TROS, ILIVM FUERE [Reg: FUERUNT] .Fuit, fuit Domus inclyta [Reg: incluta] ,
Nomenque DardanorumImpressit altis moenibus
Hostile Mars aratrum.Vbi steterunt Pergama.
Nunc fluctuant aristae.IACOBI BALDE e SOCIETATE IESU POEMATUM TOMUS IV,complectens MISCELLANEA. COLONIAE UBIORUM, Apud IOANNEM BUSAEUM. M.DC.LX. Cum Privilegio Caesareo.
POema de Vanitate Mundi, sive Saeculare Carmen, aliquoties ante quidem vulgatum; sed nunc primum in modum Certaminis, clamore Martio, fragore tubarum, et quibusdam velut stimulis agitatum tibi sisto, Vanitas Vanitatum, dixit Ecclesiastes, Vanitas Vanitatum, et omnia Vanitas, Ex quo sapientissimi iuxta atque experientissimi Regis Oraculo, velut puncto, centum lineas quaqua versum deduximus; Vanitatem ridendam risu; flendam lacrymis [Reg: lacrimis] , superbam sarcasmis, miseram conmiseratione prosecuti.
Idem Argumentum disertissime pertractavit D. CHRYSOSTOMUS, Sermone in Eutropium. qui habetur Oterum Tomo quinto cuius Sermonis bonam partem huc transfero et praefigo, exhibituram quodammodo Synopsin: ut constet, quam merito miserabilis Eunuchus Stropham LXII. impleverit, simul Unius mentio facta, et sancti Patris testimonio roborata, caeteris quoque augeat fidem. Eutropius Spado, Patricius ac Consul, Praefectusque cubiculo Arcadii Aug. cum offenso Principe, delitesceret sub altaii Ecclesiae, cui ipse antea Ius Asyli abrogare conatus fuerat; occasionem dedit Aureo Oratori, exagitandi inconstantiam Fortunae, omnesque Vanitates uno eodemque ictu iugulandi. Audientia sibi facta ita peroravit.
Si unquam [Reg: umquam] antea, nunc maxime licet dicere: Vanitas Vanitatum, omnia Vanitas. Vbi nunc inclytus [Reg: inclutus] ille Consulatus splendor? ubi illustres faces? ubi applausus illi ac choreae, epulaeque et festi conventus? ubi coronae et aulaea? ubi strepitus Vrbis, et illae Circensium spectatorum faustae acclamationes? Omnia illa perierunt. Procella vehemens folia deiecit, arborem spoliatam reddidit, iam radicitus vacillantem: tantaque vis venti impacta est, ut cum nervos eius universos concusserit; tum ipsam funditus prosternere minetur. Vbi nunc fucati illi amici? ubi compotationes et coenae [Reg: cenae] ? ubi parasitorum examen, et merum per totam diem exhaustum, variaeque coquorum artes, et potentatus cultores illi, ad gratiam omnia dicere ac facere assueti! omnia illa nihil nisi nocturnum somnium fuerunt, appetente die evanescens. Flores fuerunt verni. Vere exacto emarcuerunt omnia. Fumus erant, et soluta sunt. Bullae erant, et disrupta sunt. Araneae erant, et laceratae sunt. Quapropter spirituale hoc dictum occinimus. indesinenter dicentes: Vanitas Vanitatum, omnia Vanitas. Hoc enim dictum in parietibus, in vestibus, in foro, in aedibus, in viis et fenestris, in ianuis: sed potissimum in ipsa cuiusque conscientia continenter inscriptum esse oportet, omnique tempore cogitationi obversari. Quandoquidem negotia fraudulenta, et personata ac inimica, veritatis opinionem apud plerosque sibi patraverunt. Hoc dicto, in prandio, in coena, in coetu hominum, quemque proximum suum compellare oportebat, idemque ab illo vicissim audire: nempe Vanitas Vanitatum, omnia Vanitas. An non assidue tibi dicebam fugitivas esse divitias? tu vero nos non ferebas. An non dicebam fugitivi servi
naturam eas habere? tu vero credere nolebas. Ecce experientia docuit, quod non solum fugitivae et ingratae, sed homicidae etiam sunt: ut quae in metum nunc te coniecerint. Nonne dicebam tibi, quum me indesinenter obiurgares verae monentem, quod ego potius tibi amicus essem, quam adulatores? etc. Nonne et hoc addebam: fide digniora esse vulnera ab amicis, quam ultro ingerentia se oscula inimicorum? si mea vulnera tulisses, haudquaquam tibi illorum oscula hoc exitium attulissent. Mea enim vulnera sanitatem afferunt: illorum oscula morbum immedicabilem. Vbi nunc pocillatores tui? ubi qui in fore populum de via decedere cogebant, tuasque laudes apud omnes depraedicabant? transfugerunt, deseruerunt amicitiam tuam, Suam securitatem tuis periculis quaerunt. Theatrae magnis obsequiis a te culta, quorum caussa saepius nobis offensus fuisti, et prodiderunt te, et perdiderunt. Et haec nunc dico, non quo prostrato insultem: sed quod eos, qui adhuc stant, tutiores reddere cupiam: nec ut plagas vulnerati refricem; sed ut nondum vulneratos in sanitate conservem: non, ut iactatum flictibus demergam; sed ut eos, qui secundis auris navigant, erudiam, ne forte cum ipso navigio in profundum deferantur. Quo autem modo caveri possit? Nimirum, si rerum humanarum mutabilitates consideremus. Si enim iste mutationem timuisset, nunc eam non pateretur. Sed quoniam iste nec domesticis nec alienis consiliis corrigi potuit: vos saltem, qui divitiis extollimini, huius calamitatem in vestrum profectum convertite. Nihil est enim humanis rebus infirmius. Quapropter quocunque nomine earum vilitatem significaveris, minus quam pro rei veritate
dixeris vel si fumum eas, vel foenum, vel somnium, vel flores vernos. vel quidlibet aliud nomina veris usque adeo sunt fragiles, et magis nihili, quam Nihil ipsum. Quod autem non solum nihil sint, sed et in praecipiti stext, vel hinc apparet. Quis hoc nomine fuit excelsior? nonne in toto Orbe divitiis praecellebat? nonne ad ipsa fastigia honorum conscendit? nonne omnes eum formidabant ac verebantur? sed ecce factus est et vinctis miserior, et servis miserabilior, et menditis fame tabescentibus indigentior: per singulos dies gladios prae oculis habens in se exacutes, et praecipitia, et carnifices, et viam quae ad supplicium ducit. ac neque memoria praeteritarum voluptatum fruitur: imo ne luce quidem communi; sed meridie quoque, tanquam in densissima nocte, angustiis parietum inclusus, oculorum usu privatur. Et quorsum haec commemorare attinet? cum quantum vis adnitar, nullis verbis exprimere valeam, quis illi animus sit, per singulas horas capitis supplicium exspectanti. aut, quid nostris verbis opus est, quum ipsius calamitatis imago ob oculos nostros versetur? Nuper namque missis ad eum a Rege, qui vel per vim hominem pertraherent, quum ad Sacraria confugisset; buxo pallidior factus, nunc quoque nihilo meliorem quam mortui colorem obtinet. accedit huc dentium arietatio, tremor totius corporis, vox singultiens, et lingua titubans. in summa, talis habitus, qualem oportebat habere animam, quae metu diriguisset. Non minorem nunc video populi frequentiam. quam in proxima Sacrata Paschae celebritate. adeo exciti estis istius silentio. quod impraesentiarum quaevis tuba clariorem vocem emittit. Et Virgines penetralibus, et mulieres gynaeceis [Reg: gynaeces] , et viri foro vacuo
relicto universi huc concurristis, ut humanam naturam traduci videretis; et saecularium negotiorum momentaneam mutabilitatem detegi, illamque in Republica versantium speciem, heri at nudius tertius praeclarissime splendentem talis enim est ex alienis iniuriis felicitas, qua vis anicula rugosa deformior demonstrata mutatione rei publicae, ac si spongia eius tectoria fucosque abolente. tanta nempe est huius infortunii vis, quae Virum felicem ac conspicuum, nunc omnium abiectissimum reddidit. Introeat dives aliquis, et magnam utilitatem percipiet, videns enim a tam celso fastigio delapsum eum, qui totum Orbem concutiebat, ac formidine confractum quae visque rana aut lepore timidiorem, et absque vinculis, columnae huic haerentem, et vice catenae, timore affixum trementemque; deprimet fastum suum: et consideratis, quae in humanis casibus consideranda sunt, discedet re ipsa doctus, quae verbis Scripturae nos docent. Quale est illud Omnis caro foenum, et omnis gloria nominis, ut flos foeni. aruit foenum et flos eius decidit. item illud sicut foenum cito arescent, et sicut olera virentia cito decident, quoniam sicut fumus dies eorum sunt. et his similia. Contra Pauper introgressus, et hoc spectaculum animadvertens. non displicet sibi ipse, neque sortem suam deplorat: sed gratias insuper Paupertati habet, quae sibi et asyli vice sit tutissimi, et Portus tranquillissimi, et arcis munitissimae: et his visis, si detur optio, mallet praesenti conditione contentus esse, quam omnium facultatibus paulisper occupatis, mox in proprii sanguinis periculum venire.
