11 April 2005Theresa Schnedermann (corrections), Ruediger Niehl (tagging)markupWorked in corrections supplied by G. Burkard.
editorial description: typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - manual spell check
CASP. BARTHI
ABLEGMINUM
CRITICORUM
Libri duo.
CASP. BARTHI LEANDRIDOS LIBER PRIMUS.
QUAMVIS me horridulo rapiant civilia pulsuIura, procul molles Musarum ponere curasFontibus a liquidis et Pieria convalle.Romulidis suaveis ut quondam nectere pollensAd Charitum choreas, non uno carmine, cantus,Legibus innumeris numeros adstringere discam.Perque genus grassans vitiorum, vindice linguaFoeda secuturis ostendam crimina poenis:Otiaque in dulci quondam traducta quieteOmnia conturbent strepitu, fora saeva, superbo,Inter opes dubias et purpureos latratus,Scitorumque chaos et inexpliciti aequora Iuris.Non tamen oblita penitus mihi mente recisum estCandidulo quondam nostri devinctus amore,Ut niveum niveo posuisti in pectore pectus,Unde novo Pylades concedat priscus Oresti,Euryalus Niso pereat puer: Improba dudumCura tui ad priscas nitentem detrahit arteisUt tibi suave aliquod, Musarum e floribus aptumIpse mea properem sertum componere dextra;Unde sui memorem quoties meminisset AmoremVestra, parem in speculo spectaret, cura, sodalem.Ergo vetus Graii traducta est fabula vatis,Quam propriis manibus scripsit dominator Amoris,Dictarunt Charites consignavere Lepores,Mollibus in numeris: quid enim me velle PelasgasFrangere delicias graviori carmine prodest?Tu, simul ut prisci monumentum nactus AmorisDesita restitues Musaeo nectare pocla,Quae tibi parva cano, graviori carmine pensa.Idalias si quae memorabilis auxerit arteisFabula, quam praesens praesentem audire DionaSuaserit, aridula descriptam mitte papyro,Nec tibi quod Veneris productae cominus in nosNon potuere animum Sophiae defigere cultu,Artibus auditis alieno horrere pericloCredideris: grata est, quam non bibis, unda sonando.Me, spatiis dudum errantem declivibus ultra,Aonas in monteis deduxit nona sororum,Et veterum castos libare indulsit AmoreisPraecipue, Graiis vario qua condita cantuFabula, pro magnis deflevimus Heroinis:Ut levis, infausto flammata Cupidine, Myrrha,Arbore mutarit candentis corpora formae;Unde piae Veneri natus, novus ardor, AdonisSplendida puniceo venabula sanguine tinxit.Hunc dea conscripto virentem in flore tenebatLota Bionaeis irrorans fletibus ora.Alcathoi ut quondam Minoia flamma penateisVertit, et infandi, Ceiris, volat obses Amoris.Ut pater infelix, fortunae iniuria princeps,Auxerit hostileis animos, natamque sequatur.Illa autem Nisi fugiat genitoris ad umbramCaeruleis sua tecta super, miserabilis, alis.Utque nova scelerum sedarit vulnera famaMantua, praecipiti pax addita sera parenti.Omnia sed facili quid reddere carmine prodest?Singula cum aeternis fatorum condita librisPerpetuo vigeant, numquam delenda, sub aevo.Qua levis in curru residens flammante, iocorumStipat Acidaliae matris, exercitus, arma.Arma, triumphato fortunatissima mundo.Ante alias omnes croceo per marmora ductuAurea candidulo consentit fabula saxo,Pindo in odorifero, novem ubi sunt regna sororum,Quo quondam in saxo Megarae fabricator ApolloDeposuit citharam, citharae sonus haeret in illo.Ipse suis manibus delatum deinde CupidoSustulit a Megara, cum iam Minoius ignisScanderet in Nisi, Pelopeia regna, penateis,Et miseram venti cum regis speque fidequeAbriperent pelago, plorantem vana, puellam:Ipsa etiam ad vivum, lateris curvamine dextro,Marmora reddebant pereuntis carmina Scyllae,Ut levibus Zephyris croceos turbata capillosExtremis superos tamen est testata querelis,Spumea marmoreis contingens