Sensus I. Visus. Epistolarum LIBER PRIMUS.

TOtum huius Sensus [Orig: Sensûs] officium, munus, obsequium; sed et periculosam familiaritatem, immo et perniciosam libertatem optime descripsit; et Oculum sub oculos posuit oculatissimus Doctor S[anctus] Augustinus Lib[ro] Confess[ionum] 10. c[apitulo] 35. Huc accedit alia forma tentationis, multiplicius periculosa. praeter eam enim concupiscentiam carnis, quae inest in delectatione omnium Sensuum, et voluptatum, cui servientes pereunt: inest Animae, per eosdem Sensus, experiendi per carnem vana et curiosa cupiditas. Oculi sunt ad cognoscendum in Sensibus principes. Concupiscentia oculorum eloquio divino appellata est. Ad Oculos enim proprie videre pertinet. Utimur autem hoc verbo etiam in ceteris Sensibus, cum eos ad cognoscendum intendimus. Neque enim dicimus, audi, quam rutilet aut olfac, quam niteat: aut gusta, quam splendeat: aut palpa, quam fulgeat. Videri autem dicuntur haec omnia.

Dicimus enim non solum, vide, quid luceat; quod soli Oculi sentire possunt: sed vide etiam; quid sonet: vide, quid oleat: vide, quod sapiant: vide, quam durum sit. ideoque generalis experientia Sensuum, concupiscentia Oculorum vocatur: quia videndi officium, in quo primatum Oculi tenent, etiam ceteri Sensus, sibi de similitudine usurpant; cum aliquid cognitionis explorant. Ex hoc autem evidentius discernitur; quid voluptatis, quid curiositatis agatur per Sensus: quod voluptas, pulchra, canora, suavia, sapida, lenia sectatur. Hactenus Africanum Oraculum . Sit ergo ratum, quanto Visus ceteris Sensibus praestantior atque utilior est, si munus suum recte obeat: tanto nocentiorem experietur Anima,; nisi probe coercitus, Dominae suae non lenocinari, sed tantummodo famulari assuescat. Nullum certe in homine membrum esse, quod ita Cordi satisfaciat atque conspiret, dicere solebat S[ancta] Catharina Senensis , divinitus edocta. Dialogor[um] c[apitulo] 89. Huius itaque Sensus [Orig: Sensûs] blandimenta tentantis Animam, et, si annueret, ad absurda ducturi, sicut et ceterorum Sensuum insidias, in mollia Epistolarum vincula coniecimus. familiaris enim scribendi modus, refert quendam procorum in agendo loquendoque modum: suavi sed tecta atque viscosa facilitate sollicitantium praedam capiendam. Sic Auceps capit Aves, procus puellas, Daemon per Sensus Animas.

Argumentum EPISTOLAE PRIMAE.

VISUS URANIAE .

Sed neque Arachnaeae certent subtilia telae
Viscera: et in teretes stamina ducta rotas.
Laedere pupillam, gravis est iniuria, nostram.
Talitro frontem laedere, ludus erit.
3. Praeterea nihil est oculi velocius ictu.
Non aequat Parthus , non iaculator Arabs .
Praevenit excussae rutilantia fulgura nubis;
Summaque, momento temporis, astra ferit.
Femina praesertim nostris accingitur armis:
Quando alia imbellis sexus inopsque negat.
Militat aspectu, cum vult se fortiter uti.
Hinc velut ex pharetra fulgida tela iacit.
Iacta, Cupidinei penetralia pectoris intrant:
Perque animum rapidi fulminis instar eunt.
4. Da faciem quamvis, nulla non parte venustam.
Ni videat, foeda est: ni videatur, abest.
Turpe rudis catulus, communique aethere cassus.
Idem, cum caecus desinit esse, placet.
Vile pecus talpa est. lynces celebrantur acuti:
Plaustraque non humili Bacchica sorte trahunt.
Solantur maestam Noctem procul aetheris ignes.
Sidera sunt oculi, pulcher Olympe , tui.
Aspice pavonem: quid enim formosius illo?
Nimirum gemmas explicat ille meas.
In me viva suam fixerunt Gaudia sedem.
Hîc [Reg: Hic] habitant Charites : hîc [Reg: hic] genialis Amor.
5. Hinc manant lacrimae: quas cum miseranda profundis:
Amittit vires egeriturque dolor.
Crede mihi, non est humor pretiosior isto.
Unica saepe Deum flectere gutta potest.
Hoc Superum [Orig: Superûm] nectar quoties Metanoea propinat,
Exceptum phialis Angelus ipse bibit.
Flent quoque iucundo vites imitamine nostri.
Fletibus his ridet dulcius uva magis.

6. Cur quidquid carum est, ex me censetur? Et inde
Exauget pretium dos duplicata suum?
Urbs, oculus Regni si qua est Augusta, vocatur:
Urbis ut in vasto Curia pulchra Foro.
Euryalus Niso , Pylades dilectus Oresti ,
Iste meos oculos, dicit, amicus habet.
Hac leviter quoque nemo volet cum parte iocari:
Qui tamen in tergum saeviet usque flagris.
Cum subit intrepidus fulvam gladiator arenam,
Mutuaque adverso conserit arma viro:
Non parcit manibus, latus obicit, omnia pugnam
Membra cient: oculis sed cavet ipse suis.
Vincat: at his laesis queritur de sorte triumphi:
Et, mallet fracto succubuisse genu.
Mecum laetitiae, mecum sunt mille lepores:
Mille voluptates pupula parva capit.
7. Per nostras tamen ipsa soles laetata fenestras
Prospicere, et Mundi commoditate frui.
Utque frui possis, meus est tibi nervus ad usum.
Delicias omnes Opticus ille refert.
Ah dolor! Humani compacta in corporis artus,
Haud secus ac taetro carcere clausa lates.
Tristia praesentis toleras fastidia vitae:
Et pateris tenebras deteriore situ.
Visus adest, aperitque fores, moestumque timorem
Discutit, et magna taedia parte levat.
Ah, quoties longa noctis caligine mersa
Optâsti reducem, me reserante, diem!
Ah, quoties, cum iam caneret cristata volucris
Nuntia Leucotheae ; me vigilare iubes!
Evigila, clamas: quam longo tempore dormis?
Sat somni nebulis est tenebrisque datum.
Vix igitur valuas pando tibi frontis eburnas,
Palpebraque absterso mota sopore micat:

Protinus Auroram , me connivente, salutas;
Et gaudes spatio liberiore poli.
Cernis discursus, studia et contraria vulgi:
Quid vetus hic noster, quid novus Orbis agat.
Est aliquid, speculo, variarum et imagine rerum,
Captivam luctus fallere posse suos.
Flaventes spicis quis te deducit in agros,
Quaeque superfusis prata rigantur aquis?
Unde dari, noscis distinctos floribus hortos,
Albaque purpureis lilia mista rosis?
8. Non tibi praestat idem nasus captator odoris:
Nec Gustus, nec qui Sensus in aure sedet.
His opto meritis in amici foedera sumi
Ante meos fratres: si tamen aequa peto.
Aequa peto: modo tu, sicut propiore ministro
Non gaudes; cupias non propiore frui.
An suspecta timens consortia mobilis astri
Moribus incipies indubitare meis?
Ne timeas noctem, quae nil moderabile suadet.
Odimus hanc. obstat nox inimica mihi.
Lumen amo: tenebras omnes odisse necesse est.
Bubones aquilis ni sociare velis.
Sidereas volucres genio sectamur et ortu.
Sint aliae Veneris ; sum Iovis ales ego.
Pone metus igitur. nobiscum virgo manebis,
A solo VISU nulla puella perit.
Annue: communis te per primordia vitae,
Nec nisi per mortem dissocianda precor.
Per si quid dulce est, fuit aut umquam [Orig: unquam] tibi mecum.
Scis tamen his oculis dulcius esse nihil.
Si quod in Aegypto Pharos optatissima nautis,
Taedifer in cymba [Orig: cumba] corporis usque fui.
Taedifero nunc redde vices, taedamque iugalem.
Dicere iam liceat: Sis mea, Simque tuus.

Ambo felices: ego, quem cumulabis honore;
Tuque, ministerio quod potiare meo.

URANIA VISUI.

