IOCOSE Lector, dedico hos tibi versius,
Ver esse tu sacerrumum puta, ut salva
Familia reliqua perstet; hisce proiectis.
QUid iuvat imposito claudi colofone libellum?
Quo minor est praesens, maior eo insequitur.
Ludere si non vis, cordatis parce Poetis
Dicere; fac finem; dic; ubi principium est?
SAncte, Numae antiquo, priscisque aequande Sabinis,
Consule Fabricio, Rustice, digne Nepos.
An te quod duro damnarumt nomine fata,
Urbanus factis esse videre minus?
Nec potius Gravitas, et versae conscia terrae
Simplicitas, nomen dedicat hoccetibi?
Ut ut in urbano iactentur regna theatro,
Cui sedet ad clavum, frenaque vulgus haber.
Crede mihi, pauci magnatum hoc tempore vivunt,
Qui veteres possint dicier Agricolae.
PAgina sicrescit, decrescunt carumina, Lector,
In rem quid vostram sit, puto conicies.
LOnga legas decies, arguta ter, omnia belle,
Sic numquam vates te, bone, decipiet.
Unum pro lucro factum censebis aperto,
Legisti quoties maxima, parva leges.
RAro unum absconsi latuit fax obruta Phoebi,
Saepe unum absumpsit, suda nitela, diem.
Simala sunt vitae, veniunt bona plura malignis,
Cernere depravis optima, id est sapere.
SToica dictantem versis, Epigrammata, nugis,
Quid quatis insano, Zeno, supercilio?
Situ saepe die tenebras vis condere pura,
Quid vetat adducta medare fronte saleis?
SCribe, calet calamus: Lector, lege dum calida estres,
Frigidus es, mavis si calida egelidam.
HOc opus est facto: convicia dicite, Sangae,
Quam vos incurrat vulaus inane, prius.
Respondere etenim res est ingloria; Princeps
Qui bene quid novit dicere, dico virum.
ESrudis et rude te donaridiscupis, Olle;
Hoc tale est quale est quod tibi nunc memoro:
Rus mihi da quod habes, sic fiam rusticus exre,
Tupotes et non vis, malo ego, non valeo.
ISti Grammatico probare et illi,
Clarano, puta, carmen, aut Modesto.
Non est gloria summa: Vis, Sabine, hanc?
Uni te tibi crede, quod probatum est
Nulli credere dehinc, probabit omnis.
PAntolabi effigiam patina spectatis in ista,
Ex hac spectabat scurra hominum ingenia.
BIlbilis est aliquid, pluris Verona putatur;
Nempe quod illa satis, haec nimis ingenua est.
Si quid inurbanum docte dixisset uterque,
Cum grandi ad Bavios isset uterque sopho.
Cenatum, Line, saepe te vocarem,
Istud sed tibinolo non timeri.
Qui ius rure necat, homo est cruentus.
TAngere me docte Scorpiscus velle minatur,
Quod se nescio quid carminis attigerit.
Tange manu tota, nihil hinc, Scorpisce; sequetur,
Exprimet a vobis pusminimus digitus.
QUi ludit laedit, qui scribit, si licitum sit,
Proscribat, laudans convomit e Sociis.
Fronte opus est tecta, vultum proferre nocivum,
Confutes natibus rite, Poeta, nateis.
PArva acies, modo sit ratione instructa magistra,
Componit magnae proelia; Scoppe, tubae.
Sic Cocus ingentis Furias confutat aheni,
Infundit parva frigidam ubi ille trua.
NUgonem dixi, causam vis scire, Canebe,
Pro simplo duplex nugo es inanilogus.
QUid verbi est Alapus? quaerebat Scoppius ex me,
Forte quod in versu viderat essemeo.
Dicere nolebam, monstravi, dum colaphum do,
Certius hoc omnis glossa docere nequit.
QUid dicis, Caniebe, num Philippum
Si sis Pausanias tuum trucides?
INsani duo, quinque Lunitacti,
Bis quini fatui, novem Petrones,
Viginti Baviique, Scorpiique,
Pondo Socraticae decem cicutae.
Haec cuncta Orbilius Magister iste est.
PUrpuream quare dicamus carmine mortem
Dicere vis Crispo, Lurce, supercilio.
