A More Cum Iuvenco
Non integru [Abbr.: integrum] est iocari.
Cornu ille habet petulcum,
Pro faeno in hocce cornu
Nimbus meae Neaerae est.
Tegit hic Ocellum, Ocellus
Cornu ille habet petulcum.
Quale integrum est timere
Rudes nimis puellos.
Rude nimis puelli,
Oculi timere cornu.
Est bulla homo; perite
Inflare qui scientem
Audetis esse bullam,
Bullissmi Catones.
Nisi corculo cor istud
Tuo meum recludes,
Iam flamma Amoris ingens
Mihi corcullum istud ex me
Fugabit, o Neaera.
Sed iam fugavit istud,
Nisi enim fugasset istud
Quei corculo tuo cor
Meum, Neaera cludas [Reg: claudas] ?
Clusum [Reg: Clausum] , Neaera, corclum
Meum tuo tuere
Sancte atque delicate,
Anima o mea, o meum cor.
Res sancta delicate est
Et delicata sancte
Corclum pii Poetae.
Senecio ille pusus,
Oculos tegens tenebra,
Humero pharetram et arCum,
Dextra facem coruscans,
Non est Amor, Neaera,
Nisi quando Amaror haud est.
Tunc ille Amaror haud est,
Cum nec Senecio iam
Nec est deinde pusus.
Saepe aureae Neaerae
Minatus illud, illud,
Quod aureis puellis
Solent minari amanteis.
Neaera risit illud,
Et in cubiculo, infit,
Meo ensi est, venito.
Neaera risi, illud
Non, hercle delicatum,
Furore sed superbo
Quem dictitant Pudorem
Ah rusticae puellae.
Invictum Amor prosecto
Negotium [Orig: Negocium] est; putabam:
Quis dignius moriri
Cadente quam Neaerae
Possit ferox amator?
Cubiculum Neaerae
Sublustri in umbra adibam,
Absconditusque subter
Lectisculum latebam.
Venit Neaera mollis,
Tunicamque mox recinctae
Nudissima ad fenestram
Prope constitit latentem.
Tanti latere non est
Mecum ipse ganniebam,
Tanti latere non sit,
Tamen mihi latendum est:
Nolens volens latebam.
Pendebat ensis alte
A pariete, et pudicum
Cubiculum canebat.
Neaerae delicata
Nudissimam reclinis
In lectulum unico se
Saltu dabat, tegebat.
Nunc hora dixit illa, est
Amor iocosus ad me.
Erepsi ego e latebra
Rosillulum professus.
Illa eiulare multum
Audaciam execrari,
Et invocare ferrum.
Pudore victus ipse, ut
Pudicus, atque mitis,
Ultro foras abibam.
Cum serio videret
Abire me Neaera.
At ensis inquit, istinc
Est pendulus, Rosille,
Puderem ego verebor,
Abibo, ave Neaera.
Vale puella dura.
Vix elocutus istud,
Pernix Neaera saltu
Lectum unico reliquit,
Et innocentem ab alto
Rapit ensem et e fenestra
Dat praecipem in plateam
Ah me, pudica Pusa,
Quanti tuum pudere
Mihi constitit, Neaera.
Si casta es, o puella,
Mecum experire solo,
Ego te docere possum
Quid casta sit puella,
Castissima o Neaera,
Solus, puella, solam.
Tibi, Orce, dico ego istud,
Febrim meae Neaerae
Sed illico, aut nigrum te
Maledicam, et usque ducam
Suspendium ad cruentum.
Respondit Orcus ater,
Ore gravi favillis,
Metuo tuum ipse Carmen,
O delicate vates.
Sed febris haec Neaerae
Non est febris profecto
Lethalis, est virilis:
Febrim tuae Neaerae
Sedabis optime ipsus.
Fuge, o venusta Syrinx,
Caper est, Caper, sequentem
Fugisse quem iubemus.
At tu mane, Neaera,
Pulcherrimus [Orig: Pulcerrimus] Iuvencus
Sequitur tuos Amoreis.
Erotopaegniorum
Angeriane, vates,
Angis reapse versus,
Nomenque de libello
Merito geris profanum.
Labor est sacer profecto
Erotopaegniorum,
Geniumque poscit altum,
Minimeque vulgi amantem,
Si Graeculus fuisses,
Divinus auctor esses,
Gravius cadunt Latina.
ADonin ut Dionae
Videbat occidisse,
Comas habere tristeis,
Pallere mala utraque,
Aprum illico iubebat
Adducerent Amoreis.