Non eadem lynci, quae grata cubilia talpae:
Non habitant uno noxque diesque loco.
Nec bene conveniunt oculatus et aetheris expers:
Idem Tiresias , et simul Argus eris;
Eice, quas oculo putri spes pascis inanes.
Contentus propria condicione mane,
4. Assignata tui frons est, non pectus herile
Usibus ulterius quid petis ergo mei?
Pectore se ponunt Animae stratoque locantur.
Interior nullis Sensibus aula patet.
Hoc velut in thalamo servum renuente quiesco.
Limina defendas exteriora domus [Orig: domûs] .
Impiger observa, ne proditor otia turbet.
Commissas lictor sta vigil ante fores.
5. Nec tamen irascor, quod ames. quis amare vetabit?
Dummodo sit castus, non vitiosus amor.
Hoc quoque enim dubito. nam quid temerarius ambis?
Nil potes in Dominam Iuris habere tuam.
Tecum blanditiae, tecum sunt mille lepores.
Cur totidem fraudes, iunctaque damna siles?
Lene supercilium Cyprios declinat in arcus :
Unde iecur figens, torta sagitta volat.
Grandibus, atque coma [Orig: comâ] maioribus, incubat ingens
Saepe superciliis fastus, et horror inest.
Laudatae quaecumque refers praeconia formae,
Ostentare potest non minus illa culex.
6. Est structura quidem, fateor, mirabilis omnes
Attonitos reddit Numinis istud opus.
Vix tamen inficiunt aliud; vel atrocius urunt
Haemoniae matres, Thessaliae que nurus.
Fascinus infamat: corrumpit dira libido:
Inquinat impuro sanguine turpis anus.
Iam quod pelliculas tunicarum nomine iactes;
Non debes nimium complacuisse tibi.

Has propter tunicas, tunica quandoque molesta [Orig: molestâ]
Moechus Templorum plectitur ante fores.
O quoties ad turpe nefas discinctus adulter
Debuerat simili non nisi veste tegi.
Sit tibi praeterea pupillae nobilis uva:
An non Autumnus letifer inde fluit?
Quando propinavit sese Iuditta videndam?
Expressa est oculis mustea forma nocens.
Ebrius hoc musto, velut a vertigine, Princeps:
Ebria turbati mens Holofernis erat.
Ex facie infusi tantum bibit ille decoris,
Ut rueret titubans, evomeretque animam.
Quod loquor obscuris perplexa aenigmata verbis;
Hoc facio, mihi si credis, amore tui.
Ne sim dura tibi, quantum licet, abdita celo
Crimina, vulgatum diminuoque malum.
Atqui vera loqui me scis: et scire fateris.
Publica sunt nullis infitianda modis.
Nec culpo humores, quibus uteris; hos tamen ipsos
Causam naufragio saepe dedisse queror.
Submersit plures oculi crystallinus humor,
Quam mare, et Hesperiis concitus Auster aquis.
7. At, tua quae fraus est, praecepsque audacia; solo,
Scribis, ab aspectu nulla puella perit.
Dina tamen periit, Sichen que imbellis amator:
Ille suis oculis captus, et illa suis.
Lumina Samsoni meretricis lumen ademit.
Abstulit immeritam Dalila visa comam.
Perdidit et vires una fortissimus Heros,
Pellicis [Reg: Paelicis] infami forfice tonsus Herae.
Quam bona res oculus simplex, sancteque pudicus;
Tam mala lascivus, nequitiaque salax.
Hic et Iessidae transfixit pectora telo;
Et Ducis Assyrii sustulit ense caput.

Argivos Patriae caecus non intulit ignes:
Aut certe solo caecus amore fuit.
Sed neque quam rapuit, secumque ad Pergama duxit
Priamides , legitur lena fuisse myops.
Ut vidi, ut perii, clamat miserabilis Exul ;
Iussus ad Euxini litoris ire fretum.
Se quoque spectantem Narcissus fonte peremit.
Usque adeo et falso lumina visa nocent.
Arte regendus equus: sed non minus arte regendus
Visus; ab indomito nil alienus equo.
Palpebra pro freno datur, ut moderamine certo
Clausa modo astringat; laxet aperta modo.
Hoc uti quoniam neglexit Alypius olim:
Fertur in Ausonio paene perisse foro.
Cum furerent saevi, Circensia publica, Ludi:
Prodideretque suas Roma cruenta neces:
Sedit, spectavit: mox et clamavit et arsit:
Belua cum visis factus et ipse feris.
8. Si tibi thesaurus lacrimarum est creditus uni:
Forte unus causas, cur lacrimeris, habes.
Ex oculis caedes, incendia, bella, rapinae,
Monstraque luxuriae sanguinolenta fluunt.
Tam notum est: animas oculi praedantur amantes;
Quam notum est: oculi sunt in amore duces!
Sint utinam et vitae, qui mortis saepe fuerunt.
Unde haustum est virus, profluat inde salus.
Noscitur ex vultu plerumque domesticus hospes:
Noscitur ex stellis vultus et ipse suis.
Ah, niveae quoties inter duo sidera frontis,
Stella nocens Veneris currere visa fuit!
Ergo per faciem rivi ducantur aquarum.
Turbida laxato flumina fonte ruant.
Ite, quis arcebit? quot stant in vertice crines:
In pectus scatebris tot fluat unda novis.

Idalias aliis flammas restinguite thermis,
Quam quas Baiano littore fundit humus.
Salsa placet Superis placandis victima. Salsae,
Dulcia quae purgent furta, petantur aquae.
Pupillae quoties philtrum fatale biberunt!
Egerat hic medicus blanda venena liquor.
Quid tamen egereret? Nihil est fallacius imbre,
Qui fluit ex oculis: aridiusque nihil.
Nam quis iam lacrimae fidat? Simulare docetur:
Quodque est deterius; iam simulare docet.
Illa nil citius mediis arescit in undis.
Tantalus has aeque non bene prendat aquas.
Coniugis effertur funus, comitante marito;
Flere putes: ficto risus in ore salit.
Luditur alternis vicibus Comoedia fallax.
Deplorat functum Fulvia maesta virum.
Scissa genas, adaperta sinum, percussa lacertos.
Tota madet facies: luctus in ore gemit.
Et tamen (o Manes .) hora levis uxor eadem [Orig: eâdem] ,
Qua plangit, dici iam nova vota potest.
Atra prius, subito candet. nova flammea sumit.
Gutta nec est fletus [Orig: fletûs] lugubris ulla super.
Qualis anas, stagnum longo tenus abdita collo
Immergenda subit, perluiturque caput:
Vix egressa vadis, iam toto corpore sicca est:
Et levis nullo penna liquore madet.
Flevit, et Hypsipylem flendo decepit Iason .
In Lemno madidus, Phaside siccus erat.
Troius Oenonae quondam iuravit amator
Per Paridis lacrimas, per lacrimasque Parin .
Idem deceptor ficti post oscula vultus [Orig: vultûs] ,
Oenonen potuit deseruisse Paris .
9. Nec moveor tantis, quas dotibus ipse recenses:
Quamvis his movear; nec tamen ipsa nego.

Multa quidem, parvoque capis spectacula nervo,
Sed fugiunt Sensum plura videnda tuum.
Tu pecudum ritu tantummodo corpora cernis.
Altius o quanto MENS mea lumen habet!
Subtilis, velox ego sum: leve simplicis aurae
Fulgur: et aeterni proxima imago Dei:
Non potes obductum nebulis transcendere Caelum:
Fulget ubi FACIES invidiosa nimis.
Non potes Aligeras acies, sine labe vagantes,
Obtutu GENIOS interiore sequi.
Divinas penetrare nequit tua pupula fibras:
Intendat sese quamlibet omne iubar.
Cogitur, ut nolit, contentus quisque manere
Materiâ sphaerae conveniente suae.
Sors tua terrestris; nec plene excedit opacum.
Rustica concreto pulvere gemma nites.
Sors tua mortalis. Quid eris tellure sepultus?
Nempe lacertarum denique pastus eris.
10. Ast ego nec Fatis, nec debita tristibus umbris,
Post mortem primum luce micabo mea.
Exspectata simul me transformaverit in se
GLORIA: quod tempus non procul esse reor.
Aspiciam Numen Summum sine fine Beata:
Quale suo Immensum de Mare fonte fluit.
Tunc vere meritura decus nomenque Videntis
URANIE liquidae Filia lucis ero.
11. Ergo cave aequalem Dominae deposcere sortem.
Finio. Responsi summa sit ista mei.
Quos habeo famulos, dedignor habere maritos.
Impar coniugium non bene firmat Hymen .
Me penes est Sensus sceptri dominatus in omnes.
Haud patiar, servos scribere iura tori.
Si tamen admittis leges mentemque Clientis:
Non oculus tantum; noster OCELLUS eris.

