10 March 2004 Ruediger Niehl markup
typed-structural tagging complete-semantic tagging incomplete-no spell-check
07 April 2004 Kim Barkowski markup
semantic tagging completed - Morpheus spell-check performed
07/2010 Reinhard Gruhl markup
some corrections inserted - ELEGIA XXIX. supplied (without semantic markup)

---

image: s001

R. P. JACOBI BALDE e Societate JEsu OPERA POETICA OMNIA Magnam partem nunquam edita; e MM. SS. AUCTORIS Nunc primum collecta, ET IN TOMOS VIII. Distributa. TOMUS V. CONTINET SATYRICA. SUPERIORUM PERMISSU ac PRIVILEGIO. Impensis MARTINI HAPPACH. ET FRANCISCI XAV. SCHLÜTER, BIBLIOPOL. MONACHIJ, Typis Joannis Lucae Straubij, Anno 1729.

---

image: s002
[gap: body text p. 2-241]

---

page 241, image: s241

ELEGIAE VARIAE.

---

page 242, image: s242

MOnendus aliqua Bonus Lector nobis visus est circa sequentes Elegias. Collectae quidem sunt, uti reliqua omnia, e MM. SS. Auctoris [orig: Authoris] nostri posthumis. At ille plerasque destinaverat ad secundam, tertiamque, quam meditabatur, Uraniae suae partem, opportune inserendas. Sed cum Opus illud penitus reliquerit imperfectum, virium debilitate, et sancta morte praeoccupatus, fragmenta saltem tanquam tabulas e naufragio residuas, et dispersas, quales erant, dare maluimus, quam labore Auctoris [orig: Authoris] mentem et Ingenium non aequaturo, conniti, ut in unum integrumque aedificium consurgerent; cum neque Praxiteles ausurus fuisset statuam perficere, quam Phidias mancam reliquisset.

---

page 243, image: s243

URANIAE, Seu animae ad Christum Sponsum inter fallaces illecebras periclitantis suspiria. ELEGIA I.

O Quis flammiferum mihi det conscendere currum
Qualis Thesbitae missus ab axe fuit!
Quis me, ceratas ut possem sumere pennas,
Instruat ingenio, Daedale docte, tuo!
Sola tamen restant scribenda ad carmina pennae.
Iuncta nec est humeris nexilis ala meis.
Ergo ad DILECTUM pro me latura salutem,
Nuncia secreti, litera testis eat.
Quid scribam? si non temeraria nostra querela est:
Stare queror tardos in mea vota dies.
Sponse, quid in causa [orig: caussa] est? mea Lux, mea sola voluptas
Quod tam longinquus, tam taciturnus abes?
Destituis maestam [orig: moestam], neque me curare videris.
Dicebas abiens: nostra columba vale.
Evehor aetherias victor rediturus in arces.
Hic tibi promissum vado parare locum.
Exspecta modicum; donec tua vita revertar.
Si non hoc anno; forsitan alter erit.
Exspectem? totiens [orig: toties] quae iam, te absente, racemos,
Et canas segestes, lapsaque poma lego.
Quid mihi cum vili terrestris cespite glebae?
Quid mihi cum caelo, si meus abfit Amor?
Ex quo signata est liquido pede candida nubes,
Quae te suscepit, restituitque Patri:
Quando ego te vidi? quoties mihi signa dedisti?
Ut scirem memorem te procul esse mei.

---

page 244, image: s244
Et tamen exspecto. Praeter te admittere nullum,
Quisquis is est, animo statque sedetque meo.
Me miseram: si sic animo distamus uterque,
Sicut inaequalis conditione loci.
Tu frueris caelo: terris ego sola relinquor.
Tu vitae potas flumina; mortis ego:
Te stellis late radians oblectat Olympus:
Me stagnans lacrimis imaque vallis habet.
Votum est, in volucrem mutari saepius albam:
Utque avis, aerias scindere posse vias.
Invida sata negant. moles nimis obstat opaca.
Corporis attineor pondere pressa mei.
Talis in Odrysia degit captiva triremi;
Vincta manus manicis, compedibusque pedes.
Haud multis opus est, ut liberer. annue tantum.
Dic: animosa vola, protinus ales ero.
Interea lacrimis [orig: lacrymis] oculi vitiantur obortis.
Quae semper manant more liquentis aquae.
Buxea pallescit facies: color ore recessit.
Qui me cumque vident; ista, fatentur, amat.
Dumque moras nectis, cessantia sidera culpo.
Nam facie, mors est ipsa, carere tua.
At puto, te tantum careo, nulloque dolore
Torqueor, et iusti causa [orig: caussa] timoris abest.
Forsan ut agrestem iam spernis, et abicis [orig: abiicis] aegram:
Quaeque olim placuit, displicuisse potest.
Inter adulantes, sed plenos fraudibus hostes
Sic vivo, ut salvam me tamen esse negem.
Quos servire mihi tribuisti Quinque Ministros,
Insultant Dominae, turba molesta, suae.
Visus et Auditus, Gustusque et Tactus; et ille,
Qui vario nasum sensus odore ferit:
Audent esse proci, blandoque lacessere palpo.
Omnibus alliciunt ad'tua furta modis.
Abscedente uno, succedit ineptior alter.
Paene mihi lis est cottidiana [orig: quottidiana] domi.
Thecla feras inter minus oppugnata cruentas,
Antiochi saeva Regis in urbe fuit.

---

page 245, image: s245
Indomiti caecum manifestant cordis amorem.
Pluribus aut totidem scripta refello notis.
Transmissis tabulis votum extorquere laborant.
Allido terrae, frustaque calco pede.
Nec tamen absistunt mordacibus urere dictis.
Naribus indulgent: aure oculoque micant.
Ridentes quaerunt: ubi sit Meus ille, tot annis
Exspectatus? ubi Sponsus, amorque meus?
Ille brevi veniet, respondeo: parcite sannis:
Et non tardabit, fallere nescit amor.
Ergo qua possum, famam defendo pudicam:
Et mecum tacite flens sine voce gemo.
Uranie cauponis erit! clarissima Mopso
Nubam! me dicet Pharmacopola suam!
Praeda Mathematicis fiam et cerdonibus ipsis!
Cur non et scurris denique nupta trahar?
Ludibrium modo sum Pictoribus, atque Poetis.
Me coquus, et fallax Miles habere cupit.
Horreo; et a collo remove tua brachia, clamo.
Abstrahe lascivas improbe leno manus.
Assiduo stimulis luctans exerceor istis:
Nec requies curis tristibus ulla datur.
Tundimur, ut rupes, in quas cum turbine rauco,
Fluctibus alternis irruit unda maris.
Quam miserum est inter lenones degere vitam!
Numquam [orig: Nunquam] non rixas litigiumque pati?
Eripe, Christe tuam rivalibus eripe sponsam:
Si quidquam sancti noster hic ignis habet.
Hippodamia viros armavit rapta bimembres:
Alcidae cordi Deianira fuit.
Uranien solam laedant impune latrones!
Nullus, qui captam vindicet, ultor erit!
Talia plorantem Pistis solatur et Elpis:
Quae mihi sunt comites consiliumque duae.
Nunc gemo, nunc oro: iam nictibus astra lacesso!
Aspiciens sudis noctibus ire choros.
Sed paene invideo, propius quos sustulit aether.
O sive Erigone, tive Ariadna forem.

---

page 246, image: s246
Interdum manuum labor est mihi gratus ad usum:
Lanaque, quam pecto, desinit esse rudis.
Ut Laertiadae coniunx [orig: coniux] fidissima, sumptis
Submovit pensis distinuitque procos:
Sic nendo quoque lasso manus, et pendula duco
Fila colu; famulos fallere docta meos.
Est mihi trama recens! in qua sub tegmine Serum
Ducta laboratis fulget imago notis.
Hic ego, nate Deo, vitae mirabilis acta
Pingo tuae; prius in pectore picta meo.
Expressum temet pretiosa in sindone nosses.
Effigiem tetigit, qui videt, inquit, acu.
Forma suis distincta locis: variavimus artem.
Iam tener in cunis pusio blande iaces.
Iam Puer excrescens recubas genitricis in ulnis.
Illa tuis pangit basia mille genis.
Celsior hic iuvenis viridi spectaris in aevo.
Ad fontem residens hic geris ora Viri:
Alloquioque tuo sua sentit adultera felix
Vulnera; quae numquam [orig: nunquam] senserat ante rea.
Tu Samarita pius deforme libidinis ulcus
Eluis; et sparsae rore mederis aquae.
Ecce, unguenta fluunt, oculorumque uvidus imber:
Divinosque iacet Magdalis ante pedes.
Prodit et e nigro redivivus Lazarus antro.
Ad vitam redeunt funera voce tua.
Voce tua fiam potius, Dulcissime, funus.
Ut fruar aspectu, mors mihi munis erit.
Virgine nate veni. tua sum, tua dicar, oportet.
Lustrica testis aqua est. Virgine nate veni.
Ecquid ago in terris? nisi uti miserabilis exul [orig: exsul],
Producam vitae taedia longa meae.
Omnes sollicitis numerantur amantibus horae.
Dilatis annus creditur esse dies.
Iustae Ithacum causae quondam terraque marique
Errantem a thalamo detinuere suo.
Postquam subvertit fumantia Pergama fundo:
Qui labor, alterno Marte, decennis erat:

---

page 247, image: s247
Quanta per ambages subiit discrimina rerum!
Quas tempestates non tulit ille mari!
Nulla tuis super est Troia expugnanda lacertis:
Nullus agit dubiis naufragus error aquis.
Vicisti citius longeque potentius hostem.
Palmis et spoliis undique cinctus ovas.
In praedam cessit tibi debellatus Avernus:
Morsque triumphantis sub pede pressa iacet.
Cui tamen est superata bono? me vivere taedet:
Nec licet, ut cupiam, te renuente, mori.
Incassum tracto telas. felicior olim
Prae me Dulichii militis uxor erat.
Stamina ne totiens [orig: toties] frustra texam atque retexam:
Sponse, precor, vitae stamina rumpe meae.
Si diuturna mora est, meque in maerore relinquis;
Nec das adventus praevia signa tui:
Deseruisse tuos alter diceris Ulysses:
Altera Penelope dicar amore mori.

RESPONSUM Ad Epistolam Uraniae, qua Christus solatur afflictam, et erigit diffidentem. ELEGIA II.

AUdis Uranie quaesiti nomen amantis?
Agnoscis vocem squalida [orig: squallida] Virgo meam?
Surge: quid insomnes ducis per taedia noctes?
Curarum cumulos cur struis ipsa tibi?
Ignoscenda quidem, sed non contermina vero,
Nec consulta satis litera missa mihi est.
Arguis ut lentum, neque te relevare parantem;
Quod me non videas; nec videare mihi.
Cum tamen interea cogare impune molesta
Inter tot famulos iurgia ferre procos.

---

page 248, image: s248
Me Laertiadae post diruta pergama confers,
Divisum spatiis semper abesse procul.
Nolim fabellis Sponsam impallescere nostram.
Nonne alios titulos Pagina sacra docet?
Nec tu Penelope, nec Ego sum dirus Ulysses.
Nomina quid nobis ista profana citas?
Sanctius a CHRISTO Christina vocabere: si quod
Aequa mente tulit, tu quoque laeta feras.
Sustinuit tribulos, glaciemque et frigus, et ignem:
Incensi ventrem prompta subire bovis.
Numquam [orig: Nunquam] sum propior, quam cum me credis abesse.
Me nisi stulta neges forsitan esse DEUM.
Illa, illa Italidum longe clarissima Virgo;
Pulcher Senensis flos Catharina Soli,
Cum stygiae furerent, et in hanc sua tela phalanges
Tentarent variis exonerare modis:
Haud Orco cessit, sed contra audentior ivit.
Luctabatur enim vera palaestra fuit.
Infernus larvas, et blandimenta Cupido
Noxia, et obscoenas sparserat ore faces.
Ingessitque oculis digna atque indigna relatu.
Eventum quaeris? non superata fuit.
Cumque apparerum [perhaps: ?], discussoque ora tumultu
Libera, consueto more videnda darem:
Ipsa ire in lacrimas, et me miseranda tueri.
Deinde pios gemitus edere: deinde queri.
Dulcis ubi IESU, me confligente, fuisti?
Respondi: in media pectoris arce tui.
Hic sedi: non ut spectarem praelia tantum:
Sed tibi praestarem Dux animosus opem.
Per me vicisti: mecum victoria parta est.
Nam modo quae victrix, me sine, victa fores.
Certandum est primum. Sequitur post bella triumphus.
Plausus ovans pugnam non venit antesuam.
Pulchrius ornabit crines, quae sanguine rorat
Laurus, et armatas ardua palma manus.
Sic adeo insistas. rigido fortique capistro
Lenones sensus perge domare tuos.

---

page 249, image: s249
Quod bene contuderis perpessos probra repulsae,
Subque iugum Dominae iusseris ire, placet,
At tibi servorum diuturna molestia fessae
Displicet, et luteae rixa ferenda domus.
Flammiferum sed nempe cupis conscendere currum:
Qualis Thesbitae missus ab Axe fuit.
Et desideriis liquidum super aethera ferri.
Atque avidam vultu te satiare meo.
Sed frustra properas: cum vix a littore puppis
Mota, procellosas haereat inter aquas.
Mobilis Humanae vitae confertur imago
Velivolae navi. navigat omnis homo.
Longe portus adhuc. Vastum patet aequor arandum.
Tantisper voti contrahe vela tui.
Multa prius tumido subeunda pericula ponto;
Anchora de prora quam iacienda cava.
Quae pinus Zephyro per caerula fertur amico;
Dicere de cursu, non tamen arte valet.
At trucibus iactata notis et fluctibus atris,
Salva gubernantem laudat ab arte manum.
Omnia tempus habent. gaudendi est atque dolendi:
Candidaque alternant atraque Fata vices.
Plangendi tamen his terris est crebrior usus
Nempe ita fert genius conditioque loci.
Quae bona disposui potiunda Nepotibus Adae,
Vestra, gulae vitio, perdidit Eva Parens.
Stillabunt aliquando quidem caelestia dona:
Sed non continuus nectaris imber erit.
Debetur Patriae laetarum copia rerum.
Nunc esin exilio. Quod satis, exul [orig: exsul] habes.
Degere te media lacrimarum in valle memento.
Ex alto pluviae semper ad ima fluunt.
Hinc etiam caussas plorandi semper habebis.
Tristis ubi vita est; fletus abesse nequit.
Denique quid facias? toleranda adversa recurrent.
Utcumque invertas temet in omne latus:
Crux infra et supra, dextram premet atque sinistram.
Evitare nequis: sed superare potes.

---

page 250, image: s250
Non semper placido Sol purus splendet olympo
Splendida nonnumquam [orig: nonnunquam] lumina nube tegit.
Exoritur tenebris iterum toto aethere pulsis.
Clarior, et rutilas vibrat, ut ante, comas.
Grata superveniet, quae pennis acta citatis.
Unica disiectas auferet Hora cruces.
Immortalia ne mortali in corpore speres.
Non bene conveniunt dissociata sibi.
Donec terrenae retinent contagia glebae:
Et si rumparis, non potes alta sequi.
Vallaris limo, membrorum pondere pressa.
Alas aptabit nulla columba tibi.
Quam multas credis iuvenes optare, quod optas?
An sola Uranie quantulacumque sapit?
Quis non der riguo cupiat solacia caelo?
Mentibus infundo qualia saepe piis.
His tamen, his caruit lustris tribus amplius una.
Aurifluo patrii gurgite lota Tagi.
Atqui nulla mihi dilectior inter Iberas.
Quam Mulier fortis, nostra Teresa fuit.
Nosco meos: atque ut fulvum probo in ignibus aurum.
Discitur adversis, an sibi constet amor.
Perfer et obdura, multos spectanda per annos.
Nunc pia, nunc sterilis, nunc quoque tristis eris.
Ex sucus [orig: succus] pumex tibi saepe videberis; ante
A lacrimis veluti spongia visa madens.
Effigiem nostram misisti in sindone pictam:
Lanificum magnae scilicet artis opus.
Laudo quidem studium tamen, o carissima [orig: charissima], mallem
Impressam fibris altius esse tuis.
Cor peto, non telam. cordi inscribatur imago.
Quid mihi cum Phrygibus, Mygdoniaque manu?
Longe alios poscit quam textos ille colores;
Morte sua, vitae qui tibi causa [orig: caussa] fuit.
Pinge: ut sanguineo sparsus sudore rigarim
Montis oliveti Gethsemanique iugum.

---

page 251, image: s251
Finge: sed infami te propter in arbore fixum.
Exsanguis facies, verior illa mea est.
Commendata, velim, tibi sit Patientia, flores
Colligit haec virtus, sanguine pasta meo.
Dignave, quae digitos spinis subducit acutis,
Virgo coronari mollis inersque rosis!
Virtutes inter dici Regina meretur:
Utilis ad quaevis extenuanda mala.
Ardens incendit febris? Patientia morbum
Corriget. haec poterit sola levare sitim.
Amburet carbo famam? Patientia probrum
Diluet, in puram dissoluenda nivem.
Cerberus occurret? faciet Patientia mitem.
Prodit et ex saeva tigride gratus odor.
Impugnabit atrox hostis? Patientia franget
Irarum stimulos: fiat ut ibis apis.
De petra quoque mella fluunt, oleumque, merumque:
Duraque mollescunt marmora, flante Deo.
At metuis; ne te spretam fortasse relinquam;
Et stabili careant haec mea pacta fide:
Desine triste queri: non sum tibi causa [orig: caussa] timoris.
Ne tibi tu fias ipsa timenda, cave!
Quam semel amplector, dilectam desero numquam [orig: nunquam]
Foedere ni rupto deserat ipsa prius.
Tu mihi iam totis haeres infixa medullis.
Tam fortunato dic bona verba die.
Quando oras, mecum loqueris: tecumque vicissim.
Quando legis, reputa; me tibi velle loqui.
Saepius in Templis aras invise. Sacerdos
Sistere praesentem me tibi quisque potest.
An non sum praesens candenti Panis in orbe?
Angelicum sumis, mystica liba, cibum:
Meque simul. nonne hac nivea sub nube recumbo?
Abditus, at vere: totus, homoque DEUS.
Sacratum puro laticem cum sulcipis ore,
Purpureo nostri sanguinis imbre mades.
Et dubitabis adhuc, an sim tibi proximus absens?
Si modo regnet in hoc pectore casta Fides.

---

page 252, image: s252
Per quos prospicio cancellos, atque fenestras:
Novit, et ad moto detegit Ista tubo.
Crede, et vidisti: dicenda beatior inde.
Audiit hoc Thomas erubuitque meus.
Haec summa est: oculis quem non spectabit apertis;
Hunc melius clausis caeca videre potes.

URANIAE CONSOLATIO seu Paraphrasis illius Versiculi ex Psalmo 93. Secundum multitudinem dolorum, meorum, in corde meo, consolationes tuae laetificaverunt animam meam. ELEGIA III.

VIcimus! immites venti posuere; nec ullo
Flaminis adversi fluctuat unda metu.
Vicimus: et tenebras hilari splendore fugavit.
Quo minime rebar tempore, pura dies.
Aspera fugit hiems [orig: hyems]. Borealia praelia cessant.
Impulit antennas mollior aura meas.
Ridet aquae facies. Decimo terrentia fluctu
Marmora stant placidi languida facta maris.
Expulsae vacuo cesserunt pectore curae.
Anxietas animi, luctus et omnis abest.
O lepor! o requies! o sanctae gaudia mentis,
In summo videor Thaboris esse iugo.
O supra solem facies spectata serenum!
Vestis ebur candens vincit et alba nives.

