31 January 2004 Ruediger Niehl
typed-structural tagging complete- semantic tagging complete- Morpheus spell-check

image: s001

image: s513

FRAGMENTA SATYRAE CRISIS INSCRIPTAE.

ALPHONSO CARAVENDAE F. B. Sal. D.

Poema novi prorsus argumenti, novae compositionis offero tibi, optime Alphonse. In gratiam Affinis sui Pauli Sfondratae Frobenii confectum est, eiusdemque voluntate, ac voto tibi inscriptum; addita causa. Ex quo enim Frater eius Philippus Frobenius maior natu Sororem tuam Annam Caeciliam Lectissimam Virginem matrimonio sibi iunxit, scio vos amore, studiisque semper fuisse coniunctissimos. Simul mansuetioribus musis, ac severioribus operam dedistis, simul Italiam, Galliasque et Belgium peragrastis [Reg: peragravistis] , totque amplissimis Provinciis utilitate vestra lustratis, instructa variis artibus ingenia, moresque cultissimos in patriam rettulistis. Cum Lyrica nostra; aliaque Poemata diverso tempore ederemus in lucem, nondum eius aetatis eras, cui aliquid dedicari posset. Patieris nunc saltem unum, ex vetusta clarissimaque Caravendarum Prosapia nomen, tuum videlicet, libellis meis inseri. Ceterum scriptioni huic causam ansamque praebuit ipse Affinis tuus Paulus Frobenius. Questum ad me venerat de improbis moribus Germaniae. Tantam obtrectandi licentiam in exteris Regionibus non observasse: calumniandi libidinem dominari, et saevire impune. Memorabat in exemplum, quae Fratri suo in ipsis nuptiis evenissent,

image: s514

quae sibi quotidie evenirent; lacerari famam, foedari nomina, passim volitare sarcasmos, deterrimis interpretibus omnia esse obnoxia. Quae vidisset apud cultas nationes, in ludibrium trahi. non formam calceorum, non pilei, non gladii: non ullius peregrini vestitus placere. Eruditis quoque laboribus, si quid moliretur, afflari fumum; figi aculeum. Atque haec dolentius. Fateor ad quaedam risum cohibere non potui; adversus aliqua conatus sum adhibere fomenta, qualia suggerebat extemporale ingenium. Temerariam garrulitatem, suggillandique pruritum non esse vitia noviter in Germaniam illata. Iam inde antiquitus laborare. Detorquere sermonem, extenuare facta, illudere quibuscumque personis iam saeculum vocari. Proinde obfirmaret animum, et vel silentio vel contemptu aspernanda transmitteret. Si dissimulare posset iniurias, inimicos fodicaturum calcaribus, quae ipsimet fabricassent. Dicteria recipientem uri; qui non uritur, non recepisse. Si stimulos aemulorum gloria, prosperique successus excitassent, his se soletur. An nesciret, attritum vomerem magis splendescere? agitatum contumeliis honorem sublimius incendi? Laudaret vituperantes. Nihil acerbius facturum. Carbones nimirum super inimicorum capita coacervandos, ut vel altius clament, vel muti dolore tabescant. haec atque huiusmodi plura, queritanti ingesseram. Ad extremum: quid vis Sfondrata? albae Gallinae filium Te reputas, nunquam denigrandum? Consuetudo humana non permittit. Omnes decoloramur. Populo non magis obstrues ora, quam ventri. Thomae Kempensis Oraculum expende: cotemnenda esse verba, quae per aerem volant, et lapidem non laedunt. Philosophus es? Lapis Philosophicus non vitiatur sordibus scoriae: sed contra ignobiliori metallo tincturam, fulgoremque auri aspergit. Poeta es? Heliconii lapides non laeduntur afflatu sycophantae, quanquam saepe allisas voces vindex echo in authorem reverberet. Quod fieri posse festivi Poematis inventione demonstrabo. Ipsissimum hoc est,

image: s515

nobilissime Caravenda, tuo nomini inscriptum. In hoc frusta calumniantium in caput meum satyrice coniecta, forti repulsu in Criticos apologetice pleraque retorquentur. Plura spleni concitando serviunt. Carmen intercisum est, quippe mera fragmenta complexum. susurri enim et famigerationes non omnes recta linea perveniunt ad aurem. Obliquae, obtusae, obscurae, clarae, hiulcae, timidae, suspiciosae, qua vera, qua falsa spargunt. Ut ut sit, aut me multa confinxisse putabis, Alphonse, et saltem ex figmento capies voluptatem; aut alios vera de me dixisse credas, et cum reo fatente ridebis; interque tumultantium linguarum murmura mecum animosus imitator iocabere. Vale.

Ad Paulum Sfondratam Poema.

I.

NOn satis est culpasse alios: culpemur et ipsi,
Ac quid de nobis dicatur, qua licet, et res
Intercisa sinit, vacuas referamus ad aures.
Diversos hominum mores, diversa Frobeni
Iudicia, ac sensus, libertatemque loquendi
Hic ad Danubium mecum mirare sub umbra
Populea: tamen Alcides requievit eadem;
Quid mihi contingat, tibi quod contingere possit,
Si vacat, et pateris, paucis, adverte, docebo.
Vivitur hoc pacto, facile est incurrere ronchum,
Illotasque manus, posticae opprobria sannae.
Conveniunt Momi tanquam mihi fixa sit hasta.
Utque in bubonem magno clamore diurnum
Exstimulantur aves, confertaque spicula tendunt;
Obvius infestis sic obruor undique telis.
Omnia sunt nugis, sunt omnia plena querelis.
Pars ad me venit: partem dispersit in auras
Ventus: eunt timidi plures, et dicere mussant.
------ hinc vacuum, crebraeque lacunae.

image: s516

Cantemus. Patronus adest; cum provocat actor.
Ipsum non pallet bene conscius ad Rhadamantum.
Censurae semper pene in contraria vergunt.
Quod probat hic, damnant alii; quae damnat Acestes;
Vindex Varro probat. Defendor, et arguor idem.

II.

Quod felix faustumque fuat, mihi quod bene vortat,
Incipiam. Princeps igitur sic inchoat Astur:
Nescio, quale chaos sit in isto corpore, frigus,
An calor excellat? sanguisne, an phlegma redundet.
Quatuor ex primis quis sit praetorius humor?
Quisquis is est, certe non est innoxius humor.
Tam varios fluit in gyros. huic tristior: illi
Laetior apparet. quondam morosior isti.
--------
Ignoras prorsus, sit Minotaurus, an hirco
Miscuerit cervum natura, lupone columbam?
Audiit hoc Mnesteus ridens: quid? si iste palumbus,
Cur longum nasum praetendit vulturis unci
Gingivam queritur (dubium) intellectus inermem:
Et tamen absentes, praesentes tam male mordet.
Nempe ideo subicit Boscas, quia non bene dentit.
Tappus ait. si felle caret, cur surgit in enses?
Cur scribit Satyras? si flavae bilis abundans
Implicuit folles: cur saepius obstruit iram?
Ac ne transfumet, placido componitur ore,
Tam facilis, quam quos pituitae copia tentat?
Non videas illum ringi Marsae suis instar,
Aut uno cursu per devia quaeque Damascum
Tendere, quo raptu fertur Paragellus Agilleus,
Qui simul ac conscendit equum, pedes aequora campi
Pervolat irarum spirans; tum verberat auras
Calcibus, et tranat nubes, ceu Perseus olim
Motu continuo. Nunquam respectat, iterque
Conficit immensum. Quis credat, vespere nondum
Exacto, est idem Manno rediturus eodem:
Efflantem Pyroen flammas hic mannulus anteit.

image: s517

Nec se Bucephalus, Zephyri nec comparet ala.
Noster testudo est. quam languidus indignatur.
Quam tarde incedit! stadio lassatur in uno.
Imo, ait Arnoldus, momento permeat orbem.
---------
Est alter Protheus, ac pene Tigellius alter,
Quo mirabilius, Flacco testante fuit nil.
O Abderitae! rumpit suspiria voce,
Sergestus, si prima latet vos linea vultus,
Abdita qui mentis dignoscere sensa potestis:
Conciliumque animae secreta in parte negantis
Ire sub aspectum, vel prodere, quae coquit intus.

