SIGN A liturarum dum spernis plurima, Lector,
Praeteriit libri pars fatui melior.
QUod fatuum dixi, Lector, ne impinge libell,
Hoc faciunt multo pro saele saepe Co?i.
SAlvo carmine disputare foedas
Quem quam quisquilias Magistricantum,
Scopis verrere Lector, aureis est
Purgamenta Loiolum Cloacae.
LEctis quattuor et decem libellis
Quid tetrum spuis, Orbili, venenum?
Non sunt quattuor et decem libelli
Sed sunt quattuor et decem berilli,
Non sunt quattuor et decem papyri;
Sed sunt quattuor et decem saphyri.
Chartas quattuor et decem putabis?
Sagdas quattuor et decem putabunt,
Non vos sed bene candidi legenteis.
Hui, dicis, lapides perinde duros
Ut sunt carmina cum suo Poeta!
Verum mollicule et parum severe,
Princeps Helluo, Beta Combibonum,
Quois te visceribus prohabis esse
Cui bilis, nisi maximos molares,
Per nullos pote considere libros?
Qui cum sint lapis atque petra puinex
Vostris Spongia sunt tamen Magistris,
Qua delentur imagines Notarum
Scriptura horribili in Schola partratae,
Queis vestrae seges aestimatur aulae,
O saxicerebrum atque ferriventre,
O durilaterum genus, Magistros!
NIl modo de Sanga sper andum est, Scaliger, Ocne,
Fune nisi ut roso pendeat ex epulis.
BArbarus esse negas et cluneis disseris uncos.
Quid fueris si stent, Orbile, discipuli?
QUod Craesi, Licinique, Claudiique,
Optasti cumulos tibi; minutum est,
Quod Carthago tuum timere vernam
Alpes Annibale obtinente, possit;
Est perpaullum aliquid nimisque curtum,
Si perpendere nostra vota malis,
Optem tot tibi ego, Prior, Philippos,
Cluneis Orbilius quot expolivit.
INTRO, ultima vidisse syllaba curta
Ubi dicam, Aper, quaeris? cerebro in Orbillt.
CArmina dictantem non mirer, Adame? legentem
Bissovium mirer, spongia cui cerebrum est?
NIl, Scoppe, fingitam malum potest; peior
Quin tu unus exstes! At quod est, (dolor): verum
Qui dicet esse, mentiietur in Scoppum;
Quod es, Scioppe, nequis id esse, GERMANUS.
HEri Poeta cum foret salutatus
Praesatione despuebat hoc longa:
Hodie Vacerra laurea caput serta
Venum propinat omnibus: modo quaris
Quo fiat isthuc? Somnians Bilum vidit.
ANnulus amissus conviv antum est mihi furto,
Dulce meae vitae, Papile, Mnemosynon.
Te tacitis omneis designant vocibus, et sunt
Pallentem primo qui facieant digito.
Si reus es, fecisse nega. Iuraere voles: Non:
Sic affirmabis: parte es utraque reus.
SEu vis seu non vis patre Sacrisico editus es tu,
Vel solo matris nomine qui sacer es.
SPectaculum videre qui potest Clari,
Spectare culum est Loioliticum dignus.
NIl Cynicorum olidae sordes; nil pullae Cratetis
Diogenis nihil est horrida pauperies.
Invenit sectam longe et late probiorem,
Orbilius vates cui pater est; Onicam.
MAgnanimis poteram Stiliconem inflare Coturnis
Thebanosque alta frangere voce rogos.
Nec rudis AEneas nostrum considat in orbem
Si Vigilem, Teuto, Carmina magna iuvent.
Sed teneri versus grandem duxere Poetam,
Crescit in hos facilis pagina quoque die.
Si iuvat AEneae vacuos descensus Avernos,
Vel cinis, ingrato Caesare, Pharsalicus.
Vel gemeinum ante rogum germana Cacumina flammae,
Contra fata sacra iungere voce potes,
Inter anus lauros proavo cum cimice pugna,
Me comedi a lento saepe legente iuvat.
SCaligerum Arabico mirum est Sermone locutum,
Qui loquitur nobis quottidie Arhanato?