HAEC aureum os Graeciae. qua quidem eloquentissimi Patris Hypotyposi, nihil aut luculentius
scribi, aut ornatius dici potest. Concolor illi paene tota Paraenesis D. EUCHERII Episcopi Lugdunensis, efficacibus verbis, virili dictione, profunda sapientia deplorantis Vanitatem Mundi, aqua Valerianum Cognatum suum avertere laborat. ipsismet oculis praesentissime ingerit defluentium rerum vilitatem.
Agitur humanum Genus, inquit, rapida in occasum mortalitate, omnisque posteritas succedentium saeculorum lege decurrit. Patres nostri praeterierunt, nos abibimus, posteri sequentur. velut ex alto undarum iactus, aliis atque aliis super venientibus, in littoris extrema franguntur; ita in terminum mortis, succiduae alliduntur aetates Quidquid est, illarum rerum facies, adumbratis quondam nitoribus expolita iam obsolevit, omnisque fucatus Splendor intercidit vix iam hoc habe: Mundus, ut fallat. periit imago illa rerum ad decipiendum usque decora. Prius nos seducere vero cogit abat fulgore; non poterat; prope iam non valet et ipsa nos falsa ostentatione corrumpere. Solidis bonis carebat. ecce deficit etiam caducis. Non huc aut tempus Speciosae ornant, aut in posterum mansura confirmant. nisi nosmet ipsi decipimus, paene Mundus decipere non potest. Sed quid dissimulamus ea expromere, quae fortiora sunt? dissipatas loquimur opes Mundi, cum iam ipse Mundus in finem suum vergens spatiis agatur extremis. Quanto istud maius et gravius est, quod iam ipse non in longum erit? quid commemoramus attritam eius rem et supellectilem? Nec immerito in defectum viribus aevo consumptis urgetur, adminiculisque suis destituitur cum iam in senium nutanti onere succumbat. Postrema Mundi aetas referta est malis, tanquam
morbis senectus. Visa sunt videnturque iam dudum ista cano Saecula; fames, pestilentia, vastitas, bella, terrores Hi sunt in ultimis iam annis languores sui. hinc saepe illa cernuntur signa motusque terrarum, permutatae temporum vices, monstrosae animantium foecunditates [Reg: fecunditates] : quae omnia adhuc procedentis prodigia sunt Temporis, sed iam deficientis.
SAPIENTER, opinor, omnia, et cum nervo, dignaque EUCHERIO, qui magnorum sui Seculi [Reg: Saeculi] Pontificum longe MAXIMI nomen tulit. Habes, Amice Lector, Duum [Reg: Duorum] PP. et eruditionis laude, et fama sanctitatis illustrium cordatissimam contestationem. Vterque exclamat. Vanitas Vanitatum, et omnia Vanitas Cum utroque idem canto, gemo, ludo, scribo, persono. Neque vero Mundus ipse hoc negat. Sed quia meretriciam frontem perfricuit, idcirco pudore non confunditur. Primas Odae simplicis editiones, utcunque prona voluntate, etiam voluptate accepit; naevis autem ostensis et Suo TURPI, in speculo nihil offensus arrisit. quasi diceret: Hoc SUMMUS. hoc decet. A Troiano busto facem accendi. nam quid ante ILIUM in profana historia aeque memorabile? aut quid celebrius fumantibus PERGAMIS ? cum praesertim Vana Nobilitatis ostentatio ad Troianum Equum se referat, ligneo ventre generata. Quam fastuosam phrenesin, si superaret proavus horum, ipse doli fabricator Epeus; utique risu confirmaret. Inde VANITATEM emissam postquam omnes Mundi saltus insedit, insperato inopinatoque Poemate, (an indagine dicam?) quali ex insidiis septem circumveni Compulsam in maculas, collectamque
in scopum, metris, velut iaculis, confixi. Et nunc perfossa, late eviscerationem sui praebet.
Genium Versuum si requiras: Epigramma dici refugiunt, et tamen stricturas emittunt. ad prae vii Anacreontis inclinationem conformati. Defricantur propinqui necessario eius salibus. Ita quo more lingula Magnetica Septentrionem petiti; vergunt illi Occidentem versus et Bilbilim, Patriam Martialis; quo tamen nunquam perveniunt.
ANACREON BIFRONS, Certantium chorum ducit, et pusilli Carminis odora vi, ad praedam, quam exploravit, in vitat. Latino Germanicoque idiomate editus a me multo ante, prodier at.
Sequuntur ELEGIAE: illius quidem lacrymosae [Reg: lacrimosae] , et magnae dolorum amorumque Matris Filiae: nunc tamen non praeficas, sed pharetratae Amazones. Templis lugendi, tempus et ridendi, certandique. Domi plorent: in campum et silvas siccos afferant oculos, Quanquam [Reg: Quamquam] ubique se prodit sexus. Proterviam iocandi vexant his more coacto. Improvisae insurgunt in hastas, et repente ululantes demittunt, rursumque in fletu vulnera dividunt. Primae caesim crebrius; punctim Altera. Prima modestior, tolerabilem ferociam arenae intulit cautius servat Anacreoni is ambages et flexus; certius premit abeuntis vestigia; redeunti cedit solertius [Reg: sollertius] quodque apud Maximum Poetam fatis debitus Aruns in Camilla tentavit; id nostra Camilla in persequendo Anacreonte est ausa Nam
Velocem iaculo et multa prior arte Poetam
Circuit, et quae sit Fortuna facillima, tentat.
Quae le cunque furens medio tulit agmine Vates?
Hac Virgo subit, et tacite vestigia lustrat.
Qua Victor redit ille, pedemque ex hoste reportat.
Hac Virgo furtim celeres detorquet habenas.
Hos aditus, iamque hos aditus, omnemque pererrat
Vndique circuitum, et certum rotat improba telum.
SOROR audacius in certamen fertur, et in hostem velut contemptum ruit. Possit quandoque praeceps videri, atque indulgentior uncis naribus, quam Virginem ex Heliconio Parthenone deceat. Ludiam Romanam dicas ad palum exerceri, inclamante Satyrico.
Aspice quo fremitu monstratos perferat ictus.
Et quanto galeae curvetur pondere: quanta
Poplitibus sedeat, quam denso fascia libro.
HENDECASYLLABI, masculi caloris Iuvenes, nihil femineum ostentant, sed strenue pugnant Elegiis conserentibus manus, illi conferunt pedes: animosi, nec facile de statione suae decessuri.
SCAZON. Mancipium crudum et bellicosum, STAT mole sua. Contumacis ingenii, subiti, et ad cotem exasperati, caerimonias Aulicas pensi non habet. Torosam dictionem affert, Mihique, dum, quod sentit, eloquitur, Scenam facit.
Hisce ego Symmachis, antequam tuba signum dedit, in medium convocatis, mentem meam explicavi; et quid de Poesi sentirem, aperui.
I. Considerandum:Poeseos semina, non eo fine a Natura esse inspersa animis, totque Vet. Poetarum secessibus maturata, ut anxii conglutinemus rixantes Syllabas, et virgula Versum metiamur: Sed, ut habile ingenium reddatur
habilius, impletumque quam optimis rebus ac sententiis, desuo iam fonte, magnificam aut teneram dictionem, delectatione propulsam effundat.
II. Ut Nili descensus ascensusve, signum sterilitatis aut fertilitatis in caussa est: ita, quo minus magisve Castalide lympha synceriore [Reg: sinceriore] , se quisque inundaverit; foecundum [Reg: fecundum] aut infoecundum [Reg: infecundum] pectus in oracula concussurum.
III. Praeter acre iudicium, in lubrica libidi, ne fingendi necessarium, dominatumque in certos affectus animi; vividas praeterea requiri retum imagines, deputato optimorum Verborum famulitio obsessas.
IV. Caeterum animari Poema a Sensis sive sententiis inventis si rarae, si sublimes, si tenerae: si divinae, si feroces: tale Poema fore. si vulgares, humiles, depressae, tristes, marcidae, obtusae; eandem indolem habiturum.
V. Quemadmodum Turcicum semen, quod opium vocant, praemorsum, continuo mentem efferat, dum oblectat palatum: ita Sensa ista, quae instar spirituum super aquam Pegaseam feruntur, Poemati inspersa, vim habere titillandi ingenium, et cum voluptate quaqua versum rapiendi.
VI. Beneficio horum spirituum, posse dignum aliquid grandi Poeta efferri, verbis nitidis, etsi non exquisitissimis. vicissim arduis et sesquipedalibus, plebeiam sententiam, fungo dignam saepe vestiri.
