10/2002 Rüdiger Niehl
typed text - structural tagging complete - semantic tagging incomplete - spelling varies greatly; this text is composed from various sources and edited very unevenly; spell check and complete semantic tagging are to follow shortly.
03/2004 Kim Barkowski
semantic tagging completed, Morpheus spell check performed

Epicitharisma sive Epilogus Auctoris In primam Partem Victricis Uraniae. Carmen.

Adventum Serenissimae Christinae Alexandrae , Sueciae ac Gothiae Reginae, transeuntis Neoburgum ad Istrum : atque ibidem, a Sereniss. Duce Philippo Wilhelmo , Co. Palat. Rheni , Duce Bavar. . Iuliae, et cetera. Ludis equestribus, festivis ignibus, sollemni [Orig: solemni] ritu magnifice exceptae 21. Maii Anno 1662. Eiusdemque Christinae mirabilis encomia volante calamo complexum. 24. Maii.

Haec ad Danubium : quo tempore floribus Annum
Induit, et multo Maius odore fragrat:
Ac visura Ducem sapiens Christina Philippum
Venit ab Arctois Regia Virgo plagis.


page 322, image: s339

Huius et excepta est secura modestia fastus,
Et quibus inventis culta, referre placet.
Qua patet, et vivo consurgit Curia saxo,
Ante novum late conspicienda Forum :
Edita surgebat vasti structura theatri:
Vexillis, clipeis, arboribusque frequens.
Quattuor hinc uno famosa animalia cornu
Velarunt virides, Bacchia serta, comae:
Frondesque et pleni cereali mergite currus,
Rastra, ligo, falces : omnia Pacis opus.
Tristior inde seges ferri : iuxtaque quadrigas
Quattuor armati Bellipotentis equi :
Telaque, et hamatis iunctae thoracibus hastae;
Signaque cum galeis. Omnia Martis opus.
Phonascos aliud, mittit quos Itala Tellus,
Subnixum trabibus mobile Pegma tulit.
Circum serpebant hederarum more corymbi
Inter quas abies, doctaque Laurus erat.
Phoebus ibi, et Musae , clivo sedere bicorni:
Parnassum Veteres quo statuere situ.
Iamque aderat Populi, Soboles Gustavia , votum.
Pectora subsultant, et sacer horror agit.
Crederet hoc aliquis? Gnatam [Reg: Natam] vertentibus annis
Staturam, Genitor quo stetit ante loco !
Ter centum taedis [Orig: tedis] ardentibus area luxit,
Ludos non visos exhibitura prius.
Luna recens factam, ventis in claustra reductis,
Scandebat bigam. Tunc Nova Luna fuit.
Viderat ex alto pompam, coetumque frequentem :
(Undabat toto plurima turba Foro :)
Inter et Aonides , posito diademate, Fratrem
Pollice vocales sollicitare fides.
Ecquid, ait, video ? num ludor imagine falsa ?
Quid meus hic noctu frater Apollo facit?


page 323, image: s340

Iam debebat equis, fessis sudore diurno,
Aurea cum duro solvere frena iugo:
Pabulaque ambrosiae dulcis dare: iamque marini
Roris, apud Gades , fonte lavare iubas.
Non satis est, regnare die! cur castra Sororis
Occupat? in noctem quid, rogo, iuris habet ?
Vix haec : cum nitidum scena pandente Theatrum,
Effundit suaves musica porta sonos.
Argumentum operis, cantata est Balthica Tethys [Orig: Thetys] :
Quae ludo finem principiumque dedit.
At Trivia audito Christinae nomine, fertur
Litigo moerens indoluisse suo:
Ac quoniam crescens, nec adhuc perfecta rudisque,
Nondum completis erubuisse genis.
Addidit haec : Salve Gustavi Filia Magni,
Regia progenies, Vandalicum Decus.
Prae me digna fores istum conscendere currum,
Et primum stellas inter habere locum.
Sed te maiorem, magis Natalibus ortam,
Gloria per terras et super astra vehit.
Tu semper constans: menses ego mutor in omnes:
Tu sexum vincis femina : vincor ego.
Me pastor decepit amans : te fallere cautam
Nullus in Orbe procus, nec Paris ipse queat.
O iterum felix Pulcheriaque altera salve:
Et bene, quod voveo, semper amica vale.
Sic ait, et sudo demittens cornua collo,
Ulteriora monet carpere prata boves.
Interea Litui turmas hortantur equestres,
Ut celebrem choream tempore noctis agant.
Qualis ad Aeacide tumulum saltatio prima
Pyrrhicha sic Pyrrho busta piante, fuit.
Instrepuere tubae. Sex hinc, sex Editor illinc
Distulit aequales classica rauca sonant:


page 324, image: s341

Tympana alterno pulsantur ahena tactu.
Audiri Phrygium tu Corybanta putes.
Apparent Equites diversa parte frementes: In veros hostes qualis itura phalanx.
Incinctos sagulis rubri glaucique coloris,
Auricomae rutilans cassidis ornat apex.
Successere omnes cristis captiva alta corusci.
Crispantes onerat lancea picta manus.
Octoni Hippodromum sibi secrevere potentem:
Adque datum signum mobilis ala volat.
Quisque supercilium mollem deflectit in iram:
Seque virum stricto cominus ense probat.
Nunc has, nunc illas cursu fecere solent.
Inque vicem reduces mutant quadrata rotundis.
Fit subito cuneus, qui modo rhombus erat.
Tractibus adversis obliquatisque feruntur.
Multiplici ludit textilis arte fuga.
More tamen Parthi vultum vertentis ab hoste,
Cum minime reris, qui fugiebat, adest.
Ancipites non tot flexus Labyrinthus habebat,
Daedalus in Creta fabricasse datur.
Dumque adeo simulata cient praeludia pugnae,
Et semel admissos area versat equos:
Ecce interveniens subiit Maurusia Pubes:
Fusca genas, dentes alba, retorta comas.
Miramur phaleras peregrinae gentis et arma.
Longior in manibus cuique sagitta fuit.
Discolor a tergo nervusque pependit et arcus:
Haesit ad accinctum plena pharetra latus.
Vertice Mygdoniae fulgebat pluma volucris.
Fluxerat e collo candida bacca nigro.
Bis bini insignes, totoque ex agmine lecti
Intrarunt circum,pone sequente choro,


page 325, image: s342

Quippe dabat biforem Berecyntia tibia cantum.
Implerunt totum tinnula sistra Forum.
Exsultim choreas instauravere Magistri.
Ut neque protulerit Thessala terra pares.
Librarunt passus, sinuantes crura caballi:
Fecit et alternos ungula mota pedes.
Tollunt se arrectos, glomerantque volumina metro :
Cymbalaque ad numerum calcibus icta sonant.
Ipsaque barbaries grata feritate placebat:
Optimus ex Mauris unus Ephebus erat.
Mox equites alii rursum confundere ductus.
Succutitur pulsu quadrupedante solum.
Aemulas Hippomedon undantes flectere habenas,
Et gyro absistens interiore frui.
Qualis Maeander curvatis ludit in undis,
Et remeans vultus aspicit usque suos:
Occurrensque sibi toties se cernit adesse:
Dum secat innumeras obvius amne vias.
Quid ? quod et expressit Christinae nobile Nomen
Arte caballini littera ducta pedis.
Est aliquid, brutas pecudes, ratione carentes
Moliri, quod iners vix imitetur homo.
Haud procul in tectis Aquila cognomine notis,
(Dilectae funus qui modo luget Herae:)
Mater (et est testis) turrita stetisse Cybelle [Reg: Cybebe]
Dicitur, Idaeo vecta leone Dea.
Postquam connivens lusum spectavit equestrem,
Audiit et buxum laeta sonare suam,
Risit: et ista placet nobis Comoedia, dixit:
Admiransque, manu plausit anile femur :
Gavisa antiquam morem revocasse Philippum :
Ac thyasos similes paene movere suis.
His, ait, o si quam Princeps animosus honorat,
Debet honorari Regia Virgo modis