III.

Contendebat Agir, nascenti sidere faustum
Fulsisse, et radiis Genesin lustrasse beatam.
Hinc geniale iubar, gracilisque Agathyrsus, et expers
Turpis aqualiculi, vernansque in corpore sanguis.
Et sita laetitiae sacris in vallibus ora
Hinc et amor doctae testudinis, atque Thaliae,
Conchaque pura salis, felixque Annona Iocorum.
Vix haec, cum Pitrox audax: Horoscopus, erras,
Adversis natum fatis, avibusque sinistris
Proclamat, dicitque palam: non sidera faustum,
Fulsisse, et genesin cunis iacuisse malignam
Scorpius, inclemens Astrum, quod brachia curvat.
Extremae natum perstrinxit acumine caudae.
Cum Mars Saturno falcem infregisset acutam,
Mercurii langueret apex, talaria plantis
Deciderent, geminique angues, interprete virga.
Hinc furor exultans, animique poetica moti
Tempestas, et amor Satyrarum, atrique veneni.

IV.

Milvus adest, Crispusque suo cognomine dignus,
Acriter exorsi, atque procaciter: hic homo nunquam
Non mihi displicuit, tam crudis moribus et tam
Enormis Cyclops. tam rancidus, inque-ficetus [Reg: inficetusque] .
Praetereo sordes, nimium quas praeterit ipse.

image: s518

Nam matutino quoties se flumine lustrat?
Non est munditiae, Venetae non cura saponis;
Impexum, illotum, incultum, quae Gratia amaret?
---- nec Erynnis opinor.
Stoicus et Cynicus spectrum miscentur in unum.
Vix a Cardani vita discernere possis.
Scilicet ut squalent extra, sic omnia et intra.
Forsitan, iniecit, quo non solertior alter,
Bagophanes Sciolus, curis maioribus actus,
Negligit inferiora sui. Laudabile, corpus
Non nimis excolere, et turpe est ad pascua vatem
Proiectum, thermis, formae, pecudique vacare.

V.

Sed cur erigitur rigidi pilus instar echini,
Cum tamen Euganeae lana sit mollior agnae?
(Huc quoque processit censendi dira libido!)
Erectos etiam, mollesque, insane capillos;
Obiicis? at tales, si quidquam credis, Athenis,
Ille sophus laudat, qui discurrebat eundo.
Plura cupis? Vertex tantae sacer arboris, annos,
Intra ter denos rastrum non sensit eburnum.
Sed neque pungentis cephaleae spicula sensit;
Non sensit laesi metuenda Ceraunia nervi.
----------

VI.

Instat Aretinus pronepos Samuelis Amolli,
Tuscus avo: patre Germano: prope flumen Anassum
Progenitus vendente piper. -----
Ille quid? Invisum Superis hoc censeo frustum
Qualiscumque hominis. Cui non fastidia visus,
Ingerit? horrorem creat, occiditque videndo.
Iam cupit, et torvus, taurina fronte videri.
Atque (utinam voti media plus parte beetur!)
Conscripsit librum, deformavitque venustos:
Absurdis gaudet: modo dissona et absona promas.
Applaudet. -- Liceat modo vivere --
Loripedem recto praeponet, et Aethiopem albo;

image: s519

Indoctum Baracen callenti Iura Rebuffo.
Expecto donec declinet prodigus Istrum
In caput, et contra fluvium natet ...
Iam speculi lucem, iam dentes pectinis odit
Haud equidem nivei barri, sed dentibus apri
Dignior, aut quantos tenero lupus imprimit agno.
Quando ita vult, sit deformis, maneatque per aevum,
----- subscribimus ultro.
Illo vix Briareus formosior -----
--- Polyphemum, et Alastora vincat.
Invideat pulchris, rugasque ostendat aniles.
Sed num servabit leges. quas sanxit ineptas?
Quis scit, an in speculo sua non consideret ora.
Aut fontem inspectet; nisi forte horrore Medusae,
Quae sedet in medio, fugiat cognoscere vultum.
Cur non in sylvas sese et stabula alta ferarum
Abdit? ibi fratres torvos, torvosque sodales
Inveniet, Regis Chaldaei facta secutus.
Torva boum facies, Getuli torva Leonis.
Torva est ursorum, torvo sunt ore bisontes.
Et bene cornuto cognatus bubalus uro.
Bistonas, Odrysiosque adeat Rhodopenque nivalem,
Torva reperturus populi portenta ferocis.

VII.

Incessus qualis? quo vespertina Colossi
Umbra cadens, graditur passu! iam qualis amictus?
Nil decet hanc statuam. Circumda, quidquid ubique est
Aebaliae, Tyriaeque togae, variaque figuram;
---- muta quadrata rotundis.
Vestitus quadratus erit: quadratus et ipse est.
Nil decet. a tergo, seu mantica pendeat ante,
Pertica velatur oblonga, vel aeneus Hermes.
O Davi! Pterelas, Pterelas, ita farier infit.
Tantane dos habitus? monstrari in Cyclade longa,
Verrentem terras, ac mollia colla gerentem,
Femineum A primae. Racostas -- novit
Grammaticus: puerile decus, puerilis imago

image: s520

Sunt puerum ludus, puerilia gaudia rallae.
Scimus, quid crocet textum velanten achanti,
--- Ilione quod gesserat olim,
Maxima Gnatarum [Reg: natarum] Priami, colloque monile
Baccatum. --------
Ornatus Argivae Helenae? sic femina compta
Incedat. Vates non nescit: splendidiorem
Quod, quicumque virum splendenti in veste puter se;
Finxerit hunc olim celeberrimus ille Maronis
Sulphurea Nar albus aqua, quo Teutida prolem
Plurima nunc Matrona lavat. Mos desiit ille
Ut Rheno (quid non minuit vitiosa vetustas?)
Iam vino infantes genus explorante lavantur.

VIII.

Eloquar an sileam? tantem gratare Frobeni,
Sedulitate probor. ------
Saltem aliquid -- laudis inest ----
---- densa me indagine rerum
Obseptum commendat Hylax: modicumque sopori,
Noctes, atque dies studiis impendere, credit.
Nec male: nam quaesitus ait si - -
-- Quis dubitet? -- est totus in illis.
Heu nihil invitis fas quenquam fidere Divis
Haec quoque decutitur mihi laus. Contrarius Umber
(Sed doctos inter qui rectius umbra vocetur)
Nil prorsus dixisti. Quanta est ignavia fuci?
In terris unquam frugi fuit Alsata visus?
Novi hominem; noctem musis non consecrat unam;
Ut scabat ille caput, digitos arrodat et ungueis [Reg: unguis] !
Iudaei credant, etiam loti atque togati
----------
Dum quatit attonitam mentem phanaticus ardor
Multa cadent inter lupulos, supremaque labra.
Vitibus a madidis pendet. Cum vanuit humor,
Tunc choreae mentis cessant, Gluckersius inquit:
Nec pedibus motis ad cantum carmina saltant.
Argumentum Umber conductis follibus urget.

image: s521

Nam quando auroram vigilat praevertere? quando
Affixus pluteo; sicut pallentibus undis
Actius, et frater Corybas? Sata, iugera, villas,
Prataque prospectu fixo metitur, et arva,
Dispersasque domos, --- praeterque fluentem,
Nec procul hinc falsam, cervorum pascua cretam.
--------
Ac ne visa procul fallant confusa remotum,
Concava convexo sociat Crystallina vitro,
Exacuitque oculos, et languida [(transcriber); sic: Ganguida] lumina torno
Roborat, anticipans longinquos mille colores,
Observare vates, venientum [Reg: venientium] discere vultus,
Officii pars est, puto non postrema diurni.
Praefectum credas ad vectigalia naulo
Desuper excubias agere, et dare classica velle.
Pars quota curarum sellae datur, atque labori
Palladio? aut quoties visus cum ---
--- (O dira calumnia, quantum
In nos iuris habes!) -----
---- nisi forte Lybistidis instar
Alitis obtutu sua solo excluserit ova.
Cunctane per somnum didicit, vel discit inertem?
Otie quo titulo manifesta negotia fiunt?
Cum res ipsa manum poscis, nil manca voluntas
Prodest. exertis peraguntur bella lacertis.
Aiacis gladius quo? si vagina recondit?
Rubigo ingenium non tantum perdidit unum.
---------

IX.