NIl aevo ereptum, quod non tu, Scaliger, aevo
Reddideris, rapiat quid tibi, scire queo.
MEursi candide, quem suum Nepotem
Quibat Scaligeri vocare proles:
Ni tu Scaligeros tuos tueris
Saeva pestilitat is a cohorte,
Cuius signiser est Scioppus Ambro
Sangisco faciente ei secundas;
Famae te puto propriae nepotem.
PUtschiaci manes; n='I dolor; hoc ego vestris
Tus invergo volens, hoc que merum, inferiis.
Ut quod de vestra Parcis aetate recisum est,
Addatur vitae n='iadae iuvenis.
Sic lucretur uterque, nihil deperdat uterque,
Unio ita hic duplex perpetuum fuerit.
OFuga perennis, orba, cum semel lapsa es,
Reversionis, AEvitatis o Torrens
Paullum morare, scandit hic senex currum;
Sed iam audiisti, iam vola orbem in aeternum,
In te redibis semper, hunc senem gestans,
Atque ubi memoria longa debiles sensus
Rapace vincet ut arduum rota sulmen,
Semper orietur, atque conscius fati
Vates vigebit, qui perire caelesteis
Non posse libros occinet Deum genti:
Quo vindicante Scala floreat semper,
Et invidorum pereat ordo latronum.
TAntum HeinsI libris debes, tua gesta canentis,
Quaentum orbis debet, Scaliger, iste tibi.
Maius utroque nihil possis laudare: Poeta
Solus se est dignus Scaliger Heinsiaedes.
DIvinae saecli volucres, Ultricia quorum
Fulmina remigiis caelo descendere certaent.
Ut stipulae exsangues captis urantur ab agris
Heinsiadis grave Epos, BaudIque ultoris iambi,
Vos facitis vivum, nulla Phoenica senilem
Usturum casia nidum, cui Iuppiter ipse
AEternum imperium in volucres concessit Olympi,
Suavibus ut modulis Heroum Augustae canenteis
Nomina, participes Scalae vigeatis amati.
Ite viri Comites, fumosque excedite Terrae,
Trans spatia alta plorum, intra Pallatia caeli,
AEternum Ambrosiae florem gustate, nefasque
Mortis ab ingenuo divum defendite nato.
Stirps aequaeva Diis, dum laudibus ipse suis dat.
Subtrabit a nebulis se Scaliger: Ite professi
Divini laudeis longum Scriptoris in aevum.
Interea Vigilis si quid pia carmina possunt
Cum super aeternae Raemos Vigil aerboris ultriae
Barbariae impurae, volucris longaeva, sedebit,
Victoris vos dia aevo Mens tradet aperto,
Exsorteis tumuli, vestro ut quoque victor honore,
Ipse Deum in sedeis, contempta morte penetret.
OGloriosa gloria, incassum tumeas,
Quot vana saecla deicis mortalium!
Nihili ut videri Maximi queant sibi.
QUinquaginta una complevit nocte puellas
Uno cententas se, Amphitryoniades.
Quinquagintae unam complere an noctibus Ollam,
Quinquaginta ausint Amphitryoniadae
Nescio, Sancta, Fides, itae me iuvet Endoperatrix,
Atque ita atroce habeat me Olla petulca odio.
AN venalem habeam librum, quid, amice, requiris?
Emisti, gratis si capis, atque legis.
ORbilio multum Lector debebit, amico
Si quis forte meos inspicit ore iocos.
Numquam eum ego video quin salsum Epigramma libellos
Augeat, et nugis crescat amica seges.
IMmensa longi temporis vides, Scoppi,
Quam sit ruina? perpetem hancce pendebis
Nisi resipisces: optat hoc tibi Victor.
PAuci salsum Epigrammas condideruns
Inde a tempore Martialis ipso,
Qui nullum ingenio parem Poetam
Nutante stabili, vel occidente
Rom a vidit: id omnibus fatendum est.
Hos lux ingenu fovebat alba,
Sed Lux deficiebat a loquela,
Dicendi faciles perita rerum
Saepe inventio debiles morata est.
