23 September 2003 Jolanta Wiendlocha
Markup added; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - manual spell check


page Aa7b, image: s087

Prognostica alioquin barbare practica nuncupata, ab Iacobo Henrichmann, latinitate donata, paucis quibusdam annexis, quae in priori lingua, non reperiebantur.

Tetrastichon eiusdem Henrichmanni.

Ut ventura scias, haec tu prognostica vera
Pellegito sapiens, scriptaque falsa fuge
Unius nec erunt anni prognostica tantum
Sed rata sunt eadem tempus in omne sequens.

Nobili et generoso viro Christophoro Baroni de Svartzenbergo, et illustri poetae Henrico Bebelio, Iacobus Henrichmann Sindelfingensis. S. P. D.

Quotannis quidam ex siderum ratione ac motu, terrestrium mentiuntur futuros effectus, idque postea litteris mandantes, publice omnibus legendum exhibent. illos autem saepissime in iudicio suo falsos esse videmus, adeo quia vulgus nunc illorum scripta mendaciorum libellos palam vocitare audeat. Superioribus autem diebus quidam nescio quis, sed profecto homo industrius exiguum edidit opusculum, quod prognostica recte et latine vocamus, a barbaris vero inepto vocabulo practica nuncupatur. quo libello perlecto, nihil falsi usquam in eo deprehendere potui. nihilque quod non futurum sit invenire licet, ita bonus ille homo, cuncta quae vera sunt narrare studuit. Ob


page Aa8a, image: s088

id ego opusculum teutonica lingua scriptum, latinitate donare volui, ut id ipsum non germani tantum, sed et ceterae nationes legerent. Pauca etiam ego adieci, quae prius opusculum non continebat. Haec autem prognostica, non tantum praesentis anni sunt, sed pluribus immo omnibus sequentibus rata et vera futura sunt. Vos ergo ambo haec legite, quae si placuerint emittite, et ut alii legant facitote. Et tu Bebeli carissime, haec iocosa, facetiis tuis adiungito.

Valete ex Svertzlochio, undecimo kalendas Martias, Anno octavo ultra sesquimillesimum.

Caput primum de anni qualitate.

Aureus numerus hoc anno, parvus erit et modicus apud pauperes. Multae futurae sunt illo anno tenebrae, mediae noctis praesertim tempestate. Scarificare et sanguinem minuere bonum est et utile, quoties hominem necessitas ad hoc impulerit. vitanda tamen maxime sanguinis minutio, quae fit a rusticis circa festa bacchanalia, dum suillis farciminibus repleti sunt. In Martio aliisque temporibus, utilia sunt scabiosis balnea et unguenta, fricatio quoque illis erit non ingrata. In mense Iulio vina ex frigidioribus cellariis allata sitientibus sunt iucundissima. In Decembri autem tunicae iumentorum pellibus subducte stomacho et toti ventri sunt optimae. Mercatores omnibus mensibus nisi auri argentique virtute satis muniti fuerint, in alienas regiones navigare diligenter caveant.

Caput secundum de domino huius anni.

Plures et varii futuri sunt anni praesentis domini, quilibet super alium sese extollere studebit. Scabella super scamna asendere conabuntur, ancillae super servos. Sacerdos quoque marito post ianuam coacto, super feminam. Et feles super murem praeceps ruet. Semperque potentior infirmiori dominabitur.

Caput tertium de principum valetudine.

Principes praesenti anno sibi caveant a gravibus morbis


page Aa8b, image: s089

tum enim sani et bene validi manebunt. Quod si minus fecerint timendum, ubi morbus invaluerit, quosdam eorum morituros esse.

Caput quartum de abbatibus.

Abbates magnam habebunt nobilium familiaritatem ac etiam opem, in evacuandis vasis vinariis, parvum autem contra adversarios praesidium. Plura praeterea abbates monachis vetabunt. quae tamen ipsimet licenter et impune acturi sunt.

Caput quintum de morbis vulgi.

Communis plebs si multum austeri lactis, prunaque et similia commederint, et ex huiusmodi esu ventris profluvium patiantur formidandum, si aquam biberint, ne eis venter intumeat, ac grave periculum incidant. praesertim si indoctum medicum curatorem susceperint.

Caput sextum de frugibus.