Sermonem abrupit Maruli iucunda senectus
Is causam nostram patroni more profunda
Strenuus ex animi radice medullitus egit.
Dormiat, an vigilet, quem tu traducis acerbe.
Algeat, an sudet; spatietur, an ille quiescat?
Sub schino, an Prino soleat latitare, quid ad me?
Nescio; nec nostrum est alienas cedere vites.
Quid faciat Corydon, exploret lictor Amyntas.

image: s522

Hoc scio, cum summis in turribus ambulat index.
Circuituque suo labentia tempora signat,
Non tardare rotas, nec stare, sed usque moveri.
Quo tendam, ipse queas, si vis, deprendere verum.
Quid quid Anaxagoras prisco garriverit aevo,
Haud temere, vel fortuito casa rustica surgit.
Nedum Pyramidum moles, laqueataque tecta.
Ergo spectanti monumenta, industria certa est.
Plurima iam praelo subiecit olentia cedrum,
Nocturnasque faces, et succum mitis olivae.
Successusque probant operam: ni temporis esset
Parcus, et admensas se partiretur in horas,
Nunquam aspexissent lucem Iunone secunda
---------
Sed manica excussit? cur tu non excutis aeque?
Qui tantum lauri tibi consumpsisse videris,
Quantum sufficiat centum ad ientacula capris?
Hoc habet! I verbis virtutem illude superbis.
Mente profanata turbatus inhorruit Umber,
Non aliter, quam qui de fonte Silesius hausit
Schepsiaco * laticem cerebro tenus aestuat amens.
Corrugat frontem mirabilis intus in* hirnis.
Perrexit Marulus tamen, et sic institit ore.
Naviget, aut equitet, Vates hic ubique laborat.
Secum qui gestat Parnassum in vertice vivum.
Non sella, non ille loco, non limite circum-
Scribitur; ad stivam, pharetram, remosque, tubasque,
Et cyathos: media cantare licebit in urbe.

X.

Parte alia nova lis oritur: tonat altera nubes.
Equid in his nugis totam consumere vitam?
Desine, ait Cucuphas, iam tandem, Aprinasque relinque,
Fabellasque tuas, Acheloon, Adonin et Acin
Egeriamque, et Leucotheen, Semelenque, iugali
Igne fere exustam, Dryopenque sub arbore versam
Arboris in ramos, cumque Alphaeo Arethusam
Quid iuvat Alpheae meminisse, Galanthidis ore,

image: s523

Andromedae captae? quid Cepheos et Meleagri?
Salmacis, Ocyroe, Melicertes? Cyllarus, Iphis
Nomina vana sonant, et sunt sine pondere verba.
Sat Phaebo, musisque datum, Clivoque bicorni:
Fama, quae parta est, potes hinc contentus abire.
Iamque undena premunt lustra incurvantia dorsum.
Non sentis annos? tibi iam vicina senectus
Imminet, et scapulas pulsat vespillo Diaulus.
Si nondum omnino viridis deferbuit aestus,
Utilius cathedras magno, et lato ore ferires;
Intentus crotalis sacra, et divina relinques.
Aude aliquid: bene coepta etiam, quaecumque ea, merge
Danubio; vehet hic vitulis donanda marinis

XI.

Ne faxis, inquit Capito, Capitonis Osannae
Filius, ex Rheno nostras transmissus in oras;
Deliciasne tuas Cyrrham, Cytheramque remittes?
Sed neque diversis studiis tot sufficis unus.
Pectora nostra avas non accipientia curas;
Olim aliquis monuit, qui te commonitum vult.
Nec durant violenta diu: quod cogitur, haeret,
Hoc ipso, ut navis sine ventis, et sine remis.
Debilis inviti vigor, et natura labascit,
Et torpent animis, seque ad meliora reservant.
Adiice, quod graciles, et longi, quando canoram
Tendere coguntur vocem, crebroque caducum
Exercere latus, lassentur, et ilia ducant.
Laeditur et pulmo, donec titubata fatiscat
Machina, et extremam facies fluat omnis in umbram.
Noli fata tibi toties contraria flecti,
Lanificamque Deam expertam superare precando.
Aut anima exibit cum sputo sanguinis atri.
Evasisse sat est iam bis ----
Qui studia Aonidum atrodunt, dictisque lacessunt,
Ceu divina minus (quae se ipsam fama refutat.)
Atque adeo non digna viris caelestibus: illos
Mitte in Narboniam, primosque invade, Lupi ceu,
Quos atra in nebula rabies exegit edendi.

image: s524

Hi Satyram, Entelli caestus et lora merentur,
Insuto plumbo. Quid sancta superbia dicis?
Stulta, inquam, magno flatu disrumpere! vana
Omnia sunt vanis: sacris sunt omnia sacra.

XII.

Quem numerum augebis, si pergas dicere: dixi.
Buschius addiderat Visurgi notus et Oeno;
Quid prodest tandem magni Demosthenis EI)/PA
Excrevit lato praeconum copia cornu,
Qui sine sine tonent. nec stentor Homericus unquam
Defuerit, solidas rumpens clamore columnas.
Pulpitaque innumera manuum vibice cruentans.
Ingens picarum grex est hinc inde volantum [Reg: volantium] .
----- rostris plena omnia rostra.
Haud itidem Divum sunt [(transcriber); sic: sunta] tanta examina vatum.
Haud itidem? occurrunt Calecutius, et Polipercon?
Cuncta Poetarum segmentis atria squalent.
--- totus tamen orbis abundat
His cannis. passim inflantur. Dic in quibus agris
Urbibus, aut pagis, cauponarumque tabernis
Non istae, quamvis steriles, dominentur arenae?
Buschius excepit: steriles? concedimus ultro;
Fecundae sed ubi? facundae, aptaeque, volebam
Dicere. Pegasidum studiis et Apollinis ori
Non quivis Mopsus patulae sub tegmine fagi
Sylvestrem tenui musam meditatur avena,
Quanto bella minus! nam tunc opus arma sonare,
Aere ciere viros, Martemque accendere cantu.
Audacter sane Vates tu mille recenses;
Omnibus excussis, totidem vix invenies, quot
Arca anteiqua tulit centum fabricata per annos,
In summa fluitaret aqua cum naufragus orbis.
Occursant multi baccas cum fronde ferentes,
Arida stramineae meriti ramenta coronae.
Sic crescit numerus. Sic una nocte trecenti
Attollunt fungi capita, et moriuntur eadem.

XIII.