---

page 253, image: s253
Quis mihi tam subitas affixit Daedalus [orig: Doedalus] alas?
Aut quis Bellerophon subdidit alter equum?
Me divina vehens rorantes gratia pennas
Explicat, et largo perpluit imbre sinum.
Et quasi sublatam volucris tenet ala columbae!
Quae prius inviso pondere pressa fui;
Radit iter liquidum niveis mens candida plumis.
Terra tenet corpus. Mens super astra volat.
Sic certe. medium video discedere caelum.
Scinditur in partes aetheris aula duas.
Intersum Geniis vastos gyrantibus Orbes.
Ignea pendenti sub pede castra micant.
Fallor? an ad numerum repetitos audio cantus?
Quidquid id est, suaves advehit aura sonos.
Crederet hoc quisquam! nigrantes posse colores
Tam cito deponi, funereamque togam!
Et quasi momento! nictu velocius uno!
Quam subito laeta est, quae modo tristis erat!
Vox simul insonuit Sponsi, simul ignibus arsi.
Vix tetigit silicem: prodita flamma fuit.
Illa ego prae scopulis rigui quae dura marinis,
Cera velut mollis, iam liquefacta fluo.
In promptu lacrimae, confusaque gaudia manant.
Nescio, quae patiar: sed iuvat ista pati.
Tandem viva ruunt de scissa flumina petra.
Bis virga pectus percutiente meum.
Irriguum duplex supraque aperitur et infra.
Rideo praefletu, laetitiaque fleo.
Iam rursus cantare libet, noctesque precando
Fallere; et excubias continuare genu.
Dum votis adeo superos, et colloquor illis:
Nescio quis Zephyrus mollis in aure sonat!
At quotiens [orig: quoties] modulor Nasarenae Virginis Hymnum.
Nescio quam dulcis profluit ore favus!
Tot flores videor, quot fundere verba palato.
Quidquid tango manu vel pede, sacra rosa est.
Colligo et ex spinis. Quod pungit, me magis ungit.
Quod cruciat, mulcet: quod dolet, illud amo.

---

page 254, image: s254
Vivo ego, non ego iam: sed vivit Spiritus in me
Illius, aeternum quem mihi iunxit AMOR.
Ex quo cum spuma fellis gustavit acetum:
Desipiunt stomacho dulcia quaeque meo.
Non nisi amara placent; hyssopus, odorque cicutae:
Et si quae in scythicis rupibus herba viret.
Cor patet immensum, totoque capacius Orbe:
Cor dilatatum est, sicut arena maris.
Iam votum est immane, pati. Tormenta Neronis:
In caput hoc Phalaris totus, et aetna ruant.
Impetus est, lacero tot corpore vulnera ferre:
Quot patiens Sponsus sanguinolenta tulit.
Impetus est, recto pugnis occurrere vultu.
Impetus est lentam sub cruce ferre necem.
Quin animosa tuos itero, Christina, labores?
Te te ego per flammas densaque tela sequar.
Christinae nos urget amor Mirabilis, omnes
Instar prodigii nobilis ire vias.
Impetus est, vestire rotas, intrare sepulcra [orig: sepulchra]:
Irritare truces in mea Fata feras.
Impetus est, raptas ex busto mandere prunas:
Tradere vel Brasilis membra cremanda focis.
Impetus est, cum saevit hiems [orig: hyems] in frigida mitti
Flumina, sub curru, Parrhasis Ursa, tuo.
Impetus est, radiis opponi solis, ad Austrum:
Ut pascam culicum quemlibet uncta globum.
Impetus est, ferventis aquae sub gurgite nare:
Rursus et ad nivium plaustra rigere gelu.
O ego dum fiam vivum tibi. CHRISTE, cadaver:
Caesa per innumeras spargier opto neces.
Uranie, gaudes? et iam tibi tota videris
In Fortunatis Insula facta locis.
Altior a terris alas te credis habere:
Et stellas propius tangere posse manu.
Aurea tela iacis: sed dic: quo dirigis arcum?
Errabis, si non sit tua meta DEUS:
Heu! cave, ceratis ne vana superbia pennis,
Icarias alio nomine signet aquas.

---

page 255, image: s255
Ausculta: dum te liquidus circumfluit aether:
Consilio Vallis Clara iuvare potest.
Aut potius Clara famosus Valle Magister.
Expertus varias noverat ille vices.
Parva mora est, brevis hora: dolor curaeque redibunt.
Inderelicta tibi tota manebis iners.
Ibis in antiquum. Si taedia multa tulisti;
Alternis iterum taedia plura feres.
Interea, siquid sapis, et meliora capessis;
Confer delicias ad pia lucra tuas.
Bernardique memor caelestibus utere donis.
Nam brevis hora fugit, nec mora parva manet.

INFELIX CONIUGIUM Sive Dialogus Animae cum corpore suo luctantis in Coemeterio. ELEGIA IV.

NOx erat, et dubiae fulgebant sidera Lunae.
Astrorum tanto clarius agmen erat.
Carpebam placidum, quamvis in stramine, somnum,
Lassatos artus presserat alta quies.
Quaque domo iacui, stabat vicina sepulcris.
Contiguas Manes incoluere specus.
Cum subito mihi visa fui sentire tumultum
Nescio quem, tenui praetereunte sono.
Protinus excussus languentibus avolat alis
Destituens dulci membra quiete sopor.
Dum timide ausculto, sensi increbrescere murmur:
Quale solet primis motibus esse maris.
Erigor in cubitum melius captura susurros.
Lis erat alternans, rixaque plena minis.

---

page 256, image: s256
Prorumpo tandem stratis, et pando fenestram:
Qua minor occiduam respicit ursa plagam.
Horrebam aspiciens. Consurrexere capilli:
E trepido salsus pectore sudor iit.
Hinc Anima ingentem surgens extenderat umbran:
Quam longam campis Vespera sera iacit.
Instar pyramidis turrita exstabat [orig: extabat] imago;
Nigra tamen: flammas pectore et ore vomens.
Inde sepulcrali corpus se mole levabat,
Funereo vultu, Funereoque situ.
Lurida per longum serpebat vipera collum:
Vixque cohaerebant ossibus ossa suis.

ANIMA.

Spiritus ex clamans prior: huc de forme cadaver;
Huc ades e pherero serve scelesto tuo.
Agnoscisne Animam? quae te miserata, tot annis
Rexit, nutrivit, vivere posse dedit.
Ecce, tui causa [orig: caussa], quae iam toleroque, feroque.
Aspice ferales mortis in ore notas.
Excruciant tenebris addictam Vermis et Ignis.
Eheu! perpetuo Vermis et Ignis edent.
Sic nimis infelix aliena piacula solvo:
Dum dulces furias et tua furta Luo.
Quidquid enim indulsi, mihi Iudicis urna severi
Imputat: aque tuo crimine plector ego.
Massica quod cupide, me permittente, bibebas;
Nunc fumum et faeces ex Acheronte bibo.
Quod stomacho volucres scythicas donaris et Indas;
Nigra propinatur rana voranda mihi.
Circumflexa latus torquendum cingit echidna.
Me tuus hoc torques gemmeus angue beat.
Molle quod ornabas argento corpus et auro;
Hoc splendere modo firmate posse, datur.
Prae Phrygia picta est: quam tu taen unice amasti.
Aulam Sidonia suetus adire toga.
Aspice, quam radiet! (ruptis incendia filis
Fluxere: et vestis fulguris instar erat.)

---

page 257, image: s257

CORPUS.

Haud ultra tenuit Corpus miserabile vocem.
Perrupit lentas ira dolorque moras.
Intendensque cavos orbes pro lumine adempto,
Postquam Sarcophagum quassit utraque manu;
Talibus orditur: Quid me damnata lacessis?
Non satis est, solam te meruisse pati?
Nil iam debentem superis, leti [orig: lethi]que sopore
Invida compositum non patiare frui?
Sed pronum est illi naturae evertere leges:
Numinis aeternas quam violasse scio.

ANIMA.

Obstrepit, ut video: quod semper nempe solebas.
Semper enim dura fronte rebellis eras.

CORPUS.

Cur non obstreperem? manifesta calumnia Funus
Pulsat, et innocuum post sua Fata premit.
Multa quidem improperas, commisso crimine Falsi:
Quae iusta Facti lance probanda forent.
Ac nisi te rabies proprii vexaret amoris:
Scires, quod nullum culpa aliena gravet.
Tune, mei causa [orig: caussa], conficta piacula solvis?
Tu dulces furias et mea furta luis?
Vera, pudenda tamen, loquar: (et fateare, necesse est)
Ambo Dei tabulas fregimus, ambo rei.
Officiumque suum neuter fecisse probatur.
Sed maculam culpae tu potioris habes.
Mens penes est animam, divisque aequata voluntas.
Illa ratis clavam, summaque iura regit.
Illius ergo fuit, certo moderamine sensus
Seu laxare tuos, seu cohibere meos.
Ecquid dissimulas? an non utriusque ministri.
Quinque mei pariter, quinque fuere tui?
Ultimus et primus man datum agnovit herile.
Vix ego, cuius erant, cura secunda fui.

---

page 258, image: s258
Quid videant oculi, stellam si palpebra condat?
Iusseris: ac tutum condita stella latet.
Iusseris: admoti rapient convivia dentes.
Ni cupias, pascet nulla sagina gulam.
Absque tuo nutu renuit manus ulla moveri.
Pes figet stabilem, te retinente gradum.
Nunc igitur reputa, librato examine: cuius
Sit vitium ac virtus, dedecus atque decus.
Peccarunt sensus? in te peccata redundant.
Respicit auctorem culpa peracta suum.
Cur me, cur sensus famulos peccare sinebas?
Debuimus freno, sed meliore, regi.

ANIMA.

Perfida massa tace. vitiato semine nata.
Duxisti ex utero iam geniale malum.
Insita te scelerum sparsisse alimenta notavi:
Ex quo sum taeda fomitis usta tui.
Saepe gemens dixi: quid falsa ad gaudia tendis?
Quae caro stabunt triste luenda mihi.
Saepe pavens monui: thyasos atque Orgia vita.
Illa nihil sacrae religionis habent.
Omnia fecisti monitis contraria nostris:
Per fas atque nefas dum tibi cuncta licent.
Quod vetitum, placuit, tantoque potentius ibas
In vetitum: vetitum quo magis illud erat.
Qualis ubi abruptis properans ad pascua vinclis.
Libera per saltus luxuriatur equa.
Non audit scuticam, sed nec poppysma Magistri.
Ad notos sonitus, ut levis aura, sugit.
Talis ad illicitos cypriae meritricis amores
Currebas, lapso non revocanda pede.

CORPUS.

Non poteras inhibere meos sufflamine cursus?
Cur tibi libertas imperiumque datum.
Cur tibi supremum numen commisit habenas
Corporis, arbitrio supposuitque tuo?

---

page 259, image: s259
An non in summa capitis statione sedebas,
Hoc poteras leges, et dare iura throno.
Culpatur puppis, si prora illisa recumbit;
Aut temere liquidum per mare scindit iter.

ANIMA.

Heu male morata, et vecors ancilla fuisti,
Ausa tuae petulans spernere nomen Herae.

CORPUS.

Sprevimus! at sperni cur te, male sana, tulisti?
In me cur molli semper es usa manu?
Nimirum deerant furcae, fustesque trinodes:
Et, quibus exciperer, torta flagella tibi.
Iumentum me saepe tuum festiva vocasti.
Si, quod ais, prono corpore tale sui:
Quandoquidem ratione carens, rationis egebam:
Muneris, ut regerer, credo fuisse tui.

ANIMA.

Iumentum quis tale regat? quod cornua tollit.
Vincula disrumpit ferrea, calce ferit.
Cum forte exiguis meritum calcaribus ursi:
Clamabas, Geticum [orig: Gethicum] ceu paterere iugum.
Ac si Tisiphone furerem crudelior ipsa
Ausus eras nimia de feritate queri.
Leniter usa tamen frenis, si quando rogabam:
Communi malles fonte levare sitim:
Caecuba poscebas primo spumantia musto;
Aut botros, quales prela [orig: praela] falerna premunt.
Apposui Cererem. si paullum ablusit arista;
Candidior niveo debuit orbe dari.
Debuit in stomachum descendere Phasidis ales:
Nec lardo incoctum sufficiebat olus.
Illicitum si quid firmata fronte negavi:
Continuo nasum finxerat ira trucem.

---

page 260, image: s260
Non Leo Marmaricus, non sic Hyrcana Leaena;
Non intra clathros sic tigris orba furit.
Funditus ergo tibi cum poenis imputo noxas,
Saevior o cunctis belua [orig: bellua] tetra feris.

CORPUS.

Belua [orig: Bellua]! quo titulo probrum superingeris istud?
Ipsa tamen bruta es facta. merumque pecus.
Quae pecudum ritu, passa es te curva deorsum,
More camelorum, pondere fessa trahi.
Mulo et equo similis; quo te tulit impetus, ibas:
Ceu nulla prorsus praedita mente fores.
En, illa aetheriae pars non ignobilis aurae:
Os sublime gerens, coelituum [reg: caelitium]que soror;
Inter avernales hircos stabulatur et ursos.
Non pudet a superum degenerasse choro?
Nutrita in croceis, caenosum amplexa fimetum,
Et siliquas, veluti porca, comedit harae.
Glandibus infarsit mutans animalia Circe.
I nunc, et brutum me pecudemque voca.

ANIMA.

Talia dicentem flammato Spiritus ore
Non tulit ulterius; concutiensque iubas,
Altius intonuit: tu nostrae causa [orig: caussa] ruinae es,
O nimis ad fraudes ingeniosa Caro.
Capta fui, sicut limoso in gurgite piscis.
At tu deceptae letifer [orig: lethifer] hamus eras.
Fluxa voluptatis fallensque pependerat esca:
Sub qua Mors latuit, morsque vorata fuit.
Ah! quotiens [orig: quoties] volui, plumis et olore relicto.
Supplex in nuda sternere corpus humo.
Ah! quotiens [orig: quoties] volui silvestribus abdere claustris
Indutum sacco, te renuente, caput.

CORPUS.

Non, voluisse, sat est. Virtus laudatur ab actu.
Quam capiet palmam desidiosa manus!

---

page 261, image: s261
Pauper et ignavus marcet spectator in armis.
Debita post pugnam praemia victor habet.

ANIMA.

Quod dixi, repeto: totius causa [orig: caussa] ruinae es:
Qui surda nostras respuis aure preces:
Cum semel invasit venas insana libido;
Nulla retraxerunt verbera, nullus obex.
Per vada, per syrtes, per inhospita saxa ruebas;
Tunc et ego tecum praecipitata fui.

CORPUS.

Frustra haec ingeminas, digna atque indigna relatu.
Vana refert fragili nixa querele fide.
Invitam rapui! calva excusatio, calva est;
Nec munita magis. quam mea CALVA pilis.
Arguis illecebras. cur blandimenta secuta es?
Si velles, certum est, non potuisse sequi.
Quae vis, quis casus, quae sors aut causa [orig: caussa] coegit.
Ut desideriis obsequerere meis.

ANIMA.

Oblatare paras etiam nunc dente canino?
Pergis adhuc contra stare, superbe cinis?
Ut fastum ponas, phalerasque sonantia verba;
Quo miserande iaces, admonet ipse locus.
Cernis in obscura iam te putrescere gleba.
Squalida [orig: Squallida] sub vili cespite membra iacent.
Quid tibi praestiterim, vitali ex lampade nosti [reg: novisti]:
Me sine quid iam sis, post tua Fata vides.
Os hirtum, truncae mares, cava tempora, vertex
Depilis, et, verbo; larva, catharma, lutum.
Cessit ebur formae: cesserunt lumina frontis:
Extinctasque gemunt nocte sepulta faces.
Purpureum buxus mutavit flava colorem:
Defluxit roseis gratia prima genis.
Quid tibi vibratos myrrha deducere crines,
Profuit? armillis excoluisse manus?

---

page 262, image: s262
Numquid [orig: Nunquid] iam cessat Gaetuli [orig: Getuli] pectinis usus?
An speculo facies redditur una duplex?
Balsama spirabas prius, et ceroma Sabaeum:
Nunc omnes tetro functus odere fugas.
Pro molli thalamo, caecum nunc incolis antrum.
Heres [orig: Haeres] ingratus regnat in Arce nepos.
Quas vigili cura, multoque labore parasti
Anxius, ereptas possidet alter opes.
Rident ollares plaudendum Fumis amici:
Eversoque scypho vina relicta bibunt.
Interea turpes colubri tua viscera rodunt.
Maiorem dorsi spina soluta parit.
Pulvis eras: iterum pulvis (velut ante) futurus;
Natus humo, in veterem rufus abibis humum.

CORPUS.

Corpus ad haec stimulatum, et formidabile cingens,
Quos potuit, crudo reddidit ore sonos.
Atque ita cum fremitu: nondum teterrima cessas
Incestare sitos? hic quid Erynnis agis?
Ut te mille trahant Furiae rapiantque bimembres.
I, quo te iusti iudicis ira vocat:
Trans styga, trans Erebum, caligantesque recessus
Ditis, in aeternos abripienda rogos.

ANIMA.

Tu quoque, ne dubita, post saecula pauca traheris.
Haud impune feres iurgia mota mihi.
Parva mora: et tristem mecum rapiere sub Orcum.
Exspectai pullum cincta Megaera suum
Utque pati possis, artus animabo resumptos
Rursus, et ad poenas te reparabo novas.
Ardebunt oculi, nervis in sulphure vivo
Stantibus, et visus quidquid in orbe nitet.
Occurrent Lemures et spectra horrenda per umbras.
Incussura novum plurima monstra metum.
Ardebunt Aures: conchyliaque intima tundent
Incudis strepitus, tartareique canes.

---

page 263, image: s263
Chrysolithis geminata novis splendebit inauris.
Carbo tuus magnes, carbo Smaragdus erit.
Ardebunt patulae nares: fumante mephiti
Implebit cerebrum styx Phlegethonque tuum.
Ex pice conflatus crater halabit amomum.
Digna suo mysta tura [orig: thura] adolenda fluent.
Alterius casiae seges hic amplissima crescit:
Proque croco et nardo foetet [orig: faetet] opaca palus.
Ardebunt fauces: et amaro felle repletae
Gustabunt alias, quam melimella, dapes.
Pro petasone, suas apponet Cerberus offas:
Explebunt avidam frusta cruenta, gulam.
Ardebunt teneri, quos aurum vestiit, artus:
Sericaque, et Tyrio vellera pota cado.
Scilicet Oebalio murex ornabit amictu!
Ah! locus hic solo maestus ab igne rubet.
Totus in accensa nudus fornace iacebis.
Unum constituent omnia membra focum.
Nunc Diris devota CARO secede parumper:
Inque brevem tumulum mox revocanda redi.
Quae iam nil tentis, faciam sentire, quod instat.
Complebit nostras ultio certa minas.
Vivere perpetuam mortem cogemur uterque:
Cogetur vivus semper uterque mori.
Dixit, et in tenues stridens evanuit auras.
Ecce, repentino turbine Terra tremit.
Intonuit dextrum. surgunt ad praelia venti:
Aeraque in Gyrum torta procella rotat.
Inque dehiscentem ceciderunt fulmina fossam.
Sub pedibus late mugiit omne solum.
Ast ego retraxi caput: occlusaque fenestra,
Christe tuos fugi territus ante pedes.
Et solenne meo statuens cum Corpore foedus,
Disce modo, dixi, ne patiare. pati.
Disce modo blandae contemnere commoda vitae.
Ut vita possis nobiliore frui.
Non odium est, sed amor, si nunc tracteris acerbe.
Aeternum ne sim, nunc tuus hostis ero.

---

page 264, image: s264

CHOREAE MORTUALES: SEU SPONSUS A PERSONATIS SALIIS IPSA NUPTIARUM DIE OCCISUS. ELEGIA V.

Argumentum.

FRanciscus Braconius Nobilis Italus Sponsus Annae Fabriabellae, hectoris Arnulphi filiae a Paulo Bembo itidem nobili Italo Rivali per simulationem orgiorum et saltus inter nuptiarum hilaria conficitur. Historia nota; nomina studio conficta.

Quid mihi vobiscum est funesti gaudia mundi?
Vestra nihil puri vina liquoris habent.
Prima quidem facies nitidi formosa puelli:
Cetera tartarei cauda Draconis habet.
Haec ita se crebro, sicut detestor, habere,
Nuntia veraci murmure fama refert.
Duxerat insignis Tuscam Braconius Annam
Hectoris Arnulphi factus in urbe gener.
Rivalem Bembum stimulis hoc acribus ussit.
Praemorso ulcisci dedecus ungue parat.
Consilium furiosus Amor, causasque modosque
Dictabat: nec non fida, megaera, comes.
Tempus erat, luxu quo Bacchanalia fervent,
Et scelerum faeces Orbis in orbe bibit.
Hos statuere dies laeto celebrare thalasso.
His iungenda fuit Fabriabella viro.
Audierat Paulus: coramque Sodalibus inquit:
Incidet in casses praeda cupita meos.
Narrat et inventum. Salii tantummodo simus.
Seria res fiet, quae fuit ante iocus.