aequora plantis,Crudelem Minoa, Deos canat irrita saevos,Illa quidem: sed parte alia primaevus AdonisRoseolam saniem dirupto corpore, tristeisDepluit in campos: prope adest Cytherea iacentemNectareosque imbreis, et odoriferam PanaceamAmbrosiosque rigat latices, et stantia dudumForfice concepta remoratur fila sororum.Nec minus in Cephali crudelia Procris amoremAusa, fatigatum observat, nusquamque recedit,Donec certa nimis, nimis ah sibi, tela probavit.Ille super caesam fortes lacerare lacertosEt remorari animam et labris configere labraFrustra, eheu! restat fatum immedicabile teli.Procris abit, iamque ipsa suum perit Aura maritum.Verum ea quae toto descripta in marmore passimCarmina candidulo dirimit lapis intertextu,Carmina fas aliis alios edicere vateis.Me rapiat mea cura. Apicem qua caela supremumArctarunt sensim, metaque exsurgere marmorIncipit, et recta sectantem fronte, remittitIn latus, arquato demissum circite de se;Inque sinum obliquum iusto sinus exit ab orbeFabula dia, notis pallentibus obscurata,Vix bene sectanteis oculos dignata, refugitManca etiam in finem: coniectavere puellaeIpsius extritos manibus violenter AmorisDefecisse apices, ne quis sua crimina nosset.At te, saeve puer, proprios sentire furoreisFata velint, si qua ulla tuas pote vincere flammas.Ne tamen infandos ausus fuga temporis ultraCarperet, atque hominum divis temeraret honores,Omnia me pulchro iusserunt carmine MusaeVicturis longum, qua fas intextere chartis.Poena fides facti est, ne Graii dicta PoetaeIgnoret Latium, venturave nesciat aetas.Huc animis properate piis, primaeva Iuventus,Discere quod valeas quod item dediscere, praesto est,Mi Venus, aetatis conspecto in flore superbae,Ipsa suas arteis, sua per dispendia, monstrat.Quod nisi cura mei te quondam sera subibitCorpore de nostro cum parva implebitur urna,(Ultima nempe dies, bene si satis auguror, instat)Fama tamen BARTHI teneros miraberis ignes:Illum antiqua diu spatiantem rura tenebantAtthidos in campis et Tusci Tibridis acta,Dum caelestem animam Sapientia dia relaxatDesidiam erubuit, Permessida navit ad undam:Pulcher adhuc puer, atque investeis undique malasQuattuor in lustris retinens ad puncta suprema.Ausus opus Veneris castis narrare puellis,Quale docet iuvenem, longaevo carmine, nutrix.Quicquid id est, caros solum colit ille sodaleis,Quodque docet, nescit, fruiturque Cupidine laeso.Sestos erat, contra, medio maris aequore, AbydosOcto latet spatiis, contracto marmore, Nereus,Dissita vicinis dispescens oppida muris.Saepe in littoribus quorum, Neptunus, apricisAmplexus magnam gemuit, pater, Amphitriten.Saepe malo sonuit Tritonia concha susurro,Cymothoen thalamo lactantis nuntia divi.Heic etiam placida, Delphinum turba, choreaInsiliunt, Veneris perculsi corda sagittis.Omnia nubentum veniunt huc saecla, nec usquamTam Genialis ager; Dryades, nemorumque Napaeae,Quaeque iuga instabili semper pede currit Oreas,Nereidesque alto Neptuni e sanguine Nymphae,Hydriades, Fonteisque, et Stagna obscura, citisqueFluctibus in gremium properantia, Flumina, Ponti,Cypridos hic fixi telis conubia curant.Ipsa Paphum quoties vel Golgia deserit arvaHuc dea oloriregas, ridens, contorquet habenasCum geniale fremunt, Aprili mense, Favonii;Ridet ager, rident sata laeta, boumque laboreis,Vitiferisque favens iuga collibus auget Iacchus.Aequora saeva etiam molles sentire ferunturInterdum faculas, alioque extollier aestu.Heic Europaeo quondam concepta furoreCum duros, Asia imbellis, non ferret amoreis,Persica transmisit periuris agmina portis.Ponte sub insolito latuit mare; Terra sororisIura habuit, longis ubi nuper navita tonsisVix bene