Post hos arrepta est Blanco data copia fandi:

image: s525

Hoc odi, sibi quod cerebrosus serviat uni;
Quippe sui capitis: propria dominatur in arce.
Impatiens aliena sequi ----
- ab invito quando extorquebis Iambum?
Hoc, aliudve petes, digitos quasi pectine iunget.
Crispabit nasum, dubitantia contrahet. ora,
Praetendet causas, et frons erit unca ruga.
Nitimur in vetitum. Mandes quodcunque poema,
Protinus historiam scribet. Conscribere iustus
Temporis acta sui, fastos implebit inanes.
Nil adeo varium magis, ac mirabile vidi.
Sic est. infixum Venusini haerebit, et haeret
Omnibus hoc vitium cantoribus: Inter amicos
Ut nunquam inducant animum cantare rogati;
Iniussi nunquam de sistant --- Olli
Hoc vitio quo que maius inest. maria ima subibit,
Si terram monstres. missum super aequora, portu
Insula suscipiet. Cretae pertesus, et alas
Sumet, et ignotas animum dimittet in oras,
Naturamque novans, disponet in ordine pennas,
A minima coeptas, longam breviore sequente,
Ut Clivo crivisse putes; dicetque volando:
Omnia possideat, non possidet omnia Minos.
Sume novum specimen: quibus exagitatus echinis,
Qua furia linguam fundo tenus eruit Oscam?
Heu quanto satius stygia tellure repostam?
Serpentes medios audita vocabula rumpant,
Tisiphoneque tuos, sinon avertere tentes.
Vocibus heu nostras incaestis polluit aures.
Olli sedato respondit corde Latinus,
Non minus ille potens Evandria dicere verba.
Frustra obstringillas raude, et sine Apolline, Blance.
An non Casmenas [Reg: Camenas] tapperque, atque ampliter Oscas
Ruspatus dedit in lucem, Axamenta Cnephosa,
Mangante veterum de fonte anclans hilarodes,
Sitilet ut vulgus: contempla, quanta labose
Gnariget artitus: quae clutriet, atque returdet

image: s526

Hautmenta, et fallas, quippe et popularia nexens
Faminat, obscuros, qui adrumans expatat orbi
Pacuvios: cossisque catus det alebria musis.
Clivia sunt, fateor, sed matrescentia linguae
Semina Romanae, quum nansceret: illaque taxim
Tempestoque modo urvarunt pulchraliter [Reg: pulchre] Urbem.
His me defraudes, et aventeis [Reg: aventis] plissima nosse [Reg: novisse] ?
Tunc primum Caperon animum haec in verba resolvit:
Utilis ingeniis libertas, laetaque cursu
Provehit, et faciles laxat, non stringit habenas.
Sunt quidam vili vel natio sorte, vel illa
Damnati: quod nil nisi vincula, flagra, triremes,
Numellasque crepent; Aliis nec legibus artes
Ingenuas tractant. Lictoris filius Harsa
Cuncta ad dimensum Plauti servile reposcet;
Nam sic assuevit dimensus partibus octo.

XIV.

Mancipia oderunt musae, servosque revinctos,
Et iuga dura boum -- asinique capistrum.
Non nisi equum Parnassus habet, quem penna gubernat
Expertem fraeni. Labore est inhibere volantem.
An non dedecorum passim ludibria prostant?
An non se cruciant; animumque, operamque Faliscus
Perdidit, et lacrimas? --- quanta voluptas
Regis in obsequium clittellas ferre rubentes!
Invitum calidam Thalamis suspendere Myrthum!
Infantis Clario vagitum sistere sistro!
Parvis Ascaniis puerilem appendere bullam!
Paupertas peiora iubet, studiumque placendi.
Exanimatus erit Tiphys, vel avarus Iason,
Aut quisquis demum -- vexare iubetur
Ridentes oculos Italis humoribus, utque
Praefica venalis nummum explorare triente.
Carminibus paries fusis quacumque palude
Maeret, et admixti coguntur flere colores,
Tunc Helicon clarus, tunc sunt in honore Poetae;
Crastina cerussam mox spongia diluet omnem,
Abstergetque decus. ------

image: s527

Exanimes ipsi fiunt nova funera, versus;
Et quem planxerunt, tumulo sternuntur eodem.
----------

XV.

Successit Baleron, nec convenientia semper
Suadentur scribenda: locus, tempusque, modusque
Deficiunt --------
-- quaedam siles prudentius: aevo,
Cum fax in cinerem sedit. permissa sequenti
------- omnia dici
Non patitur livor, non formidabile Verum:
Nam quidquid dicas, terrent exempla priorum.
-- non sunt blanda omnia tanti.
Armataeque preces, sperataque bractea famae,
Ut pergas versare molam, quam desuper urget
Glatta, molam versare piger, tritaeque papyri
Servandos nigris modios immittere saccis,
Sicut nempe solet defundi ex ore farina
Tutelam in castri, seclis servanda duobus:
--- non festinamus honoris
Qui post fata venit. Solers et Ianus utrinque
Consumi vano refugit, stultoque labore,
Cautior ambiguo praesens proeferre futuro.
Nimirum chartae felices, atque tabellae,
Quas tineae rodunt, cistae, forulique recludunt!
----------
Scilicet ut lector verso te pollice damnet,
Prostituas fessi scribendo pollicis unguem.
Est aliquid lintrem non omni credere vento:
Sic calamum libris: nulla heic [Reg: hic] aenigmata texo.
Qui nares habet, olfaciat. non sicut reor, omnes
Vervecum in patria, crassoque sub aere nati.
Multa quidem -- dicuntur ----
Assensum praestare piget. -----
------- sic credere cogas
Credam, sed timide. ------
--- non est dementia maior

image: s528

Quam fuere incassum: furit autem quisque arenam
Horridaque adverso proscindens vomere tesqua
Ex tribulis sperat ficus, ex sentibus uvas.
Frigida quid possunt super haec promissa, nucesque
Verborum cassae? fiet, si navis Athenas
Venerit. Expectes hac conditione peracta.
Te fore nummatum! fiet li gemmea grando
Deciderit, riguique pluet torrentibus auri.
Addidit Albinus prisci candoris amicus:
Vitae summa brevis certam nos figere metam
Conspicuamque movet. Longe distantia raro
Tangimus: adversis iaculum impedientibus austris,
Inter - enim - veniunt casus, mortisque sagittae,
Propositumque volans sistit Lethalis arundo.

XVI.

Talibus alternant studiis et amicus, et hostis;
Sum scopus illorum, quorum os, et cor pharetratum est.
Sed tamen Herciscis placeo, dulcique Molardo.
Candidus affirmor, nec non sincerus, aperti
Pectoris, a puero multum qui lactis ovini
Suxerit: aurai pellucens simplicis igni.
Contra Acer: vappa est, et habet sub pectore vulpem.
Non ovis est, at avis, quam Regibus editus ille
Horace ode 1.1.1
Maecenas Atavis
tamen haud edat. Oedipe solve
Hunc gryphum, nam tunc conviva mereberis esse.
Maecenas centum caenanti apponet alaudas.
--------
O! at avis! cui nec similem Stymphalus alebat,
Nec vidit Phineus: vix par fuit illa Celaeno.
Hic mihi sincerus, simplex! hic Candidus ater!
Candet parte tenus: partem color ocupat ille,
Quem ferrugineum fornax Hecateia fundit.
Esto aliquando foras suspecta eliminet, aut se
Rimosum simulet: quae vult secreta latere,
Non vino poteris, non extorquere culullis,

image: s529

Sed neque vi magica, neque blanditiisque, minisque:
Non fastiditi si vasta volumina Molvae
Insulsosque iocos, et scripta legenda mineris.
Apricus non est, qui promit inania verba.
Seria custodit sexcentis abdita claustris.

XVII.

Surrexit Gliscus multo spectatus ab usu:
Turpe, reor, mentem humanam, venalia ut exta,
In patulo prostare foro. Traluceat Ancus,
Ut volet, et nudet costas; prudentia caute
Plus loquitur quandoque silens. superare tacendo
Latratus sapiens, non irritare caninos,
Sed sopire solet. Nolebat semper apertam
Pythagorae senis esse domum bonus incola. Magni
Ostii firma sera est: Digito compesce labella.
Nempe animus consul soli constare sibi vult.
------------

XVIII.

Ast aliud monstrum; quid dicat Aruntius, audi.
Huius dum nuper non cognitus ante, subirem
Conspectum, minuit tenuis praesentia Vatem.
Splendida narranti nullus respondeo famae;
Maiorem fingunt simulacra impressa: minorem
Deterior species mira expectantibus offert;
Procerum, tristem, tetricum, similem que Severo
Sulpitio, qui non nisi bis ter risit in anno.
Accedit sermonis acor, non semper ad aures
Mellitas factus, lambendaque sesama linguae:
Quid? quod in agresti vultu ferus emicet Afer?
Quid? quod ad incudem, quam principis aptior aulam!
Quid? quod inurbanus quon dam et subrusticus hospes?
Ac nisi libertas hilaris sponte ora relaxet,
Conviva Harpocrates; igitur mirantur, et aiunt,
Hic ille Amphion! hic est Alemannicus Orpheus!
Nil supra vulgum facie resplendet in ista.