Luces iungere qui duas laborat
Victori tenebras tuo refuta
Claro carminemactitande Lector.
SEsamo rigenteis, et papavere sparsas
Mittit placentas Appianus Eruco,
Cui dena decies messis exedit calvam,
Ha sille glutit interim, atque signandis
Humente tabulis semper imminet gemma,
Res Clinicorum crescit, hic gulae aegrotat,
Perit Appianus, ora lingit Erucus.
NOn Comes Entelli, cur non conviva Bimalchiest,
Cur pila nostra Solo est prodiga? ne faciat.
Cur cavet angue Solus formosas cautior? et nec
Lusca Cybela Solo est sat malae? ne faciat.
Balnea cur, ther mas, Solus et fora vitat et umbras?
Cur medio fervet frigore? ne faciat.
Cur, cane cum resonant agri Iovis; unus in algu est?
Friger et elanguet sidere? ne faciat.
Ridiculum est, Sole, te facere omnia posse, patique
Omnia cum facias, ne, Sole, quid facias.
VOrat Catullam Taeurus, et Lupum accusat
Vulpis sororis, parricida revera est.
QUi gesta magna principis bonicondis,
Caute, Thuane marmor horridum enabis;
Periculosum est quippe facinus in paucis
Laudare Regem, qui bonus siet, quemquam.
QUid mentis mihi sit cum tu amplectenda? fuit quod
Phoebo amplectenti Daphnida, Pausipila.
OMnia quae dicis ipsam rem, Gallice, credi
Vis, simulare aliquid non, ais, esse tuum:
Credimus hoc merito, verissime ita omnia dicta
Mentiris, prorsus, Gallice, ne simules.
DIsticha rara vides? nec enim est tibi Victor Ovvenus,
Germanus properat Britto ubi praecipitat.
Disticha crebra vides? nec enim Vigil est Blovianus,
Incedit Victor, serpit ubi Blovius.
ORbilium salvere iubes qua fronte Magistrum?
Qua vatem dicis, Pontice, Bissovium,
Bissovium qua fronte potes laudare Poetam?
Qua Criticum dicas fronte Scioppiadem.
Fronte Scioppiaden Criticum qua dicere possis?
Qua possis hominem dicere Stoicidam.
Stoicidam possis hominem qua dicere fronte?
Pontice durus homo es, qua nisi marmorea?
CUr te carmine differam iocoso
Lector quaeris amice? Iudicabis.
CUm sint peracti paginis mihi centum
Hiant Scioppus, et Bonarscius fures.
Lapidem cavabit gutta, spongiam implebit.
QUod te adeo lente quem gestem in pectore toto
Alloquar, est, Adaemi, nosse operaepretium.
Nondum omnis periit cum Stoa Sanga cohorte,
Tu mihi nasceris pessum ubi Sangae ierint.
LIxa fuit quondam, nunc est Thraso Sanga secutor,
Quae coxit quondam Lixa, Thraso hoc modo edit.
ANtipodas spectare cupis si fors, Ioviane,
Inversis, nostris sub pedibus, pedibus.
Scandere te Orbilii nasum, Ioviane, iubebo,
Adverso cernes podice ibi ir e nateis.
QUicumque quicquid aut omittet aut dicet,
Antisapus omni huic im minebit in puncto,
Meliusque dicet scire, tale non esse:
Unum ille nescit, cetera omnia ingenti
Lurcatus oestro est, unum in omnibus perdit,
Tam scita docte velle neminem scire.
EXcetras pote quindecim domare
Respirae bone Lector heic legendo:
Restant Orbiliusque, Bluviusque.
Sanga, et Scoppius, et Bonarscianus:
Hui quot monstra, quot impii veneni
Clamas, prostibula! Ab, taceto, Lector,
Nemo horum caput umquaem habere dictus!
Ne tu plura putes, nisi ipse nullum.
SCaliger hic posuit deducta corpora mente:
Relliquias caeli, terra habet hoc tumulo!
HEic vespillo iacet, Lictorum heic regia nactus
Sceptrae: nefas obiens quale paetrarit, habe!
Omnia qui in vita Lictorum nomina norat,
Natum esse audivit patricium, et periit.
