta piavit:
Diluit atque suo insertum scelus omne cruore,
Concretam purgans labem, purumque reliquens
Iustitiae sensum, caelestis semina mentis.
Victor io, mea, victor io, cane tibia plaudens
Nunc et morte iacet, mors effera, dedita morti,
Nec stimulis furit usque suis, nec falce cruenta,
Peccati postquam legisque potentia cessit.
Anguis et ipse iacens calcem victoris adorat,
Quem penes est omnis terraeque, marisque potestas,
Quem caelum supplex veneratur, Tartaraque horrent,
Cum patre, maiestate pari, cum flamine sacro.

ECLOGA III. IOSIAS. DE MIRACULIS SANCTI SPIRITUS, QUI EST Paracletus, et dux ad omnem veritatem, canit sub Iosiae persona Ioachimus Camerarius.

Sionides Musae paullo maioribus ire
Nunc velis lubet, ac primam legere aequoris ora,
Nec omnes ripaeque iuvant, alnique cavatae,
Omnia nec pariter rerum sunt omnibus apta.
Dicite Iosiae nobis modulamina Musae
Pastoris, quibus ille agros mulcebat et amnes:
Iosiae cuius stupefactus carmine cursum
Oblitus suppressit aquas Philyraeus Elister,
Et motare graves coepere cacumina quercus,
Et foliis nemorum silvae assonuere canoris,
Et responsa cavis e rupibus antra dederunt.
Qualem pratorum assensu Libethria tempe
Ingeminant vocem Phoebo cantante, per agros:
Qualis et Orpheam Rhodope mirata Camenam.
Namque canebat, uti rudis ante exordia mundi,
Ante Deus quam congestas caelo abscidit undas,
Atque interfuso divulsit ab aequore terram:
Ante novum quam viderunt lucescere Solem
Saecula, quam Lunae viderunt cornua noctes:
Quam stellas aether, volucres agitabilis aer,
Silva feras cepit, cesserunt piscibus undae:
Spiritus ipse Die, natique patrisque potestas,
Par ab utroque, Deus procedens, numine numen;
Vectus aquas super, ipse suas libraverit alas,
Omnia vivifici praemulcens flaminis aura.
His addit, postquam caeli producere orbes
Aeternus mundi sator, et sator unicus aevi,
Terrasque, tractusque maris camposque liquentes:
Spiritus ille, Patris virtus et dextra nati,

Hoc quodcumque vides, nullo fulcimine nixum
Stare opus, ut fuso suspenderat aere circum,
Concordi socians discordia corpora nexu.
Tum dare frugifero rebus nascentibus auctus
Coeperit, ut calor hoc omnis de fonte redundet,
Fecundansque solum spatiosaque flumina Ponti,
Atque hominum pecudumque genus vitasque natantum,
Et quae per medium labuntur inane volantes,
Et quae magna parens tegit intra viscera tellus.
Hinc canit, ut mundi vigor hic convexa supremi
Impellens, rotet assiduas vertigine caelum,
Et contra obliquo tendentia sidera nisu,
Quae licet urgenti vis saeva volumine retro
Convertat, tamen adversi non victa repulsu
Turbinis, audacem gaudent evincere metam.
Hinc culpae mersos immani pondere patres,
Adamumque, Evamque atque horum a stirpe nepotes
Alloquio levat, et nutantia pectora firmat,
seminis instaurans promissi speque fideque.
Nec silet ignivomo raptum super aethera curru
Iariden: nec te tacitum sine honore relinquit,
Isacidum Amramide ductor fortissime gentis.
Quam rubri incolumem sistit trans marmoris undas,
Ante tui moderata vias fax lumini, alme
Spiritus, aggestos alte maris inter acervos,
Cum se devisit pelagus cumulante profundo,
Et pedibus stravit stagnosa per invia cursum.
Tum Pelusiaci fastum furiasque tyranni
Increpat, ore minas torvo spirantis atroces,

Ah rex infelix, quae te vesania cepit,
Implerunt pavidam miracula plurima Memphin:
At non ulla tuae rabiem compescere mentis,
Non ausus potuere trunces, non tristia facta
Quamvis ira Die pecudum diffusa per omne;
Atque hominum grassata caput, demiserit Orco
Primitias subolis, miseranda morte peremptis.
Ah rex infelix: tu nunc refluentibus undis,
Debes ludibrium ventis et piscibus escam,
Tuque, ducesque tui, peditumque equitumque manipli.
Abrahamidum duce salva Deo gens, litora calcat,
Post exhausta sali discrimina. Discite reges,
Iustitiam, summum revereri discite regem.
Hinc Solymos memorat vates, praesaga futuri
Pectora et afflatu sacri spiraminis armat,
Amosidem ante omnes, tali qui numine plenus,
Veridica populis oracula voce profundit,
Fata canens, Iessae nascendum germine ramum;
Iustitiae stirpem, pacis floremque perennis.
His gravidam adiungit (mirabile) virginis alvum,
Arcano fetam verbo, sine seminis auctu,
Ut sacer implerit fecundis flatibus, alto
Descendens vigor, omnipotens vigor, omnia firmans:
Quo te utero intactae et penitus miscente puellae,
Intemerata novo turgescunt viscera partu,
Auctorem paritura suum, matrisque parentem,
Vere hominem, vereque Deum, non nomine tantum,
Principium sine principio, sine legibus aevi.
Te quoque collectum volucres in praepetis alis,

Oraque, gestantem candentis pura columbae,
Spiritus alme, suo deducit ab aethere cantu,
Hinc referens, Christum infuso cum proluit amne
Zacharides, caelique domus patefacta fragore,
Et patris resonam vox est audita per aethram,
In natum cunctis dulcem testantis amorem:
Ut super amborum cervice pependeris alis,
Desuper irradians divum felicibus auris.
Tum socios Christi bissenos, igne coruscis
Circumdat linguis, memorans ut turbidine saevo
Intonuit domus, inclusos quae ceperat intus,
Ah desiderio contactos corda magistri.
Cum Deus ipse palam manifesto in lumine visus
Delabi caelo, cunctisque innoxius linguas.
Quid loquar, afflati propiore ut numinis aura
Ardescunt animi, novus et praecordia motus
Intus agit, positaque alacres formidine leti,
In cruce mactati peragunt praeconia Christi ,
Et vario gentes imitantur munere linguae?
Audit Arabs patriae miratus verba loquelae,
Audit Elamites, audit gens effera Parthus,
Sermonesque suos agnoscit Medus et Afer,
Cumque Palaestinis Cretum de gente profecti,
Et septemgemini non iam novus accola Nile,
Et geniti Ausonia Mavortis in urbe Quirites.
Audit quisque suae commercia cognita linguae,
Et laudes, et facta Die parata per orbem

Omnia quae senior, silvis discentibus, ore
Edidit ambrosio, factoque ibi fine quievit,
Haud studii fractus cura, sed mole senectae
Iam gravior, longique simul tentamine morbi.

DEO SWTHRI

PRO SALUTE VIRI PIETATE eruditioneque celeberr. Amici summa observantia colendi vota facta, nuncupatione Psalmorum aliquot Davidicorum.

TYPOGRAPHUS LECTORI.

Cum superioribus annis edendi essent Psalmi sequentes quatuor, tamquam prosektikoi sive votivi pro salute Ioachimi Camerarii, morbo gravis. Tum liberati, qua erat modestia reverendus ille vir et singularis exempli, ita editionem versuum illorum approbat, ut ne qua fui in iis nominatim fieret mentio. Quam voluntatis suae affectionem et consilii deliberationem, carmine hoc hendecasyllabo auctori Psalmorum illorum significant, quod propter singularem elegantiam visum fuit hoc loco insererer una cum auctoris ad illud responso.

GREGORIO BERSMANO S. IOACH. CAMER.

Pulso quod mihi gratulare morbo
Perquam deposito periculose,
Nuper restituisse sanitatem
Illum, carmine quam tuo celebras,
Aeternum Dominum, Deumque nostrum,
Auctoremque homini unicum salutis,
Quam possum tibi maximas agendo,
Bersmanne optime, gratias rependo,
Teque hos edere tam bonos piosque
In lucem cupio et opto versus.
Sed sic, mentio ne qua nominatim
In quacumque ibi pagina legatur
Nostri, quotquot habebit hic libellus
Multo in fronte minus, locoque primo.
Hoc nam saeculo inepto et invenusto,
Quid passim modo fiat, haud fugite te,
In quo pabula quaerit invidiorum
Probri et convicii cohors ubique,
Exultatque animo suo, his repertis,
Inque hac delicias facit fagina,
Arrodendo aliquos furente morsu,
Arreptoque etiam insolenter ista
Ne nostrum petulantiae libido
Mox obtrectet utria providendum.
Haec nos admonuisse amice amicum
In partem accipies bonam, Et valebis.

AD IOCHIMUM CAMERARIUM PRAECEPTOREM S. summa observantia colendum.

Disertissime Teutonis nepotum,
Quot praesens videt, aut quot acta priscis
Aetas extulit, aut feret futura.
Cur parere tuis recuso iussis,
Quae me, seu patris editos ab ore
Sermones, fuerat pium tueri?
Ne carus tibi sim parens colende,
Ni versus doluit tuos latere,
Illos aureolos et eruditos
Dignos ire virum per ora passim:
O dulci mihi melle dulciores,
Quis testes habeam tui favoris,
Conatusque mei approbationis.
At tu da veniam mihi benigne,
Quod cum te rear alterum parentem,
Non obtempero seu decet parenti,
Ausus prodere propalam legenda,
Quae tu clam retinere me volebas.
Vicit nempe cupiditas et ardor,
Rumores hominum severiorum
Omnes unius aestimarem ut assis.
Nam cur invidiae morarer iras,
Virtutem invidiae furor lacessit.
Sic est, sic fuit, atque erit deinceps,

Nec vesania nostra saeculi procacis
Cum pilis animum exuet malignum.
Ergo simplicitas quod ausa nostra est.
In partem accipies benignorum:
In re nam tibi moriger parum una.
queis possum modo ceteris placebo.

PSALMUS CXVI. Gratias agit Deo magnis et corporis et vitae periculis ereptus.

Nunc meus ardor erit Deus, et mea sola voluptas
Orantis patula cum bibit aure preces.
Qui mihi non duras oranti commodat aures,
Huic ego cum votis tuta precesque feram.
Iam laqueo retinente pedem me Parca trahebat,
Iam pavor ante oculos undique mortis erat.
Iam dolor et facies urgentis tetra pericli
Pulsabant trepido cor mihi triste metu:
Cum tendens humiles cum voce ad sidera palmas,
Numinis imploro caeli potentis opem.
O Deus, o vitae spes, inquam, fonsque salutis.
Ne cassum auxilio me patiare tuo.
Haec ego: nec mora flexamus, veniaeque paratus.
Auxiliatricem protulit ille manum.
Meque tenebrosi de gurgite sustulit Orci,
Restituens luci lumina caeca nece.
Ergo anima tandem tibi reddita, siste timorem.
Post cumulata tibi tot beneficia Die

Qui redivivam avida mortis de fauce recepit,
A lapsuque pedes a lacrimisque oculos.
Ut coetus inter vivorum luce perenni
Sospes agas, iam nunc praeside tuta Deo.
Hic Spes una tibi et dubiis fiducia rebus:
Vana salus hominum est, indubitata Dei.
Fide Deo, confide Deo, nam fidere mundo
Orba fide spes est, fidere certa Deo.
Ast ego quae vitae custodi, munere tanto
Digna, reus voti, vota subinde luam.
Quod licet, effuso cumulans libramine flammas,
Dona litabo sacris intemerata focis.
Illiusque feram cantu super aethera laudes,
Perpetuusque animae debitor huius ero.
Funera cum tanti faciat pretiosa suorum.
Ut magis atroci penset in hoste nece.
En servum rex alme tuum, rex arbiter orbis:
En servum, famulae progeniemque tuae.
Tu mea per praevalida rupisti vincula dextra,
Ter quater hostili vincula nexa manu.
Quo merito, tibi grata meo cadet hostia ferro,
Et tua carmen erunt facta perenne mihi.
Te prece sollicita dubiis ambibo periclis,
Cum letum ostentant omnia, nulla fugam.
Thuricremas solito tibi munere fungar ad aras,
Testis erit sacris urbs Solymaea meis.

PSALMUS CVIII. Deo re bene gesta vota solvit.

Totis fert animi vigor medullis,
Carmen promere laudibus Tonantis,
Expergiscere barbitos canora,
Expergiscere: feriata longum,
Et tecum arma resuscita Camenae.
Tuque, o macte tuis lyra esto chordis,
Dum curis animus favet solutis,
O Solaciolum meum, decusque
Expergiscere barbitos, lyraeque.
Aurorae ipse ego praemium antevertentes,
Et cantus volucrum diem evocantium,
Rudem carmine provocabo lucem,
Ac tuas Deus ora per virorum
Laudes feram ora nationum.
Cuius sidereos benignitas
Apex terminat atheris recessus:
Et tractus supereminet remotos
Nubium, rata veritas, fidesque.
Exaltare Deus superque celos.
Et terras super arduus refulge:
Ut servetur ab imminente mortis
Fato, turba tuis dicata sacris.
Da dextram mihi, da benignus aurem
Exposcentis opem tuam querelis:
Et dextram dedit et benignus aurem,
Pandens ex adyto viam salutis,
Rerum ille arbiter, et creator orbis.

Iam nunc Sichemios ovans agellos
Victori dabo militi premendos,
Et vallem Suchoti beatiorem.
Est meus Galaadus est Manasses,
Et fiducia grandis Ephraimus
Et sceptri columen caputque Iudas.
Huc adde sub pedibus mihi iacentis
Moabi populos, opes Idumi,
Et fastum domite Ascalonis armis.
Quis me sistet in urbe bellicosa,
Idumenque per ultima sequetur,
Cum dextram retrahas Deus, maniplis
Nec nostris praeeas in arma ductor.
Placatus miseris redi, sereno
Ac post nubila nos revise vultu:
Nam spes est hominum caduca in armis,
Vana heu vanior illa vanitate.
Immanesque duceres Deo geremus,
Hoc nostros minuente perduelles.

PSALMUS CXII. Promittit felicitatem piis etiam in hac vita.

O nimium felix, o terque quaterque beatus,
Qui reverens merito numen honore colit.
Quique Die leges amplexus, pectore toto
Has armat, has vitae gaudia sola vocat.
Scilicet illius soboles caelestibus aequis

Ipsa potens, fato semine germen aget.
Non illum uber agri, non copia deferet auri,
Iustitiaeque suae fama perennis erit.
Lux iustis oritur, cum nox terra incubat atra,
Clementis patria pro bonitate Die.
Haec bona nempe feret, quisquis non durus, egenis
Adverso facilem tempore praestat opem.
Nec sibi credenti fraudem meditatur iniquam.
Admissi censor tetricus ipse sui.
Non hunc mente quatit solida sors turbine caeco.
In dubiis iustos respiciente Deo.
Horrida non refugit ventura nuntia cladis,
Pectora firmatus speque, fideque pari.
Qua fretus, fluctum fortunae sustinet omnem,
Dum ruat in casses hostica turba suos.
Non ab eo voti redit exors dextra rogantis,
Nec sua surda inopi ianua limen amat.
Adde quod ipsius peragunt praeconia gentes,
Et meriti testis funera vincit honor.
Quae livor non grata tuens ardescet in iras,
Ac morsu carpet pectora, mentis inops.
Opponit votis sua numina nanque malorum,
Et iubet haec haec ventos irrita ferre Deus.

PSALMUS CXLI.Vota facit pro Ecclesia contra insectantes eam.

Ad te clamavi dubio discrimen rerum,
Tu mea clamantis suscipe vota Deus.
Illa tuas suavi perflent suffimine nares.
Seu matutinus tura cremata focis.
Nec sint grata magis sero tibi vespere sacra,
Quam venerans humili te pia dextra prece.
Intemerata meam servet custodia linguam,
Oris et ante cubat limina cura vigil.
Ne scelus esse negem, quae patrant facta maligni.
Neu me praecipitem lubricus error agat.
Sed pertendam animo contra mea saecula recto.
Nec mensa vesci munere sontis amem.
Vir bonus errantem dictis incessat amicis.
Surda nec officii gratia talis erit.
Aut etiam merita ingeminet mihi verbera sancta meo.
Interea improbitas vulgi se venditet aura,
Me iuvet intrepidae spes animosa precis.
Hac fruar, illa gravi dones convulsa ruina
Cum ducibus, celsa rupis ab arce ruat.
Tum mea non etiam profectu verba carebunt,
Quae nunc pro nullo pondere iacta cadunt.
Qualia finduntur purgata ligonibus arva,
Sic raptata solo funera nostra iacent.
At tu iustitiae moderator et arbiter aequi,
Victa patrocinio iura tuere tuo.
Tu spes una tuis: ad te convertimus ora,
Ne praedae, ne nos hostibus esse sinas.
Nil illis in nos fraudes, nil retia prosint.

Decidat in laqueos turba profana suos.
Ast ego praeteriens cinctos indagine saltus,
Despiciam fraudes, despiciam plagas.

DE NATALI SERVATORIS nostri Iesu Christi meditatio.

Quo te vera Die soboles et imago parentis,
Humanum potuit promeruisse genus,
Ut sceptri, superum rector, gravitate relicta, Indueres humilis debile carnis opus?
Ecquid primorum merito facis ista parentum,
Qui Satanae iussis posthabuere Deum?
Non reor haec: patrio sed quod descendis Olympo,
Te supra noster sede revellit amor.
Scilicet ut lapsam possis reparare salutem,
Neve patrum natis culpa luenda foret.
Ergo nec Ebraeae fastidis virginis alvum,
Nec pecudum sordet putre cubile tibi.
Nec dedignaris patriae mapalia Bethlae,
Bethla Iebusaea sit licet urbe minor.
Acria non horres mordacis frigora brumae,
Nec paupertatis ferre gravaris onus.
Quid tibi parve puer, quid summi nate tonantis,
Pro meritis reddet turba redempta tuis?
Nil faciunt costum, nil blandi thuris honores,
Instar erit grati noster odoris amor.

PRO CONSERVANDA EVANGELI LUCE AD Christum precatio.

Utilius quid aqua, quid fulvo pulchris auro,
Opes quod inter ignis instar splendidas
Effulget, lumen spargentis nocte serenum?
Sed Sole nec fidus videre est pulchrius,
Qui nitidam radiis frontem vallatus acutis.
Accendit aethera emicans interdiu:
Nec verbi luce est divini clarior ulla,
Quae caecitatem tollat atram mentibus,
Errorumque fugat tenebras et noctis opaca.
Caliginosae sola vincit nubila.
Hanc o Christe patris splendor, de lumine lumen,
Ne ne precamur opprimi sophismatum
Sentibus atque Papae nebulis patiare malignis,
Nunc ingruente cominus caligne.
Vespera iam venit, ne nos o Christe relinquas,
Tuam benignus lampadem sed praeferas,
In salebras noctu caeca, ne fraude viarum,
Fossasque devios pedes error ferat.
Sic meriti sic fama tui, nomenque manebunt,
Silenda nullis posterorum saeculis.

HYMNUS DE ANGELIS

Quas conditor rerum tibi
Grates agamus, flammeos

Quod Angelorum spiritus
Virtute verbi feceris?
Quam saepe Daemon in pios
Belli tumultibus ruit,
Et in bonorum turbulam
Potens inermem nil potest?
Nos a Draconis Gabriel
Defendit ira fervidi:
Praesente quo, quid efferus
Valebit hostis viribus?
Lothus ducem per angelum
Evadit ex incendio:
Regis nec horret plurimas
Die propheta copias.
Deus ministris nos tuis
Et hoc tuere tempore
Ut lingua, vox, praecordia,
Cunctis canant te saeculis.

ODE MONOCOLOS AD DEUM PAREM.

Indulsit patriae iam lacrimis fatis
Noster Musa labor: iam cineri satis
Nostri luctifico principis est datum.
Nunc rursus citharam, nunc cape pectinem
Et rerum domino Calliope suis
Carmen pro meritis dic age debitum
Sed laudum unde petes principium illius?

Quo grates referes carmine idoneas
Illi, cuius honor, laus, bonitas, fides,
Et terram atque poli sidera terminat?
Quidquid nos sumus, aut nos quoque possumus,
(Si quid posse modo credimur heu mali)
Illius meritis hoc sumus, illius
Omne hoc auxiliis atque ope possumus.
Fons est ille bonorum omnibus omnium,
Nec cuiquam sine eo proveniunt bona
Largitore: ab eo est, quidquid habet fretum;
Quidquid terra capax, atque capacior
Aether. Huic igitur Calliope refer
Acceptus pariter carmina debita,
His rerum dominus gaudet honoribus

GREG. BERSMANI ANNAEBERGENSIS EPITHALAMIORUM LIBER I.

IN NUPTIAS GEORGII FABRICII ET MAGDALENAE FAUSTAE.

Sive colis Delum, seu celsum Helicona frequentas,
Ambrosias orna pulcher Apollo comas.
Laurigerasque sacro deducens monte sorores,
Huc age cum citharis carminibusque veni.
Nunc vos alterno percurrere pectine chordas,
Nunc dare laetitiae carmina plena decet.
Qualia Thebarum vos nuntia fama per urbem,
Harmoniae sponso concinuisse, refert.
Nanque novus scandit templum cum virgine sponsus,
Fabricius vestri gloria rara chori.
Cuncta repurgato fugiant modo nubila caelo,
Non habeat madidus quas pluat Auster aquas.
Ut merito sponsi sponsaeque decorus honore,
Purpureo totus rideat ore dies.
Vix ea fatus eram, cum nubibus undique pulsis
Aspicio solito clarius ire diem.
Nec non Sidonio iuvenem velamine cinctum,
Ducentem doctas ex Helicone Deas.
Non illis facies mihi visa decentior umquam,
(Si formae iudex sum catus) ulla fuit.
Aureoli nivea crines cervice fluebant,
Velabant teneras laurea serta comas.
Cultus erat qualem nos est rubor esse Dearum:
Gestabat libros dextra, sinistra lyras.
Extemplo trepidos horror mihi praepedit artus,
Nullus et in gelido pectore sanguis inest.
Cum mihi (sensit enim) vellens Latoius aurem,
Quae tibi solliciti est caussa pavoris, ait?
Quin potius memori quae dico percipe mente

Percipe, quod certo cognitus ore fero.
Qui toties mea castra fuit, qui signa secutus,
Et studii consors et comes usque viae:
Seu claram peterem Trioani Antenoris urbem,
Seu Romam, Roma Parthenopenve meam:
Nunc primum castrisque meis, signisque relictis,
Alterius mavult principis arma sequi.
Pro Phoeboque sua nunc virginis ardet amore
Securos ipsi quae vetat ire dies.
Et quid ego hunc victum crudeli miror amore,
Qui me pastoris fecit obire vicem?
Tunc ego nec cithara poteram depellere curas,
Vulnera nec medica nostra levare manu.
Sed citharam agrestis rumpebant sibila cannae,
Et quod erat medicae, vicerat, artis amor.
At nunc illius simul huc advenimus ergo,
Quotquot in Aonio numina monte sumus:
Ut duo cum parili iungentur corpora lecto,
Cantemus fausto carmina digna toro.
Sic ait et plectro pariter modulatus eburno,
Felices cantus voce favente dedit.
Nec mora, turba suum studiosa secuta magistrum
Hos similes chordis reddidit ore sonos.

Apollo.

Quantum purpureo cum fulget rosidus ore
Lucifer, astra suo cuncta nitore premit:
Tantum Pieridum lumen, memorande Georgi

Ingenio doctos vincis et arte viros.
Si te non veterum commendat nomen avorum,
Nec dominus innumeris invidiosa bonis:
At Phoebus faciunt, Heliconiadesque puellae.
Nec non sincerae religionis amor.
Salve cura Deum, salve venerande Poeta,
Eveniant lecto prospera cuncta tuo.

Calliope.

Saepius evolvo veterum monumenta Georgi,
Sed tua non illis scripta minora puto.
Quae legis Hesperius , manibus quae volvit Eous,
Ingenii mirans flumina magna tui.
Perge precor Latiis nomen tibi quaerere Musis,
Sic tua post obitum fama superstes erit.
Detrahat et quamvis praesenti plurima livor,
Mens tamen aqua magis posteritatis erit.
At te feliciter credo sidere natam
Virgo, viri tanti digna reperta toro.

Polymnia.

Intueor quoties faciem, moresque venustos,
Candida virgo tuam, virgo pudica tuos:
Esse satam miror talem de stirpe caduca,
Mortalis miror tale parentis opus.
Nam Iunonis habes mores, Cythereidos ora,
Clara pudore simul, clara decore simul.

Vive Sibylinos cum coniuge, vive per annos:
Una dies ambos auferat, una fides.

Thalia.

Magdalena tuum potius cantemne parentem,
An matrem, dubium me modo mentis habet.
Non illa certe reverentior ulla mariti
Uxor erat, nec plus religionis amans.
Numinis haud illo facile metuentior ullus.
Aut doctos servans plus in honore viros.
Tam felix utinam, quam moribus integer esset,
Nec dispar vitae sors malefida foret.
At te tam claris virgo maioribus ortam,
Per generis laudes graviter ire decet.
Ut simili pietate Deum, probitate maritum,
Dum reget hos artus spiritus, usque colas.
Sic nomen sanctas Heroidas inter habebis,
Non dispar matri filia, digna patre.

Melpomene.

Quae satis apta toro modulabor carmina vestro,
Carminibus digni femina virique meis?
Altera virginei flos exemplumque pudoris,
Alter Pierii fama decusque chori.
Longa precor tribuant ambobus fila sorores,
Quae nent fatali stamina nigra colo.
Candida tranquillo sedeat concordia lecto,

Tamque pari semper sit Venus aequa iungo.
Diligat illa suum non ficto corde maritum,
Nec minus uxorem diligat ille suam.

Clio.

Quas non Fabricii veteris laus venit in oras?
Sed te vix dignum sponse minore puto.
Sive tuos mores, seu utinam labe carentem,
Ingenii spectem nobile sive decus
Quas non Penelopes castae laus venit in oras?
Sed te vix dignam sponsa minore puto.
Seu spectem verae dulcem pietatis amorem,
Ingenuo pictas sive rubore genas.
O felix animo, felix o sponse marita,
Insignes inter gloria rara viros.
O felix animo, felix o sponsa marito,
Teutonicas inter gloria rara nurus.
Par bene compositum, vos tangat mutuus ardor,
Mutua cura duos, mutuus urat amor.

Euterpe.

Ille prius Libycae numerum subducat arenae,
Et dicat pisces quot vehit unda maris:
Qui vestrae cupiat summam comprendere prolis,
Singula qui vestrae membra referre domus.
Quam multus gravidae succrescit palmes olivae,
Sic soboles crescat vestra favente Deo.

Quae vultu referat virtutis signa paternae,
Et matris mores indicet ore suo.
Quae solamen avo praestet, requiemque senectae,
Illius quando repserit ante pedes.

Uranie.

Si modo non fallunt sidera caeli,
Astrorum constans si solet esse fides:
Coniugium vobis spondet Venus aurea faustum,
Nec non aetherei stella benigna Iovis:
Altera vecta suis per Tauri signa columbis,
Altera per Cancri brachia curva means.
Et iam tempus erit, quo tanquam semen in arvis,
Cernetis vestra surgere stirpe genus.
Natorumque pater claros spectabit honores,
Et referet pueris tempora prisca senex.

Erato.

Ad sponsum charam rapiens Hymenaee puellam,
Ac iunges socio pectora bina toro:
Huc ades, atque tuo connubia numine firma,
Huc ades ad thalamos o Hymenaee pios.
Nanque tua non est opera vit dignior ullus,
Dignior officio nulla puella tuo.
Sic tibi serta ferant iuvenes pariterque puellae,
Albiadum nectat sic tibi serta chorus.
Sic grates memori pro factis mente rependant,
Auxilio lati femina viro tuo.

Terpsichore.

Quam sacris voluit pater ipse praeesse maritis.
Ad tedas propera pronuba Diva novas.
Ut vinclo iungas sponsum sponsamque iugali,
Quod, nisi mors, hominem solvere nemo queat.
Par ut in ambobus sit amor, similisque voluntas,
Vivat et in duplici corpore pectus idem.
Ut dent felicis felicia pignora lecti,
Quae patrium geminent per sua facta decus.
Quae patriae prosint, simili venerentur honore.
Dum Solis cernent lumina clara, Deum.

Talia Pieriae Phoebo cum fratre sorores,
Carmina dulcisona personuere lyra.
Quae, vir clare, tibi pergratae pignora mentis,
Mittere me pietas, mittere iussit amor,
Tu me Pegaseos duxisti primus ad amnes,
Primitias igitur me tibi ferre decet.
Si tamen et mea vota Deum, si numina tangunt,
Fortunet vestrum comprecor ille torum.
Ille duo stringat sociali corpora vinclo,
Cordaque succendat bina calore pari.
Absque Deo nulli bene coniunguntur amantes,
Absque Deo nullus stat diuturnus amor.
Seu vultus illis monstret fortuna serenos.
Seu rugas eadem fronte, maligna trahat.

Neve morer patrum gestis: quae cuncta referre
Carmine si coner, non satis oris erit:
Scilicet id loquitur Sara cum coniuge nobis
Thariades, casti cultor uterque tori.
Vix ullis socio similes in amore fuere,
Dum volucres aer vexit et amnis aquas.
Gaudebant pariter, pariter mala cuncta ferebant,
Difficilemque famem, difficilemque fugam.
Sic Deus aequalem vobis precor afflet amorem,
Qui stabilis mortis duret ad usque diem.
Longaque concedat felicis tempora vitae,
Ac vestram faciat crescere prole domum.
Cumque suprema ferent ambobus fata quietem,
Auferat ex istis in meliora locis.
Hic ubi nulla dies flammas extinguit amantum,
Nullus ubi turbat pectora dolor

II. IN NUPTIAS CHRISTOPHORI SCHNELLENBERGII, ET ANNAE SIBERAE.

Hanc etiam nobis spectacula laeta ferentem
Lucifer Eoo portat ab orbe diem.
Ardua Pegasei fontis fama Siberus,
Egregio natam tradit habere viro.
Inclitus Aonidum qua Schnellenbergus alumnus,
Foedera cum docta virgine sponsus init.
Tam bene Palladiae vites iunguntur olivae.