---

page 265, image: s265
Non opus est ferro: thyasos agitare iuvabit
Quales in viridi gramine Liber amat.
Unanimes censent foedandum sanguine lectum.
Velabit nostros splendida larva dolos.
Nocte recens suda Veneris iam fulserat astrum.
Dum renovat structas caena parata dapes.
Convivasque monet verbis Hymenaeus amicis.
Ut, regnante rosa, nemo sitire velit.
Personata cohors tectoque incognita vultn
Aedibus obscuros imposuere pedes
Ad numerum saltant: unaque feruntur in aulam
(Tota columnarum marmore nixa fuit)
Consurgit Sponsus, venientesque obvius hospes
Excipit, infausti nescius ipse doli,
Mox calices offert, et dulcia Chia Falernis
Miscet, et obsequio conciliare studet.
Excepti crispantque manus, et corpora flectunt,
Et pars nequitiae nulla relicta suit.
Cymbala mota sonant: digitis, tolisque loquuntur
Nutibus. hic vulpe insidiosa latet
Vicini cernunt aptum penetrale cubilis.
Id quasi lusuri limen adire parant.
Huc invitatur signis Braconius ipse:
Et, quia nil metuit suspicione, venit.
Protinus adstrictis, ne vocem emittere possit,
Faucibus exspirat. Mors violenta necat.
Induitur vestes alias; ut concolor ipsis
Augeat ignotum nobilis umbra Chorum.
Egreditur mimus; numeroque fit auctior uno.
Qui fuerant octo, prosiliere novem.
Sed Nonus fertur multa cervice supinus:
Exequias peragat functus ut ipse suas.
Ducitur eliso plaudendum gutture Funus.
Ponitur in strato denique pompa solo.
Qui simulant Maneis [reg: Manis], socii stant undique circum:
Et gemitus edunt, mascule bubo, tuos.
Orditur primus lenta testudine lessum.
Occipiunt tractu fila sonare gravi.

---

page 266, image: s266
Ut mortem venisse scias, et adesse scelestis;
Culpa fit in partus ingeniosa novos.
Alto incedentes passu gradiuntur, ut umbrae.
Auditur lento ducta tremore chelys.
Funereae dant signa fides: gressumque gubernat
Aptior ad tristes nenia [orig: naenia] facta modos.
Prima choreutarum [orig: chorevtarum] series, et linea: qualem
Forte grues formant, vel Galamedis aves:
Hibernae [orig: Hybernae] niveis cum scribunt aethera pennis,
Cernitur aeria litera longa via.
Vix hoc: in mediae secedunt cornua Lunae:
Cornua mox complent; fitque corona chorus.
In dextrum laevumque latus vestigia torquent:
Perque novos orbes ante retroque meant.
Nunc oculos sursum. nunc tendunt ora deorsum:
Et manibus caedunt pectora quisque suis.
Inclinantque faces. Sublucet nubila pinus:
Ac si de medio funere rapta foret.
Saepe quidem absistunt: sed mox cedentia vertunt
Terga. Iuvat gyros et variare vices.
Interdum stantes ad inania sibila mussant;
Exiguo sed vix percipienda sono.
Spectator metuit, gaudet tamen. ipsa voluptas
Gratior horrore est, metuenda placet.
Accedunt propius. positaque in vertice buxo;
Nunc hoc, nunc illud, mortua membra, levant.
Ter pedis excussu, motisque ad barbita palmis.
Dispergunt supra funus inane nuces.
Ter caput attollunt, iterumque, iterumque reponunt.
Luminaque ad caelum ter retulere sua.
(Saepius ad Maneis [reg: Manis], propioraque manibus antra:
Inde nefas tantum prodiit, inde dolus)
Lege pedem quotiens [orig: quoties] modulos addente levarunt:
Pullavit recidens, stipitis instar, humum.
Roscius (exanimis) laudatur ab omnibus. eia.
Quam bene defunctum, dixerat unus, agit!
Creditur halantes compressis naribus auras
Attrahere, et vitam dissimulare suam.

---

page 267, image: s267
Postquam est illusum satis omnibus: altaque summo
Cynthia noctivagos aethere flexit equos.
Unus post alium sensim subductus ab aula.
Suspenso tacite, quo pede venit, abit.
Qui iacet, immotus manet. admirantur id ipsum
Convivae. cur se non movet iste loco!
Exacta quid enim durat dementia ludo?
Anne domo Socios nescit abisse suos?
Excusant alii. qui scis? fortasse redibunt.
Nondum finita est sabula. Nemo redit.
Ergo succutitur: sed frustra. vellicat alter,
Atque ita: iam satis est. Surgere Luna monet.
Diriguit, nec vena micat; clamaverat unus.
Tento manum: leti [orig: lethi] frigidus horror adest.
Fascia detrahitur capiti; personaque dempta est.
Detegitur facies livida: Sponsus erat.
Lamentis, gemitu, lacrimis, clamore, querelis
Personuit, veluti turbine rapta, Domus.
Facta Venus funus: facta est Libitina Libido:
Nomina materiae iam satis aeque suae.
Diffudit Tragicum fallax Comoedia syrma.
Credita quae soccus scena, cothurnus erat.
Territa, ut audivit, viditque, quod accidit, Anna;
Semianimis fracto corpore procubuit.
Postera noctivagos Aurora fugaverat ignes:
Iamque dies primum vecta tenebat iter.
Deprensa est functo cum Sponso Sponsa iacere:
Viva quidem, sed mox commoritura viro.
Utque vigor membris, et lux est reddita menti:
Solvit in hos linguam semirefecta sonos.
Tene meis talem teneo, Francisce, lacertis!
Sic pepigit mortis causa [orig: caussa] futurus amor!
Tu non quaesitus, sic es, miserande, repertus!
Si tamen inventum sic, reperire vocem.
Perditus es praesens: amissus es, atque teneris.
Altera sum Thisbe, Pyrame caese, tua.
Tolle oculos, vultusque tuos: nos aspice noster.
Ah, neque iam tua sum: tu neque noster eris!

---

page 268, image: s268
Non potes, ut cupias, suprema audire loquentem:
Meque minus flentem, sponse, videre potes.
Una nocte datus, nocte es sublatus eadem.
O vana, o potius gaudia nulla tori.
Pro Pescenninis, et laeto carmine maestum,
Omine non fausto, concinuistis aves.
In quibus audita est Terris tam flebilis umquam [orig: unquam]
Fabula? quis meruit tereus esse meus?
Inferias celebro, dum nubo, flammea sumpsi
Ad luctum, nullo capta pudore mei.
Crudeles superi, qui permisistis amare;
Crudelis, qui meludificavit, Hymen!
Fata adversa meis: aversaque sidera retro:
Quae mihi fulserunt, laeva fuere nimis.
Hesperus in lucem nequiit durare sequentem:
Nec potuit fratri tradere Castor equum.
O taeda infelix, taxo decisa rogali:
Eruta de busto, sulphure tincta nigro
Plus fumi, quam lucis habes: monstrare sepulchrum
Aptior: Alecto qua prius usa suit.
Auspice te Sponsus thalamum vitamque reliquit.
Luce tua periit lux oculusque meus.
Instituit tales is nox mihi prima choreas:
Cur ego non pariter salto, virumque sequor?
Ducite me Sociae verbennis tempora vinctam.
Altera portandum nobile funus ero.
Me circum latices, et nigri cymbia lactis
Fundite. Sum Dido morte futura nova.
Iuxta me thymbram, supra me spargite flores,
Quales damnatis educat Aetna iugis:
Deiecitque sinu scisso Proserpina plorans:
Cum fuit a Patruo filia rapta proco.
Ibimus in tumulum, iuro hoc caput, ibimus una.
Non potes avelli pars quotacumque mei.
Non erit Euadne [orig: Evadne] coniunx [orig: coniux] Capaneia sola:
Fidaque dilecto Laodameia Viro.
Confusi cineres una serventur in urna:
Mixta ferat tellus ossibus ossa tuis.

---

page 269, image: s269
Corpora non licuit: saltem misebimus umbras.
Manibus est aliquis sensus amorque piis.
Dixerat. abstrahitur: sed maesta furensque repugnat.
Incepit Virgo fortior esse viris.
Sed tamen abstrahitur, quamvis invita. tacere
Ipse dolor cogit. devorat ira malum.
Exin humanos coetus Veneremque perosa,
Dicitur in sancta consenuisse casa.

HORTUS GETHSEMANI, REPRAESENTANS Arma Passionis Christi, Medio Vere florentia; et allegorice descripta ELEGIA VI.

IAm spirant Zephyri: iam Ver clementior aura
Evocat, et tepido molliter ore fovet.
Eia, tui formosa veni Sulamitis in Hortum
Dilecti, passu quam properante potes.
Et te plantavit, cuius viridaria cernes.
Illius Uranie, tu quoque Virgo rosa es.
Tam varios flores Tellus non protulit ulla,
Quam quos Gethsemani villa beata parit.
Utilibus succis, multumque potentibus herbis.
Hic atque hinc sparsis area tota viret.
Nomina sunt peregrina quoque: et fragrantia mira est
Ante Palaestinae non bene nota plagae.
Letales plagas, animae quoque vulnera curant:
Quae curare ramen balsama nulla valent.

---

page 270, image: s270
Huc igitur nitidis pedibus secede parumper.
Omnia saepta [orig: septa] patent. Huc Sulamitis ades.
Nusquam alibi crescit niveo Veronica peplo
Altior. haec facies picta cruore suo est.
Quale genus plantae! Pugnax similisque minanti
Exhibet armatam Dactylotheca manum.
Concolor est ferro, munitaque cortice duro.
At quales fructus hispida planta feret?
Ficus, an colaphos? incussa repente sonoro
Militis insani verbere mala crepat.
Triginta calathos argentea Chloris in orbem
Circinat. aspectos esse numisma putes:
Sunt quoque. tantillo pretio mercabilis aether!
Hoc Patris ateri Filius are stetit!
Nonne vides piceae fomam referentia taedae.
Instar laternae germina nocte micant.
Aspicis et virides laqueos: ut in ilice lentae
Proserpunt hederae, consociantque manus!
Sunt scelerum funes. quos Samson debuit ille
Rumpere, qui funes rupit, Adame, tuos.
Annulus undantis buxi numerosus, et in se
Tortilis, hac serie cetera membra ligat.
Nempe catenarum pondus per compita-tractum
Exprimit, atque humeri deficientis onus.
Quae cervix oneri subsidit, sidera portat.
Te simul Atlantem, Rex scelerate, tulit.
Talia ni pro te gestasset [reg: gestavisset] vincula Sponsus:
Tristis adhuc hodie compede vincta fores.
Progredimur. Late vernans se purpura fundit:
Qualem Sidonii vix dabit unda maris.
Sed sparsas passim guttas Mons plenus olivis.
Sanguine sudato terra rigata bibit.
Nympha, quid hoc? subeunt autumni tempora nondum:
Et matura premi iam tamen uva rubet.
Ante diem pleno lacrimatur palmite Vitis.
Iam quoque torcular calce premenda petit.
Quamvis hoc unus solus calcasse feratur.
Gentibus e cunctis assecla nullus erat.

---

page 271, image: s271
Quid dico? calcasse: ipse est calcatus, ut uva.
Trita feris pedibus nobilis uva fuit.
Unde et divinum fluxit de corpore mustum:
Ebriaque implevit sanguine vasa suo.
Defendunt alias vites promissa Flagella.
Ne cadat in terram pampinus, illa iuvant.
Sed nocuere tibi, vitis verissima CHRISTE.
Exhausere Cypri multa flagella botrum.
Pulchra columnarum series! tamen una recenti
(Nec virgulta procul) tota cruore madet.
Aspice Liliolum: quod longa et candida vestis
Signat. Sed fugiens est fatuusque color.
Et tamen, ut perhibent, donum regale superba
Ex aula missum Rex Galilaeus erat.
Vepribus intextam video fulgere Coronam.
Heu mihi, quas gemmas ista Corona gerit!
Contemplare rosas vultu meliore nitentes.
Laetior et reliquis gratior una patet.
Sed nimis horrendis ac multis obsita spinis.
Ah! nimium veris sentibus ista Rosa est.
Parte alia Hyssopum repentem cernere fas est.
Parte alia, Myrrhae crescit amara seges
Spongia quam iuxta calamis fruticantibus exit:
Scilicet haec Domino praebuit apta merum.
Haec exspectata est tot saeclis [orig: seclis] illa labrusca:
Quam Iudaea tulit Vinea, cultus Ager.
Vinea pro Sodomae, pro vino fudit acetum.
Noxia porrectus spina racemus erat.
Uva adeo fellis, permisto felle draconum.
Non puduit sacram te violare sitim!
Hoc etiam rabidum virus dulcescere fecit,
Omnia qui flammis excoquit almus Amor.
Mitis in apricis coquitur vindemia saxis:
Expertus vero Vinitor ore docet.
An non corda truces gestarunt saxea verpi?
An gens in terris durior ulla fuit?
Attollit sublime caput regalis Arundo.
Suspice sidereo debita sceptra Duci.

---

page 272, image: s272
MESSIAS promissus adest ex sanguine Regum.
In manibus Cannam, quam moderetur, habet.
En etiam clavi florent defixus eandem
Malleus et gladius mordet et auris humum.
Plurima missilibus iunctis hastilia surgunt.
Omnibus ex hastis eminet una magis.
Nescio Longini possis, an dicere longi
Mucronis. tetigit cuspis adacta Latus.
Sanguine conspersa est et aqua. color ornat uterque
O decor; o miri gratus amoris odor!
Exprimit humani dignos qui corporis artus,
En, duplicem Tunicam Flos generosus habet.
Una quidem divisa iacet. tamen altera vernat.
Integra, per nexus conspicienda suos.
O quam vivaces oculos tria germina monstrant!
Ludica non alios alea Martis habet.
Haec Domini super ora tui, vitamque, togamque.
Et reliquas vestes ales iacta fuit.
Occupat in medio spatium [orig: spacium] pulcherrima Malus:
Densa comas, ramis pondera fulva gerens.
Sed quamquam [orig: quanquam] fructus arbor promittit opimos:
Cur trepido? quotiens [orig: quoties], Virgo, videtur, ait.
Percellor. mentem nec delectatio tangit.
Labitur ex oculis humida gutta meis.
Quod plus est, iniussa cadit: nec sistitur imber.
Nescio, quae mentem terret imago meam.
Fallor? an in summo virgata cacumine serpens
Sibilat, et Pomum prodigiale tenet
Ille est. ille Evam! pro Fata! sub arbore mali
Corrupta est genetrix succubuitque mea.
Hinc illae Lacrimae. Coluber discede maligne.
Non hic thesaurus, quem tuearis, adest.
Hesperidum regnare Draco praesumat in hortis.
Sit locus excubus debitus ille tuis.
Hunc Agnus servat custos ab origine mundi
Occisus: per quem casus et ipse perit.
His stygium dictis audacius ibat in anguem.
Aliger exclamat: siste profana gradum.

---

page 273, image: s273
Uranie, quid agis? perges decepta doloso
Plus quam serpenti femina [orig: foemina] plura loqui?
Nescis, quae primae mendacia dixerit olim?
In duplicis linguae cuspide virus habet.
Consita Palma prope est huius festina sub umbrae
Frondentes latebras, tutaque lustra fuge.
In crucis extendit formam duo brachia truncus.
Hoc Lignum vitae sit medicina tua.
Es scala. pete nixa gradus, apprendere fructus
Et gustare licet. Scande puella crucem.
Salve omnes inter silvas spectabilis Arbor.
Salve delicium, Crux pretiosa, meum.
Sis licet ex quercu vel duro robore facta;
Nil aequale Cedrus nil Cyparissus habet.
Dilecto tu sola suam coniungere Sponsam;
Dilectae Sponsum tu sociare potes.
Hac ego suspendar veri rea criminis: insons
Illa parte meus pendeat alter ego.
Neve per errores incertaque vota vagetur;
Haereat in clavis mens mea fixa tuis.
Est mihi, sitque, precor, Flos Granadillus in imo
Pectore caelatus, virgineoque sinu.
Omnia qui referat, quaecumque hic germina vidi.
Auferet ex memori marmore nulla dies.
Narcissi, casiaeque fragrent, et amomus, et Iris.
Et Daphne, et myrtus, chaltaque cum violis:
Et thymbra, et bellis, nardusque, anemonque thymusque:
Gethsemani villa est nobilitate prior.
Non ego praetulerim Paestana rosaria, nec quod
Phaeaces iactant, Alcinoique nemus.
Hoc tantum stupeo: quod ab huius nulla volucris
Eximia trahitur commoditate loci
Nec Philomela gemit, nec caelum mulcet alauda.
Obsecro, quae causa est? omnia muta silent.
Angelus excipiens: non est hic penniger oscen
Ad modulos factus, nec Paradisus, ait.

---

page 274, image: s274
Elysios quid enim fingis tibi credula campos?
Regnat in his saeptis [orig: septis] unica, Gallus, avis.
Ille autem quotiens [orig: quoties] emittit gutture vocum:
Flent silices: lacrimis saucia Petra madet.
Admonitor Petri, peccantis lumina fletu
Impulit. impellat sic quoque, Virgo tua.
Aestuat Uranie; sanctoque incensa dolore,
Ex oculis calidas dum iaculatur aquas:
Perge meos, inquit, Vigil ales rumpere somnos:
Occentare mihi crimina perge mea.
Omnes luscinias vinces dulcedine cantus.
Tu mihi prae cunctis Daulias ales eris.

PLANCTUS VIRGINEAE MATRIS SUPER UNIGENITUM. ELEGIA VII.

O Qui transitis, luctus expendite nostros.
Si dolor est ullus par, similisque meo.
Vos vigiles flammas et conscia sidera testor,
Quae vidi medio maesta fuisse die.
Dicite, tam miseram si vestra ab origine prima
Spectastis [reg: Spectavistis] Matrem! (cetera fletus erant)
Dicite, si quidquam vidistis acerbius usquam
Sive subitis aquas: sive reditis aquis.
Dicite tam salsum quando supereffluat aequor,
Quam salsum est oculis aequor utrinque meis.
O ego iam potius Mara, quam dicenda Maria
Nomine fortunae conveniente meae.
O Simeon! Simeon! capulo tenus ensis abivit
In cor; adhuc totus pectore mucro sedet.
Quales aspicio plagas? quae vulnera cerno?
Non hominum manibus; vomere facta putes.
Uno tam latos in corpore, praeter Amorem
Qui possit sulcos ducere, nullus erit!

---

page 275, image: s275
Nimirum voluit? sed quis voluisse coegit,
Tu nisi qui poteras cogere, solus amor!
Parcere debueras. uno duo tangimur arcu!
Heu tua, si nescis, et mihi tela nocent.
Saucia sunt aeque iaculo mea viscera. totam
Me superadde; volens, dummodo iuncta, cadam,
Equid in hunc uterum caelo descendis ab alto,
Dum felix patrio Rex colerere sinu;
Ex me, sola tuae sumpta est iniuria caedis.
Quodque mori potuit, quid, nisi matris erat?
Saevitiae fecunda fui, peperique tyrannis
Membra per Ausonias dilanianda feras?
Sed neque propterea duros accuso Quirites.
Saeva nec externi militis arma queror.
Hoc fratres fecere tui, suxisse videri
Ubera quae Sarae, Saraidumque volunt.
Ad Patrem, o fili, talem te terra remittit?
Has caelo grates perfidus Orbis habet?
Nulla parens sobolem genuit felicius umquam [orig: unquam],
At neque deterius perdidit ulla parens.
Quem Virgo peperi, Mater miseranda relinquo!
O quam alium hoc memini te recubasse sinu!

SUSPIRIUM AD SEPULCHRUM DOMINI N.I.L. ELEGIA VIII.

O Mihi prae caelo facies dilecta sepulchri.
Quo nihil in terris sanctius orbis habet.
Salve ingens saxum, Pario sublimius: in quo
Functorum nemo conditus ante fuit:
Quippe novum prorsus, quod nulla cadaveris umbra
Ulla nec afflatu mors violasset, eras.

---

page 276, image: s276
Virginei certe verissima Ventris Imago.
Gessisti Virgo, quod pia Virgo tulit.
Semper victurum fudisti pignus in auras.
Quod mortale prius fuderat Alma parens.
Fortunate Lapis, magnete potentior ipso.
Ad te terrigenum ferrea corda trahens.
Nulla tuum dignis pretium virtutibus aequat;
Quantumvis Indi splendida gemma maris.
Sidereus tecum collatus hebescit Iaspis.
Nec te Beryllus, nec superabit Onyx [orig: Onix].
Te coram supplex amethysti purpura languet.
Perdit Chrysolithi lucida flamma iubar.
Mortuus ut cuperem sub te post fata iacere!
Te iuxta saltem, si paterere, mori!
Flectere tumba precor. Nativum pone rigorem.
Mollior a primo funere facta silex!
Quaeque tot hausisti Libras unctissima myrrhae.
Has etiam lacrimas, quas tibi fundo, bibe,
Gutta cavat lapidem si tandem saepe cadendo,
Decidet ex oculis saepius illa meis.