Sin aliter sentis; pergisque rebellis, et acer,
Et vagus, erronum more, nocere mihi.
LUCIA fortis ero; frontemque haustura profunde,
Effodiam rapida lumina bina manu.

SYMPHORIANUS CINNA PICTOR URANIAE .

SYMPHORIANUS CINNA PICTOR URANIAE .

Effigiem Pictoris habes. ne plura requiras;
Tantum non loquitur, nostraque verba facit.
Vivimus, URANIE . potes hac vel in icone vitam,
Flabraque pulmonis paene notare mei
Pinximus ad speculum. Quid agat, si quaeris, Imago,
Aut desiderium quod patiatur? amat.
2. Dum ne displiceam, quod nostram invenerit artem,
Pastor, uti perhibent Lydius inter oves.
Quippe pedo signans proiectam, reddidit umbram
Lanigerae pecudis: iustaque forma fuit.
Non est dedecori mihi pastoralis origo:
Nec lucem ex umbris elicuisse pudet.
Pastor erat Moses Soceri Raguelis in agro:
Quem similem meitis; quem dabis ore virum?
Pastor et Obedides : is, qui iuvenilibus annis,
Prostravit funda te, Goliathe , sua [Orig: suâ] .
Pastor et ille fuit; dubiam tres cuius in Ida
Iudicio formam supposuere Deae.
3. Aspice roriferis suspensum nubibus Arcum:
Occidui pictum nobile Solis opus.
Quid sunt graminei, nisi picta tapetia, campi?
Istorum Zephyrus floridus auctor erat.
4. Non ego, ut artifices alii, sum portio vulgi:
Nec mea communi digero fata tribu.
Respuimus nomen vilis triviale Magistri.
Principis hic titulum, qui bene pingit, habet.
Discimus exemplo veterum rituque Sophorum.
Multaque in hunc finem clara Lycea patent.
Floret apud celebres non una Academia Belgas :
Floret in Italia , totaque Roma fovet.
Conveniunt Itali , statuuntque ante ora Senatum.
Gallus , Iber , Scotus , Teuto , Britannus adest.
Hîc [Reg: Hic] et Parrhasii renovant fallacia vela,
Picta tumet botris Zeuxidis uva novis.

Hîc [Reg: Hic] se Nicomachum profert, aliusque Nealces :
Et sonipes picto vivus adhinnit equo.
Timanthis gladio fossus monstrabitur Aiax :
Procumbet passis Iphigenia comis.
Alterius genium ductusque examinat alter:
Ipsaque censuram Linea Coa subit.
5. Sic tandem excolitur, nomen qui grande mereri
Gestit, et aeternum conciliare decus.
Ut sileam priscos: nullum non protulit aevum
Illustres aliquot conspicuosque viros.
Quorum Posteritas cineres quoque sera veretur:
Relliquiasque sacri muneris instar habet.
Angele tunc Michael famose taceberis Urbi:
Cum perdet linguam Roma diserta suam.
Tot poni Raphael Urbinas dignus in aris;
Quot positas eius nomine fama canit.
Palma: tuae semper Iudittae palma virebit:
Dum stabit Veneta Marcus in Urbe Leo.
Saecula Bassano similem non multa tulerunt.
Maiorem, credo, Saecula nulla ferent.
Functorum monumenta satis vel muta loquuntur;
Quae monumenta tuae [(printer); sic: tua] sint, Titiane , manus [Orig: manûs] .
Quamvis Zuccatum subduxerit Atropos Orbi:
Clarus adhuc hominum viva per ora volat.
Bellino debet Gonzagae Iulia formam:
Qua vultus Helenae vincere visa fuit.
Quid Caligarettum Tindorettumque sagacem,
Cumque Trevisano te, Mutiane loquar?
6. Aetas ALBERTUM DURERUM nulla silebit.
Dum Mosa , dum Rhenus , Danubius que fluent.
Noricus hic omnes illo discrimine vincit:
Ars a Natura quo superata latet.
Uxorem ne tuam vis, Collatine , videre?
Urbem, quam MONACHUS nomine monstrat, adi.

Aut hodieque potest dici Lucretia viva:
Aut tua, cum nupsit, sic quoque picta fuit.
Ergo etiam pingi vivam potuisse, fatendum est;
Sit licet unius viva coloris ope.
Vel certe falsum est, talem vixisse puellam,
Libera quae moriens concidit ense suo.
Haec si Tarquinio rursus spectanda daretur;
Cogeret ad saevum rursus adulterium.
Illa videretur mucrone resolvere pectus
Velle; probrum casta fortiter ulta manu.
Concolor ex picta posset Lucretia nasci,
Esset Dureri si quis in orbe gener.
A sonitu vocis vox ut geminata resultat;
Effigiem pareret sic licet umbra suam.
7. Tu quoque non minor es summis, gemmaque notandus
Inter Boiugenas candidiore, NIGER .
SCHWARZIUS in paucis felix, ubi Principis Aulae
Moenia vicinis Isara plangit aquis.
Pictorum potuit, Nasarenae Virginis ora,
Suavius ex omni ducere nemo choro.
Tanquam si praesens coelo delapsa sereno,
Ora propinasset, sidereasque genas:
Ac si sedisset. porrexissetque labella,
Et frontem, et Pueri basia vesca Dei.
Omne tulit punctum NIGER hic, dixere periti.
Inter censores, CANDIDUS ipse fuit.
Contulerant alios; non aequavere vel ipsi
Quis superant alios! tam lepor omnis inest.
Aspice: sunt huius veri, non huius, ocelli!
Haec facies viva est: ista cadaver olet.
Cura dolorque procul. DIVINUS PUSIO vere
Ridet et halanti subsilit ore rosa
Virgo, tamen Virgo est, et vultu MATER eodem.
Ex illo scires non sterilem esse Deam.

Sed nil matris habet luctum redolentis, et Evam:
Nec tamen et vacuum Virginis uber habet.
Miscet utrumque color. genitrix et virgo resultant.
Haec peperit Numen: nesciit ista virum.
8. Iamne vides, Artis quae sit praestantia nostrae.
Nec decus artificis vilius esse scias.
Quin et feminei fuerit non ultima sexus [Orig: sexûs]
Gloria: cui laudi pingere posse datur,
Peniculo, vel acu: sicco madidoque colore.
Inferior tamen est pensa trahentis honos.
Marcia Varronis , Miconis Timareta , Cratonis
Irene , titulos hinc habuere suos.
9. Sed neque opes desunt: nec quae [(printer); sic: quam] commixta colores
Temperet, auriflui deficit unda Tagi .
Unus saepe Puer pharetratus et aliger, aere
Immenso stabit; Tyndareum ve caput.
Augetur pretium censendo: exaggerat Auctor,
Laetior hac vita est! ditior esse potest!
10. Exemplum nostri sit Belga RUBENIUS aevi,
Ingenio felix, divitiisque potens.
Ante suas Scaldis revocabit corniger undas
In caput, et retro fluminis agmen aget:
Quam damnet tenebris, et adhuc memorabile nomen
Rubigo tanti deleat ulla viri.
Ut Iovis ex almo Cerebro Tritonia Pallas
Prosiliit, solo Filia nata Patre:
Sic varias proprio formas e vertice fudit,
Et quasi progenuit corpora mente suâ [Reg: sua] .
Eminet ex tabulis, et anhelat truncus, et Icon
Clamat, se natam Deucalione novo.
Scilicet hic lapides proiecit, et iste colores:
Refert in iactu, pone vel ante, nihil.
Consurgunt utrinque homines, animantur, et exstant.
Membra lacertosos posse movere putes.