Tam bene litoribus myrtus et alnus aquis.
Nec melius gemini veniunt ad aratra iuvenci,
Nec melius vitam cum pare turtur agit.
Quid solito citius, nitido recludis ab ortu,
Purpureas , mater Memnonis abna, fores?
Quo properas aurora? Senis pertaesa mariti,
Limina num thalami desidiosa fugis?
An potius ne festa rotis Hymenaeia moreris,
Maturum roseo tollis ab axe iubar?
Sic est: haec habuit pariter Titania voluntas,
Iamdudum volucres curribus addit equos.
Et iam frena volunt, pedibusque repagula pulsant.
Aethon, nec iaculis segnior ire Phlegon.
Et iam quae prono radiabant sidera caelo,
Vanescunt radiis lampadis icta novae.
Sola, sub adventum Solis sua lumina condi,
Ferte male, propitii stella benigna Iovis.
Quam vestros avide sponsi honores,
Occiduas lento quam subit axe plagas.
Ne tamen orba suis careant connubia vestra
Muneribus, natis illa ferenda dedit.
Phoebe veni, cupidis lucem mortalibus affer.
Grimma rogat, curru Phoebe volante veni.
Sed nitidus pulcherque veni, iam nubila caelo
Distice, ne pluvias contrahat Auster aquas.
Laeta repurgatae facies ut rideat athrae,
Induat et populi candidus ora dies.
Dum loquor, auratum produxit Cynthius orbem,
Ac nivea mediam lampade lustrat humum.

Nunc certat studiis alacri nunc Grimma labore,
In sponsi thalamos officiosa sui.
Parva quidem censui, nec pictis ampla columnis,
Ast Heliconiadum nobilis hospitio.
In qua facundo vitam ducente Sibero,
Castalius sedem gaudet habere chorus.
Arboribus viden ut tectorum limina velet,
Ut florum effuso contegat imbre solum.
Insigni splendent intus penetralia cultu,
Artificique nitent picta tapeta manu.
Ridet humus foliis, collucent pocula mensis,
Totaque iucundo fragrat odore domus.
At Iovis interea monitu demissus Olympo,
Mercurius donis conspiciendus adest.
Impressum portans priscis cratera figuris,
Divini praestans arte Myronis opus.
Hunc quondam Semeles in magno munere natus,
Ferre Iovi grato victus amore dedit.
In quo caelaret veteres manus aemula vates,
Digna Medusaeo qui cecinere choro.
Hic et Threicius longa cum veste sacerdos,
Increpat auratae pectine fila lyrae.
Collis adest, medium campi super area collem,
In quo dissimili flore renidet humus.
Illic dum patulae recubans sub tegmine fagi,
Ad citharae numeros ora sonora movet,
Umbrosus (mirum) saltus, cum saltibus ornos,
Duraque cum scopulis carmine saxa trahit.
Advolat omne genus volucrum, genus omne ferarum

Et sedet horrendis agna propinqua lupis.
Armiger his Divum regis supper additus ales,
Chaoniae pennis imminet acer avi.
Et iam iamque tenet, dulcis sed gratia cantus
Unguibus huic praedam surripit ante suis.
Parte sed ex alia, Musaeum plurima vatum,
Obstupefacta sacro carmine, turba premit.
Melle lyrae circum, vocum discrimina mille
Concentu replent sidera laeta suo.
Nec minus interea fratris comitate iugales,
Splendida muneribus mater Amoris adest.
Atque novae tedas his ornatura maritae,
Illita Sidonio murice texta gerit.
Quae facie praestans operumque perita Minervae.
Arguta Pholoe Gnosia pinxit acu.
Haec vestis vario passim distincta colore,
Coniugii mira subicit arte fidem.
Nam matronum catum genus Herionae,
Intextae cultu simpliciore nitent.
Ipsaque cum famulis posita Lucretia stamma,
Deducis plena stamina longa colo.
Et mox pugnantis reminiscens aegra mariti,
Desinit in lacrimas, atque remittit opus.
Quam post cadentes avido bibit ore favillas,
Coniugis audita Portia maesta nece.
Consortesque tori peragunt certamina leti,
Debeant ardenti qua comes ire viro .
Utuntur fictis victricum pectora flammis,
Sed pudor est aliis non licuisse mori.

Quid moror? Haec oculis quando nunc rectius ipsis
Pellegitis, verbis quam simulata meis.
Ad propiora vocor, nec enim peregrina referre,
Sed cumulare meo munere, dona decet.
Nunc ergo, sponsus mihi quo donetur honore,
Dicite concordes, numina trina, Deae.
Mutua nanque licet Danaum sit gratia rara,
Atque vicem meritis reddere nullus amet.
Non tamen arcta mihi natalis vincula terrae,
Iuraque sunt animo dissimulanda meo.
Sic ego, sic comitum decus Aglaia suarum,
Ante sed averso retullit ore mihi.
Carminibus docti, pretio capiuntur avari,
Gaudeat ut par est versibus ille tuis.
Muneribus placeant, quibus est haud curta supellex,
Cum dare non possis munera, verba dabis.
Non semper superum cadit hostia taurus ad aras.
Quos levis interdum flectere mica solet.
Vix ita finierat, cum sumens plectra lyramque
Auxilium posco Calliopea tuum.
Nec mora de lauro, (lauro nam vincta capillos
Astiterat) solium porrigit illa mihi.
Praescribensque modos et iungens carmina nervis.
Sic prior ad citharam, concinit ore melos.
Gaude virginei decus et flos Anna pudoris,
Conspicuum fama laudis adepta virum.
Quem multae votis toties periere puellae,
Cui multae laqueos disposuere suos.
Sed mille votis illum tetigere puellae.

Ullius in casses praeda nec ille ruit.
Una capis votum multarum, solus et illi,
Certa tuus nimium retia struxit amor.
Gaude virginei decus et flos Anna pudoris,
Conspicuum fama laudis adepta virum.
Quidquid in egregio laudaris pectore fas est,
Contulit huic largi dextra benigna Die.
Si genus excutias: quamvis iactare capaci
Non possit tabula, stemmata longa parum:
Non tamen est illi genitor vel labe pudendus.
Crimine vel genetrix inficianda malo,
Adde quod ipse suis addidit virtute nitorem,
Et vivit nati nobilitate parens.
Quid Cyprio prodest at avus formatus in aere,
Atria quid cera tota referta iuvant?
Ni claris morum laudem natalibus addas,
Ac patrium gemines per tua facta decus.
Nil Catilina tuo vidit sublimius ortu,
Roma triumphanti dum caput orbis erat.
Nec tamen illustris movit te sanguis avorum,
In patriam ferres quo minus arma ferox.
At vigilat media natus de plebe Quirites,
Ardorem cohibens sanguinolente tuum.
Non stirpis comes est probitas, non ardua virtus,
Mentis et arbitrii recta tenentis opus.
Ergo tuum si non commendat origo maritum,
Si fuit, illius sanguinis auctor, inops:
At pictas facit et nostro rarissimus avo
Herculeae pulcher simplicitas amor.

At Phoebus facit et doctarum turba sororum,
Quarum non segni pectore sacra colit.
Quo fessam rapitis cantu, (quin parcite fessa,)
Vos o ingenii, pectoris atque bona?
Cur nulli dubiam, nostra nec vocis egentem,
Carmine me vultu rem celebrare meo?
Testis erit vobis, vita gravis auctor et annis,
Fabricius scripti dexter in omne genus.
Vestra cui tota trieteride, sede sub una,
Non sine laude fuit saepe probata fides.
Testis erit vobis Latia facundia linguae,
Ille tui coetus, Phoebe, Siberus honor.
Cum quo dividitis curae puerilis habenas,
Illustris pariter sceptra tenendo scholae.
Quae vestris ultra praeconia laudibus adet,
Qui dicet tantis vos placuisse viris?
Si tamen est Schelnberge, tuam qui nesciat artem,
Evolvat Clario carmina digna choro.
Protinus et prima perspecta fronte libelli,
Lector in hos solvet candidus ora sonos.
Aemula quam veterum sunt ista poemata scriptis,
Quam sapiunt elegos Naso poeta tuos.
Selectis quam dives inest hic copia verbis,
Ut numeri, lenis fluminis instar eunt.
Vos modo lanificae faciles huic este puellae,
Sumet ab ingenio cetera nanque suo.
Gaude virginei flos et decus, Anna, pudoris,
Conspicuum fama laudis adepta virum.
Tu quoque sponse nova tot gaudia percipe nupta,

Quot baccas frondens Palladis arbor, habet,
Illa tibi socerum vena dat divite vatem.
Cui par Pegasidum, par pietatis amor.
Ad cuius citheram praecinctus arudine Mulda,
Mirantes medio gurgite sistit aquas.
Aeterno non alter enim propiora Tibullo,
Nec magis aqua tuis docte Catulle canit.
Eruta seu sacris orantia verba libellis,
Seu patrum grates, debita vota, refert.
Seu gravibus dicit victricia carmina Musis,
Seu vario iungit divina poemata versu,
Seu sua iucundo carmina melle linit.
Sive Palaestino modulatos pectine cantus.
Ad Latinam recinit non sine laude chelyn.
Hic facit in paucis, ne prisci temporis aetas,
Ingenii fama saecula nostra premat.
Fabricii faciunt, ac proxima palma Siberi
Certet ut Ausonio Misnidos ora solo.
Quid tibi nunc alios, quorum me turba fatigat,
Schnellenberge modis commemorabo meis?
Quos tibi coniungunt affinis vinculae tedae,
Insignes meritis et pietate viros.
Praetereo morum decus admirabile matrem,
In tumulo cuis iam quoque vivit honos.
Vivet honos, ullo nec tempore fama peribit,
Dum probitatis erit nomen in orbe super.
Gloria laudatae non est in origine nuptae,
Laudis in hac quamvis pars quoque magna nitet.

Commendat probitas et vita pudica maritam,
Obscura quamvis orta sit ipsa domo.
His tua cum reliquis praecellat sponsa puellis,
Quantum Pleiadum Sirius ante choros:
Iam tenet illa suam victrix, me iudice, causam,
Arbitrio punctum iam tulit omne meo.
Quid referam, caros quanto candore parentes
Diligat, aut quanto numen honore colat?
Vidimus hanc flentem defunctae funera matris,
Nec lacrimis nostrae tunc caruere genae.
A quoties rumpensque comas et pectora plangens,
Clamabat sine me, me sine mater abis.
Quae tibi me comitem sors invidiosa negavit,
Quam vellem pro te mater obire necem?
Haec quoque dum multae damnosa per otia vitam,
Lascivisque terunt tempora cara iocis:
More piis solito, versat sacra Biblia palmis,
Atque humiles casto fundit ab ore preces.
At affixa colo, famulasque laboribus urgens,
Vix ardens somno fessa remittit opus.
Non ego nunc teretes vultus , aut candida lacte,
Oraque nativo tincta rubore loquar:
Non oculos, verno non labra nitente flore,
queis tibi mille dedit basia, mille dabit.
Nec queis grata tuo pendebit sacrina collo,
Bracchia Bistonia candidiora nive.
Non mens, per vestri praeconis nominis ire,
Nostra fuit: quamvis mens quoque nostra fuit.
Ut canerem meritis gratantia carmina taedis,

Prima fuit sumptae causa, caputque lyrae.
Quod superest ergo, concordis gaudia lecti,
Optabunt vestro carmina nostra toro.
Huc ades orantis Cypria pulchra comis.
Crede mihi propera, nec te Venus alma pigebit,
Officiisque ambos promeruisse tuis.
Effice ne placidum turbet discordia lectum,
Neu ludat versa sors inimica vice.
Et quaecumque piis sunt formidanda maritis,
Irrita Carpathium per mare ventus agat.
Laeta veni, mitisque simul concordia tecum,
Et Charites adsint et socialis Amor.
Neu longum remorata tene cum virgine sponsum,
Pro thalamo faciunt qui modo vota suo.
Iamque vovent, iam quod secura moreris amantum,
Incusant longas corde micante moras.
Pellite sollicitos ambo de corde dolores,
Exaudit vestras Diva rogata preces.
Tu modo dilectam complectere sponse maritam,
Non secus ac carnem diligis ipse tuam.
Tu modo dilectum complectere sponsa maritum,
Ad domini nutus officiosa tui.
Sic veniet vobis cum dulci vita salute,
Sic domus adversae libera cladis erit.
Portabunt thalamis sic Pax et Gratia vestris
Vincula non ipsi dissolvenda neci.
Sic secundia tenens Cythereis femina rerum,
Augebit vestri pignora foeta tori.

Sic coniunx Pylii superabit Nestoris annos,
Euboicaeque uxor saecula vatis aget.
Desine Pierios tandem lyra, desine cantus,
Haec satis est sponsis nos cecinisse piis.
Cetera quae simul est amborum ingressa cubile,
Praesenti monitu suggeret ipsa Venus

IN NUPTIAS HIERONYMI GARISII ET ANNAE STUMPHELIAE.

Quisquis adest, faveat: castos Hymenaeon ad ignes
Dicimus et thalami concelebramus opus.
Iuno veni, faustum thalamis coeuntibus omen,
Nec tu purpurei mater amoris abes.
Vester honos agitur, cum sacra iugalia fervent,
Vester honos agitur, cum celebratur Hymen.
Este Deae sponso faciles, pariterque pullae,
Sive tuae Iuno, seu Venus alma tuae.
Ne dolor unanimos hodierna luce maritos,
Neu morsu rodat postmodo cura gravi.
Luce sacra valeatque dolor, valeantque labores,
Et durum curae sollicitum genus.
Ipse etiam, ne quid hymeneia gaudia turbet,
Purpureo Titan vestiat ore diem.
Nubila diffugiant, Austros includat antris
Aeolus et vinclis carceribusque premat.
Omnia sint operata iocis, expertia luctus
Numina, amant hilari religione coli.

Sic ego, cum subitis collucens ignibus aether,
Adventum prodit numinis ecce mihi.
Numen adest, nosco Comites, risere tenellae
Blanditiae, et Veneris turba ministra Ioci.
Pande fores, te sponse petunt, tibi gaudia portant,
Surge et praesentes devenerare Deos.
Vota diem celebrent, facili iam numina vultu
Suspiciuntque tuas efficiuntque preces.
Dicamus bona verba: novis gratantia sponsis
Carmina Pierides pangite, tuque prior
Calliope inveni gratare, Thalia puellae,
Quis vetat alterna plectra movere vice?
Alterno gaudent elegi modulamine cantus,
Maior et alternis gratia rebus inest.
Cal.Gratulor optatae taedas tibi sponse puellae.
O utinam tali sis in amore potens.
Tha. Grator et ipsa tibi delectum sponsa maritum,
Sic faveat votis saepe Diona tuis.
Cal. Si genus excutias et claros virginis ortus,
In thalamos infert nomina magna tuos.
Tha. Miretur viles ignobile vulgus amores,
Non erit ille tibi sponsa pudendus amor.
Cal. Cui non Stumphelidum sunt nota insignia gentis,
Mysia sublimen qua videt alta polum?
Tha. Patria Garysio tellus te iactat alumno,
En ut laeta suum vix capit ipsa bonum.
Cal. Stumphelidis meritas debet res publica grates
Consiliis quorum saepius usa fuit.
Tha. At sua Garysium propter benefacta, fidemque

Ponica, Teutoniae nobile fidus, amat.
Cal. Est aliquid patriam meritis implere, nec ullus
Dignior est titulis muneribusque locus.
Tha. Laudatis placuisse viris, laus ultima non est.
Iudiciis numquam talibus error inest.
Cal. Gaude sponse tibi, tali laetare marita,
Quam decorat probitas, gratia, forma, pudor.
Tha. Gaude sponsa tibi, tali laetare marito,
Quem suus ex merito nobilitavit honor.
Cal. Haec alias tantum superat pietate puellas,
Quantum Pleiadum Gnosia stella faces .
Tha illius at tantum Virtus supereminet, inter
Astrorum quantum Lucifer ille choros.
Cal. Si forma spectes, nihil hic inamabile cernis,
Sic facies animo congruit usque suo.
Tha. Est enim sua forma viris, en aspice sponsum,
Quam cumulet morum, frontis honore decus.
Cal. Aspice lacteolo radiantia lumina vultu,
En rubor ut niveas inficit igne genas.
Tha. En age, quam comi vultu gravitate serenet,
Condiat et lepidis quam sua dicta iocis.
Cal. Colla rosas, humeri candentia illia vincunt,
Nativa gaudent brachia tincta nive.
Tha. Gratior est pulchro nascens in corpore virtus,
Virtutis vacuus non iuvat oris honor.
Cal. Oscula iunge tua, quid cessas sponse, puella,
Quin age, iamdudum quod cupis ipse, capias.
Tha. Tu quoque, ne pugna virgo, sed grata marito,
Basia basiolis, oribus ora refer

Cal. Ille prius Libycae numerum subducat arenae,
Amplexus ausit qui numerare tuos.
Tha. Qui tua scire velit, qui dicere redita contra
Oscula sidereas exigat ille faces.
Cal. Ludite, sed casti fines servate pudoris,
Nec dare fecundi pignora sera tori.
Tha. Ludite, dum floret iuvenilis temporis aetas,
Cessandi tempus curva se'necta dabit.
Cal. Quam multus gravida turgescit in ilice foetus,
Tam multo vireat germine vestra domus.
Tha. Vilescit sine fruge solum, sine frondibus arbos,
Et sine luce focus et sine prole torus.
Cal. Assideat vestro mitis concordia lecto,
Et tecti custos lumina servet amor.
Tha. Aspiret vestro facilis fortuna labori.
Nec parcas vobis arca minister opes.
Cal. Fallimur? An taedas pueros praeferre iugales
Cernimus? ecce faces cominus, ecce faces.
Tha. Flammea num videor mihi cernere? Flammea certe,
Ad thalamos Hymen tempora cinctus adest.
Cal. Hymen adest, sacros mea tibia desine cantus,
Cetera praesenti voce monebit Hymen.
Tha. Desine Pierios mecum lyra, desine cantus,
At vos Nelidae ducite secla senis.

IN NUPTIAS M. MICHAELIS SCHULTESII ET URSULAE STRASBURGIAE.

Non ego nunc sacrum Musis Helicona movebo.
Non ipsas votis sollicitabo meis.
Nec vos orabo faciles in carmina vires,
Seu te Phoebe tuas, sive Lyaee tuas.
Ite procul, poscunt alios haec carmina coetus:
Ite mihi vestri numinis aura valet.
Vos quoque abesse volo, thalamis discendite castis,
Et Venus et parilis pronuba Iuno tori
Sacra cano, sponsique sacros et virginis ignes,
Omnia caelesti sunt operata Deo.
Casta placent huic, casta deo: vos uritis igne
Illicito nuptas, illicitoque viros.
At tu Christe veni, sancti qui sponsor amoris,
Legitimo stringis pectora bina toro.
Sed facilis mitisque veni, nunc indue vultus
Pacatos, votis annue iamque piis.
Qualem te memorant fratrum comitante caterva,
In Cana parvae tecta subisse casae:
Et sponsi duxisse bonos Hymenaeon ad ignes,
Ac donasse novo munere sacra tori.
Tu divina probas socialis foedera lecti,
Quaeque probas pariter foedera tute beas.
Tu seiuncta locis concordia iungis amore
Corde, coit nutu gratia sarta tuo.
Per te sumit amor flammas: tibi deditus uni
Sponsus coniugii non grave sentit onus.
Christe tuas aras castos sine tangere sponsos.
Quodque rogent, solita pro bonitate mone.
Vota cadunt, utinam claro labatur Olympo

Angelus et thalamis vincula portet ovans.
Vincula, quae nullae valeant dissolvere vires:
Quae nisi mors, hominum rumpere nemo queat.
Pondus inest votis: templum fulgore coruscans,
Ecce penetrali spargit spargit ab aede iubar.
Divinoque praeit iuvenis splendore decorus,
Et gerit insigni vincula bina manu.
Quem post caelicolum succedunt mille catervae,
Agmina cantanti conspicienda choro.
Quarum pars faculas praefert, pars magna sagittas
Cernitur et nivea flammea ferre manu.
Non his nostra videt quicquam formosius aetas,
Non cadit in nostrum talis imago genus.
Corpora caelestium sic depinguntur Amorum,
Hoc Raphael vultu pictus et ore nitet.
Nec mentem malus error habet, nec lumina fallunt:
Hic Raphael, Veneris turba sed ista sacrae.
Felices quibus illa cohors in amore secunda,
Spicula depromit, ventilat atque facem.
Non levis illorum serpit per viscera flamma,
Nec cupido caecum pectore vulnus alunt.
Non lites intrant thalamos, nec iurgia linguae:
Sed Pax ad placidum blanda cubile sedet,
Atque suas iuxta ponens Concordia sedes,
Mulcet amabilibus tempora dura iocis.
Nec sinit occurat quicquam, quod solvat amantum
Pectora, quod turbet gaudia laeta tori.
Adde quod illorum dat pignora dulcia lectus,
Quae mensas ornent, exhilarentque domum.

Quos tua cum videam nunc ad connubia coetus
Schultesi: quid non ominer ipse boni?
Quaeve tuis ultra gratantia carmina taedis
Adiciam, quid non augurer ante boni?
Non haec unanimis coeunt male foedera sponsis.
Quae Divum sociat conciliatque chorus.
Non infelici lucent hae lumine taedae,
Quas sacer infuso nectare pascit Amor.
Caelestesque ioci, quas guttis pinguis olivae,
Quas succis nutrit Gratia Dia suis.
Ergo tuae gaude thalamis nove sponse puellae,
Quae tibi sollicitos non sinet ire dies.
Cuius in amplexu, quamvis te multa fatigent.
Omnis amaricies et tibi cura cadet.
Invida non illi faciem natura negavit,
Non illi formae Parca ministra fuit.
Illi lacteolo pellucent ora rubore,
Et fulgore micant labra serena suo.
Thracia seu quando minio nix certat Ibero,
Iunctaque puniceis candida mala rosis.
Illi pulchra fluunt flavi per colla capilli,
Et referunt geminas lumina bina faces.
Quis super accedit iucundis gratia verbis,
Et lepor et blandis lusibus aptus amor.
Si genus excutias, quamvis nec nomen avorum,
Nec tonet augusti facta superba patris:
Non tamen e media stirpis primordia plebe,
Non habet impura femina nata domo.
Est illi genitor clarus probitate fideque,

Est illi genetrix nota pudore suo.
Ille cavernosae dum scandit in abdita terrae
Viscera, Iurati nobile munus habens:
Ipsa domi natas inter, sobolemque tenellam
Assidua ducit stamina torta manu.
Et castae referens illis exempla Rebeccae,
Fataque Susanna vix habitura fidem:
His (ait,) o nata, teneras quae vita puellas,
Quae nuptas ornent, discite, facta pias.
Sic ait, atque sui simul haud oblita mariti,
Surgit et huic epulas ipsa ministra parat.
At vir membra domum referens exhausta labore,
Urgentem dapibus non levat ante famem.
Nec prius apponit languentia corpora stratis,
Quam cum proles pias fuderit ipse preces.
Et quam praeteriti reputaverit acta diei,
Percurrens animo gesta diurna suo.
Quid tali potius socero socrumque requiras,
Clarius hac ipsa virgine quidve petas?
Talibus exemplis, tali quae docta magistra,
Virtutum didicit omne tenetque genus.
Tu nunc cinge caput sertis: tua ni bona nescis:
Nec tacito cohibe gaudia clausa sinu.
Et tu gaudentem coniunx imitata maritum,
Sparge rosas hilariter pede plange solum.
Non tua vulgares veniunt in colla lacertis,
Non intrat thalamum vir sine laude tuum.
Huic dare complexus, huic basia figere labris
Optavit votis multa a puella suis.

Sed neque complecti, nec basia figere labris,
Huic meruit votis ulla puella suis.
Huic permulta nimis voluit formosa videri,
Pexuit et crines plurima virgo suos:
Sed neque sic potuit satis huic formosa videri,
Et frustra crines eruit ipsa suos.
Omnes ille tui nuptas fastidit amore,
Ursula Schultesio sola placere potes.
Te te quidquid agis, quoque vestigia torques,
Illius haud segnis mox comitatur amor.
Sive colis crines, cultis te crinibus ardet:
Seu fundis, fusis es veranda comis.
Uris, seu lanas assueta ducis ab arte,
Uris, seu tereti pollice fila trahis.
Ure ferrum, ne me posthac illudat amantem,
Horrida nunc illi, si pote, verba doma.
Parce tamen, tali nec sponso dura repugna,
Quo nunc vel Coa Battide maior eris.
Hic est cui doctae sua dona dedere sorores,
Cui dedit Aoniam Calliope lyram.
Munere quo, larga felicia carmina vena,
Et varias culto pectore promit opes.
Nanque novus quondam tiro, puerilibus annis,
Dum sequitur cupido Musica signa pede.
Daphneae recubans hunc forte sub arboris umbra,
Per iuga currentem Calliopea videt.
Corporis et gracilis tantum mirata vigorem,
Et nulla faciles arte volare pedes:
Siste tuos, inquit, puer o dulcissime cursus,

Et vagus in nostros via reflecte sinus.
Ipsa tibi sacri nemoris monstrabo recessus,
Teque comes montis per iuga celsa regam.
Ipsa tibi pandam Clarias, quas tradimus, artes:
Ut doctos surgas inter honore viros.
Tu modo difficili segnis ne cede labori,
Exigui merces magna laboris erit.
Dixerat et sacro lymphis e fonte petitis,
Aonio pueri labra liquore rigat.
Ille bibens, simul acceptum sub pectore numen
Sentit et ingenium promptius esse suum.
Nec mora Pierias ardescit totus in artes,
Seu facula admoto cominus igne flagrat.
Immensumque aliis superans tolerando laborem,
Non oneri, non se subtrahit ipse iugo.
Nunc facili gestit carmen deducere versu,
Scribere nunc numeris verba soluta suis.
Nunc linguae sequitur studium, (mirabile dictu)
Ut triplices uno fundat ab ore sonos.
Nunc tenerae paulum firmatus robore mentis,
Iudicio constans et magis ipse sibi ,
Arcanas audet naturae quaerere causas,
Audet et aetherias scandere mente domos.
Quis Deus hunc mundi spatiosum temperet orbem,
Annua quis certa torqueat astra vice.
Quis furor Aeolios tanto luctamine fratres
In fera proturbet proelia Marte pari.
Unde cavis veniat, qui nubibus exilit ignis,
Unde sit in pluvias hausta perennis aqua.

Cornua quid moveant hirci, quid brachia cancri,
Et dux astrorum corniger, atque bilanx.
Hinc scriptis animum iuvat emendare Platonis,
Quoque regi possit, discere, vita modo.
Donec Calliope duros miserata labores,
En promissa diu praemia, dixit, habe.
Ac iuveni nitida praecingens tempora lauro,
Grande magisterque nomen habere iubet.
Ille novis tandem titulis et honoribus auctus,
Non segni coeptum mente remittit opus.
Quin memor errorisque sui veterumque laborum
Quos puer infracto pectore saepe tulit.
Cunctis esse cupit notam tironibus, illam
Quam sibi monstrarat praevia Musa viam.
Quid non rursus adit generoso corde laborum,
Scrupea dum mollem ducit ad antra gregem.
Scit bene maiorum Vitzlebius inclitus ortu,
Cuius sceptra scholae, non sine laude gerit.
Scit bene Pegasidum sacris operata iuventus,
Cuius Castaliis ora rigavit aquis.
Vox erat in cursu, rauco cum bucina cantu
Obstrepit et sponsos linquere templa iubet.
Ite pares animis, vobis per compita mille
Sparguntur flore, votaque mille sonant.
Ite, nec obliti summi praecepta Tonantis,
Servate astrictam numine teste fidem.
Si quaecumque toros possunt ornare beatos,
In vestros cumulet iugiter ille toros.

GREG: BERSMANI ANNAEBERGENSIS EPITHALAMIORUM LIBER II.

I. IN NUPTIAS M. MATTHIAE HABERCORNII ET URSULAE HENRICAE.

Intrat templa novus tenera cum virgine sponsus,
Ut thalami firmet foedera, teste Deo.
Alme pater, primos thalamo qui iungis amores,
Unanimique facis vivere carne duos:
Sponsor ades, sociamque viro coniunge puellam,
Ut rata confirmet, foedera pacta, fides.
Tuque Cananaeos non aspernate iugales
Christe, meri mutans nectare, fontis aquam:
En age coepta tuo scrata favore secunda,
Auspice te iunctus sit sine labe torus.
Et tu sancte Patris Flatus, Natique potestas,
Cuius inextinctus flamine spirat amor:
Amborum pariles affla sub pectore flammas,
Arsuramque animis tempus in omne facem.
Dum loquor, en signum sub turribus aera dederunt,
Nunc tuba, nunc rauca tympana voce sonant.
Incedensque novo sponsus sublimis honore,
Per vicos vulgi lumina prona trahit.

Cui dextram virtus ambit, Doctrina sinistram,
Ast amor ignivomam ventilat ante facem.
Inde novem ingreditur Phoebe duce, turba sororum
Mnemosyne fertur quas peperisse Iovi.
Pone virum graditur demissi lumine virgo,
Virgo nativo picta rubore genas.
Quam Venus ac triplici comitatur Gratia nexu,
Et Decor et Tyria sidone cultus Honor.
Ite bonis avibus, tali Vir digne puella,
Nec minus et tali digna puella viro.
Numine placato socialia sacra parate,
Cum precibus manui iungite rite manum.
Auspicio quodcumque Die primordia sumit,
Non hoc infausto sidere cedit opus.
Vota cadunt, positas ambo volvuntur ad aras,
Quisquis ades, votis lingua animoque fave.
At vos divini mandata capessite verbi,
Et non oblito corde referte domum.
Ut subiectam tuum venereris sponsa maritum,
Quem Deus uxoris praecipit esse caput.
Ut Sponsae casto tenearis amore marite,
Quae surrepta tuis ossibus ossa gerit.
Sed neque solliciti facies inamoena laboris,
Coniugi comitem quem iubet esse Deus.
Territet ignava vestrum formidine pectus,
Et labor et merces digna laboris erit.
Haud consortis homo sanxit connubia taedae,
Hoc Deus ipse sibi vendicat auctor opus.
Vana fides homini, sed qui semel editus ore

Sermo Dei est, dubiam nescit habere fidem.
Ille suam promittit opem nubentibus, ille
Quam promittit eis, fert quoque fidus opem.
Caste Deus, castos inspirans cordibus ignes,
Summittensque pari corpora bina iugo.
Sint rata nexa tuo de numine vincula lecti,
Sint rata coniugii te data teste fides.
Illa coit firma thalami iunctura cathena,
Quae dominae iuvenem te sociante coit.
Sic quondam Isaco te conciliante Rebeccam,
Dissociata locis pectora iunxit amor.
Nec secus Isaco genitum, natamque Labane,
Arctior astrinxit te sociante fides.
Aspicis o, nec te volitantia spicula fallunt,
Coniugibus Satanas quae iacit, arte potens.
Irarumque faces et atrocis foemine rixae,
Ne vir sit nuptae, nupta sit aequa viro.
Huc ergo certam ne dirigat iste sagitam,
Hos clypei obiectu protege quaeso tui.
Quos non Idaliae coniunxit bruta libido,
Sed quaesitus honos numinis, alme, tui.
Ambiat unanimem felix concordia lectum,
Incidat et fausto nulla querela toro.
Si quid et inciderit, (nec enim ferus ille facesset)
In nova conversus gaudia luctus eat.
Quaeque virum fecit, faciat quoque nupta parentem,
Nec tardum tribuat filia nomen avi.
Ut cito succrescant amborum prole nepotes,
Per quos divinus multiplicetur honos.