XIX.

Contra alii, quos inter Heges, Gutpertius, Haymon,

image: s530

Huppius, et frustra non Famigusta vocatus,
Ursinusque Ligur, fabroque nagelius ortus,
Intuitu primo quoque me, ceu sacra ferentem
Isidis, aut Cybeles mixto terrore verentur,
Haerentemque notant circa praecordia Phaebum,
Nec credunt omni positas sine numine rugas.
Quandoquidem veteres referam rubigine vultus.
Quales Roma tulit primis subiecta Tyrannis,
Tempore quo rexit Latias Augustus habenas.
---------

XX.

Addunt Stemisius: nec ei Marpesius impar
Helveta: quem mutum piscem vos creditis esse,
Si semel amovit Sigei [Reg: Sigaei] vincula fraeni
Inceptique loqui, non fusis aestuat albis.
Ecce novem pandet mugitibus ora Timavus.
Impatiens ripae lingua est; Torrente rotatur.
Ilia quin etiam risu concussa protervo,
Et latera aspicias alterno verbere tundi.
Tantum splenis habet; sed haberet plus lacrimarum!
Quod plures optant: quidam cinerem ---
Atque salem inspergunt oculis ----
--- qualis lixivia! ----
Sanctius, utiliusque foret. ----
O lacrimae dulces, sacro Iordane petitae!
Haec aqua faetentes animas lavat: huius in amne
Totus mergendus foret, Istud quippe Menaetes
Exoptat, claudusque Gyas, caecusque Cloanthus,
Et Sagaris. Sic me socii defenditis? ohe!

XXI.

Interea magno Forestius occipit ore.
Hic idem Momis invisus, quidquid agatur,
Mite trahit senium: sed quod sperare timebam,
Caesaries nullis albescit tempora circum
Indiciis. Quodsi Cygnis foret iste Poeta
Charus, olorinas gestaret vertice plumas.
Si credo auguriis, corvorum ex gente videtur

image: s531

Esse (vel ex alto Corvini sanguine) vivat!
Suspecto fraudem. fugiens intercipit aevum
Et pudet esse senem propiorem abeuntibus annis.
Unguentis multi properos inducere canos,
Naturam violante dolo, creduntur; hic arcet
Contra omnem morem -- quomodo? nullis
Utitur inventis, nullo ceromate. Battus,
Et Daxus iuvenes tinxerunt arte capillos.
Flavus heri, niveus nunc est ex unguine Daxus.
Unde autem vires? ------
--- aut qualiter Aesonis olim
Sic huius macri tenues reparaverit annos
Graminibus Medaea suis: aut nescio, quid sit.
Creditur herbarum peregrinis stirpibus uti,
Vulgus ait (vulgus fingit) sunt germina Cafris,
Sunt Afris, sunt mille nuces Regionibus illis,
Quas Batavae visêre rates (sunt poma Draconis
Hesperidum in nemore Aereo) bona Coccola radix
A Brasilis veniens, Romanis nota Togatis,
Qua Solis pascuntur equi, Lunaeque iuvenci;
Exemptusque lapis Capreae, quam Persia nutrit.
Erratis Flocomas, inquit, erratis amici:
Prima Ceres unco terram dimovit aratro,
Prima dedit fruges, alimentaque mitia terris,
Prima dedit leges. Cereris sunt omnia munus.

XXII.

O utinam ante decem medius crepuisset aristas!
Fregissetque suam curvato pondere spicam,
Ipse quoque incumbens falci matura metenti;
Tunc maturus erat: tunc nullus hypocrita tristes
Fingebat vultus, vivumque vidensque cadaver.
Conclamatus (abi!) plenus nidore sepulchri.
Iam capulare tremens tantum non proximus umbris.
Diris devoveo Medicum, qui reddidit orbi.
Quos ego! sed motos praestat componere fluctus.
Sta Ponsaldus ait, tu mortem optare Poetae?
Pene tuum infelix nomen! sed prodere parco.

image: s532

Tu medico diras? cuius vel nomine in ipse
Usque fides ludunt (Geigerii in nomine *)
Tantis laetitiis vir servato capite isto
Incessit, reliquo iam desperante senatu.
Ut video, malles animam servare catellae,
Quam vatis: dignus celebris cui victima fias.
Debebas illum potius sub cespite putrem
Eruere ad superos, et amicis reddere musis.
Sed vivat, valetque precor! vivitque, valetque.
(Omnino: nec amet quenquam, nec ametur ab ullo.)
Omnes hoc una mecum, puto, voce precantur.
(Ut male sit cuncti iurata voce precamur.)
Quae donat Lachesis: concessa relinquite fila
(Imprecor, haec tanquam nevisset aranea, rumpi)
Qui secus optarit, praecordia et ilia rumpat.

XXIII.

Atque his digressis Paperon sic farer infit:
Nescio Aristippo sit sanctior, an Epicuro?
Qui tamen, ut notum, -----
Nec macer est, ut ait. Semperne illudere nobis,
Principibusque viris? ---- larvam
Exesumque canem specie mentitur inani
Ingentes humeros, quantos Titius - per
Iugera --- immaniaque insuper ossa
Non nuda obvelat pellis. fallacis Omasi
Prominet Umbo capax, et opaci tympana ventris
Tendit adeps: solo latrant ieiunia vultu;
Cetera pars grunnit mutato Elpenore maior.

XXIV.

At non in sensum Mola conspiravit eundem.
Nil vate hoc vidi frugalius. Ingemit escis,
Et dolet accumbens; quadrantem ----
---- ulli servire saginae
----- saepius extra
Se rapitur, nostrique fori contagia spernit,
Absorptus maiore gula. Divina videtur
Posse pati.: divina loqui: divina capessit.

image: s533

Haec sapiunt. Contra Salaphras: rapiatur an extra
Se, nondum constat: sed adhuc sub iudice lis est.
Intra se rapiat quod plurima, nemo negabit.
Nec plures tauros absumpsit Cacus abactos.
Quantus in aggestas patinas! ---
Hinc cacostomachus: sed non de nomine Graio.

XXV.

Longe aliam de me Grindmissius, atque Gerardus
Idomeneus; equidem pallens edisse videtur,
Ceu glandes: ac li caelestia pabula carpat,
Alteriusque dapes ignotas ruminet orbis,
Pertaesus nostri: Pertaesus scilicet, inquit
Muftius: a nulla dape, quod mireris, abhorret.
Cauta tamen certos, quaedam violare recusant
Ora cibos. Alios terrebit aranea ponti,
Grossus, adeps, atomus, cancer clypeatus, ab Indo
Flumine testudo, Limax. hic omnia glutit;
Carius est illi quod rarius: ostrea, grylli,
Polypus, anguillae, lumbrici, monstra marina
Sed maris Ionii: nam cetera ---
Ranarumque pedes. Non felibus abstineat, si
Hispanos inter versetur. Lutra, feraeque
Amphibiae sapiunt: et forsitan ex crocodillo
Ultima pars caudae (nil est pretiosius illa,
Ut perhibent, sapidas qui gustavere lacertas.)
Et nihilum ex Nilo ----
Laudamus macros, et pinguibus utimur annis.
Salve Evan! -----
Strigosae pecudi porcus praefertur obesus.
Pisa, fabas loquitur: sed Bacchanalia mandit.
Iuxta illum, si vis, bene facta tomacula pone,
Aut pernam, aut volucrem Numidam, Gallumque spadone
---------
Quo longos digitos curvosque sit extensurus,
In quae fercla vide. rapiet, quod molle renidet,
Quod sapit, et nutrit. Lautaque proboscide surdum
Callosumque etiam queat irritare palatum

image: s534

Heu qualis facies, et quali digna tabella!
Quae tot dissimulat strages, et damna macelli
---------
Devorat interdum frendens, quantum tribus ursis
Sufficeret. paucis sat multa: absumeret ipsos
Triptolomi currus, omnesque Evisichtonis ollas;
--- dubito, peiorne Vitellus --
Adque sibi sacram coquus Heliogabalus aram.

XXVI.