Atque hic est Pictor, qui testamenta reliquit
Regia: cui census Persica gaza fuit.
Pransus in argento, laticem sumebat in auro,
Sed de communi non erat ille latex.
Massicus influxit, seu pressus vite Falerna:
Vel minimum praelis, Rhene iocose, tuis.
Ecce: vehebatur late per compita curru:
Si non Hesperii terga premebat equi.
Finge novem Musis operatum: finge secutum
Nomen, et armati castra fuisse Ducis:
Transque peregrinos tractus sulcasse carinis
Aequora: non tantas accumulasset opes.
11. Si rite expendas; ( Manes et funera testor,
Et Dea, cum Parcis te, Libitina , tribus:)
Terrigenum [Orig: Terrigenûm] debent nobis tot milia lucem,
Quae iam perpetua nocte sepulta forent.
Saepe patrem gnatus numquam vidisset ademptum
Posthumus; aut matrem filia rapta suam.
Pictor adest: quaque arte valet, succurrere gaudens
Naufraga Lethaeis eripit ora vadis.
Per nos Heroum spirat sub cespite virtus:
Sparsa licet multo sanguine terra premat.
Tillius occubuit: sed enim post nobile vulnus
Vivit in effigie non minus ille sua.
Gustavum posita Suecum Mors abstulit hasta [Orig: hastâ] :
Pugnantem gladio picta tabella refert.
Sic tenuit ferrum: Sic arma ferebat Adolphus .
Nimirum nostra sic tulit arma manu.
Quae Lycius rapuit campus, nos reddimus illi.
Arduus in nostro Fata triumphat equo.
Mulceat in primis teneras pictura puellas:
Nam formae fragili subvenit illa bono.
Destruit hanc penitus Lachesis, vel deterit aetas.
Nostra resistendo frangit utramque manus.

En, haec Eugenia est Isabella , virilis Amazon:
Demisit faciles cui Leo Belga iubas.
Ista Palatini Constantia Principis Anna :
Haec Ducis Alberti Clara Renata fuit.
Eheu! Caeciliam fixit Mors Sarmata telo.
Perdideras oculum tunc Marianna tuum.
Quam Leopoldinam lugebat Caesaris Aula,
Sic cupis in primo flore videre, potes.
Sic Iovis Austriaci fulsit pulcherrima Iuno :
Purpureum petiit cum generosa torum.
12. Et tua, si nostram non aspernabere concham,
Effigies dabitur conspicienda foro.
Est aliquid, digito monstrari in imagine posse,
Desuper adscripto carmine: Talis erat.
Cum Fama multas ibis spectanda per urbes:
Credenda a populo praetereunte Dea.
Sive Themis digressa Polo: sive una sororum.
Quam putet applaudens esse Thalia suam.
Sive aliqua illarum, quae aversae terga renident,
Altera in alterius mutua nexa manus.
Tu potior pingi: tu dignior omnibus illis.
URANIE Charis est, pro tribus una triplex.
Non Clytie Phoebi , non te Babylonia Thisbe ,
Pulchrior in terris non Atalanta fuit.
Hippomenes si te videat, Schoeneida temnet.
Hippomenes oculos non tamen unus habet.
O nova Schoeneis , vere Schoeneia Virgo.
Nomine quo pulchras Gens Alemanna vocat.
Per te, perque tuum, Schoenia [Orig: Schoenìa] Nympha, decorem.
Qua forma gaudes, utere: CINNA rogat.

SYMPHORIANO CINNAE PICTORI .

URANIA SYMPHORIANO CINNAE PICTORI .

2. Simia missa quoque est, et cercopithecus, et ales
Discolor, Eoae psittacus erro plagae.
Muneribus visis, quibus exaequanda rependam!
Agnovi genii symbola certa tui.
Scilicet humanos mores imitantur ut illi;
Et risum, mimo subsiliente, creant:
Sic tu Naturae dum callidus exprimis ora;
Eiusdem dici simia vera potes.
3. Haud equidem invideo, quod Princeps lege recepta [Orig: receptâ]
Diceris. Haec artis gloria prima tuae est.
Si tamen admittis, nomen tibi dignius edam.
Maius adhuc virtus conciliare potest.
Disce prius castis tua pingere moribus ora:
Disce prius placitis non inhiare bonis.
Non tantum modicus Princeps, sed maior Ibero
Rex eris. Hunc titulum, qui bene vivit, habet.
At nondum appares sceptris regalibus aptus.
Qui servit vitiis quomodo liber homo est?
Cui Puer insultat Paphius: quem verberat arcu,
Collaque captivi sub pede pressa tenet.
Nam quibus illecebris incautam fallere leno
Niteris, blandis illaqueare dolis?
4. In me tanta quidem spargis praeconia formae;
Posset ut auditis ipsa Diana rapi.
Iam sum Schoeneis; iam sum Schoeneia Virgo:
Iam neque Teutoniae pulchrior ulla Dea est.
Quae tam dura silex istis impulsibus obstet?
Nec mihi stat rigido cornea fibra gelu.
Ambiguos sensi concusso pectore motus.
Immeritas etiam laus violenta trahit.
Et cur reiciam, quod donat idoneus auctor?
Si sum, cur faveam non Atalanta mihi?
Sed, qui sic laudat, mercari velle videtur:
Ac pretium linguae me petit esse suae.

Ergo tibi videor deludi posse puella,
Cyprigenae pomis, te iaciente, datis!
Curras, stes, sedeas: pingas fingasve licebit.
Nec meus Hippomenes, nec paranymphus eris.
5. Commendas alios, atque inclita nomina profers
Scimus, et Ausoniis civibus illa patent.
Bellini , Palmae , Titiani , pagina fiunt:
Romanus Michael cum Raphaele suo.
Ultima, mi bone vir, de te fit quaestio. Quales
Exprimis auctores? Quos imitaris avos?
Laudatur DURERUS . Ego quoque laudo. Quid ultra est?
Scilicet ut simus Symphoriane , pares.
Fortibus ut factis aequemus fortia verba.
Nullum maiorem laus aliena facit.
Tu quoque Iudittam Gonzagiades que venustas
Pone sub aspectus: ANGELUS alter eris.
Quid te DURERI Lucretia clara per Orbem;
Quid Caligaretti glauca Minerva iuvat?
Si pro Cassandra Xanthippen pingis anilem:
Quam neque Censores, Socratis esse putent.
Amphora si calamo signatur, et urceus exit.
Proque lupo vulpes, proque leone canis.
Si nescis aliud, quam vel simulare cupressum:
Vel pavidum leporem, saetigerumque suem.
Dic: quoties de te, Fecit, Faciebat, in Urbe
Cantatur? Quota fert nomen imago tuum?
Cuius in aulaeis, cuius monstraris in aula?
Quis dicit: Tantum Cinna peregit opus.
Sed nihil infirmo. Neque enim, quia nescio multa,
Compertum est ideo, te quoque scire parum.
Fac modo me gnaram, tabulasque ostende: favebo
Laudibus ante alios quoslibet ipsa tuis.
Iamque tibi faveo. Plura ac maiora requiris?
Esse utinam posses, Symphoriane , meus.

At meus esse nequis. Voto est aliena voluntas;
Promissamque sibi me tuus alter habet.
Ditior hoc non es, promas licet omne metallum;
Quantum Pactoli ripa Tagi que vomit.
6. Pace tua dicam: modica est opulentia vestrae
Artis; et innumeri, qui celebrantur, egent.
Vidi pannosum quandoque incedere Apellem ;
Pro lauta vacuum qui dape sumpsit olus.
Quamvis penderet pictis onerata canistris,
Artificis mensam pauperis ante Ceres ,
Vidi corrosum gnatis apponere panem.
Mandebant farris mucida frusta nigri.
Plorabant pulli: mater miserabilis una.
Nil facit ad stomachum vanus inopsque color.
7. SCHWARZIUS ipse tuus, famaque usque ad sidera notus;
Qualem laudasti, Cinna diserte, mihi:
Iro pauperior tandem decessit. In arca
Dicitur argenti vix habuisse scobem.
Fertur adhuc hodie naulum debere Charonti .
Defecit miserum nummulus iste, triens.
Paene, quod ad feretrum lacrimas excussit inanes,
Exequiis caruit flebilis umbra suis.
I nunc, et iacta centum sestertia. Frustra
Ad Scaldim caussam magnaque dicta crepas.
8. Nam quotus est isto labente RUBENIUS aevo?
Aut quis, qui micas colligat huius, erit?
Rara avis in terris. Peregrini veris hirundo
Tempora praeveniens, hic, puto, Belga fuit.
Ille quidem meritos opibus cumulavit honores.
Quae poterant Hominem nobilitare Novum.
Sed magno ex numero primus monstratur et unus.
Squalet [Orig: Squallet] , et in trivio cetera turba iacet.
Hîc [Reg: Hic] quoque, non cuivis contingit adire Corinthum ,
Esse rear verum, quod Venusinus ait.