page 326, image: s343

Denique crinales venerando vertice muros
Suecigenae inclinans Diva, precata bene est.
Ocius aurigas biiuges ad Dindyma torsit,
In sibi secreti sede recepta loci.
Post ea discessum: Populusque ad gramina campi
Versus, fecundis quae rigat Hister [Orig: Ister] aquis.
Illic conducti Siculo Cyclopes ab antro
Substiterant, gnari cudere tela Iovi
Seu velit in diros iterum torquere gigantes ;
Seu ficta lepidum spargere nube iocum.
Intonuit subito lux ambit mira Coronam:
Et factum pyria Nomen ab arce micat.
Christinae Nomen medio splendescit in igne:
Victaque nox tanti Nominis igne fuit.
Est, qui Vulcanum , sed opaco lumine luscum,
(Non claudum) medios vidit inire rogos.
Tunc primum e nitro fictis, et in aethera ruptis
Fulminibus, nubes intremuere cavae.
Exarsit fumans crepitantibus aura pyropis.
Stridula noctivagas expulit olla faces.
Brontes et Steropes miscent incendia. Longos
Aetna serpentes, qua datur, ova vomunt.
Quondam etiam tanto Coelum tremit omne tumultu,
Ac si in Danubium desuper Aetna ruat.
Hoc quoque non pauci referunt, qui in ponte stetere,
Versat ubi rapido turbine Nympha molam:
Praecinctum musco velatis cornibus Istrum ,
Gurgite diviso grande levasse caput:
Christinae ut posset vicinus ora tueri.
(Et tua Tritones nempe cupido coquit.)
Hispida rorabat fluviali aspergine barba.
Tempora et hirsutum texit arundo latus.
Ter madidum summis temere caput extulit undis
Semifer, admota lampade, siqua fides.


page 327, image: s344

Ter non sustinuit tantum perferre serenum
Obruit arcanus lumine laesa vigor.
Maiestas oculos ingesto fulgure clausit:
Ut nimius radiis Sol regit astra suis.
Non ad sidereos quivis admittitur Orbes
Semideus capripes, rustica sive Dryas .
Nec sed dignatur semper praebere videndam,
Glauce , tibi Iuno satyrisce , tibi
Ergo ululans refluis, querulo cum murmure praeceps
Occuluit Triton se pudefactus aquis
Lemnius interea noster, maiore paratu,
Pulvere consertos eiaculare globos.
Pars in frusta crepant, ducuntque per aera sulcos:
Pars pice torrentes sibilat inter aquas.
Fumida sulpurei [Orig: sulphurei] transcurrunt nubila disci.
Fit fragor: et plures una chimaera parit.
Missilibus iactis cristatus inhorruit aether.
Mox, quasi per rimas, flammea penna cadit.
Ecce Corona volat tenues succensa per auras,
Par Ariadna , tuae: supra Ariadna tuam.
Dum per inane volat, vires acquirit eundo:
Multifidumque rotat circumagitque iubar.
Ut rubet, et tractim mediis scintillat in astris!
Chrysolithis sursum torta videtur agi.
Donec in exiguos stillans evanuit ignes.
Num posset Mundi clarior esse typus ?
Scilicet in fumum, post flammam, cuncta fatiscunt :
Et praeter cinerem nulla favilla manet.
Quaeque magis splendent simulacra moventia risum ;
Franguntur citius, suntque caduca magis.
Haec, fata Gustavo , suda spectacula nocte.
Haec oculis certe digna fuere tuis.
Suecia in exemplum est, quae quis contemnere possit.
Virtutis studium certius illa docet.


page 328, image: s345

Regna, velut modicum Sapiens Christina vaporem,
Integra, dum forti pectore spernit, habet.
Quid sunt divitiae terraque marique repertae,
Erutaque e fossis fulva metalla? Vapor.
Suffixum quid ebur, picturataeque columnae,
Plenaque imaginibus atria longa? Vapor.
Triste quid imperium; Fascesque et Sella curulis,
Et genus et magni Nominis umbra ? vapor.
Felix, quae potuit falsis subducere rebus,
Fortunaeque rotae, corque animumque suum.
Istud in Europa praestat nova Balthis Amazon :
Quae fortes bello terruit ante viros.
Consiliisque valens, manibusque, et amicitia tropaeis,
Bellonae potuit saepe subire vices.
Dum summo in flore est, curas dimisit inanes:
Invitatque sequi. Quam timet invidiam?
Quisquis Christinae genium comprendere posset ;
Forsitan Uraniam dicere esse meam.
Nam quae credenda est Regina potentius, omni
Ex numero, Sensus posse domare suos.
An non illecebras, irritamenta malorum,
Et patrias dura fronte removit opes?
Passeris ut nitidum Solium deiecit ab alto,
Contemptrix Regni Penthesilea sui.
Quod Genitor Punctum ferro divisit et igni ;
Filia vix puncti sanctior instar habet.
Calcantur gemmae: Pietas praeponitur ostro.
Proicitur Sceptrum: spreta Corona iacet.
In Lauretanae Sacrata Virginis Aede ,
Pulchrius o quanto Regia gaza micat!
Vir gaudens potius, quam femina blanda videri,
Gratius in medio sidere torva nitet.
Veste humili: fucus nullus. Sine lege capilli.
Ingenium forma est hoc Venus ese potest.