SCribendo dicunt, Bilo, te desistere: tantum
Ingrato vati quid meruere Coci?
Gens hominum generi toti bona iura ministrans,
Fumoso vatum praecipue generi?
SCribe, Culina vocat, Crocus, et bona Tura Deorum.
Et scombri, et tunicae prodiga gens Piperis.
Totum hominum scriptis genus exambire valebis,
Utsis perpetuus tector Aromaticus.
UT sunt distincto doctoreis ordine noti;
Quaerebant; qualis doctor hic est Bluvius?
Hi medieum, hi sancto rixantem nomine dicunt,
Solus ego dixi Iuridicum Bluvium!
Carmina magna facit, facit omnia iure Poetae,
Iura ut edat solum, Iuridicum, ergo puto.
NIl non esuriens facit Scioppus,
Idem nil saturo facit palate,
Sed sactum bene quod Scioppus isthic
Unum vix satur est semel per annum.
QUod saturum esse nequire hominem Criticumque meo isto
Viderit in libro, corrigit Antisapus.
O hominem excerebrum, fungino de genere unum,
Antisape insipiens, quis satur esse potest?
REstat pagina, Lector, una curtae
Ut sit pensum hodie mihi aebsolutum,
Tu poscis nihil, et sinis Poetam
Pigro commori amabilem veterno,
Dicet nostra tibi dicam Thalia
Ad strictum ValerI gravis Tribunal.
Heic parere negas, fugisque mollem
Praetorem vadimonio vacante?
O Lector, malus es, sapis Poetam.
IN curtis pedibusque syllabisque
Peccantis studium cave, Poetae.
Heic quae littera te suapte fallit
Lector, sponte; nisi sapis cavesque
Quam sit curta, brevisque, de legente
Longam condere litteram impetrabit.
TEcum hominem certare odiis res plena pericli est,
Nam te ipsum esse homines, Scoppe, putant Odium.
SToicidas nisi tu postes ceu destina firmes,
Dudum omnis lapidum machinae corruerit.
Et dubitamus adhuc nigrum te dicere Atlantem?
Scoppe, cui incumbat Regia Persephonae?
BArbam adeo horribili cur fingeret histrice natae
Caerm ina quaerenti reddidit ista pater.
Cum turmae hostileis faciem videre comantem,
Occupat exsangui pectora nube timor.
Omnis ut extemplo fugiat cum principe turma,
Seta mihi horribilis pro iaculo et gladio est.
Filia contra isthaec: fallis, Pater optime, velte
Decepit tali Carmine salsus homo.
Nam tibi me exemplum statuo contr aria doctam,
Investem nemo quam cupiit pueram.
Barbatam cuncti sectantur sponte, fugamque
Opposito quamvis histrice, nemo cupit.
IActanti decora alta suae sine compare quondame
Respondit salse femina casta, viro.
Feminei sexus maior reverentia barbae est,
Quam cui tanta crepas carminae, saevus homo.
Nam nostra instectit genua omnis turba virorum,
Inunc bellicrepis utere, Barba, logis.
QUattuor in vita matres, sine crimine vitae
Florenteis, gnaetas progenuere malas.
Ut sua qualibet hac genetrix periisse putetur,
Exsecrans casti pignora dira tori.
Prima in Amicitia est Sors horrida, naemque ea cum sit
Optima, contemptum pro Pietate parit.
Altera Relligio est fato nimis usa sinistro,
Quae cum feliceis divitias peperit.
Filia tam felix matrem deglutit, et ex hac
Vix superest tali mentio digna rogo.
Tertia Alethia est, Odii non fausta creatrix,
Per gnatam exstincta est Mater, et illa perit.
Quartam adeo erecto gliscentem vertice cernens.
Perfacile agnosco, sit Sacra Prosperitas.
Haec ubi fatali iam proxima facta ruinae est,
Altior incessu Numen habere cupit.
Nascitur hinc matri fatale, SUPERBIA, monstrum,
Ut pereant uno Nomine, Vota duo.