Et bene habet, iunxere manus, precibusque peractis,
Pompa decens sacra iam redit aede domum.
Atria iam sponsi, conventu tota frequentat,
Atria laetanti vix satis ampla choro.
Molle lyrae festumque canunt, solemnia verba
Omnis io Hymen, o Hymenaee sonat.
Gratantumque vomit resonis penetralibus undam,
Intentior cultu splendidiore domus.
Nunc sponsum nostris fas compellare Camenis,
Et dare laetitiae pignora certa mea.
Ergo age quae longum iacuerunt fila, retenta,
Et desueta Erato plectra capesse manu.
Nam varios inter plausus, vocesque sonorum,
Crimen erit citharam conticuisse meam.
Crimen erit veteri non impendisse sodali,
Saepe aliis operam quam mea Musa dedit.
Ecquis eo longo magis est mihi cognitus usu,
Quem consors studium, quemque revinxit amor?
Certus amor, quem nec seiuncto mutua solvit ,
Diverso, patria dum procul, orbe vagor.
Dum nos civili fugat irretita tumultu
Gallia, felici non mihi tacta pede.
Dum mox Ausoniae pacatior excipit ora,
Hospita sed studiis haud satis aequa meis
Quid tanta dignum tibi, quid pietate rependam?
Qui memori absentem pectore semper habes.
Fallis et interea de me sermonibus horas,
Si qua pares inter mento facta mei est.
Dii tibi dent quaecumque tuo candore mereris,

Matthia o patriae fama, decusque meum.
Sed numeros mutare decet, prospexit Olympo
Hesperus et noctis praevius urget equos.
Hesperus in caelo quo non formosius ullum
Accendit tenebras sidus, agitque diem.
Hesperus igne suo qui tantum sidera vincit,
Quantum germanae Cynthius axe rotas.
advenit, iuvenes consurgite mensis,
Quis scit, an ad thalamos nunc Hymenaeus adest?
Fallimur? An prope flammeolum vibrare coruscum
Cernimus et digitos quod terit orbe, iubar,
Coccineaeque simul fulgentem vestis honorem?
Sic est, en Hymen en Hymenaeus adest.
Dicere nunc socii, nunc respondere iuvabit,
O Hymenaee Hymen, o Hymenaee Hymen.
Mitis Hymen, praedulcis Hymen, tu pectora frangis.
Atque animos iuvenum deicis ipse feros.
Victa maritali subdant ut colla capistro,
Et dicant fastu verba minora suo.
Suavis Hymen, permollis Hymen, tu corda puellis
Mulces, ut veniant ad nova iura viri.
Neve tenax illas tollat fiducia formae,
Quantula sit verni temporis hora, mones.
Pulcher Hymen, genialis Hymen, tibi vincla pudoris
Curae vincla data non temerande fide.
Tuque vagos ignes, veritaque libidinis aestus,
Furtivique inhibes gaudia caeca tori.

Tu facis, ut non cura virum, pietasque parentis,
Dilectae teneat non genetricis amor.
Quin patris oblitus, matris securus amorum,
Amplexu malit coniugis usque frui.
Acer Hymen, socialis Hymen, quis carmine laudes?
Aequiparante tuas praeco per ora ferat?
Tu vulsam matriaque sinu, colloque sororum,
Deducis iuveni nocte silente parem.
Cunctantemque gradus et fletibus ora rigantem,
Hortatu firmas dux animose tuo.
Non ut inexpertae dubitet se credere pugnae,
Iam miscente novo praelia torva viro.
Hymen o Hymenaee, tuo quod munere maius
Comparibus, taedae queis praeiere tuae?
Tu bonus amborum fecundas prole cubile.
Audiat ut mater femina, virque parens.
Te sine nulla domus natos dare, nulla nepotes
Ferre potest: friget te sine pigra Venus.
Si qua tuas exosa faces, coniugis usum,
Affectet vita celibe terra frui:
Non haec sacrificos aris, regnisque Monarchas.
Non patres habeat civibus, unde legat.
Poscit opem mundi triplex te machina, per te
Vitae hominum, vitae sunt aliment suae.
Hymen o Hymenaee, tuo quid munere maius,
Instaurante urbes munere, rura, lares?
Sed nox atra ruit, nos cantu ducimus horas.
Cetera per terras muta sopore silent.
Tu tamen o ingrata viro, ingrata Thalassio.

Virgo trahis segnes, tarda pudore, moras.
Pronubus intravit thalamos Hymenaeus et ipse
In lecto residens, Nupta, vir inquit ades.
Ursula tolle pedem, neu sis immitior ursa,
Haesitat ad primas cur tibi planta fores?
Ne dubita, te laeta manent hac gaudia taeda,
Felix et natis atque futura viro.
Ne pugna, lacrimis neu spargere cadentibus ora,
Quid frustra madidos proluis imbre sinus?
Non iter ad rixas non est ad proelia Martis.
Ad Veneris lusus blanditiasque venis.
Non tua crudeles innectent colla lacerti,
Exuccus lambet nec tibi labra senex.
Sed iuvenis, prae te cui sordeat aurifer Hermus,
Undaque gemmarum quicquid Eoa vehit.
Sed coniunx, quo non multarum laude secundum
Momen ab incana posteritate feres.
Quem neque Pierides, nec dedignatus Apollo,
Nec dator eloquii, natus Atlante, fuit.
Quem par ingenio probitas, virtutibus aequus
Artis honor, carum conspicuumque facit
Quem Philyreae oculus Camerarius urbis et orbis,
Discipulos inter gaudet habere suos.
Cuius, quot pubis quondam delecta Pelasgae
Pectora, Durantes ventre reclusit equus:
Docta tot illustres animas schola protulit orbi,
Ingeniis, famae nomina nota, suis.
Sed iam nupta venit, iuvenem miserata gementem,
Cui blanda aureolo spirat ab ore Charis.

Non oculos attollit humo, geminoque coruscas
Inficit huic igni taeda pudorque genas.
Non intertextis onerosa monilia baccis,
Non auro saturos ipsa crepante sinus,
Nec gravidam gestat peregrino munere vestem,
Perfusum myrrha non redolente caput.
In propriis sed pulchra bonis ac simplice vultu,
Naturae praefert ore nitente decus.
Labra rosas aequant nullis obnoxia gemmis,
Colla nivem, geminas lumina bina faces.
O felix virtute sua, virtute parentum,
Docta pudicitiam, docta laboris opus.
Ostia clauduntur, iam lectus cepit amantes,
Et nunc quod cupiit, laetus uterque capit.
Mutua quid testes amborum vota moramur?
Haec illis Erato nos cecinisse sat est.
Cetera nox, Hymen genialis, amorque monebit,
Tu Dea consueta Phocidos arva redi.
At vos par bene compositum, bene vivite, segnes
Nec sua prolifero dona negate toro.
Servet amor iunctos, pariter qui nexuit ambos,
Qui vinxit iuvenes, alliget ille senes.

II.IN NUPTIAS SECUNDAS BALTHASSARIS SCHELHAMMERI I. V. D. [Abbr.: ?] ET ANNA GRUNEWALDAE.

Iussa Schelhammero properato carmina versu
Dum meditor, coeptis Musa benigna fave.
Dicite Pierides, solitos mihi dicite cantus,
Ut moduler fausto carmina digna toro.
Quo Philyre, coetu pariter gaudente sororum,
Alternos ducit festa per arva choros.
Et ruta thalamos, et gramine limina spargit,
Quale suo frondens margine Elister habet.
Dicite: nam teneris sponsum fovistis in ulnis,
Dum puer Aoniis labra rigaret aquis.
O tale illius celebret connubia carmen,
O tales resonent ad pia fulcra modi:
Quales Alcidae genitor cum traderet Heben,
Nec solae venistis ad haec solemnia Musae,
Adfuit Idalii Diva Gnidique potens,
Quam cirum Iocus atque cohors genialis Amorum
Puniceisque ibat Chloris amoena rosis.
Vernantique duas texebat flore corollas,
Flore maritales implicitura comas.
Ipsa Venus medica recludens pyxide succos,
Quos dederant docta gramina pressa manu:
Amborum placido permulsit amore medullas,
Quo perfusa Iovis risit odore domus.
Parte alia positis odiis, animoque novercae,
Ibat nubentum pronuba Iuno focis,
Non sine muneribus: lecti nam debita fatis,
Gestabat nivea gemmea vincla manu.
queis ubi forte pares animis astrinxit amantes,

Et dixit, Socii vincula necto tori:
Non longaeva dies illorum solvat amores,
Non fluxam alternans aura sinistra fidem.
His tum muneribus sese Dea laeta ferebat,
Praevius ante faces percutiebat Hymen.
Materna cinctus flaventia tempora lauro.
Stillabat Syrio tincta liquore coma.
Aspiceres longam talis illudere vestem,
Arctabant niveum lutea vincla pedem.
Ipsa parens oculis laetos afflabat honores,
Et sine labe genas, et sine labe comas.
Nunc quoque Iuno veni consortibus aequa duobus.
Nec tu pennigeri mater Amoris abes.
Este ambae sponso faciles, facilesque puellae
Sive Gabina tuae, Cypria sive tuae.
Ne dolor unanimos hodierna luce maritos,
Neu morsu rodat postmodo cura gravi.
Luce bona, valeatque dolor, cessenque labores,
Et dirum curae sollicitumque genus.
Ipse etiam ne quid sacra connubialia turbet,
Ridenti Phoebus vestiat ore diem.
Nubila diffugiant, Austroque coerceat intus
Aeolus et claustris imperiisque premat.
Omnia sint operata iocis, expertia luctus
Numina, amant hilari religione coli.
In prece totus eram: cum fulgens ignibus aether,
Adventum prodit numinis ecce mihi.
Numen adest, nosco comites, risere tenellae
Blanditiae et Veneris turba iocosa Sales.

Pande fores, te sponse petunt, tibi gaudia portant:
Surge et festivos devenerare choros.
Vota diem celebrent, prono iam sidera vultu
Suspiciuntque tuas efficiuntque preces.
Dicamus bona verba, novis gratantia sponsis
Carmina, dum modulans Calliopea canit.
Clare Vir, haud imae decorate propagine gentis.
Sed maior genti gloria laude tua.
Accipe veriloquo fundam quae carmine fata,
Et mea conde tuo pectore dicta memor.
Quae tibi non fortes, non exta, nec omina penna,
Sed Phoebi tripodas, templaque crede loqui.
At vos fatorum pandentes abdita, versus
Currite iuncta simul verba sequente lyra.
Quid votis optas, vidui post taedia lecti,
Ducitur in thalamos nupta novella tuos.
Qualis Dulichios fertur subiisse penates,
Penelope multis sollicitata procis.
Qualis Thessalico virgo deducta cubili,
Intulit aureolos Laodamia pedes.
Qualis e accubuit coniunx Capanea marito,
Digna minus misero, non meliore toro.
Quaeque Pheretiaden animi spectata redemit,
Alterno instaurans funere, fata viri.
Si genus excutias et stemmata longa revolvas,
Non venit e media plebe puella tibi.
Illa tibi socerum dat Paeonis arte celebrem,
Mauricio quo vix carior alter erat:
Mauricio, tantum quo Misnidos superabit,

Aemathio quantum principe Pella tumet.
Ut nemori decus est viridanti vertice quercus,
Arboribusque comae, sic socer ille, tibi.
Ex re frondentis dictus cognomine silvae,
Perpetuo cuius germine fama viret.
Quid matris memorem laudes, probitate perenne
Quae meruit, pulchro quaeque pudore, decus?
Antestat probitas auro, flammisque Pyropi,
Praelucet pulchro gratus in ore pudor.
Ut sileam priscos Libenavae stirpis honores,
Unde suam ducit nobilis illa domum.
Quid referam dotem, fortunae rara benignae
Munera, nec fatua reicienda manu?
Gratior est virtus numerosa praedita dote.
Ac nummis, formae conciliatur amor.
Currite fatorum pandentes abdita versus,
Currite, iuncta simul verba sequente lyra.
Seu male, fortis equus lentis succedit habenis,
Iam primum expertos qui premit ore lupos:
Sic effrene pecus mulier, praefracta mariti
Usque reluctatur subdere colla iugo.
At non ista tuam traxit contagio nuptam,
Nec pessum vitiisque publica culpa dedit.
Nil oculi feritatis habent, nil pectora fellis,
Incubat ambrosiis gratia blanda genis.
Nec metus est, ne quando tuis offensa repugnet
Imperiis, dominum neu gerat illa domus.
Saepe tuum quando bilis iecur uret, amicis
Obsequiis iram leniet ipsa tuam.

Demulcensque animos, placidae dulcidine vocis,
Quis te, quas lux, inquiet, ardor agit?
Sic referet, niveisque ligans tua colla laceris,
Libabit labris mellea labra suis.
Nec mora frigescens vanescet servor in auras,
Victaque blandit iis mollibus ira cadet.
Currite fatorum pandentes abdita versus,
Currite, iuncta simul verba sequente lyra.
Non semel illa faciet te prole parentem,
Nec semel ex nepti nomen habebis avi.
Nascetur vestra generosus origine gnatus,
Consimili referens nomine, fronte, patrem.
Sicut in apricis nitidum caput exerit hortis
Rosmaris, aut laeto gratus odore crocus:
In lusum quem pulchra suum, ornatumque puella
Educat et riguis sedula spargit aquis:
Uvidus ille suos paullatim pandit honores,
Ridet odoratis suavior aura comis:
Nec secus assurgens primis Balthassar ab annis,
Multa ferret matri gaudia, multa patri.
Mox ubi firmarit stabili vestigia planta,
Doctrinaeque simul coeperit esse capax:
Illum per saltus Cynthi , per amoena vireta,
Cataliae ducent in sua templa Deae.
Perfundentque sacris divinae Aganippidos undis,
Unde pater cupidam diluit ante sitim.
Ille Medusaei replens se nectaris haustu,
Imbuet omnigena pectus ab arte suum.
Maiorumque bibet virtutem ineunte iuventa,

Haud generi suboles inficianda bono.
Non indignus avi titulis meritisque paterni,
Qui Glaucham bis duo lustra regit.
Non genitore, sacri praeclaro antistite Iuris,
Curia patrorum quem probat atque forum.
Dum legum nodos cautus atque aenigmata solvit,
Civica pro trepidis et capit arma reis.
Gallia quem mirata fuit, sed Gallia nondum
Perfida, Christeicolae nec laniena gregis.
Currite fatorum pandentes abdita versus,
Currite iuncta simul verba sequente lyra.
Nunc age foemineam prolem, qua fila sequantur
Accipe, nec sati prodigus esto tui.
Qualis arenosas Cyprii prope litoris oras,
Myrtus honoratas explicat alta comas:
Quam Spio, quam Cymodoce , Panopesque virgo,
Florigenae certant spargere roris aqua:
Talis quae vestro prodibit germine matris
E gremio mittet nata tenella manum.
Maternum roseo spirans ex ore decorem,
Ut cum picta novo flore renidet humus.
Illi certatim fundent sua munera Divae,
Luna genas, flavam laeta Dione comam.
Sideribusque pares geminos Cythereis ocellos,
Quaque fluant liquido melle, labella Charis.
His aurora manus, humeros Latonia virgo,
Addet marmareos Nereis alba pedes.
At morum decus et rasas super omnia dotes,
Adicet prompta Pallas amica manu:

Frontis ut eximium virtutibus aequet honorem.
Nec facies, morum fulgeat ante iubar.
Sistite: cum verbis desine chorda loqui.
Finierat Dea, cum sero prospexit Olympo
Hesperus, in caelo quo non formosius ullum,
Accendit tenebras sidus, agitque diem.
Hesperus igne suo, qui tantum sidera vincit.
Quantum Germanae Delius axe rotas.
Dicere nunc iuvenes, nunc respondere puellas
Tempus, io Hymen, io Hymenaee Hymen.
Dicite io Hymen et Hymen iterate canendo,
In numerum gaudet saepe vocatus Hymen.

III. IN NUPTIAS HIERONYMI PANTZMANI, ET MAGDALENAE BRAMBACHAE.

Sic ubi post varios ventique marisque labores,
Incolumi pressit litora grata pede,
Otia laetus agit, securo navita portu,
Et casus gestit commemorare suos:
Seu patriae tu nunc Hieronyme redditus oris,
Dulcia tranquilla gaudia mente foves.
Moribus et cultus, nec doctae nescius artis,
Morum dote places omnibus, arte places.
Teque sibi generum prae cunctis eligit unum

Brambachus , Phoebi cura decusque sui.
Et qui cum vitae iucundos exigat annos,
Te sibi consortem virgo puella petit.
Macte novis laudum titulis, animique probatis
Macte bonis, fortis munere macte novo:
Quod cupio, ecce capis: longarum meta viarum
Haec datur, in thalamo compare blanda quies.
Qua modo concessa post tot discrimina rerum,
Atque pericla solo multa, pericla salo:
Non te paeniteat posthac, duxisse sub orbe
Externo vitae tempora plura tuae.
Et nive inaccessas manibus reptasse per Alpes.
Adriaticique minas exsuperasse maris.
Nondum ter quinos aetas tua viderat anos,
Cum patrii linquis dulcia rura soli.
Ex illo qui te iactarint tempore casus,
Non facile est teneris enumerare modis.
Gallia puerum docuit, sed Gallia nondum
Perfida et sceleris crimine foeda mali,
Sed studiis exculta bonis, sed iuris aequi
Hospita, nequitiae nescia, cassa dolis.
Te gravis eloquio Duaremus cepit alumnum,
Cognitus extremas Solis ad usque plagas.
Et legum solvit nodos Cuiacius , ille
Maximus ingenii laude, nec arte minor.
Ut stileam tibi quos tribuit vel Dola magistros ,
Vel Taurinorum nobile gymnasium.
Neu Goveane rudi, neu te Cravetta Camenae
Aggrediar, Graia nomina digna tuba.

Hinc te digressum Lombardorum ora recepit,
Formatrix studii non inhonora tui
Quid referam Torvelle tuum, quid Cepphale nomen,
Lumnia Iuridici clara, decusque chori?
Quos tibi doctores Ticini antiqua dederunt
Moenia, Gallorum nobilitat a nece.
Iam bene iudicium firmarat plenior artas,
Signabatque tuas lana tenella genas:
Excipit hospitio cum te Saturnia tellus,
O eadem Musis hospita grata meis.
Nomina, longa mora est, doctorum clara referre,
Quos urbis Patavi culta Lycea ferunt.
Promptius expediam, quot apes pascantur in hortis,
Singula quam numeris commemorabo meis.
Hic tibi Menochii docentis ab ore
Contingit sacrum discere iuris opus.
Doctrinaque, tuum Deciani pascere pectus,
Et liquido legum fonte rigare sitim.
Quo neque malueris, gemmarum quicquid et auri
Aequor habet, rutilis aut vehit Hermus aquis.
Praetereo morum doctrinarumque magistram,
Felsinam inexhaustum divitis uber agri.
Quae te continua trieteride fovit alumnum,
Sectantem Papio sub duce castra fori.
Quid loquar? Ausoniae reliquas ut videris urbes,
Et mores hominum, flumina, templa, vias?
Et caecos nemorum saltus et lustra ferarum,
Et loca mortalia vix adeunda pede?
Non ut mutares caelum, seu Styrmona tranans,

Strymona grusque fugit, Strymona grusque redit:
Sed rerum ut pareres usum, externisque notares
Exemplis, essent quae fugienda tibi.
Nomine quo, potius merito es celebrandus honore,
Et versu dignus splendidiore cani:
Quam si degenerem primo sub flore iuventae,
In patria, matris te tenuisset amor,
Haud bene confinis gnarum telluris et urbis,
Indocilem rerum, moribus atque rudem.
Quod genus hoc hominum, terrae natalis amore
Quod nimio, longas non amat ire vias?
Quos primis in qua olim reputavere sub annis,
Illa domus pueros novit et illa senes.
queis mundi limes, vicini terminus arvi
Creditur et Lybicum stagna propinqua fretum.
Idem promit ager soles, idemque recondit,
Signat et aestatem messis et umbra diem.
Non haec vita mihi contingat, gaudeat ista,
Quam iuvat ignavum delituisse domi.
At mihi longinquae gentesque urbesque petantur,
Et toto patria dividar orbe mea.
Notescamque peregrinis novus advena terris,
Me Tigris noscat, me vehat amne Liger.
Hoc iuvat, ante focos alius torpescat inertes,
Aut viridi recubat desidiosus humo.
Scilicet est hominum non omnibus una voluptas,
Scilicet est pulchrum velle cuique suum.
Velle cuique suum placet, sua quemque voluptas
Alliciat, blandis insidiosa modis:

At tu laudata decora inter plurima stirpis,
Non minimum ducas hoc tibi sponse decus,
Quod mores hominum multorum et videris urbes,
Et lingua redeas cultus et arte domum.
Salve maternaeque domus gentisque paternae,
Virtutis titulis, fama secunda, tuae.
Gloria Pistoriae, Pantz mane gloria gentis,
Lipsia quam meritis praedicat aucta piis.
Sit Deus ipse tuo, quem diligis, aequus amori,
Et tibi coniugii, prosperet auctore, opus.
Magdalena tuis non ullos ignibus ignes
Permutet, nec te carior urat amor.
Illa suis oleae proventus partibus aequet,
Arboreis certes foetibus ipse parens.
Innumero proles mensam stet ut agmine circum,
Ludat avique nepos plurimus ante pedes.
Brambachum simili referens virtute, nec impar
Sporero proavo laudibus, ore patri.
Non lis ulla domum, non intrent iurgia lectum:
Pace domus constat, gaudia lectus amat.
Nec vos deficiant felicis commoda vitae,
Vester inextincto luceat igne focus.
Multo gratus ager reddat cum foenore fruges,
Horrea distendat messis et una lacus.
Mille greges, nemorum vobis in saltibus errent,
Mugitus discant aemula prata boum.
Numquam destituat corpus mens sana salubre,
Obsequiis homini grata, placensque Deo.
Haec vobis exopto, meis sed plura petitis,

Omnipotente Deus conferat ipse manu.
Ille Deus, Deus ille, a quo, seu fonte perenni,
Perpetuis manat copia cuncta bonis.

GLUKUPIKRON IN NUPTIAS LUDOVICI CAMERARII ET OTTILIAE UTHMANAE.

Sic olim, si prisca dest componere nostris,
Aptari et summis inferiora licet.
Abramides raptae suspirans matris amores,
Et longos condens voce gemente dies:
Suppressit lacrimasque dolens et gaudia cepit
Laetica instaurans pristina damna nova,
Cum thalami intravit, Christo comitante, Rebeccae,
Libavitque labris mellea labra suis:
Seu tu luctifico perculsus funere matris,
Et maerens vidui tempora dura patris,
Ottiliae Ludovice tuae meditaris amores
Sponsus, et amplexus blanditiasque paras.
Dulcis amaricies amor est: tibi tristia laetis
Alternans miscet dulcis amarus amor.
Scilicet haec vitae est species, quae perstat eodem
Rara statu, dubias fertque refertque vices.
Et modo blanditur, vultus modo sumit atroces,
Nec servat stabilem mox variando fidem.
Sic numquam caelo facies sua constat in orbe,
Sic numquam rerum forma subinde manet.

Non annis similes producit Cynthius annos,
Sedque dies aliam postera quaeque videt.
Non horam agnoscit (tanta est discordia rerum,)
Quae modo decurrit, protinus hora sequens.
Desine perpetuum vitae sperare tenorem
Quisquis es et fortis nolle videre vices.
Usque adeo permixta bonis mala temperat, aevi
Arbiter et nutu versat agitque suo.
Dum bibimus, dum serta, iocos, unguenta, puellas
Poscimus, incautis cura, dolorque subit.
Praecipiti fugiunt cursu mortalibus anni,
Nec pietas rugis inicit ipsa moram.
Sic matre, Ludovice, tibi mors abstulit atra,
Insignem meritis, conspicuamque fide.
Qua vix nupta fuit reverentior ulla mariti,
Nec veri cultus clarior ulla Dei.
Sed moderans humana, tuo Deus aequus amori,
Compensat matris funera, matre nova.
Ut tibi maternum matercula praestet amorem,
Quae plus oculis diligat ipsa suis.
Illa tibi luctus et curas leniet arctas,
Illa tibi aerumnae dulce levamen erit.
Haec te dilectam faciet dediscere matrem,
Afflictique malum non meminisse patris:
Nec socrus decumbentis sentire dolorem,
Quae fati extremum sustinet aegra diem.
Eventura loquor, tu ne eventura loquentis
Addubita verbis certus habere fidem.
Haec tibi quae canerem placido Deus edidit ore,

Cuius tu nihili ducere verba cave.
Ille suam soboli (res est haud vana) piorum,
Propitio dextram numine spondet opem.
Et natis natorum et quod nascetur ab illis;
Saecula victurum saecula mille genus.
Quae te sanctorum prolem Ludovice parentum,
Consortemque tuam nunc quoque certa manet.
Non vos uber agri, non copia deseret auri,
Non res destituet parta labore domum.
Non lis ulla torum quatiet, non iurgia mensam,
Non vestros feriet proxima noxa lares.
Martia non vobis turbabunt classica somnos,
Nec clamor plateis hosticus, arma fremens.
Aemula certabunt generosis vitibus uxor,
Punicaque aequabit semine grana pater.
Qualia pubescunt pingui plantaria terra,
Quae matrum abscindens corpore cultor alit:
Talis ab amborum succrescet stirpe propago,
Quae ludat vestros ante novella pedes,
Exhilarans patrum iucundo examine curas,
O etiam luctum demere possit avo.

HYMENAEUS SIVE EIDYLLION EPITHALAMION, IN NUPTIAS PAULI VETZERI ET ANNAE STROMERIAE.

Dicabam Vetzere tibi contemptor amoris,
Arsurum tenero pectus amore tuum.
En ardes, flamma molles urente medullas,
Iam tibi Dodona verior augur ero.
I nunc, atque iter externas molire per oras,
Ut redeas animo cultus et ore domum.
Quo fugis, ab ignota petens procul arva, virosque?
Non pueri, non est praepetis ulla fuga,
Non si Gallorum properes modo rursus ad urbes,
Hospitium studiis quae tribuere tuis:
Atque iterum incipias pendere docentis ab ore
Donelli, cuius labra Thalia rigat.
Non si Troiani subeas Antenoris urbem:
Quo te cumque loco siste, sequetur Amor.
Quid tibi nunc prodest leges didicisse sacratas,
Et iuris studiis implicuisse manus?
Nescit amor leges, et iuris spernit habenas,
Non est ulla tuis gratia Balde libris.
At bene habet: te nanque suis quae cepit ocellus,
Incidit in casses praeda puella tuos.
Vulnus alit venis, vulnus quae fecit amanti:
Et flagrat, flammas quae tibi prima dedit.
O factum Vetzere probe, dignumque faceto
Carmine, gratantis laeticique chori.
Omnis amor magnus, sed compare maior in igne:
Hunc Deus, ut vivat, flamine lenis alit.
Cur non ergo tibi pariter gratemur amici,
Turba sodalitii foedere iuncta tibi?
Cur tua non lepido celebret connubia versu,

In taedas Erato nostra diserta tuas?
Accinat et laudes alternae voce Camenae ,
In laudes Clio non pigra, sponse, tuas?
Sic eat: alterno gaudent modulamine Musae,
Nec levis alternis gratia rebus inest.
Dic Erato versus, dic carmen amabile Clio,
Quod nova cum sponso discere nupta velit.
Er. Nempe tibi primis nascenti Paule diebus,
Fausta renidenti sternuit ore Venus:
Cui datur in dextram claro sata semine virgo,
Edita Stromeria virgo pudica domo.
Cl. At tibi vitales productae in luminis oras
Arrisit vultu suaviter, Anna, Lepor:
Gaudia cui iuvenis materna stirpe celebris,
Et patris egregius stemmate, blanda parat.
Er. Inter Elistinas facie pulcherrima Nymphas.
Et morum raris condecorata bonis,
Mille procis placuit frustra: tu mille procorum
Unus habes lecto votaque spemque tuo.
Cl. Et sponso non una tuo dum pulchra videri
Virgo cupit, crines pexuit aegra suos.
Sed neque sic potuit satis illi pulchra videri,
Et frustra crines pexuit aegra suos.
Er. Qualiter irriguo pubescit amaracus horto,
Qualiter in pratis lilia picta virent:
Haud aliter laeto vernantis flore iuventae
Enitet et roseum possidet, Anna, decus.
Cl. Qualis ab Eois nitidum caput exerit undis
Lucifer et noctis nubila mane fugat:

Tali fronte micat iuvenis, comique serenat
Lumine, tristitiae si quid in ore sedet.
Er. Dulce rubet flammas imitans fulgore Pyropus :
Dulce rubet, quem dat purpura fauce liquor.
Flammeolos spectans oculos, est gratia dices,
Nulla Pyrope tibi, purpura nulla tibi.
Cl. Suave manus addunt ebori decus, insitus auro
Suave viret Scythico qui venit axe lapis.
Gratior est pulchro splendens in corpore virtus,
Qui virtutis eget, nil iuvat oris honor.
Er. Non est Anna rudis deducere stamina fuso,
Nec digitis plenas exornare colos.
Vel Babylonis acum germanis vincere textis,
Virginis Idmoniae vel superare manum.
Cl. Qui legum auscultat solventem aenigmata Paullum, tuae.
Et dantem pleno verba diserta foro:
Hunc disciplinae non falso agnoscet alumnum,
Seu Donnelli tuae, seu Wesebece.
Er. Montibus est ornus decori, nemorique cupressus,
Litoribus myrtus, fluminibus salix:
Tu decus omne tuis, patriae tu gloria terrae,
Tu comitum, sponsi tu nitor, Anna, tui.
Cl. Arboribus vitis speciem dat, vitibus uvae,
Et segetes arvis, ilicibusque nuces:
Tu proprio geminas maiorum laudis honorem,
Et genus exornas nomine, Paulle, tuo.
Er. Munera quid memore fortunae rara benignae,
In freta non fatua proicienda manu?
Gratior est virtus numerosa praedita dote,

Ac numinis, formae conciliatur honos.
Cl. Parta cui iusto sordent patrimonia censu,
Quisquis es emunctae munere naris eges.
Divitiae genus et titulos et iugera donant.
Scilicet hoc cornu Copia dives habet.
Er. Deum canimus, sero prospexit vesper Olympo,
Accendens tenebras luce, fugansque diem.
Cl. Vesper adest secum terrisque crepuscula portat,
Nox ruit et Veneris cominus hora venit.
Er. Noctifer o quis te caelo crudelior ignis,
Lumine collustrat noctis opaca suo?
Tu matris natam complexu avellis ab arcto,
Quas bene concordi pace ligarat amor.
Cumque viro ferus armato committis inermem:
Quid gravius capto miles in hoste paret?
Dicite io Hymen, Hymen iterate frequentes,
In nunerum gaudet saepe citatus Hymen.
Cl. Noctifer o quis te caelo iucundior ignis,
Lumine collustrat noctis opaca suo?
Tu iuvenis firmas, cupidae te vota puellae,
Praetulit in thalamum cum tua flamma faces.
Iungis et amplexu pariles et gaudia praebes:
Quid tali potius munere poscat amans?
Dicimus o Hymenae hymen, ades o Hymenae,
Ad taedas properat rite citatus Hymen.
Er. Hesperus a vobis innuptae subtrahit unam,
Quam retines gremio sponsus abire vetat.
Vosque revisurae circumdat bracchia collo,
Iniciens avidas in sua iura manus.