frendentis furias fugiebat aquai,Alae Equitum densis incedunt undique turmis.It pedes in campo, nec scit compendia, Nerei;Interea sicco Seston miratur AbydosStare pede, et sociam Sestos miratur Abydon.At, licet ipse foret belli mala causa nocentis,Indignatus, Amor, caras violarier arceisDirupit molem, atque iniecto marmore mersit,Nant trepidi Persae vada salsa; alioque tumultuEurope Paeana canit, manesque Laconum.Stat Seston iuxta aeternis immobilis annis,Omnia quae radiis vestit, Phoebeia Lampas,Invito fertur turrim contingere cursu.Illa manet fatis, et saevi testis Amoris,Carmina perpetuo Museia tempore servat.Heic olim, Iuvenum communis flamma piorum,Hero virgineos thalamos, heic lampada habebat,Heic olim, argutis communis flamma puellis,Nabat amore novo iuvenis sua furta Leander.Sestias hac specula vibrantem flamine flammamTexit, ah immitti superarunt flamine Venti.Hac puerum aequoreos sine nave et remige fluctusNantem vicerunt undae, et fera fata tulerunt.Hero pulchra fuit Iovis alto e semine Virgo;Nam pater omnipotens, placido perculsus Amore,Postquam infelici subtractum fraude Typhoei(Demens qui gravium gaudens stridore tubarumArcadicos nequiit Cadmi contemnere cantus)Restituit fulmen, spirans etiam horrida bella,Centimanas strages, et iacta fervidus Aetna,Herminonae in gremio caelestia semina liquit.Hermione denis expleto mensibus annoCallithoen peperit; poterat gaudere parentisNomine, at e nata sponsam fecisse probaturIuppiter; huius erat duplici de semine prolesEurynome, cui nata, uterum Iunone levante,Ultima Sestiacis Hero praelata puellis.Illius ut primum vidit cunabula, ferturBis doluisse patrem, nec spes posuisse maritasOmnivolus, dubios confessus, Iuppiter, igneis.At tibi, quae superos incesto crimine foedas,Turba Poetarum, quo turbine saeva flagellisObstrepit Alecto, et geminae serpentibus atrisInsistunt contra, diffuso crine, sorores!Hero ut prima novae tetigit cunabula lucisIam Iove digna fuit, infans formosa, parente.Qualis erat patrium femur, et sua fila relinquensCui genitrix genitorque fuit Iovis unica cura.Illius ambrosio fulgebant vertice crineis,Qualibus hiberno radiis, Titania lampas,Orbe, nive albenteis, vibrans, inter videt herbas,Ducta vel ut tenues auri dat lamina sulcos,Ingenuos filo tenui mentita capillos.Quos scobe cum crocea venti sparsere volanteisPurpureum flavis accendunt aera fibris.Qualibus in summo spumas Venus aurea pontoExpressit, nondum tota pingenda figura,Nutricum tenus exscendens de marmore cano.Qualibus in flammis ponendae exordia vitaeAeternus repetit, naturae gloria, Phoenix,Cum gravidum Casiae conscendens gramine nidumSolis ab intuitu radium desiderat, et seImpendit sibimet, vitamque a morte reposcit.Sic tenui si qua nutabant forte capilliVi Zephyri. Exsanguis vitam repetebat Amator.Histricis ut nullo figuntur spicula nervoSic croceo Iuvenes figebat crine puella.Frons brevis ingenuam retro sparsisse laboratCaesariem, quae cum crispo sibi reddita cultu estUt neglecta, vago frontem pede currit in ipsam.Fibula eam ex auro crebro discriminat orbe,Caerulea innectens gemma, quam circulus ambitLactea candiduli reserans confinia colli,Ipse ebore e nitido, per eburnea colla relucens.Non alia aureolos extollit machina crineisAut premit, ingenium formae Natura ministrat.Sed modo virgineo decerptis floribus ungueEffusum retro conscendit serta capillum.Ille agili nitidos humeros, et eburnea collaVerberat insultu, seu procedente puella,Seu circum tenues vento crispante susurros.Omnia quae attonitis oculis spectabat AmatorNativum sorbens de crine Cupidinis ignem.Interea bicolor variata rosaria vultusExplicat, et roseo