Denique, quid verbis multis opus, aspice vitrum,
Quot nodos habuit conflatae munus arenae:
Nec Melibaeus habet plures thorace ligatos.
Sed neque Berkemi [(reading uncertain: ?)] maiores Alphesibaeus.
Nec non a planta pedis et coxendice, adusque
Nodosus collum noster Raumontius ----
--- capiti quoque Gordius haeret,
- vix maior fuerit sciphus Haerculis olim,
Aut Bitiae, madidique Pholi ----
Captivas hoc haurit aquas, coctaeque lacunam
Infundit Cereris: spumam iuvat usque ruentem
Cernere, quos saltus det in aere, turbine quanto
Gyrum triticeae resonans trahat Iridis humor
(Iridis ah novus hic quis Statius?) et restagnet
Tam vasto spaciosa cavo; vix anthlia distat
Nautica Belgarum. qualis sentina levatur,
Aspice diducti quantus patet oris hiatus?
Faucibus aequari Balenae credere possis.
Dolia quot talis non evacuaverit Hydrus?
Intret in Oceanum: certet cum piscibus illis,
Qui choreas agitant pluviae praenuntia signa,
Vertendique maris, ventis ad bella paratis.

XXVII.

--- at quando serius unquam est?
Ut iurare queas te conspexisse Catonem?
Hic animis opus Aenea. processit Achates
Austrius in medium, violentaque dicta retorsit.
Audi! non ipsi vita est imitanda Catonis

image: s535

Proposita, aut Scauri. sed quando serius unquam?
Quando autem non est? etiam dum ludicra tactat,
Serius est. animo forti quoscumque labores
Aggreditur; quos nempe probat. Dic obsecro, quando
Serius? ut mecum reputo, vim nominis huius
Non bene perspectam, pondusque videris habere.
Serius, inquiro, num sit? non quaestio vana est.
Exagitavit enim paetum, fumumque tabacci
Nuper, et explosit tanquam illaetabile virus,
Hippomanesque foret, Lethaei gurgitis haustus.
Tune odio vero credas, an pectore ficto
Expressum in scena Mimum? quis credat amanti?
Basta reponebat: modicum non sustulit usum,
Si recte memini, tantum damnavit abusum.
An non adversum congestis nubibus ingens
Detonat, et valido assurgens movet arma lacerto!
Serius at quando? quando non serius? ipsa
Praelia ranarum eum muribus aspera, dicas.
Seria, et arcanis penitus stipata tremendis.
Tu fortasse novum cantes Agamemnona; cantes
Aeacidem: pappus mediis mansurus in undis.
Nascitur e tenui quoque Martis adorea culmo.
---- sed quando serius unquam?
Quaeritur an sapias unquam bone Lentule. quando,
Serius est? semper. quando ergo est serius? olim;
Entheus horrorem cum toto corpore spirat
Fatidicus, tragicoque evincit crura cothurno.
Serius hic unquam? quando tu serius esse
Incipies? tunc est, cum montis in ardua nisus,
Et satur a fundo turbatae Aganippidis haustu
Empedocles Sophoclesque vomit: volscique Poetae
Relliquias, rapidique eructat carminis aestum.
Serius? insanis. hoc testor serius. an sit
Magni opus ingenii, fastu corrumpere vultum?
Non omnes rugae sunt gratae. quaedam odiosa est.
Taediaque invertit gravitas squallore superbo.
Serius hic Vates est, an tantummodo torvus?
Quem tu Timonem, Brutumque requiris ab illo,

image: s536

Qui mansuetarum colit otia blanda Dearum?
Torvus et austerus non uno stipite pendent.
Cum torvo bellus non convenit; at bene laetus,
Insons, et posito calamo, quandoque remissus,
Nulla supercilii laus est, pluteique tonantis.

XXVIII.

Ultima tentantur. Iam formidabilis Aiax
Surgit, et est saltem, qui sic defenditur, inquit,
Vanus adulator, palpumque obtrudere doctus;
Mollia sub Latia praeconia vendidit hasta;
Cum generosus adhuc vitales carperet auras,
Memmius, et blandum Gallus submitteret aurum,
Tunc Silvae, tunc antra loqui, tunc vivere fontes,
Tunc iterare lyram, nervisque ad metra reductis
Plaudere Francigenae, nomen que ad sidera ferre.
---------
Illectus pretio census ad barbita sumpsit;
Imbutaeque manus cordas tetigere sonantes.
Claudius immensam Regni revocatus ad urbem
Vix subiit fossam, nullum meus Alsata signum
Edidit, et tacitus pressit post funera laudes.
Ullane marmoreo data sunt Epicedia cippo?
Ullane sacratos deflevit naenia manes?
Ullane cum fuscis iniecta est floribus oda?
Hic se non tenuit Franciscus Gambara, natus
Dilingae, genitore Italo, genitrice Sueva:
Falsum est, exclamat, contraque obnititur Ingens:
Ignotum tentare virum non prava cupido,
Venalesque fides, nec nominis ambitus egit;
Ut caneret, movit virtus, persuavit amicus,
Nec semel aut iterum: sed adurgens plus vice sexta
Hortator, precibusque monens, et iurgia miscens
Adiunctis sociis: ut ebur vocale resumptum
Incuteret, sumptisque comis de virgine lauro
Tam bene de musis meritum caput exornaret.
At silet extinctum: pressitque in funere laudes.
Nulla quidem saxis incisae signa querelae

image: s537

Invenio. quid tum? non omnis maeror ad ictum
Lysippi scalpro utentis lapidescere debet.
Scripta erat in saevam trabeata Philippica mortem.
Delecta est: visumque fuit, minus esse dolendum.
Vivit adhuc, qui sic vixit: non mortuus ille est,
Sed cessit, corpusque animus mortale reliquit,
Mutavitque locum; legatis ut sacer est mos.
Quid faceret, cuius tu ingrata silentia cussas?
Noluit atratus plebeium intendere lessum
Irasci Parcis, Libithinam tundere versu;
Haec lyra communis: flentis flendique Poetae.
Mitius ingemuit: nec egebat nobilis Umbra
Lamentis: virtus, ivit quocumque, secuta est.
Ne dare verba putes, quaedam fragmenta supersunt.

XXIX.

En recito: verus Memii [Reg: Memmi] mihi nuntius ergo
Venerat, extinctum, fatoque extrema secutum?
Qui licet immeritum, quamvis regione remotum,
Et nunquam visum me sic complexus amabas,
Ut pia litares aegro soteria vati,
Nunc tamen ante iaces, nobisque trahentibus auras.
Cetera vide in Tomo III. heroicorum. fol. 259.

XXX.

Hactenus Arcesilas (namque hanc obiecerat hastam)
Laudibus auditis his exequialibus, amens
Confusus tergum vertit: quia cuspide fracta
Viderat errorem: vultus Mamurtius auxit,
Exclamavit enim non indignante corona:
Quid refert tales versus qua voce legantur.
Armenus Hercynio Paperoni notus Ulysses
Obstupuit, crebroque pedem cum voce repressit,
Ceu qui improvisum -----
---------

XXXI.

Iam serus Vesper longas extenderat umbras,
Et Calus, et Caeneus et Malphus abire parabant,

image: s538

Cum rursus Cucuphas, quo nescio saucius ictu,
Ad conniventem Salgam conversus, ain tu,
Scribet adhuc molles Elegos tuus ille Petrarcha!
Sic equidem aiebat. Sed qui pote? viderit ipse.
Non sum solicitus, pro quo et tam sollicitus tu.
Ast olli metuo, subridens intulit hirquis
Obliquum tortis. Satyrarum Scriptor amarus
Idem sit lepidus tenerorum lusor amorum?
Terra prius stellas, silvas feret igneus aether.
Non bene conveniunt, nidoque morantur in uno
Milvius et turtur; pardo male iunxeris agnum,
Aut vitulum, damamque lupo. ---
---- crassa solemus
A liquidis: mollem a cantu secernere duro
Suadebit ratio. non omnia possumus omnes.
Certa nimis vox est, et numinis obtinuit vim;
Cuique data est mensura sui finita: nec ultra,
Nec citra se ferre licet. Tunc Baudius ursit;
Quid cum Papinio Nasoni, cumque Tibullo
Commune est Flacco? vel ei quo claret Aquinum?
--- an una eademque pharetra
Tela Iovis capiet, parvique Cupidinis arma?
Quare edice tuo: potius me iudice bella
Horrida, Teutonicas acies, totumque supinet
Romanum Imperium, statuamque in calce relictam
Tideus, Hyppomedon, Capaneus quaerantur in armis.
Peligni Vatis vineta intacta relinquat!