S. PETRUS LAPSUM SUUM DEFLENS IN IMAGINE EXPRESSUS. ELEGIA IX.

EDe: quid hoc hominis? petri, respondet Imago.
Paenituit! motus hos Metanoea ciet.
Iam tandem loquitur; linguamque in verba resolvit,
Intercisa tamen. Lacrima truncat opus.
Te Dominum talem, talemque negasse magistrum!
Deseruisse fuga? dissimulasse metu?
Atqui iurabas, te nolle relinquere (quae me
Belua [orig: Bellua], quae refluo sorbeat unda freto!)

---

page 277, image: s277
Tu semper primus dare verba sonantia, praeceps
Ingenio, zelo fervidus, ore ferox
Sed pedibus, cervo, capreisque fugacior ipsis.
(In scrobe cum talpis abdere laese pudor!)
Heu pudeat! pedibus Dominus quos laverat ante.
Cernuus, in turpem praecipitare fugam.
Laverat! ah famulos plus quam demissus in usus!
Et, ne tunc fugerem, strinxit utraque manu.
Osculaque impressit plus quam divina; vel ista
Sistere debuerant, cum raperere, pedes.
Nunc, quid lingua siles! ubi vanae sibilus aurae
Defendetis herum mille per arma suum?
Ut dominum fateare tuum, fiducia muta est,
Ut novisse neges, plus satis oris habes.
Scilicet auriculam tanti est abscindere servo?
Hoc totum de te nempe Magister habet?
Et promittendo violas; violasque negando
Quid superast Petri? cui tua vota bono?
Tu leo praefidens; tu formidabilis ille,
Sterneris a primo, quem bibis aure, sono.
O bene quod surgens Galli pugnacis, eodem,
Quo tumuit, crista, canente, cadit.
Frigidus ante focum. Si vis redeamus ad ignem.
Certius ut vires experiare tuas
Sed melius sapere est, et non ad bella redire.
Quae nimis imbellem sunt habitura ducem.
Mollis, inersque virum prostravist femina voce.
Quid facerent flagris, verberibusque Viri?
Quae iurans, iterata quidem mendacia dixi,
Et merito, et numero sunt pretiosa nimis.
Turpius ut ruerem, latronum castra secutus
Suspendi, gressu sed titubante fugam.
Devoveo Caiphae [orig: Cayphae] dira ostia, et atria diris,
Evertant totam fulmina iacta domum!
Perfide; quid Caipham damnas, alienaque carpis
Crimina? tu misso fulmine dignus eras.
Intonet a ventis concussus, et irruat aether
Os hoc sacrilegum flamma trisulca petat.

---

page 278, image: s278
In me lictores, in me vibrate securim;
In me omnes funes, omnia tela ruant!
Vertum est, innocuum CAPUT esse, quod ante negavi.
Quod loquitur, certum est, hoc caput esse nocens.
Flete oculi; flendum est; totos expellite nimbos:
In mare praeruptum lumina versa fluant
Accipite hunc profugum saltus, noctesque profundae;
Si tamen est saltus, noxque profunda satis.
Sint latebrae quantae, et quales! abscondere crimen
Iam nox nulla meum, nulla latebra potest.

LACRIMAE [orig: LACRYMAE] PAENITENTIS ANIMAE. ELEGIA X.

ERgo erat in fatis maerore liquescere nostris.
Ut fierem flumen, quae modo marmor eram.
Quando ita fata volunt, fatis mergamur in ipsis:
Inque suis lacrimis omnia membra natent.
Sic ubi septenos Niobe Sipyleia natos,
Et totidem natas perdidit orba parens:
Flevit, et in rigidam conversa dolore figuram
Sudavit, quamvis femina, facta silex.
Atqui maiores flendi circumfero causas.
Ridendi certe nulla relicta mihi est.
Latonam sprevit Thebarum Regia coniunx [orig: coniux]
Et Latonogenas numina vana, duos;
Immortale cinis potui contemnere Numen!
Illusi vero stulta puella deo!
Currite pallentes Lacrimarum currite vivi,
Donec deficiam luctibus ipsa meis.
Et fateor, fecique nefas; quod, ut audiat Orbis
Impius, atque pius, devoveatque precor,

---

page 279, image: s279
Tempore quo parvos infans Deus induit artus
(Tristis et incipiens Bruma, December erat.
Ante fores memini (pudet ah! pudet acta referre)
Ante fares iacuit Virgine natus Amor.
Hibernis [orig: Hybernis] nivibus tellus squalebat [orig: squallebat] et aether:
Insonuere suis flabra Borea tubis.
Edere visus erat gemitus prae frigore: visus
Ad surdos postes illacrimare [orig: illacrymare] Puer.
Ter pharetra, teneraque manu, ter cuspide portam
Impulit; admitti voce tremente rogans.
Uranie iacuit cycneo [orig: cygnaeo] languida lecto:
Nec dignata suas est aperire fores.
Ah, quotiens [orig: quoties] aliis diversi partibus anni,
Exceptus rediit non meliore modo.
Cum vidi a longe venientem, et adire parantem;
Reticulo mansi dissimulata meo.
Saepe, Soror, pulsans aperi carissima Fratri
Dixerat. admissus plurima dona feram.
In calatho lectos flores et aromata porto:
Qualia nec Solymis intulit orta Saba.
Cincinnique mei nocturnis undique guttis,
Et matutino tempora rore madent.
Risimus ex alto. quamvis descendere pronum.
Atque movere seram vix labor ullus erat.
Ausa fui tacite cum sanna adducere valuas.
Sic mansit cordis ianua clausa mei.
Qualis Anaxarete fastu despexerat Iphin,
Virgo nimis formae laude superba suae.
Cum tamen ante domum laqueo pendere videret
Improba, non meritum talia serta procum.
Durior Uranie molto crudelius ista,
Lusit amatorem destituitque suum.
Obriguit faxo per totum corpus oborto
Cypria. o ut potius solverer instar aquae!
Lumina confusos manantia trudite nimbos.
In geminos fontes ubera bina fluant.
Exundet facies, velut ingens campus aquarum:
Ut possit remis aequoris instar agi.

---

page 280, image: s280
Quot sunt in manibus digiti pedibusque; tot amnes
Fluminaque in valles praecipitata ruant.
Frons patear scatebris labentibus, oraque fiant
Ostia: septemplex qualia Nilus habet.
Quid Cyane collata mihi? quid caerula Byblis?
Byblis Apollinei fratris amore nocens.
Haud tamen Urania peccante nocentior illa est
Nympha, vel in siculo repperienda mari.
Sicelides Nymphae timidis accedite votis;
Me comitem secum quaeque natare sinat.
Altera coniungar vestris Arethusa choreis:
Quas agitis liquido per freta salsa pede.
Altera non verear fundo Galatea renasci,
Plangere tam constans Acin amata suum.
Plangendus semper, quem dira caede peremit
Iudaeus Cyclops; hic meus Acis erit.
Denique nec fieri, nec dici scylla recuso;
Latrantes inter non bene tuta canes!
Pandite terribiles laceranda in viscera rictus!
Et praeda dentes exsatiate [correction of the transcriber; in the print exsatiatiate] nova.
Dummodo tabescens membratim muter in undas:
Inter Naiades quaelibet esse velim.
Ite pii fontes. madidis caput omne capillis
Fluctuet: ut fiam Nereis; ante Dryas.
Sentio! nunc oculi fletis! tunc flere decebat:
Cum pleno hausistis blanda venena sinu.
Ut fragilis formae foedos [orig: faedos] sectarer amores:
Et biberem faeces Cypris amara tuas.
Cum tamen interea, calcata lampade Sponsi,
A me caelestis pulsus abiret Amor.
O ergo madidas effundere pergite habenas.
In pluvias utinam tota resolvar aquas.
Nec satis est vitro similem plorare liquorem.
Concolor huic fiat, quem coquit igne Tyrus.
Sanguineas calidae lacrimas expellite venae.
Inficiat torrens lumina nostra cruor.
Fundite sanguineos, mea lumina fundite rivos!
Sanguine quae steterat, sanguine culpa natet!

---

page 281, image: s281

LESSUS QUINQUE FATUARUM VIRGINUM. Matthaei c. 26. ELEGIA XI.

EHeu quis fando tam lamentabile fatum
Explicet? Ignorat nostra querela modum!
Innuptae fuimus quondam bis quinque sorores;
Una Matre satae, nobilitate pari.
Rex celebraturus thalamos, festumque iugale
Optabat comites Virginis esse suae.
Lampade, non taedis instructas ire volebat.
Istud praecipui munus honoris erat.
Interea pigras somnus diffuderat alas;
Nos illapsa quies, et sopor altus habet.
Sponsus adest: Cantatur hymen, fit in aethere clamo
Cynthia nocturnos dum regit alta boves.
Excutimur somno, stratisque cubilibus omnes;
Dispare fortuna, sed neque fine pari.
En resupinato discedit cardine caelum!
Omnibus ingressum praebet eburna domus.
Pars sapiens, quotquot lucebant, obvia pompae,
Intromissa fuit protinus, absque mora.
Serius ex olei defectu, solis ad ortum
Venimus; occlusas conspicimusque fores.
Audimus citharas [orig: cytharas], intus plaudente chorea,
Laetitiae signis omnia tecta fremunt.
Pulsamus portas: aperi, Paranymphe, rogamus.
Nos quoque consortes et tua turba sumus.
NESCIO VOS: trepidas vox reddita fertur adaures.
Vox quovis tonitru saevior, atque freto:
Quod, simul in fluctus ventis discordibus actum est,
Spumat, et illiso murmurat unda salo.
Quin etiam ad limen stantes exesse iubemur.
Accedunt risus, opprobriisque minae.

---

page 282, image: s282
Siccine, conquerimur, caelesti excludimur aula!
Sic procul a sponsi cogimur ire Toro!
Tristitia invadit, mistoque insania luctu.
Occupat ora rubor: pectora maesta dolor.
Vultibus aversis discedimus atque caducis.
NESCIO VOS, misero corda pavore quatit.
Hem! Fatuae nos Quinque sumus. (miserabile probrum)
Tales nos vulgus monstrat utraque manu:
Plurima post tergum crepitante Ciconia rostro,
(Quis numeret sannas, salsaque dicta?) volat.
Et merito. nam supplicium deforme meremur.
Stultitiae poenas iam sine fine damus.
Quem capite obtuso gerimus, pendentia magno
Cymbala cum sonitu bardocucullus habet.
Heu! fatuae. Semper nocuit differre paratis.
O mora consiliis noxia saepe bonis!
Frustra Parthenii miserae iactamus honorem
Nominis, et castum, nescio quale, Decus.
Virtutum pinguis, morumque operumque medulla
Defuit, et manans e pietate liquor.
O fatuae! quarum gemmata, vel aurea Lampas,
Argentove micans, maxima cura fuit.
Nulla sed ut lychnis, oleoque instructa niteret.
Regis in adventum, sollicitudo fuit.
Scilicet ut pupam dilectam amplectitur infans,
Oblita quam vili murice ralla tegit.
Hanc amat, inque sinu gestat, datque oscula larvae:
Et tamen haec anima stramine farta caret.
O fatuae! quibus est in nocte extincta Lucerna:
Spargere debuerat quae saturata diem.
Prudentes cum iam turgentia vasa replessent:
In vasis Fatuae nil habuere suis.
An non haec fatua est, quae lampade gaudet inani?
Cuius iners Vacuum nulla Minerva fovet.
Ignavae sacras lusu produximus horas:
Nunc instaurandis hora nec una datur.

---

page 283, image: s283
Emimus armillas, et picta crepundia colli;
Tempore quo viridis debuit humor emi.
Legimus ungue rosas, et poma gravantia ramos:
Quando legenda manu caerula bacca fuit.
Unximus ad speculum faciem ceromate pictam.
Quando strui lychnos utile tempus erat.
Intramus silvas saltusque ac lustra Dianae.
Cum potius Pallas tunc adeunda foret.
Illius arbor erat glauci quaerenda coloris.
Quid praeter glandes Chaonis arbor alit?
Heu fatuae! nam quid mala dissimulamus aperta?
Prostamus Mundo fabula. vera sumus.
Quam facili, donec large fluxere trapeta,
Vaenisset pretio nobilis ille liquor.
Iam nec olivarum gustus conceditur ultra.
Vel tenuem guttam sicca taberna negat.
Plorandum est. Sed quo sterilis iam lacrima currat?
Nil profecturis ora rigantur aquis.
Fundimus, ah! vanas in cribrum Belides undas:
Nos illae ex Danai stirpe nocente nurus.
Non, licet in gemitus praecordia disrumpamus;
Oceanus nostris fletibus auctus eat;
Exorare Deum liceat. numquam [orig: nunquam] ostia pandet.
Ferreus est. Flecti Ianua clausa negat.
Desperata salus. Decretum immobile durat.
Nec prece, nec pretio cardo movendus erit.
Pessulus obductus retrahi nequit artibus ullis.
Firmatae solido stant adamante fores.
Heu fatuae! quid enim miseris nisi vota supersunt?
In barathrum praeceps, cia, dehisce solum.
Hoc, oleum atque operam est aeterno perdere damno,
Nemo, licet vellet, quod reparare potest.

---

page 284, image: s284

PRETIUM LACRIMARUM. ELEGIA XII.

QUid Cleopatra tuis stillant carchesia gemmis?
Quid furit in Bacchum tam pretiosa sitis?
Qui liquor ex oculis stillat, quod flere vocamus:
Ille liquor praestans, ille meretur emi.
Sume novo centum ferventia dolia musto:
Altera millenis si placet, adde cadis.
Parva, Mosellanis pretiosior omnibus urnis,
Dum teneat lacrimas, unica pyxis erit.
O si homines scirent, habeat quas lacrima [orig: lacryma] vires:
Non ita ceu vilis proiceretur [orig: proiiceretur] aqua.
Qualem plebeii ripis communibus amnes,
Maiorem in fluvium non sine faece vehunt.
Turbida contriti sincero [orig: syncero] expressa dolore
Cordis aqua, est nectar: quod Deus ipse bibit;
Tamque avide: ut sumptam ponat velut ebrius Iram
Nescius in manibus fulmen habere suis.
Noxarum oblitus, modo quos punire volebat,
Basiat, et summo ducit habere loco.
Haec philtri vis est: lacrimarum [orig: lacrymarum] hoc potio praestat.
Est aliquid, validum sternere posse Deum.
Talis erat. Petrus grati pincerna liquoris:
Grata, rigans madido Magalis ore pedes.
O Monica, o Fili longis erroribus acte:
O Dolor afflictae bisque parentis onus!
Vos equidem nostis [reg: novistis] [reg: novistis] lacrimis grave pondus inesse.
Fluxerat ex isto vestra liquore salus.
Tu tamen ante alios Rex decantate sciebas,
Pacifici genitor qui Salomonis eras.
Undabat lacrimis lectus: caput, ora, genaeque.
Largius, humano tincta cruore manus.

---

page 285, image: s285
Ah! idem sitiens lacrimas, ceu vina bibisti:
Inque tua mensa lacrima panis erat.
Quo fructu? Uriae sanguis clamare profusus
Desiit. Obscoenum diluit unda torum.
Cessit Flagitii squalor: purgatus adulter
Ad solitas epulas, sed sine labe, redit.
Ecce, repente novo mutantur membra colore.
Quae fuit atra cutis, candida facta nitet.
Carbo dealbatur supra nivis alba iacentis
Vellera per scythiam, trans scythiaeque plagam.
Caecuba non poterant ablatam reddere formam:
Fortia non qualis pocula cumque meri.
Non habet has vires sucus [orig: succus] de palmite manans;
Nec de flante rosa, Coriciove croco.
Heu! super indignas clades tam nobilis humor
Spargitur: et luctu deficiente perit!
Mercari poterat, si sparsus in astra fuisset,
Aeternas, geminus qua patet axis, opes.
Tartareas poterat penitus restinguere flammas.
Deleret stygios unica gutta rogos
Quid facitis, clamo, mortales? natio vestri
Prodiga thesauri, stultitiaeque tenax.
Excutitur manibus glacies: mox lumine rupto,
Instar torrentis flumina salsa cadunt.
Eripitur caelum: risu iactura levatur.
Stat siccus pumex, nec sua fata gemit.
O Pueri, numquid [orig: nunquid] pro fractis dicite, vitris
Est oculi gemmas dilapidare, furor!
Scilicet erepto ploratis simplice pomo:
Mensibus autumni qualia multa iacent.
Et non ploratis subduci, qualia fulvi
Corticis Hippomenes, aurea mala, tulit!
Cum calices crebri poscuntur, maxima cura est;
Ne cadat in terram stilla vel una meri.
At lacrimas nihil est functo donare catello.
Nullus egestatis (copia tanta) metus.
Ipsa pavimenti facies hoc imbre rigatur.
Ipsa supervacuis fletibus antra natant.

---

page 286, image: s286
Horrida luxuries, flendique insana libido.
Orgia stultorum dicere iure queas.
Iamque adeo cellas oculorum et pectoris omnes.
Turgentesque sinus evacuare iuvat.
Lumina deficiunt totis exhausta diebus.
Pene nihil superat: venaque inanis eget.
Nullis vel levibus causis producere fletum
Plebs amat. est ingens huius abusus aquae.
Ac si foetentis [orig: faetentis] fundo desumpta lacunae,
Et non ex imo corde profecta foret.
Quantis impensis, vitali in fonte, coquenda est!
Igne laborari nobiliore nequit.
Et tamen hoc sumptu, tanto sudore parata
Funditur incassum: proque triente datur.
Infans natus obit: fletur. defuncta Creusa est:
Flenda viro. rapta est filia: flenda patri:
Sed Matri ante omnes. Secat haec furiosa capillos:
Et furcam Lachesi cana minatur anus.
Funeribus numquam [orig: nunquam] deest magni praefica luctus.
Gurgite confuso tumba torusque madent.
Invenies, qui se vexet, cogatque madere.
Scilicet uxoris mors inopina movet.
Clamabit plorans: (quoniam plorare necesse est)
Affer opem lacrimis nunc, crocodile, meis.
Gaudet, et interea plenus lugente saliva,
Degeneres oculos imbuit arte nova.
Verius amisso maerens pro passere fleret:
Quando illi coniunx [orig: coniux] noctua visa fuit.
Solvitur in quos non imbres decepta libido!
Aut quae non trudit flumina stultus amor!
Incesto Biblis ripas pro pectore pulsat.
Tabuit in fontem. Fratris amore fluit.
Dic mihi, num simili planctu commissa piantur?
Quis tali laesum numen honorat aqua?
Aut quotus ob laesum, scelerum terrore suorum.
In lymphas versis optat abire comis?
Ah! Lacrimis veris deflentur corpora, quorum
Abscessere animae: nullaque ficta cadit.

---

page 287, image: s287
Deflentur nullis animae, vel non nisi falsis:
A quibus abscessit Gratia, et ipse Deus.
Absque anima ut nullum corpus scis vivere; nullam
Vivere sic animam noveris absque Deo.
Elige: mors duplex. magis utra timenda videtur?
Altera, si sapias, est metuenda magis.
Detestabilius nec putidiusque cadaver,
Quam quae Anima est anima functa, Deo vacua.
Truncus ut immotus, visu miserabilis umbra,
Sensibus atque suis viribus orba iacet.
Non spectat superos: non audit carmina caeli.
Sed nec odoratur tus [orig: thus]: neque manna sapit.
Et quamvis animans artus, comedensque bibensque
Corpus adhuc habitet mortua Larva suum.
Exsequias circum furiae et Proserpina ducunt
Accinctae facibus, funereaque colu.
Iamque cavum foditur, quali fuit ille sepultus:
Cuius erat pauper Lazarus ante fores.
Qui fles, exanimes animas, haec funera plange.
Permitte hic lacrimis libera frena tuis.
Nullum flere vetem: flendi siqua ulla voluptas.
Tunc operae pretium: tunc lacrimare vacet:
Prodige, quidquid habent madidi, duo lumina frontis:
Illa velut gemini flumina sontis eant.
Incute vim nervis: stellae et pupilla liquescant.
Nulla nisi introrsum gutta repressa perit.
Ex oculis, Vates, ut deducatur aquarum
Exitus, orabat, diluviumque suis.
Utere lamentis, et tempestate salubri.
Si potes, immensum vertere in Oceanum.