niveum premit orbe nitorem.Daedala malarum lusit Natura pudorem,Ut candore genae necquiquam ardente, triumphent.Inferius paulum rutilo succensa pyropoOscula, malarum confutavere ruborem.Per quae anima ambrosia sensim proflabilis auraNectar olet, vegetatque sui violaria vultus.Artificem heic Superi consummavere decorem,Tota vacat puerae Naturae daedala virtus.Prodiga nil perdit, nil quicquam livida celat.Omnia sed pleno deducit munera cornu.Sidera mollivido quid ocellorum ignea dicamLumine? quae tenui ludunt nictantia nutu,Illa procul cernens credit Cynosuran Amator,Pendet ab his, et ab his nat Amoris amabile flumen.Nulla capit saties spectantem, oculosque videndoFit Iuvenis totus, corpusque in lumina volvit.Heic habitat iuvenilis Amor, petulante choreaNonnumquam exsiliens, meditataque carmina prodit.Carmina quae ignoti flammata Cupidinis aestuMens secum canit et fundamina ponit Amori.Ut teneram in vocem iures pendere labella,Lumina prae teneris dicas cantare labellis.Illa locuturo poscunt fulgore loquelamEt responsa, parant, et iam responsa reposcunt.Blandusii ut reddunt speculantia lumina roresIn pellucidulis quidquam spectabis ocellis:Nigra in candidulo iam pupula fulminat orbeAusa superciliis nigrantibus opposuisseAmbrosium teneri frustra candoris honorem.Hic Charitum aeternas fixerunt agmina sedes,Agmina sancta coli, pueri fixere Lepores.Ut Rosa prospiciens de pictis ebria sertisPurpureae niveo prospectant circite malae.Tota Rosa est facies, vultum violaria dicasCandida, puniceis intersita floribus orbem.Oscula quid repetam, sub hiantibus illa labellisDissita ut argutae veniat nova semita vocisIlla neges vidisse satis, traxere negantemSuavia, et in labiis Venus imperfecta pependit,Dulcia proludens belli simulacra futuri.Heic animae facili transmittunt tramite seseInque vicem redeunt, atque insatiabile ludunt.Cetera quae Pietas pro Virginitate verendaCondidit, incesto non est, loca, prodere versu.Si qua latent meliora putes: potiere putando:Nulla Dea est quae non nascentem comserit HeroMuneribus functae caelestibus ilicet omneis,Spicula clementi Cypris suspendit ocello,Quis miseri pariter occidebantur Amanteis,Atque novam amisso reparabant pectore vitam.At Chariteis dulces emendavere loquelasPunicea arguto tinguentes labra lepore.Gratividam faciem Sapientia Palladis ornatMunere, ne qua mens pulchrae rudis obstet Amori,Hinc Pudor, hinc duplex in Amore ferocia, dum seSubtrahit ardenti iuvenile, Modestia, pollens.Singula Pieridum quo narrem dona sororum,Quid, Diana, tua, et semper-florentibus HebesOfficia in membris, vivos imitantia flores?Quos modo complexu sertum in geniale decoroArs vocat, aut sparsos ornare altaria mandat.Illi inter sese paribus funguntur ocellis,Cumque colore vago fugientia visa sequantur,Una tamen facies uno fulgore renidet.Qualis in Harmonia quondam concentus Amorum,Quam Tyrio pater ipse iugandam Cyprida sensit,Narrantem spatiis excludit Phoebus iniquis,Atque aliquis forsan, cui notior aula Dionae,Explebit studium, proprii simulator Amoris.Quod si pulchra fuit Iovis alto e semine Virgo,Non puer imparibus tenuit virtutibus illam,Seu genus et proavos, sue diae munera formae,Coniugium nemo cupiebat dignior Herus,Quam tener annorum primaevo flore, Leander,Quem Seston contra felix nutribat Abydos.Hic, nisi quod validis maior vis artubus, aususFlammat in ingenteis, et mascula pectora sanguisNobilibus iuveni stimulis praesignat avorum:Virgo fuit, qualem sponsus desideret alter.Nemo virum puero se tempestate sub illaAequabat saltu, pernicibus ales in armis.Aut lucta vibrare pedem, vel viscere lentoCertior, absentem telo prope