REcoquere quicquid Urintiusve, Cordusve,
Sapuere quondam, Urintio nisi hic nostro
Iniurio sum nominarier visum est,
Stomachi, mehercle, Lector, haud mei est; ritu
Plerumque libros quo Poeticae larvae
Hodie parire gestiunt: Procul, si quid
Olet prior is inficetias nasi.
Tamen tria istic salsa dicta propino,
Habuere quondam qui suos sibi auctores.
Ignosce, Lector, Barthius dedit versus,
Et indicare vetuit, hic te ego caelo.
FRustra aciem oblimat Sors aspera mollis ocelli,
Concutiunt fragilem navim ubi saevae animae.
Non miser infelix; Fortunae flabra secutum
Huc modo et huc constans quem rapuit levitas.
Sed miser est, qui cum nigrescunt Tempora, mores
Inficit. In summa, cum malus es.
TRanquillum pelagus, semper-florentibus undis,
Nare volens, vitam hanc desere: fluctivagae est.
Si rapuit te turbo semel, vince aequora nando;
Non potes? Invitus, quod potes, hunc sequere.
Error ubi invitum traxit male suadus, in huius
Consentire nefas grande, puta Imperium!
Disperiit, qui cum male se fecisse fatetur,
Interno accusans se sibi teste placet.
GRandia, quis, (dicis) qui carmina condis ineptae
Non, Vigil, heic levi sis reus ingenii?
Sunt, fateor, quaedam tanta gravitate canenda,
Ut possint Stoo dicta placere seni.
Verum ego nunc salibus cupidus, bone Lector, abutor,
Discam uti versiculis uti, ubi fiet opus.
NAscimur et morimur, quod temporis inter utrum que est
Mortuus et natus, nescit is, iste timet.
VIta via est: quid in anfractu secedis ineptos?
Hoc age, perge, vola, Nox venit, bora perst.
SUpplicium Stoae debes Vigilistud, in eius
Dogmata quod penetrat pagina salsa pedem.
Hoc scio sed lepidi me Epigrammatis ultio taentum
Delectat: scribam Stoicus et patiar.
SI praeterire carmen arduum mavis
Vidisse te obliviscere: ipse censebo
Id cogitase, non notasse me in librum.
NIl fecit Licinus decem per annos
Quam quod risit, et aridis cachinnis
Insulsis salibus iocoque turpi
Diduxit labra ad aurium pericla:
Istos si Licinus aecem per annos
Visisset, sapientior fuisset.
PLoret si sapit, Oppiana, ploret,
Ploret sie decet, Oppiana, ploret,
Hoc censent grave porticus magistri
Ut sit casta, pudica, docta, culta,
Ut sit candidae, pulchra, sit venusta,
Ploret, si sait, Oppianae, ploret:
Verum id lumine, si potest, utroque.
CEssare, Lector, me iubes, vetant libri,
Ter quinque: tantos qui, Poeta, patravit,
Cessare non iam sine piaculo possit.
Fieri legendum nil satis potest vobis.
NIl non Invidus exigit, periclum
Usque ad per spicuum unguis excavati,
Hunc malim mihi quam rudeis legenteis.
Qui cum se misero imputant Poetae,
Quam crassum semel exlegant libellum,
Laudabunt potius: dolosa res est:
Si quem non legis, approba; Poetae
Fecisti satis, et vocare Lector.
NOn legi Baevium nisi id et semel, et male; dicis,
Quem culpas ius est bis, Vigil, exlegere.
Bis legam ego Bavium, visum male quem semel, usque
Nauseo? laudabo, Lector, eum potius.
CAstam Testilin essecredo in imo
Non est in caepite illa; nam cerebre
Scortatur Lupa, cui caput tacendis
Ultro testibus incipit vocari.
SOl licet alta obeat duodenis signa figuris,
In cancro tecum, Pollica, semper agit.
VIvum hodie Orbilium si vis potes, Orre, videre:
Cras, hodie natus probitet; accelera.
ANtiqua ut scopulos semper vis verba caveri:
Verum hodie scopuli sunt scopi Acanticane.
GRotius effigie puer hac florebat, amice
Dic vidisse senem, Lector, Aristotelem.