Dic cruce purpurea cur sint tibi terga notata?
Aut non haec satis est crux tibi purpurea?
LIttera Longolii Ciceronis Epistola tota est,
Crede puer velnon est gravis Orbilius.
INformi senicae, horridaeque larvae,
Iamdudum Stygis inferae Quiriti,
Dic dignum Orbilio vale, puelle,
Quem saevis Schola mittit e cathenis:
Sic sanus videare, non et exstes,
Ut nunc te misere Charontis alnus
Successorem avet, atque concupiscit,
Namque ille est nimium venustus, ex que
Nota est forma tua AEaci ad cloacam.
PErire nimium est delicatum huic larvae,
Quottidiano quaeinterit malo vitae;
Vivat, vovemus, semp9er ut moripossit
Quottidianis OrbilI malis larva.
GAude Lector avare, iamque plaude,
Vicisti nimis aridum Poetam;
Exhausta est Epigramm atum supellex,
Credis? non puto deierabis ante
Chrysippi cumulum, OrbilIque plagas,
Exhausta numerositate; victas.
NEstore Grammatico si nil est de Pylio illo,
Ingenii certe est hernia Nestorea.
MAxima quae vidit, quisque, haec ingentia fingit,
Esse meo maior nemo quit Orbilio.
NIl habet Affidius, dis est nihil omnium habendo,
Nil quoniam rerum perderenil quit habens;
Perdere quae nescit certe retinebit: ita exstat
Omnibus ille unus ditibus exterior.
Et dum sic fruitur ratione, oblitus edendi est;
Continuare unum hoc dis meret octiduum.
SCribere nolebam, narro tibi, Lector amice, hoc
Ecce ubi ego nolo, sese Epigramma facit.
CEsso scribere, delicate Lector,
Hoc si scis, Epigramma iam patratum est.
TOtam si, Line, tu pocaris urbem,
Atque haec ventitet ut futura tecum.
Cenamve aut male prandium per unum,
Timoni puto te parem futurum.
URbanus nimises, Line, impudice
Qui nos vendere vis domo Rogator
Unum isthuc domicoenium paterna.
QUod videt omne cupit; non est tamen, Orrus; avarus,
Nam quid enim videat, caecus avaritia?
URge alacreis versues, non volt te parcere chartae,
Est lucrum vati Biblioola rudis.
PEstilit as pacto quo cessatura putanda est?
Stultividos primum si necet Hippocratas.
ORbiliinasus quam magnus? Copia cornu
Quod gerit hoc thecae condere more queat.
FRonte tegit Caperon quod ventre gulaquefatetur,
Bis nequam est salva fronte gulosus homo.
QUi te asinum dixit, salso, Mulisce, Poeta
Ignosces, patri est ille suo similis.
CUi brevitas non est satis officiosa legenti,
Disticha cum magni carminis und videt.
Aut nescit bene deliciis Capitalibus uti,
Aut breve quam deceat non videt officium.
SOle, licet, Caperon, constrictae vincula frontis,
Nil quod defundas est tibi pro cerebro.
SAlvis cruribus, et manu tagace,
Salvis luminibusque, dentibusque,
Salvis auribus, ore, lingua, et omni
Salvus corpore missus est adulter,
Deprensus nimis a pio marito.
Huic paenam hanc statuit trium Sororum
Clementissima, queis colus laborat,
Ut numquam nate conticescat exin,
Sic moechari ubi porro malit, ante
Quod patrat, retisere non valebit
Postico, satis haec cruentae poena est.
QUid Oritergia hinc et inde divendis
Populoque et Equiti, Patribusque, plebique?
Sabelle docte, dignius suis factis
Natitergia ista vostra lingua fecisset.
INgens Rhetor eras, factus cum ingentior, Olle, es
Caussidicus, restat maximus Ardelio.
INiuriosa cui videtur impensa
Farctus minuto quopiam cocus fure.
Crudum necesse obsonium domi mandat.
OIla nihil mirum est concoxit siomnia: mirum est
Si non concoxit se quoque, quaeolla fuit.
TOlle aliquando istum limbum de fronte supina,
Et naso, infelix, spleniaredde sua.
Nam nisi contecto possis quoque vivernaso,
Vivere contecta nil, Libe, fronte iuvat.