---

page 288, image: s288

CALVARIA. SIVE MORTUALIS CALVA AFFABRE SCULPTA, et IN DONUM OBLATA GERMANICO GINTHRIONI ELEGIA XIII.

QUid mihi vobiscum est, nentes vitalia Parcae
Stamina? plus praestat mors simulata mihi.
Calva laboratum scalpello munus eburna;
Mentoris hoc opus est, aut Polyclete [orig: Policlete], tuum?
Pygmalion [orig: Pigmalion]ne novus veteri spectatus ab arte
Incubuit denti, quem fera maura dedit?
Insignem sed enim tantum sculpsisse [correction of the transcriber; in the print sculpisse] Puellam
Traditur, et thalamo consociasse suo:
Nimirum postquam tabefactum vivere corpus
Fecit Acidalio ture [orig: thure] vocata Venus.
Fabula! quod manibus gestamus, fabula non est
Hoc pluris facio Pygmalione [orig: Pigmalione] Caput
Ramosum venis, dilapso sanguine siccum.
Et tumulum redolens, funereamque specum.
Centum annis credas humili iacuisse sub antro
Tam veri speciem funeris ore refert.
Ipse decor metuendus in hoc et mysticus horror
Spirat: et artifici nomina magna facit.
Depilis est. Crispos ferro vibrare docebit:
Crede mihi: crines excolit istud ebur
Turpe cavum sub fronte iacet: sed luminis expers,
In hac nocte sua quam modo multa videt!
Haec tamen ipsa specus quondam radiantia late
Continuit geminis orbibus astra duo.

---

page 289, image: s289
Nunc consanguinei serpunt per inane lacerti;
Sibila rimantes mittere velle putes.
Cerne supinatas nares! destruxit acumen
Vipera. de veteri nec manet umbra stylo.
Os hiat, et partem gingivae ostendit inermis.
Illa tuam minuet pars vacuata gulam.
Hanc tibi transmissam dono Germanice Calvam.
Quae tibi nobilior Gaza venire potest?
Utere pro speculo. nam plura videbis in illo,
Lucida quam Veneti reddat arena vitri.
Utere pro Libro. Folium est, quodcumque requires.
Pagina cum nervis musculus omnis erit.
Ossibus aggestis ubi Caemeteria [orig: Coemeteria] squalent
Inclita prae reliquis Bibliotheca patet.
Instructa est multis, clarisque Auctoribus [orig: Authoribus] una.
Tot videas libros, alba quot ossa vides.
Ex tumulis surgunt maiores saepe Platones;
Quam quos Cecropia Pallas in urbe tulit.
Si rite expendas, hic est celebrata Stagira.
Istud Athenaeum [orig: Atheneum]: Porticus ista fuit.
Perlege membranas putres, putris ipse futurus.
Vivere nos recte funera muta docent.

VOTUM S. MATRIS THERESIAE A IESU. DOMINE, AUT PATI, AUT MORI. ELEGIA XIV.

AUt da, Christe, pati: nihil est, quod ferre recusem:
Aut in te vivo da mihi, CHRISTE, mori.
Stet votum hoc immane, Pati. tibi care dolores
Sponse, loco dotis, consecro sponsa meos.

---

page 290, image: s290
Immunem tanti mihi sit producere vitam!
Et vitae fructum perdere laetitia!
Ille dies, qui me nullo dignatur honore,
Subtrahit et stimulis multa ferenda meis:
Ex albo fratrum rasus, sublatus ab Anni
Partibus, in tenebras denique mersus eat.
Sortibus ambiguis, stellisque egressus iniquis,
Eiusdem pascat conditionis aves.
Infelix habeat nomen ferale nefasti.
Calculus hunc ater non sine labe notet.
Tamque sit infaustus, quam flebilis Allia Romae:
Cannarum signet funera clade nova.
Ille Dies autem, precor, ut candente lapillo
Scriptus, purpureo solis ab ore fluat:
Qui poenarum aliquid secum vehit; atque labores
Aggravat. in lucro est quae dabit hora crucem.
Tempora labuntur tacite concessa merendi.
Mors adimit vires, arbitriumque ligat.
Nunc venale forum, nunc est mercabile caelum:
Plus reliquis patiens, iustius illud emit.
Semina parca manu timide iacientis in agrum,
Scilicet et messis parcior huius erit.
Iam quo usura mihi sit lucis, et aeris haustus?
Aerumna si pars corporis ulla vacat.
Non levis est pretii donum, pro Nomine IESU
Posse pati. nullus tale Beatus habet.
In reliquis victi, superos hoc vincimus uno:
Nostra quod asperius gloria calcat iter;
Sentibus ac salebris obductum; quale peregit
Et DEUS, humano cum pede pressit humum.
Forsitan invideant, caderet si livor in illos.
Felices caelo testificante sumus.
O si Christe, tuis caderem laniata flagellis:
Quattuor aut clavis in cruce fixa forem!
Praebeat hysopo permixtam spongia myrrham:
Illa gulae nostrae dulcis Hymettus erit.
Transadigat costas, praecordiaque intima, mucro:
Hauriat armati militis hasta latus.

---

page 291, image: s291
Omnia percurrant laceratas vulnera venas.
Iam satis immensi vulnus amoris hiat.
Quis mihi det vepres, vel spinae unius acumen
Nobile de serto, sponse cruente, tuo?
Felix, quae meruit totam gestare coronam,
Inclita Senensis Gloria Virgo soli.
Membratim diris impendi gestio morbis.
Nescio, quae verset saeva cupido iecur.
Pleuritis fodicet: cephalea tricuspide pungat:
Inque modum violae febris anhela coquat.
Ni crucier, meque assiduo tormenta fatigent
Singula; vivendi maxima causa [orig: caussa] perit.
Aeneus an Siculis taurus datur unicus Oris?
Urere et haec flammis membra, Perille, potes.
Edere si nequeo gemitus, mugire licebit.
Da, renovem lusus ut, Theopista tuos.
Obiciar [orig: Obiiciar] Theclae frangenda Leonibus esca:
Includat captam Barbara turre sua:
Ursula configat telis: transuerberet ense
Lucia, Martinae ferrea testa premat.
Et mihi, non Agathae tantum, crevere mamillae:
Quas malim tingi sanguine; lacte carent.
Abula, post Catanam, quovis poscente tyranno.
Carnifici prompta est uber utrumque dare.
Cum vincto cupiam praeceps Ixione volui:
Invidiosa negat si Catharina rotam.
Ausim [reg: Ausus sim] plus aliquid. tenerum non aestimo sexum:
Edita sim quam vis deteriore luto,
Absque mea fieri culpa si possit, ut intrem
Tartara, damnatis excrucianda rogis.
Idque meo sedeat Sponso, et fore sensero gratum:
Iam iam nulla mora est. irrue torva cohors.
Abripite hanc animam, stygiisque immittite ripis.
Obruat immersum fervida spuma caput.
Ponite, ubi sulphur vivax, et acutior ignis.
Spissior et nox est, umbra tremenda magis.
Dummodo Numen amem, non Ditis abhorreo poenas:
Hic quoque thesauri pro patiente latent.

---

page 292, image: s292
Exsugam a fundo totum cum faecibus Orcum:
Aut triplex si quid peius Erynnis habet.
Da modo, Christe, pati: nihil est quod ferre recusem:
Aut in te vivo da mihi, Christe, mori.
Hoc et ego exemplum, de caelo nomina ducens,
Quod dedit Hispanis nota Teresa, sequar.
In flammas et in arma libet, gelidique procellas
Aeris, et tumidum fluctibus ire fretum.
Horum si nihil est, mea vota quod impleat: imus.
Consilium vitae cessat in Urania.

MAGDALENAE OTIUM IN SACRA SOLITUDINE ASSUMENDUM. ELEGIA XV.

MArtha, quid in terris curas tibi sumis inanes?
Anxia cur totiens [orig: toties] sollicitudo premit?
Si nescis, Unum potius spectare necesse est.
UNO, cuncta, BONO si potiaris, habes.
Magdalis hoc norat [reg: noverat]: votumque immane secuta
Procubuit CHRISTI suavius ante pedes.
Dum Soror huc illuc curritque, domumque supinat:
Et multas variat lauta culina dapes:
Illa suam mentem divino paverat ore.
Numinis eloquium nectaris instar erat.
Est aliquid, medium tenuisse utrinque reductum.
In medio Virtus ponitur ipsa loco.
Ut neque segnitie torpescant otia molli:
Nec minus interdum mens sibi sola vacet.
Nonne fatigatus miles certamine campi,
Ut reparet vires, in sua castra redit?

---

page 293, image: s293
Post tempestates, in littore nauta quiescit,
Risurus tumidas, quas metuebat, aquas.
Frugibus aestiva messores falce resectis,
Fessa super flavo mergite membra locant.
Pax et amoena quies homini gratissima semper.
Dulcis et irrorans firmat utrumque sopor.
Pax maiora decet. refugit natura tumultum:
Cogatur vacuum ni violata pati.
Pontibus insultat torrens, ignobilis unda,
Siccandusque brevi rupta per arva fremit.
At quae perpetui manant ex ubere fontis
Flumina: dum currunt ad mare, pene silent.
Sic etiam tacito volvuntur in aequora lapsu,
Et placidis noctu legibus astra meant.
Specta Zodiacum. terris animalia saeva,
Si caelo figas, absque furore micant.
Non rugit Leo sidereus, mansuetior agno:
Non mugit Taurus, nec fera bella ciet.
Ipse Aries blandus non arietat; albaque sertis
Tempora praecinctus ludit ad instar ovis.
Balatuque suo Zephyrum cum tempore verno
Evocat, et primis floribus ornat humum.
Non exercendus labor est, quia Martha vocaris.
Si vis, continuo Magdalis esse potes.
Audi: quid Dominus voce interiore loquatur.
Ille docens, sursum corda levanda rapit.
Ut convertamus rectos ad sidera vultus,
Nascimur. Hac vita pulchrior esse potest?
Saepe bonus Genius monitis caelestibus aures
Instruit. Hac vita tutior esse potest?
Ambrosius quondam purgatis mentibus imber
Influit. Hac vita dulcior esse potest?
Qui nimis effusi tantum exteriora sequuntur;
Agmina curarum post sua terga trahunt.
Atteritur frustra corpus, tandemque fatiscit:
Ut vetus et prostans littore sicca ratis.
Peliacis decisa iugis sit Iasonis Argo
Testis et exemplum. Prima carina fuit.

---

page 294, image: s294
Per mare non notum sulcavit Phasidos undas,
Thessaliam repetens, semirefecta crepat.
Quod caret, alterna requie, durabile non est.
Haec reficit naves, corporaque aegra levat.
Ergo age, et assiduo temet furare labori.
Hoc furtum, credas temporis esse lucrum.
Totam aliquando velis caelo donare Sibyllam [orig: Sybillam].
Hoc donum, magni foenoris esse scias.

AMOR EXSTATICUS [orig: EXTATICUS] Seu Affectus Divini amoris ex Dictis scriptisque D. Aurel. Augustini desumptus ELEGIA XVI.

NOn semper tetricis urgebo carmina curis.
Opto mihi numeros, rustica Musa, tuos.
Dum repeto, summus Libyae [orig: Lybiae] quae dixit Amator,
Dextera quem sacris Itala tinxit aquis:
Eloquii subeunt iam dudum plurima compti
Taedia. facundam cultius esse piget.
Ut reserem nostri secretos pectoris aestus.
Tuque scias, quantum te, meus Ignis, amem.
Sit fas in Latium peccare, et cive relicto
Romano, Scythiae barbara castra sequi.
Spicula tendit Amor. Gens non magis ulla sagittis
Utitur, horribiles, quam pharetrata, Getae.
Barbara sim sane, dum non et frigida dicar:
Solvere sed Geticas posse calore nives.
Liberiore modo nobis, Dilecte, loquamur.
Pieridum lacerat vincula fortis Amor.

---

page 295, image: s295
Nec curat vario flores examine lectos:
Quos nasuta nimis vana Poesis olet.
Cantemus, mea Lux, et amemus. Amare voluptas
Semper erat: quovis tempore semper erit.
Absque labore nihil, dicunt proverbia: multo
Verius hoc canerent: est sine amore nihil.
Fructus, amor, vitae. quisquis neglexit amare;
Perdidit aetatem, perdidit ille dies
At quid amem? quaerendus erit dignissimus omni
Ex numero. Gaude, quando repertus erit.
Quam pedibus calco Terram, non poscit amari.
Nescit enim vel de nomine, quid sit amor.
Crassa iacet moles, teneraeque impervia flammae:
Collibus et silvis rideat, esto, suis
Non tamen omnino silet hoc immane Theatrum.
Concutiens aures clamat et iste Globus.
Illum qui vacuo suspendit in aere Terras,
Librantem tantae pondera molis ama.
Scitor ab Oceano: num noster amabilis ipse es?
Dicite Delphines: nostis amare lyram.
Clamant vel muti pisces de gurgite vasto:
Altior est: illum, qui mare fecit, ama.
Ingredior tenues auras et lene meantes,
Forsitan hic nostro dignus amore volat.
Fallit Anaximenes, et fallitur; instrepit aer:
Concentuque avium dicta sonante probat.
Ille tuus spirat multo me lenius, illum,
Qui plenum pennis aera fecit, ama.
Transeo flammantem sphaeram; atque interrogo Caelum
Tot stellis ardens, luminibusque micans.
Num tu formosus meus es super omnia? Non sum,
Vocibus innumeris intonuere Poli.
Quid nitidum, quid me pulchrum miraris Olympum?
Pulchrior est, a quo quod sit, Olympus habet.
Illum adeo, qui me, qui tot radiantia signa,
Scripta tribus digitis sidera fecit, ama.
Nos, Animamque tuam: sed et omnia condita transi:
Invenies, qui sit dignus amore tuo.

---

page 296, image: s296
Tandem quem teneo, numquam [orig: nunquam] dimittere fas est.
Te retinebo Deum, semper amore meum.
O Decor antiquus, facies pulcherrima rerum,
Sero dilexi te Nova, sero nimis.
O iubas aeternum, primae uvae Lucis Imago:
Sero dilexi te Nova sero nimis.
O antiqua tibi, mihi sed Nova, sero Venustas
Te mea dilexi, te mea sero nimis.
Compensanda mora est: ut quanto tardius huius
Immanis pulchri cognita fama fuit:
Tanto corripiam flagrantius illud; et ardens
Divino fiam totus in igne cinis.
Hunc amo, siquid amo. Si non amo; nil amo prorsus.
Omnia nam nil sunt, praeter amare Deum.
Non amo re, quod sis parvus vel magnus. amarem
Nomen ob alterutrum. mixtus utroque places.
Ex tamen immenso, minimos contractus in artus
Vir puer es, magnus parvus, Homoque Deus:
Naturasque duas Personam iunxit in unam
Ingeniosus Amor victus amore mei.
O formose puer maternis parvus in ulnis!
O Patris ex utero maxime nate Deus.
Si tu, qui Deus es, mea Lux, si non Deus esses:
Quique ego nunc homo sum, si Deus ille forem:
Quid facerem? exuerem naturam semet amantem;
Indueremque Hominem, te faceremque Deum.
Audiat hoc Tellus, et conscius audiat aether.
Obsignet votum Mundus uterque meum.
Nec te amo, quod dulcis; sed quod sis dignus amari.
Esse potes facilis difficilisque mihi;
Iuxta est. quando ita vis, sis durus, amarus, et atrox.
Non mihi displiceas propterea; sed amem.
Nam tua non cupio, quamvis ingentia; sed te.
Nec promissa movent: et tamen illa movent.
Audeo plus fari: Regnum caeleste remitto.
Non tanti est caelo, deliciisque frui.
Plus multo est, quod amas, quod me permittis amare:
Quod, si amo, tu redames: si redamo, quod amer.

---

page 297, image: s297
Plus multo est, quod qui tantum Pater ante fuisti;
Nunc quoque sis tenero frater amore meus.
Circulus est Divinus Amor: redit, unde reflexus
Prodiit. In fontem labitur unda suum.
Et scelus, et pudor est. ut amet, terrore minisque
Tristibus, et poenis [orig: paenis] est adigendus homo!
Desuper instigas, suades, hortaris, et instas.
Vis, ut amem: quodque est maius, amare iubes.
Et nisi paruero, tormenta infanda minaris;
Nescio quas furias, carnificesque rogos.
Atqui credideram si te prohiberer amare,
Hoc satis inferni, suppliciique fore.
Iam iam nulla mora est. Animo laxentur habenae.
Vincla pati nequeo. Libera flamma furit.
Indomitus veluti campoque potitus aperto,
Si semel in cursu est, frena recusat equus.
Uror, ut in stipulam dumosque cadentibus Euris,
Fax nisi sedatur, conflagrat omne nemus.
Det quod avernus amem; mediosque immittar in ignes:
Si Deus est, quod amo; nil miseram esse nocet.
Quin miseram esse iuvat: modo, dum cruciamur, amemus.
Fortior est poenis mille beatus Amor.

PRODIGIOSUM SANCTAE WALBURGIS OLEUM. ELEGIA XVII.

COnde tuos Pallas posthac ingloria Ramos
Inventrix olei glauca vocere licet.
Tu mihi nobilior Walburgis habebere Pallas
Vecta per ignotum Nympha Britanna mare.

---

page 298, image: s298
Progenies Regum, Richardi Filia salve,
Angla Caledonii gloria magna freti.
Digna Soror Fratre es; dignus Wilibalde Sorore.
Quos iungit sanguis, nunc quoque iungit honor.
Tu mihi sufficies medicantem vulnera sucum [orig: succum],
Nutriat ex Oleo se mea flamma tuo:
Nullis exprimitur baccis liquor ille: trapetis
Urgetur nullis; nullaque prela [orig: praela] linit.
Virgineo sensim stillans de pectore manat.
Excipitur phiala gutta micante cadens.
Quis memor et vires, et tot miracula rerum?
Tale nihil ficti numinis arbor habet.
Exhilarat spissos sensus: sua tympana reddit
Auribus; et vix non, ne moriare, facit.
Horret ad Ampullam Genius Phlegethonticus istam,
Et nimium meminit Virginis esse sacrae.
Gaude walburgis, Tu Prudentissima Virgo
Inter quinque sapis; primaque vota facis.
Numquam [orig: Nunquam] Oleum tibi deficiet; quia perpetuus fons
Te penes est; et, quod semper abundat, habes.
O qualem, et quantam caelesti lampada sponso,
Obvia praetendes, quando vocabit Hymen!
Augebunt numerum Catharina et Otilia, Divae
Montibus ac donis utraque nota suis.
Elisabetha feret pateram Thuringica plenam
Tertia. succedet quarta Theresa comes.
Tu tamen ante alias quid nescio largius offers,
Et fluis in plures Virgo benigna plagas.
Omnibus audiris, nullis non nosceris oris,
Est oleum effusum nomen ubique tuum.
Cornua Cervorum tibi Schenckius inclita Princeps
Stemmaque substernit, Pontificisque Pedum.
Marquardi dum fulget apex in fornice templi,
Vincit et emeritas Insula sacra comas:
Dum feret Eustadium quercus; cancrosque bilibres
Gurgite pallenti turbidus Almo vehet:
Semper et in primis nostrae celebraberis Urbi,
Stet modo praesidio fulta, et iniuncta tuo.

---

page 299, image: s299

IMAGO COELESTIS Seu Icon prodigiosa Divinum Pusionem in gremio matris una cum Divo Nutritio exprimens. ELEGIA XVIII.