Illi illico volucreis,
Sylvam evagantur omnem
Tristemque aprum prehendunt,
Ligantque, colligantque,
Fune impedibat unus
Captumque eum trahebat,
Sed imminebat alter
Tergum et dolabat arcu.
Miserabile ille inibat
Metuens gravem Dionam:
Sed ei Venus locuta est.
Teterrime o ferarum,
Tune hoc femur fer Isti?
Tun' mi virum necasti?
Respondit ille divae:
Per te, Diona, iuro
Tibi, per tuum virum istum,
Et per mea ista vincla,
Perque hos meos Liganteis,
Pulchrum [Orig: Pulcrum] tuum maritum
Nolebam ego ferire.
Statuam dei putabam,
Incendio gravi impar
Nudum femur furebam
Insanus osculari.
Nocuit mihi error iste.
Hos ergo tu, Diona,
Puni, seca, atque frange.
Quid enim gero otiosos
Denteis amare ineptos?
Nisi sufficit tibi istuc [Orig: isthuc] ,
Labra, ella, desecate.
Sed eum est miserta Cypris,
Amoribusque iussit
Vincla illico resolvant,
Secutus [Orig: Sequutus] inde divam est,
Neque in nemus regressus.
Quin ignibus propinquans
Exussit ille Amoreis.
Viden hunc meum Columbum?
Magnum gemit, Neaera,
Lacrimas [Orig: Lacrymas] ad usque salsas.
Absterseris modo illas
Bibace penicillo,
Gemitum statim relinquet.
D. Helenam venustiforme
Rapuit Paris bubulcus.
Helena est magis profecte
Me suaviata nuper
Amabilem bubulCum.
P. Satyrisce, gloriari
Ob osculum caveto:
Inanis osculum est res.
D. Inanibus voluptas
In osculis reperta est
Dulcissima, o puella.
P. Lavo osculum meum, ecCum,
Et basium, proinde
Tuum exspuo bubulce.
D. Lavasne tu labella?
Da rursus osculanda
Tua tota mi labella.
P. Vaccas (malum) osculare,
His aptior bubulce, es,
Non iniuges puellas.
D. Fastum cave: Iuventus
Ut somnium illico te
Relinquet, o puella.
P. Uvam prius vocabans
Nunc passula ipsa grata est:
Rosa non perit, sed aret.
D. Succede saltim in umbra,
Oleam hanc, suave quiddam
Tibi dicturit bubulcus.
P. Nolo antea quoque istic
Sermone de suavi
Mihi oblitum os recordor.
D. Saltim hos veni sub ulmos,
Suavissimos Leporeis
Tibi fistula haec sonabit.
P. Tibi tu cane atque gaude
Nihil mihi molestum
Placet, dein futurum.
D. Ah ah, puella Cum sis,
Iram time Dionae
Uti decet puellam.
P. Valeat mihi Dionae
Longum, licet puellae,
Faveat modo Diana.
D. Cave dicere; illa rete
Te nectet impotente
Solvi, aut petet sagitta.
P. Lubitu petat suo, me
Tamen Diana solvet,
Sanabit illa volnus.
P. Manum abstine, bubulce,
Etiam impudens tibi istud
Laniabo ego labellum.
D. Nulla uspiam puella
Evasit umquam Amorem,
Nec, tu, puto, puella.
P. Per Pana ego puella
Evadam eum: sed istud
Semper iugum subis tu.
D. Timeo deinde nete
Peiore Cum marito
Laesus Cupido iungat.
P. Multi meas procati
Sunt nuptias, procorum
Placere nemo quivit.
D. Ego quoque huc procorum
Veni unus e tuorum
Numero, satis frequente.
P. Sed amice, factitandum
Quid rere? Nuptiae sunt
Vario labore plenae.
D. Maerore Cum dolore
Taedae vacant profecto,
Ferunt meras Choreas.
P. Audire sed maritos
Memini graves timere
A foeminis [Reg: feminis] iugatis.
D. Dominantur, o puellae,
Nam quem, rogo, putabis
Tu foeminas [Reg: feminas] timere?
P. Partus tremo doloreis,
Grave vulnus invocata
Lucina dat puellis.
D. Regina sed tua illa
Est obstetrix, Diana,
Levabit illa vulnus.
P. Parere attamen tremisco
Mihi ne venusta forma
Vi partuum exsolescat.
D. Pariendo sed videbis
Charos [Reg: Caros] , puella, natos,
Lucem novam videbis.
P. Si maxime adnuam istuc,
Quid dotis est tibi, quod
Dignum dabis marito?