XXXII.

Dixerat. Opponens contra sic Salga profatur:
Non credis, Baudi, secum pugnantia posse
Carmina diversi matura saporis eadem
Profluere ex vena? proprium aut sortita meatum
Quaeque putes, unoque neges manasse canali?
Atqui ego non dubito. Rem sic expende; profundi
Observanda maris facies, quae fervet in alto
Pectore, ventorumque fides. an Caurus, an Auster

image: s539

Ira, an amor spiret; tumeat dolor, anne voluptas
Fluctuet, an placido iaceat tranquilla sinu mens.
Cordis namque fretum variis affectibus actum
Aestuat, et Scyllas saepe obiicit, atque charybdes,
Et Brevia, et Syrtes. Maris est eadem atque hominis sors
Est Vates quasi nauta sui. Tu prospice, quando
Grandibus utendum velis, parvaque phasello.
Denique Pegasidum quid suadeat aequor arandum,
Si vacat, Ismeno, Lernaque palude relicta,
In Sulmonis aquas lusum deducere cymbam
Ingenii. In caveam Pinum, Boreamque relega,
Stridentemque Eurum, atque animi compone tumultum.
Nil trucibus Thebis, trucibus permitte Mycaenis,
Solus amor motis aspiret flamina pennis,
Et trepidi luctus, et grati in amore dolores,
Tum ponenda manu, quae cocta bitumine tela
Statius Ogygiis iniecit turribus, aut quae
Pisaeus Phlegyas; et quae sensere Gigantes.
Pro gravibus gesis Ovidii breve missile punctim
Crinales vibrentur acus, scintilla oculorum.
Talis, ubi tonitru sceleratum exterruit orbem
Iupiter iratus, centenaque fulmina torsit,
Vindictae tristis satur, officioque peracto,
Nubibus egreditur piceis: iterumque sororis
Nuptae laetus adit mensam, nectarque resumit.
Haud secus ignivomo consumptis sulphure diris
In vitia, et nostro manifesta piacula mundo,
Hipponactaeo tetras hinc inde favillas
Spargenti, carmen succedat amabile, nullis
Sentibus hamatum, nec dente, nec ungue timendum.
Undenis pedibus current ad gaudia ruris
Assueti versus, viso insanire petauro.
Quique fricant, tondent, pugnant, medicantur, et urunt.
Aeolio maneant tantisper carcere clausi.
Quaeque prius tetigit summas aspergine nubes
Spumea, et exultans, mox subsidentibus undis,

image: s540

Lactescat niveo mollis facundia rore.
Non minor ars haec est, per singultantia verba
Affectus varios agili versare cylindro.

XXXIII.

Finierat. pergunt furiis agitatus iniquis
Baudius infremere, et Cucuphas, terram pede pulsans
Sicut equus (vel sicut equo iumentum affine)
--- solvitque in verba salivam:
Nondum persuades, quidquid moliris; ut illum
Diique, Deaeque omnes! Charites vis dicere? dirae
Eumenides volui; verum haec sententia nostra:
Seria fila nimis subtilia pro Satyrisco,
Et Satyris fures ducentibus, ac nebulones
Ad restim: quid enim restat, nisi denique restis?
Rectius aequoreas discant torquere rudentes.
--- Amphitrioniades, clavaque, suaque
Pelle Leonina, tunicamque indutus amatae
Femineam Lenae: quamvis deducta caveret
Frangere pensa manu, tamen informisque, rudisque
Stamina continuo male sedulus omnia rupit.
In risum spectans Iole resoluta, ferocem
Admonuit verbis nil proficientibus. Impar
Imparibus numeris erit hic quoque. ludere textis
Nescit imaginibus de bysso: nescit amare.
Nescit, quam graciles ductus Elegeia requirat.
--------

XXXIV.

Irruat [(reading uncertain: ink spot)] in pingues; solita argumenta furoris
Imponat plaustris. quot testamenta resignet
Naevius, Imbrosiusque socer, patruusque Micepsa.
Quot pupillorum tabulas mutaverit >Annur
Iura quot haeredum, bonaque oblimaverit Herpus.
Quot gener Eurytion? et tu Madorenna bilinguis
Delator falso quot circumscripseris ore.
Talia scrutari iubeam; vel in acta referrem --
Congestas Zuffi praedas: quot adultera coniux
Cingula possideat; numeret, quot Cerberus offas

image: s541

Expulerit [(transcriber); sic: Expuerit] , quando cunctantem, atque ora trahentem
Taenario extraxit Victor Tirynthius antro.
Scribat, quot muscas aestivo sole volantes
Impatiens captas mactet Golo: pulicibus quot
Retia Polidii socrus Marconia tendat.
Quid Maurillus agat, cum nil agit, et quid agat, cum
Actum agit, aut asinum ----
-- Scribat de montibus, unde
Virgil eclogue 2.18

Alba ligustra cadunt, vaccinia nigra leguntur
.
Inquirat porro, quot latro squammeus ille
Archemorum stringens cubitos aequaverit anguis?
Qua tela constet succinctae palla Megaerae;
Ex qua materia rimosae texta carinae
Portitor infernus refici, et quo tempore curet,
Quando instant plenis animarum examina ripis.
Absolvat Proculi, Meniique, immane volumen,
Par Tubingano, si non est maius, ut aiunt
In quo iactantes verboso praelia fastu
Factaque (vel facienda) --- futura;
Et genus et proavos, et quae non fecimus ipsi
Nomina dant, titulumque gerunt, famamque merentur
Multum isti libro debent Aurantius, Haspis,
Et Gaulus, Gaulique gener, Strabotta, minorque
Virnius, et Fesuli pater, et Tardona Syriscus.
Si meliora petit, sequor, et caelestia monstro.
Tempus in aetheraeos luctari fortius axes,
Demens funeream sibi non circumspicit arcam,
Cumque soporifera procurat lintea virga.
Fata vocant. instat lux ultima, tempora currunt
Praestiterit factis violento irrumpere caelo
Quam verbis implere forum, mulgere capellas.
--------

XXXV.

Atque ita discessum est. pronus ruit interea sol
Oceano, nox atra cava circumvolat umbra.
--------

image: s542

XXXVI.

An nondum sentis mea quo collineet hasta,
Optime Sfondrata, et fratrum lux prima tuorum?
Me sequere auctorem, et praeter sine plurima labi.
Crabronum stimuli sunt probra obiecta: feruntur
Tam levibus pennis, quam nix: iterumque liquescunt.
Sperne obtrectantes nec acerbum pasce dolorem.
Multa potest tenuis difflare cachinus in auras.
Si modo constanti rerum firmeris ab usu,
Et costas adamante liget patientia victrix.
Quam miser est, quem nemo fugit, nemo odit aperte;
Qui cunctis ad vota placet. Convicia malim.
Nuper cum calvum Te diceret esse poetam
Sergius, et ficum digito monstrante vocaret,
Frendebas instar Calydonis peritus apri.
Maior Sergillum poteras sprevisse minorem.
Qui cupit ulcisci, laesum se vile fatetur,
Gaudiaque et laetas segetes male nutrit in hoste.

XXXVII.

Ergo age, quamtumvis immensa mole premaris,
Faedarumque avium tua fama subhaereat ungui,
Ut laceri plumis stillet labentibus aether,
Semper penna tamen spoliato linuqitur [(perhaps: ?)] una,
Scribere qua possis mutum vulgante dolorem,
Donec succrescant aliae, famaeque priori
(Sic poscit natura avium) reddaris, et alae.

XXXVIII.