QUae manus e vili divinos ducere vultus
Arbore, tam vivo schemate digna fuit?
Ut cum Matre Patrem discit cognoscere natus!
Ut nato Mater stat bene iuncta suo!
O lignum felix, omnique beatius auro:
Sola cui pretium nobile forma dedit.
Est aliquid. Divos spectare, et adesse putare:
Et quasi cum vero Numine posse loqui.
Sic moror in caelo [orig: coelo]: nec me tenet ultima Tellus,
Utque volo, superum sospes in arce moror.
Divinos video vultus, velut opto videre.
Vix huius voti spes fuit ulla mihi.
Utque salutabam, numen caeleste saluto.
Quod tribuas aliud, nil, puto, maius habes.
Quid nostris oculis nisi sola palatia desunt?
Qui locus, ablato numine, vilis erit.
Cum spectem CHRISTUM, videor mihi cernere Caelum.
Nam Patriae faciem sustinet ille suae.
Fallor? an irati mihi sunt in imagine vultus?
Torvaque nescio quid forma minantis habet?
Parce Puer toto maior virtutibus Orbe:
Iustaque vindictae supprime frena tuae.
Parce Puer saecli [orig: secli] Decus admirabile nostri:
Terrarum Dominum quem sua cura facit.
Per Patrem aeternum, qui te tibi carior [orig: charior] ipso est:
Per numquam [orig: nunquam] vanas ad tua vota preces:

---

page 300, image: s300
Perque tuam Matrem, quae sola est digna reperta:
Et cui maiestas non onerosa sua est.
Perque tibi similem Regum de sanguine Patrem:
Moribus agnosci qui tuus esse potest.
Perque tuos, qui te caste coluere, coluntque:
Dum veniunt magno per tua iussa gradu.
Parte leva minima, nostras et contrahe poenas:
Daque procul, stygio qui sit ab hoste, locum.
Est tua (si fas est) a Numine proxima Virgo.
Nomina sint precibus non inimica meis.
Sic caput antiqui contritum et cauda Draconis
Ante triumphantes pressa ferantur equos.
Sic Anna, et tecum regnet Ioachimus in aevum:
Filia nec similis nata sit ulla tibi.
Tu quoque conveniens ingentis sponse Maritae,
Accipe non dura supplicis aure preces.
Sic te Virginea decoret cum coniuge proles:
Festaque sit triplex una corona trium.
Sic quem dira bibi rapuit Iudaea, peremptus
Pars fuerit sortis sola caduca tuae.
Sic tibi mature, proprii quoque funeris ultor.
Purpureus niveis Filius instet equis.
Annuite o timidis, mitissima nomina, votis:
Praesentemque aliquid prosit habere Deum.
Caesaris adventu tutus gladiator arena
Exit: et auxilium non leve vultus habet.
Nos quoque vestra iuvet, quod, qua licet, ora videmus:
Intrata est superis quod domus una tribus.
Felices illi: qui non simulacra, sed ipsos;
Vestraque qui coram corpora vera vident.
Quod quoniam nobis invidit inutile Fatum:
Quos dedit ars, vultus effigiemque, colo.
Sic homines novere Deos, quos occulit aether
Falsos: et colitur pro Iove forma Iovis.
Denique, quae mecum est, et erit sive fine, cavete;
Ne sit in inviso vestra figura loco.
Nam caput a nostra citius cervice recedet:
Et patiar fossis lumen abire genis:

---

page 301, image: s301
Quam caream vobis, caelestia Nomina, raptis.
Vos eritis nostrae portus et aura ratis.
Vos ego Tartareis complectar cinctus ab armis:
Utque meas aquilas, vestra ego signa sequar.
Aut ego me fallo, nimiaque cupidine ludor:
Et spes exsilii commodioris adest.
Nam minus et minus est facies in imagine tristis:
Visaque sunt dictis annuere ora meis:
Vera, precor, fiant timidae praesagia mentis:
Iustaque quamvis est, sit minor ira Dei.

ARANEA. Sive: Curae hominum cum labore Aranearum comparatae Iuxta illud Isaiae c. 59. v. s. telas aranearum texuerunt. ELEGIA XIX.

HAns tu quam spectas, quae pendet Aranea tecto.
Si credis, quondam Lyda puella fuit.
Seu pingebat acu, seu lanam texeret albam,
Maeonias potuit vincere docta nurus,
Utque ea spectarent, facta et facienda, modumque
Torquendi fusos, artificesque manus
Dicuntur Nymphae Pactolides, atque Napaeae
Tmoli, furtivos accelerasse gradus.
Haec tamen a fastu periit: dedit improba poenas [orig: paenas]
Ultrices (fastum, Virgo superba, cave!)
Divum contemptrix, et certatura Minervae,
Esse aliquid dum vult, est prope facta nihil,
Quid praeter minimum caput atque exilia crura
Nunc punita gerit ? cetera venter habet.

---

page 302, image: s302
At mutata licet sit forma: ars pristina mansit:
Et natura sagax, ingeniumque leve.
Aspice, ut infelix pedetentim industria sudet!
Incipit a nebulis; articulisque micat.
Stamina dat tramis: rotat haec iterumque retorquet,
Distinguit radiis, multiplicatque sinus
Iam glomerat, iam prosubigit, iam circinat orbes.
Ut fabricet sedem, quantus ubique labor!
Mox retro graditur, suaque in tentoria condit:
Ac miris cohibet viscera fusa modis.
Quandoque et gyros trutinat pendente lapillo:
Ne noceat Boreas, vel gravis aura Noti.
Denique prospiciens totam considerat aulam!
Omnia num constent ordine membra suo.
Romanos credas aediles Limina Iani
Ponere, vel Templo de Salomonis agi.
Ac velut Euclides tradens praecepta moneret:
Consentit tereti pendula tela metro.
Fama Syracosii toto volat orbe Magistri
Inventis celebrem praevaluisse Virum.
Vota Mathematici Virgo Colophonia vincit:
Fitque novae textrix mira Patrona casae.
Ecce, casam medio suspendit in aere fixam:
Quam Siculus nequiit qualibet arte senex.
Hic postquam remeans polygonam absolverit arcem,
Se medio regni corde quieta locat.
Quem mihi Persarum Chaldaeorumque Monarcham
Tam bene compositum regia Susa dabunt?
Tam bene qui corpus solio sublimis ab alto
Libret in excubiis, et statione vigil.
Adde: quod in casses muscas sine lege volantes
Trudat praedatrix insidiosa suos.
O gula! mellilegas etiam, quas educat Hybla,
Devorat, et siquas perdit Hymettus, apes.
Eheu! quam brevis est fragilisque potentia rerum!
Quam subito casu, quae valuere, ruunt.
Cum scopis ancilla venit, murumque repurgat:
Diruta Persepolis texta repente iacet:

---

page 303, image: s303
Hic torus, hic sceptrum est, hic Cyri regia sedes,
Hic venatrices, retia rara, plagae.
Haud aliter, si parva licet componere magnis,
Cum puer excussus decidit axe Patris;
Eridanumque bibit Phaethon [orig: Phaeton] a sulphure fumans;
Parebant toto fragmina sparsa polo.
Hinc fractae iacuere rotae, vestigia currus.
Dextera pars illuc, temo revulsus ibi;
Parsque sinistra alibi. telo Iovis ira trisulco
Vulcani totum dilaceravit opus.
Estne igitur tanti solium suspendere tigno;
Unica sudatos perdat ut hora dies?
Hac prorsus vivunt homines ratione; laborem
Stultitia nisi quod deteriore locent.
Interitura brevi quanto sudore paramus
Oppida? Troianos aedificamus Equos.
Proferimus sumptu substructam ad sidera molem.
(Tu vanae dicas textile mentis opus)
Ingentes Pario caeduntur monte columnae;
Attollunt summum marmora celsa iugum.
Parietibus pictis innexa tapetia pendent.
(Qualia visceribus nevit Arachna suis.)
Hic Epulo Dives recubans sibi saecula fingit
Cervina, in longos continuanda dies.
Vive anima, et partis fruere in laquearibus altis.
Invidiam superis laeta movere potes.
Quid? quod et iste sciat retinacula pandere muscis,
Quae ruri circum lignea saepta [orig: septa] volant.
Agricolas, inquam, pingues deglubere novit;
Ac cives, quorum plena crumena tumet.
Nempe dotis ac fraude valens, astuque maligno,
Paupertatis opes in sua castra trahit.
Dumque trapeta gemunt, et torcularia spumant:
Lautaque prae nimio pondere mensa tremit:
Ecce pedem tacitum tollens inopina subit Mors;
Ut media fures nocte subire solent.
Sternit Arachnaeis fundata palatia curis,
Falce cadit Dominus, fulmine tacta Domus.

---

page 304, image: s304
Non opus aerisono tales quatere ariete muros,
Impulsu iaculi machina tota ruit.
Divitias haeres, et gazae frusta superbae
Dissipat, avulsis comminuenda seris.
Arca supinatur. Discinditur omne caducum.
Ex fracto partem quilibet asse rapit.
Hoc est Terrigenas meditari, ut aranea, quondam
Multos circuitus, teste Davide, facit.
Donec Parca colu longa sublimia tangat;
Ex alta nidum deiciat [orig: deiiciat]que trabe.
Omnia sunt hominum tenui pendentia filo:
Si quidquam, vere, Naso poeta canit.

SPECTACULUM FERARUM TERRESTRIUM NEGLIGIT COELESTIBUS INTENTUS. ELEGIA XX.

NUper in has oras peregrinus venit Agyrta
Adductis Libyca [orig: Lybica] de regione feris.
Tres intra caveam clausae: Leo, Barrus, et ingens
Rhinoceros: hostis, trux Elephante, tuus.
Praeterea par ursorum; par nobile fratrum
Duxerat epoto Sarmata pastus equo.
Qui scirent choreas agitare, et grandia sponte
Ad sonitum notae crura movere tubae.
Fit strepitus tectis. populus concurrit in orbem.
Promitur argentum. Rara videre iuvat.
Dives ad hunc luxum quisque est. Si forte iuvandus
Occurrat modica pro stipe pauper, egent.
Qualis, ubi Ludos Circenses Caesar agebat
Iulius, aut Huius Magnus in Urbe Gener:

---

page 305, image: s305
Bruta, feroxque parens infusa est Africa Romae
Et varias pelles Martis arena tulit.
Tunc populus torrente rapi: comburere totum
Cives haec inter gaudia saeva diem.
Si rite expendo; nostri dementia saecli [orig: secli]
Haud minor est. Veterem iam nova Roma subit.
Praecinuit tubicen [correction of the transcriber; in the print tubicem]. Magna exspectatio [orig: expectatio] Vulgi.
Spectandum imprimis Rhinocerota petunt.
Visuri, ut solido cataphracta haec Machina cornu
Pugnet: an in Lucam sit ruitura bovem
Me quoque sollicitant, urgentque accedere circum.
Abnego. terrestres, non mea cura ferae.
Tollamus cum mente oculos. Satis Astra, superque
In se, si volumus, quod tueamur, habent.
Sive libet suda speculari sidera nocte
Belua [orig: Bellua] scintillans implet utramque domum.
Sive die, quamvis oculum nulla Astra lacessant,
Oblectat Siculi sphaera movenda senis.
Mira per aetherios radiant spectacula campos
Amphitheatrali Principe digna magis.
Ecce Cleonaeum spatiosa mole, Leonem!
Occupat immensam fulva propago domum.
Quanta sit, unius doceat pedis unicus unguis;
Hic verum: ex primo noscitur Ungue Leo.
En quales per colla iubae flaventia manant!
Quos pandit rictus Herculis iste Labor!
At totus cicur est. Stellas tamen exspuit ore.
Maiorem reliquis cauda retorta vehit.
Cetera blanditur. Vicinae Virginis Astrum
Lambit, et ex spica Lucida grana capit.
Lernaeae quamvis se debeat Hydra paludi:
In caelo flammas nil nocitura vomit.
In quot se nodos, et quanta volumina torquet!
Ex quo perdomita est, sibila vana movet.
Cetus stagna colit nitidis rutilantia ripis.
Hic natat, et secum sidera lota trahit.
Si libeat, licet et vastum Delphina videre.
Dicitur assuetus piscis et iste Lyrae.

---

page 306, image: s306
Ad plaustrum Arcturi volitantem cerno Draconem.
Faucibus eructat prodigiale Iubar.
Quisnam hic Centaurus Chironis nomine clarus?
Pelidae quadrupes iste Magister erat.
Parte hominem praefert, parte inferiore caballum;
Ungulaque obstantes scindit adunca faces.
Assurgit serpens guttis maculosus, et auro,
Inque orbes trifido volvitur ore micans.
Circulus obicitur [orig: obiicitur] brevis haud procul aetheris axe,
Hic habitant celebres Maior, et Ursa minor.
An mihi tale dabit fecunda Polonia Monstrum
Omnibus excussis per nemus omne feris?
Villosam extendunt, stellato corpore, pellem;
Illarum custos proximus ipse stupet.
Utraque sicca tamen prohibetur ab aequore tingi;
Culpa Tantaliam qua meruere sitim?
Haec quotiens [orig: quoties] - volo cumque, licet simulacra tueri:
Nec pretio scena est talis emenda gravi.
Offertur gratis. Numos donabimus Iro.
Et pretium reddent sidera visa mihi.

TURPIA THEATRORUM SPECTACULA SACRIS ESSE PERMUTANDA. ELEGIA XXI.

CEdite profanae spectacula turpia scenae!
Quid facit in publico Lena, puerque loco?
Forte nimis timida est, scelerumque ignara iuventus
Ut sit nequitiis exstimulanda novis?
Corrumpit corrupta probos Comoedia mores:
Et dirum casta vulnus in aure facit.
Cantica probrosae Veneris redolentia Myrtum:
Quae fundit tremula voce Cupido [orig: Cypido] puer:

---

page 307, image: s307
Incestant animos. Oculi praecordia figunt.
Virginis accessit: pes meretricis abit.
Principio frontem Tituli promittit honesti
Actio; tres Charites Pieridesque novem.
Agnetem dandam viso laetaberis agno
Vicerit ut turpem casta puella virum:
Finis in obscoenum mutatus desinet Hircum;
Hoc solo Tragici nomine dignus erat.
Ecce levem pharetram mentitus, et ora Dianae
Prodit in orchestram Iuppiter! equid aget?
Hoc, quod Iunoni doleat, nuptamque sororem
In furias laetae mentis, et arma trahet.
Tu miseranda luis furtum Iovis, Arcade nata,
Quamquam [orig: Quanquam] insons: posset si modo silva loqui.
Instat, et apprensis Saturnia saeva capillis
Sternit humi pronam, verberibusque domat.
Nec satis hic: adimit formam, gracilisque puellae
Vertit in hirsutam perdita membra feram.
Quid iuvat in caelum transferri flebile Monstrum
Lucida si Famam perdidit Ursae suam.
Quid facient imi, faciant si talia summi?
Quem pudeat, qui scit depuduisse Iovem?
A Diis peccandi generosa exempla petuntur.
Est aliquid magnum stupra praeisse Iovem.
Hic tamen in scenam producitur, atque triumphat.
Hic plausum: hic Circi totius euge refert.
Plura quid his memoro? nam quo corruptus Adonis.
Nempe ut eum rursus mactet aduncus aper?
Intra continam maneat lasciva Lycoris
Et Danae, et fratrem non bene Byblis amans.
Luditur Aegisthus [orig: Aegistus]; Iuvenis quid discet ab illo?
Ut possit dici: desidiosus erat.
Luditur Actaeon: imponi posse docebit
Cornua non meritis saepe ferenda viris.
Fabula in historiam transit, renovante Chorago;
Et pleius [perhaps: peius], quam quod videris, ipse facis.
Eia coronatos superum spectemus Agones!
Ista voluptatis dignior ansa foret!

---

page 308, image: s308
Victrices Lauros, rorantes sanguine palmas,
Mirari merita non sine laude decet.
Purpureos Christi testes stare ante Tribunal,
Irridere minas, flagra, metalla, necem.
Exsultare [orig: Exultare] alacres stridente Neronis aheno;
Dicereque: haec Tauri forma Sicana placet.
Romano in Circo pugnans Ignatius alto
Marmaricas in se provocat ore feras.
Invitat segnes victus, Afrisque iubatis
Exprobat ignavas in sua fata moras,
Assatum est. Epulum Decio LAURENTIUS offert.
Carnem, ait, hanc, an sit sat bene cocta, proba.
Aspice! Martinam quamvis gravis ungula pulset,
Viscera dilacerans; integra Virgo manet.
Inicitur [orig: Iniicitur] flammis, medios servata per ignes;
Quas pressit prunas, credidit esse rotas.
Haec nostris o Christiadae sunt digna theatris,
Haec plausu, haec oculis, moribus, atque fide.

SUSPIRIUM AD D.CATHARINAM V. M. ELEGIA XXII.

SAlve delicium cordis, mitissima Virgo
Quae maius glauca Pallade numen habes.
Ossa fluunt oleo, sub viscera rupis eunte.
Marmora perrumpit nobilis iste liquor.
Omnia si Libani folia in praeconia vertam,
Nondum pro meritis sat celebrata fores.
Vicisti facunda sophos, et acumine mentis
Transfigis grandes parva puella viros.
Cessit Porphyrius miles, Martique profano [orig: prophano]
Cingula cum pacto reddidit aere sua.

---

page 309, image: s309
Inque manus Christi concessit Regia coniunx [orig: coniux].
Sub gladio tecum fortiter ausa mori.
Vicisti colubros, ferrumque, ignemque, rotasque.
Et siquid cultris saevius esse potest.
Te propter rapidi supra capita alta pelasgum
Fulguribus mistis intremuere poli.
Te propter portas patefecit flammeus aether.
Fulmine disiecta est machina, quanta fuit.
At tua, cum caela es, pro sanguine, lactea cervix
Lac dedit. haec doctae Virginis uber erat.
Salve praesidium toto sublimius orbe
Non decuit castum serpere funus humi.
Aetheriae mentes, caelo delapsa iuventus
Allatum pennis huc statuere suis.
Diva fave coeptis [orig: caeptis], nostroque illabere voto.
Deprecor: et Musae sis Cyprosura meae.

DE UTRAQUE FORTUNA MARIAE STUARTAE SCOTIAE REGINA. ELEGIA XXIII.

SI genus est aliquid, si rarae gratia formae;
Pulchrior in terris nulla virago fuit.
Ut rosa florebat: multique, ex omnibus hortis;
Arserunt Reges nubilis igne Rosae.
Nupserat: et caro Francisci pollice lectam
Alba maritarunt Lilia, Galle, tua.
Vernavitque torus: donec languentia culmo
Inclinante comas, sunt ea visa mori.
Invitata dehinc Tamesinam [orig: Thamesinam] visere ripam,
Naufragio tetigit Regna propinque suo.

---

page 310, image: s310
Escendens [orig: Exscendens], salve Soror o dilecta, precatur.
Aspira votis portus, Elisa, meis.
At vix Luna suum mutavit tertia vultum:
Verterat et vultum Luna Britanna suum.
Protinus in villae tetram subducitur arcem:
Et male captivam carceris horror habet.
Libertate, Bonum quod sceptro maius, adempta,
Tantum non nervos compede vincta tulit.
Non licuit scriptis ulli sua sensa tabellis
Edere: vel caro cominus ore frui.
Erigitur tandem supremi pegma doloris:
Sternitur atratus perque cubile tapes.
Hinc nothus urgebant fatum; Leicestrius illinc.
Hostis Caecilius peior utroque fuit.
Quo subito Titan properans occumbere migrat?
Nempe videre tuum crimen, ELISA, nequit.
Buchostus quaestor, (potiori iure vocandus
Lictor) supremum tempus adesse monens;
Nuntiat [orig: Nunciat] infaustum Gilti, lacrimabile Theta:
Quo damnare reos Anglia torva solet.
Audit, et exsultat percepto mortis honore;
Seque triumphantis more STUARTA parat.

TRIUMPHALIS AGON EIUSDEM REGINAE. ELEGIA XXIV.

SUrgebat sparsis maerens Aurora capillis;
Non quo purpureum provehit ore diem:
Sed quali ad Phrygium deflevit Memnona bustum;
Caesus Achilleis cum raperetur equis.
At tunc non planxit Gnati miserabile funus.
Maesta tuam doluit Scota necanda vicem,

---

page 311, image: s311
Adsunt pantherae sitientes sanguinis alti.
Absens una quidem: nulla remota minus.
At nihil humani Regina in pectore passa;
Aggreditur pompam laeta STUARTA suam.
Intrepida ascensu superat ferale theatrum:
Magna prius, sed tunc maxima visa fuit.
Fronte serenata, sacro fulgore relucens.
Eminet augusto castus in ore decor.
Cum formosa foret, solito formosior ibat:
Vicinam tanto clarior ante necem.
Solis ut occumbens apparet pulchrior orbis;
Oceanum tangit quo propiore rota.
Induit et vestes regali Principe dignas,
Francisco rursum nubere velle putes.
Ecce, pio gemitu comploravere ministrae.
Ubertim lacrimae maesta per ora cadunt.
Conclamant omnes, ululatuque atria complent:
Et caput et gremium percutiente manu.
Increpat attonitas: tristesque amplexa puellas.
Flere vetat mulcens, atque silere iubet.
Non est plorandi tempus, vel causa [orig: caussa] gemendi.
Iam gaudere decet. Finis agonis adest.
Iam lustris plus ecce tribus captiva tenebar.
Libera, per mortem, tota futura gemam!
Immota facie tunc verba novissima dixit.
Haud aliam virtus, cum mala vincit, habet.
Usque adeone mihi moriturae vivere dulce est?
Insonti misera est res adeone mori?
Si tamen in Scota Romana inquiritur, adsum
Utraque iam non est una neganda sibi.
Hinc capitis iactura mei; quia supplice ritu
Prona tuum veneror, maxima Roma, CAPUT.
Ergo mori fixum est? et sic? moriamur inultae?
O Utinam et scenam spectet Elisam meam.
Ventum erat ad metam, fato properante, supremam.
Nulla mora est, inquit. Corpus habete meum.
Spiritus aetherias solvendus anhelat in oras.
Ex Fodringano liber abire cupit.