VII. Certum videri, Nasonem ipsius Statii armamentario inclusum, nihilominus mortem
Tibulli tenere deploraturum fuisse; Statium Cupidinis arcu et pharetra instructum, omnique Ovidii Nasonis erotico apparatu, aeque Thaebas [Reg: Thebas] eversurum.
VIII. Ex his, Poetarum ingenia, velut oculos aquilarum ad solem probari. utque se Quidam in omnes partes gyrent, deprehendi tamen humiliorem aciem, et pisces in littore palpitantes.
IX. Hinc provenire, ut non minus iis, quibus vena micat, difficile videatur ad Veterum Poetarum dignitatem aspirare. quando etiam aureo Augusti Seculo [Reg: Saeculo] , tot Ingeniis radiante, tam paucos reperiri Posteritas, quorum curam faceret suam.
X. Difficultatem insuper augeri ex eo; quod editus Mentis partus, non minorem sollicitudinem sibi sumat, quam edendus. nam nisi more ursi Virgiliani lambas; proiecisti informem massam. si arctiore complexu stringas; suffocabis simiam, transmissurus Amicis tuis, pollinctos myrrha, formosa cadavera. cereas pupas; quarum manus, tametsi occulto artificio et tecta fraude versas, ut simulacrum vivere credatur. sunt tamen nares, quae mortem et putredinem olfaciunt. Odio sunt Poemata, quae tantum redolent, quantum non redolent duo funera.
XI. Dari multos, qui de pernicitate suae Musae gloriantur, horaeque singula momenta totidem metris praecurrunt: quibus nihil est putidius. Dari etiam studiis contrarios, qui suam Musam non amant, nisi eam instar Zenobiae grandibus gemmis onerent, laborantemque et praegravatam in triumpho ducant Aureliano Sed, an non stibium et cerussa, et timiditas animi, et forma naturalis attrita,
pariunt fastidium? Certe Poema severius castigatum, quam par est, tetricum dicetur, non maturum: nec tam gravitate venerandum, quam horrendum rugis.
XII. Itaque satius esse, decente neglectu impense colere pulcritudinem, quam ad vivum speculi argentum, doloso veneno per laboriosam inscitiam occidere. enitendum tamen Vati, ut quae profudit, inter elaborata censeantur. quae elaboravit, profusa videantur. ita ex utroque Auctor castissimam hauriet voluptatem, risurus saepe iudicia examinantium artem et naturam, vanaque divinatione sollicitantium Poetae ludentis arcanum. Cui soli constare debet: quo pondere quave procella, vehemens Natura Poema protruserit, qua morositate difficilis Ars et severa perlinxerit.
Fuere [Reg: Fuerunt] TROES, ILIUM;
TROS, ILIVM FUERE [Reg: FUERUNT] .
Fuit, fuit Domus inclyta [Reg: incluta] ,
Nomenque Dardanorum
Impressit altis moenibus
Hostile Mars aratrum.
Vbi steterunt Pergama.
Nunc fluctuant aristae.
Troia stetit. Priami sunt haec monumenta, Viator.
Eheu! cum gemitu die: ubi Troia stetit?
Iam frustra Xanthus, Simois memoratur, et Ida,
Et rubet armigero raptus ab ungue Puer.
Vrbs aequata solo. captis cum civibus arsit.
Argolicus Phrygias Mulciber hausit opes.
Horrea Triptolemi, vastus sunt Pergama campus,
Inque Helenae thalamo iam cubar ipsa Ceres.
Ergo Troia iacet? iacet, voravit
Ignis tecta Phrygum? voravit ignis.
Ergo stirps Priami superba vixit?
Vixit stirps Priami superba, vixit.
Nullus Dardanidum puellus aulam,
In qua ludat, habet; puella nullam.
Sal tota modo seminatur Vrbe;
Proscinduntque solum boves Ulyssis.
Ilion eversum est. Priamus iacet omnis, et ingens
Sarpedon: Danaum praevaluere doli.
QUI FUERANT TROES, NUNC SUNT SINE NOMINE MANES:
Occidit AEneas, et Puer ipse Paris.
Ignibus a fundo Neptunia moenia fumant.
Quae fuit VRBS, ager est; Caula, quod AULA fuit.
Hectoris effossam qui findunt vomere tumbam;
Illi etiam segetes Hectoris ense metunt.
Ubi Troia nunc est? conflagravit excisa.
Vbi Choroebus [Reg: Coroebus] , nobilisque Cassandra,
Panthusque et Hector, et Paris capillatus,
Humetisque Gnati sublevatus Anchises?
Confusa squallent hostibus dati praeda.
Qui Dardanorum fata decolorarunt.
In Regis aula, sive spiceo campo,
VAH! turba prandet alliata Messorum.
Hoc fine POMPA clauditur
In pulverem redacta.
CONSTANS IN INCONSTANTIA
FORTUNA CUNCTA MISCET;
Figitque rebus terminum,
Quo summa vota vergunt!
PUGNARE, STARE, VINCERE,
PUGNARE, STARE, VINCI.
[Gap desc: short poem]
Siste gradum, Mundi quo lapsa superbia tendis?
Dic cum Troiugenis: PULVIS ET UMBRA SUMUS.
Disce tuo damno, quid sit Fortuna; Puella
Lascivi ingenii, quam iuvat esse levem.
Omnia confundit; summa imis, imaque summis;
Fertque suis leges haec ATALANTA Procis:
State iubet, pugnare manu, decernere ferro.
Denique Victoris demetit ense caput.
HEIC [Reg: HIC] STAS GLORIA MORE COCHLEARUM
Vltra non equidem sinetur unum
Ex hoc pulvere promovere passum.
Sors et Fata vetant. Volat per Orbem
Fortunae levis ala saevientis,
Eluditque puerperas Honoris.
Offert praelia, dividit triumphos:
Divisis spoliis Rotam minatur.
I nunc pompa ferox, vultumque in pulvere versa:
Vilis Humus liceat dicere, mordet humum.
Turbida per Mundi partes Fortuna vagatur,
Nec finit. ulla suo culmina stare loco.
Divitiis fartum complexibus obvia stringens,
Siste, ait, a nostra SPONGIA pressa manu.
Nescis, quae Dea sim? Pacem Bellumque fatigo:
Nec patior summis crescere colla Viris.
Sic cursus omnis sistitur; recedentis
Dum complicantur laxa vela Fortunae.
Quae circulatrix nunc ubique, nunc nusquam est:
Et huc et illuc currit inquies monstrum.
Quos fascinavit, urget improbis iussis.
Hic Croese stabis: hic Adolphe: Pellaec
Huc usque. dura nempe Servitus, dura.
VAH! vana capita susque deque gyrantur.
Idem trecentis vocibus
Natura tota clamat;
Hoc mugit in trionibus,
Hoc hinnit in caballis:
Hoc rugit in leonibus,
Hoc latrat in molossis
Hoc barris in vastissimis
Nigerrimisque barris.
[Gap desc: short poem]
Id, quod Naturae discors Symphonia sentit:
Rectius imo canit: Verius imo gemit.
Omnia quae vivunt, Lessum meditantur in umbra,
Lessum Vacca suum mugit, et hinnit equa.
Lessum latrat Hylax, et, pontem nuper ad Oeni,
Rugiit in medio torva Leaena rogo.
Acclinis trunco frendet sibi Lessum Elephantus,
Haec sunt mortalis Musica fata Chori.
Quid vivit, nisi quod timet? supremam
Non tantum lepor es tremunt ad horam,
Aut damae pavidi: sed et leones.
Et sparsus sonipes cruore belli,
Et bos Pan nonis, et canes Britanni,
Et Barri Libyae. Tuenda vita est?
Quae non bellua mugit ad securim?
NON EST VLLA SIBI COLUMBA NEQUAM.
Horrent interitum, quaecunque videbis in Orbe,
Piscis, Avis, Quadrupes; Fortia, Blanda, Fera.
Perstat acerba fremens, Divis sacer, ante Popam bos,
Cornipedes sese calce tuentur equi.
Massylus super alta leo venabula fertur;
Eluctatur aprum dente timenda canis.
Defendit barros (manus admiranda) proboscis.
Et tamen infestum Rhinocerota timent.
FATIS AGUNTUR CUNCTA. TOTA SUB MORTEM
NATURA RERUM CONTREMISCIT, AC SUDAT.
Bos ad macellum fortius pedem figit.
Equus, hoste viso, naribus minas efflat.
Pavent leones occinentibus gallis.
Lycisca latrat inferos odoratus.
Bos Luca muris pertimescit occursum.
VAH! vana vita quot paris tibi curas!
SUB SOLE QUIDQUID NASCITUR
DENASCITUR VICISSIM.
Alterna Sors, alterna, mors,
Alterna Fata trudunt.
Nam Luna frenat omnia,
Mutabilisque mutat;
Volubilisque volvitur,
SECUMQUE VOLVIT ORBEM.
[Gap desc: short poem]
Vita parit mortem sub sole iacentibus aegris,
Mors parili vitam conditione parit.