PArce fututrici versum damnare litura,
Ipse, malus si quis, quando fit, interiit.
PUrae simplicitatis une cultor,
Prisci relliquiae, Poeta, saecli,
Quis nuda tibi vonce garrienti
Districtum queat applicare theta?
Nil iam iure agitur; supinitatis
Nemo non reus est Patronus, ex quo
Bellum Iustitiae Pecunia infert.
Tu vivas tibi nuditate prisca,
Contentus facileis dolare versus
Terrae crimina queis perire possint,
Quorum unum est studium nocere dictis
Insani meliorbus laboris.
Tu quaerecta iubes, loquare recte,
Nudis rustica veritas Camenis
Coniurat faciles probare versus.
Iniustum nimis arbitror futurum,
Cum factis vetereis Sophos sequare
Verbis velle recentibus placere.
QUoque die versus quot ego evomam, id. Olle, rogasti?
Dicam equidem, quamvis sat male quaesieris.
Quoque die versus tot ego evomo, ut, Olle, per annum
Quadrantem tu horum non pote concoquere.
VErsus quottidie quot eunmam, Olle,
Quaesitum licet oppido proterve est,
Edicam tamen, idque te docebo:
Versus quoque die tot tevomo, Olle,
Quot tu concoquere haud valebis anno.
CUr priscis magefrivoli, Poetae
Multo pluria nec tamen probandae
AEquo iudicio canant recenteis
Quaeris, Sigfride? Prima noxa nostra est,
Quod numquam nisi multa cantitemus:
Multis Gratia versibus stupescit,
Dein nemo est. Maro, primus inter omnes,
Nec vult quisque nisi maro videri,
Nec digne matulam gerens maronis,
Hoc est turpe nimis, nimisque crudum.
Deinde est hoc quoque turpius, per omne
Grassamur genus helluando versus.
Quisquis vult tubicen Maro videri,
Idem vult lyram Horatii mereri.
Siquis cultum Elegis sequi, Tibullum,
Vel praecedere somniat, (profectos
Quo quosdam videas Bavos stuporis.)
Idem vult Epigrammate esse tantus,
Quantum Bilbilicum videt Cyniscum.
Haec est summa, uti deputo, feroceis
Quae vatum sapere haud sinit puellos.
Oderunt nim ium bonas lituras.
Et quos quoque vomunt vagisub astro
Confestim Veneri imputant, Lyceo
Et Maioe sboli sacros libellos.
Est summae superadditum hoc minutal,
Omneis scribere, uti vetustiores
Scirpserunt, inhiant; ubi invenire est
Multos, Hercule, qui vetustiorum
Vix unum bene querquero labello
Gustarunt; Schola quos rudis magistrs
Crudo e pulvere mittit ad Poetas.
Nil nescire sibi videntur isti,
Cum nil lauticiae sciant vetustae,
Illoto pede qui vireta frangunt
Musarum, nitido terenda gressu.
At tu, si sapis, et Poeta dici
A doctis cupis, haud furente Vulgo,
Priscos volve manu sagace vateis,
Atque ediscito singulos ad unguem,
Ut nunc sunt bene lucidi et politi.
Cumque omneis teneas, putato nullum,
Sed cum scribere quippiam necesse est,
Illorum ingenio, labore vestro,
Formoso bene condies libellos,
Istos versifices habeto nauci,
Queis est Lavera pro gerente Phoebo.
SI nimis est logum, de primo Epigramm ate ad imum
Interiunge, spais si bene, Lector, iter.
Hoc decet: et vates bis lectum Epigramma putabit
Quod semel, ut longum, cum Ratione leges.
PIngere ridiculos vidi ad proscenia mimos
Non una miseras in specie vetulas.
Illa gradu lento vestigia tertia quaerit,
Haec moritur quarto semisepulta sono.
Tertia vix quinto bacumlum stitit impete rectum,
Quarta nateis rupto litigat ire sinu.
Quinta super naso offendit, male lusca superbit
Sexta; oculos semper septima plorat anus.
Octavam crepitu procul ossasonantia produnt,
Nona sepulcr ale est cimicis hospitium.
Quid reliquas narrabo? omni superesse figurae
Solius una potest Pimpuliae effigies.