---

page 312, image: s312
Dixerat: et regni ponens insignia, peplum
Detraxit capiti sponte recincta suo.
Ipsa suis manibus nudavit nobile collum:
Album lacte magis, candidiusque nive,
Carnificis trepidare manus: pallescere vultus.
Sed retinet vultum mox ferienda suum.
Ter quatitur cervix: ter inhorruit acta securis.
Triplex, quae nullo vulnere digna, tulit.
Spectantum [reg: Spectantium] auditi questus, abruptaque verba:
Singultu gravidas impediente sonos.
Quid monstri? qui causa [orig: caussa] necis? crudelibus hostes
Parcere lamentis non potuisse ferunt.
Quin oculos etiam multi clausere feroces.
Et, qui fecerunt, erubuere scelus.

CLAMOR SANGUINIS EX TUMBA STUARTIANA. ELEGIA XXV.

VIta vale, quae mortalis, quae lubrica, corpus
Casibus alternis circumagenda premis.
Caeca vale Fortuna: vale fallacia rerum:
Cumque tuis larvis perfide Munde vale.
Reddo tibi Diadema nocens: cui caesa ruborem
Imbuto, murex concolor ipsa dedi.
Tunc cocco bis tincta fuit, quam, purpura, gessi:
Quando etiam nostro sanguine tincta fuit.
Nostra vale, vel si iam non es SCOTIA nostra:
At certe quondam Patria nostra vale.
Parve IACOBE vale, cineresque amplectere Matris;
Signa tibi vitae quae moritura dedit.

---

page 313, image: s313
Si non vis lactis, si non memor esse papillae:
Pectoris, et nostri sanguinis esto memor.
Testis hic est liquidus, me pro caelestibus Aris,
Et pro Romanis occubuisse Focis.
FRANCIA cara vale, finemque impone dolori.
Manibus alterius tam pia cura litet.
Si composta sinu placido communis utrique
Francisci foveas molliter ossa, sat est.
Terra BRITANNA vale: tuque ARX custodia nostri.
Pulchrior o quanto nunc placet aula mihi.
Te mare circumdat salsum: me dulcius omni
Melle, nec hoc ulla est Insula saeva mari.
Tu minimos a Sole dies capis indiga lucis:
Continuo lucet Regia nostra die.
ANGELICO REGNO mutavimus Anglica Regna:
Hibernum [orig: Hybernum] verno; perpetuoque breve.
Caelum habito, pedibusque vagantia sidera calco:
Illaque despicio, suspicienda tibi.
Denique Elisa vale; Elysia dum versor in ora:
Et nube elisa fulmen Elisa cave.
Quam timeo, ne te celeri pede poena sequatur:
Quaque fluit Tamesis [orig: Thamesis], confluat et Nemesis.
Nil precor; et meritas averto Numinis iras.
Sic, sic ulcisci laesa STUARTA solet.
Mitte minas, cinerique fave, vanique pavoris
Desine-iam nulli sum metuenda minus.
Viximus: insidias et vim desiste vereri.
Pace tua, quaero: cur mea bella times?
Numquam [orig: Nunquam], cum possem, classes vel classica movi;
Armaque in adversam seditiosa tuli.
Anne tubam inflarem primum post Fata? QUIESCO.
Quam cupio inflari, est illa suprema Tuba:
Surgite mortui. Venite ad Iudicium.

---

page 314, image: s314

APOTHEOSIS MARIAE STUARTAE, Reg. Scot. ELEGIA XXVI.

AT non in gladios Animus post funera victor
Incubuit; nullo iure tenendus humi.
Ille super nubes, omni intractabilis irae,
Vivit et exsultat. cetera facta cinis.
Scinde, feri, macta, satiare Britanna cruore.
Sacra suum semper possidet Urna decus,
I sepeli, confunde artus et sterne iacentem:
Scota tamen vel sic stare sepulta potest.
Cum cecidit, non lapsa fuit. Simul illa resurget;
Angla scies scotam non lacuisse ream.
Quae Regina fuit vivens, est mortua Martyr.
Hunc titulum Thalamus, contulit hunc Tumulus.
Ossa inclusit humus; sed laus circumsonat orbem.
Ut taceat; non hanc marmora muta tacent.
Uno ne ruerent et Vita et Fama sub ictu;
Longius a collo Fama remota stetit.
Altius o Britones, est sustollenda securis;
Tangere si vultis, quod super astra volat.
Excepit gremio Virtus et Gloria functam;
Inque sinum Mariae Caelicolumque tulit.
Regali Tumulo nulla est figenda cupressus,
Flebilis haec arbor tristia Fata decet.
Nemo super fundat prohibentia balsama tabem.
Hoc funus numquam [orig: nunquam] putre cadaver erit.

---

page 315, image: s315
Nemo manus castas palmis victricibus ornet.
Utraque iam duplex est sibi Palma manus.

APOSTROPHE EXPOSTULANS Cum ELISABETHA Angl. REGINA STUARTICIDA. ELEGIA XXVII.

ADsta orbis; tantumque nefas expende bilance:
Quamque trucidarit mitis Elisa, vide.
Praestat, ut hanc ipsam meritis Rhamnusia probris,
Alloquio vindex conveniente premat.
Dic: quid in exemptam Reginam iuris habebas.
Ut caderet ferro victima Scota tuo?
Hanc face legitima natam produxit in auras,
Antiquo Regum sanguine nata Parens.
Hanc face legitima nuptam sibi Gallia iunxit:
Liliaque in casto visa fuere toro.
Te tulit incestus venter, trepidante cubili.
An non, quae genuit, lena Bolena fuit?
Anna soror, soror Anna suae male conscia culpae.
Dicitur et genitrix, et soror esse tua.
Ausa es in innocuam sine more et lege cruenta
Saevire, et diris excruciare modis.
Quidquid praetendis, scelus; excusatio vana est,
Haec peragit, quamvis sit speciosa, ream.
Ictu, quo iugulum petiisti [reg: petivisti] infida Stuartae,
Noveris hoc causam te iugulasse tuam.

---

page 316, image: s316
Quisque penetrantem nubes ac sidera vocem
Fusus ab humano corpore sanguis habet.
Iste quoque ingenti sonitu cava nubila rupit.
Martyris est audis? clarius ergo canit.
Clamat Abelina vindictam voce tonantem.
Clamat, ute cribro fusilis unda, cruor.
Frater ut a fratre est, Mundi pars quarta, peremptus:
Sic est a falsa caesa sorore Soror.
Ede: ubi nunc adamas divisus, et annulus ille est,
Fortis amicitiae pignus utrinque datum?
Nil adamantis habes, odio in contraria verso.
Duritia in corde est. hoc adamant is habes.
Et silices animos, chalybemque in viscera ductum.
Molliit aspectu regia forma suo.
Ipsi hostes planxere necem positoque rigore,
Exequiis fortes ingemuere viri,
Unica non flesti [reg: flevisti], quae fletus unica causa [orig: caussa] es:
Heu! nimis in tantis ambitiosa malis.
Audio, quid dicas: tamen et lugubria sumpsi
Protinus, et pullo tecta colore fui
Cur igitur citharas inter, plaudentia fuso
Carmina Londini personuere mero?
Festivi plateis fulsere frequentibus ignes.
Pulvere de pyrio quot micuere globi!
Credere Reginam posses non esse peremptam,
Sed natam. tantus plausus in urbe fuit.
Hoc erat indignam cladem lugere sororis!
Sic etiam defles, quos crocodile [orig: crocotile] voras.
Quid cum funeribus commune petulca voluptas;
Aut quid cum choreis triste cadaver habet?
Hoc iacet: hae saliunt. post funus praefica rides.
Ad pheretrum ploras: sandapilasque facis.
Num potes et fallax glaucoma obducere Divis?
An nullos oculos Numen habere putas?
Iam iam te Manes agitant: et mille Stuartas
Luminibus clausis quaelibet umbra refert.

---

page 317, image: s317
Anglia Fortunae mutata volubilis instar,
Dum sola constans in levitate manes:
Quod nunc Reginae; facies quoque Regibus olim;
Et, nisi me fallunt tempora sera, tuis.

SILVARUM LIBERTAS SEU IN THESES DE IURE VENANDI. ELEGIA XXVIII.

NUper ad umbrosi saltus confinia currum
Egerat, et cervos forte Diana suos.
Currus erat, qualis solet esse ad, Maenala quando
Vadit, et Arcadiae, Taygetique iuga.
Hinc, atque inde Latus stipat latrator, et ingens
Turba canum, ac siqua est altera nare sagax,
Iamque sonum cornu dederat; iam quaerere praedam
Venatrix acies coeperat [orig: caeperat]; ecce tibi!
Cum subito Natura Deae facta obvia: Siste!
Siste gradum, dixit; siste Diana gradum!
Mox stetit; et quonam, Natura interrogat, imus,
Si tamen imus? at haec: in Nemus, inquit, eo.
In nemus (ostendit digitis) hoc currere mens est,
Qua frangit medios arboris umbra dies.
Dum consanguineos mihi sol novus inputat ignes.
Tela fero, et certa colloco lege feras.
Nonne vides? utinam stringant in vulnera dentes
Quadrupedes [orig: Quadrepedes] nenti quos mihi Sparta dedit.
Fulmineus, si spumet aper si naribus uncis
Militet his telis, his feriendus erit.

---

page 318, image: s318
Tunc Natura iocum fingens: qua scilicet arte,
Aut quo venari Iure, Diana, potes?
Nam memini tua mater adhuc cum Virgo fuisset,
Nullus Apollo fuit, nulla Diana fuit.
Iam Natura tamen fueram. Tunc silva ferarum
Silvarumque ferae, dic mihi, cuius erant?
Tunc ego ius commune dabam. Venabula torsit
Quilibet in quamvis me dominante feram.
Tunc aliquis licita cingens indagine saltus
Ferre domum poterat, quem iugulasset, aprum.
Tunc aliquis molli prostratum in gramine cervum
Aut leporem in nuda saepe comedit humo.
Sed nunc lustra, Diana, cupis tibi vivere soli,
Privatumque facis iura publica iura bonum
Dixit, et exspectans [orig: expectans] responsa, irrisit; At illa,
O Natura parens! O ait, alma parens!
Tunc illud, de quo visa es mihi dicere, pridem
Vanuit, atque hoc iam coepit [orig: caepit] habere locum.
Utraque iusta tamen ratio est, utriusque potestas,
Sanctaque caesarei pondera iuris habet.
Crede mihi, Natura, statum si noveris orbis
Profuit hac homines conditione regi.
I pete sis Ingolstadium, atque intellige; summos
Inter Doctores disputat ista Thesis.

EPISTOLA DIANAE AD VENEREM DE MORTE ADONIS. ELEGIA XXIX.

SI lacrimae cessant, quibus est tumulatus Adonis,
Perlege, quae missa est Littera, Diva Venus.
Scripsimus hanc inter silvas mucrone cruento.
Scribere non aliter Magna Diana solet.

---

page 319, image: s319
Uterer et calamis, et penna forte cygnorum
Si mihi tanta foret copia, quanta tibi.
Nunc quoniam cypriis dedignor oloribus uti,
Est potior pharetra; gloria visa meae.
Nec tu contemnas, quia cuspide verba notavi,
Sufficit a tali missa fuisse dea.
Ad te nostrarum, quod Epistola venerit una,
Crede mihi magna est gratia facta tibi.
Vtque nihil dubites, Cervinum respice cornu,
Stemmatis hoc signum Diva bicornis habet.
Tu thalamos, aurum Iuno, Thymbramque Minerva,
Iactat; ego silvas quid nisi numen amo.
In quibus aut tortis hastilia torqueo nervis,
Aut in Taigeti retia tendo iugis.
Et modo flaventes alacris prosterno leones,
Et modo spectati colloco dentis aprum.
Sed quid ad hanc vocem fluidos impellis ocellos,
Fronsque superfuso maesta dolore rubet?
Scilicet ut Veneri non est solenne rubere,
Sic dociles oculos in sua vota trahit
Sentio, quod res est, tetigi miserabile vulnus,
Teque suo solum nomine laesit aper.
Quod tibi dilectum curvato dente puellum
Fuderit, idcirco incerta dolensque furis.
Iamque etiam diras in me, fratremque vibrasti
Absentes crebris usque secuta minis.
Flava Leontodame [correction of the transcriber; in the print Leontotame], Theroque, et fida Lycaste
Me tanquam comites admonuere meae.
Cumque infensa minus moveo sine querelas
Latone suboles [orig: soboles], quid facis, Opis ait.
Questa Iovi Venus est, quod Aper iugularit Adonin,
Procubuitque suo tristis et uda Patri.
Utque aliquod sermo, vel lacrima pondus haberet,
Accedit natus leno cupido comes.
Ille tulit secum calida fragrantia myrto
Tela, quibus summum saepius ussit Avum.

---

page 320, image: s320
Sic arcu instructus, Matre instigante rogavit
Quis non armatas dixerit esse preces?
Flevit: et O caeli! madida vix voce locutus
Defluit. Extremum murmur Adonis erat.
Post ubi reliquias [orig: relliquias] animi collegit in astum,
Haec singultavit verba tremente sono:
Luditur, O caeli rector, tua Iuppiter, ipsis
Luditur a superis filia, nostra parens.
Atque utinam fieret tantum nova fabula, lusus.
In quemvis trahitur saucia paene iocum.
Unus ab Anchise tenestris Amasius illi
Restabat lepidus (scis tamen ipse) puer.
Qui vix Idalium nemus incomitatus adivit.
Absque plagis, nulli noxius, absque cane.
Non poterat, quamvis voluisset, strenuus esse,
Ut pharetram ferret, vix satis aptus erat.
Delia mox arcu iaculatrix defuper instat.
Et movet, hyrcanam per nova tesqua feram.
Nec mora, venantem sternit, ventrisque subacti
Pendula per medios inguina spargit agros.
Quem quotes fluxis porrectum cogito membris.
Effluit e digitis lapsa sagitta meis.
Rus olet, et silvas factum hoc crudele Dianae.
Apparet, quod sit rustica diva satis.
Risit ad hoc facinus totum, et Britomartis in aurem,
Iam Cypris luctu squalida dixit, erit.
O Genitor Divum (dein tella [perhaps: tela] ostendit, et ignes)
O Genitor! Natae iam miserere tuae.
Hoc merui, vel cum Danaes tibi tecta reclusi,
Vel nova te docui fallere furta Cygnum?
Nunquid Agenoream sine me, bos false, iuvencam
Cepisses [orig: Caepisses], cornu dissimulante procum?
Haec merces nobis pretiumque refertur? Amoris
Scilicet hunc fructum Mater amoris habet?
Quae coram interea sine lege abiecta capillos
Supplevit suboli [orig: soboli] voce gemente vices.

---

page 321, image: s321
In me iurarunt [orig: iurârunt] Diana et Oreades omnes
Prodita Numinibus sum tribus una dea.
Sol quondam meus hostis erat, crimenque retexit.
Nunc etiam nobis est inimica soror.
Haec tibi sic scripsi Genitrix fata flumine vivo,
Ut prius arcitenens retulit Aegla mihi.
Primum igitur scelus est, ab apro laceratus Adonis
Accedit noster, proxima culpa, dolus.
Denique, quod risi, videor minus aequa fuisse;
Quidni etiam quartum fingere Diva potes?
Dii faciant, nunquam ut videar mimis aequa fuisse.
Laudabor, quando sic rea semper ero,
Non nego, quod medius fuerit discerptus Adonis.
Addo: nec hanc nobis displicuisse necem.
Si tamen est verum, causa sic stante, fatendum,
Ipse sui fati maxima causa fuit,
Debuerat mansisse domi; si noluit arcae
Includi. Nunquid defuit arca tibi?
Aut volucrum clatrata [orig: clathrata] domus? caveaeque minores?
Turtur ubi gemit; aut ova columba parit?
Sunt quoque cancelli, quos intra Psittace garris,
In cavea claudi quin tibi cura fuit?
Iam si flevisset, mixtaque inamabilis ira
Dixisset: quid me femina dura tenes?
Tu tamen, amplexu nunquam dimittere certa,
Debueras toties ingeminare: mane!
Ah Encolpe mane! tibi nou venabula quadrant.
Figat Apros alius. Pulcher Adonis amet,
Paruit his neuter monitis, quae vestra libido est;
Hinc illa lacrimae, funus Adoni, tuum.
Sed formosus erat. potuisset bellua forma
Parcere. O et simplex, et quoque stulta Venus!
Anne dabis Paridi bruto quoque nobile pomum!
Ipsa licet venias, vix tibi parcet aper.
Sola potens nemorum custos, animosaque Virgo
Inter Hamadriades tuta ferasque vagor.
Est dispar ratio silvas intrantis et hortum:
Hae squalent setis: floribus ille nitet,

---

page 322, image: s322
Has iuba nobilitat [correction of the transcriber; in the print noblitat], sed luxus amoenior illum.
Lusurus cur non lusit Adonis ibi?
Inputet audaci genio me iudice casum.
Sed fateor poterat suavius ille mori.
Cur igitur rictus nequidquam inhibere paravi?
Ex pacto multam ferre tenebar opem.
Quid meus irato frater mihi diceret astro,
Ancillam si me cerneret esse tuam?
Praeterea nosti [orig: nôsti], quod me deceperit olim
Arte tua pastor; par modo reddo pari,
At non me idcirco ridere decebat? Ob unam
Certe tres facies nec lacrimare decet.
Scis bene, quod dicar triplex, atque aspera. Laudem
Hanc amo, quod cupiam displicuisse tibi.
Iamque vale. vocor ad saltus, et lustra ferarum.
Maenala Maenalio cornua monte sonant.
Exspectant Dominam cervi pro more iugales.
Quos phaleris ornant Panque, Paterque suis.
Tu quoque si coram spectares gaudia ruris,
Rus, ut ego, cuperes forsan olere meum.
At modo scribentis si praefens hactenus ora
Vidisses, lacrimis colliquefacta fores.
Scripsimus, et rubro signantes rore papyrum,
Diluimus niveas sanguinis imbre notas,
Quotque legis ductus, tot guttas fudit Adonis,
Eius enim scribens usa cruore fui.
Hoc demum placuit frustum tibi mittere dentis
Indicium facti vulneris ille dabit.

---

page 323, image: s323

NILUS. Seu de origine et Genio Nili. ELEGIA XXX.

QUalia, quae, quota sint Pharii miracula Nili;
Forsitan, Uranie, discere visa velis.
Si vacat, expediam paucis; reseramque relata.
Explorare labor non fuit ista meus.
Unde suum Nilus trahat ortum, quaerere nolis.
Creditur hic soli cognitus esse DEO.
Cum patrios ageret currus Clymeneia proles;
Sed male directos praecipitaret equos:
Ardebat totus violentis ignibus Orbis.
Fumabant montes: Pindus, Olympus, Athos.
Cumque ipsi arerent fluvii, fontesque lacusque;
Iamque sitiret Halys, cum Rhodanoque Padus:
Thermodoonque ferox, Xanthusque, et Phasis et Indus:
Atque Tago Ganges maior, Araxe minor.
Fama ast: tunc etiam Nilum terrore paventem,
Imminui quod secerneret inter aquas:
Extra anni solisque vias fugisse remotas:
Ignotisque locis occuluisse caput.
Illud adhuc hodie, quacumque indagine lustres.
Nescio, secretum qua ratione latet.
Hoc quoque te scimus versu vulgasse canoro.
Indulgens Musis, Naso iocose, tuis.
Quaesivere sophi: frustra. quaesivit Achoreus.
Nec non Pellaea natus in arce Puer,

---

page 324, image: s324
Defecere omnes. latet hoc caput atque latebit:
Ni Phaethon flammis extrahat inde novis.
Naturae ludentis opus. Scrutantibus offert
Spem, stimulosque ciet: Sed reperire negat.
Montibus in Lunae reperit vestigia quidam:
Aut, si non reperit, se reperisse [reg: repperisse] putat.
Aethiopum per regna fluit, cancrique rubentis
Brachia collecto gurgite longa ferit.
Spumantem non auget hiems [orig: hyems], non dissipat aestas.
Si rapidus calor est, altius unda tumet.
Cetera decrescunt quo tempore flumina; Nilus
Crescit, et immensis exspatiatur aquis.
Tum Pelusiacas toto petit agmine terras.
Signa dat, et grato murmure pulsat humum.
Hospitis adventu gaudet, madidoque colono
Multiplici grates ore Conopus agit.
Sistra sonant, lituique fremunt. tunc prodigus amnis
Aestuat, aestivum non tamen ante canem.
Sirius allatrat. Simul ac audivit, in arua
Late restagnans pulverulenta ruit.
Sic notos fecundat agros, limoque feraci
Irrorans glebam: pinguia culta secat.
Rusticus exsultans ducit per iugera remos.
In quo iam nauta est aequore, messor erit.
Bis metit Aegyptus: bis spicis horrea complet.
Semina Triptolemus spargere plura nequit.
Flaventes campos merges cerealis inundat.
Post Nili fluctus fluctuat alta seges.
Interea certis armenta in collibus errant.
Dispersis habitant femina virque casis.