page 329, image: s346

Discite formosae cupientes esse puellae,
Pigmentis teneras non violare genas.
Vestra quid emplastris maculatis inanibus ora?
Non maculat faciem, velle placere, satis!
Nec lac mularum, neque ros, aut germina conchae,
Aut pulchras faciet murice picta toga ?
Quod Natura negat, frustra transcripseris arti.
Est, ubi neglectus, squalor et ipse decet.
E cuius tetrico radiat sapientia vultu.
Absque recensitis est speciosa bonis.
Christinae cinctus, et quidquid corpore gestat;
Vix aliquot nummis, si liciteris, emas.
Ite, decor quarum totus consumitur extra:
Dote tamen propria Mens vitiosa caret.
Saepe puellarum cura et labor omnis hoc est;
Ut niteat ratus colla per alba lapis.
Virginis indicium, palla ex Sidonide lana;
Cumque dolo speculi, serica cyclas erit,
In cerussato vendit mendacia vultu,
Non palpanda quidem: qualiacumque tamen.
Iam quota se muliere longo non iactat in auro?
Phaedra petulca domi Penelopeque foris.
Marmore de Pario spectabis forte sepulchrum.
Croesi thesauros hic habitare putes.
Inspice, et horrebis. Cernes deforme cadaver.
Iam lambit fibras vipera multa putres.
Sic peplum et faciem miraberis usque venustam :
Intus nil Helenas praeter et ossa latent.
Error, stultitiae, luxus, levitasque superba.
Inde fit ornatis sordibus alta domus.
At non hos mores tradit popularis Imago
Birgittae . Sanguis Suecus et illa fuit.
Panditur ex Aquilone Bonum: mirabile dictu.
Temnere Reginae nos peritura monent.


page 330, image: s347

Purpura centones coelo transmittere curat.
Et dubitet rastrum Sceptra ligoque sequi!
O Proceres, clamat Christina . Ignoscite nobis.
Regna nihil pulchri, cur inhiemus habent.
Verbaque re firmat. Stockholmae moenia linquit.
Aula triumphalis, proxima quaeque casa.
Pro mitra petasus plebeio mutat amictu
Oebalium. Ex collo fascia trita fluit.
Nec multum referre putat, Thetis , anne Lyaeus ;
Candida fit mensae vilis, an atra Ceres .
Quandoque et plaustris audet committere somnum.
Suavior in nulla est ambitione quies.
Quid sit olor, non tam suevit sentire cubando;
Quam quod scribentes adiuvet ala manus.
Aurea cygneis signatur Epistola pennis.
Iures Tulliolam cum Cicerone loqui.
Ut contempsit opes: sic libertate retenta
Mentis, ut a primis inclita fluxit avis:
Et se Reginam meminit cum laude fuisse:
Quodque etiam miror, nunc magis esse probat.
Venari taedet : nisi quod venatio ferrum
Stringit, et est saevo dente timendus apex.
Quamvis sacra colat secreta aliquando Dianae ,
Non gaudet caesis invigilare feris.
Ardua cum canibus lustrantem Maenala, solo
Nobilius titulo Virginitatis amat.
Altior est animus, maioraque vota capessit.
Haud implent istum gaudia vana sinum.
Praefertur Virtus: facunda scientia mulcet.
Adde libros: arma cuspide: Pallas erit.
Vivat et ut Romam , quo tendit, laetior intret:
Iungamus facili vota precesque viae.
Optamus : Genii comitentur ut aethere lapsi :
Ut rosa sub pedibus consita sternat iter.


page 331, image: s348

Parcite ventosae gelidis vos flatibus Alpes .
Candidior vestra iam nive Virgo venit.
Temperet immodicos Zephyri levis aura venit.
Et mollem fessae praebeat herba torum.
Thybris [Orig: Tybris] Alexandro paret. Cum venerit illuc:
Thybris [Orig: Tybris] Alexandram pronus et ipse colat.

24. Maii 1662. Finis