Non venit illa pedes, sibi sed mulae insidet, ore,
Auribus atque oculis noctua morticina est.
Unum ego demiror, cum tam formosa canatur,
Consimilis quod non sit magis Orbilio.
MObile mens animi numen, si corporis uti
Vertilibus posset, qua velit, obsequiis,
Invicta virtute deos atque astra lacessat,
Nunc quoque vix clava subditur Herculea:
Tergemina effigies sic vivida Geryonai,
Undique in hostileis vertitur insidias.
NIl adeo illepidum est, quod non Epigr amma politum
Condat magnanimi vatis ab ingenio.
Turpius Orbilio quid fingere possit Apelles?
Ille tamen salsi portio magna libri est.
QUid dicunt, Pipe; cur Thalassionene
Occentant tibi virginis puelli,
Qui quinquennia tota nuptus exstas?
Bellum nescio quid fatentur isti,
Quod nec sponsa velit licet pudicae,
Nec possit nisi quispiam Vetusti
Rivalis, Iove adhuc parum faceto,
Saturni: Pipe, num fateris illum?
GAudete pueri, quisque clunibus festis,
Dignas honore ferias magistrali
Indicat: hodie simulat Orbil Inatum
Sese esse virus; quam libet negent omneis
Potuisse nasci, quod perire non possit.
MOlles Hendecasyllabi venite,
Gens prognata Aphrodisium ad Leporem.
Sed manco pede adesse vos iubebo.
Mactandus male pestilente voto
Sol est Orbiliireus creati.
Nunc nunc dicite quot potestis: o sit
Tam felix, male faustus ut dies hic,
Natus quam foret ante saeculo uno
Infelix Quatidentius periisset.
QUod genus Orbilio? Mater nescire fatetur,
Quaedomus? inverso quae datur antipodi.
Divitiae? lites. Virtutes? Copia tanta
Quantam non ingens eluat Oceanus.
GRammatici nomen summa infortunia vincit,
Nemo um quam felix Grammaticam docuit.
Unum habet haec felix; fieri in felicior ille
Non pote, qui vero est nomine Grammaticus.
UTilibus vibrare Elegis te Storica dicta
Riserunt Musae, risit Apollo, Pudens,
Omen amat quisquis Stoaedeliria ridet,
Stoica nam vita est quid, ni Elegia mera?
DEcem valentes non queunt palaestritae
Spoliare nudum, el sit unus in silva.
Si tecum agendo temnis aridam famam
Nihil nocere, quam libet volens, quibit.
DIcere me sinis hoc, Lector cordate, quod audis?
Seu vis seu non vis, ecce, Epigramma tuum est.
TAprobane in sola nudam se pascere Tigres
Iurat, si fallat Timpola Pompilium.
Taprobane in sola Tigreis non esse fatetur,
Taprobanen solam Timpola cum loquitur.
CAstam essenolo credere, o Pudens, Timpam,
Futuunt sua ipsam dicta peieratricem.
QUod rudls in numeros veniat mihi Dictio laxos,
Ne mirere legens, Grammaticos metuo.
FRigida quod condam traducor carmina vobis,
Urunt illa tamen vos male, Grammatici.
EQuitem videbis ilico, Paris, Thuscum,
Modo ocreas redimebat Aufidus Thuscas.
QUando patravit unciam puellarem
Ex asse Libs volt esse genitor, hoc multum est!
PAupertas quam sit res dura, notate Poetae,
Sicaniae Princeps Grammaticam docuit!
MEri Poeta Claudisyllabi versus,
Potesne tanta, tam nefanda, obaudire,
Quibus lacessit hircus iste te fetens?
Bene aestimabis huncce pluris Armatum
Eo perire quam quod impertrent Hirci.
HIrce spurce, putens, simoinquinato,
Luroris soboles, pater suroris,
Prae quo nautea nectar est marina.
Hirce ob scoene, salax, male ominate,
Mirum est tangere nolle te Poetam,
Qui nil sis nisi foetor e Cloaca?
UT Umbra Solem sequitur, ita Bilus sumum,
Et queritur oculis esse se parum clairs.
POsteritate queas quidam quo iudice dici,
Parvus, deinde minor factus es, hinc minimus.