Ne saevi iuvenis, tecum post exigit aevum:
Nunc illi comitem fas sit adire choros.
Quod det iis, petit haud longi sibi temporis usum,
Noctes atque dies inde datura tibi.
Sed nil proficimus, sera claudit inhospita postes,
Dicite io Hymen o Hymenae veni.
Cl. Hesperus in lecto geminos coniungit amantes,
En quod uterque cupit, laetus uterque capit.
Et iuvat innuptas tamen hunc incessere dictis,
Eius et irata capere voce iubar?
Sed facile est ipsis verba et componere questus,
Et iusso madidas imbre lavare genas.
Ah quoties tristi praetexunt gaudia vultu,
Et quod amant penitis mentibus, ore negant.
Quid tum ,si quod avent animis, sermone refutant?
Dicimus o Hymen o Hymenae veni.
Er. Qualis purpureo species est flore comanti
Narcisso, quem Sol prolicit, aura fovet:
In lusus curaque suos solerte puella
Educat et riguis sedula spargit aquis:
Talis virginae decor est et gratia frontis,
Talis virgineo lucet ab ore nitor.
Donec sincerum tenet intemerata pudorem,
Nec vitiis formae polluit atra decus.
Quae sapis, intactam custodi virgo corollam,
Dicite io Hymen o Hymenae veni.
Cl. At nisi deciderint maturo tempore flores,
Non arbor fructus, non feret herba suos.
Nullus honor viti, tumeat nisi foeta racemis,

Nec steriles quisquam vomere sulcat agros.
Sic consorte carens virgo atque inculta senescens,
Est risus pueris, despicitur suis.
At quae iuncta toro, prolem dat culta marito,
Est iucunda viro, diligitur suis.
Quae sapis, haud differ tua gaudia, labitur aetas,
Dicimus o Hymen o Hymenae veni.
Er. Flammea num videor mihi cernere? flammea certe:
Fallor, an ad thalami munia venit Hymen?
Venit Hymen, coetusque suos invisit et omen
Dat sponsis, pellens ter pede laetus humum:
Dulcis Hymen, genialis Hymen, qui iungit amantes,
Et Veneris lusus blanditiasque docet.
Desine festivos mecum lyra, desine cantus,
Qui thalamos intrat, cetera pandet Hymen.
Cl. Quod iubar hoc? Hymenaeus adest: procul este profani
Ecce fasces praeeunt cominus, ecce faces,
Ipse suas spargitque rosas funditque liquores:
queis bonus amborum pectora mulcet Hymen:
Suavis Hymen, socialis hymen, cui zonula curae,
Quam nuptae prima nocte resolvit amans.
Iam pariter cum voce loqui mea tibia cessa:
Quod superest, ambos rite monebit amor.
At vos optato quos iungit lumine vesper,
Vivite concordi pectora bina toro,
Vivite, nec segnes validam exercete iuventam,
Quod sibi poscit Hymen munere, monstrat amor:
Quod iuvat, implentes numerosa prole penates,
Quae matrem referat moribus, ore patrem.

Non arvum sine fruge iuvat, sine frondibus arbos,
Et sine Sole dies et sine prole torus.
Qui probitate parem tulerit matrique patrique,
Haud partus vobis dissimulandus erit.
Materno nec turpis avo, indignusque paterno,
Quorum virtutis nunc quoque fama viget.
Quos nec tempus edax rerum, nec cana vetustas,
Nec crudo poterit morsu abolere situs.
Sic generis series longa retro laude celebris.
Perpetuum vestro semine germen aget.
Huc addat, si quae vitae sibi postulat usus,
Accumulans vobis commoda cuncta Deus.
Ite, satis lusum est aequales, ite puellae:
Scilicet officiis convenit esse modum.
Arbiter haud opus est sponsis, cur gaudia testes
Differimus? Lecto femina virque cubant.
Dumque ambo spirant somnos, inspirat amorem
Alter in alterius iugiter ore sinus.
Carpite iucundam Paulle et tua vita quietem,
Dum redeunte fuget Lucifer astra die.

VI. IN NUPTIAS LUDOVICI D. MODESTINI F. PISTORIS, ET MARTHAE LINDAMANAE D. LAURENTII V. MAGNIF. F.

Vesper adest, sua declivi iam Vesper Olympo
Lumina, formoso cum sidere tollit ab undis.
O decus Albiadum nymphae, consurgite nymphae,
Et vos o iuvenes contra, consurgite contra:
Laeta dedit sponsae venientis tibia signum,
Increpuitque sonum gratanti buccina cantu,
Iamque fasces praeeunt, et adest en cominus ipsa.
Dicite io hymen, et Hymen geminate canendo.
Dulcis Hymen, genialis Hymen, ades o Hymenae.
Huc ades, et ruris on sperne fragrantis honorem:
Rura tuas primum taedas festiva tulerunt,
Rura tuos Hymenae iocos et gaudia primum
Senserunt, experta iocos, et gaudia primum.
Rure Cupido faces, sibi sumpsit rure sagittas,
Seque inter pecudes indocto exercuit arcu:
Tunc pecudes, tunc telis armenta lacessens,
Qui face nunc iuvenes, nunc ustulat igne puellas.
Dicite io Hymen et Hymen iterate canendo.
Blande Hymen, iucunde Hymen, ades o Hymenae.
Huc aditum fer Dive, nec est quod rura recuses,
Rura etiam Fauni coluerunt, rura Napaeae,
Rura Pheretiadae pastor formosus Apollo,
Et genus heroum, nati melioribus annis:
Huc ades, ipsa suas Tritonia diligat arces,
Rura tibi et virides placeant in collibus agri.
Dicite io Hymen, et Hymen geminate frequentes.
Suavis Hymen, socialis Hymen, ades o Hymenaee.
En omnis tibi dona parat silvestria pubes,
Verbenas apiumque legens et germen acanthi,

Atque ederae frondes et Eryngion utile nuptis,
Et bullos et Acidalios tua munera flores.
En tibi culta domus, tibi strata cubila rident,
En tibi delitias parat obvia turba puellae,
Pellentesque solum pede teque Hymenaee citantes.
Dicite io Hymen et Hymen iterate frequentes.
Pulcher Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .
Te procerum delecta manus, longa ordine pompa
Exspectat, procerum Augusti manus inclita bello,
Consiliisque potens, et magnis debita fatis:
Principis Augusti procerum quo sospite, numquam
Imperii victas res, accisasque fatebor.
Quid cessa Hymenaee? Vocat te sponsus et imis
Opperiens te suspirat nova nupta medullis.
Dicite io hymen, et Hymen geminate vicissim.
Mitis Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
Ut messem fator exspectat, frugemque colonus,
Ut vernum tellus Solem, egelidos tepores,
Seu prata irriguum sitiunt arentia fontem,
Cum Cane tostus ager morientibus aestuat herbis:
Sic cupidos sitit amplexus, roremque labelli
Virginis optatae iuvenis, iuvenisque puellae.
Dicite io Hymen, et Hymen iterate vicissim.
Mollis Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
Turture gaudet amans turtur, parilique columbus
Chaoniae gaudet devinctus amore columbae:
Martha suo fruitur Ludovico, nec Iovis illi
Praeponat thalamos, Marthae Ludovicus amore
Gestit ovans, Helena nec eam, mutetve Diona:

Mutua sic urunt aequales pectora flammae.
Dicite io Hymen, et Hymen Hymenaee canentes.
Sponsor Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
O bene compositum par, quo vix arctius ullum
Convenit, generisque satu vix clarius ullum:
Ingenua iuvenis facie, vultuque sereno
Dans clarum mentis specimen, manifestaque prodens
Gentis signa suae, virtutis signa paternae:
At virgo suffusa genas utrasque rubore,
Fronte nitens rosea , comites natalibus una
Aut superans omnes, aut morum dotibus aequans.
Dicite io Hymen et Hymen Hymenae sonantes.
Pronube Hymen, Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee.
O digna iungenda viro, lectissima virgo:
Quis Pistoriadum gentis, quis nomina nescit,
Nomina Lipsiacas inter fulgentia stirpes?
Inclita doctrinae titulis et fascibus ampla,
Et meritis praeclara suis et iuris et artis
Artis Paeoniae titulis et honoribus aucta.
Quis te Nicoleos digna celebrare Camena
Laude Machaonia clarum, titulis superbum
Consulis, aut merito possit super aethera cantu
Tollere, teque Simo Medicum, te nomine eodem
Insignem, legum custodem et iuris amussim?
Quam schola Ticini docuit, quam Lipsia summis
Ornavit titulis, quem Saxonis aula recepit
Munere functa amplo, duo ter quinquennia vitae.
Quis te maiorum nulli virtute secundum
Exaequabit avis, meritum exaequante Thalia

Magne Modestine, eloquio ingenioque celebris?
Iuridicae tu summa scholae laus, tu decus aulae
Eximium, tu natalis spes ardua terrae.
Quid loquar Hartmanum, doctu exercere togatae
Munera militiae, doctum sine sanguinis haustu,
Mitia pacato sub iudice bella movere?
Si non vana meam fallunt praesagia mentem,
Tu super et titulos et avitae laudis honores
Ascendes, patrioque tuis geminabis honores.
O digno iungenda viro lectissima virgo:
Quid Fachso genitore satam, quid consule Fachso
Conspicuam memorem matrem, prudentia sexu
Cui maior fuit et sexu constantia maior.
Quae gentis decus ipsa suis virtutibus auxit,
Tam decus ipsa suis, quam laude ornata suorum.
Nam Fachsi cui non evectum ad sidera nomen,
Egregium Fachsi nomen pervenit ad aures,
Atque ministeriis heroum didita fama,
Saxoniae ducum, atque tuis o Carole quinte
Servitiis spectata fides et cognita virtus?
Cuius Nestorei manabat mellis ab ore
Gratia et eloquii nectar, Suadaeque medulla.
Nunc animo metire tuum, lectissima virgo,
Nunc metire virum, tantis natalibus amplum,
Per generisque sui virtutes ire paratum,
Si vitae iustos Lachesis concesserit annos.
Gaudia virgo fove tantis successibus aequa:
Laetitia genetrix Venus est, et gaudia poscit.
Huc ades o Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .

Tu quoque coniugio tantae dignate puellae,
O iuvenum flos sponse, tuae spes altera gentis,
Gaudia mente fove tantis successibus aequa.
En tibi nupta datur, cui quas componere possis
Invenias paucas, augusto stirpis honore,
Ingeniique bonis et rarae munere formae.
Quam Charites finxere manu qua Mysides inter
Mysides Albinae, nitidos aluere lapillos.
Qua non dura Venus, qua cura benigna Minervae
Muneribus decorare suis certamine gaudent.
Cui pater est ducis Augusti praelatus in aula,
Egregius pater et tanto quoque principe dignus,
Cui ferre parem, cui se memorare priorem,
Qua patét imperii limes, non audeat ullus.
Vera loquor, non fit fraudi mihi dicere vera.
Heu mihi, quod tenui non exaequare Camena,
Andini in promptu est divina poemata vatis,
Maeoniam Latio qui provocat ore Thaliam:
Te canerem, nomenque tuum, Dux maxime, nostro
Per terrae ferrem, nostroque per aequora versu.
Sed nec opus tibi laude mea, qui maior es omni
Carmine, qui factis aequasti nomen Olympo:
Et mihi mersa labat tanto sub pondere cervix.
Vive diu magnis olim Dux debite regnis.
Ad te nunc redeo, tantis dignate hymenaeis,
O iuvenum flos sponse, tuae spes altera gentis:
Quae capis, haec iusto bona tecum examine pensa.
Ecce parat tecum molles coniungere somnos,
Dresdenses inter virgo celebrata puellas,

Quae tibi dat socerum titulis et honoribus auctum,
Magnificis socerum titulis et honoribus auctum,
Praeside Leucorei quo gaudent sacrata palaestrae.
Cui si forte libet iaculari flumina lingua,
Non animos vulgi regat illo fortius alter,
Non alius sedare queat hoc promptius iram
Principis eloquio vel demulcere senatum.
Mira subest verbis gravitas, facundia mira
Adducta cum fronte subest, rursusque remissa
Iucundus cum fronte lepos, et gratia praesto est.
Hunc fora mirantur, veneratur curia, laudat
Illius aula fidem, multos experta per annos.
Ter denos experta fidem probat aula per annos.
Sed neque cuncta licet properanti dicere versu,
Nec Lindemanae gentis detexere laudes
Nunc omnes, generis seriemque revolvere longi,
Aut tua Phoebea celebrati Caspar ab arte,
Saxoniae ducibus quinos nota quater annos:
Aut tua Iane meis insignia trader Musis ,
Quae legum tibi, sacratique peritia iuris
Contulit, et dubiis prudentia cognita rebus.
Illa canant alii post haec et laudibus ornnent
Te quoque matronale decus, lectissima mater.
O felix virtute tua, virtute parentum,
Coniugioque tui multis praelata matri:
Nunc etiam natae thalamis generique beata.
Haec alii memorent, medium iam vergit ad axem
Nox cursu, suadentque cadentia sidera somnos.

Ire lubet, quoniam ire iubet complexibus arctis
Qui nuptam retinet sponsus, nectitque lacertis.
Ite, quid amborum differtis gaudia testes?
Ite domum iuvenes, venit Hymen, ite Puellae.
Huc ades, o Hymenae Hymen, ades o Hymenae.
At quam luce nova faciem, quam mane puellis
Ostendes faciem virgo, nec tunc quoque virgo,
Mane novo, lecto iuvenis digressa mariti?
Qualis enim intacti nitor est et gratia floris,
Quem mulcent Zephyri, Sol educat, irrigat aether:
Talis virgineae decorest, et gloria frontis,
Dum castum tenet intemerato corpore florem.
Sed bene habet, nec te moveat iactura pudoris,
Quam tibi multiplici pensabit faenore proles,
Digna tuo proles patre, non indigna marito.
Nem fructum flos iste dabit, qui carpitur ungue,
Qui sponsi nova nupta tui defloruit ungue.
Nec soli es tibi nata, tui sibi vendicat ortus
Et partem Pater et partem quae in luminis oras
Te genetrix enixa dedit: qui iura marito,
Qui sua iura tui genero cum dote dederunt.
Utere sorte tua, neu tristi gaudia mente
Perde tori, lusus neu defuge dura feraces.
Quaerit Hymen lusus et amat sua gaudia lectus.
Hymen, o Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .
Salve Martha tuo felix nunc coniuge, salve,
Et salve Ludovice tua, modo virgine felix,
Nunc nupta, post et felix hac matre futurus:
Fortunati ambo: vestrum Concordia lectum

Ambiat et thalami custodes limina servent
Pax et Amor mensamque Fides et Gratia pascant.
Oscula iungar Amor Fidei, Concordia Pacem
Implicet ac firmo liget omnes Gratia nexu.
Hymen, o Hymenaee Hymen, ades o Hymenaee .

GREG. BERSMANI ANABERGENSIS EPITHALAMIORUM LIBER III. EX GRAECO PAULLI SILENTIARII EPIGRAMMATE.

Nobile virginitas donum est: foetura sed orbe
Ni supplet, vita celibe vita perit.
Ergo nequitiam fugiens, tibi delige nuptam,
Ut mundo possis reddere prole vicem.

IN NUPTIIS M. ANDREAE ARGOLICAE ET GERTRUDIS REICHARDAE.

Insignes hedera cui fers Ericyna corollas?
Mentior, an sponsis munera grata paras?
Sic est: Andreae Gertrudis ducitur uxor,
Docto digna viro, digna puella pio.
Macte tuis esto taedis Hymenaee bonoque
Amborum faveas pronuba Iuno toro.

Ut stricto iungunt hederae sua bracchia nexu,
Sic ambos arcto foedere nectat amor.

IN NUPTIIS M. ABRAHAMI FABRI ET KUNIGUNDIS ENTZEMANAE.

Votis omnibusque prosequamur
Abrahamum, studiosa turba amici,
Doctrina celebrem, fide probatum:
Votis omnibusque prosequamur
Kunegundem, comitum chorus puellae,
Forma conspicuam, pudore gratam.
Lingua virque fave nupta,
Dum sacras iuvenis fatigat aras:
Lingua virque fave, faveque nupta,
Dum connubia faciunt uterque.
At tu summe parens, iugalis auctor
Firmatorque tori, perenne serva
Quod nunc te coit approbante foedus:
Et tu Christe preces, imago patris,
Nostras esse iube ratas, amatum
Quas una thalamis damus duorum.
Nec tu filii abes, patrisque compar
Ardor, Spiritus alme, mutuosque
Amborum affla animis amoris ignes.
Eventura precamur, O beatos
Quos iungit simul unitas perennis,
Trini numinis unitas perennis

Quos unum facit esse de duobus,
O mirabile de duobus unum.

M. ABRAHAMO CAESIO ET AGNETI MEIERAE SPONSIS.

Abramus thalamos ineunt Angnesque iugales,
Christe fave taedis et Deus alme piis.
Tuque pares animis sacer affla Spiritus ignes,
Nil ut in hos Boreas, nil fera possit hiems.
Sit pater et magni mensuram nominis implens,
Augeat Abramus prole subinde domum.
Aequet et ipsa suum nomen virtutibus Agnes ,
Casta domum servet, casta cubile viri.

IN NUPTIIS ABRAHAMI FUSII ET ANNAE HAUSMANAE.

Adeste o Charites, Cupidinesque,
Et quantum est Veneris pedissequarum:
Anna deliciae mei Abrahami,
Imis quam miser ardet in medullis,
Tantum quam miser ardet in medullis,
Quantum virgo viro potest amari:
Nunc illi auspicio bono, revulsa
Complexu genetricis arctiori,
In manus datur, ipsa qualis olim
Abrahamum Sara venit ad maritum.

O factum bene, o torum auspicatum,
Sic nardo quoque cinnamum fragranti,
Et vites sociae implicantur ulmo.
Huc huc, o Heliconii relinquens
Collis grata sororibus vireta,
Amoris bone coniugator Hymen
Fer molles aditus, subique casti
Candido pede lectulum cubilis.
Amborum domus ut queat, nepotum
Tot parens quoque stirpe nuncupari,
Nuncupatus avus quot Abrahamus
Olim prole fuit bona nepotum.
Nec decet sine liberis deinceps,
Inclitum genus esse Fusiorum,
Hausmanumque magis magisque nomen.
Par est crescere honoribus nepotum.

M. PHILIPPO SEIDLERO ET MAGDALENAE SUSSENAE SPONSIS.

Exoritur lux festa, cui concordia nomen
Fecit, nunc thalamis omen inesse iubet.
Qua novus ingreditur cum virgine templa maritus,
Seidlerus vita, moribus, arte gravis.
Sit lux fausta precor, cui dat concordia nomen:
Omine quem signat sit sine lite torus.

IN NUPTIIS M. SIMONIS STHENII, ET ELIZABETHAE MARCHEVIAE.

Cur iuncto Charites choro, novemque
Cur Phoebo duce prodeunt Camenae,
Hymen o Hymenaee ter canentes?
Agnosco citharam sacris amicam,
Et solemnia verba nuptiarum.
Sic sic scilicet est, ut ipse rebar,
Ducebamque animo meo futurum:
Simoni lepido meo sodali,
Simoni comiti novem sororum,
Culto moribus, eruditione
Et Graii eloquii sale, et Latini,
Virgo lacteolo decora vultu
Uxor ducitur, ac nitore virgo
Mentis lacteolo decora purae.
Eia macte tuis age esto taedis
Hymen, o Hymenaee, tuque cestum,
Prome o Dyrrhachii Paphique custos
Ancosisque, Gnidique arundinosae,
Propagans hominum genus Dione:
Huc fer candidulum pedem, inque sponsi
Amplexum cupidam implica puellam,
Sic utroque revinciens amore,
Seu serpens hedera hac et hac retortas
Frondes, aut socias oberrat ulmos
Nexu vitis amica flexuoso.

Sint ignes animi pares utrique,
Sint lusus pariles, facetiaeque,
Et blanda oscula, morsiunculaeque,
Et suspira mutua, et susurri:
Unum praeferat omnibus lapillis,
Amplexu Sthenium fovens Elisa:
Uno Simo calens Elisa, in una
Noctes deliciis diesque fallat.
Nec fructu careat torus cupito,
Sed fit grata suo marita sponso,
Cum rusum area frugibus teretur,
Autumnusque madens redibit uvis.
Tunc Simoniculus sinu parentis
Mittens bracchiolum teres, micante
Dulce rideat ad patrem labello,
Qui non degeneri indolis vigore
Per laudes eat huius illiusque.
Eventura precor, preces Dionae
Motu verticis aurei secundat,
O factum bene, o torum auspicatum.

M. ERASMO HEINSHEMIO ET INGBURGAE FROZENAE SPONSIS.

Sit felix Ingburga tibi, bene vortat Erasme v,
Quod coit ambobus ius sociale tori.
Non sana in sano mens vobis corpore desit,
Non sit egens prolis copula, mensa meri.

Non lis ula domum, non intrent iurgia lectum:
Pace domus constat, gaudia lectus amat.

IN NUPTIIS SIGISMUNDI KOLREUTERI D. MEDICI, ET CATHERINAE UTOMANAE.

Erato.

Cui lauri fero floridam corollam
Hortis Aonidum modo educatae?
Sigismundi tibi, mereris illis
Nam tu muneribus remunerari,
Iam tum cum viridi colens in aevo
Meas obsequio ac fide sorores,
Sacris fontibus ora protulisti:
Dein nostri magis aestuans amore,
Artis et cupidus scientiaeque
Quam Cous profitentur et Galenus,
Intrasti comes Ausonum penates.
Seu nobis per amiculam vagari
Felsinam , Aemyliae liberet urbem,
Ocellum Aemyliae venustiorem:
Seu Pisas, Venerique Gratiisque
Senas, Perusiumque dedicatas,
Atque orbis dominam caputque Romam.
In casus simul ire promptus omnes,
Quos ferret modo caelitum voluntas.
Quare habe hanc tibi floridam corollam
Lauri, delicias Apollinares .

Non haec frigore ramulos comantes,
Non aestu variat siticuloso:
Non caeli sonitus pavet tonantis,
Nec saevi fremitus Apeliotae.
Huius auspicio, tuus pudicam
Ardor in Catharinulam perennet,
Seu fumans pluvias minetur Auster,
Soles seu redeant sereniores.
Non vestrae domui ulla liberisque
Clades immineat, sit auspicatus
Laureae ominibus torus, sociusque.
Hac a fratre sibi sororibusque,
Votis ipsa vicariis peropto:
Votis pondus inest, vide ut secunda
Laurus sternuit approbatione.
O faustam Venerem, o torum auspicatum.

M. PETRO LOSS ET KUNEGUNDAE D. HENRICI V. REVERENDI FILIAE SALMUTHAE.

Haud es Petre lapis, cum sis expertus amorem,
Quem nescit, nomen quae tibi petra dedit.
Cum tamen in silicum venis sint abdita flammae
Semina, amore ecquis saxa calere neget?
Igneus est amor, et penitus succenditur imis
Ossibus, haud ficto quisquis amore flagrat.
Quo nunc Petre ardes: hoc est, quod non ego factis
Te reor adversum nomen habere tuis.

Sit Deus ipse, tuo quem suscitat, aequus amori:
Non illum Boreae flamina dura necent.

IN NUPTIAS M. LUCAE BERGERI ET IUDITHAE KETWIGIAE.

Votis pondus inest piis, rogatum
Votis pronus adest Deus: quid ergo
Vota differimus precesque amici,
Iudithae thalamis, toroque Lucae?
Lucae, qui nitet inter eruditos,
Qualis Luciferi inter astra fulgor:
Nuptae, quae pariles it ante tantum,
Quantum noctis it ante vesper ignes.
O par compositum bene, intellega
Docto nupta viro iugata, alumno
Musarum comes una Gratiarum,
Ketwigum incluta stirpe Consulari.
Vobis eveniat tot auspicata,
Conferente Deo, quot unda pisces,
Aves silva gerit, ferasque tellus.
Mens sit sana, valens utrique corpus:
Sit concors torus, exuletque vestra
Lis et rixa domo, genusque durum
Luctus, cura, labor, fames, egestas,
Atque Orco genitus parente languor:
Vobis innumeram cubile prolem
Praestet, cella merum, culina victum,

Fruges gratus ager, gregemque saltus.
Haec uno simul ore comprecamur,
Et Iuditha tibi, tibique Luca:
His sed plura Deus ferat petitis,
Quo dante omnia suppetunt benigne.

M. GEORGIO SAMENHAMERO, ET CATHERINAE RICHTERAE.

Nomina si quod habent omen, te docte Georgi,
Conveniens rebus nomen habere puto,
Arvorum referens cultorem voce Pelasga:
Quod subigas, arvum contigit ecce tibi.
Quale nec ostentat foecundis Moesia campis,
Nec Pelusiaci fertilis ora soli.
Quod dicem quaeris? Consors Catherina cubilis,
Quae tibi nupta, Deo conciliante, datur.
Sit precor illa ferax, sed tu quoque nominis imple
Mensuram, officii munere rite tui,
Seu mavis cognomen: eris sic prole beatus,
Qua non uberius Gargara semen habent.

ODE NUPTIALIS EICOSIPEMPTADUM TRIUM DISSIMILIUM, SCRIPTA SAMSONI GROSIO ET SIBYLLAE ULRICHAE SPONSIS.

EICOSIPEMPTAS PRIMA, CARMINIS PHALAECII.

Non semper gelida riget pruina
Tellus, aut pluvio madescit imbre:
Nec vexant mare perpetim procellae,
Et promunt Boreae minas et almum
Pulsa nube diem iubar serenat.
Non arcum Lycius perenne tendit,
Non armis furit usque et usque Mavors
Sed quondam, cithara tacentis ille
Musae sollicitat fides: et hasta
Hic quondam posita, subit Diones
Furtim limina, dans manus Amori.
Ergo cur galea caput revinctum
Nuper, nectere defugis corona,
Et mutare toga rigentis aere
Loricaeque onus atque pectoralis,
Samson militiae decus probatae?
Est pacis Deus aliger Cupido,
Pacis foedus amat iugalis Hymen,
Pax connubia sancit atque firmat,
Gaudet pace simul torus focusque.
Verbis pondus inest, nihil moratus,
Ponit tristia eques severus arma,
Exutoque sago togam capessit,
Atque affabilis expetit videri:
Eia quisquis ades, faveto linguis.

EICOSIPEMPTAS SECUNDA, CARMINIS ANACREONTEI IAMBICI DIMETRI CATALECTICI.

Age cuncta gratulantum
Nunc civitas inundans
Plausu, volet per urbem
Vicisque, compitisque.
Tiliisque flexuosus
Admurmuret canoris
Elister et susurro
Plissinna lene plaudens,
Loquensque Parda lymphis.
Vicina florum amictu
Roseta vestiantur,
Novis inumbret arbor
Comis: ad astra clangor
Tubaeque tympanique
Fundatur, obstrepatque
Clamoribus sonoris
Io sponse ovantium io.
Vos templa cantilenis
Vocalibus favete,
Cantuque tibiarum:
At sacra dum sacerdos
Facit, omnis ore sacris
Operatus, atque corde,
Iungat preces mariti
Votis, preces puellae.

EICOSIPEMPTAS TERTIA, CARMINIS ANAPAESTICI TETRAMETRI ACATALECTI.

O felicem terque beatam,
quae primos tibi iungit amores,
Scio Samson nupta cubili:
O felicem terque beatum,
Sociare cui se prima viro,
Non detractat pulchra Sibylla:
Magnorum edita stirpe parentum
Virgo, satu non humili iuveni:
Iuveni, Grosio patre, creato,
Iuveni, Hausmana matre, celebri.
O compositum bene par, tali
Quam coniugio surgere prolem
Mox aspiciam, numine dextro,
Similem patri, similem matri?
Quia natales sequitur virtus:
Comes illa, patrum promovet in equis
Vim, robustis inque iuvencis.
Non pavidum leo leporem gignit
Animosus, nec cervam tigris.
O quot veniunt omnia vestro,
Omnia amica prece facta toro:
O quot veniunt gaudia vobis,
Gaudia noctu, medioque die.
Sed vesper adest: Hymen io Hymen,
Hymen o Hymenaee, o Hymenaee Hymen.

PETRO WESENBECIO I. V. L. ET CATHERINAE MELLERAE.

Quid gemina vis Petre tibi doctissime flamma?
Haud contra Alcides moverit arma duos.
Si nescis, amor est ignis quo saucius ardes,
Est ignis, quae te febris anhela coquit.
Sed bene habet: nam luce velut maiore retusa,
Quae minor est aciem perdere flamma solet:
Sic morbi ardorem potior vis fregit amoris,
O vis arguto carmine digna cani.
Ardeat ille tuis amor, ardeat usque medullis,
Mutuus et nuptam torreat igne calor.
Hoc te Petre iuvet: nec lex est iustior ulla,
Quam flammae artificem, participare parem.

MELCHIORI LANGO I. U. D. ET AGNETI TOMMENDORSIAE neoga/mois.