Sunt rerum Fatique vices! alternaque currunt
Iurgia Naturae. DEFICIT AC REFICIT.
Luna tot incertis certissima vultibus, et quae
Non minus est, constans in levitate sua,
Frena regit Mundi, formasque putredine mutat.
Haec Metamorphoses mille vel una facit.
Phoebi Cynthia, Cynthiaeque Phoebus.
Cum terras humileis [Reg: humiles] tuentur, ambo
Ad spectacula nostra vana rident:
Alternis, ut, in Orbe, res in orbem,
Astris circumagantur inquietis.
MORS ET VITA IOCANTUR; aque Luna
Fit lunaticus Orbis, et rotatur
In vertigine mobilis Planetae.
Expertum est, durare nihil, subsidere cuncta:
Idque vident toto Sol Phaethonque die.
NASCI et DENASCI, tam sunt sibi nexa vicissim.
Lubrica quam testae cochlea iuncta suae
Scilicet hunc Orbem Sidus Lunare gubernat,
Et nocet exemplo debilitatque suo
Iam rubit aut pallet, mox est cava vallis et horror;
Quas non evertat Femina talis opes?
Noctes Diesque provehuntur alternis,
Et avehuntur, Est nova et vetus Luna:
Surgit caditque, crescit atque decrescit.
Gyrata more vertagi; domi raro
Praesens, apud se rarius, furit toto
Mutanda mense; semper ipsa, nunquam ipsa;
Lascivit hausto pota Fratris argento.
VAH! Lunae imago, verus est Typus Mundi.
Nil usque stat durabile,
Aut undequaque tutum.
Calcat myricas quadrupes.
Cedros trucidat Eurus.
Vrbes pavent Vesuvium,
Pontes timent Araxen:
Valles inundant lacrymae [Reg: lacrimae] ,
Montesque fulminantur.
Actum est. securi nihil hoc reperitur in Orbe:
Nec duraturas fert status iste moras.
Et salices, celsasque manent sua funera, cedros:
AEolus has, illas sima capella metit.
Antiquum est istud: ponti indignatur Araxes:
Et sua Parthenopen non minor AEtna coquit.
Fulmine mons Rhodope; nimbis Rhodopeia Vallis,
Altior iste flagrat, pressior ista natat.
Hoc est, quod SAPIENS monebat olim:
NIL SECURIUS ESSE, QUAM TIMERE.
Sic cedrus pavet AEoli lacertos;
Flos campi, teneram manum Puelli:
Propugnacula, SPINOLAM frementem;
Pontes, Strymonis alveum ruentem:
Vallis sub nivibus sepulta plorat;
Rupes fulmine tacta clamat, Ohe!
Desine nutantis Mundi fulcire ruinam:
Labitur, et nullo nixus Atlante perit.
Atque adeo videas non solam Tybure [Reg: Tibure] ficum,
Sed Libani et Cedros flante Aquilone, mori.
Eridanus ripas, pontes populatur Araxes:
Hinc est, quod toro flumine ligna natent.
Quemque ferit sua mors. hunc nimbi, hunc fulmina tundunt,
Saepe Appeanino Pesque Caputque dolent.
Quacunque vultum vorto, versa et inversa,
Vertenda et invertenda cerno; nil tutum,
Rosam salaces virginem metunt hirci:
Boreas nivalis regias Cedros truncat.
Nil non Araxes audet in suos pontes.
Tandem est et illa bella capta Rupella.
Valles, cloacae montium, iacent. Montes.
Vah! hi POTENTES, hi potenter uruntur.
Silvas senectus deterit,
Et lassa curvat aetas,
Vtcunque multos viderit
Idaea uarcus annos;
Nec vulneretur caedua
Bipennibus gigantum:
Procumbet aevo saucia.
Hoc vulnus, est supremum.
[Gap desc: short poem]
Sunt nemora aeternum falso spirantia numen.
Qua sacra frondosum porrigit Ida caput.
Hic habitant Quercus, quae vertice sidera pulsant,
Tartara demersa stirpe profunda petunt.
Duratura putes immania Robora tanto,
Quanto durabit tempore vita Iovis.
Fallere. vel senio tandem, vel mole, peribunt,
Et truncis, aetas ipsa, bipennis erit.
Audi Capripedum genus petulcum;
Prorsus nulla virebit usque Silva;
Frustra putre nemus, necique dandum,
Custodes Satyri rigatis unda.
Immortale nihil. securis, esto,
Quercum non resecet, nec ignis urat,
Nec fulmen feriat: quis a senecta
Defendit? cadet Arbor absque ferro.
Lucus gentilis, iam septima secula passus,
Et Dodonaea relligione sacer:
Non est immunis, vel ab omni vulnere tutus.
SILVESTRES PARCAE DANTUR ET ARBORIBUS.
Hispida fila trahunt, connectunt flamina glandos.
Cum foliis ILEX est Colus ipsa sibi.
Hanc senium franget, Lachesis licet horrida parcat:
Lugebunt omnes funus Hamadryades.
Alpina Silva, Mater arborum longa
Et STIRPIS antiquissimae, sed et summi
Honoris ac fastigii; parit Quercus
Proceritate nobileis [Reg: nobiles] gigantaea
Tu vix moriri posse crederes sensim
Tamen haec, et ista carie, et illa, tabescit.
(Morbum hunc periti nominant phthysin Fauni)
VAH! omne ROBUR, omne robur amittit.
NON LONGA RES est VIVERE:
FINITUR INCHOANDO.
Plures in ipso limine
Exordii perorant.
Vt Actor olim dixerat
Vrgente fine, DIXI:
Sic funerande, clepsydra
Dic effluente, VIXI.
Cui brevis et fluxae vitae conceditur usus,
Iam mortem orditur, primaque Fata subit.
O cave, ne carpas spem vanam Nestoris, et qui
Esse cupis CORNIX, emoriare Culex.
Nam quid ages, si te Mors ad sua iura citarit?
Actor eris? sane dic, licet: Hora fluit.
At simulin guttum sese exoneravit arena;
Te simul infossum funus arena teget.
CURRIT NESCIA VITA DETINERI.
Vix Eleus equus citatiore
Motam tangit Olympicam quadriga.
QUOD VIS VIVERE, VIVE NUNC. SERENUM
CRAS NOLI TIBI MANE POLLICERI.
Coram Iudice te loqui memento.
Qui, si flexerit una, nec secundam
Concedet, neque prorogabit horam.
Posse mori coepit, coepit qui vivere. fructus,
Vita brevis, placidae labitur instar aquae.
Primo vagitu, quem lactens edidit infans,
Saepius offensa est e tribus una Dea.
Sie mortalis habe: tetricas has esse Sorores;
Nec dare, quos poscis Rhetoris ore, dies.
Clepsydra destillat donec fluit illa, loqueris,
Fluxerit: actutum desine velle loqui.
Humana, non est LIVII DEcas, vita,
Dimensa campo tot patente librorum;
Sed tantum Epitome, FLORIDI brevis FLORI,
Parvus libellus; unica (legunt Parcae)
Perlectus hora saepe. Pulcer [Reg: Pulcher] , at parvus.
DIXI, ATQUE VIXI CLAMET OMNIS ORATOR.
Mensura vitae iusta, sunt duae voces.
VAH! vana vita, fluxa Clepsydrae stilla!
Omnis Voluptas palpitat.
Quanquam [Reg: Quamquam] dolosa palpat:
Domi suae, non inscia,
Quam curta sit suppellex.
MOMENTA SUNT LIBIDINUM,
MOMENTA GRATIARUM.
Pennata plaudunt Gaudia:
Quae tangis, avolabunt.
Vive Voluptati; si te tamen, inter amores
Sollicitum, poenas nocte rimere iuvat.
Crede mihi, tantos nunquam satiabit hiatus!
Ipsa domi vix quod squallida rodat, habet.
Dulce Malum, crudele Bonum, miserabile philtrum,
UNUM MOMENTUM TOTA LIBIDO FURIT.
Tam cito laeta Venus fugit, et se in nubila condit,
Quam cito, cum fraudem sentit, alauda fugit,
O fallax ni nis et brevis Voluptas
Quae semper timet et facit timere.
Non est filia divitis Macelli:
Aut Pistoris: eget. stolata bysso,
Peiorem patitur famem Sagunto.
AMENS OMNIS AMANS, LIBIDO SANI
EST INSANIA, TERMINANDA PUNCTO,
O! vere volucris levis Voluptas
Angitur et pallet curis perfossa Voluptas,
Risus et in ficto flebilis ore salit.
Tu ne divitias iactanti crede salaces.
Vix dotem unius pauperis assis habet.
POSTHUME, et hanc duces? ah! nescis, quid sit amare.
Momentum est QUIDQUID CREDITUR ESSE VENUS
Avolat, ut venit, veluti panthera, sagitta:
Hoc etiam pueri Grammaticique sciunt.
Quid est Voluptas, quam timore, maerore,
Dolore plena, recta serico Lena?