constitit hostem.Illum aequaeva cohors Regem per ludicra ducitCastra sequens stipatque gradu maiore superbum.Martia saepe sequi generosior arma cupivit,Arma cupivit, Amor nitidis succedere signisSuadet; abit tenerum lactat qua dia Voluptas,Et blandae Veneris Marti praeponit honorem.Hinc flavum recta nectens cervice capillumDignus Apollineis radiis, et praepete curru,Suavia composita ludebat proelia pace.Saepe humeros pharetra, capulo latus acer eburno,Praedatur silvas, et Cyprin Adonide fallit.Quot niveae puerum suspiravere Napaeae!Quot fonteis, Dryadumque invitavere calores!Spicula cum rosea retinens crispantia dextra,Aureolis per prata fugit numerosa cothurnis,Mox riguum ad rivum positis iuveniliter ardetInduviis, nitidumque invadit cernuus amnem,Victa vel a nimio cum corpora Sole relaxansProcubuit platani semper-florentis in umbra:Deflua caesaries placido salit icta FavonIVerbere, et ingenteis humeros flaventibus impletOrbibus, innumerum sursum et spatiata deorsum.Blanda superciliis Venus insidet: acer ocellosIgnis habet, magnosque animi praenuntiat aestus.Saepe Dea in silvis risit Diana vocantiNoster Hylax, ubi Hylax, atque Endymiona putavit.Nec rigor in forma est, facilem sensere precanteis:Ipse precator adest, et amandi prodigus, ultroVota petenda facit: Nemesis nihil audet in illum;Hanc quoque iam duram veteris subit alea furti:Quid pugnaci in equo sublimis ubi aurea versatArma manu, spumisque ferum furialibus implet?Sentit herum quadrupes tortosque obit impiger orbes.Ipse sui rector, non hunc vel voce vel ausuUrget eques, dedit ingenium schola longa superbo.Vix primum amisit, instat pede protinus illiAtque alium in primi, nondum vestigia linquens,Suggerit ille locum, iam tertius ante secundumPulsus abit, certantque pedes, vincuntque vicissim,Quod memori ex usu longo subit, ipse fatigatInvenisse novum quadrupes, nec Regula fallit.Vix artem posuit Rector, Geniumque remisit,Exiit a vultu, et rapido vestigia cursuPerdidit: ille manet, nec quicquam in sede movetur.Vix voluit restare; pedem prior urget utrumqueCorpore equus reliquo, nec posterioribus utiCommeminit, stat mole sua et fera frena fatigat.Spectanteis stupuere oculi, mirantur euntemCurrentemque, minasque uno feruore prementem.Ordinibus volat ille suis, cum circite primoCoepit obire equitem, nullo vestigia passuLatior exspatiare sinit, quo coepit, eodemDesinit, absolvitque catum, seque imputat orbi.Credibile est talem, Veneris cum proelia MavorsThreiciis mutat clypeis, meminisse laborisNocturni, docileisque equiti glomerare recursus.Grata manet vultu Pietas, aciemque futurasPraeparat in pugnas, et desita bella figurat.Quotquot sublimem contemplabantur ephebumFelicis memores luctae, risere puellae,Et tacito implerunt salientia pectora voto:Quaeque sibi decus hoc soli spondebat amando:Formosam se quaeque putat quando adspicit illamCaesarie pugnans ventis, vestemque nitenteCorpore praepediens, limis, eques acer, ocellis.Olli humeros circum pectusque, et brachia, et armosAmbulat erubeo spatiata volumine vestis.Trans tenueis cuius textus loca candida lucent,Nativo paullum Iuvenis maculata ruboreCirculus ex auro per eburnea colla profectusCaeruleam portat gemmam, quae pectore primoFixa sedet roseumque auget variata nitorem.Carbaseum capiti conum, quem crista decoratAuricolor, dederat genitrix; crista alta FavoniSurgit ope, adversumque fugit, ceu territa, solem,Unde sua maior iuvenis petere alta figuraCernitur, alludunt virides de vertice equinoPlumarumque globi variant spectacula cultu.Hactenus in nulla iuvenis sistebat Amorem,Non piget e dubia suspendere pectora lance,Lanx aequa est Iuveni, quamvis