Et Langum faciles amant Camenae ,
Et Lango faciles ovent Camenae ,
Hymen o Hymenaee ter canentes.
Tu quae molliculo Thalia versu
Ludis delicias iocosque amantum,
Et suspira blandulasque voces,
Alternantibus et duella rixis,
Et nunc oscula rapta, nunc relata,

Nunc rursusque petita, nunc negata:
Omen coniugii precare faustum,
Et viroque bono, et bonae puellae.
Sit felix simul et vir et puella,
Praestans arte vir, et puella forma:
Sint fausti simul ambo, sint beati,
Astraeae decus inclitum, sacrarum
Et legum proba Melchior amussis,
Incorruptus et aequitatis auctor:
Agnes virginei nitor pudoris,
Annis integra, moribus venusta,
Et claro generis satu decora.
Nascatur referens puer parentem,
Nascatur puer impiger sacerdos.
Cultrix Cecropiae puella Divae.
Haec et plura tuo ominare alumno,
Quem Phoebi chorus osculatur omnis:
Haec Thalia tuae ominare alumnae,
Quam praefert Venus omnibus puellis.
Votis pondus inest, vide ut secunda
Lucina annuit approbatione,
Gaudete o bene copulati amantes.

IN NUPTIIS M. MAURICII STEINMETZ, ET CATHERINAE F. IOHANNIS RALLAE PARMACOPOEI LIPSENSIS.

Mauricios thalamos init et Catherina iugales,
Christe fave taedis, et pater alme, piis.
Tuque faces affla, spirabile numen, amoris,
In quas nil Boreas, nil fera possit hiems.
Quod fuit in genitum Isaco utraque nata Labanis,
Hoc in Mauricium sit Catherina suum.

IN NUPTIIS SECUNDIS D. IACOBI GRIPHII, VIRI CONSULARIS.

Cui myrti florem, cui fers Venus aurea ceston?
Munera cui Charitum turba beata paras?
Haec Griphii thalamis, haec sponsae dona feremus,
Quos sacer irrupto foedere iungit Hymen.
Annue nunc placido Saturnia pronuba vultu:
Annuit et vultu prospera signa dedit.

IN NUPTIIS M. STEPHANI ROTH ET CHRISTINAE PETRAEAE.

Cum Stephano thalamum sociat Christina iugalem,
Docto digna viro, digna parente pio.
Christe fave taedis, nec respue vota Petraei,
Quae nunc pro genro filiolaque facit.
Da suboles lectum fecundet, gratia mensam,
Oscula da fidei mutua iungat amor.

GREG. BERSMANO ANNAEBERGIO ET MAGDALENAE HELEONORIAE LIPSENSI SPONSIS SCRIPTORUM EPITHALAMIORUM LIBER I. ADOPTIVUS.

VIRTUTE PIA ET DOCTRINA ELEGANTE GREGORIO BERSMANO ANNABERGENSI SPONSO ADAMUS SIBERUS.

Et virumque bonum, et bonum poetam
Bersmanum, magis ac se amant puellae,
Quot sunt cumque Sioniae puellae,
Quot sunt cumque Heliconiae puellae,
Quot sunt cumque Patulciae puellae:
Cultu sidereo, aurei decorae,
Versu molliculo, aemulo canorae,
Cantu bellisono, entheo sonorae.
Nec vero minus has et has et illas
Bersmanus quoque deperit, colitque
Inhiantque stupetque vultu et usque
Quo se cumque ferunt inambulando
Affectatur et huc et huc et illuc:
Nec sese a latere uspiam recedens

Earum movet: Hinc fluunt diserta
Illi copia et elegante vena
Dulci carmina dulciora melle,
Puro carmina puriora fonte,
Culta carmina cultiora gemma.
Ac quidem decus ut perennet avo
Plus uno illius, est puellularum
Doctarum dare: sed genus propagant
Et nec haec, nec et ista et ista et illa:
Quod toros fugiunt, torique munus,
Ludum ludere, quem solent amantes,
Ignarae. Idalium ergo adit benignam
Bersmanus, dare quae solet, potestque
Liberos, et opem rogat: rogata
Magdalin Venus alma, virginem ecce
Floridam, teneram, venustulamque,
Et viroque bono, et bono poetae
Deducit, dat et in manum: Cupido ,
Atque ait, tibi mustulae, integellae
Huic fixit meus intimas medullas:
Haec pulchra faciet suum parentem
Bersmanum sobole: audiunt puellae
Quot sunt cumque Sioniae puellae,
Quot sunt cumque, Heliconiae puellae,
Quot sunt cumque, Patulciae puellae:
Et non invidulae, aut iniquiores
Pulchra Magdalidi, ac suo poetae
Applaudunt, pedibus solumque pellunt:
Voce carmina tinnula canuntque

Nuptialia: Cum quibus precantur
Uno turba sodalis omnis ore.
Felix sponsula sis nova marita
Bersmanne et bone vir, bone et poeta,
Felix sponsula sis novo marito,
Magdali optima et optimo parente
Prognata. Ut socio toro iacentum
Post conserta labella cum labellis,
Et blanda oscula, morsiunculasque
Implicataque murmurilla mille,
Mille anfractibus, et leves susurros,
Amplexusque hedera tenaciores
Exactis aliquot tuae, tuoque
Lunis, ante pedes tenella ludat
Turba, qui patrias colantque Musas
Et virique boni et boni poetae,
Fundant ipsi etiam elegante vena
Dulci carmina dulciora melle,
Puro carmina puriora fonte,
Culta carmina cultiora gemma.

MICHAEL BARTH ANNABERGENSIS PHILOS. ET MEDIC. DOCTOR AC PROFESSOR GREGORIO BERSMANO SPONSO.

Dicebam: Amore victum
Bersmane te daturum
Vinctas manus puellae.

At tu ista pernegare,
Sancteque deierare,
Et gloriari in armis
Nuper tibi paratis:
Scutum tibi atque sclopos
Domi esse in id paratos,
Amoris ut sagittas
Repelleres et arcus,
Dixti: Nec hisce in armis
Tantum tibi placebas
Exempla te iuvabant
Tot celibum Dearum:
Primo novem sororum,
Addixeras quibus te:
Doctae dein Minervae,
Galeaque et ense cinctae:
Silvasque pervagantis
Noctu et diu Dianae.
At nunc ubi tua arma?
Nunc scutum ubi atque sclopi?
Exemplum ubi Dearum?
Disparuere cuncta,
Ab Amor praeliator
Victus, iacesque victus.
Puer ille plenus artis,
Victor Deum et Dearum,
In olorem, aquam, inque taurum
Mutare qui coegit
Sese Iovem: ipsus ille

Cepit dolo novo te.
Nam Magdalenae ocellis,
Pulcherrimus ocellis
Insedit, inde saltu
Praeceps tuos petivit:
Et per cavos meatus
Irrepit in tuum cor,
Succendit et face illud.
Quid arma, quidve sclopi
Prosunt foris, dolo si
Bellum geratur intus?
Sed forte amore vinci
Plus proderit, quam Amorem
Vicisse, quod tibi opto
Res comprobent ut ipsae.
Faxit Deus, tu ut huius
Pugnae et subactionis,
Fructus feras perennes ,
Et uberes quot annis.
Ex coniuge euge primum
Dulcissimos lepores,
Bersmanulos deinde,
Qui patris arte docti
Rudes ferire possint,
Et Barbaros trudicent.

IN NUPTIAS DOCTISS: ET OPT: VIRI GREGORII Bersmani, Lipsensis Academiae Professoris, et Poetae excellentis, civis et affinis sui, sponsi, et HONESTISS. OPTIMEQUE moratae puellae Lipsensis, Magdalenae, Petri Helbroni sacrae Theologiae Doctoris et Professoris, pie defuncti, Filiae, sponsae, ELEGIA CHRISTOPHERI SCHNELLENBERGII Annaebergensis.

Cum Deus optatum mihi fortunasset amorem,
Isset et in thalamos Anna Sibera meos:
Certatim cecinere pii mea gaudia vates,
Et Bersmanus in his maximus unus erat.
Bersmanus priscis cedens nihil arte poetis,
Vatibus antiquis et pietate prior.
Qui si alius sit cum Nasone Tibullus,
Albius, et nostro tempore Naso foret.
Quem varios docuit numeros Polyhymnia Flacci,
Atque Catullea dulce sonare lyra.
Cuius dulci fluas cum volvo, revolvo Camenas ,
Quas mihi sponso annos ante bis octo dedit:
Non ego facundi desidero mella Propertii ,
Non ego blande tuos Galle requiro favos.

Ille sacro excitas ter tres Helicone sorores,
Ad thalamum misit, venit et ipse meum.
Ille Hymeneia meo praeconia fecit honori,
Ille fuit famae buccina clara meae.
Et pro me sponso ferax oracula vates,
Faustaque quae cecinit vota, fuere rata.
Ergo pari referam par et cuiusque meique
Affinis praeco coniuga vincla canam:
Non vate ut certem cum tanto viribus impar,
Haud mea sunt tanti, non ita memet amo:
Ponderibus magnis sentit non esse ferundis,
Metitur suo se mea Musa pede:
Sed bene sim merito gratus, referamque Poetae,
Cui cognomentum percaque virque dedit.
Mons Annae patriam, pater inculpabilis ortum,
Ingenium et docti vatis Apollo decus.
Qui pia Percandri tunc fecit vota valere,
Nunc etiam votis annuat ille meis.
Quique meis taedis tunc adfuit optimus auspex,
Auspicio bis sponsis sit bonus ille suo.
Februus aurorae septem cum viderit ortus,
Ad sua pomposus sacra praeibit Hymen,
Et comes huic Phoebus, Phoeboque simillimus ille,
Magnificum praeeunt quem duo sceptra virum.
Quem regni Aonii proceres comitantur, Elistri
Qua vaga Lipsiacas praeterit unda domos.
Cetera sectatur quem turba pedisse qua Phoebi ,
Quos et habet doctos urbs Philyrea viros.
Pro pietate sua quibus est cura omnibus una,

Supplice propitium numen adire prece,
Ut modo Bersmanus quod agit, bene cedat, et optent
Gratati sponsis omnia fausta novis.
Tum thalami de more sacris, ac rite peractis,
Gaudia convivas inter amoena colant,
Salque nigro lautas epulas sine dente facetus,
Et Fescenninis condiat absque iocis,
Et longas alterna horas oratio fallat,
Non sine laude Die, non sine laude tori.
Mentio prima Die, taedae altera, tertia sponsis
Debetur: suus est cuique ferendus honor.
Laus sua quemque manet: taceant praeconia quamvis,
Elucet virtus conspicienda palam.
Ut taceant alii, tacitus Bersmanus abibit
Neutiquam, indictus carminibusque meis.
Quae si non dedero iam talia, qualia sponsus
Sperat et ipsius qualia poscat honor
Excusant, hoc quae me exercent tempore curae,
Et quae proposito deficit hora meo.
Vos quibus Aonius bibitur felicius humor,
Et quorum ingenium divite fonte fluit,
Per secura bonum qui funditis otia carmen,
Et quorum nullus pectora turbo ferit:
GREGORII vobis Bersmani encomia mando,
Area equis vestris hic spatiosa patet.
Dicite qui fuerit, qui sit, quantusque futurus,
Cum fieri dederint fata, quod opto, senem.
In teneris quantam de se spem fecerit annis,
Cunctorum utque spei fecerit ipse fatis.

Dicite quam fuerit docili puer indole praestans,
Pectore salvantis quam metuente Die.
Observansque domi patris matrisque, forisque
Alterius cultor Fabricii usque patris:
Quam tantum poterit si quisquam aequare magistrum,
Bersmanus studii per genus omne potest.
Maior humanti esset Fabrici iactura , superstes
Magnum huius iuvenis ni foret ingenium.
Cuius nostra aetas legit admirata Camenas ,
Admirata magis postera secla legent.
Postera secla legent nostri monumenta poetae,
Et vatem optabunt temporis esse sui.
Dicite tum, reliquae cursumque, attexite vitae,
Illius ut iuvenis creverit auctus honor,
Quam peregrinatus fuerit, quam clarus ubique
In patriam quanta laude reversus humum.
Alsatiis ut se primum demiserit oris,
Rhenus ubi fluctus accipit Elle tuos:
Flos ubi et Ausoniae facundia maxima linguae,
Sturmius eloquio culta Lycea replet.
Quem simul adiuvit Bersmanus, quoque monente,
Dicite, ut ulterius continuarit iter.
Praeterito ut Vogesi celsique cacumine Iurae ,
Venerit ad fines Celtica terra tuos,
Findit ubi planos Catalauni Matrona campos,
A Gallo dirimens Belgica rura solo.
Protinus hinc regis populosam ut audierit urbem,
Sequana quam bifida spumifer ambit aqua.
Inde tuae Biturix ut se commiserit urbi,

Et tulerit vitae certa pericla suae,
Dum circumvolitans telis Bellona cruentis
Impia Guisiaci concitat arma Ducis.
Dicite bella, notas scelerato et inurite Marti,
Qui vos, qui Phoebum, Pieridesque fugat.
Dicite Bersmanum Marti cessisse furenti,
Posset ad occiduum ne penetrare fretum:
Isse illac, Rhodani torrens ubi murmurat extra,
Nobile Lugdunum qua piger intrat Arar.
Inde per Allobrogas stagnum accessisse Lemani ,
Et lustrasse tuum pulchra Geneva situm.
Gressibus aerias transisse virilibus Alpes
Ad populos, Ticinus quos Athensisque rigat,
Quos electrifera Phaethontius alluit unda
Amnis et Adriacis qui dominantur aquis.
Dicite quo studio Bersmanus adhaeserit illic
Ingenio magnis eloquioque viris.
Robotelle tibi, Picolominee tibique,
Qui studium arguti grande Platonis alunt:
Et vobis medicis, Capivacci Hieronyme . Victor
Trincavela , Crassi Paulleque nomen habens:
queis Antenorea Bersmanus in urbe moratus,
Dum dociles aures commodat, annus abit.
Alter et annus abit, dum doctos sedulus audit,
Quos urbs de ferri nomine dicta fovet,
Dignus doctrina vestra Baptista Canane,
Vincentique tuo dignus amore Madi.
Nec non Aemylio perfusa Bononia Rheno,
Fons doctrinarum, Pieridumque parens,

Misniaco iuveni pretiosa magistra, Sigoni
Tuque admirandus Carole doctor eras.
Qui tibi, Fabricio quoque commendante placebat,
Commendabilior laudibus ipse suis.
Hoc iter emensus non sat, se iudice, longum,
Longius ad Romam Parthenope parat.
Apenninicolas sed non transcendere gentes
Bersmanum ille sinit, qui comes aeger erat.
Ergo vias alacri relegit conamine coeptas,
Invitumque refert Tybridis orbe pedem.
Hactenus ut Gallus, rumore Italusque secundo,
Germano vati sit peragratus ager,
Dicite facundo praestantes ore poetae,
Per laudesque huius latius ite viri.
Qui simul in patriam rediit cumulatior arte
Attulerit clario commoda quanta gregi,
Porta scit ad Salam, novit mons albus ad Albim,
Et nunc hoc ipsum testis Elister ait:
In castris ubi Phoebe tuis rem Palladis armis,
Non humilis medio de grege miles agit,
Sed summos primi ductores ordinis inter,
Signifero maior, centurione prior,
Pro Musis pugnat linguaque, styloque, suaque
Excubat invictus pro statione vigil.
Fortis et it contra Nymphae Pimpleidos hostes,
Teque facit parui Zoile teque Bavi.
Et veluti dorso vim perca repellit acuto,
Sic, se Percander quo tueatur, habet.
Haec ubi dixeritis pro sponso, dicite sponsam,

Quam, velut et titulum, Lipsia grata dedit.
Dicite quam mores pia Magdalena venustos,
Quam decus integrae virginitatis amet,
Pulchra habitu, pulchra ore magis , pulcherrima mente,
Quasque gerit culto pectore, dives opum,
Illis dissimilis, quis si grave demersis aurum,
Deformes pluma plus levitatis habent.
Sed similis mariti, vestigia cuius honestae
Coniugis exemplis Magdalenis usa, tenet.
Nec patris Heilborni immemores estote poetae
Hunc etiam digne carmina vestra sonent.
Ille sacra explanans interpres Biblia Doctor,
De claro nomen quam bene fonte tulit.
Namque per Israelis rimatus tesqua scatebras,
Salvificam vivis fontibus hausit aquam,
Qua per rivorum divortia plura cadente
Potavit sacras et bene pavit oves.
Nomine qui divum referens et dogmate Petrum ,
Hebraea docuit voce loqui.
Cui bene promerito, bene sub tumulo esse precantur,
Et bona prosequitur nunc quoque fama virum.
Vos igitur vates, quorum facundia maior,
Haec et plura, meis et meliora date.
Quaeque dat et Pallas vobis et amicus Apollo,
Bersmani donis accumulate torum.
Hic indonatus iam ne mihi prorsus ut esset,
Haec studio magno munera parva fero.
Quae vero nec ego, nec vos praestare potestis,
Praestet, cui facile est omnia posse, Deus.

Ergo fave sponsis Deus amorumque calorem
Excitet aequalem flammis aura tui.
Da, qui fervet amor modo, ne deferveat umquam,
Da laetum, placidum, coniugiumque ferax.
Utque mihi iam nunc, pro qua te gratus honoro,
Vagit dulce recens Evula nata melos:
Sic fac Bersmano carmen tenero accinat infans
Ore novum atque aliud, quam pater ipse canit.
Atque studere suae virtuti ubi viderit olim
Filiolam mater, filiolumque pater:
Candida mille ferant, et talia gaudia propter
Mathusalam cupiant se superare senem.

VERSUS EPITHALAMII SCRIPTI DEBITAE OBSERVANTIAE STUDIO A. M. LAURENTIO FINCKELTHUSIO LIPSENSI.

Sic tibi coniugium video, nuptamque paratam,
Clare vir et clarii gloria, sponse, chori.
Sic taedas et te socialia sacra parantem
Conspicior ac parilis mutua vincla tori.
Vincula, quae maneant semper dum cana senectus
Incubet et vacua stet tibi Parca colo.
Quam miranda tuis Bersmane sodalibus audes,
Moribus et vitae nec satis aequa tuae?
Asper eras, vacuo gaudebas vivere lecto,
Nunc horres vacuum mitis inire torum.
Te Cypriae laqueis vinciri posse negabas,

Haesisti: in collo iam tibi nodus inest.
Quae domitum aiebas me flectat femina? Flexit
Magdalis: en longe gloria fortis abest.
Quae te, quae nova mens Bersmane incessit? Et o quis
Mutatum subito te novus ardor agit?
Ipse ego cum silices te ferre oin corde putarem,
Aut ferro clausum pectus habere truci:
Ad fontes, dixi, prius Albidos unda recurret,
Et Rhodanum tardus praecipitabit Arar:
Quam Cytherea tuis Venus ossibus ingerat ignem,
Teque sub imperium pertrahat acer Amor.
Albi retro propera, versisque relabere lymphis,
Et Rhodanum cursu vince volucris Arar:
Quem non mille mari, non mille pericula terris,
Non potuit studium vincere, vincit Amor.
O fortuna meis semper contraria votis,
Et numquam coeptis non inimica bonis:
Cur mihi tam tristes offers nunc invidia vultus,
Nec, quo par fuerat, fixa tenore manes?
Quid tibi, officii dona inhibere pii.
Quam vellem sponsi taedas celebrare Camenis,
Et nuptae meritum voce sonare decus:
Non ego curarem perversi scommata vulgi,
Aurea clamantis me dare dona Midae.
Nam dare Bersmano versus, est vina Lyaeo,
Et mel Aristaeus mittere, far Cereri.
At tu non aequas mihi sufficis improba viros,
O sors, ingenii parca ministra mei.

Otia cumque sibi quaerant tranquilla poetae,
Otia cantanti tu mihi grata negas.
Sed quid agam? Numquid, seu squamea turba sub undis
Ad pia coniugii gaudia mutus ero?
Debita non sinit hoc benefactis gratia multis,
Non sinit hoc, nostro carmine dignus amor.
Dignus amor certe, qui sponsum voce fateri
Uror io et sponsam ducere iussit, Amo.
Grande morae pretium, talem fers nacte puellam
Bersmane Aonii fama decusque chori.
Quae non Magdalidos spirat e pectore dotes?
Magdalidos quae non munera corpus habet?
Magdalis Heraeo fertur sermone notare,
Quam Latium appellat nomine magnificam.
Ergo cum variis incedat dotibus ampla,
Conveniens rebus quam bene nomen habet?
Cedite vos Divae, pastor quas Dardanus olim
Idaeis tunicam ponere vidit agris.
Magdalis ore suo vos anteit: cedite divae,
Non ea vos formae nomen habere sinit.
Sive illi ad frontem sparsos errare capillos,
Mollicie superant serica fila comae:
Sive oculos videas, suffusaque labra rubore,
Bina vides oculis sidera, melle labris.
Aspice ridentem, gemino gelasinus hiatu
Iucundum blando pandit in ore decus.
Rumpentem teneris adverte silentia dictis,
Qui iuvet, aureolo personat ore lepor,
Quid moror? Est nullis facies obnoxia gemmis,

Qualis Apelleae pingitur arte manus.
Digna quidem facies, quam non violare senectus
Debeat, aut rugis carpere tempus edax.
Digna quidem, pro qua Nereius occubet heros,
Aut Priami in cineres arx ruat alta senis.
Quo minus admiror, si tantos inicit ignes
Sponse tibi, ac lento pectus amore coquit.
Post Helenam haec nostris visa est pulcherrima terris:
Non tu de nubilo blandus amator eras.
Nec tantum te forma potens, faciesque subegit:
Sunt maiora, quibus mens tibi capta flagrat.
Non annosa tuo pendebunt brachia collo,
Non tibi labra, ferens oscula, lambet anus.
Ipse puellaris splendor, flos atque iuventae,
Amplexusque tibi blanditiasque parat.
Ah furor, ah certe furor est, sibi iungere nuptam,
Et tenero iunctam posse fovere sinu,
Quae iam depulsis marcet melioribus annis,
Frigore quae torpet pigra, nec ore iuvat.
Quae non illa viro fastidia praebet amanto,
Moribus ingratis horrida, cassa iocis?
Imperiumque sui detractat torva mariti,
Nec raro dominum se facit ipsa domus.
Sponse, tuam melior traxit sententia mentem,
Cui placet aetatis flore puella vigens.
Scilicet Hesiodum celebras hac arte Magistrum.
Ille tibi thalami dogmata sana dedit.
Duc, ait, uxorem, vegeto quae floreat aevo,
Aetatis numeret quae tria lustra suae.

Haec est apta iocis aetas, haec lusibus apta est,
Haec est ad nutum coniugis apta regi.
Ne metuas: cedet non adversata iubenti,
Grande nefas ducet spernere iussa viri.
Cedet, non metus est: ipsam nam cedere cogunt,
Quod gerit, ingenium mite, benignus amor.
En age quam comi vultum bonitate serenat?
Emicat ambrosis gratia quanta genis?
Nil oculi feritatis habent, praecordia fellis,
Rusticus in tetrico non sedet ore rigor.
Non suffusa tumet crudeli lingua veneno,
Illita non aloe verba, labella vomunt.
Quid loquar, ut devota Deum pietatis honore,
Et colat illius dogmata sancta fide?
Quam firmo caros observet amore parentes,
Hos curet, foveat, sedulitate iuvet?
Hanc ego Christicolas inter pia vota ferentem,
Vidi indefesso scandere templa pede.
Vidi et defuncti lugentem funera patris,
Pulsantem et tristi pectora maesta manu,
Patris, quo teneris illi praeeunte sub annis,
Sincerae didicit relligionis opus.
Quem nunc orba gemens Ecclesia quaerit ademptum,
Luget Elistrinae culta cathedra scholae.
O pietas, o dignus honos, laudanda virtus,
queis dotata bonis, culta puella sat est.
Ergo inter reliquas dotes, quibus eminet aucta,
Hoc cum possideat sponsa decora decus:
Credo equidem superos certatim fundere dona,

In solam hanc larga constituisse manu.
I nunc livor edax et veri prodiga fama,
I vulgi levitas, quae rationis eges.
I nunc et sponsi cum sponsa confer amores,
Irridens coepti foedera iuncta tori.
Dic, censu fuit haec, fuit illa potentior ortu,
Dignior haec tanto, dignior illa viro.
Despicit haec noster generoso pectore vates,
Datque citis vulgi verba ferenda Notis.
Despicit haec eadem sublimi Magdalis ore,
Candoris praebens signa probata sui.
O bene compositum par, o coniunctio dulcis,
Quae facit unanimi vivere carne duos.
Nota loquor, non si peragrem utraque limina mundi,
Quae curru Phoebus gaudet adire suo,
Inveniam cui se, tibi quam, doctissime vates,
Magdalidos castus dedere malit amor.
Nec si Dardanio gravior sim iudice iudex,
Quo censente Venus mala petita tulit:
Inveniam Nympham, cui malit dicere sponsus,
Quam nova nupta tibi, Tu mihi sola places.
Forsitan audito Bersmani nomine, quaeris
Huius qua laudes voce per ora feram.
Quam vellem, at res est impar iuvenibus ausis,
Ingenii et modico robore maius onus,
Vellem equidem celebrare viri praeconia versu,
Virtutisque nitens ingeniique decus.
Et merito: quoniam iam frugibus area trita
Est quater et fugiens quarta recurrit hiems:

Bersmanus cum me tenerum suscepit alumnum,
Apta Medusaeo labra liquore rigans.
Eloquar, an taceam, quantum sudaverit ille,
Aonii collis dum mihi pandit iter?
Saxa per et sentes devia rura vagantem,
Dum certo docuit tramite ferre pedes.
Eloquar, et quanto puerum complexus amore
Foverit, ut sobolem cura paterna suam?
Quod mihi Thesipiadum frater placido annuit ore,
Bersmani agnosco munus, opusque lubens.
Quod mea vita viris non est invisa probatis,
Bersmani effecit recta docentis opus.
Ni me Bersmani labor erudisset inertem,
Nescirem superis qui sit habendus honos.
Sed numquid tali meritas pro munere grates,
Num sponso grates officiosus agam?
Non opis hoc nostrae est, non si mihi fluminis instar
Funderet irriguos lingua diserta sonos.
Quod licet, ac fas est, imis infixa medullis
Officii pietas haec mihi semper erit.
Imprecor: ante anima haec tenues vanescat in auras,
Et moriens membris dividar ipsa meis.
Aut canibus fiam fera praeda, volucribus esca:
Aut me vesani sorbeat unda maris:
Quam pectus meriti capiant oblivia tanti,
Et cadat officii gratia vana pii.
Hunc superi servate virum, quo sospite, multis
Certum ad Pieridum sacra patebit iter.
At quo delabor? Quod deinceps instat, agendum,

Ac dicenda bono sunt bona verba toro.
Quot caelum stellas, quot amoena rosaria flores,
Quot frutices silvae, gramina campus habet:
Quot pisces Pontus, quot volvit Elister arenas,
Quot vacuum pennis aera tranat avis:
Tot sine nube dies, totidem sine frigore noctes,
Bersmani exopto Magdalidosque toro.
Quantos Aetna suis eructat faucibus ignes,
Sirius et quanta lampade torret agros:
Tanta subinde imis adolescat flamma medullis,
Quam non Eridani deleat uber aquae.
Intemerata ambos inter Concordia regnet,
Et Pax et placida Pacis alumna Quies.
Morbis assuescat Bersmani Magdalis illum,
Obsequio discat vincere cauta suo.
Magdalidos parcat Bersmanus comiter
Quam partem novit corporis esse sui.
Plura referre libet, sed dicere plura volentem
Nox bigis cursum praecipitata vetat.
Illa monet cohibere modos et sistere carmen,
Dum sponsi thalamum nupta decora subit.
Ite pares animis, animis concordibus ite,
Atque optata diu carpite dona tori.
Pampineae veluti nectunt sua brachia vites,
Chaoniae ut consors basia iungit avi:
Serpite in amplexus ita vos et colla ligate,
Mellea libantes suavia suaviolis.
Ludite: nam lusu gaudet torus, ipse procaces
Delicias quaerit Pacis alumnus Amor.

Ludite primitiasque toro persolvite gratas,
Ut placida vestros prole iuvetis avos.
Nascatur similis Bersmanulus ore parenti,
Ingenii clarus dexteritate puer.
Nascatur caram referens Magdalenula matrem,
Et forma et mores foemineumque decus.
Eventura precor: decies compleverit orbem
Cum Phoebe, decies cornibus aucta novis:
Tunc mea, quae vestri cecinit pia foedera lecti,
Musa Genethliacos accinet ore modos.

IN NUPTIIS PRAECEPTORIS SUI DOCTISS. GREGORII BERSMANI ANNEBERGENSIS SPONSI: ET HONESTIS. VIRGINIS MAGDALENAE HELBORNIAE SPONSAE. CHRISTOPHERUS FINCKELTHUSIUS F.

Iam venit ergo dies, sociali vivere lecto
Qua gaudes, vatum nobile, sponse, decus?
Ergo venit tandem? Quam non tibi munera sortis
Propitiae, facilis sed tulit ipse Deus.
Ipse Deus, Deus ipse, a quo seu fonte perenni
Omnia promanat, hanc iubet ire diem.
Sed verbis quam non respondent praepetis istaec
Ah peri, de te quae dedit ille querens.
Nuper enim ad patrii spatians cum flumen Elistri,
Exigerem placidis pectore multa modis:

A tergo tantus subito ferit aethera clamor,
Tangeret ut sonitu sidera clara suo.
Sisto pedem, haec avidus ferrent quid monstra videre,
Alternant mentem spesque timorque meam.
Ecce Cupido volat, puer aliger ille Cupido,
Haec miscens lacrumis tristia dicta suis:
Lampadis ipse meae flagravit Iuppiter igne,
Neptunus medias arsit et inter aquas.
Ipsa Iovis coniunx sensit mea tela facesque,
Saucius est arcu factus Apollo meo.
Et iam Bersmano (pudet heu, pudet ista fateri,)
Nil mea flamma nocet, nil mea tela nocent.
Scilicet intentum studiis est pectus honestis
Semper ei, solet his cedere rebus Amor.
Forsan et huic sacras affert Epidaurius herbas,
Ictus ne possint laedere vulnifici.
Doctus at est, Musisque vacat quoque Phoebus Apollo,
Nil studium docto, profueruntque lyrae.
Vulnera nec poterat sanare salubribus herbis,
Quidquid erat medicae vicerat artis Amor.
Quid moror et variis mea macero pectora curis,
Quin matri pando haec nuncia maesta meae.
Sic fatus, tenues libravit corpus in auras,
Iratus Paphias hinc adiitque domos.
Acer Amor gaude, quantum est mutatus ab illo,
Ridebat nuper qui tua castra, viro?
Qui sibi non ullum dicebat posse nocere,
En arcu cecidit saucius ille tuo.
Non huic Pierides, non vatum spiritus, alto

Qui venit, huic vulnus triste levare queunt.
Sed bene habet Bersmane: neque es tu tigride natus,
Nec silices circum pectora dura geris,
Ut vacuo semper possis requiescere lecto,
Dulcia nec Gnidiae praemia nosse Deae.
Urit amor gravius, quo serius urit amantem:
Differtur, sed non tollitur ullus amor.
Ergo tuis coeptis ut faustos comprecer annos,
Nunc pietas aurem vellit et admovit.
Plaudo tuis taedis, plaudo Bersmane beato
Coniugio bellae virginis atque probae.
Ingenio dignaeque tuo, virtuteque dignae,
Quae te plus oculis diligit ipsa suis.
Gaude sponsa tibi, talem venerare maritum,
Qui ingenio fertur maximus, arte valet.
Qui doctos inter fulget tantum arte Magistros,
Quantum astrorum inter Lucifer ipse choros.
Est Philyre testis, testis Philyraeus Elister,
Sunt testes, auro carmina pulchra magis.
Carmina, quae demto auctoris si nomine discas,
Andinum dicas composuisse senem.
Gaude sponse tibi, talem complectere nuptam,
Quam decorant probitas, gratia, forma, pudor.
Quae reliquas tantum superat pietate puellas,
Quantum nocturnas candida Luna faces.
Aspice stellatos oculos, mellitaque labra,
(Cernere formosam non onus esse puto,)
Haec illi natura dedit, sic recta figura est,
Si non viscato polline tincta nitet.