D. Gregem universum, et omne
Nemus, atque pascua ista
Habebis a marito.
P. Iura ergo, ne relinquas
Expleta Cum voluptas,
Invitam, ut adsoletis.
D. Per Pana iuro si me
Saltim sequi voles, te
Ego nuspiam relinquam.
P. Thalamu mihi exstrues, cu [Reg: Cum]
Stabulis, domoque pulcra [Reg: pulchra] ,
Si iunxero cubile?
D. Thalamu tibi exstrua, sunt
Ovium greges mihi, queis [Reg: quibus]
Scit nemo pulcriores [Reg: pulchriores] .
P. Quidnam seni parenti
Sermonis inde dicam
Facinus meum audienti?
D. Probabit ille nostrum
Connubium, modo si
Nomen sciet mariti.
P. Illud tuum mihi dic
Nomen bubulce, Nomen
Amat puella saepe.
D. Lycidas mihi parens est,
Matrem vocant Nomaeam,
Me Daphnidem bubulCum.
P. Bene sunt sati parentes:
Verum te ego nec hilum
Obscurior genus sum.
D. Nec nobilissima hercle es,
Cuius sciam parentem
Perhiberier Menalcam.
P. Ostende, Daphni, nobis
Nemus tuum hoc, ubique
Stabuli tui sit aula.
D. Veni, vide ut decorae
Proceritate magna
Florent mihi cupressi.
P. Pascimini Capellae
Dum visitare tende
Opera, atque opes bubulci.
D. Bene pascite interim vos
Tauri, nemus puellae
Monstrare dum recedo.
P. Satyrisce, quid rei istuc?
Quid factitas, mamillas
Quid intus attigisti?
D. Mala ista vestra primum
Florentia est lubido
Cognoscere, o Venusta.
P. Per Pana iam obstupesco,
Rursum manum tuam istinc
Fac extrahas, bubulce.
D. Confide chara [Reg: cara] pusa,
Quid obstupescis istuc,
Timida oppido, et tremiscis?
P. Vesteis mihi nitenteis
Contaminas, rapisque
In sordidum cubile?
D. At ecce vellus album
Substerno vestibus, ne
Queant nocere sordeis.
P. Ah cingulum remosti,
Cur hoc, bubulce, cur hanc
Zonam mihi resolvis?
D. Veneri offero tuorum
Primum hoc, puella, donum,
Ut adsolent mariti.
P. Expecta, iö, miselle,
Supervenire forsan,
Strepitum audio, quis ausit.
D. De nuptiis cupressi
Secum hisce colloquuntur,
Meis, tuisque celsae.
P. Amiculum mihi istud
Meum, impie, scidisti,
Iam nuda prorsus adsto.
D. Aliud tibi tuo isto
Amiculum dabo, atque
Maiusque pulcriusque [Reg: pulchriusque] .
P. Dare cuncta iactitas iam,
Fortasse nec salem mi
Deinde praebiturus.
D. Utinam tibi meam ipsam
Animam quoque, ut cupido est,
Immittere impetrarem!
P. Parce irae, iö Diana
Tua solitaria illa
Iam non fidelis ultra est.
D. Mactabo sacram Amori
Vitulam, potitus isto,
Ipsi bovem Dionae.
P. Veni huc puella virgo,
Domum redibo porro
Mulier, soluta Zonam.
D. Mulier futura mater,
Nutrixque liberorum,
Nec porro iam puella.
Sic hi, vigente flore,
Membris suis fruenteis
Suave lusitabant,
Et dulce succinebant.
Consurgit inde furto
Cubile coniugatum.
Pergebat illa porro
Oves, ut ante, pastum,
Oculis pudore plenis,
Gavisa corculo ipso.
Et ille porro tauros
Ut ante, pastum abibat,
Laetus tulisse votum.
Amo, Neaera, te, ipso
Me ardentius, profecto.
Si me furore tanto
Umquam, Neaera, amassem,
Numquam, Neaera, te isto
Furore nunc amarem.
Quia mi places, Neaerae,
Formosam ait putare
Me te, Bloviscus ater.
Ergo quia hircus ille
Hircis putatur ipsis
Monstrum, hircus esse nolit?
Mihi si places, Neaera,
Satis es superque pulcra [Reg: pulchra] ,
Formosa, delicata,
Et vero ego istud optem,
Nigerrimam esse vulgo
Pulcerrimam [Reg: Pulcherrimam] esse nobis.
Veni, Neaera, mecum,
Honore te superbo
Hic deinde mactitabo:
Angusti clavis istuc
Si veneris, recedes
Clavo amplior, Neaera,
Tres esse Nestorisco
Viros puella dicit.