Vive Midae Croesi que bonis dignissime pasci.
Possideas omnes Pygmalionis opes.
Sed madidos vita fratres, quia cuncta veremur.
Vitanda est sociis crebra popina tuis.
Egregium hoc hominum genus insanabile, semper
Potat, et assiduo proluit ora mero.
Tot sunt frugales fortasse, quot ostia Nili ,
Ex centum, septem vix reperire queas.
Malunt ex vitro rubrum sorbere colorem.
Commissus lino siccius ora rigat.
Spernitur in muro plantata a Zeuxide vitis,
Gratius ex vera vina bibenda fluunt.
Ergo diu noctuque tenent spumantia musto
Pocula; qua fuerat concha tenenda manu.
9. Italicae quo fama Scholae? Stoa vestra lupanar
Rectius, aut pecudum mandra vocanda foret.
Nota lues: nullos pictoribus atque poetis,
Maiores foedae Cypridos esse popas.
Tot Veneres Veneri , frontes sine fronte pudendas
Immolat amborum, corpora nuda, furor.
Sunt qui nil aliud chartis inducere possunt
Praeter Hamadryades , cum Satyris que lupas.
Hîc [Reg: Hic] ponit vestes: hîc [Reg: hic] Salmacis Hermaphroditum
Implicat. Ex illo femina mollis aqua est.
Venatur virides Pecoris Deus , ecce, Napaeas .
Hoc stat, ais, centum milibus artis opus.
Non ego dem septem nummos. Insumere gazam,
Atque oculum tanto pascere, stultitia est.
10. Ut bene de vivis fatear functisque mereri:
Culpa tamen multos non facit una reos.
Vana superstitio per vos increscere coepit:
Diis quoque sacrilegis est patefacta via.
Primus in orbe Deum statuit Timor. Impius illum
Primus item Pictor sustulit arte sua.

Innumeros finxit falsos, verumque removit,
Fingendi caussam mors inopina dabat.
Forte patri gnatus Fatis praereptus acerbis,
Aut matri Soboles occidit ante diem.
Ille leonis atrox instar furit, illa leaenae.
Deflebant catulos orbus et orba suos.
Mitiget ut saltem tenuis praesentia luctum;
Funus adumbratur: Supplet imago vicem.
Defuncti effigies Laribus suspenditur altis:
Paullo post cultos inter habenda Lares.
Accedente situ, succrevit gloria Larvae.
Numen habebatur, quod neque nomen erat.
Huic caput inclinant: huic vina et tura ministrant.
Ponitur ad flavos plurima cera pedes.
Spicea serta gerens in imagine filia, dici
Post aliquot messes debuit alma Ceres .
Illius Gnatam [Reg: Natam] , dum laeta vagatur in horto,
Abstulerat, rapta virginitate, procus.
Infremuit Genitrix. Quia cara Proserpina , picta est:
Credita in Elysium denique rapta nemus.
Credita Plutonis coniux, Hecateque triformis:
Matribus infernis exululata nurus.
Purpureus Iuvenis, turgentique uvidus ore,
Mortuus autumni tempore, Bacchus erat.
Hoc illi dederat, lustris ter quinque peractis,
Artificis, curva falce putanda, manus.
Hinc tot falsorum prostat iam turba Deorum:
Semibovesque viri, semivirique boves.
Saturnus , Ianus , Liber , Silenus , Apollo :
Vesta , Thetis , Cybele , Delia , Iuno , Rhea .
Mercurius furtis gaudens, Cythereia stupris:
Marspiter arma sonans, Iuppiter igne tonans.
O utinam formata Iovis cum fulmine primo
Obruta fulmineis esset imago rotis.

11. Atqui et virginibus, dices, sacravimus Aras.
Laudo: nec inficias, maxime Pictor, eo.
Vidi Caecilias : Agnes spectantur et Agnus;
Calcat Thecla feras, et Catharina rotas.
Sed vidi in vestris Erycinam saepius aris;
Quam Divam Costo Pallada rege satam.
12. Plura pudicitiae saeva irritamina laesae
Intulit obscena lubricus arte labor.
Susannam quoties nudam violatis in horto!
Non poterant gemini quam violare Senes.
Iessiden semel una lavans fataliter ussit.
Accendunt plures vestra lavacra faces.
Semper, io, semper vobis Diana lavatur.
Non satis est, visam turpiter esse semel?
13. Forsitan et nostram faciem committere vulgo,
Quae tua libertas est male sana, voles.
Deprecor indignans, quamvis hoc Tyndaris optet,
Prostitui medio publica lena foro.
Contenta est oculis Superum [Orig: Superûm] mea forma probari,
Illis si placeo, sum speciosa satis.
Casta palam refugit vultu quocumque videri.
Quo velata magis, pulchrior intus erit.
Si qua potest capitis sacrum deponere peplum;
Huic quoque cum zona perdere serta, leve est.
Iam delibatur media plus parte pudica,
Cuius in aprico pendet imago loco.
14. Ut tamen ipsa velim faciem praebere colori:
Quid facies? Visum non subit iste decor.
URANIE non est corpus, sed corporis hospes
Spiritus aetheriis sedibus ille venit.
Quomodo me pinges? cuius tibi nulla videndae
Copia, ni claudas [(printer); sic: claudus] lumen utrumque, datur.
Virtus, est animae verus color. Hic latet intus.
Interiore sinu conspicienda mico.

15. Hoc quoque, si nescis, iam dudum est ille receptus,
Quem primum et solum dignor amore meo.
Illius effigiem veram mihi siste: favorem
Non aliter certe, sic meriture meum.
Pinge Crucem, qualemque tibi descripsero, querno
Stipite suspensum saucia membra virum.
Palleat: et, quoniam violae color ornat amantes;
Accumules violas, quotquot habere potes.
Suffixus clavis, concretus sanguine crines.
Sítque, ut sit maior, nullus in ore decor.
Bina premant sentes et acuti tempora rhamni.
Quod caput amplectar, talia serta decent.
Vulnera per lacerum stillent immania corpus.
Ut sunt, QUINA tamen fac spatiosa magis.
Frange oculos: melius sic integra lumina cernam.
Obscura vultum: clarius inde nitet.
Misce et livorem: totus fuit una cicatrix.
Adde rubens ostrum: fluxit, ut unda, cruor.
Cernuus in mediae nutet confinia mortis:
Immortalis ibi nam mea vita latet.
Hic Meus, hic Meus est, quem stringo tenacibus ulnis,
SPONSUS. Abi Pictor. iam tuus alget Amor.

ALLONIUS PHISCO, MATHEMATICUS URANIAE .

ALLONIUS PHISCO MATHEMATICUS URANIAE .

Qui tempestates, Lunae Solisque labores,
Publica qui mundi praevidet ante mala:
Si sinis URANIE , tantusque ac talis Amator
Te salvere iubet, tempus in omne, suam.
2. Possem etiam magnetis acu mea figere verba:
Quo nullum ingenii clarius exstat opus.
Utque lapis virtute sua mirabilis ipse est;
Sic nostri Inventi suspicienda fides.
Tango stylum: tactoque legas distantia longe:
Certior ad votum littera nulla venit.
Non tamen hunc lapidem mihi iam tractare vacavit.
Fortior ipsa trahis. vis tibi maior inest.
Tu facis, ut scribam consueto more procorum,
Pectoris, o Magnes, conscia gemma mei.
Ut rigeant solido constantia lumina ferro:
Nostra tuum visu cogis obire Polum.
Huc contendit Amor remis velisque profectus.
Altera non potior sit Cynosura mihi.
Blanda fave coeptis, et in aequore dirige cursum.
Intrabit portum laeta carina suum.
3. Optimus ut quisque est, sic addictissimus astris
Semper, et Astronomis, ac tibi, Virgo, fuit.
Per reges numeramus avos. Chaldaea vetustas
Testis, et Assyriae Persia iuncta plagae.
Quosque ad Bethlehemias Sidus venerabile cunas
Duxit, odorifera de Regione, MAGOS .
Parthenope Alphonsum, Ptolemaeum [(printer); sic: Ptolomaeum] Memphis adorat.
Rex meritum stellis cinxit uterque caput.
Ambo gemmiferis hanc praeposuere Coronam,
Quam tua sideream frons, Ariadna , tulit.
Ad nos spectat Atlas , caelum qui vertice fulsit:
Donec in Herculeo nobile sedit onus.
Nostri Alpharabius , Manilius , Omar , Aratus ,
Euclides , Proclus . quosque referre mora est.