Mentitur IRA Croesam, egena num matam
Mullum petenti, gobii dabit squammam
QUID EST LIBIDO BLANDA, QUAM VAPORATUM
TERTULIANI SORDIDUMQUE MOMENTUM;
ANGUILLA Venus est: lubricamque prensurus,
VAH! sorte turpem prendit Vberis CANCRUM.
O! blandientum somnia
Non blanda somniorum!
Quocunque tandem VANITAS
Emisit illa Porta:
Eburnea, seu Cornea,
Neutrave, tertiave:
SUNT VANA, VANA SOMNIA,
SUNT VANA, VANA, VANA.
Stulte, quid ad Somni trutinas tua gaudia lancem!
Illa nimis fallax, noxque dolosa nimis.
Inter opes citharasque, et quae sibi dulcia DIDO
Finxit, et ad fonteis [Reg: fontes] lactea labra sedes.
Et bibis, et turges, tanquam omni ex parte beatus
Et canis, et Cyprias remige scindis aquas.
Sint haec blanda licet, tamen illa [(transcriber); sic: ill] Paroemia vera est;
Ex nihilo nil sit, Stulte, nec evigilas?
Est, qui compositus sopore blando,
Credit Maenala se subire curru.
Perlustrat nemus, hinnulosque figit
Et molleis [Reg: molles] capreas Fatigat ursos,
Cervos porrigit atque collocato
Dentes vellit apro. Vigil, iacere
In lecto stupet, Ergo somniavi?
Inquit languidus. Ergo somniavi.
O! ut permulsit mea membra papavere Somnus!
Quam mihi dulcis, ais, visus hic esse Deus!
Nescio quas Vmbras, sed enim mihi Morpheus Vmbras
Obiecit, lepidis cinctus imaginibus!
Nescio qua porta venientia numina vidi:
Sed vidi; et semper visa videre iuvat.
SOMNIA SUNT,, Quaecunque vides, SUNT SOMNIA, VANA
SOMNIA VANA VIDES, OMNIA VANA vides.
Quid est superbi vana Vanitas MUNDI,
Quam turbulentus somniantium rhonchus [Reg: ronchus] ?
Quam vile noctis Phantasique phantasma?
Grallis per auras ambulant super stellas.
Ceraque fictis Daedali volant pennis:
Rhenum frementem lacte spumeo potant.
Stupent Coronas purpuramque deferri.
Vah! vile Noctis Phantasique phantasma
Septena quae Miracula
Iactabat ante Mundus:
Septena sunt ludibria,
Et nobiles Chimaerae
Monstret NEMUS Semiramis
Murosque sulphuratos:
Rhodosque SOLIS aeneum
Extollat alta signum,
Munde vale revocor. prius haec Miracula cerne,
Dicit, et immensis pascere divitiis.
Nempe ubi sunt? quis me volucri super aera curru
Raptum famosa sistat in Utopia?
Vel quis ad Euphraten praepes Babylonia ventus
Moenia visurum, sulphure cocta, ferat
Qua tamen aspiciam Rhodon, immanemque Colossum,
Prima Dies fatui forsan Aprilis erit.
Ad Miracula (quod loci secundent)
Sic proceditur Et quidem videtur
Primo, quod fuerint: deinde, quod sint,
Nam Semiramis excitavit Hortos
Pendentes: Rhodos arduum Colossum.
Dicendum tamen: haec fuisse quondam;
Nunc, non amplius esse. Nam nec umbra,
Vmbrae nec levis umbra restat. Ergo,
Aude aliquid. mirare tui miracula Mundi.
Quae, vel Ubi? Quando? Qualia. Quanta, Quota,
Septem, dicis, erant. Ah! quae ludibria narras
Quis non cordatus rideat illud, erant
Sunt, Sunt, Quae durant. Sed Erant Babylone superbae
Portae: sed tantum Pensilis Hortus Erat.
Per cuius poplites potuit rostrata Colossi
Navis agi? non EST nunc quoque tantus, Erat
Ubi sunt stupendae tot Stuporibus molet
Spectaculorum, quae videnda miremur
Indocte Munde, stulte, barde, Boeote,
Numerare nescis Quinque, qui queas Septem
Babylonis hortos pensiles adhuc nobis
Iactare! Olympo se Colossus aequasse!
Sub utramque ripam gurgitemque met
Transisse naveis [Reg: naves] Vah! iacet, iacet nanus.
Fastigiata PYRAMIS
Memphiticis in oris:
Quae decidenteis [Reg: decidentes] eminus
Suas recepit umbras:
Tam plana facta casibus.
Quam campus est cylindro:
Caepaque nunc AEgyptia
Vmbras iacit minores.
Pyramis et Memphis, tam sunt mihi fabula, quam sine
Pyramus et Thisbe, NASO iocose, tui
Tantus Hyperbolicae consurgit in aethera turris,
Altaque vicino Mons ferit astra iugo
Non ita me pridem stimulavit dira cupido
Tangendi septem brachia, NILE, tua:
Vidimus AEgyptum. Sed non mihi visa ducentos
Alta pedes Memphi Pyramis ulla fuit,
Fama, qua patet Orbis, universum
Implet Pyramis. Horreum, an sepulcrum?
Nam Reges Ceretemque, cumque spicis
Fertur funera condidisse Vertex
Nubes despicit: et basin deorsum
Iactum missile transilite nescit.
Mentiris, bone viri sagitta sanctae
Metas transilit ista VERITATIS.
Barbara Pyramidum sileat miracula Memphis.
Verius haud quidquam Bilbili salsa canis.
Barbara: nam quamvis altissima, barbara moles,
Barbara congeries, barbara terra fuit.
Pyramidum. quarum? quis nunc vides eminus ullam?
Non superest lapidum plena vel una manus,
Vel cophinus. sileat miracula vitrea, fluxa,
Vana, caduca, nihil. denique Memphis. Vbi est?
Ubi Canopi Sunt furentis insanae
Substructiones? PYRAMIS, sepulcrale
Onus tyranni, fertur astra sublimi.
Pulsasse cono, caerulas supra nubes:
Lunaeque cursu menstruo fatigatae
Sedem quietis praebuisse, credimus!
Quid, NILE, dicis? vana tinniunt sistra.
VAH, praeter umbram nil videtur obscuram
TEMPLUM DIANAE fulgidum
Amazonum pharetris;
Destruxit unus Furcifer.
Quod struxerant IONES,
Incendit, atque incendio
Flagravit ipse Famae;
HEROST scelus! resorbeo,
Et nolo nominare
De celebri Fano, nec prima, nec ultima restat
Tegula, qua posset nuda Diana tegi.
Quae stetit immodico sublimis et ardua sumptu.
Machina procubuit decinerata solo.
Qui tantae flammas admovit Lucifer AEdi;
Bustum, materiam credidit esse ioci.
Semper ego obscurus tantum? nunquamne, sed ex hoc
Dixit, io, Nomen clarius igne feram.
QUid formosius ulla vidit Ora
Delubro? quod Ionico paratu
Et sumptu stetit; Vnius superba
VENATRICIS ET INVIDENDA SEDES.
O! DIANA EPHESINA MAGNA, SALVE
Invidit, quia vidit unus (Heres)
Cum succenderet, aestuante Fano,
Clamavit Nebulo Diana magna,
O! Diana Ephesina magna, salve!
Nec Triviae Templo molles laudentur Iones.
Hoc quoque non vane Bilbili salsa canis.
Vt steterit maius, quam maximus ambitus Vrbis,
Et prope nil fuerint omnia praeter ebur.
Quis tamen id laudet, quod non comparet, ab igne
Consumptum, carbo, fumus, arena, cinis.
Rostratus incendit vel Herostratus; atque favillam
Sedit ovans, velut ad Pergama capta Sinon.
Ubi palustri conditum solo Fanum
Vanum Dianae, lustra quod quater dena
Insumpsit, AEdilesque defatigavit!
Non illud hostis barbarus, vel hybernus [Reg: hibernus]
Subvertit imber, vel sacrum Iovis sulphur
Sed (erubesco) sed quis ille? sed frustum
Lavernionis nempe? misit in fumum.
Vah! ludibundus triste plausit ad bustum
Trophaea fixa Gadibus,
Et Herculis Columnas,
Non passus Viitra Nereus,
Iacto Tridente vertit
Qvae celsa mole pendula
Mausolus incolebat,
Duxere labem marmora:
Sepulta sunt sepulcra.
Amphitryoniades quae toto ex Orbe tropaea,
In Gaditano fixerat alta Mari:
Dum costas balaena fricat, caudamque retorquet,
Subvertit reflui vortice torta Sali.
Id quod in astra ferunt Cares regale sepulcrum,
Altera congesta mors sepelivit humo.
Tunc primum inclusae saxis immanibus Vmbrae,
Facta est Terra levis, quae fuit ante gravis.
QUin ipsius et Herculis Columnae
Fecerunt vitium, ruente fluctu
Alcidaeque fuit, Noverca Iuno,
Non primi Ionis illa, sed secundi
Vmbrarum, morientiumque fastus,
Mausolea soluta conciderunt.