Cui Cum sene est cubandum,
Unum ore gestat, ille
Mediocris est. Sub imo
Corde alterum ille magnus.
Dignus pia puella.
Femore ultimum tuetur,
Sed ille prorsus ille est
Quem nominare nolit
Amabilis puella.
Me Apicium vocate
Me Gurgitem vocate,
O nobileis Poetae,
Sed nempe basiorum,
Sed nempe suaviorum!
Leander ut furenteis
Crebrescere audit auras,
Ventesque lene murmur
Ciere fundo a bimo.
Sic allocutus Undas
Sic allocutus Auras
Perhibetur Impotentis.
Ad vota dum per altum
Properat nitentis Herus,
Vos parcite o Furenteis
Venti, Fretumque, Ephebo.
Post vota Cum per altum
Redibo mollis Herus,
Me mergite, o Furenteis
Venti, Fretumque, Ephebum.
Si merso opus putatis
Crudelitate vestra.
Undae audiisse vocem,
Venti abnuisse certant.
Perit innocens Ephebus
Perit ultimum ante votum.
Cum turre celsa ab alta,
Sponsi cadaver, Hero,
Iactarier videret
Vento, marisque fluctu.
O Dii, puella, dixit,
Vos perfidos fidelis
Extrema iam, saluto.
Adeone magna res est
Spoliare nos marito
Sanctissimo omnium uno,
Vestra ut fides liquescat,
Mode hic Amor liquescat?
Liquescet ille numquam
Et mortuum maritum
Herus fides am abit.
Et mortuo marito
Iungetur ignis Herus.
Superest meum Leandri
Funus cadaveri, uno
Iungamur ut sepulcro.
Ergo hostiam hanc volentem
Capite, o Dii, et marito
Non invidete nuptam
Post fata si sepulcrum
Thalamo magis placere
Nobis potest iugandis.
Et quantulum hoc cruoris
Tanto sitit tumultu
Quod Pontus atque ventus?
Dixit, gravique saltu
De turre se in furentem
Iecit puella pontum.
Labellula atque Ocellos
Pugnare, mutua arma,
Videmus expedire,
Cum vita me salutas.
Labella fulgore ardent,
Loqui volunt ocelli,
Et labella fulgurando
Oculique suaviando,
Centum osculationum
Munus sacrum merentur.
Uterque victor hic est,
Cum neuter esse victus
Fateatur, atque pugnet
Sine missione pugnam.
Ego basiando ocellos
Nil imputo labellis,
Ego basians labella,
Condono nil ocellis,
Sed ut imputem omnia illis
Condonem ut omnia istis,
Ocellulos labellis
Labellula ipsa ocellis
Usque usque suaviando.
Cum cesso ab osculando,
Vitam, Neaera, linquo;
Nigrum omne, plena nocte
Video omnia et tenebris,
Nil candidum relictum est.
Redeo Cum ad osculandum
Revivisce, candidamque
Post limini favore
Iuris diem saluto.
Si vivere, atque lucens
Videre vis Rosillum,
Sine usque te osculari,
Sine osculo ille ad Orcum
Receptus esse censet.
Viden' ut negante vita
Labellum, obire pallor
Properet serena volta?
Roseum osculu [Reg: osculum] hoc, Neaera,
Cordis mei arcula auro
Fabrefacta fulguranti est.
Lingua illa blandula, atque
Sali subsula illa lingua,
Lepidi Lepor Leporis
Veneris Venus venusta,
Est funis aurea illa
De qua mea ista vita
Dependet, o Neaera.
Si vivere absque vita
Potero, absque suavio isto
Et osculo, atque lingua
Potero, Neaera, vitam
Sentire iam relictam.
Mea vita dulcis, in me
Veni Lepore toto,
Iamdudum obire possum.
Sine osculo relictus
Dum succino haec Lepori.
Ut succinum suevit
Paleas, niger metallum
Ferrie movere Magnes,
Suspendere, atque secum
Tenere, ceu catena.
Sic osculum Neaerae,
Ex intimis latebris,
Ex corculi intima Aula
Animam attrahit Rosilli;
Et figit in labella.
Sed illa cursitando
Loce movere nescit,
Secumque semper illic
Habitare gaudet, et cum
Animam invenit Neaerae,
Miscetur olli Amore.
Qui Tarrium solebas
Numerare Cum disertis,
Cave, iocose Victor,
Numerare Cum disertis
Ut Tarrium solebas.