P. S. De Crocodilo.

ESt informe animal, Septemplicis incola Nili.
Mellis amans: astu, dentibus, ungue valet:
Terribilis Crocodilus, et omni ex parte timendus.
Quamlibet elinguis, plus satis oris habet.

---

page 325, image: s325
Crescit, dum vivit; sumitque augmenta quotannis:
Nec porro extendit desinit ante necem.
Inque papyrifero stabulatur flumine noctu.
Exigit in ripae margine latro diem.
Hic oculis, ut sunt, porcinis pabula captat,
Post carecta latens: insidiasque struit.
Erumpit subito, cum praeda notatur ad esse:
Sive voranda canis, sive vorandus homo.
Ante quidem lacrimas demittit hypocrita falsas.
Sunt, prae laetitia qui lacrimare putent.
Huic tamen opposuit naturae provida virtus
Carnificem; parvum, sed feritate trucem.
Callidus Ichneumon fauces invadit hiantes,
Visceraque erodit: belua [orig: bellua] rosa crepat.

EPISTOLA FRIDERICI [correction of the transcriber; in the print FRIDERIRICI] ELECTORIS PALATINI. Ad CONIUGEM, Post amissam Bohemiae Coronam in Angliam redeuntem. ELEGIA XXXI.

MIttit ab Hollando tibi vir tuus urbe salutem
Quae reddi sola te redeunte potest.
Ille quidem positis procul [correction of the transcriber; in the print prucul] erro vagatur in oris
Scindit ubi Batavas Belga propinquus aquas.
Aut ego sum scripto nimium temerarius isto,
Aut te deceptam devius error habet.
Perlege quodcumque est, multum si forte queramur,
Effice, ne verum nostra querela sonet.
Diceris ad patrios iterum reditura Penates
Eventu careant haec tua vota suo.
Quod timeam, doleo, cogit dolor ipse timere.
Et nimis in curas fertile pectus alo.

---

page 326, image: s326
Utque nihil metuam, saltem breviore libello
Debuerat coniunx [orig: coniux] certior esse tuus.
Si mihi scripsisses, habuisset epistola pondus,
Cur abitus venit nuncia fama prior?
Quid querar officium comitum cessasse meorum?
Si tuus in nostra est taedia versus amor.
Tot mala me perimunt, quot habet vel littus arenas,
Vel quot oves Anglus pascit, Hymettus apes.
Victus ego, fusaeque acies, tot caesa virorum
Corpora Stella videt, captaque Praga gemit.
Defuit id solum coniunx ut abire parares.
Quo fieret luctus maior, abire paras.
Sic sugis et meritum renuis praestare levamen.
Esses ceu nullo tempore nota mihi.
Unaque cum possis solacia ferre dolori
Meque levare tuis viribus, una negas.
Quid si nescires quo nutu (an vera fatebor?
Et quibus auspiciis praelia gesta forent.
Dicere si lubeat, quod me pudet, ipsa ruinae
Uxor es (heu fateor) maxima causa meae.
Certe ego, qui digna contentus principis aula,
Dives et in patria, cum patriaque sui.
Mox ubi regales promiserat Anglia taedas.
Altera continuo est sors mihi visa peti.
Tu promissa venis, venit quoque dira cupido,
Et Regnum appetiit dira cupido novum.
Illa dies nocuit, qua te dixisse recordor,
Non indigna meas sceptra decere manus.
Est locus in silvis, quas Heidelberga coercet
Moenibus [orig: Maenibus], et platanis, illicibusque frequens.
Haud longe ex hedera contexta cubilia praebet
Hortus, et immissa fronde coronat aquas.
Stant in eo (steterant certe) longo ordine vites,
Et flores iuncti vitibus, ipsa scies.
Huc Phoebo lucente simul convenimus, undas
Fons ubi sublimes erigit, ipsa scies.
Adfuit et nostri luctus Camerarius auctor,
Sponte vel ingenio iussus adesse suo.

---

page 327, image: s327
Iuncta fides vestra est, et tu me prima monebas,
Marte peregrinum sollicitare solum.
Sic animum poteras apta flexisse loquela,
Usa tui nostra simplicitate viri.
Quae sicut vestris male credidit inscia dictis,
Sic aliquo forsan digna favore fuit.
Credis et hoc nobis? quod, cum mihi visa placeres;
Iurabas etiam me placuisse tibi.
Ah quotiens [orig: quoties] dixisse scio, te coniuge, virtus
Gaudia nulla mihi candidiora daret.
Ah quotiens [orig: quoties] etiam mea (primos testor amores)
Lumina sunt oculi Dux Friderice tui.
Hoc quoque subridens, quod certe nulla negabis.
Si mihi rex pater est, Regis et uxor ero.
Caesaris uxor ero, si vis, sunt omnia praesto,
Esse potes Caesar, care [orig: chare] marite, velis.
Ergo ego tunc virtus, ego Rex, ego Caesar, et omni
Quod superat famam nomine dignus eram.
Dignus eram certe: sed eram: nunc tempora dantur
Devicti titulum vix habitura Ducis.
Heu mihi quam facile est animos inflectere molles.
Stamina cum fatum deteriora trahit.
Credidimus blandis, quae nostra insania! verbis.
Blanda minus tuti verba fuere doli.
Credidimus Socero: num vos decepit et ille?
Muneribusque datis pars quoque fraudis inest.
Fascia missa fuit (vellem non facta suisset)
Cingeret ut laevum munus equestre pedem.
Idque etiam belli spolium praestantius, inter
Sanguinolenta meus perdidit arma timor.
Sed bene perdidimus, semel accepisse nocebat,
Si nocuit pactus te fugiente torus [orig: thorus].
Quod male volvebas, suasisti peius: adegit
Ad similem culpam quid nisi culpa tua?
Nil nostrum nisi nolle fuit; sint sidera restes!
Sidera quae praesens Numen habere puro
Nec tamen irascor, nec me peccasse negabo.
Idque quod est nostrum nolle, fuisse luam.

---

page 328, image: s328
Tu maiore tamen nos poena affligere cessa.
Hoc hostes faciunt, quod fugiendo facis.
Caesaris arbitrio tam dira inventa relinque,
Et quod agis, victor MAXMILIANUS agat.
Ut nihil accumules poenis nova sarcina nostris,
Non nimis exilis poena ferenda manet.
Ire tamen certa es maestis nil mota querelis
Heu mihi cur iam nunc praescia dextra tremit?
Ergo relinquemur soli? tu classe parata
Antiquos repetes, Anglica sacra, lares?
Vos venti prohibete nefas, arcete regressum,
Ne tumeant ullo carbasa tensa Noto.
Te nullae naves (pondus volo sentiar omen)
Te nulli nautae sustinuisse [orig: substinuisse] velint.
Utque velint, nequeant; si possint, intonet aether,
Hoc cessante, gravis sponte procella fremat.
Sicque etiam invitam licet, ad mea littora portet,
Quilibet ex ventis, Aeole magne, tuis.
Et scio, portabunt; minor inconstantia ventis
Est illis certe maior habenda fides.
Sed quid opus votis, tantaque indagine rerum,
Ipsa redire potes, si cupis, ipsa redi.
Flecte ratem, mentemque simul, mea maxima cura
Flecte, caret numero puppis itura suo.
Me quoque, me recipi fas est, nisi mutua Pragae
Cum tot militibus iura sepulta iacent.
Nonne times undas, et flamina vindicis Euri?
Saepe (mihi credas) puniit [reg: punivit] unda reos.
Finge tamen salvam portum tetigisse carinam,
Sufficit et vana est aequore mersa fides.
Altera terra tibi est, alter Fridericus habendus,
Quemque iterum violes, alter amandus Hymen.
Hasne abitura preces, haec ultima verba dedisti?
Ut reditus numquam [orig: nunquam] spes foret ulla tui?
Si tu prompta virum fueras et fallere certa,
Dixisses saltem, Dux Friderice, vale.
Tale nihil Sensi, potius ficto ore locutam,
Et doleo te iam non meminisse mei.

---

page 329, image: s329
Numquid [orig: Nunquid] adhuc praesens dixisti, certa reversae
Signa fac expectes coniugis, oro, tuae.
Exspectem [orig: Expectem]? Zephyris, quae iamiam vela datura
Cum velis etiam perfida verba dabis?
Exspectem [orig: Expectem]? scopulis quae durior ipsa marinis,
Insuetum per iter mox reditura fugis?
Et tamen expecto, venturaque gaudia, fingo
Quamvis a lacrimis non vacet hora meis.
Iam possum elapsis menses numerare calendis,
Iam didici stellis nomina certa dare.
Ex quo tu nostri longe procul immemor erras,
Esse dies mensis creditur, hora dies.
Saepe mihi in somnis alie redione videris,
Iamque secas profuga stagna Britanna rate.
Illic te invenio, sed non iuventa quiescis,
Et quereris longas, aequoris esse moras.
Utque etiam evigilo, rursus te nota reducunt
Somnia, te rursus per mare cerno vehi.
Protinus ut stupeat Camerarius, uxor abivit
Exclamo. venti lintea plena levant.
Ille tamen contra; bona sunt haec omina dicit,
Quam cernis, reducem forte carina vehit.
Sic me deludi patior, quia credere dulce est.
Sicque meam sobolem, sic quoque ludo tuam.
Dumque subinde petit vultu testante dolorem,
Care [orig: Chare] parens quando mater Elisa venit?
Illa brevi veniet fingens responsa remitto,
Ulterius nequeo dicere, fama vetat.
Te decet anniti, ne latius iste vagetur
Rumor: habet vires res quoque parva suas.
Si non est animus (sed sit tamen opto) redire,
Scribe mihi, reditus littera pignus erit.
O ego si missa dignus puter esse salute,
Subscriptoque tuo nomine quantus ero!
Tardantur scribendo vices, suspensaque certis
Littera saepe locis delitet, ipsa veni.
Sex sumus e profugis mihi quos fortuna reliquit,
Septima tu fias, et, nisi fallor eris.

---

page 330, image: s330
Non ego te supplex, cum sis Regina, precari
Abnuo, tu noli ius temerare Ducis.
Si te stemma meum, titulique et nomina tangunt,
Non adeo indecores et sine laude sumus.
Deme quod est miserum, qua sum tibi parte pudendus?
Hoc quoque quod miserum est nobilitatis erit.
Dic, age, si soles (ut oportuit) axe sereni
Fulsissent nobis, numquid [orig: nunquid] amica fores?
Si nihil in placido vastos movet aequore fluctus:
Nonne per id cymba currere ludus erit?
Tunc aequo vultu fortunam ferre decora
Laus est, cum variam se super orbe probat.
Vis ut ab antiquis repetens exempla puellis,
Officii moneam, tester aperta, tui.
Non cupio ut redimant nostros tua funera Manes,
Hoc tamen admoti Coniugis exstat [orig: extat] opus.
Ut tua componas in eodem membra sepulchro,
Commendat facinus Laodamia [correction of the transcriber; in the print Laodemia] suum.
Sive rogos etiam mecum sensura cremeris,
Iphias in flamma est aspicienda tibi.
Verum alias taceo, quas nos quoque vidimus, idem
Ne tibi sit iusti causa pudoris, honor.
Una (velim quaeras) per vitam principis omnem
Uxor Anhaltini quam generosa fuit?
Si bene perpendas, ut te perpendere fas est,
Ipsa tibi dices, vir mihi vera refert.
Sic precor efficias mores imiteris ut istos
Et leviter dicas, quid Fridericus agit?
Nimirum vixit, tibi respondebo, relictus
Ille miser coniunx vivit, Elisa, tuus.
Ducitur (hoc saltem moveat) tristissima nobis
Vita. iube mortem ferre; dolebo minus.
Cur autem iubeas, nulla est tibi causa iubendi,
Plures constantis forsan amoris habes.
Nunc tibi supremos cum fletu signo dolores,
Si signare potest, qui numerare nequit.
Per thalami te iura precor. per si quid honesta
Coniugii taeda sanctius esse potest.

---

page 331, image: s331
Per mihi communes tecum, tria pignora, natos
Plurima quos matris tangit imago suae.
Finio, tu facias utinam, ne littera vano
Missa sit eventu; finio et illacrimor [orig: illacrymor].

De Cometa Anno 1664. 25. Decembris itemque Anno 1665. per mensem Ianuarium et Februarium viso. EPISTOLA Ad URANIAM. ELEGIA XXXII.

TEmpore quo casta Deus est ex Virgine natus;
Et renovat cunas plebs pia, Christe; tuas:
Frigida sub mediam noctem cum plaustra Bootes
Flecteret, et vetitas ursa caveret aquas,
Ecce infra ventrem, cui Crater insidet, Hydri
Visa coruscantem Stella comata suit.
Occasum versus flammas vibrabat ab ortu:
Terrigenum terror prodigiale rubens.
Conclamant Monstrum, quotquot videre, supernum.
Fulgurat horribili crine cometa novus.
Infremuisse ferunt: quorum labor omnis in hoc stat;
Observare Polos et terebrare tubis.
Namque Canem tetigit maiorem turbidus ignis:
Tum Dextrum Leporis venit ad usque pedem.
Hinc super Eridani ripam, qua plurimus undat,
Et Phaethonteo [orig: Phaethontaeo] volvitur amne, stetit.
Inde trahens caudam spatiolo limite, Ceti
Faucibus inseruit, quas vomit ore, faces.
Denique Phrixei [orig: Phryxei] foedavit [orig: faedavit] velleris aurum.
Tandem, ceu nubes vana, recessit apex.

---

page 332, image: s332
O Soror Uranie, die o carissima [orig: charissima] nobis:
Aetheris arcanum tu reserare potes.
Pande: quid ostentum (dirum Mortalibus omen)
Significet. Quaero: stella sit, anne vapor?
Hoc genus astrorum dicunt evertere regna:
Moliri caedes, pestiferamque luem:
Et numquam [orig: nunquam] terris spectari impune Cometam;
Vatibus ex priscis Tusca [orig: Thusca] Sibylla canit.
Terretur genitor: terretur Mater; et omnes,
Quotquot in hac degunt, femina virque, domo.
Pro dolor! in quae nos servavit saecula Numen!
Vindice praetentat tela trisulca manu.
Depulimus Geticum vix a cervice tyrannum.
Horret adhuc canis hirta Vienna comis.
Pannone vastato, lacerabit amicus amicum.
Ambiguam gladius datque negatque fidem.
Cedemus Turcis? ululatu nempe retorto,
Balare Odrysii iam didicere lupi.
Ante oculos luctus, et plurima mortis imago;
Faxque venenato sanguine tincta volat.
Conscia tu virgo nostros solare dolores:
Aut vanos, si sunt, pectore pelle metus.

RESPONSORIA URANIAE AD PRIOREM EPISTOLAM. Causae, situs effectus Cometarum breviter explicantur. ELEGIA XXXIII.

QUae petis in caelo suspensa Aenigmata solvi.
Est equidem mentis sublimioris opus.

---

page 333, image: s333
At tamen expediam, et qua datur ire, docebo,
Quid sit, et unde suum syrma Cometa trahat.
Non nova sunt istaec [orig: isthaec] lugubre rubentia monstra.
Singula funereas saecla [orig: secla] tulere faces.
Lucida congeries fit ab exhalante Planeta
Digesta in radios conspicuumque [correction of the transcriber; in the print conspicumque] globum.
Tum circum vertigo rapit: tractumque movetur:
Donec deficiat, deficiente cibo.
Infra seu supra spectetur Cornua Lunae:
Sanguinea semper cornua fronte gerit.
Sunt vates, sunt cursores: sunt virga tremendi
Numinis, ex alto signa minantis habes.
Castigare volens, his Fascibus utitur, Orbem.
I Lictor dicit: noxia colla feri.
Mox Iani Templo Mavors [reg: Mars] prorumpit aperto:
Mucrones, taedas [orig: toedas], obvia quaeque rotans.
Insidiae et fraudes una, Furiaeque Furorque,
Agmina turmatim Tisiphonea [orig: Tisyphonaea] ruunt.
Dat belli signum Laurenti Turnus ab arce.
Classica mota sonant: saeva metalla tonant.
Vallatae fumant iniectis ignibus urbes.
In cinerem, quidquid vel videt hostis, abit.
Vastantur segetes: deflent sua damna Coloni.
Fit via vi. Leges quaslibet armo premunt.
Triptolemi currum frangit cum vomere miles.
Florentes agros ungula calcat equi.
Sunt vacuata suis per lixas horrea culmis.
Pauperies latum figit ubique pedem.
Ergo cum paucis, quas secum tollit, aristis,
Flebilis in Scythiam cogitur ire Ceres.
Tunc regnat malesuada Fames, rictusque caninos
Exserit, auditur multa querela foris.
Effodiuntur humo semesa cadavera furtim:
Ultima crudeli coena futura gulae.
Pars in vicinos, pars in sua brachia saevit.
Vix suboles [orig: soboles] tuta est a Genitrice sua.
Hinc subitae mortes: hinc intestata iuventus,
Se cumulant numero plura priore mala.

---

page 334, image: s334
E tumulo Pestis succincta vaporibus exit,
Aura creat morbos et vitiata necat.
Serpit dira lues. Umbrarum examina crescunt.
Quod vespillonum sarcula fessa probant.
At non in vulgus tantum commune sagittas
Sidera vipereas spargere posse putes.
Sceptra labant. Minor est in duros ira ligones.
Rusticus hoc clypeo tutior esse potest.
Purpureos Reges, diadematosque Dynastas [orig: Dinastas],
Iudicis ad solium triste citare solent.
Nec non matronas gemmis auroque gravatas:
Integra quae fissa Regna sub aure gerunt.
Has cincinnato rutilus vocat ore Satelles:
Et iubet immensas ponere divitias.
Quae nec habet pandum nautae moritura trientem,
Laetior hinc tenui [correction of the transcriber; in the print temui] funere migrat anus.
Accedit per operta tremor bacchatus in altum:
Infernas vento concutiente specus.
Saepe movente solo videas confligere turres.
Lapsibus alternis Templa domusque cadunt.
Fossa supinatis cives cum moenibus haurit.
Ceu pecora, in campis corpora viva iacent.
Flumina discurrunt, fractoque Tridente redundant:
Et iam fit pelagus; quod prius amnis erat.
Terribili mugit tellus convulsa fragore.
Nota repercussis saltibus arua tremunt.
Horridus ad Manes Erebi descendit hiatus;
Usque ad ferratos Eumenidum thalamos.
Propter inassuetum pallet Proserpina solem:
Atque oculos claudit lumine laesa suos.
Rexque tenebrarum, ne perstringatur ab astris,
Interiora stygis territus antra petit.
Talia portendunt torui plerumque Cometae.
Haec Fasti veteres Fata novique docent.
Ah! quid agam, dices, tanta sub mole malorum?
Inter tot clades spes erit ulla fugae?
Mitte supervacuum maesto de corde pavorem.
Terret, non semper vindicat acta Deus.

---

page 335, image: s335
Qui pia praesidio superum praecordia fulcit:
Virtutis retinet quem studiosus Amor:
Nil habet a Caelo quamvis minitante timendum.
Seu ningat saxis, sanguine sive pluat:
Erecto vultu spectabit in aethere castra:
Fulminaque irati riserit ille Iovis.
Finge suo totum discedere cardine Mundum:
Impavidas mentes lapsa ruina ferit.

FINIS ELEGIARUM.