4. Hipparcho veteri praefert Florentia Paulum ,
Tychonem Archytae Dania tota suum.
TYCHO Mathematicae Classis fuit ultima Thule .
Ultra nec clavum CLAVIUS ipse regat.
Sistendum fuerat doctis, ubi destitit ille.
Propterea Thulen , ultima claustra voco.
Hoc ego perfeci Sphaeram monstrante Magistro.
Unus prae cunctis iste Magister erat.
Ardua stat turris, stagno circumdata curvo:
Populea silva consita ripa iacet.
Huc ego tendentem, sublustri nocte, sequebar
Pervigil adiutor, continuusque comes.
Tum vero innubi defigens lumina coelo,
Caelesti docuit me quoque voce loqui.
Protendensque manus, en, PHISCO , aiebat Orion
Hoc gladio totam findere posset humum.
Cassidis en conum, cristasque ardore comantes!
Cingula quot bullis, ecce, superba micant!
Aspice sublimis labentia sidera Mundi:
Certa ut in occiduas lege vehantur aquas.
Ut quaedam renuant, vel tardent aequore tingi:
Pleraque curriculo praecipitante ruant.
Circuit Arctophylax, Helicenque minaciter urget.
Sicca tamen mergi Parrhasis ursa fugit
Ut rutilat Pollux , fratrique arridet amice!
Idem, mutato nomine, Castor erit.
Lactis in Oceano remis propellitur Argo .
Stellifer Eridanus picta per arua fluit.
Plurima cognosces, verarum imitamine rerum,
Piscibus et variis assimilata feris.
En oculum Tauri, spoliumque immane Leonis!
En Aquilam! placido mobilis igne volat.
Haec avis arripuit Phryga , pincernamque futurum
Sustulit ad mensam, Iuppiter , ungue tuam.

Aureus hic Aries Phryxi , qui perdidit Hellen .
Hoc est Europe trans mare vecta Bove.
Nonne vides ignes LUNAM stipare minores,
Ordine tam longo, quam radiante via [Orig: viâ] ?
Hic praeit, hic sequitur. credas agitare choreas.
Dispositos gyrat tam bene quisque pedes.
5. Talibus ostentis nos oblectare solebat.
Cimber, qui summus, Caesare teste, fuit.
Credis et hoc nobis? Me contemplatus, et inter
Stellas Erigonem , Andromedam que videns:
Talis erit, dixit, vel Virgo simillima tali,
Olim quae cupiet nubere, PHISCO , tibi.
Sic tua fert Genesis primoque Horoscopus ortu
Annuit, et blando numine mota Venus .
Huc ades e coelo promissa ac debita Nympha:
Certe prae stellis omnibus una places,
Quo, nisi ad Astronomum vultus ASTRAEA reflectat?
URANIE proprii Nominis esto memor.
Quo, nisi ad URANIAM coeli vertatur Alumnus?
Admonet officii cura laborque mei.
Utque vides, paribus studiis retinemur uterque:
Inque vicem tibi me, te mihi iungit Hymen .
6. Indecoris nec te venturam in iura mariti,
Nupta Mathematico, degenerisue puta.
Invenies aliquem, visis qui dixerit astris,
Cum Caelum aspicio, quam mihi sordet humus!
Arte mea totum, modo pes stet in aere fixus,
Terarum a propria sede movebo globum.
Arte mea summas ascendent flumina turres:
Rursus et in vallem praecipitata ruent.
Arte mea, aligerum plumbum per inane volabit:
Sulpur [Orig: Sulphur] inexstinctae lampadis unda vomet:
Arte mea Solem referet crystallinus orbis:
Qualis ab Eoo surgere fonte solet.

Arte mea, vitro Siren inclusa natabit:
Adque [(printer); sic: Atque] lyram saliens Virgine ludet aqua [Orig: aquâ] .
Arte mea statuens numeratis regia saxis
Culmina tot dicam, saxa colossus habet.
7. Eminus ingentis succendam robora navis:
Aequoreque in medio fiet adusta cinis.
Nec tamen infartum pyrio tonitrale metallum
Pulvere, fulmineis exonerabo globis.
Opponam Speculum facili tantummodo flexu:
Non aliter, clypeum quam Geta Thrax que suum.
Aeris in umbonem convexum, flammea forti
Sole lacessitum rectaque tela cadant:
Collectos centro radios iaculabor in hostem.
Iuverit urendas nec maris unda rates.
Nempe Syracusis se defendentibus olim,
Hoc Siculus civis fortiter usus erat.
Heu mihi, si solam te non accendere possum:
Et triplicis ferri in pectore frigus habes.
8. Virgo meis assuesce libens mitescere votis.
Tam mollem sexum non decet iste rigor.
At non et totum PHISCONEM ex carmine nosti [Reg: novisti] .
Plura tenet, paucis quam numerare queat.
Christophoro videor mihi non minor, esse COLUMBO ;
Orbem qui reperit perdomuitque Novum.
Praecessit tantum: laudes non abstulit omnes.
Exaequet sumptus regia gaza: sequar.
Et sequar Americum , Magellanum que, Dracum que:
Quotquot sub pedibus nos habuere suis.
Sub Tropicum cancri, nudos veniemus ad Indos:
Semper ubi Meroe torrida Sole calet.
Nullam ubi, vel dextram tibi nunc miraberis umbram,
A laeva capitis serpere parte tui.
Aspicies cristata suis capita alta sagittis.
Annulus inseritur naribus: ora tument.

Lumbos praecingunt pennis. fert dextera clavam.
Herbarum succo pingitur uda cutis.
Rex horum assiduo radicem mandit odoram:
Quem, pro lectica, pensile rete gerit.
9. Quamquam non opus est, pedibus percurrere Mundum:
Aut longinqua cava puppe secare freta.
Ne labor, URANIE , vel te via longa fatiget;
Cuncta sub aspectus unica Mappa dabit.
Cosmographus mecum te per compendia ducam,
Quae neque Triptolemus novit, et ipsa Ceres.
Quamvis aligero serpente vehatur uterque;
Et volucrem currum ventilet aura levis.
Unius folii Liber, et non grande Volumen,
Exhibet immensas totius orbis opes.
Clauditur hoc gyro; quidquid complectitur aer,
Quidquid terra parit, quidquid Olympus habet.
In tabula videas aeque, quo cardine coeli
Diversis iaceant maxima Regna locis.
Monstrorum fecunda parens hoc Africa tractu;
Divitis hoc Asiae barbara terra iacet.
Oppida cum castris numerare licebit et urbes.
Coctilis hîc [Reg: hic] Babylon , hîc [Reg: hic] sita Memphis erat.
Surrexere novi post diruta moenia muri.
Euphrates , Tigris , Nilus , ut ante, fluunt.
Ultimus hoc barathro caput abscondisse putatur.
Iam tantum septem bracchia nuda patent.
Ecce Palaestinam , Libani que virentia terga.
Hîc [Reg: Hic] Banda , hîc [Reg: hic] mixtis est Balaguata Syris .
Cernis Abyssinos . Mardochos , atque Iavanos ?
Hîc [Reg: Hic] habitant Cafri : gens fera, siqua fera est.
Haec elephantorum patria est: haec ora camelis
Utitur. hîc [Reg: hic] frenis impediuntur oves.
China potens fastuque ferox: numerosus Iapon .
Florida nil spinas praeter et arma parit.