Orationis illum
Meditationis illum
Et scriptionis illum
Dictationis illum
Et dictionis illum
Rationis imo prorsus
Illum favor reliquit.
Scin' quei, iocose Victor?
Dedit osculum Neaera
Vieto seni osculandum.
Quod ille Cum nequiret
Edentulo ore, vae me,
Invasit osculum ipsum
Atque osculum momordit.
Lasciva virgo, quid te
Nomen tenet severum?
Tu nominisne causa
Tibi negabis illud
Quod es puella propter?
Scimus tamen, pudicas
Rarissime inveniri,
Et nominis profecto
Sunt ambitu pudicae,
Alias quoque actitarent
Quod actitare natae
Sunt prorsus atque factae.
Tragicum melisma nolo,
Nimis, nimis mihi altu est.
Et fine tristi acerbat
Vim Spiritus potentis.
Heroa quid sepultum
Traducis in cathedra,
Cum mortuis canendo?
Siticen merus profecto es.
Placet Poeta nemo,
Cum mortuis volutus
Per facta detonanda.
Placet Poeta solus
Vivo Lepore carmen
Qui vividum coruscat,
Vivisque cantat, et se
Ostendit esse vivum.
Vivit Poeta solus
Qui sacra fert Amoris.
Sine Amore nemo vates
Laurum meretur umquam.
Ut nare piscis est, ut
Spirare caeterorum
Mortalium, calere
Ut ignis, udam ut esse
Undae, ut volare caeli,
Sic est amare vatis.
Cum cera colliquescit
Adoptat inde formas,
Cum cor Amore fervit
Tum quodlibet Poeta est.
Propterne nomen istud
Habere te o puella.
Quod ambitu puelli
Poscunt potente, reris?
O Virgo, maxime erras,
Ut tempora omnium sunt
Rerum, in volante mundo,
Sic sunt quoque haec Pudoris.
Pudoris inficeti,
Cum nervus iste longo
Extenditur periclo,
Se rumpit ipse secum,
Fructus perit Pudoris.
O Virgo, si profecta es
De Virgine, ista vota
Servare te iubemus,
At si parente nata es,
Cur non eris parentis
Post virginem, genitrix?
Ipsa illa vostra tecum
Soboles futuram quondam
Ante esse litigat sic.
Tua viscera, ipsa tecum
Mens litigare certat.
Et obstinata, virgo, es?
Debes tuae parenti,
Debes tuo Pudori,
Virtuti, et illa siqua est,
Voto tuo, atque Menti
Et corpori, quod ipsa es,
Sobolem puto sequentem.
Iuris studere technae
Debebam ego, et perito
Examine tre legeis
Distinctum; ut hae nocenteis
Capitali at hae iuberent
Poena levi supinos
Plecti; deinde qua res
Sit actione nobis
Retinenda, vindicanda.
Sed ego valere iura
Librosque mando magnos,
Quid suavium osculo, atque
Nictatio acri ocello
Quid fulminante distet,
Quae sint Amoris arteis,
Quae sint Leporis, istud
Novi unguem ad expolitum,
Quot fulgura ex ocello,
Quot suavia e labello,
Mereantur hic et ille
Lepidissimi Poetae,
Sine disputatione
Scio docere versu.
Qui iura volt severa
Cui acios requirat,
Qui basia atque suctus,
Ocelli amantis ictus,
Fastusque Gratiasque,
Persuasionem, et Astum,
Et caetera huius ardet
Generis doceri, is istuc
Ad me venire debet,
Horum omnium fatebor
Doctorem ego et Magistrum.
Humanitatis inter-
Est maxime, profecto
In Amore quem erudiri.
Ut sudet ille Marti,
Ut sudet iste libris,
Mechanicis ut alter
Laboribus senescat,
Scopum tamen puellae
Scientiarum et artium
Habent ad unicam omnium.
Scopi istiusce causa
Laborat hic et ille;
Et qui vel maxime omnium
Negant, tamen laborant
Hoc maxime brabeio.
Humanitate de omni
Bene ergo ii merentur,
Placere qui puellis
Exemplo et arte monstrant.
Scientiam tacebo,
Exemplum ego docebo.
Hoc gloriatus ante
Verissime atque prorsus
Sanctissime. Puella
Nulla abnegavit umquam
Iocum meo Lepori.
Cum possidere quivi,
Quam plurimas reliqui.
Hodie mihi osculum unu [Reg: unum]
Suffugit, o Neaera,
Glabrumque lucidumque,
Nisi tu mihi illico istud
Neaera, reddis, illo
Pro lucido atque glabro
Non tale ego prehendam
Tuum, Actione iusta.