Esto quoque ad vulgi vocem (quia fletus inanis,)
Et creperos plausus surda intractabilis aure,
Quodsi pulsatis foribus tibi gloria supplex
Offerat aut cristas, aut non ignobile sertum,
Intromitte quidem, sed non in pectoris aulam.
Musaeo pellex nocet interiore recepta.
Tunc te felicem dices sine crimine, si nec
Terret Aristarchus, nec mulcet Chaerilus Emptor.
Supra fortunam est, qui non metuit fortunam.

image: s543

XXXIX.

Invenias homines mente alba, et moribus albis,
Quorum unum studium est, studiosis posse nocere.
Hi nec agunt quidquam praeclari, et agentibus obstant
Ut saepe ignarus faeno canis incubat, et quo
Non fruitur, nulli permittit inutilis uti.
Quid facias? parces nihilominus altior hoste
Non omnes digni sunt vulnere nobilis irae,
Ictericam satis est contemptu scalpere venam.
Tunc exultabis, cum te velit esse sepultum
Ante necem, ridens quem ad fletum cogere possis.
Quisque suum proprium est fatum sibi, quale facit, fert.

XL.

Iam nunc invidiae curandum trade Marocum,
Oblatrasse tuo nuper qui fertur honori.
Invidia Siculi non invenire Tyranni
Tormentum maius; Phalaris nil atque Perillus
Peius habent. nam quid mugitum ferre Iuvenci?
Lentius exurit bos intra viscera clausus,
Torqueturque minus bovis intra viscera clausus.

XLI.

Haec ad danubium, quo vir clarissimus anno
Schorerus post lustra decem, trieteridas octo
Naturae impensas mortalem vivere vitam
Desit, et placida compostus morte quievit.
Tres inter Reges, primi quod nomen habebat,
Implevit meritis, senium virtutibus auxit.
(-quodque immane bonum est, et pluribus inconcessum)
Divitias, et opes caelo secum intulit una;
Haeredemque Deum transcripto ex asse reliquit.
Testamentum ingens! Ex illo tempore gaza;
Sicutin hoc nostro rarissimus aethere Phoenix,
Ales sacra Deo est: ungues removete profani!
Non licet addictas superis convellere pennas.
Numinis Haec avis est, fulvo Iovis alite maior.
Nam fulmen maius fert, et contempta minatur.

image: s544

Utcumque est felix, qui sic discedit in orbem
Ex hoc orbe novum, nullo ut maerore gravetur.
Sarcina nulla premat. Quid vis? stant littore puppes.
Diverso multum fato plerique recedunt.
Heu! iacetin lecto maerens, et volvitur aeger
Indomitis stimulis morbi, dolor urget, et urit.
Haeret adhuc animus fixus mortalibus arvis,
Atque opibus falsis. Non est mens conscia recti.
Ius, vis, fraus, animi triplex tinctura fuerunt.
Hinc lacrimae. gemit ante thorum tristissima coniux
(Res incompositae) sparsos lacesata [Reg: lacessata] capillos,
Complorant nati, frustra solantur amici.
Omnibus his curis liber Scenorerus, et intra
Semet collectus, nulloque interprete mortem
Intrepide affatus: Salve! terram pede pressit,
Astra manu rapuit, corpusque abiecit humandum,
Ut dormiturus vestem exuit, ac sopitur.
Exstruite argenti cumulos, auroque potiti
Exornate domos, caeloque educite tecta.
Linquenda est tellus, et fundus et hortus et uxor,
Et soboles, et quae sevisti poma, nucesque.
Admonet occasus, qui nos praetermeat Isther,
Cum raptis secum fluviis excreverit ingens,
Fit minor, et salsis pelagi sorbetur ab undis.
Nos sorbebit humus; tandem dilabimur omnes
In mare sicut aquae. Musae, charitatesque venustae [(perhaps: ?)] ,
Insontesque ioci, Satyri, Satyraeque valete.

ELENCHUS.

I. Vita hominis censuris obnoxia.

II. An authoris habitudo corporea, quam Graeci crasin, Latini temperamentum, barbari complexionem vocant, bona sit, et qualis?

III. An illi genesis fuerit propitia?

IV. An sit bene moratus, an munditiei politioris studiosus?

image: s545

V. An eiusdem mollior coma iustam criminationibus causam praebeat?

VI. An auctor sit reus, si torvus? an libenter paradoxis occupetur? an regulas torvis praescriptas servet? an torvi ad torva animalia ablegandi?

VII. An in auctore plura ornamenta possint culpari? an eius staturam, membrorumque symmetriam ullius vestimenti genus cohonestet?

VIII. An sit vir gnavus [Reg: navus] , et industrius?

IX. An eius ignavia possit demonstrari?

X. An ei a poeticis commentationibus primum nunc sit desistendum, quod Cucuphas monet.

XI. An Capito Rhenanus prudentius suaserit contrarium?

XII. An potius pergendum in concionibus? pluresne Poetae dentur, an oratores, quod Buschius negat.

XIII. An auctor sit proprii iudicii in materia scribendi oblata, acceptanda, eligenda? circumspectus? difficilis? et contumax?

XIV. An oscam Cascam Poesin tot saeculis consepultam multorum ingratiis refoderit? an tune libidini agis ingenii sarcastice indulserit, quam disciplinis iuvandis? an libertas ingenuis scriptoribus permittenda? an calami sacrorum vatum in ollas coquinarias iniiciendi, id est, an decorum sit Musas liberales illiberales fieri in gratiam procerum, famulas, lenas, cyngaras, etc. idque spe, vel mercede umbratici favoris?

XV. An Author scribenda quaedam prudenter subterfugerit?

XVI. An author sit Politicus, curvus, an rectus?

XVII. An bene iudicet, quaedam etiam minoris momenti celanda esse?

image: s546

XVIII. An sit aulicus, comis, urbanus? an eius famam minuat praesentia?

XIX. An quidam Physiognomicae periti, ac profundioris consilii Viri magnificentius sentiant?

XX. An author sit morosus, obstinati silentii homo, Democrito, an Heraclito similior?

XXI. An author certis remediis, ut quidam canitiem pharmaceutice accersunt, sic avertat, vel retardet? an incognitis vitam producat?

XXII. An operae prettum fuerit austorem aegrum ac desperatum sanitati restitui, prostratam valetudinem erigi?

XXIII. An author sit vere macilentus? an Oculos tantum ludificet?

XXIV. An sit Cacostomachus?

XXV. An frugalis, an gulae delicatae?

XXVI. An figura poculi cerealis sit eadem, quae poculi Castalii Poetarum?

XXVII. An author sit nimis tetricus et severus?

XXVIII. An poetice assentari soleat: an negligat amicos mortuos?

XXIX. An fragmentum funebris Elogii, quod author piis manibus Claudii Memmii Avauxii Illmi. Gall. Legati consecravit, votis et expectationi Familiae respondeat?

XXX. An Arcesilas authori cupressum et herbam funebrem fideli animo porrexerit?

XXXI. An Satyricus scriptor praeter rerum ordinem possit esse etiam Elegiacus?

XXXII. Qua veri similitudine etc. Salga probaverit hoc fieri posse?

image: s547

XXXIII. An author malis omnibus et diris debebat devoveri, quo minus destinatas Elegias perficiat?

XXXIV. An argumenta cantandi, quae Cucuphas suggessit ex malefido ingenio, sint potiora?

XXXV. Totius scriptionis Anacephaleosis.

XXXVI. Ad Paulum Frobenium admonitio de Contemptu Dicteriorum, calumniarum, convitiorum.

XXXVII. Secretum contra columnias et convitia.

XXXVIII. Secretum contra vanam gloriam.

XXXIX. Secretum contra invidos, aemulos, goffos etc.

XL. An Iuvenalis recte pronuntiaverit invidiam omnium tormentorum est maximum.

XLI. Epilogus authori in Satyricis usitatus, de brevitate vitae, contemptu mortis. Elogium nobilis et strenui Domini Melchioris Schorer Neoburgi pientissime defuncti Anno M.D.C. LVII.

FINIS.