MIrum est tot fieri, Licens, Poetas,
Nemo Carmina cum legat; sed omneis
Aut scribant ea, iudicentve facta:
Res mirabilis est mihi, esse mirum hoc.
PLagosaepater, Orbili, cohortis:
Quod nunc affero tu boni aestimato,
Sceptris dignus es omnium Magistrum.
CUrre, vola, rape, trude, trahe, aggere, et omnia solus
Posside; habe nihil: hic cuncta relinque, et abi.
HOra sonat nunc, Laure; iterum hanc audire sonantem
Incertum est: Moreris, vive tibi, et propera.
BIs vixit qui se sensit vixisse: abeundum est,
Vivite, mors utrem gannit in auriculam.
HOc quod es, ante fuit genitor tuus: ille quid est iam?
Quod nos, nescimus quando, aliquando erimus.
PUtschI sepulto facio tibi quod infectum
Factumque non scis: ipse sed mihi quondam
Fieri sepulto nesciens sciens opto.
ORbilii capitale quis ingenium neget esse?
Omneis discipulos edidicit natibus.
CLunibus adversis pugnantem cerne cohortem,
His mediator erit nasus ab Orbilio.
TU qui clunibus Imper ator atris,
Nunc huc discipulos rapis, modo illuc,
Quae discrimina sint tuis, (pilosum
Quae possint dare theseum rubori,)
Et parvae usqueadeo tuae cohortis
Si nescis natibus, profunditatem
Omnem isto potes experiri adunco
Naso ad iugera quindecim, Magister.
ISti est nasulus impio Magistro,
Lydae thecula myrrini liquoris,
Que sese Charites lubenter ungant,
Superciliolo Scioppiano
Nil est deliciosius, magiusve
Dignum quod Veneris gerat puellus.
Si haec possint duo convenire, Lector,
Stoum cernere tu queas Phaonem.
Sed nuda nate, non ut ad Poetas
Cum magno solitus Sopho venire.
PEdentis leve visium Puelli,
Non est temnere te, Orbili: Scholae quos
Vestrati dare praesides laboras;
Taleis esse solent Deis prophetae.
NAsillum Orbilius longum tria iugera corna
Dicit, habet nullum hic cerebri, Paridamae salillum.
BAvilium inversa deducere grammata penna,
Possit ut ipse suos raro apices legere.
Non mihi mirorum facinus genus auget, in hoc est
Nil pro tam lepido ridieulum capite.
Litterulis Bavius his utitur, in natibus quas
Discipulum scribit Orbilius ferulis.
FOrmosus liber ambit umbilicos,
Tu tantum Genii remitte vestri,
Ut possit decies legi solutus:
Nudorum te Epigrammatum patronum
Palla purpurea Poeta donat,
Si vis femina masculi libelli,
Lector, Carmine dicier pudico.
MEntem omnem in uno si cupis meam verbo,
Epigrammata generis arbiter putem cuius
Tua esse, Bavili: pauculis tibi dicam:
A Martiale mortuo nihil tale
Scriptum esse iuro, sancta sic iuvet Pallas.
IT liber ad finem: Tardum fateare legendo,
Ille tamen quovis huc pote abire gradu.
FIns finis adest, io legentes,
Finem iam dedit ipsemet Poetae
Fini finitimo, modo absque fine
Finem carmina perditum requirunt,
Finem im fine requiritis legenteis,
Finis iam nihil est, io legenteis.
HIc se Bilbilico parem Cynisco
Votis fingere maximis laborat,
Hic vult Virgilii Poeta palmam,
Hic vult cultum elegus Tibullianum,
Hic quid nescio de sacra cohorte
Maiorum sibi gentium tributum.
Ipse istuc mihi de favente Cleio
Exoptem numeris satis venustis.
Tantus carmine, tantus ingenI vi
Sim, quantus sibi Bavius videtur.
CUm tria restarent Epigrammata, candide Lector,
Est mihi te viso de triade orta duas.
QUid faciam, o Seussi, magni Ducis altera quaeris
Dextera? te colo, medisco, cano, atque abeo.
A Bire, Lector, heic ioco mihi dictum est;
Tu mihi maneto: muto nunc pedem, libro
Aptus sequenti dexter est magis laevo.