Msximus ut fias pro posteritate, sybota,
Iam fies nobis de minimonihili.
UFens, Deopace qui Syro subactus,
Volsis cruribus ambulas Gnythonem,
Ne crinem quoque de viro bono adfers,
Quid nostrae ioca subvere Musae?
Non est pulicibus magis iocosa,
Haerere ut cute tam queat glabella.
OMnia qui vulgo communia habere Pobyscam,
Dixti, mentitus, Caeciliane, male es.
Lumina habet pro se suapriva; quis illam etenim umquam
Decepit nummis post opus in quatuor?
IUra esse prisca servitutis desita
Dolet Papillus: dominum hic empturit sibi.
QUi nil quod loquimur bene atque clare,
Vis edicere turpeolente bucca,
Sed patrita, atava, et magis remota
Ructas verba, Sibylla queis requirat
Sponsum Grammaticum, Rudis Palaemon
Smyrnaein Consilium vocet Potentem.
Non sentis cui sis reus piaclo
Qui patris loqueris tui parentem.
QUod sint balnea queis videre possint
Per clatros quasi, feminas lavanteis,
Odit balnea Pestilentianus.
Non vult, ut puto, Pestilentianus
Per transennam aliquid videre turpe.
BEatus esse dicitur sibi Pollus
Quod feminam omnem spernat, et bene eiuret.
Beatus esses, Polle, tertio tanto,
Servasset hocce si parens tuus votum.
NOn faciunt equitem calcaria: queitibi, Polle,
Ingenium faciant utile no stra ioca?
AUde aliquid sceptro dignum vel carcere; Fama
Non venit enormi in scelere aut merito.
QUi sint carmine proditi iocoso
Tot monstrosi homines, Cyrus quaeratur
Quorum nomina non tenere tota,
Quaeris, Pontice, pars quota ipse eorum?
Sunt haec
[Gap desc: greek words]
, sunt homulli
Quos solus solet, India inremota,
Defunctos reucare de sepulcris,
Dio Carmine, Iesuita, polllens.
SCire cupit hene multa, nihil volc discere Priscus,
Hic Chymtcus fiet, Pontice, litterio.
Augurium Ratio est et coniectura futuri:
Nicredis, Volscens, Ninnarius ilico fies.
UNum, quo adfecto solatia praestet amico,
Edidicit verbum Gellius: Adficior.
Adficere ut lubitum est, Gelli, tua frigida vota
Nos, equidem, paullum, vel nihil adficiunt.
QUi tria, Bilbilicum vatem penes, Augustaea
Disticha non surda, vel semel, aure legit.
Deinde his componit, quos nomine Principis almi
Virgilio adfixit pallidus Orbilius.
Nec videt a levibus quid distent aera lupinis,
Ipso dicatur stultior Orbilio.
QUod semel et tacite potrix Sauffeia pepedit,
Visia mille, aliis dum canit, Olla, facit.
UTne uno contenta viro sit Subiciana?
Contentam dicas, mavolet, uno oculo.
ORbilii frontem in scriptis qui quaerit, Amille,
Quaerit quod num quam scriptor olens habuit.
QUod disputare cum potente non velim
Amice, parce; verba quod is in pugno habet
Et Syllogismos calicibus facit feros.
CUi poedagogus est vicem convicii
Didicisse reris quo docente litteras?
QUid iam Latina verba de grege infando
Lo iolitum poscitis, viri docti?
Loqui Latina velle, qui loqui humane
Potuere numquam: magnus error est voster.
NOn timide TUMIDAT quod Cantaber audiat, ex que
Scaligero oppedit Sanga Bonarsciades,
Cui TUMIDAT Latium est, dignus bene Cantaber ille est,
Ut tumida inveniat Cannabin in patria.
INceptus tecum, tecum, liber ultimus exit,
Quod medium vates dedicat omne tibi.
Patronum dicam nostri; sed prodigus errat
Qui commendandum te putat esse sisi.
ALter iam liber exit umbilicos.
Intrat tertius, imminetque quartus,
Necfratres scio ceteros, futuri.
Quot qualesve sient: Tuum est, amice,
Sic factos legere, et legas futuros.
CLaudere me sine te librum, Bave, Iura vetant. Tu
Lector ubi doctus desinit, incipies.