Triticum, Siligo, Avena, Ordeum, et quicquid aristam habet, in rupibus et saxis tenuiter crescent. In stercoratis autem et bene cultis, copia crescet omnis generis frumentorum, si deus gratiam et auxilium suum non denegaverit. Non tamem semper pari vendentur precio, sed nunc pluris nunc minoris. Ita etiam ceterae res in fortunae rota, modo ascendent postea descendent veluti servus et ancilla.

Caput septimum de vino et cervisia.

Nihil aut parum vini horno anno colligetur in silva Hercinia. In aliis vero pluribus locis capiam vini dabunt vites et quidem suavissimi, bibituque delectabilis. Multis autem vinum erroneam vitam faciet. facesque supra et infra egeret. Magnas item discordias et seditiones Bacchus excitabit. plures de sedibus scamnis et scalas praecipitabit. praeterea vinum magnum calorem, sed vacuam crumenam, et malas vestes faciet. maxime si tesserarum concursu utatur. Cervisia autem optima erit, si nimium atquae infusum non fuerit.


page Bb1a, image: s090

Caput octavum de pomis.

Cerasorum, aesculorum, prunorum, et huius generis pomorum abunde satis erit hoc anno, in superiori foro Constantiae. et Augustae in foro cui nomen Berlach. quibus absumptis, una nocte alia crescent quam plurima. Ex horum autem fructuum esu, homines calculosi efficientur. per podicem enim innumeros calculos eiicient. Quae res si invalescat, plures mulieres (ut suspicari possum) vivae fodientur.

Caput nonum de rapis, raphanis, caepis et allio.

Haec omnia usque ad sacietatem, Argentinae in macello piscario reperientur exili pretio. Nemo tamen illis, ultra quam satis est vescatur tussim enim illa generant, et crepitum supra et infra. osculumque eorum qui haec comederint puellae sedulo fugient et horrescent.

Caput decimum de metallis.

Carius erit hoc anno argentum stanno et aurum plumbo. ferri autem multitudine utentur laminarii et cultellifices in conficiendis galeis, thoracibus, gladiisque et aliis armis. Cuprum quoque preciosum futurum est hoc anno. eius enim usus, frequens est et creber in cudendis monetis.

Caput. xi. de equitibus peditibus, ac ceteris militibus.

Milites et equites, hastarum ludo et exercitatione, iocum quaerent In venationibus faventem habebunt fortunam. plerique eorum multos cuculos capient, vitamque suam ita instituent, rebusque suis provide consulent, ne aliquis Caupo debitor eorum maneat.

Caput duodecimum de magistris artium, scholasticis discipulisque studentibus.

Illi iucundam hoc anno vitam ducent, ludo venereo, propter vini copiam. eorum autem multi magnam patietur pecuniae penuria. Ita tamen vivent, quia magis anxii erunt ipsorum creditores, quoniam pecuniam debitam extorqueant, quam ipsi quoniam solvant Secure posses apud eos scientiam deponere, nemo enim eam apud hosce quaerere conabitur, nec ipsi curiosi, quid


page Bb1b, image: s091

scientiae apud se depositum sit investigabunt.

Caput. xiii. de cantoribus, amatoribus, fistulatoribus, aurificibus et pictoribus.

Hi omnes magnam erga mulieres habebunt fortunam, in latere quo loculus pendet, suspicabunturque se bonam habere causam et inter pocula de magnis rebus gloriabuntur, ubi res falli non potest. Plagam autem Urbani. quae assidua apud eos versabitur, cavere vix poterunt.

Caput decimumquartum de religiosis.

Sacerdotes diligentes erunt in sacra aede, quando praesentibus multi numi numerantur, quos postea cum ancillulis consument. Quidam maximo desiderio hiemen expectabunt. adeo quia Martini festum quo pecunias levant, pentecostes cupient celebrari. gragem sibi commissum, maxime amabunt, plus tamen oves quam arietes. Religiosi fratricelli demissi erunt, et simplices erga rusticos multosque caseos venabuntur si modo blanda valebunt verba.

Caput. xv. de mulieribus et virginibus.