En, decantata est haec illa Canaria felix:
Unde sua excellens nomina sumpsit avis.
10. Heu me! non Ludos, heu! nondum cetera dixi.
Uranie , iam nunc pande, quod opto, sinum.
Pegmata suspendam nullo nitentia tigno.
Nixa tamen iures: machina tanta crepat.
Armatis venient e nubibus, inque theatrum
Descendent prono corpore Martis equi.
Si volo, stat Templum positis immane columnis:
Falsus ubi refluas Nereus egit aquas.
Vix oculum vertas: eadem structura dehiscet;
Hesperidumque recens fertilis hortus erit.
Ridebunt flores: ridebunt aurea mala
Arboris: Uraniae qualia vultus habet.
Vis, ut in Orchestram prorumpant plana viarum?
Et fiat campus, quod fuit ante domus?
Nulla mora est: subitis mutabo frondibus urbem.
Uva teget colles: vestiet arua seges.
Silenus tardo curvus gradietur asello:
Et Fauni comites otia ruris agent.
Protinus, ad nutum, simulati germina Veris,
Horrida momento depopulatur hiems.
Crinitum calvus Maium migrare December
Coget: et in scenam grando nivesque cadent.
Nonnumquam veros imitamur fulminis ignes.
Insternit canam saxeus imber humum.
Audiet ipse Tonans, dicetque: hic nubis hiulcae
Esse solet strepitus, cum mea tela probo.
Efficiam, celeres ut libret lignea pennas,
Ac volet occultis acta columba rotis:
Indicet ex auro fabre factus araneus horas;
Visceraque in mensae circinet orbe sua.
11. Adice iam dictis me prosagire futura.
Vulgo fatidici numinis esse loco.

Dii sumus in terris: neque nobis maior Apollo est;
Intra cortinam mugiat usque licet:
Multaque ab Aonio spiret praesagia luco;
Concitet et sacras Phocidos omnis aquas.
Nos paria audemus sine motu fontis equini.
Nulla per obscurum sibilat aura nemus.
Spernentes Tripodem, solis innitimur astris,
Pendet ab his nostri Diphthera vera Iovis .
Hinc derivamus monitus: arcanetque Fata
Monstrant Oleniae vellera visa Caprae.
Quid matutinae dubitanda crepuscula lucis;
Quid serus Vesper, noxque soporque vehant.
Quid vacuo cornu, quid pleno nuntiet ore
Luna: quid expallens, aut rubicunda genas.
Praelia ventorum, ventisque tonitrua mista,
Frigoraque et madidos, vel sine nube dies,
Signamus Fastis; multo praedicimus [(printer); sic: perdicimus] ante
Ubertatis opes, bella, venena, famem.
Ex nobis sterilis, vel opimus dicitur annus.
Scita Kalendarum continet ista liber.
Praedico: nisi, te, nisi me tibi iunxeris uni:
Omine non fausto cuncta sinistra cadent.
Assensum praebe: totus consentiet aether:
Laetaque cantantes experieris aves.
12. Utque velis (utinamque velis) haec splendida, nostro
Quantumvis voto dona minora cape,
Quod referat varias, Vitrum tibi mitto trigonum,
Irides, et pictis atria plena rosis.
Apparent viridi pendentes aere silvae;
Hybla que cum pratis, Coryrium que nemus.
Florida in acclives cuneos tentoria surgunt:
Qualis et in tremulis flamma renidet aquis.
Colludunt beryllus, onyx, hyacinthus, iaspis.
Multus ubique color, nullus et omnis adest.

Praeterea donanda tibi debetur Imago.
Prima quidem facies, lurida, curua, minax.
Si plebs aspiciat rudis atque ignara: Medusam
Anguineis cinctam crinibus esse putet.
Admoveas oculum puncto: spectabis Adonin .
Acis erit, Sponsus, Siceli Nympha, tuus.
Me miserum! nostro nova si Galatea moveris
Nequidquam ingenio, difficilisque manes.
Quid? quod in abstrusos rerum simulacra recessus
Adriaco fundam qualiacumque tubo.
Plenus fusilibus formis immittitur aer:
Qua cerebrum noctu Morpheus arte subit.
Protinus antipodes nanos obiecta papyrus
Excipit. erectos altera charta refert.
Heu mihi! quod nanus quoque se penetraverit una,
Certa nimis figens tela Cupido puer.
Improvisus enim tacitas immiscuit alas:
Et nunc in vacuo pectore regnat Amor.
Adiicimus speculum, quod nos conflavimus ipsi.
Vix hoc crystallus clarior esse potest.
Utile, cum Libyco distingues pectine crines:
Aut quoties formam conciliare cupis.
Insuper, oppositum Soli, me luce reflexa [Orig: reflexâ]
Exhibet. ingenio disce favere meo.
Hoc igitur, donec firment connubia taedae,
Perpetuum nostri pignus amoris habe.

URANIA ALLONIO PHISCONI MATHEMATICO .

URANIA ALLONIO PHISCONI MATHEMATICO .

Forsan et ipse tuus vitro splendente probetur
Non durabilior, qui simulatur, amor.
Iridis utque color, te iudice, nullus et omnis;
Sic amor apparens, nullus et omnis adest.
Falluntur donis speciosis saepe puellae:
Quomodo viscatae decipiuntur aves.
3. Si verum est, quod amas: cur non ex aere polito
Misisti solidum, nobilis auctor, opus?
Vitrea non durant pascentia munera VISUM.
A minimo flatu talis arena perit.
Nec tu succense. facilis iactura bonorum:
Qualia Fortunae cernimus esse levis.
Tune coruscantis credebas atque subacti
Pulveris aspectu, me potuisse capi?
Atqui non soleo nitidis specularibus uti:
Cura nec Idalii pectinis ulla tenet.
Siqua volet Virgo dimittere nominis usum,
Et castum certa iungere lege torum:
Haud ea propter opes, aut dona fugacia nubet:
Mutua legitimus foedera sancit amor.
Plus multo est, votis quod me certantibus ambis:
Innuba, quod videor digna favore tuo;
Quod mire sollers opifex spectacula centum,
Mille novas artes polliceare mihi.
Metator coeli, Geometres, Pictor, Aruspex,
Augur, Schoenobates, nauta, Tragoedus ades:
Magna, nec invideo, magnasque moventia mentes
Nomina. Dent Superi plura, dabuntque, precor.
4. Ah, tener Alloni ! quandoque scientia, ne nos
Strangulet, est numero diminuenda suo.
Divide tot dotes: non sufficis omnibus unus.
Vitibus haud prodest luxuriare nimis.
Iugera destituunt male multiplicata colonum.
Proficit exiguo limite cultus ager.
Quod bene te iactes, et grandia verba loquaris;
Nautica quae flatu trudere vela queant.

Si non ardelio es, certe potes esse videri.
Talis ego coniux ardelionis ero?
Bellus es arte lyrae, quantus fuit Attalus olim:
Depositaque lyra, bellus es arte pilae.
Credamus: neque enim mihi sit dubitabilis ille,
Concita qui sistit flumina, pigra movet.
Qui trutinat montes, terram metitur et undas.
Vix ego te possim, PHISCO , negare Deum.
5. Explorare libet. speculeris in aere tantum,
Scitor; an et iustum te duce surgat opus?
Nam, nisi me fallo, successus iudicat artes.
Eventus pretii libra fit apta sui.
Multa quidem spondes: tamen experientia mussat:
Famaque non timide testificata negat.
Arte tua, coluber vel aranea nuntiat horas!
Saepe nec ad Solem tangis, amice, scopum.
Vidimus errantes bene correxisse cylindros,
Custodem nostri Baucida ruris anum.
Quas tabulas, bone vir, muro depangis aprico,
Retrahe ad octonos, dixerat illa, pedes.
Fecit: et in puncto Lampas Titania tempus
Reddidit; umbrantem restituitque stylum.
Hic lepor, ista fides, haec coetus [Orig: coetûs] gloria vestri!
Cum iactas, istud provenit, Arte mea.
Arte tua nitens pennis testudo volabit!
Fac prius, ut plano tramite repat humi.
Arte tua volucrem ceram librabis in auras.
Icarus es, quando Daedalus esse cupis.
Arte tua, magni sumptu pereunte canalis,
Nil profecturis fontibus haesit aqua.
Arte tua, steterant quae proxima culmina coelo,
Diruta succusso procubuere solo.
Sic loculi procerum, regum fraudantur hiatus.
Dum struitis lapides, dilapidatis opes.
6. Multa Mathematicus temere promittit; et audet.
Facta tamen verbis inferiora scias.