examine nullo.Femineum par est voto genus: omnibus ardet,Ardet amore pari, neque tot discrimina servat.Numquam adeo a patria secesserat hospes Abydo,Sestos ei est nigris vicina remotior Indis:Sestos ei Europa est, Asiam metitur Abydo:Simplicitas isthaec Nymphis popularibus aucta est,Credere quae proprium numquam voluere remotisTale decus, quale ante oculi spectasse negabant.Acer ut in Venerem campo dominatur apricoTaurus, amore rudi, nec fluminis audet inermeVerticibus rapidis latus opposuisse; paternoRegnat in armento, vitulisque nitentibus instat.Ast ubi nec timidum rapidi via verticis aufertEt frustra imbelleis fluvio exegere magistri,Trans campum ardet amans, silvisque inmistus opacis,Obvia fulmineo procurrit praeda leoni.Sic puer imprudens patria dum solus in actaTorret Abydenas insigni flore puellas,Quibat adhuc felix et fortunatus haberi.Invidere Deae: pereuntis fabula dura est;Nec sine lacrimulis Musarum hanc Gratia narret.Tu mea, Tempus edax, utinam servare valeresCarmina, perspicua Phaethontis quale sororemEridani ad ripas, Electri in imagine servas.Ut teneri vatis lacrimabile, nenia, quondamPraeceptum, Iuveneis cautos in amore doceret.Illi etiam absumpti post tristia fata LeandriSaepe natant pelagus malefidum, in nocte profunda;Spemque locant celsa pendenti e turre lucerna;Turre super celsa statio plorabile fallaxMonstrat iter, ventisque immane sonantibus horret.Ecce autem Aeolia fugiens de rupe procella,Imbellem adverso perimit cita turbine flammam.Nat sua fata puer, sine mente quam institit aequorAbsque anima evadit: sancti flevere parentes,Ordine qui verso moriendi, in pulvere turpiTempora decurrunt senibus restantia canis.Verum ea quottidie quamvis convicia dicam,Verba tamen pereunt, Amor inde potentior exstat.Iam bis in octonos addebat quattuor annosPurpureus Iuvenis, silva cum fessus apricaFontibus in liquidis florentia membra fovebat.Amplexa est Nymphe cupidum, et mala gaudia sumpsitSestia, Abydenae veniens levis hospita turbae,Hospita, quae thalamos absentis frangeret Helles.Quam puer e cunctis lectam tum forte peribat.Illa ubi formosi pausa est data prima laboris,Stulte puer, dixit, quid soli impendis AbydoQuo poteras Seston; stupuit sermonis Ephebus,Ut rudis, et medios fregit iuveniliter orsus:Seston, ais, mea lux? quid tibi quoque, dixit, amatur?Scilicet inter se torni connubia nautaeConcelebrant, umbrisque ardent redamantibus umbrae!Aequoreae aut pristes, immani aut corpore cete:Quaeque domo e nostra pecua eminus AmphitritesCernere, caudarum pulsantia verbere pontum,Possumus, atque haustum vomitu reddentia marmor:Haec sola e pelago norat contemptor Ephebus,Sestiacas turreis ut Abydi robora norat:Cetera cura manet liquidis in fontibus, et quaePer spatia indulgebat equo, caedique ferarum.Instat amans Pholoe, visat quae credere nolit.Consentit facilis. Veneris modo, Sestias addit,Sancta colunt Nymphae nostratem festa per urbem.Quid vetat in tantam comitem procedere turbam?Nec mora longa viae, Zephyris silet aequor apricis;Sponsa fides dextra est: plena spe Nympha recedit;Ille inibi totus, nec iam, velut ante, per omnemSomnus habet noctem; quocumque in carmine votumSestias occurrit, mentemque vocabula turbant.Iamque amat ignarus; nec, uti solet ante, potitur.Totus in absenti, nec ea, quam nuper amabat;Forma nova est, nescit visam, et stupet ante videndo.Nec quid agat sentit, damnatque ferociter aestum.Iamque loquens secum: quid, amati copia, dixit,Nulla super? silvane aliquid mihi perditur ista?Amissum certe est: fors qui me quaero, relictumPraetereo: an potis hoc? certe possumque, voloque:Nescio, sed monstrum est: sic