ARGUMENTUM et Methodus scribendi.
MAGNI TILLII, cuius bellicosis Manibus parentatum imus, incomparabilis et animosa virtus, non un um excitabit, opinor, Oratorem ad dicendum: neque unius Historici disertam veritatem, aut Poetae sacram solicitabit facundiam, Erunt, qui per illius laudes sonantibus periodis, vividoque eloquentiae spiritu nutriti decurrent: qui facta narrabunt posteris, fidem vix habituris post aliquot saecula; nisi unanimi voto conspirantis huius aevi canitiem venerarentur. Erunt denique, quorum praecordia aetherius ille afflabit calor et vis, quae numeris religiosis verendum M. TILLII illigabit encomium. Providerint utique Superi huic Achilli suum
Homerum, et Aeneae Maronem suum. Nos submissius in ista Parentalia ingredimur, neque ea tentaturi; nisi indignationem totius orbis timuissemus. Ingolstadii Heros iste gladium recondidit, cingulum militare deposuit, castris vitae mortalis exutus, fatis concessit. Ne nos ingrati simus omnes, quotquot Ingolstadii degimus; si pro salute Patriae totius que Imperii Romani occumbentem, nullo pietatis officio, officiique dignitate prosequamur. Quamquam non ignorem, quid hic obici possit: nempe, ut magnifice de TILLIO sentiam, in digebo lenociniis tropisque Rhetorum? Quis ergo reprehendit TILLIUM? res eius gestae quem fugiunt? qualis quantusque TILLIUS sit, facta loquuntur, loquitur orbis, loquuntur bella, testantur victoriae, virtus denique diserte satis perorat: meruit M. TILLIUS, ut suimet ipsius M. Tillius, in laudando non sit
alter, quam Honor ipse. Alii ita dicent: Vulgare iam nimis est, tritumque, laudari, maxime pollinctum: insignia merita, et in Rempublicam collata beneficia, integrisque impensa regnis, dignius aestimantur; si ob magnitudinem ex grati animi reverentia taceantur, habet aliquid supplex, suamque indignitatem professum silentium, quod in oratione superba, aut tinniente poesi desideres. Quis autem M. TILLII facta pro dignitate efferat? vituperantur Heroes, si a tepido vate celebrantur: eloquentiae flumen amant milites, qui saepe torrentes transnatarunt: armata virtus ipsa sibi pretium est; verumque decus, non ad cotem humilium ingeniorum, sed ad mucrones gladiorum exacuit. Untrisque respondeo. Primo M. TILLIUM non futurum celebriorem, si laudemus: nos vero ingratiores, si taceamus, neque solum laudes ab
oratoribus emanare, quibus sufficiunt; verum etiam illas, quae omni facundia maiores, capacitatem quantivis excedunt ingenii. Deinde, esto: M. TILLII gloria, quo propius ad eam accesseris, semper maior instar montis appareat: habet tamen et Poesis suas rupes montesque, et canora saxa; a quibus encomium Ducis, exili licet versu impactum, suscitat echo. Sic cum foenore reciprocat sonum, seque latius diffundit; ut non semel etiam festivos classici fremitus referre audiatur. Qua ratione inducti non pertimuimus gloriosos M. TILLII manes honorare: ad quorum PARENTALIA more solenni peragenda evocavimus Provincias ac Regna, quorum velbella feliciter gessit, vel hostes fortiter domuit. Erant autem PARENTALIA apud veteres nihil aliud, quam Convivia in honorem praecipuorum funerum instructa. Usurpatum postea nomen
pro officio debito, mortuis Heroibus exhibendo: ut idem sit PARENTARE, quod defunctis PARENTIBUS, vel Patriae patribus iusta persolvere, sic dicimus: PARENTATUM EST ILLI: PARENTALIA FABIO MAXIMO SUNT HABITA. P. AEMILII, CORVINI, CAMILLI PIIS MANIBUS PARENTAVIT S. P. Q. R. ubi et ludi atque spectacula sunt edita. Hic M. TILLII PARENTALIA, ut dixi, ipsa Regna celebrant: quae veluti Personae os, humeros, habitumque Divis similes, adeoque maiorem mortali speciem referentes, in nostri luctus funebri spectaculo, severa gemeindi voluptate fruuntur: doloris enim amorisque conflictu, ac variorum affectuum tempestate regios inundant animos vultusque, et magnifice plangunt: demum singularibus modis atque Caerimoniis Magno Funeri omnem honorem habent. Scribentem, versu Iambico decebat uti. Sed Heroi maluimus Heroicum offerre: nisi ubi in quinque choros,
flagitantibus illis peculiare genus, fluctuans varietate metrum transfudimus; et in medium scenae produximus pedes, magis minusve amne Pegaseo lotos, memores luctus, atque dignitatis in luctu. Ad munus istud ab Honore promissum editumque invitati unus aut alter: qui certis temporibus interloquuntur, sumptaque occasione ex Divarum affectibus, atque colloquio, orant M. Tillii laudes, deductas ex pietate, prudentia, religione, castitate, sobria vita, aliisque virtutibus, bellorum Duci necessariis, etsi raris. Subinde contrariorum argumentis permoti, nonnihil de vanitate fluxarum rerum, miroque mortis apparatu, ac vera bene vivendi ratione disseruimus, quo canendi scribendique modo ac genio, plerasque huius Semidei virtutes, quae quidem orbi innotuere, commodius atque illustrius a nobis exornandas esse, arbitrati sumus, opportune suo loco, vel astrictas numeris, vel oratione diffusas.