Ora iuvent alios peregrinis illita succis,
Sit tibi grata suis forma decora bonis.
O nimium felix, tali cum coniuge taedas
Bersmane egregias ut qui sociare paras.
Tu felix etiam, praeclari nupta mariti
Magdalis eximii muneris aucta bono.
Sed iam quod restat, quodque a me nunc peragendum est,
Et sponso, et sponsae prospera cuncta precor.
Vivite concordes ambo, sed vivite Christo,
Vivere enim mundo mortis habetur opus.
Nulla lares umquam vestros perturbet Erinnys,
Assistens Raphael arceat omne malum.
Suppeditque ferax vobis tot pignora lectus,
Quot pater ipse optat, mater ipsa cupit.
Tot sponsus numeret soles, quot litora conchas,
Tot numerat lunas sponsa, quot Hybla favos.

VOTUM NUPTIALE AUCTORE CHRISTOPHORO PROSIO SILESIO.

Quid sit turba frequens, quid vult concursus in urbe?
Quid sibi vult plausu, quae nova pompa venit?
Dic, age, quid varia certantes veste puellas,
Et tot praestantum cernimus ora virum.
Mentior, an nova festa parant? Connubia iungent
Ut reor, hoc Musa est visa referre mihi.

Dixerat haec, (nec enim quaerenti plura locuta est,
Dilapsa ex oculis cum fugit ipsa meis.)
Sed gressum accelerens, quae dixerat obvia virgo,
Non dubiam his faciunt auribus hausta fidem.
Alloquor ignarus spectantes festa sodales,
Qui modo de multis unus et alter erant.
Ut sponsae memorent nomen, genus, atque parentes,
Quae facies, quae sit gratis quive color.
Hic quaerentem unus dictis castigat amicis,
Illudens passim cognita quod rogitem.
Magdalis haec nomen forsitan est, inquit, avorum
Exsuperans morum nobilitate genus.
Candoris patrii specimen praesentat imago,
Virtutumque nitens et pietatis amor.
Quam bene conveniant et in una sede morentur,
Quos Musae exornant et Cytherea Venus,
Testis erit (dixit) Bersmanus nobile flumen
Ingenii et roseis sponsa pudica labris.
Ut Bersmane tuae virtutis laude superbit,
Clarius et per te patria nomen habet:
Sic sponsam pulchro veniens in corpore virtus,
Et iuncta exornat forma pudicitiae.
Quid moror? Hanc etiam defuncti fama parentis,
Et pietas claram conspicuamque facit.
Leucoris atra sui seu planxit fata Philippi,
Lipsia sic querulos edidit orba sonos,
Ultima cum sponsae legissent fila parenti,
Quae nent fatali stamina trunca colo.
Sed cur infando turbamus gaudia luctu,

Iam bene sopitum sollicitando malum?
Castalias sponsus fuit enutritus ad undas,
Cuius in amplexus virgo puella datur.
Bella puella tuum Bersmane cubile salutat,
Quid cessas? Moto cardine pande fores.
Aspice floridulo qui candor ab ore relucet,
Non indigna tuo est illa puella toro.
Vos mecum egregio depromite carmina vati
Convivae et sponsis solvite vota novis.
Coniungant vestras adamantia vincula mentes,
Unanimem dirimant iurgia nulla torum.
Sit thalamus felix et ab omni parte beatus:
In gemmis sit mens una, sit unus amor.
Quali Thariades complexus amore Rebeccam est,
Amborum talis pectora stringat amor.
Vivite concordes, numerosa crescite prole,
Quae ludat vestros ante novella pedes.
Nam seu vitis opaca ulmi sub tegmine nata
Pampineo, fructus fronde virente tegit:
Sic o sponsa domum numerosa prole beabis,
Haud multo innumeris inferiore bonis.
Quae matris ludens vultum exhilarabit amicum,
Et risus patri grata iocosque dabit.
Hoc Deus ut fiat, qui regnas trinus et unus
Effice, sic gratus vota precesque dabo.

ufhmi/a HIERONYMI RHUDENI LUNAEBURGENSIS IN NUPTIAS CLARISS. ET ORANTISS. VIRI D. M. GREGORII BERSMANI PROFESSORIS POEMATUM IN CELEBERRIMA ACADEMIA LIPSICA. ANNO 1575. SEPTIMO DIE FEBRUAR.

Clare vir ingenio, studiis, pietate, labore,
Integritate, honoribus:
Dum lateri iam sponsa tuo, reverende Magister.
Puella pulchra iungitur.
Id tibi coniugium sincero pectore felix,
Tuaeque sponsae comprecor.
Plurima sint vobis felicis gaudia sortis,
Fatum procul sit asperum.
Sit sine lite torus: suavis concordia regnet,
Blandis oicis assuescite.
Saepius et pulchra faciat te prole parentem,
Uxor pia atque amabilis.
Inque domo vestra superi plantaria regni,
Plantetis ad laudem Die.
Haec rata vota velit totius conditor orbis,
lo/go/sque
patris unicus.
Qui costam exemit lateri stertentis Adami,
Et inde fecit virginem.

Adducensque viro primus paranymphus eandem
Sanxit sacrum connubium:
Ille piis sponsis quoque nunc volet hospes adesse,
Vocatus has ad nuptias .

EPIGRAMMA DE GREGORIO BERSMANO, POETICES IN ACADEMIA LIPSENSI PROFESSORE ORDINARIO.

Eloquio teneros dum format, alique poetas
Bersmanus Clarii fama, decusque chori,
Ipse pater vatum vatem admiratus et alto
Ingenio, exclamat, par hic et arte mihi est.

Aliud de eodem.

In nova migrarent animae si corpora , vatis
Cultum Tibulle spiritum
Pectori inesse tuo, Bersmane diserte, putarem,
Elegos poliret qui tuos.

Aliud de Magdalena Helbornia Eiusdem vatis coniuge honestiss.

Magdalin e puro genetrix pulcherrima fonte
Prognatam, sanctis moribus erudiit:
Hic ubi perpetuam dulces fixere Camenae
Sedem inter Nymphas, urbs Philyrea, tuas.
Illam animi donis insignem et honore figurae

Bersmano Phoebus donat habere suo:
Atque, ait, digno celebrabis carmine vates,
Cui pura pleno gurgite vena fluit.

GERG. BERSMANI ANNAEBERGENSIS ENCOMIASTICORUM LIBER I.

ELEGIA I. DE UTILITATE ARTIS GRAMMATICAE IN TABULAS GRAMMATICAS V. CLARISS. GEORGI FABRICII.

Quis fuit insigem Pueris qui protulit arte?
Quam bonus et vere commodus ille fuit.
Primus enim sterilis doctrinae semina iniecit.
Primus et ad Musas ille reclusit iter.
Tunc caput ingenuas nobis effere per artes,
Tunc clario licuit fonte levare sitim.
At non ille tuli summam me iudice laudem,
Quamvis sit memori dignus ab orbe coli

Nam rude semen erat, nec terris omnibus aptum,
Quod tantum in pingui luxuriabat agro.
Is nisi dente foret crebro renovatus aratri,
Nil nisi cum spinis gramen habebat iners.
Adde quod quod hirsuti complerant undique sentes,
In Labyrinthaeas compita secta vias.
Rara per apricos ducebat semita colles:
Semita, sed positu vix adeunda loci.
Quam potius meruit celebris praeconia famae,
Qui legit vario semina sparsa solo.
Ac lolium postquam paleasque removit inanes,
Fecit ut humanis usibus apta forent.
Illius haec laus est, qui Palladis inclutus arte,
Perplexum multis ante, relegit iter:
Observata regens certis divortia filis ,
Quae dederat dubiis illa sequenda viis.
Et nunc in tanto pars est communis honore
Fabricius, scripti dexter in omne genus.
Qui pariter doctae spectatus fila Minervae,
Aonidum facilem struxit ad antra viam.
Grammaticae parvo comprendens dogmata libro,
Quae prius in veterum sparsa fuere libris.
Quae non crassiloqui potuere volumina Gotthi,
Scrinia nec Galli tradere vasta senis:
Explicat illa tribus feliciter omnia chartis,
Ambiguum brevibus perspicuisne magis.
Ac nec quid studiis posthac iuvenilibus obstet,
In tabulis eadem conspicienda dedit.
Quarum si posset manus aemula reddere formam,

Non magis his Coi pulchra tabella foret.
Huc ergo celeri iuvenes pede carpite gressus,
Hic datur ad Musas currere lata via.
Castaliae scatet hic de gurgite rivulus undae:
Qui bibit hinc, sociis plus sapit ille suis.
Qui bibit inde, sapit: iuvenes huc tendite, pulchra
Quos sitis optatae cognitionis habet.
Vestraque Gorgonea perfundite tempora lympha ,
Pegaseum spirent pectora vestra lacum.
Quisquis at hinc animum multa repleverit arte,
Inscribat fonti vota, PERENNIS EAS.

ELEGIA II. DE DIGNIATE AC FRUCTU POETICES.

Quid si vobiscum est, infelix cura, Camenae
Et vatum sterilis, carmen inane, labor?
Ite procul, vestris si nil prodestis alumnis:
Ite, nihil si nos gloria vestra iuvat.
Quaerite vos propter, tetricae quem iurgia linguae,
Et latrante iuvet crimina ventre pati.
Non ego nunc illis possum durare ferendis,
Immodicus frangit pectora dura dolor.
Nam prius invicti casus memorabis Ulyssei,
Sit licet et pelago, multaque passus humo,
Et referes, miserum quot probra superba procorum,
Paupertas Irum ferre coegit inops:
Livida mordacis quam dicas vulnera linguae,

Vulnera Pierio nunc patienda choro.
Quidvis ese velis, quam vatis nomen habentem,
Pegasidum castis invigilare focis.
Usque adeo his audit saeclis male carminis auctor,
Usque adeo Musas tempora nostra premunt.
Cura fuere olim regumque ducumque poetae,
Nec stetit ingenio gloria parta levis.
At nunc et stolidum dederit carmina vulgus,
Nec fautrix doctis vatibus aula patet.
Illa prius scurras admiserit et balatrones,
Quam qui Thespiadum sacra colenda ferunt.
Qua facti meruit culpa divina poesis,
Principibus fieret vilis ut ipsa suis?
An quia nunc artes passim sors urget iniqua,
Non licet hanc fato prosperiore frui?
An quia contemptus causamque facemque ministrant,
Quos iuvat in Clario nomen habere choro?
Dum praecepta bonae prorsus contraria legi,
Moribus et castis quae nocuere, docent:
Quos tanquam vitae pestes, ac pondera terrae,
Arcendos sancta censuit urbe Plato.
An quod et indocti doctique poemata scribunt,
Quaerendi omnes nominis ardor agit?
Quis tamen heu furor est personae crimen, in artem,
Fundere? Non meritam cur mala poena trahit?
Si modo vera libet constanti mente fateri,
Si qua modo veris est adhibenda fides?
Ut nihil utilius sacra solet esse poesi,
Sic nihil hac ipsa dignius esse reor.

Ut taceam quod nil iucundius exstet eadem,
Omnigenas inter cognitiones opes.
Si nescis prisci reminiscere temporis annos,
In pretio quando floruit illa suo.
Non modo tunc procerum pollebat amore poeta,
Ac culti merces digna laboris erat:
Saepe sed et reges inter moderamina rerum,
Iungebant paribus verba diserta modis.
At quid pauca nocet priscorum exempla referre,
Si forte hinc Musis concilietur honos.
Victor Amyntiades inter tot tela, tot enses,
Iliadum crebro legit Homero tuam.
Cumque daret placidae defessus membra quieti,
Hanc capiti optabat supposuisse suo.
Illi ubi thesauros inter direpta Darii,
Traditur artifici cistula facta manu,
Consiliis animo perpensis ante suorum,
Iliadem servet, retullit ipse, meam.
Tanto Pieridas rex dignabatur honore,
Quas odio nostro tempore vulgus habet.
Cui non Scipiadae nomen pervenit ad aures,
Ausoniae ut vatum foverit ille patrem?
Quam Calabris humiles ducentem montibus ortus,
Exortem tumuli noluit esse sui.
Donec Musarum superabit fama sub orbe,
His tua cum Fulvi gloria semper erit:
Aetolo referens qui victor ab hoste triumphum,
Aonidum templis Martia dona paras.
Quid dicam, vati cunas quod si qua dedisset,

Ante alias felix urbs ea visa fuit?
Maxima sic multis certamina movit Homerus,
dum quaevis dici patria vatis amat.
Urbis et externis tribuit ius Roma poetis,
Roma potens armis, ingenii ferax.
Quid memorem quanto studii complexus amore
Augustus vatum lumina bina fuit?
Vix ita Phocaeo iuveni dilectus Orestes,
Vix ita Cecropio Pirithousque duci.
Quantum ille et Flaccum fovit, pariterque Maronem,
Amborum peragens seria multa fide.
Quis te venturo Maecenas eximet aevo,
Aonidum coetus nobile praesidium?
Fama Midam sileat, maior tibi gloria venit,
Gloria Virgilii parta patrocinio.
Nec vero priscos mirum est coluisse Thaliam,
Nil mirum vatis grande fuisse decus.
Cum reges ipsos concessa per otia rerum,
Iuverit his studiis imposuisse manum.
Carmina sic scripsit Siculus non pauca tyrannus,
Ut stimulis sensum poneret invidiae.
Sic cum Virgilio videas Flacco sedentem
Augustum, doctis claudere verba modis.
Sic non dum, carie consumens cuncta vetustas,
Corrosit numeros Carole Magne tuos.
Deficiet prius ipsa dies, (nam vera fatebor)
Ac sol Hesperias axe subibit aquas:
Narrando cunctos ego quam complectas honores,
Quos olim Phoebo turba sacrata tulit.

Hoc saltem referam, quod (me nisi numina fallunt)
Innumeri testis forsitan instar erit.
Cui non ulla parem transacti temporis aetas
Vidit, nec similem secla futura ferent:
Non dedignatur caelesti stirpe poetas,
Hos superum natos ausus habere Plato.
Talia sed quid ego recolendo, sidera caelo,
Fluminibus ripas, frondibus addo comas?
Ergo vias repetam, longis ambagibus acta,
Ne cymba in mediis nostra fatiscat aquis.
Fallor? an utilitas coepti pars altera nostri,
Ore vocans ad se flectere mandat iter?
Illa vocat certe, fas est parere vocanti,
Area iam nostris illa teretur equis.
Nunc autem mihi mille sonos, nunc oraque mille,
Moenideque tuum pectus inesse velim.
Ut memori cunctos possim perscribere versu,
Quos fructus caelo nata poesis habet.
Summa sed ipse sequar tantum fastigia rerum,
Qualis qui summam fluminis haurit aquam.
Divinos si forte cupis cognoscere cultus,
Quoque coli mentis numen honore velit:
Si cupis et vitae et morum praecepta tenere,
Candida Pieridum carmina doctus ames.
Nam ne, forte ratis veluti spoliata magistro,
Relligio Lethes mersa iaceret aquis:
Melpomene populis concessit amica poetam,
Lethais mersam qui revocaret aquis.
Carmine caelicolae placantur, carmina ni sint

Cum pueris virgo disceret unde preces?
Poscit opem vatis chorus, ut aut laudibus almum
Exhibita celebret pro bonitate Deum:
Supplicium aut vitiis meritum, poenasque parantem
Praevenit, iuncta cum pietate, prece.
Vindictae totas ne sorte remittat habenas,
Effundens irae fulmina cuncta sua.
Immittatque feros nostris aut finibus hostes,
Aut grave morborum letiferumque genus,
Concitet aut largos resolutis nubibus imbres,
Aut etiam rapidis ignibus urat agros:
Sed potius patria vincens bonitate furorem,
Ostendat vultus signa benigna fui.
Tranquillae nobis concedens tempora pacis,
Ac nostra pellens noxia quaeque domo.
Quid vero in vita recte praveque geratur,
Virtutis, vitio quatenus absit amor:
Non ita te Samius, non sic Thaletis
Instruet, aut tanta cum gravitate Plato:
Musa tuis veluti spectandum ponit ocellis,
Exemplis monstrans fanda nefanda suis.
Quid virtus, et quid prudens solertia possit,
Edocet Aeolii provida cura ducis.
Quid pietas, quid sit reverentia pulchra parentum,
Aeneas facto comprobat ipse suo.
Qui postquam raptos medio tulit hoste penates,
Mox humeris effert dulce parentis onus.
At quid amicitiae valeat venerabile foedus,
Euryali caedes Hyrtacidaeque notat.

Fervida quid mentis noceat fiducia fata
Ductoris Rutuli nos miseranda docent.
Ne sis cum superis magni contemptor Olympi,
Titanum poenis cautior esse potes.
Denique Cinyphias citius numeravero fruges,
Quotque ferat dicam fertilis Hybla favos:
Quam quot virtutum praecepta, poetica tradat,
Carminibus potero commemorare meis.
Sed forte suam dediscat tangere metam,
Fessus in hoc cursum tramite sistat equus.
Nam mihi quid surdas haec decantantur ad aures,
Quid feror in laudes Calliopea tuas?
Si solae curantur opes, si quidlibet amplos
Posthabito census nunc Helicone parat.
Exulet interea cunctos Ars spreta per urbes,
Ac mendicatum quaerat egena cibum.
Forsitan huic dederit finem Deus ipse labori,
Quaerat ut hanc versa postmodo sorte cibus.

ELEGIA III. DE DIGNITATE AC PRAESTANTIA HISTORIAE CARMEN SCRIPTUM IN su/ntagma HISTORICUM M. RAINERI REINECCII.

Florida Phaeacum laudet pomaria regis,
Hesperidumque hortos fama loquatur anus.
Sed neque Pelusi tempe ditissima terra,
Quam saturans reflua Nilus inundat aqua:

Nec thus sudanti pinguis Panchaia ligno,
Nec generosa vehens amne metalla Tagus,
Laudibus historiae certent: non India gemmis
Prodiga, non raro vellerer Sera tumens.
Si nescis, haec est orbis commune theatrum,
Exemplis monstrans fasque nefasque suis.
Quae tibi nec Samius, nec sancti charta Solonis,
Cumque Stagirita maximus ille Plato.
Informans oculis tam clara in luce videnda
Proponet, medio candidiora die.
Temporis haec testis, nascentia saecula mundi,
Regnorumque vices, fataque mira refert.
Et quo relligio sit nata propaginis ortu,
Et qua condiderit lumina nocte latens.
Haec veri lux, incerto mortalia casu,
Et fluitare vaga semina mole negat.
Omnia sed mentis cura distincta sagacis,
Demonstrat metas rite tenere suas.
Ordinis usque adeo custos Deus, Ordinis auctor
Digerit in numerum singula lege regens.
Praescriptos iubet fines servare profundum,
Libratumque pari pondere stare solum.
Et iubar alternis Phoebi concedere nocti,
Et mutare stato tempora iure vices.
Quid memorem vindex abolentis ut omnia leti,
Non sinat in cineres nomen abire rogi:
Inculta victuris intexens facta libellis,
Et viam reddens post sua fata viris?
Historiae meritis vivit post funera virtus,

Et tituli famam, qui bene gessit, habet.
Sic memori rex Persarum celebratur ab aevo.
Sic Macedum fertur laude Monarcha potens.
Parva loquor: vitae non haec incauta magistra,
Quod iuvet alterius nos docet ipsa malo.
Instruit exemplis orientia tempora priscis,
Nec puerorum instar nos sinit esse rudes.
Gnara praeteriti, casus praesaga futuri,
Consiliis arcet tristia damna suis.
Avertit clades et dira pericula pellit,
Sive parata domi, seu metuenda foris.
Suppliciique metu culpam, facinusque recidit,
Pectoris et motus imperiosa premit.
Fortunaeque iubet memores, quae tollit in altum
Obscuros, celebres attenuataque viros,
Iras atque minas spirantem ponere vultum,
Et iactare animis verba minora suis.
Adde vetustatis quod nuntia, prodit in auras
Nocte sepulta mala quae latuere diu.
Omnia Cecropiae promens secreta senectus,
Quidquid et abstrusum Roma versuta tenet.
Et mores hominum ductos meliore metallo,
Et veterum ritus iuraque sancta docens.
Quae si divitiis Arabum quis cognita mutet,
Iudice me, Glauco non magis ille sapit,
Aurea qui mutans aeratis arma, recepit
Centenos pendens, ter tribus empta, boves.
Quae laus ergo tuo tribuetur digna labore,
Quae, Reinere, tuis gratia digna libris?

Qui prima antiquos deducis origine reges,
Atque nitere facis stemmata foeda situ.
Squalida quae genetrix annorum infecerat aetas,
Dentibus arrodens triverat atque dies,
In quibus et texens sublimis aranea telam,
Ipsa suum textrix invida nerat opus.
Assyrios tu pandis avos, modo redditus orbi
Ingenio vivit Medus Arabsque tuo.
Inque tuis relegit fastis primordia stirpis
Persa suae, Parthus discit et ipse genus.
Singula quid memorem? Tu regna illustria condis
Scriptor et Aecidis ducis in arma stylo.
Iam minus invideo Romae, minus, inquit, Athenis,
Nostra voluminibus gens celebrata tuis.
Perge precor, Reinere,tui victura feretur
Fama operis, stellas dum vehet axe polus.

ELEGIA IV. DE DIGNITATE AC PRAESTANTIA ARTIS GEOMETRICAE. IN RHEDAM GEOMETRICAM M. VALENTINI THAVAE.

Invidiosa alius sumat Demosthenis arma,
In tua sive pedem Bartole casta ferat:
Quem labor, aut insana iuvant vadimonia vulgi,
Mane cui somnos ostia pulsa fugant.

Me secura quies grata delectet in umbra,
Dum mea non penitus vita teratur iners.
Ipsa sequar viridi Musarum casta sub aevo,
Ignavus fori, quae licet arma geram.
Nec me destituant segnes in pectore vires,
Nec frangant durae taedia longa viae.
Et quodcumque mihi superest, dum gaudia victor
Plena feram, superet spes melioris, onus.
Tu modo ne sacris nemorum secessibus arce,
Indignata meos Calliopea pedes.
Neu mihi dura nega modicum de fonte liquorum,
Albius unde suam diluit ante sitim.
Ipsa mihi caelique vias et sidera monstra,
A caeloque ortas sideribusque vices.
Imprimis certis quae digerit omnia punctis,
Ante Magisterii sit mihi nota tui.
Non ullo celebrata satis Geometria versu,
Digna vel nomen habere modis.
O qui primus in hac mortales imbuit olim,
Quam bonus, et vere commodus ille fuit.
Credibile est illum retinentem semina caeli,
Nil mortale animo desipuisse suo.
Non illum ambitio popularibus abstulit auris,
Nec viciis labes polluit ulla suis.
Non illum fasces, nec sellae signa curulis,
Aut Parthus celeri sollicitavit equo:
Non procerum curae, non arcta negotia regum,
Non fora, non arcus, rostra, thaetra, viae.
Ipse suos inter radios, securus amorum,

Sprevit opes, tenui sprevit et ore famem.
Dimensumque dedit spatiosum gentibus orbem,
Et gestanda manu sidera, rura, fretum.
Artibus haud aliis meritas ego demerso laudes:
Non ita sum famae prodigus ipse meae.
Gloria cuique sua est: sed eam sectentur, ad astra
Qui cupiunt facili tramite ferre pedem.
Hanc nobis natura parens, hanc subdidit alam,
Quae nos ex humili praepes ad alta levet.
Huius remigio superas anavit ad oras,
Insuetumque homini Daedalus egit iter.
Remigioque carens alarum hoc, lapsus ab alto
Iacerus, aequoreis nomina fecit aquis.
Scilicet illa vagis et nos erroribus actos,
Post longam patriae reddit amica fugam.
Inque domos superas sedesque reponit avitas,
Colloquioque Die dat propiore frui.
Illic et caeli tractus, camposque liquentes,
Stellarumque globos ad rata puncta locat.
In terrasque Iovem summo deducit Olympo,
Fulminis haud illam praepediente metu.
Illic et gyros, per quos moderatur habenas
Phoebus v, et obliquae signa relicta rotae
Disponit, metasque notat, seu tendit ad Austrum,
Seu propior terris flectit ad Arcton iter.
Illic et certo distinguit limite flexus,
quos intra veniens luna, cadensque meat.
Seu fratris rediens amplexu colligit ignes,
Seu permensa polum, lumina nocte refert.

Illinc et penitus magnum mirata profundum,
Subiectasque oras aetheris atque soli,
Suppositam ex alto gaudet cognoscere molem,
Metririque animo dissita summa suo.
Hinc postquam spatiis exegit quattuor orbem,
Singula sub certa corpora lege notat.
Tellurisque vagos includit limite campos,
Discernens arvis arva, plagisque plagas.
Et qua Maenalii flammis vicina Bootae,
Altior in tumuli tollitur illa modum:
Et qua prona magis, populis cognita Nile tuis.
Et qua se primis attollit Cynthius undis,
Et qua defessis frena remittit equis.
Non illam assiduis remor Gallia bellis,
Non latrociniis Baetica foeta suis.
Non obsessa fero tellus Rhodopaea colono,
Ultima non Ponti litora, cana nive.
Obiectaeve Alpes, aut nubifer Apenninus,
Aut rapido Ganges flumine rura secans.
Non illam montes, non invia saxa morantur,
Non freta: rumpit iter per iuga, saxa, fretum.
Quid referam humanae praestet quae commoda vitae?
Multa quidem, numeris sed minus apta meis.
Dum varios profert vitae civilis ad usus
Organa, mechanica fabrificata manu.
queis sine nulla queant tractare negotia cives,
Sive domi poscant munia, sive foris.
Neu morer exemplis, quae si perscribere versu

Cuncta velim, series longa futura foret.
Sit satis e multis prolatum milibus unum,
Quod pro teste mihi nunc memorare libet.
Quem Siculi fugiunt opera admiranda magistri,
Quod mare non fama transiit ille sua?
Nam caeli leges, et iura arcana Deorum,
Ingenio celsa transtulit arce Iovis.
Scilicet in parvo complectens aethera vitro,
Qui vix amplexu se capit ipse suo.
Ut duodena rotis transvectus sidera Titan,
Immensum obliquo permeat axe polum.
Ac comitata suo fratrem vaga Delia curru,
Nunc lateat, toto nunc facis orbe micet.
Utque tenens mundi medium totius et imum,
Nixa oneris tellus stet gravitate sui.
Quid tormenta loquar patriae fabricata tuendae,
Cum Marcelle tuo milite cincta fuit?
Non ita Romulidas validi custodia muri
Arcuit, aut obex arduus ante iugi:
Non maris undisoni subter labentibus undis,
Accessum prohibens Nereus ipse viris.
Non emissa super telorum turba repressit,
Aut infesta retro classe manuque Tyrus:
Quantum nempe suis tormentis reppulit hostem,
Perfringens actis obvia quaeque pilis.
Illius ingenio victoria tota Quiritum
Haesit, et ancipiti Marte morata stetit.
Sed prius Hesperias descendet Phoebus in undas,
Rursus et Eoo proferet orbe iubar:

Quam referam quantum spatiosi tempore belli,
Arte Syracusis profuit atque manu.
Ad propiora feror: nec enim praeconia laudis
Credibile est priscis cuncta dedisse Deum.
Haud uni pariter confert Deus omnia saeclo,
Uni largitur nec bona cuncta viro.
Spirantes poterat Lypsippus ducere vultus,
Extinctis Cous reddere membra manu.
Ligna Tarentinus produxit in aera pennis:
Sic sua cuique fuit gloria, parta sibi.
Non operis tamen exacti, argutique laboris
Praeripuit nostris iste vel ille decus.
Stant etiam meritae nobis insignia laudis,
Unus Phidiacum nec superavit ebur.
Neu variis memorem praestantes artibus, aetas
Quos nostra antiquis aequiparanda dedit:
Sit mihi de multis fas tantum promere paucos,
Fama Mathematicae quos super astra vehit.
Ingenium summo laudemque aequavit Olympo v,
Incluta quo gaudet Francia cive, senex,
Iohnannes Molitor, cui nomen Regius altum
Mons dedit, at nomen clarius arte tulit.
Vix illi quondam, nati melioribus annis
Viderunt (liceat dicere vera) parem.
Hoc uno meruit tantum Germania laudis,
Quantum cum Memphi Graecia tota tulit.
At quae Stoeflerum tellus, quae nesciet aetas,
Aemula Phoebeis dum soror ibit equis?
Tunc sidus nostri vanescet Homilius aevi

Cum refuga ad lucem flexerit umbra viam.
Ut vivos taceam, quorum me nomina candor,
Ingenuusque iubet dissimulare pudor.
Qui nos iura poli, faciemque micantis Olympi,
Tempora cum causis docuere suis.
Quorum facta fuit vita haec instructior arte,
Nunc ut ea liceat commodiore frui.
Nec te Thava mea tamen huc recitabo Thalia.
Thava Geometrici gloria rara chori:
Immemorive tuum versu transibo laborem,
Cui similem Graiae non perpere manus.
Triptolemi volucrem proclamat Achaia curru,
Quo nulli tactam primus obivit humum.
Iactat Achilleas tumefacta Pelasgia bigas,
Ante quibus Zephyros ibat et ante Notos.
At tua laude vehi nunc Rheda est dignior ista,
Quo plus ingenii, quo magis artis habet.
Illa vectus enim dux inclutus ense fideque,
Saxonica Augustus firma columna domus,
Et spatia et poterit certa intervalla locorum
Per quae fecit iter, noscere cuncta memor.
Sive nemus circum, tortum rapiatur in orbem,
Seu circum curvas axe vehatur aquas,
Imperii seu forte sui percenseat urbes,
Perlabens rapidis arva beata rotis.
Illic et si quot confecit milia cursu,
Qualia Saxonici regula iuris habet,
Campanae cum quartis dinumerare licet.