stat, sedet illa, quid ultra?Res nova, nescio quid, sed ut ignis: et ignis in illa est.Sestias e cunctis mentem mihi vocibus illincSurripit: an solus facio haec? quae turba molestat?Sic quoque solus amo, nec amare quod arbitrer, exstat.Omnia sic miris involvens dicta latebrisTorretur Iuvenis, totiesque expertus amantisIngenium, nescit, nec amatum cernit amando.Si modo quid coepit, coeptum modo laesus omittit,Denique vix secum est, magnique Cupidinis hospesFerre deum nescit, nova fax novus ardor in illo est.Saepe domo in vacua vulgus meditatur, in omniEminet una gradu, formaque supervenit omneis.Non videt hanc; vidisse putat: cognoscere, notamAnte, nequit, creditque sibi et frustratur avendo.Ah miser, absenti, si nescis, ignis in HeroIgnis amore novo flagrantia pectora versat.Sestias haec virgo est: Pholoes hanc gaudia narrant,Inscia te ignarum, cupientem tota cupidoTe sequitur te, Virgo, perit: Neque enim improba solumTela domant Iuvenem, turri tuus ardor in alta est.Solivagam inviso pueram placuisse puelloCura subit, oditque suos inclusa parenteis,Votaque servanda pro virginitate resignat.Est Deus ignarae tacito fervore medullas;Quem rerum in magna Natura vivere nescitArdet inops animi, spe praegustante videndum.Nunc videt assiduo florentem lumine Abydon;Et stupet adspiciens, incertaque vota retractat,Nutricemque rogat, decies responderat illa,Plura rogat, nescitque modum, nec crimina sentit,Et sentire cupit: Pudor est quem spernit, eundemPraeponit cupidae, nec quod dolet, improba, damnat.Errori superest Amor, ignotumque VoluptasSpe Iuvenem peregrina capit: sic mutua falluntVulnera, nusquam Amor est, et Amore insanit uterque.Tale ferunt vulnus, saevo mucrone patratum,Arte Machaonia nostros curare Magistros:Sola salus ferrum est; ferri, quod vulnera fecitPurpureo laesi mucronem sanguine tingunt,Liciaque involvunt, et apertum viribus unguen;Interea nescit partem revirescere victamAeger, inops curae: tener illi in vulnere lotoSentitur gemitus; iamque acer obambulat ignisFundamenta mali, sensim spatiatus ab imoDonec hiascenti componitur ore cicatrix,At fera cum ferrum sors sub victore reliquitHicque mali gnarus, stillantem sanguine laesiUnxerit hac adipe gladium, atque in Sole vel alguTorruerit, studio pestem duplicabit acerbo:Letifer extemplo vulnus dolor exedit, et seHaerentem morbus sine semine subicit intus.Ille furens frustra medicas bacchatur in arteis,Nulla via est vitae, nisi in ungendo utilis ense.Hunc quocumque potest humilis supplexque rogatuImpetret, hostileis non sit pudor ire petitumSuppetias, turpe est: sed quid sit turpe coacto?Talis in absenti iuvenilia virgine torretPectora Amor; nulla est capto medicina Leandro,Ni, miser, unde malum est illinc petat ordia vitae.Sic quoque non visi flammas face, numine solo,Virgo rapit pueri, flagrantemque aemula flagrat.Spicula confuso victorum in sanguine tingitPar furor, et telo discrimina perdit utroque.Saepe ubi vel fato, vel inepti lege pudoris,Ignea torpidula moritur medicina quiete,Talibus in morbis, vitaeque ambagine tanta,Barbara mors sequitur: vel poste nefandus ab altoNectit Amor leti informis, sine forfice, nodum.Iphis Anaxaretae furiis contemptus ut olimTriste pependit onus, saxo modo mollior illa est.Ut pia periuro pro Demophoonte LycurgiFilia, traiecit iuvenili pectora ferro;Lesbias Ambracium saliisse Poetria in aequorDicitur, argutum frustra modulata Phaonem:Utque Libys Phrygio vitam mucrone recidit;Troius hunc alios exsul servarat in usus:Vela ferunt venti, iacet alto vulnere Dido.Vixit adhuc felix, nec in ordine nobilis istoSestias, at magni dein panditur orbita fati.FINIS LIBRI PRIMI.