QUID NUNC MAIUS HABET CADAVER ILLUD,
QUAM VILI FIGULUS LUTO SEPULTUS
Herculis erectas, famae monumenta, Columnas
Disiecit toto littore sparsa Notus.
Qvanquam alii incursu vituli prostrata marini,
Longo alii credant computruisse situ.
At non iam mediis habitat Mausolus in astris,
Vmbra nimis Tumuli forte superba sui.
OMNIA FRACTA IACENT. SAXIS SUNT OBRUTA SAXA
QUAERE ALIUM TUMULUM, QUI TEGAT IURE TUMULUM.
Maris OBELISCOS, quos tremendus Alceides
Fixit; refixit, diruitque Neptunus.
Disiecta molles frusta nesciunt Gades:
Nimirum in imo marmoris iacent fundo.
Exaggeratum CONDITORIUM, sub quo
Iacebat Artemisiae putris Coniux:
Terra movente, mugiente subsedit,
VAH! Funus hoc immane quam gravabatur!
COLOSSUS ille Mysticis.
Conflatus ex metallis;
Noctuque visus obiici
Chaldaico Monarchae:
Quot partibus decreverit,
Testatur Ima testa.
De mole grandis Hybridae [Reg: Hibridae]
Vix parva gleba restat.
Ille Vir, ille Gigas, variorum caussa laborum,
Corpore qui vasto Regna quaterna tulit:
Ille tibi visus, Pronepos ditissime Nini,
Ebria cum vinxit numine membra Sopor.
Heu! quantum attritus quantum mutatus ab illo,
Quem vix aequabat fraxinus atra. VIRO.
Ad testam ventum est Melioris massa metalli
Decidit, inque luto secula pauca iacent.
Ostentum Babylonii Tyranni,
Per Chaldaica prata mugientis:
Cum Regnis prope vanuit quaternis
Toto corpore comminutus Heros
Laete plausit humum sonante lapsu.
MORTIS POPLITIBUS LUTUM SEQUETUR
HAEC ENIGMATA SUNT POTENTIORUM;
HAEC LUDIBRIA SUNT ET AULICORUM
Arduus atque ingens confusa mole Colossus.
Regnorum Mundi, quae peritura, typus;
Olim Euphrataeo visus persomnia Regi,
Semiviroque bovi semibovique viro;
Quid moror effari? cecidit. fragmenta supersunt
A casu scopuli contremuere maris.
Vix per dimidius titubat de corpore tanto.
Si videas, dices: Quid fuit iste Cinis,
Obiectus HERMES magnitudinis primae
Quem Rex superbos somnians ad Euphrates
Suspexit; ictus, lapsus, atque prostratus,
Totum ruina, qua patet, tegit Mundum.
Vnus LAPILLVS tot metalla consedit.
Pars Tibiarum restat, (illa quantilla!)
Mixtumque testae seminarium ferri.
VAH! QUIS MONARCHA STABIT HOC PAVIMENTO.
ADverte Scazon Iam sequetur immensi series laboris, totae Roman sub visum obeunda proponetur advoca vires: contende ner vum, grande destinaturus (et en trabale) spiculum. SCAZON, Lacessitus ut ego revertar? ut data manu cessem? pedibus salutem3 quaero quod Poetarum licet in duellis. Fide dextra non! fallet Tam certa nobis, quam volantibus Parthis instante victo. POE. Dii Deaeque Scazontem servate nostrum, Sic
places SCA. Iuro. Cortina dum me lata vestiet Pboebi, sagatus ista servus arma librabo. POE. Vides feroces, virginesque peltatas una sarissis dimicare vibratis. Non illa tecum praeliatur ancilla. quae lacte cygnos [Reg: cycnos] abluit, toros sternit, Paphon Gnydonque verrit; eque dumetis trahit palumbes. nec tenere dignetur succinctae pelvim: cum sub arietis signo procive tauri flammea calens febri, phlebotoma sacrum sanguinem Venus mittit Castae pudica mentis et memor stirpis, servire turpe publicumque detrectat; certatque pugnas provocatae pugnare. SCA. Haut [Reg: Haud] pertimesco, stat suo loco Scazon POE. Virile robur, inque feminis numen contusus esse senties. SCA. Ego caestum immane surgens tollo qualis Entellus, torquere magni doctus Herculis clavam POE. Elegia claves in caput retorquebit: periculosa pluribus viris Arma SCA. Ohe! quis augur! ut prius mihi tellus dehiscat imae. mene sexus imbellis Colu fugabit? rostra me columbarum infesta mactent, glandibus saginatus et farre tosto, paene maior Alcide possum videri. POETA. Parce turgidas, Scazon, inflare buccas. Saepe saepius vicit contemptus hostis; et superbiae conum deiecit, obtrivitque flabiles cristas humi volutae cassidis. nihil prosunt linguae minacis verba. Retriumphatur. Vis frangit iras. Mars coronat Aiaces Seu, quae Camilla Virgil? SCA Scio. POE. At dextre iecit securim maximo Phrygum damno. Adarma Scazon. universa procedit, seseque ponit Roma Martio Campo.
Flavum CAPUT demessuit
Acinacis Syrorum.
PECTUS tremens Argenteum
Hausit sarissa Pellae,
ABDOMEN ingens Graeciae,
Et aeris UMBILICUM,
Exenteravit funditus
Scrutata ROMA ferro.
Chaldaeos stravere Syri Persaeque, superbum
Scilicet ex auro nobiliore CAPUT.
Argolici Persas fudere, HUMERISQUE micantes
Scilicet argento de meliore Syros.
Graecorum VENTREM inspexit Romanus Aruspex,
Armatique scidit militis exta manu.
In Spolium serro cessit, quod in ere reliquit
Graeculus. AUSONIAE DEBITOR ILLE FUIT.
Auratum caput evocatus uno
Medorum Satrapes revulsit ictu.
Argento grave pectus, hausit ense
Graeci filius improbus Philippi
Effultum femur aere, bellicosi
Fregit ferrea Romuli securis.
Ad tantum, reor, inde totus AERIS
CAMPANI sonitum pavebat Orbis.
Flavicomum Medus caput a cervice revulsit,
Et spolium capta de Babylone tulit.
Inque vicem Medi Macedum cessere tyranno,
Qui Susa excidio Persepolimque dedit.
AErisoni Ventris gravidique minacibus armis,
Sunt in Romano vendita frusta Foro.
AEs emptum ferro fuit, impostumque tributum
Italiae Dominae Graecia serva dedit.
Deiecit alti PERSA verticis fastum
Auri colore fulgurantis obrizi.
Vivo DARII: palpitantis argento,
Confodit extraxitque Cor ALEXANDER.
Quo seminante bella, GRAECIAE Venter
Concepit iras, aere Martio praegnans.
Enixa demum fudit obstetricanti
VAH: serva ROMAE facta ferreae, servos.
Quid ipse? quantum roboris
Servavit aut decoris?
SI SE VIDERET IN TYBRI [Reg: TIBRI] ,
PUDERET ESSE VISAM.
Os buxeum, frons cerea,
Genas reliquit OSTRUM.
Fluxere turres vertice,
Mutique Fratre tincti.
[Gap desc: short poem]
Et tu Pastoris pulcerrima [Reg: pulcherrima] Filia, quanto
Servasti florem tempore, ROMA, tuum?
Non adeo longo. tenuem deflexit in umbram
Numinis ille decor, Nominis ille vapor.
Frons solito minor est, et nasus acutior aequo,
Collaque sunt buxus, bella labella cinis.
Haeccine Divorum genitrix aequata Cybelli?
Sanguine fraterno tam bene tota soror?
Nunc quo ROMA loco? fuit venusta,
Fortis, Martia, gloriosa, felix.
Tu primam faciem, cave, requiras.
Censuram refugit: pudet videri,
Aspectis potes expavere rugis,
Et mussare silens: AN ISTA ROMA EST.
Fortassis via devium fefellit.
Hic nullum video Remi sepulcrum.
Quem tamen in sinem properata Potentia crevit?
An semper solidis ossibus alta stetit?
SUMMIS STARE DIU, NUNQUAM NON FATA NEGARUNT [Reg: NEGAVERUNT] .
Hoc quoque prostrato corpore Roman probat.
Inspiciat speculum. proprio perterrita vultu,
Horrebit maculas visa senecta suas.
Turrigeri crines rastro e non pectine, vulsi,
Fatalem in fossam procubuere Remi.
Et ROMA manceps servitutis Argivae,
Totius Orbis messe dives invecta,
Quot, ede, aristas vidit, aut tulit spicas!
Et ipsa tandem rapta cessit in praedam.
Famosa latro Gentium, suos Cives
Sensit Latrones. Vaeniit subhastata,
Contusa, deformata, turpis, elumbis,
VAH! absque muro nuda, semipagana.