Adde quod ambages in ea, flexusque viarum,
Herculei indicio scire potest lapidis,
Atque emensa pedum (tecto velamine curru,
Hoc moderante rotas) volvere signa retro.
Non secus atque dolos tecti, anfractusque relegit,
Aegides fili pone secutus iter.
Sed nec opus, Rhedae cunctos memorabilis usus
Dicere, nec versus lege vetante licet.
At quibus ingrediar tua nunc praeconia verbis
Auguste, imperii gloria, cur, salus?
Qui merito sacram complexus amore Mathesin,
Auxiliis orbam non sinis esse tuis.
Illiusque foves cultores, atque tueris,
Quos livor rabido carpere dente solet.
Quin etiam si quando sinunt te pondera rerum,
Quas fulcis, humeros mole gravante tuos:
More aliis solito, vacua non segnis in aula
Ignavum luxu perdis inerte diem.
Sed vigili tractans aut nostra Mathemata cura,
Subicis ingenio sidera celsa tuo:
Aut altum ingenuas animum demittis in artes,
Impendens studiis tempora multa bonis.
Macte nova virtute heros, sic itur ad astra,
Hoc recto ad superos tramite ducit iter.
His olim meritis Atlas conscendit Olympum,
Cuius nunc prono vertice fulcit onus:
His olim proles Hyraea nitentibus astris
Addita et in caeli parte locata fuit.
His etiam Alcides radianti sede receptus,

Conspicuum liquida repperit arce locum.
Te quoque pro meritis quibus orbem Maximus imples,
Dum recipis Musas caelica tecta manent.
Quique tibi primo Lybicus leo fulsit in ortu,
Diis accessuro colligit ecce iubas.
Sed terris precor intersis dux optime longum,
Ad superumque domos non nisi serus eas.

e)/pos e)gkwmiasiko)n De DIGNITATE AC PRAESTANTIA ARTIS MEDICINAE, AD VIROS IV. DOCTRINAE ERUDITIONE, humanitate, ac virtute ornatiss. opt. artium Magistros ac professores in Academia celeberrima Lipsensi, cum renuntiatione publica declararentur Medicinae DD.

Quis calor impellit subito praecordia motu,
Cur longum desueta pati mea viscera Phoebum,
Spiritus intus agit, sensusque infusa per imos
Vis animum versat, lymphae Permessidos haustu?
Fallimur, an totis Phoebi delubra moventur
Sedibus et fremitum cortinas remittit ab antris,
Adventum testata Dei: iam lumine lucem
Diffundi et tremulis video crebescere flammis.
Nunc Paean, nunc se Tegeae mihi monstrat alumnus,
Et comes his Evan, ternoque ter agmina iunctae
Mnemosyna Divumque satae genitore puellae,
Autumnusque pater genialia munera spargens,

Narcissi flores et olentis germina thymbrae,
Ambrosiaeque comas et odoriferae Panaceae.
Quos se pone infert, oculis Hygiea serenis,
Et vigor et Charitum turba comitante Venustas.
Nosco Deos, causamque viae: Vos concinit ille,
Vos petit ille chorus, lauro Parnasside circum
Vestra revincturus consuetis tempora sertis,
Vestra, Machaonia quibus hoc debetur ab arte.
Eximium decus, et praeclari frontis honores.
Haec est illa dies, Parcarum condita puro
Vellere, saepe dies votis optata caducis:
Candida lux, et candidulis signanda lapillis,
Qua vobis merita velantur tempora fronde.
Grande morae fertis pretium, secludite curas,
Nec lentas nimium spes incusate querendo.
Sic visum superis, cumulo potiore bonorum
Instaurare morae vobis dispendia longae.
O fortunati nimium, nisi praemia laudum
Praetereunt vestrae sensum male cognita mentis.
Ergo salutantum laeto dum compita plausu
Cuncta fremunt, sonitumque cavis penetralibus edunt
Atria et urgentis fervent turbae impete postes,
Ostia dum pulsata gemunt: vacat apta movere
Carmina, quae docti possint audire penates:
Calliope nos illa doce: iuvat ire per artis
Paeoniae laudes, tu grandibus annue coeptis,
Et mecum seriem moliminis exige tanti,
Si tua rite colo primis venerator ab annis
Sacra, nec his potior sedit cura altera menti,

Aut inhians aulae splendori, aut dedita lucro.
Et vos, quorum agitur res, aspirate canenti,
Este mihi faciles, venient in carmina vires,
Quas vestro dabitis nutu, placidoque favore.
Sed quis erit dignum pollenti pectore carmen
Condere qui valeat, laudesque aequare canendo
Promeritis eius, qui tam divina reperta,
Ingenio quaesita suo, studioque subacta
In medium dedit, atque in luminis eruit oras.
Credo equidem, (nec vana fides) caelestibus ortum
Seminibus, caelo dignam qui protulit artem.
Nam si, quod rerum maiestas cognita suadet,
Dicendum est, Deus ipse fuit, Deus, aut ego fallor,
Immersam errorum qui fluctibus atque tenebris,
In luce et solida hanc princeps statione locavit.
Confer enim, ( Si prisca iuvat cognoscere retro,
Et prima mecum repetentem ab origine mundi,
Discere, qui varias vitam excoluere per artes)
Talibus inventis aliorum antiqua reperta.
Prima Ceres fruges, alimentaque mitia terris
Extulit, et pingui glandem mutavit arista:
Indignata situ campos horrere feraces,
Ornari nullis incultum fructibus annum.
Vitigenae Bacchus laticis mortalibus usum
Praebuit et liquidos permulsit nectare fontes.
Durus uterque et heu nostrae non aequus gentis honori.
Tunc coepere homines primum mollescere, rerum
Copia tunc mersare animos, infringere luxus:

Desidies oblimare, incestare voluptas.
Tunc vino corrumpi aetas, et forma perire,
Morborumque cohors inimica incumbere terris,
Desolari urbes, impleri civibus Orcus.
Ergo triticeas messes, et dona Lyaei,
Utilius nescire fuit: queis vita carebat
Aurea, queis et nunc constat sine vivere multos,
Contentos victu, quem sponte volentibus arvis
Fundit humus, potu saturos, quem ripa ministrat.
At bene non poterat, succorum ususque medentum
Cassa, neci patulum proferri vita per aevum:
Morbiferam postquam cladem mortalibus aegris
Conflarat satus Iapeto, de lampade Solis
Subducens misero flammarum semina furto:
queis hominum pecudumque genus, vitasque volantum
Flagranti penitus succendit in ossibus aestu,
Laxavitque fores leto, letique ministris,
Atque cadaveribus funestos reddidit agros,
Vastavitque vias exhausto gentibus orbe.
Quo magis ille Die est nobis dignandus honore,
Seu Deus ille fuit vere, quod credere mandat
Relligio, Divum Clarius seu missus ab arce,
Quod testis perhibet locuples, longaeva vetustas,
Qui nostrae casum sortis miseratus acerbum,
Morborum contraque metus, morisque furorem,
Addidit afflictae solacia dulcia vitae,
Radicum monstrans vires, artemque medendi.
Qua vel praesentis rabiem compescere morbi
Rite queat, vel qua corpus servare salubre,

Imperfecta tibi ne truncet stamina Clotho.
O geminum caelestis opus rationis, ab Orco
Quod reduces tradit vitas, revocatque sepultos
Non mihi si centum ter linguis ora sonarent,
Infragilique foret vox indefessa loquela,
Tantarum sperem cumulos evolvere laudum,
Complectique meis praeconia debita verbis.
Nudis rebus agam, ne vos morer amplius aequo.
Hanc pariter coluit saeclis melioribus artem,
Insistens patriis felix Epidaurius orsis,
Ipse merens etiam Deus immortalis haberi,
Discerptum loris dum sanat Amazone natum:
Hanc coluit Chiron, hanc et Chironis alumnus.
Inclutus Aeacidae, Nereidos inclutus ortu.
Hac fuit illustris Podalirius atque Machaon
Phoebigenae, regique Erebi gratissimus unus
Ante alios Paeon, Amythaoniusque Melampus.
Hac terris meritum famamque aequavit Olympo
Hippocrates, spes fida hominum, columenque salutis.
Quid moror? Hac nullo casurum tempore nomen
Pergamei peperit solertia mira magistri.
Ut reliquos taceam regum de stirpe creatos,
Qui medica studium non defugere palaestrae.
Et merito: nec enim sacri post dogmata verbi,
Quae Christus patefacta sinu patris, edidit orbi,
Huic alius par est: absit lingua invida vero.
Scilicet hoc nostri nobis primordia pandit
Corpori, ut rudis haec terrae, confusaque moles,
Induit humanas (mirum) conversa figuras:

Prolifici pars mollis uti ac humecta liquoris,
Et terrena minus, versa est in corporis usum,
Quod solidum ac terrestre fuit, concrevit in ossa.
Unde opifex natura creet membra, auctet, alatque
Atque alia ex aliis generando secla propaget.
Cur verita haec olim confundere sacra profanis.
Secrevit partes animae, statione remotas:
Ut quae sceptra tenet, regnique gubernat habenas,
In summa cerebri solium mens occupet arce,
Iram claustra premant cordis: subtusque cupido
Expleri cupiens, iecoris praesepe fatiget.
Parva loquor: nobis nos hoc ostendit, et artem
Divinaeque docet miracula daedla dextrae,
Ne dubio hanc casu fabriciam coiisse putemus.
Hoc abstrusa simul viscera terrae,
Plantarum, fruticum et lapidum secreta recludens,
Et quod Paeonias Tethys progignit ad usus.
Hoc superas scandit sedes, nec murmura caeli,
Horrendum gladio nec respicit Oriona,
Quin stellarum illic genios, septemque Planetas
Explorans, terris consulta arcana reportet,
Praesidioque inopes armet, firmetque caducas,
Caelestium contra conceptos mentibus ignes.
Hoc aperit nostrum varient quae condita corpus,
Aut vexando malis, aut conservando salubre:
Ne tibi flabra Noti, raucum spirantia tabem
Concinnent, pestemque putri ferat halitus aura:
Ne cibus officiat, necem ut inter prandia coenes,
Pocula ne laedant, obtundant otia corpus,

Aut studium impensa minuat superante laboris.
Ne vigiles aequo plus, torpescasque veterno.
Copia ne tibi sit, neu sit paenuria fraudi.
Denique ne cor praependant spes, nec metus arctet,
Inflet luxuries, aut maeror strangulet intus.
Ad propiora feror: rerum cognoscere causas
Nos medicina docet, certa ratione viaque
Expediens quo fonte fluat vis morbida membris,
Utrum hanc contages caeli vitiosa propaget,
An satus hanc pariat primo genitalis ab ortu,
Harmoniamve calor turbans, aut proelia miscens
Procudat frigus, siccove obnoxius humor,
Aut morbum quacumque ciens noxa advena culpa.
queis bene perceptis, vel declinare malignos
Consilio iubet effectus, corpusque tueri:
Vel si nulla vias aperit fortuna, cavendi
Pestiferum ratione malum potiorque medullas
Aestus habet, saevitque ruens per viscera flamma:
Ilicet auxilium, cladisque levamen ab arte
Accelerat, victu medicans, aut pharmaca promens,
Aut resecrare parans dextra immedicabile vulnus.
O medici quotiens, haec inter, cura sagacis
Arcta caput scabit, et rigidos morsu occupat ungues,
Articulisque dies pressis et computat horas,
Ne morbi capiatur iners ambagibus atque
Se deridendum pueris vetulisque propinet.
Ergo signa legit retro, praesentia captat,
Et praesaga mali, libellae examine pensat,
Observans morbi, quo pondere vergat, amussis.

In tenui nec enim labor est, nec tergora tauri
Tractantur, cantuque levem certatur ob hircum:
Si nescis, haec vita hominis certamina constant,
Quam nece
Praereptam, non pondere divitis auri,
Non gemmis redimes, non rarae munere vestis.
Sed quid ego haec autem, nimium verbosa revolvo,
Quidve meis onero doctas sermonibus aures?
Iam spectata satis satis est patientia vestra,
Et modus huic, finisque meis sit versibus. At vos,
Vos o Paeonii magnum ordinis incrementum,
Quos meruit virtus, quos docta laboris alumna
Cognitio, Sophiaeque imbutum nectare pectus,
Quos studio tribuendus honos, artique reposcit,
Doctorum titulis longum gaudete decoris,
Perpetuum medicae gaudete insignibus artis:
Ac pede non trepido Phoebeia castra secuti,
Auspiciis Coique senis, ductuque Galeni,
Agmine morborum domito, letoque fugato,
Militiam Phoebi positis ornate trophaeis.

CARMINA GRATULATORIA DE ACADEMIAE LIPSENSIS CONSUETUDINE; PUERIS PROPOSITA, ut accinerentur singulis in arte Medica renuntiatis DD. SAPPHICUM GRATULATORIUM AD D. MAXIMUM GERITIUM.

Ne sit angusti tibi honos pudori
Carmini, Phoebi decus, et sororum
Cura nec postrema, nec invidenda
Maxime, Phoebi.
Gaudet et linguae puerilis hymno
Arbiter mundi licet usque et usque
Accinat laudes, revolutus aether
Axe sonoro.
Nec tuas, nunc fert animus, Camenae
His modis laudes male temperantem,
Ingeni culpa puerilis illas
Deterere arcta.
Gratulari me tibi dignitatem
Sit satis summam, medicae, benigno
Munere indulget tibi quam, repertor
Artis Apollo.
Hac precor saltem medicus fruare:
Nam tibi laudes opera artis addent,
Quae malis edes medicando morbis,
Numine dextro.

ODE GRATULATORIA AD D. MICHAELEM BARTH.

O duplici gloria nomine,
Argutae fidicen Barthe sciens lyrae,
Ac vitiae dubiis praesidium potens,
Cum morbi invaluit furor.

O sidus patriae lucidulum tuae,
Praestringens oculos (quod iuvat) amulis,
Doctrinae omnigenae lumine et ingeni
Infracti invidiae minis:
Quam contra, arbor uti palmiferae Phari
Mersari indocilis pondere molium,
Effers indomitum per mala verticem
Faecis prodigus invidiae.
Rumpantur licet huic ilia: me tibi
Gratari meritae praemia gloriae,
Votorumque iuvat ferre tot omina,
Quot natale solum prope,
Vasti saxa tegunt culmina Peloris.
Parcarum remorantem invideat Stygis.
Regnator, vacua domo.

HENDECASYLLABUM GRATULATORIUM AD D. GEORGIUM MASBACHIUM.

Doctori mea Musa gratulatum
Eia surge novo, cui decorum
Latous redimit caput corona.
Nam Coi licet ille disciplinis
Incumbat senis, atque Pergameni,
Et Graiae et Latiae loquelae:
Plausus inter et approbationes
Votorum, tamen haud negabit aurem,

Nec te negliget insolens honore.
Musa et caelicolum interesse mensis
Narratur fide blandulum sonora
Immortale canens genus Deorum:
Nec convivia fortium virorum
Fugerunt comites, novem Camenae.
Sic aspiret favens Apollo,
Et vatum pater et pater medentum.
Salve pars medicae probata turbae,
Masbachi patriae perenne nomen:
Fortunante tuas Deo actiones,
Mox artem celebres novis trophaeis.

ODE GRATULATORIA AD. D. BALTHASAREM GUTLERUM.

Et voce et numeris iuvat
Gratari titulos Balthasari novos,
Quem Phoebus probat, abdita
Naturae referantem penetralia:
Quam Musae super ardua
Sublimem statuunt culmina Phocidos:
Quem magnus studii labor,
Claris conspicuum tollit honoribus.
Non Cressa careat dies
Iam festina nota: non epulus merum,
Non desint hilares ioci,
Non autumne tuas invideas opes.

Non sit muta locutio
Guttlero in numerum vota ferentium:
Vivat, vivat io, novis
Ornatus titulis: Corripiat gradum,
Illius fugiens manum,
Leti tarda prius ferre pedem cohors.
Sic voce et numeris iuvat
Gratari titulos Balthasari novos.

GREG. BERSMANI ANNAEBERGENSIS ENCOMIASTICORUM LIBER II.

IN BIBLIA SACRA HENDECASTICHON CONVERSUM EX RYTHMIS GERMANICIS REVERENDI VIRI D. M. L.

Continet iste liber scripturae dogmata sacrae,
Unde omnia scatet uberibus sapientia rivis.
Felix o nimium felix, qui pellegit acri
Hunc studio et vitae normam componit ad ipsum.
Omnia cum pereant, nec quicquam perstet in orbe,
Verbum hoc perpetuis manet indelebile saeclis,
Finem animae pensans aeternae munera lucis.
Fata manent cunctos, avi post mille labores,
Tum vero in medio necis hoc discrimine praesto est.

Et Satane horrifici nos faucibus eripit, atque
Haeredes summi transcribit ad atria caeli.

IN COMPENDIUM GRAMMATICAE GRAECAE MATTHAEI DRESSERI.

Flumina non magnis promanant fontibus ampla,
Dum cursu crescunt multiplicata suo.
Et sunt magnarum primordia parvula rerum,
Quas augere dies progrediendo solet.
Quae toto Argolica est locupletior orbe loquela,
Et tamen haec haec arca paupere sumit opes?
Quam referans Gratiae Dresserus gloria linguae,
Et decus Ausonii grande nitorque fori,
Sic melius sera de posteritate meretur,
Et fructu prodest uberiore scholis:
Quam cum olim Hesperidum cultis Tiryntius hortis,
Attulit Argivis aurea poma viris.
Macte tuis Matthaee libris, tot saecula vivas,
Dux quot ab Augusto Caesare noster abest.

IN LIBROS GRAMMATICA GALLICAE ANTONII CAUTII.

Grande fremit torrens, lutulenta concitus unda,
Involuit suo vortice prata, nemus.
At Phrygii gaza regis qui ditat Iberos,
Et leni et liquido profluit amne Tagus.

Delectent alios immensa volumina Gotthi,
Larbarici illuvie tota referta luti.
Grammaticae nos scripta tuae, doctissime Cauti ,
Barbariae nulla squalida sorde iuvant.
Aureoli salvete mihi, salvete libelli
In quibus ipsa manus abluit Euphrosyna.

IN POEMATIA QUAEDAM GEORGII OSTRACII.

Cauta rosas spernit clausas, delibat hiantes,
Quae mulcet querulis arva, cicada, sonis.
Qui legis Ostracii flores, quos Musa ministrat
His fuere, Hesperidum nec tibi mala velis.

IN HENRICI RANTZOVII EQU. HOLSATI LIBELL. DE TUENDA SANITATE.

Quis non Alciden novit, quis nescit Achillem
Nomina non ulla non memoranda die?
Et tamen hic medicam fecit feliciter artem,
Sanus et Aemonia cuspide Mysus ait.
Ille polum cervice tulit, cum sidera fessus,
Amphitryoniadae ferre dedisset Atlas.
Quid loquar amborum geminata laude celebrem,
Illustri Henricum stemmate Rantzovium ?
Quem iuvat immenso spatiantem vivere caelo,
Et stellas oculis dinumerare suis.
Quique Machaonia caput extulit inclutus arte,

Naturae scrutans omni parentis opes.
Macte nova virtute heros: sic additus astris
Celifer est, semper vivit et Aeacides.

IN LIBELLUM ARITHMETICUM M. MAURICII LATOMI PROFESS. MATHEMAT.

Quem iuvat insuetis ad sidera tendere pennis,
Errantemque polo discere templa Die:
Quam sibi Mauricius contexuit induat alam.
Hac datur ad celi carpere summa vias.
Nempe hoc remigio superas enavit ad oras,
Non factumque homini Daedalus egit iter.
Remigioque carens tali, delapsus ab alto
Icarus, Icariis nomina fecit aquis.
Omnia sunt numeri, numeris ad sidera nobis,
Quo non ferre pedem possumus, ire licet.
Ergo parvum lector contemne libellum,
Non etiam parvis gratia rebus abest.
Haud placet ore crepans magnum Phoebeius ales,
At mulcet tenui nos Philomela sono.

IN LIBELLUM ZACHARIAE MEIERI, I. U. D. SODALIUM MEMORIAE AB IPSO DICATUM.

Fama est, Medorum Cyrum qui contudit arma,
Nomina militiae non latuisse suae.
Fama, Neoclidem quo non praestantior armis,

Nomine Cecropidum quemque vocasse suo.
Felices, natura quibus non invidia quondam
Has animi vires ingeniique dedit.
Non adeo nobis iam nunc licet esse beatis,
Nec tantis animi dotibus ire pares.
In peius sic cuncta ruunt labentibus annis,
Omnia sic minuit proxima quaeque dies.
Ergo quod nobis natura noverca negavit,
Hoc petere a sociae cogimur artis ope:
Ingeniique gravem studio sarcire ruinam,
Ne mens ex toto nostra ferantur iners.
Tu quoque ne rerum portans oblivia tempus,
Nomina convictus deleat arcta tui:
Zacharia parvo conservas singula libro,
Quot vel amor, studium vel tibi iunxit idem.
Qua relegens, animo pariter revocabis amicos,
Cum ratio, cum te fugerit ingenium.
Sive per Ausoniae doctas spaciaberis oras,
Seu patriam repetes cultior arte domum.
Fallor, an ipse meo lecto tum nomine, dices
Hic quoque noster erat: post quoque, noster erit.
Vive diu, sed vive mei non immemor umquam,
Ipse ego te memori semper amore colam.

IN LIBELLUM SIMILEM GEORGII MICHAELIS VELCURIONIS I. U. DOCTORIS.

Tollit amicitia pulchri qui iura pudoris,

Fallor an omne simul sustulit inde decus?
Scilicet ut caris animum debemus amicis,
Sic reverentur eos nos habuisse dect.
Crede mihi, mentis fallax hunc decipit error,
Qui pariles inter cuncta licere putat.
Iunxit amiciciam solio sibi foedere virtus,
Non ut nequitiae serviat illa iocis.
Sed comes ut casus ipsam sectetur in omnes,
Seu fortuna iuvet, sive sinistra tonet.
Firmiter unanimos haec gratia nectit amicos,
Quae virtute animos conciliante cois.
Haec monitum prima cupio te fronte libelli,
Quisquis in hunc referes nomen amice tuum.
Ne chartas nugis tibi conscelerare profanis,
Iure sodalitii forte licere putes.
Casta placent nobis, sermonibus utere castis:
Qui cupis in libro nomen habere meo.

SOLEM E MUNDO TOLLERE VIDENTUR, QUI AMICITIAM E VITA TOLLUNT.

Tollit amicitiae quisquis venerabile nomen,
An nescis, Phoebi tollit ab orbe iubar.
Ut nihil utilius Phoebeae lampadis igne,
Sic nec amicicia res magis ulla iuvat.
Solem deme, nigris involves cuncta tenebris:
Hanc adime, e vita lumina cuncta feres.
Si tamen (ut fama est) iacet extra sidera tellus,
Quam numquam radiis Phoebus adire solet:

Mollius hanc usu credam sine degere lucis,
Quam fructu illius posse carere putem.

IN BIBLIA SACRA PIETATIS ERGO DONATA ECCLESIAE LIPSENSI AD: D. THOMAE A V. CLARISS. D. IOHANNE MEIERO.

Hos tibi sanctorum librorum sacrat honores,
Meierus Themidis gloria, fama scholae:
Munus habe gratae memor hoc Ecclesiae mentis,
Quod tibi non dubii pignus amoris erit.
Qua studii cura, quanta pietate, fideque,
Usque ministerium foverit ille tuum,
Dicere difficile est paucis: sed scilicet una
Tu testis, longi carminis instar eris.
Nunc gemit amissum funesto Academia vultu,
Praesidio heu tanti post caritura viri.
Curia iudicii luget deserta patrono,
Consiliis illi non habitura parem:
Candoris laudes, meritorum et facta piorum,
In patriam inque suos, fama loquetur anus.

IN MUSICAM ORGANICAM NICOLAI ELIAE AMERBACHII.

Quem iuvat Organicae suavissima gratia Musae,
Seu sit opus plectro ludere, sive manu,

Pneumaticisve modis versus aptare sonoros,
Ut verbis numeri convenienter eant:
Hunc legat et relegat studio vigilante libellum,
Quem dat Amerbachii nobilis arte labor.
Hoc satis est: satis est Eliae dicere nomen:
Quod superest ipsum nempe loquetur opus.

IN ANATOMEN VESALII CONSECRETAM BIBLIOTHECAE SCHOLAE ANNABERGENSIS, A VIRO AMPLISS. D. IOHANNE SCHUARTZ COS.

Hoc tibi praecellens gemmis auroque volumen,
Posteritas, olim consul habere dedit.
Nomen Iohanni Nigro, cui pectora lacte,
Et Scythica fuerant candidiora nive.
Munus habes magnum: sed maior muneris auctor,
Qui cupit hoc studiis utilis esse tuis.
Tu si forte tuos his pellustraveris artus,
Iohanni grates officiosa refer.

AD PUEROS LITERATURAE POLITIORIS CUPIDOS, DE EPISTOLIS CICERONIS.

Adeste o pueri, tenella turba,
Adeste undique quotquot estis omnes
Sermonis cupidi elegantioris.
Hic fons Ausoniae scatet loquelae,

Puris limpidus et serenus undis:
Tantum limpidus et serenus undis,
Quantum Callirhoe vel Hippocrene.
Hic passim gremio comante tellus
Submittit genus omne flosculorum,
Quos ego olfaciens velim dare
Hortorum Veneresque Gratiasque,
Totum me fieri precerque nasum.
Quis fit quaeritis ille fons leporum
Uber, terraque foeta flosculorum?
Dicam, at vos aliis dein trecentis
A me dicite, bisque ter trecentis.
Ille ille Ausoniae nitor nepotum,
Fandi Tullius optimus magister,
Cuius eloquio, togaeque, victum
Cessit laureolae decus, sagique.
Huc este o pueri, eia hic est leporum
Disertus pater, et facetiarum.

IN LUDUM ROSLEBIANUM NOBILIS ET INCYTI VIRI, HENRICI A VICELEBEN.

Pyramides alius ductas ad sidera laudet,
Aut Mausolei nobile iactet opus.
Me neque tam celso pulsantia culmine celum,
Eleo quondam templa dictata Iovi:
Nec iuvet umbrosas inter Pompeia columnas
Porticus, Attalica quae variabat acu:

Quam nuper profugis sedes extructa Camenis,
O Vicelebiacae nobile gentis opus.
Nam vel edax illis tempus subduxit honores,
Vel grave sidereo vertice mersit onus:
At Vicelebiaci superabit fama laboris,
Dum frondes Helicon , dum vehet Unster aquas.

IN LOCUSTAS I. L. BRASSICANI A IOHANNE AMBROSIO F. PUBLICATAS.

O patris decus atque patruorum,
Consultissime Brassicane iuris:
Si laus est, statuas tueri avitas,
Quae vivos referant in aere vultus
Maiorum simul et simul nepotum:
Quanta laude vehi merere, nobis
Accepta pietate, posterisque?
Qui vivam magis et magis perennem
Clari patris imaginem tueris,
In lucem semel editis Locustis
Doctisque, Iuppiter, elegantibusque.
Quid nunc ingenio patris, tuaque
Quid dignum pietate comprecemur?
Hoc optamus, ut utriusque nomen
Tot menses superet, tot aequet annos,
Quot persaepe graves sub aestum aristas,
Iunctis agminibus premunt locustae.
O sidus patriae, et decus parentum,
Consultissime Brassicane iuris.

AD LUDOVICUM IOACHIMI VIRI SUMMI ET SINGULARIS EXEMPLI F. CAMERARIUM.

Nil prodest alvo terrae quod conditur aurum:
Nil prodest, tineis qui iacet esca, liber.
Usu cuncta valent et commendantur ab usu,
Quae caret hoc, pretium res habet illa minus.
Qui patris ergo tui Musarum promis ad usum,
Atque sepulta domi scripta perire vetas:
O gentis Ludovice bonae generosa propago,
Dignus est his meritis ne per ora virum.
Sic, sic perge precor de Musis usque mereri,
Atque perenne tibi conciliare decus.

IN DISPUTATIONEM GEORGII MASBACHII D. DE VICTU SALUBRI.

Stat sua cuique dies, cunctis stat terminus aevi:
Quod memorat veris pagina sacra libris.
Nec tamen hunc studio producit posse negatur,
Quod res exemplis cognita saepe docet.
O quotiens agrum vitae spes deficit omnis,
Annos cui medica prorogat artis opus.
Aemula naturae quid non solertia tentat?
Haec intrat celos, hac Acherunta subit.
Expertus vacuum pennis est Daedalus orbem,
Astra Syracusius rettulit arte senex.

Quid mirum, si non morti ius protulit illa,
Sumpserat in nostrum quod sibi dura genus?
Hanc contra, vitae tradens documenta tuendae,
Qualia Masbachii culta Minerva dedit:
Rite docens, quae sit ratio tutissima victus,
Sanus uti possis degere, rite docens:
Quae valido validam praestent in corpore mentem,
Acceleret summum ne tibi Parca diem:
Qui legis haec vigilis lychnos reolentia curae,
Auctori grates officiosus age.

IN GENTIS FRANCIAE CAMERARIDUM INSIGNIA, CORNICUM FIGURA TRIQUETRA INSIGNITA.