Si potes e medio proferre oracula coelo;
Et supra Phoebum Pierides que sapis:
Fac Domino lucrosa suo Sapientia prosit.
Eia: tibi vates vaticinare prius.
Cuius in amplexus ibis? quando omnia nosti [Reg: novisti] ;
Cur nescis Sponsae foedera certa tuae?
7. Iactatis vanos, ventosa volumina, Fastos:
Fata Sibyllarum ceu veneranda decem.
Plurima narrantur Graias visura Calendas:
Somnia, Prudentum non meritura fidem.
Signatum Nonis, implebitur Idibus: Idus
Praedictas, Nonis saepe videmus agi.
Venduntur positis caro mendacia nummis.
Pro verbis, populus cogitur aera dare.
Heu, miseris tantum constant exordia Iani!
An non dicatur Ianus hic esse biceps?
Nec modo bifrontem, sed eundem et saepe bilinguem
Invenias. gemino friget et ore calet.
O quoties signum nivis algorisque tremendi
Ponitur: et Zephyris mollibus aura tepet!
O quoties tepidum stillans promittitur Auster:
Arvaque cum fluviis, flante Aquilone, rigent!
Versuti quales iam notae fraudis agyrtae;
Undosum populo circumeunte forum;
Pro botris fungos, pro baccis poma loquuntur:
Alia [Orig: Allia] pro caepis, pro cerasisque nuces.
Qui non vult falli, teneat contraria Fastis.
Fixa leget quoties nubila; nulla legat.
Pro pluvia sudum; glaciem pro fulmine ponat.
Vincet ridiculas hac ratione minas.
Aestus erit? densas ursi circumspice pelles;
Pluraque languenti suffice ligna foco.
Acre gelu? nullas opus est conducere vulpes.
Arcebit gelidum trita lacerna Iovem.
Fumabit rapidis fortasse vaporibus aer:
Haud aliter, quam cum Sirius urit agros.

Saepius agricolae discernunt doctius Annum:
Perque suas numerant tempora certa vices.
Praecipiunt ventos: (horum quoque gratia fratrum,
Rara; nec Hippotades abnegat ipse pater.)
Praesensuque notant discrimina Solis in ortu:
Ancipites Lunas, Mercurii que dolos.
8. Auriculas asini vestris Rex praetulit unus.
Dixerat his motis: demite frena; pluet:
Cumque reducendis venatica plaustra molossis
Sistite. caeruleis imminet imber aquis.
Unus ad haec ringens: quae vani caussa timoris?
Panicus inceptum cur remoratur iter?
Venari iubeo. nihil hic discriminis. aura
Dianae studiis aptior esse nequit.
Ite bonis avibus: constans promitto serenum.
Ite bonis canibus: certior, auctor ego.
Itur. itum vix est: cum Iuppiter omnis, et omnis
Iuno madet. nimbi, qua data porta, ruunt.
Abruptique micant laceratis nubibus ignes,
Cum tonitru. relegit tota caterva viam.
E campo reduces Asinus clamore feroci
Excipit; et rauco fortius ore rudit.
Vapulat Astrologus furcis, sannisque iocisque.
Cetera continuus poena cachinnus erat.
Riserunt Dryades : risere et Oreades omnes;
Et Satyri bifido subsiliere pede.
Arcadicam pecudem placuit redimire corona [Orig: coronâ] ,
Sumpta de ramis, Thessala Virgo , tuis.
Iudice me, quadrupes ostro velandus, et alta
Prae Tychone fuit dignus ad astra rapi.
Iamque illo radiare loco: quo Castoris albus
Fulget, et alatus Bellerophontis equus.
9. Prô! quae [(printer); sic: quem] monstra Polo miseri statuistis utroque.
Stridet apud Boream maior et Ursa minor.
Scorpius et Cancer, Delphin, sed et ipse Medusae
Inter Centauros trux quoque vultus adest.

Hinnit equus, rugit Nemees Leo , sibilat Hydra ,
Balat ovis, mugit bos, ululantque canes.
Augiae stabulum vestri, puto, regia caeli est!
Herculis emeriti sudat ubique labor.
10. Adde, quod inter vos summa est discordia rerum.
Quaeque serit litem secta superba novam.
Alter enim liquidi nos lactat imagine coeli:
Alter idem solido firmius aere putat.
Huic stellae per inane natant, ut in aequore pisces:
Illi sunt fixae, sicut in orbe globi.
Hic probat immoto Terram Titane moveri,
Producens tabulas, docte POLONE , tuas.
Iste negat: totoque, ait, axe Copernicus errat.
Sarmata [Reg: Sarmatia] , quis mentem devius error agit [(printer); sic: egit] ?
Sarmata [Reg: Sarmatia] , quae patrium gyrat vertigo Booten!
Sarmata [Reg: Sarmatia] , quo capitis tegula rupta modo est?
11. Credo equidem, nec vana fides: sine fine tuenti
Plurima noctivagas damna creare faces.
Multi adeo ex vobis stellis fatalibus icti,
Impressum cerebro non leve vulnus habent!
Martis obest acies, observatique Triones.
Cynthia nocturnum verberat alba caput.
Astrologus pernox plures, quam Luna laborans
Creditur eclipses corde animoque pati.
Illa tamen redit ad sese, vultumque serenat
Fratris ope, et tenebras discutit ore suas.
Sed quotus aspecto semel obfuscatus Olympo ,
Lumen ad amissum iudiciumque redit?
Ut Phaethon curru semel est excussus ab alto,
Numquam praecipites deinde recepit equos.
Haec tibi sic refero: non quod iam vulnera passum,
Viribus hellebori fortis egere putem.
Vivis, et exultas (vivas, precor) integer aevi:
Certaque florenti sanguine vena tremit.

Et rubor in malis, et flos iuvenilis in ore:
Et validum caput est, ingeniumque micat.
Nec non et pretio, nec non et dignus amore:
Et peream, si non bellus et aptus homo es.
Sed metuo, ne, quod potuit contingere multis,
Et tibi contingat. Casus ubique valet.
Obscuris volitant passim Infortunia pennis.
Sollicitam reddit me tua, PHISCO , salus.
Nam quamvis nullas mediter coniungere taedas;
Certe aliquem culpa nolo perire mea [Orig: meâ] .
Parcius ergo tubis rimantibus utere caelum:
Quippe maligna diu sidera visa nocent.
Praecipue vita Capricorni sidus iniquum.
Arietat in frontes: cornibus ora ferit.
Post hunc, ingentem metuas Orionis ensem.
Imminet hinc capiti maxima plaga tuo.
Falx quoque Saturni curuato dente timenda est.
Iste senex pueros falce virosque metit.
Inflictum nullo cures medicamine vulnus.
Vitta piae Matris, cuspide laesa, nocet.
Quo magis Haemonios etiam vitaveris arcus.
Lucida Nessaeum spicula virus habent.
Heu! fuge serpentem, qui nexibus implicat Arcton.
Caussa venenato mortis in angue latet.
An dubitas, nocitura tibi, quae brachia curuat
Scorpius? in cauda noxia stella sedet.
12. Ah, miser ALLONI ! iam saucius esse videris:
Quî [Reg: Qui] speres nostri foedus inire tori?
Serius hoc poscis. dudum praevenit Amator
Dignior. alterius ius violare cave.
Scribis, ut ex proprio connubia nomine discam:
Clara Mathematicum poscere Fata virum.
Crede mihi, nondum potavi flumina Lethes .
URANIE memor est nominis usque sui.

Ut non displiceas; tamen haud potes esse maritus.
Alter nobilior me sibi vinxit Hymen .
13. Non ignoramus, cuius vox illa feratur:
Cum Caelum aspicio, quam mihi sordet humus!
Scimus et hoc: visis idem quod dixerit astris:
Pulchrior o quanto est, qui super astra nitet!
Ille mihi ante alios, qui me, qui condidit illa,
Milibus e multis semper amandus erit.
Quantumvis toto me latius aethere pascam:
Non satiant Animum summa vel ima meum.
Despicienda mihi promisit sidera Sponsus.
Omnibus ex aequo suspicienda patent.