Mulieres et virgines, debilis erunt et brevis memoriae, sed prolixorum crinium. Uxores hoc anno comiter viris suis imperitabunt maritisque multa (quamquam non omnia de deo) contionabuntur. meretrices vetulae bonae immo optimae erunt amasiorum internuntiae. Praeterea de quibusdam magna erit suspitio quia sint honeste, aut etiam virgines quibus fit iniuria, libenter tamen hanc suspicionem passurae sunt.

Caput. xvi. de mulierum infirmitatibus.

Mense maio cum sanguis in homine renovatur quasdam mulieres pruritus vexabit, pro remedio viri illis scarificare debent infra umbilicum. quod si non profuerit, ungendae sunt infra caput et maiorem pedicam querno bacillo.

Caput decimumseptimum de vetulis viris.

Viri vetuli in corde, magnum erga mulieres affectum


page Bb2a, image: s092

habebunt, sed parum damni dabunt, quoniam eorum braccatus socius militiam recusabit etc.

Caput decimumsextum de communi plebe.

Calcearii, Sartores, pelliones, opificesque reliqui er propolae multa mentientur, et haec lucri causa facturi sunt. Nulli autem tam stolidi erunt, quin libentius lucrifacerent, quam quia damnum paterentur. pecuniae tamen penuria hoc anno multas emptiones impediet. pecunia etiam inaequaliter inter homines praesenti anno dividetur.

Caput decimumnonum de variis nationibus.

Ungari et Sarmatae seu Poloni, plura bella hornotino habebunt anno, quia magnorum pediculorum erit frequentia. Misnenses, Thuringi et saxones, parva pocula fastidient, modi cumque cervisiae vitabunt. Communis populus Herbipolensis. minus pecuniae hoc anno habebit quam canonici. Suevi et Bavari bene habebunt, quia multa pria hoc anno torruerunt.

Caput vicesimum de civitatibus.

Nurenbergenses inaequales, et varios habebunt emptiones Centussis enim cerae, pluris vendetur quae centussis axungiae. Augustenses. et Ulmenses, magnam habebunt familiaritatem Sed Urbani plaga hoc est ebrietas, frequens apud eosdem futura est. Constantia multas habebit affectiones, propter murium gliriumque multitudinem. Tubingae modicum pecuniae cito consumetur. In omni autem loco melius divites habebunt quam pauperes.

Caput. xxi. de populi seditionibus.

Post Kalendas. Februarii, magna futura est populi seditio tunc enim stultorum infinitus erit numerus. postea in Aprili proxima die post parasceuem, ingens erit saguinis et cruoris effusio. capelli et hedi quam plurimi mortui, in sanguine iacebunt.

Caput. xxii. de quorundam hominum penuria.

Magna erit sacerdotum penuria, adeo quia quidam tria quattuorve, aut plura habebunt ecclesiastica officia. Penuria


page Bb2b, image: s093

etiam erit nobilium. nam et rustici conabuntur nobiles efficere. Erit praeterea penuria in Iudaeis, quia et christiani usuram et foenus exercere studebunt.

Caput vicesimumtertium de inimicitiis.

Ingentes erunt inimicitiae inter laicos et clericos. inter rusticos et nobiles. inter theologos et poetas inter probos et improbos. qui omnes inter se tunc reconciliabuntur, cum quis balneatorem invenerit qui numquam sudaverit. Magonem qui numquam mentitus fuerit, aut carbonarium qui numquam niger factus fuerit. vel cum quis duos montes propinquos sine valle ostenderit Tum demum profecto firma inter praedictos erit amicitia.

Caput ultimum. generaliter complectens quosdam futuros effectus huius anni.

Dies quibusdam plus aequo breviores videbuntur, ut nox longa, quibus mentitur amica, diesque Longa videtur opus debentibus. ut piger annus, Pupillis quos dura premit custodia matrum. Mercenarios saepe hoc anno capiet laboris tae- dium. utilius erit pecuniam accipere quam dare. Melius est equitare quam pedibus vadere. Qui vinum non habebit, aquam bibere non spernet. Coniuges tam diu inter se pacem habebunt donec litigare inceperint. Multi praesenti anno, nocte libentius se in lectum reponunt, quam mane surgant. Nigrae vaccae album lac praebebunt. Non minus divites hoc anno quam pauperes morientur. Plura adhuc vobis quae futura sunt enarrassem. si Pythagoras silentium non iussisset. Valete. I.H. Spes mea Christus. R.S.M.