Armigerae invisam qui credidit esse Minervae
Cornicem, falso credulus ille fuit.
Falsus et ille fuit, sceleris qui labe nefandi
Pollutam, innocuae criminis ante tulit.
Crede mihi, non est inter genus omne volantum,
Palladi servitiis gratior ulla suis.
Nequitiae rudis ipsa, sacri custosque pudoris,
Custodes tenerae virginitatis amat.
Et sua, casta vocat, castas ad iura ministras,
Improba servilis facta perosa manus.
Qualia cornicem scelerarunt nulla tot annis,
Cum tenebris abdant crimina, noctis avem.
Si concors in amore fides et foedera lecti
Intemerata, decus laudis habere solent:

Et viduos coluisse lares sine crimine vitae,
Et sacra coniugii non iterasse decet:
Non meruit parvam cornicum gratia laudem,
Et sine labe torus, nec repetitus Hymen.
Haud vagus intrat amor, vetitaeque libidinis aestus,
Quos ille thalamos composuere semel.
Quae semel inter se sociarunt vincla cubilis,
Haec nisi mors, aetas solvere nulla valet.
Vincla simul cessat vi quoque rupta fides.
Certa fides, quam non fortunae iniuria versat,
Nec successoris tollere novit honor.
Mira loquor, sed nota loquor: quae vescitur aura,
In vidua Cornix sola relicta domo,
Non oblita tamen consortem tempore tali,
Expetit alterno funere fata pati.
Ergo seu socia viduatus compare turtur,
Quam levis incautam misit arundo neci,
Non viridi gaudet ramo, non gramine laeto,
Nec liquidi dulcem fluminis haurit aquam,
Sed querulo amissos gemitu testatus amores,
Sollicitis maestos questibus implet agros:
Haud secus illa gemens divisum pectus amantum,
Et nece membra paris dissociata tori,
Postquam primus amor cessit male coniuge rapto,
Non alio flammas haurit ab igne novas.
Sed vastis secreta locis miserabile carmen
Obloquitur: mors est non licuisse mori.
Viderat hanc olim virtutem arguta vetustas,

Et pia (dixit) avis praemia digna cape.
Addidit hinc sceptri gestamen, gnara, memorque
Maxima concordi regna vigere fide.
Illarumque dedit facibus quoque signa maritis,
Unanimen pacem teda iugalis amat.
Pace domus constat, floret Res publica pace,
Pax genuit Cererem, pacis alumnus Amor.
Pax ades, et nitido tandem post nubila vultu,
Templa, scholas, thalamos, moenia, rura vide.
At Camerariadum quoque cur insignia gentis,
Cornicum decorat forma trigona trium?
Haec mihi quaerenti, sic retullit una sororum,
Quam veterum Fastos edidicisse putant.
Sit licet ipsa sibi pretium pulcherrima virtus,
Nec fasces populi, nec sibi captet opes:
Aut plausu quaerat vulgi volitare per ora,
Se contenta, suis satque decora bonis:
Illius tamen usque comes vestigia lambit
Conscia gestorum gloria, testis honor.
Hoc est, quod suspensa vides donaria templis.
Fixaque curvatis alta trophaea tholis.
Quaeque nitent priscae monumenta perennia laudis,
Marmora victuris ingeniosa notis.
Quid memorem circum victricia tempora lauros,
sertaque honoratas implicitura comas?
Quid celebri baccis contexta monilia collo,
Et gemmae, digitos quod terit orbe, iubar?
Haec clypeos meritis, haec gloria contulit arma,
Haec eadem antiquos nobilitavit avos.

Quorum dextra fuit medios spectata per hostes,
Aut quos ingenii vexit ad astra decus.
Haec Camariadum dedit olim insignia genti,
Illustri meritis et pietate gravi.
Cuius honos, centum quamvis abiere ter annis
In patria magnum nunc quoque nomen habet.
Hic ubi stelligerae de nomine dicta volucris,
Subdita vitiferis stat Pabeperga iugis.
Et caput extollit sublimibus ardua templis,
Caesareasque, licet quassa, tuetur opes:
Dives agris, dives radicis et ubere dulcis:
Ditior eloquio nunc Ioachime tuo.
Cuius ab ore diu facundia muta revixit,
Sive tu Arpinas, seu tua Cecropide.
Qui nunc Cornicum solus configis ocellos,
Inventis cumulans dogmata prisca tuis:
Aonii sic ipse chori ductorque, parensque
Seu cornix reliquas ducere fertur aves.
Vive diu venerande senex, ut vivere tecum
Aonii possit gloria salva chori.
Et Camerariadum florens generosa propago,
Vive ter et saeclis adice terna tribus.

IN INSIGNIA NOBILIUM DE OSSA

Reginae volucrum penis quicumque superbam
Miraris galeam, galea tegumenque coronam,
Nec minus hanc subter fulgentia suspicis arma

Ternis arma rosis, gemino distincta colore:
Si nescis haec sunt Ossanae insignia gentis,
Ossanae gentis, nulli virtute secundae.
Ut caput inter aves altum Iovis armiger effert,
Ut rosa fragranti flores praecedit odore:
Sic honor atque decus stirpis praecellit avitae,
Ingenii eximia per praestantis laude, fideque
Spectate, dubii saepe in discrimine Martis.
Inculta vive domus longum: nam cetera sumes
A virtute tua, vitam nisi fata negarint.

IN INSIGNIA EGENOLPHI A BENDELEBEN.

Distinctum gemino clypeum quicumque colore
Suspicis, hinc albo, desuper inde nigro:
Quem cancellatoris cassis super ore renidet,
Aligerae fulgens cassis honore iubae:
Haec Bendelebiae noris insignia gentis,
Hos illi titulos dextra fidesque dedit.
Nam serie quantum generis praefulget avita,
Tantum virtutis splendida laude micat.
Est aliquid longo censeri sanguine avorum,
Pulchrius est meritis nomen habere suis.

IN INSIGNIA FAMILIAE MOLSDORFORUM, QUI NUNC SUNT VELLERI.

Haec Molsdorforum gentis sunt arma vetustae,
Quae nunc ex merito Vuellera nomen habet.
Nempe quod extulerit praestantes Marte nepotes,
A galea traxit nominis ipsa notam
Hinc etiam praecincta vides insignia lauro,
Victrices ornant laurea serta comas.
In clypeoque pares, summaque in casside cygnos,
Quorum sub rostris gemma corusca micat.
Haec sunt eloquii monumenta perennia laudis,
Haec animi egregios dotibus arma decent.
Quos domus haec multos a stirpe recenset avita,
Aetatis numerans bis tria secla suae.
Sis felix generosa domus, saeclisque peractis
Iam senis, addas latera sena precor.

IN INSIGNIA ET SYMBOLUM V. CLARISS. D. IOHANNIS POSTHII MEDICI ET POETAE CELEBERR.

Omnia figmentis involvere docta vetustas,
Alatum finxit Bellerophontis equum.
Cuius percussu pedis emanavit in auras,
Qui sacra Pegasidum proluit ora liquor.
Scilicet ingenii vis haec est, otior alis,
Cursibus et rapidis otior acri equi:
Pectora qua vatum stimulis agitata calescunt:
Ac celo gaudent liberiore frui.
Quae tua nunc etiam versat praecordia Posthi,

Sublimenque sacro vertice tollit humo.
Unde volante nitet clypeus tibi iure Veredo,
Symbola quam cursus accelerare iubent.
ALITER.
Persia placet equo Phoebum: quod victima velox
Credatur celeri rite litare Deo.
Armis gaudet equi cognomis, inclutus arte
Phoebe tua, consors Posthius atque lyrae.
ET RURSUS.
Vitae summa brevis, modus est longissimus artis,
Quod veri Cous pergravis auctor ait.
Expedit ergo moras incidere protinus omnes,
Quod tua nos Posthi signa, quod arma docent.
Aliter.
Occipiti calvo est Occasio, Posthius ergo
Hanc ut prendat, equum strenuus urget eques.
Et rursus.
Fronte gerit crines Occasio, Posthius illos
Arrepturus, equum calcaribus impiger urget.
Et rursus
Occipiti calvo est Occasio, crinibus hanc ut
Prendat, equo Postius absque mora.
Et rursus.
Fronte capillata est Occasio: Posthius illam
Apprensurus, equo ruit obvius et quatit armos.

IN EFFIGIEM REVERENDI VIRI D. IOHANNIS PFEFFINGERI.

Haec Pfeffingeri similes in imagine vultus,
Arguta spirat picta tabella manu.
Cui Deus excelsis Philyrae sub moenibus urbis,
Pascendum verbo tradidit ipse gregem.
Nanque Die pastor vix dignior ullus ovili,
Dignius aut cura talis ovile ducis.
Cuius ut est vultus comi gravitate severus.
Ac pura cultus simplicitate nitet:
Sic quoque vita gravis, sic omnis nescia fuci,
O vere prisco tempore digna patrum.
Quam licet haud uno proscindat crimine livor,
At tamen ipsa Deo salva probante manet.
Est aliquid dignante Deo, de milibus unum
Grande ministerii munus obire sacri.

IN EFFIGIEM MICHAELIS LOTHERI COS. ANNAEBERG.

Sic oculos, sic ora senex, vultumque ferebat,
Haec quem spectandum praebet imago tibi
Bis numeratus octo Michael quinquennia vitae
Lotherus, meritis consilioque gravis.
Testis erit magnis virtutibus, inculta nomen
Quae gerit urbs, aviae nomine Christe tuae.

Imperii cuius tractavit consul habenas,
Optatam miseris ferre paratus opem.
Quae multos exhaurit, opes huic contulit amplas,
Aeris et argenti vena liquore fluens.

IN INSIGNIA LAURENTII FINCKELTHUSII, SENATORIS LIPSENSIS.

Stemmata nil faciunt, nil prodest nomen avorum,
Si virtus absit propria, verus honor.
Illa faces praefert generi titulisque parentum,
Qui caret hac, nullo stirpis honore nitet.
Hoc sibi nempe volunt binis fulgentia taedis,
Quae Finckelthusii sanguinis arma vides.

IN ORATIONEM MAGNIF. ET CLARISS. VIRI D. IACOBI THOMINGENII, I. V. DOCTORIS AC PROFESSORIS, NEC NON ORDINARII IN ACADEM. LIPSENSI, DE RATIONE DOCENDI DISCENDIQUE IURIS.

Magna minorque ferae, celi quae vertice summo
Volvuntur maris expertes, ubi circulus anguem
Ultimus aethereum, gyroque arctissimus ambit,
Fluctivagos sistunt nautas trans aequoris undam
Incolumes, face dum praeeunt errantibus alta.
Illarum nam quae Graiis Cynosura vocatur,
Per freta Sidonias moderatur lumine puppes:

Altera quam perhibent Helicen, nocturna carinas
Dux regit Argolicas, septena luce refulgens.
Non secus Astraeae studiis sacrisque vacantem,
Per legum immensum pelagus, spatiosaque iuris
Aequora, deducit pubem, sanctissimus ille
Thomingus legum vates, et iuris Apollo:
Dum clarum extollit lumen per opaca viarum,
Perque tenebrosam picea caligine noctem,
Errabunda regit certis vestigia flammis.
Dumque haurire docet liquidos e fontibus amnes
Suadelae, foedam illuviem, terramque Mephitim,
Glossarumque volutabra, impurasque lacunas
Barbarico reddens saeclo, auctorique relegans.
Macte animo, macte ingenio, doctissime legum
Interpres Thominge, tuo quae digna labore
Praemia, quae meritis persolvet debita tantis.
Ductu rite tuo posthac normaque magistra,
Docta docere alios, et discere docta iuventus,
Et nodos legum, atque aenigmata solvere iuris?
Donec erit laudi servati gloria civis,
Militiaque decus superasse forensibus armis,
Donec erit laudi sacrata scientia iuris,
Semper honos Iacobe tuus, laudesque manebunt.

GREG. BERSMANI ANNAEBERGENSIS EPICEDIORUM LIBER I.

MEMORIAE ANNIVERSARIAE ILLUSTRISS. ET FORTISS. PR: DUCIS SAXON. D. MAURICII. PER ELECTORIS, ET C. HEROIS INCLYTI, PATRIS PATRIAE; CELEBRATAE RECITATIONE VERSUUM IN CONVENTU SOLEMNI LIPSIAE MDLXI. V. Id. Quintilis.

Cogimur infandum patriae renovare dolorem
Et bene sopitum sollicitare malum.
Dum consueta vocat nos ad solemnia rursus
Funere laudati Principis atra dies.
Heu lucem, nec iam lucem, (vox faucibus haeret,
Et stupet in medio lingua retenta sono:)
Qua sidus patriae simul, et tutamen in armis,
Pro patria sumens fortiter arma, cadit.
Arida mi quamvis magis essent lumina saxo,
Aridius saxo sive quid esse potest:
Non tamen admonitu damni communis acerbo,
Cessarent lacrumis illa rigare genas.
Et quisquam talem perstat culpare dolorem,
Et quisquam fletus increpat ore meos:
Nec devincta gerit duro praecordia ferro,
Nec rigido clausam robore pectus habet?

Non mihi inornatos rubor est lacerare capillos,
Aut etiam digitis ora notare meis.
Et nil dissimulo, nec tamen pudet ista fateri,
Quam laus est aliis facta referre palam.
Argue mollitiem, qui nescis mollis haberi:
Quam colo, me talem Musa tenella facit.
Molle cor humano generi natura ministrat,
Et iubet alterius condoluisse vicem.
Ingenium mihi natura mollitur et arte,
Addit et haec lacrumas, addit et illa mihi.
Turba sumus vates lacrimis obnoxia, nostris
Seu quid, seu patriae flebile rebus inest.
Ergo meum rodat factum, quicumque tueri
Luminibus siccis publica damna potest.
Quod me Musa iubet, quod me natura, capessam:
Cur harum monitis sit mihi stare pudor?
Adde, quod huius habens primum ius carminis, illa
Illa gravi Pietas imperat ore mihi.
Et collata bonis revocans benefacta Camenis ,
Insuper et studiis otia facta meis,
Sic (ait) ergo vicem benefactis reddere tardas?
At non ferre olim commoda, tardus eras.
Quam cito vilescit meritorum gratia menti,
Ipsaque Lethaeis mersa feruntur aquis?
Parcius haec memori (precor) obicienda memento,
O Pietas animi proxima cura mei.
Illa mihi famam meritorum finiet hora,
Quae vitam quondam finiet hora mihi.
Forsan et haec fragilis superabunt tempora vitae

Carmina posteritas, si mea forte leget.
Cur igitur iustis vetet indulgere querelis.
Invidia livor criminibusque minax?
Has damus officiis nostri meritisque parentis,
Quid gratum carpis? Livor acerbe tace.
Hunc mihi quem reddam fortuna reliquit honorem,
O grates alia parte referre queam.
At neque vos, socios fas est minus addere questus,
Insignes titulis ingeniisque viri:
Quo magis ingenuas geritis mollita per artes
Corda, quibus feritas asperitasque fugit.
Quo magis officiis nostri meritisque parentis,
Debetis gratam tempus in omne fidem.
Vos mihi consortes huius decet esse doloris,
Tristia vos mecum funera flere decet.
Et decet et fas est: iuvenes lugete, senesque
Gloria Teutonici concidit illa soli.
Mauricius cecidit, quo nec praestantior armis,
Quo nec laude togae clarior ullus erat.
Qui profugus Graio Musas ex orbe recepit,
Dum quaerunt tutam per loca nostra fugam:
Ac nova donavit tempe, nova flumina pandit,
Parnassumque novum, Castaliumque nemus.
Qui toties nostris a finibus arcuit hostes,
Qui toties nobis parta trophaea tulit.
Mollia qui nostris ut redderet otia terris,
Et secura malis moenia, tecta dolis:
Non ullis metuit caput obiectare periclis,
Tantus amor nostri Pieridumque fuit.

Ergo dum merito persolvo iusta parenti,
Et piis in cineres annua dona fero:
Si quis bonus laudi, linguis animisque favete,
Et prona questus aure notate meos.
Este mihi faciles, vestroque levare favore,
Quod non vana mihi gloria suasit, onus.
Eventura precor, viden ut manifesta favoris
Certatim nutu dent mihi signa suo.
Nunc et Thespiades simul aspirate sorores,
Non vestram praesens res male poscit opem.
Mauricii in funus ducuntur carmina, vestrum
Dum cano patronum, Calliopea fave.
Ipsa mihi laudes memora, mihi carmina dicta,
Et mediis luctus laudibus adde pios.
Non ego nanque tui sperem sine numinis aura,
Parva procelloso credere vela mari.
Non secus ac placido qui lusit in amne faselus,
Pulsatum ventis horret adire fretum;
Sic ego qui tantum tranavi tuta, nec umquam
Conscendi rapidis aequora nigra Notis:
In mare scribendi vereor me mittere vastum.
Ingenii culpa conscius ipse mei.
Quare summa sequar tantum fastigia rerum,
Qualis qui summam marmoris hausit aquam.
Unde sed incepti surgat mihi carminis ordo,
Quove ferar, dubium me modo mentis habet.
Hinc me conspicuae fulgentia nemina gentis,
Nobilitasque suo clara nitore vocant.
Hinc virtus rapit, et gestarum gloria rerum.

Quas sub utroque iacens Sole celebrat humus.
Ordiar a proavis cantus, et gentis avitae
Laudibus hinc seriem carminis ire iuvat.
At neque prima mihi generis referetur origo,
Saxonica ducens nobile stemma domo:
Quam bellum patria pro libertate ferentem,
Tutantemque suos fortiter ense lares:
Non ullis potuit contundere Carolus armis,
Francorum invictum, Carolus ille, genus.
Nec mihi ponetur Fridericus sanguinis auctor,
Qui stirpis famam primus in astra tulit.
Quique Sigismundo pro Caesare castra sequendo,
Imperioque suam saepe probando fidem:
Abstulit insignem meritae virtutis honorem,
De septem factus pars memoranda viris.
Ad propiora vocor, non quod primordia prisci
Seminis, ambiguam sint habitura fidem:
Sed quia me nequeo tantis accingere rebus,
Et coeptis desunt tempora iusta meis.
Nam primus emeritis exiret cursibus annus,
Et nova sudanti contereretur hiems:
Quam generis prisca repetens ab origine nomen,
Antiquae canerem nobilitatis avos.
Maiorum titulis igitur post terga relictis,
Primum cedet avo nostra Camena locum.
Hic vir hic est, cuius sublimia facta, decusque,
Terminat Eoas Hesperiasque plagas.
Hic Albertus hic est, quem si non inculta stirpis
Gloria, virtutis nobilitaret honos

Qualis enim quondam chironis alumnus in armis,
Hectora qui circum moenia traxit, erat:
Talis et hic, validam quotiens surgebat in hastam,
Sed fidei fama iustitiaeque prior.
Ille puer viridi, Marti sacratus, in aevo,
In castris summam vixit ad usque diem.
Nec modo vicinas formidine perculit oras,
Ignotos etiam terruit ense duces.
Testis erit patris insignibus atque trophaeis,
Flandria gibbosi regis adempta iugo.
Unde suo fortes eiecit milite Gallos,
Vertit et in celerem barbara terga fugam.
Quam fuerit sumptis superari nescius armis,
Hunniades duplici noverit ipse malo.
Quem cupidum Austriacam subvertere funditus urbem,
Auxillis vertit strenuus ante suis.
Quo facto furiis heros accensus et ira,
Omnia vindictae frena relaxat atrox.
Nec mora Misniacos turmas immittit in agros,
Et loca terrifico cuncta pavore replet.
Sic gemino sperans oppressum pondere belli,
Albertum patrii sede fugare soli.
Virtuti cedit dolus et crudelibus ausis,
Excidit hostilis Marte vetante furor.
Albertus patriae depellit finibus Hunnos,
Liberat et magno regna propinqua metu.
Plurima praeterea laudati Principis acta ,
Gestaque pro patria bella referre queam:
Quae devicta gravi meminit Brabantia strage,

Atque sub imperii Belgica tracta iugum.
Et queis saepe dedit iustam Frislandia causam,
Victore impatiens calce superba premi:
Sed patrui virtus, pietasque exercitia patris,
Me vocat atque meo postulat ore cani.
Quo rapitis fessum bini, duo sidera, fratres?
Non haec est humeris sarcina facta meis.
Quae partae ambobus cumulem praeconia laudi,
Quam non vestra prius fama replevit humum?
Tu tamen o Heinrice parens, tu Maximus ille es:
Quem non ipsa satis Calliopea canat.
Tu licet urbanas ad pacis idoneus artes,
Haud ideo bellis ductor impetus eras,
Tu multos toleras pro relligione labores,
Atque pericla domi structa pericla foris.
Te duce discussis tenebris et nocte fugata,
queis humana prius vita sepulta fuit:
Exeruit tandem caeco sua lumina mundo
Relligio, nostras visere iussa scholas.
Quam probitas, quam sancta fides comitantur euntem,
ac pietas certum praevia monstrat iter.
O nimis optato saeclorum tempore nate,
Cuius in hunc aetas incidit ipsa diem. Sed nimium felix o terque quaterque beatus,
Qui verae curam relligione agis.
Illius inque ruens amplexus pectore toto,
Nil finis hac una carius esse tibi.
Nec tibi malveris tranquillae tempora vitae,
Donaque, praeciptis stantis in orbe Dea:

Nec tibi quicquid ad haec optabile, Solis ab ortu
Solis ad occasus utraque terra gerit.
Donec erit virtus laudi, memorabis ipse
Inter conspicuos gloria rara duces.
Cumque tui referet genitoris facta vetustas,
Magnificum titulis cum celebrabit avum:
Cum proavos atavosque tuos ad sidera tollit,
Armaque pro patriae sumpta salute canet:
Illis tua post illos addet praeconia verbis,
Atque hac aut simili voce celebris eris:
Hic est Herculeae multum qui avarus.
Templa repurgavit sordibus atra suis.
Quem mala fugerunt aris idola relictis,
Atque superstitio terga fugata dedit.
Tunc tua vix capiet titulus sub nomine facta.
Aeternoque tuum crescet honore decus.
Publica tunc interrumpens praeconia Clio,
In laudes solvet talibus ora tuas.
Hic etiam nostram defendit saepe salutem,
Barbaries quando sceptra tenebat iners.
Et dedit hospitium nobis et limina pandit,
Nosque sua misero tempore fovit ope.
Hic solita nobis renovavit laude Lyceum,
Hic ubi Lipsicam radit Elister humum.
Atque novas fixit leges, nova commoda fecit.
Commoda pieridum non inimica choris.
Viveret o utinam, nec debita fata luisset:
Pauperies nobis nulla timenda foret.
His te bina venturo fama sub aevo.

Alter et in titulos bis tibi crescit honos.
Iam claris ergo ducens maioribus ortum,
Mauricius patriae gloria summa suae:
Non fuit antiquae contentus nomine gentis,
Nec tulit ingenium nobilitate premi.
Vincere sed generis priscos contendit honores,
Aut certe titulis hos geminare suis.
Quid longi prodest censeri sanguinis ortu,
Maiorum et signis tota referta domus?
Ni tantis animi laudem natalibus aeques,
Et gemines patrium per tua facta decus.
Omnis in hoc gentis nitor obscuratur avitae,
Cuius foeda suo crimine vita labat.
Nec tamen usus abest generi. (nam vera fatebor)
Non sit in hoc geniti gloria summa licet.
Namque velut tenerae gaudent propagine vites,
Et comissa sibi femina reddit ager:
Sic viget occulta vivax propagine virtus,
Et nova de veteri femina stirpe creat.
Non parit imbellem volucrum regina columbam,
Nec leporem tigris, nec leo gignit ovem.
Thersiten magnus numquid produxit Achilles,
Irus ab Aeolida num fuit ortus egens?
Hoc est cur prosit virtus innata parentum,
Et bona sit proles patre creata bono.
Aspice Mauricium, patre qui generosus avoque.
Nec patre, nec magno degeneravit avo.
Sed terram veluti radix praesentat et ipsa
Radicem proprio planta sapore refert:

Non aliter vera patrem pietatis amantem,
Ac forti celebrem pectore nactus avum:
Traxit ab amborum virtutis femina stirpe,
Militia clarus, nec pietate minor.
Utque sibi flumen vires acquirit eundo.
Quod parvo primum gurgite voluit aquas:
Sed disciplina mox haec accrevit et usu,
Ut certarer avi laudibus atque paris.
Vix tum bis terno quartus successerat annus,
Virtutis praebens cum rata signa suae:
Mittitur eximiam patrui praestantis in aulam,
Qui tunc Misniaci sceptra tenebat agri.
Scilicet ut primis illum miratus ab annis,
Facta per evisdem disceret ire senex.
Qualis enim culta Tritonidos urbe Pericles
Eloquio pariter consilioque fuit:
Talis et hic patriae blanda dulcedine linguae
Talis erat mentis dexteritate suae,
Seu verbis fremitus vulgi placandus atrocis,
Seu res consiliis expediunda foret.
Quae vero gravitas et quae constantia morum.
Quisve tenor vitae labe carentis erat.
Quam facilis miseris animus, veniaeque paratus,
Semper et in trepidos parcior ira reos.
Unum crimen erat, sed quod defenderet error,
Error habens magnos sed tamen ille duces.
Res nota est: hoc humanas mea carmine laudes,
Et decus in terris Musa celebre canit.
Abstulerat patruum mors omnibus aequa creatis

Iam fessum curis, iam senioque gravem.
Non tamen ille domi tectus caligne mansit,
Nec sese est umbra passus inerte tegi.
Nomina quid memorem? quacumque hic vixit in aula,
Strenui in hac iuvenis gloria summa fuit.
Omnibus ille locis carus fuit omnibus illum
Non minus externi quam coluere sui.
Saepe peregrinis aliquis qui venerat oris,
Arctori cupiens regna videre soli,
Huc delatus, ubi floris speciosa venustas,
Saxonicique nitens sanguinis esset honos,
Aspicit ut teneris robur velocius annis,
Ante suum pollens ingeniumque diem,
Quasque audit, teneris res admiratus in annis,
Dumque annos reputat secum, pariterque, vigorem,
Augurii o, infit, sint rata vota mei:
Quantus hic, attigerit si tempora plena iuventae,
Ceperit et regni frena favete Deo,
Quantus erit, valido maturae robore mentis,
In patriam meritis et pietate suam.
Vix ullo tantum se Misnia tollet alumno,
Hoc maius laudis non habitura decus.
Pondus inest signis: Henricus languidus aevo,
Ad promissa die sidera carpit iter.
Tum vero tota resonant plangoribus urbes,
Ac orbata suo Misnia patre gemit.
Fit strepitus tectis, concurrunt undique cives,
Et feriunt pavida pectora maesta manu.

Iura silent, mussat funesto curia luctu,
Nec sibi consiliis, sed prece quaerit opem.
Poscitur ingenti procerum clamore manuque
Mauricius, patriae qui ferat unus opem.
Hunc oculis signant, digitis hunc undique monstrant,
Hunc adeunt precibus, sollicitantque ducem.
Quid faciat, regni capiat successor habenas?
Ast aetas tantum ferre gravatur onus .
Sed renuat? Prohibent lacrimae gemitusque suorum,
Ac patriae cunctis anteferendus amor.
Vicit amor patriae, gemitus valuere precantum,
Vertice supposito grande refulcit onus.
O hominum mores, o tempora plena malorum:
O tum quantus erat sceptra tenere labor
Horrida quassabat dirum Bellona flagellum,
A tergo luctus stabat et ante pavor.
Invisusque pudor, probitas despecta iacebat.
Contentum propriis vivere, crimen erat.
Usque adeo cunctas audacia ceperat urbes,
Et veri species, et malesuada fames.
Hos inter motus, medio flagrante tumultu,
Grande nefas nomen relligionis erat.
Quisque novos cultus sibi, numina quisque Deorum,
Fingebatque novum quisque salutis iter.
Ille tamen contra tendens audentior, anni
Quam fragiles, rerum conditioque sinit:
Commotum sedat fundatis legibus orbem,
Avertitque domi damna pericla foris:
Supplicioque gravi culpam, poenisque, recidens,

Vix tandem reddit templa forumque sibi.
Interea dirum bello dat buccina signum,
Et raucum fundunt classica pulsa sonum.
Undique collectas cogit Germania vires,
Horrisonas contra queis parat ire minas.
Nam classem Arctoo ducens Solymanus ab
Istro,
Vertebat residens acer in arma viros.
Nec modo finitimos aciem cogebat in Hunnos,
Austracios etiam diripiebat agros.
Scilicet his sperans tandem sub iura subactis,
Teutoniae tristi subdere colla iugo.
Mauricius vix dum castrensibus utilis armis,
Non dubitat fessis addere rebus opem.
Tantum suadet amor patriae, laudumque cupido,
Carior et cunctis relligionis honor.
Pannonios ultro cum milite transit in agros,
Ponit et hostili Martia castra solo.
Surgite nunc humili tenues ex carmine Musae,
Grandiloqui vobis hic erit oris opus.
Iam memorare libet fortes ad proelia turmas,
Et laudata mei dicere facta ducis.
Quot ferro dederit Turcarum stragis acervos,
Quos Orco caesos miserit ante diem.
Signa canunt, castris utrique effusa iuventus
Proruit et strictis ensibus horret ager.
Bis Thraces iniere suo certamina Marte,
Bis reiecti armis terga dedere fugae.
Tertia sed rursus congressi in proelia, tandem
Impliciti nostris conseruere manus.

Tum vero totis concurrunt agmina campis,
Fit fragor, et fuso sanguine terra madet.
Multa vivunt passim mittuntur funera leto,
Nil parma, rapidi nil iuvat usus equi.
Hostis ubi fractas adverso Marte cohortes,
Vix aegre pugnam sustinuisse videt:
Amplius hoc fortem veritus tentare malignam,
Praecipiti mandat conscia terga fugae.
Quem levibus comitatus eques Germanicus alis,
Diffugientis equum fervidus urget equi.
Illo forte die sacris operatus et orans
Placarat vera relligione Deum,
Divinis epulis pastus, potuque refectus,
(Nos te hoc Christe modo participare iubes)
Mauricius: subito fremitus cum auditur et hostes
Adventare, duci nuntia fama refert.
Exilit ille ferox generosae robore mentis,
Ac festinata corripit arma manu.
Arreptumque inscendit equum, neque quanta sequatur
Copia, nec qua se praecipitanter agat,
Virtutis patitur curare improvidus ardor,
Sic hostile ruens tendit ad agmen iter.
Quo ruis, o nimium Princeps oblite tuorum?
Siste gradum, virtus perniciosa tibi est.
Dulce viris decus est, primo certamine patrum,
sed decus hoc multis tristia fata tulit.
Siste gradus, hostique nimis ne crede scelesto,
Fraude perit virtus, perfida tela cave.
Quid moror? Inversum retro coit agmen in unum

Turcarum vires agglomerat suos.
Non dextra iuvenis, non torta sufficit hasta,
Obruitur multa vis animosa manu.
Ferrea nec tolerant crebras iam tegmina plagas,
Consillii iam spes auxiliique cadit
Non tamen insultum hunc hostes impune tulerunt,
Pannoniae quorum terra cruore mandet,
Dum trepida haec fiunt promiscua proelia pugna,
(Heu mihi, quo mea iam corda timore tremunt,
Quo pavet haec horrore animus referentis et ante
Nunc quoque habens oculos illa pericla suos:)
Excutitur dux noster equo, externamque repente
Plangit humum, nec spes iam super ulla fugae,
Nec virtus patitur dare terga: En cominus unus
Assistens, stragum protegit usque ducem.
Assecla Mauricio qui strenuus haeserat unus,
Ipse pedes, Domini pone secutus equum,
Nobilis antiqua de Misnide gente Ribissus,
Sed virtute magis nobilis atque fide:
Ictus dum Gethicae corpus transuberat hastae,
Et transit ferri, ferrea cuspis, opus.
Interea campi palantes aequora turmae,
Per iam confusi proelia Martis eunt,
Ductoremque suum, tenui discrimine leti,
Inclusum mediis hostibus esse vident.
Ergo seu torrens undis pluvialibus actus,
Per fata, per campos impete rumpit iter:
Sic ubi delapsum medios prospexit in hostes
Mauricium, iuvenum fortis ad arma manus,