Insignis INFANS vagit
Sub Romulo Parente:
Coepit loqui sub Hernico,
Crevitque sub Camille.
Sub Scipione nubilis
Puella visa Poeno:
ET NEMPE MULTUM DEFUIT,
QUIN NUPTA DUCERETUR.
Quis neget in paucis sobolem genuisse venustam
Te licet in parua, Romule Magne, casa?
Roma decora genas, quondam florente Camillo
Floruit, in patrio crescere visa sinu.
Iamque viri patiens poterat ducenda videri,
Cum stipare latus SCIPIO iussus erat.
Quam prope tunc fuerat vitiata libidine MAVRII!
Sed FABII celeres eripuere morae,
Urbs formosior omnibus coaevis?
O! quales habuit Puella ocellos.
O! quam bella nigros Puella crineis [Reg: crines] .
O! quam sidereos Puella vultus.
Vidit Scipio: vidit et Camillus.
Et tu bestia curiosa, POENE,
Visam lumine non satis pudico,
Istam diceris ambiisse Sponsam.
Si licet, et fas est ab origine ducere gentem,
Nobilius nomen nulla Puella tulit.
ROMULUS huic genitor: Nutrix anus ACCA, CAMILLUS
Defensor, Tutor publicus ANCUS erat.
Cum duo Scipiadae fremerent, iam digna marito
Creverat, a multis sollicitata procis.
Roma fuge: an nigro vis candida nubere Mauro?
Annibal [Reg: Hannibal] ante fores. candida Roman fuge.
ROMAE vetustum Stemma tot probant Cerae,
Vt PASTOR illi natus Ilia Matre,
Ramis virentes expediverit cunas.
Favit Puellae blanda mater AEneae.
Raptae Sabinae lac dedere lactenti:
Volsci subacti serviere crescenti.
Demum apta duci, flammeoque velari,
VAH! paene ab Afro fugit hoste compressa.
Sed Africanas Nuptias
Sprevit, Ducemque luscum!
Nulli Proco tractabilis,
Qui non LATINUS esset.
Bellona peltis incubans,
Exerta [Reg: Exserta] VIRGO mammas,
INGURGITAVIT OMNIUM
SE GENTIUM RAPINIS.
[Gap desc: short poem]
Tura date: incestos evasit Hamilcaris ignes,
Nec satus hoc, tanta Virgine dignus erat.
Barbarus accipiat Romanam, Afrumne Latina?
Integra corruptum? caecum eculata Iubam?
Infremuit, stantesque comas erexit in altum,
Qualiter in Getica Penthesilea nive.
Insonuere tubae, motoque ad classica Iano,
Sanguineos amnes ebria Roman bibit.
At non filia Romuli petulco
Mauro succubuit; soluta ceston.
MULTOS ILLA QUIDEM DEDIT COACTA,
DOTALEM TAMEN ANNULUM NEGAVIT.
Nam quo tempore saeviebat armis;
Ambustae veluti Camilla mammae.
Implacabilis arsit, atque Signis
Inscripsit duo verba: PRAEDA MVNDVS.
Roma offensa metu, Libyci Rivalis amores
Odit: ego nubam rapta, habeamque Virum,
Qui terret, qui cogit? amor non audit habenas,
Non tolerat dominum. Vertere Maure retro.
Sic ait, infestisque (ita annuit) almis
Lenonem insequitur. Vertere Maure retro.
Inde leaena ferox, et maior Amazone visa,
Implevit spoliis Martis utramque manum.
Olli libidinosus Hannibal visus
Est execrandus [Reg: exsecrandus] ; improbosque complexus
Proci refugit versipellis ad portam.
Quin imo proritata fraude lasciva,
Nigros capillos ungue casta turbavit:
Iraeque spirans nobilisque vindictae,
Qualeis [Reg: Quales] in armis virgines lavat Strymon,
Pervasit Orbem bellicosa Praedatrix.
Tunc BRUTUS a Cubiculis,
A Clavibus CATONES,
Prolem regebant Iliae,
FASCES [Reg: FASCEIS] QUE colligebant,
MARCUS rogatus libere
Respondit in Senatu;
Cum liber in sententiam
Pedes Togatus iret.
Salve BRUTE, Pater Patriae fortissime: salue
Fortunae Domitor invidiaeque CATO.
Primo laurigerae debeatur origo securis
Quosque gerit fasces Lictor et arma manu.
Tempore quo totam complevit TULLIUS Urbem,
Et clamosa Reis [Reg: Res] intremuere fora:
Quam bene tunc Patriam TOGA Consulis una tegebat:
UNA, sed innumeris anteferenda Sagis.
Fama est, impenetrabilem Catonem,
Et Bruti celeres in arma motus;
Fessis auxilio fuisse rebus.
Hic fasces reperit, ligavit: ille
I lictor: pedicasque necte, dixit;
I, obnube caput: feri Securi.
Tunc Patres Patriae secuta Plebes,
Sensit cum Cicerone, cum Senatu.
Tunc Cato, tunc Brutus, rerum legumque periti,
Finibus Imperium continuere suis.
Regibus expulsis, virgas fascesque salignos
Ante novi lictor Consulis ora tulit.
Libertas facilem rexit facunda Senatum.
Iam Cicero Dixit: iam retulero Patres.
Ut sua cuique stetit sententia, sic referebant.
Sic Plebes scivit, sic equitavit Eques.
Olli CATONIS innocentis, et BRVTI
Virtus severa profuit. regebatur
Vrbs universa consularibus curis.
Pulso SUPERBO, fama stabat in tuto
Cives in omneis [Reg: omnes] quod Senator edixit.
Astraea mentis in bilance librabat.
VULTIS IUBETIS,tunc placebat anquiri.
VOLUMUS IUBEMUS, plebs rogata respondit.
A morte patris Romuli,
Et nutrientis Accae;
PUPILLA ROMA SERVIIT
SUIS COACTA SERVIS.
Quivis in Vrbe Vitricus
Certabat esse Romae:
Fas et Nefas defendere
Stricto paratus ense.
Sed iam paulatim video declivia. Natae
Mors tua quam nocuit, Romule Dive, tuae!
Vix sacra claudebas supremo lumina somno:
Cum fuit a Servis Roman Subacta suis.
Fluxit in Ancillae mores; et rupe lupanar,
Et Catilinarum stupra probrumque tulit.
Quid faceret? sonuere tubae. IUS STABAT IN ARMIS.
Robore quisque potens, crimine tutus erat.
Postquam funeris a toto paterni,
Sexcentesima se metebat aestas,
Vrbi pabula conditae datura:
Eheu! Roman labare coepit, Eheu!
Et servus Dominam superbus ostro
Orbam temnere, quae regebat ORBEM.
Virtus sub pedibus iacebat ima;
Crimen nobile sedit in Curuli.
Hactenus optato Zephyro. post fata Parentis
Coepit ab adverso turbine Roman quati.
Fraudibus effulti qui surrexere tyranni,
Deceptam blandis implicuere dolis.
Serva fuit, cum se dominari crederet. hostes
Sustinuit proprios stulta vocare PATRES.
Qui FAS omne manu gladium stringente ferebant:
Quorum vaginae scrinia luris crant.
Fregit Libido saeva Patrias legeis [Reg: leges] ;
Simulque fractas ROMA perdidit vires:
Velut, Parente mortuo, minor natu
Circum dolosi fraude. venta Tutoris.
Exin tumultus, livor, ira, contemptus,
Foedi Cometae, foeda bella sunt orta.
IUS QUOD DABATUR, HOC AB ENSE PENDEBAT.
VAH! CURIONIS sica, mors fuit legum
Sic itur in PHARSALIAM
Bubonibus sinistris,
Emuntur irae Civium
Non simplici talento.
Iisdemque signis classica
Pulsantur et resultant,
Pilis minantur aemula
Pari furore pila,
Sacrilegium.
Usque ad fatales rabies effusa Philippos
Traxit: in AEmathiis [Reg: Emathiis] hoc scelus haesit agris.
Pila dicata Iovi, laesis rapiuntur ab Aris:
Martia conflatus transit in arma ligo.
Cerno pares Aquilas, et utraque ex parte sagatos,
Si credam lituis, hinc procul hostis abest.
Civis it in civem, fratrem cognatus, in ipsum
Quem genuit, Genitor procidit. O Pietas!
Mox totis tonuere bella castris.
Discordesque Togas, ab ense scissas,
Civilis cruor imbuit rubore.
(Signabat color iste CANDIDATOS.)
Hem! clangunt aquilae pares, ad arma;
Adversusque secat volatus auras!
Pila in pila cadunt. utrinque clamat
Hostis: IUPPITER, o TUERE ROMAM.
Vos rubrae Rubiconis aquae, teque Alea iacta
Alloquor, et tanti conscia terra mali:
Quanti constiterint plus quam civilia bella.
Dicite: quo pretio vendidit Hasta neces?
Terrarum caelique pudor! quae praelia! Natum
Collocat Ense pater, filius Ense patrem,
Fraternas acies monstrat Pharsalia Thebis.
Oedipus in Latio cum Polynice fuit.
Crescit Megaera: crevit et furor beli.
Nam qua Philippi Thessali, malo Fato
Signante, vastos porriguntur in campos;
Eiecta se se Roma, vidit extremum
Nefas suorum. peila Civium vidit
Tingenda caede mutua coruscare:
Ferrique Natos impotenter in Patres,
O Roma, Roma! iam perire coepisti.
Gener Socerque provocant,
Hinc MAGNUS, inde CAESAR,
Concurritur pro Crimine:
QUI PEIOR EST, TRIUMPHAT.
Dum Punctum Honoris unicum
Secantque dividuntque;
Stagnant cruenti Thessala
Late per arva rivi.
Siccine concurrunt; hinc Magnus, Iulius inde?
Hinc Gener, inde Socer; hinc tigris, inde leo?
Quo Pueri, quorsum? scelus est, quod morte paratis.
Triste imis vinci, vincere turpe nimis.
AMBITIO vexilla movet. DISCORDIA caedes
Stipat, et in tabo nat truculentus HONOR.
UMBRA honor est, vereque nimis proiecta: sed, O quot
Haec vmbras Orco fertilis UMBRA dedit.
Hinc CAESAR capit arma, MAGNUS inde:
Hinc Calvus furit, et Comatus inde.
Quod pellit Socer, hoc Gener repellit.
O! VICTORIA FLEBILIS VEL IPSI
VICTORI, NIMIVMQUE FLENDA VICTO.
Fit caedes ab HONORE (tunc creato
Vrbis CONSULE.) sanguis implet arua:
Hoc est, ROMA tibi secare venam
Iamque adsunt, Caesar, Pompeianique triumphi,
Iudice visuri iustius ense nefas
Nel mora; per medium torquetur lancea coelum.
HASTA igitur FIXA est: Iudicium dabitur.
Quale? quod horrescant Thraces, secat agmina ferrum,
Vtque armenta solo funera trunca iacent.
Campi consulibus pleni, fossaeque senatu,
Absolvunt Libram, Brenne superbe, tuam.
Nescit priorem ferre CAESAR: aequalem
Magnus recusat despicitque POMPEIUS,
Ad arma, ad arma, ad arma, ad arma clamatur.
Pugnatur. alta, ceu pilae, volant pila,
Caliginoso Mars furore lascivit.
SEMEL NOCENTIUM, BIS NOCENS TRIUMPHAVIT.
Late refusus sanguinis ruit torrens.
O Roma, Roma! quo colore mutaris!
At ROMA languet interim
Venalis, aegra, fessa.
Turbata mente linquitur;
Labant soluta genua.
Luctam supremam nunciant [Reg: nuntiant]
Vicina signa mortis,
Singultiunt arteriae,
Formidat icta vena.
Rumor hic afflictas ROMAE simul impulit aures,
(Omnia misceri; sacra, profana rapi:)
In lachrymas [Reg: lacrimas] ivit simul et suspiria, totis
Turribus, et moesto funditus ore tremens.
Spargit in incertum absistens vestigia gyrum:
Ante nigram Lachesis ventilat ora Colum.
Flebile lingua gemit, dens formidabile stridet.
Lugubre vena micat, si tamen ulla micat.
Fatales ubi tristium tubarum
Accepit sonitus, et eiulatum;
Afflatae nivis instar et pruinae,
Subsedit medio soluta campo,
Tunc vultum malus occupare livor?
Tunc ruptis tunicis perire ocelli:
Tunc artus gelido quati tremore:
Tunc pulsu fatuo salire vena.
Forte iacebat humi Tarpeio affusa Tonanti,
Praesaga exitii squallida Roman sui.
Cum trepidam invasit belli Pharsalicus horror.
Qualem, quem subiti perculit ira Iovis.
Cur tremo, dixit, et his mediis in vocibus haesit,
Auditae stragis conglaciata metu.
Sanguis hebet: paleae ante oculos atomique vagantur,
Oestro funereo parcita Vena tremit.
Vocate Cives AEsculapium, Cives,
Cives adecto. ROMA VESTRA ferali
Pavore consternata cladis acceptae,
Palletque, soluiturque frigidos artus.
Adecte Cives. Vultus ecce collapsus:
Cor systole diastoleque confundunt;
Venaeque nullo stant tenore ramosae,
Ah aegra Roma! quid canit tibi bubo?
Ad ultimum ter sternuit
Sudo te profluente;
Et voce mixta fletibus.
AUGUSTAE NOSTER, inquit:
Vale. vale dulcissime.
Tibi resigno MUNDUM.
Mox bellicosos exspuit
Maneis [Reg: Manes] fremens sub Orcum.
[Gap desc: short poem]
Ter collapsa toro est, terque a CICERONE levata,
Ter gelidum sudans sternuit, et tacuit.
Mox iterum erigitur, mediaque in morte profatur:
AUGVSTUM NOBIS SISTITE: Dixit. adest.
ILLA. Deo Iuvenis nimium dilecte, migramus:
Esto heres Romae, maxime Caesar, ait.
Sic effata truces oculos ad Tartara torsit.
Frigidaque exanimi corpore procubuit.
Fatis cedite. Cessit ipsa ROMA.
Sancte: sternuit. Et ter: ominose.
AUGVSTUM prius allocuta CORAM
SEPTEM TESTIBUS, ET NOTANTE MARCO,
SE TOTO DEDITASSE DIVIDUNDAM:
Adiecto quoque iure CODICILLI,
Quo praesaga Triumviris cavebat;
Torvum immugiit, occiditque noctu.
Frontem involuerunt feralia nubila, mortis
Indicium pulsae personuere fores.
Vivit adhuc tamen aegra, iubetque ad limina duci
AUGUSTUM, et cubito nixa, levata toto,
Macte, ait, o Italis magnum decus addite terris,
Imperii post me frena regenda cape.
Dixit, et in coelum descendit ad infera regna,
Semper Iulaeis [Reg: Iuleis] Manibus Umbra gravis.
Sternutat. Eheu! TULLIUS, Salus, dixit.
Sed frustra, apertis iam poris venenatae
Maculaeque livent, itque letifer sudor.
Suprema vox haec; Dive noster, AUGUSTE,
Ex asse factus, institutus, et scriptus
Heres, Iovem precare, solve Legata.
Sub ista vixit, spiritumque demisit.
VAH! tota buxus, tota ROMA nunc mors est.
DEFORME IAM CADAVER EST
FORMOSA ROMA QUONDAM.
Quod extulit Tiberius
Vespillo purpuratus.
Sub parricida Claudio
Plenum parante BUSTUM,
Pars URBIS arsit tertia,
Novae favilla Troiae.
Spectaculum.
Conclamata iacet. Viden, ut resupina recumbat,
Inque humeros cervix pendula fiat onus.
Funus adornatur, tectumque TIBERIUS effert
In Caproas. HEIC EST MORTUA ROMA SITI.
Quanquam [Reg: Quamquam] iterum in sese iussu translata NERONIS.
Accipit extremi munera moesta Rogi.
Personat accensa Nebulo Trabeatus in urbe:
Haec facies Troiae, cum caperetur, erat.
EXI ROMA TUIS HUMANDA PORTIS,
EXI, FUNUS ES ET CADAVER: EXI.
Sic tota populus fremit Suburra [Reg: Subura] :
Et sub fornice defodit luparum
Pastam lacte lupae, Neroniana
Mox incendia prosequuntur Vmbram.
Ardent omnia. Ventilare capta
Iurasses Danaos in Vrbe taedas.
Edite ferales planctus, accurrite Cives:
Foetet [Reg: Fetet] , et in pheretro [Reg: feretro] mortua Roman iacet.
Caldius infodit tumulo Mero. SISTE VIATOR.
Sisto. Quid hic? VRBS EST. Quantulae? MUNDUS erat.
Quisnam oculos clausit: Duo CAECI quis dedit ignem
Funereum Populo collachrymante [Reg: collacrimante] ? Nero.
Cupressum accendit? TAXUM. Regus unicus arsit?
VNICUS, ET PRIAMI QVALIS IN VRBE FUIT.
Ades Diaule nominate Pollinctor:
Effer cadaver Vrbis, effer, incende.
Sed nempe te Tiberius senex Vulpes:
Praevenit, extulitque FVNVS IMMENSVM.
At sumtuosi [Reg: sumptuosi] defuit Rogi flamma
Et luculenti? scilicet. Nero Matri
Immane bustuarius dedit bustum.
VAH Roma! nunc es illa TROIA, quam iactas.
Quae? qualis? O: quam viluit
Mutata nunc ab Illa,
Quae viribus Numantiam
Volscosque subiugavit:
Carthaginis proboscides
Stridentis amputavit:
Rhenique et Istri cornua
Deiecit inter algam!
Ah! quam non illa est, quam non est illa Gradivi
Neptis, pinniferis inclyta Virgo comis!
Hae cine Caudinas sub Furcas agmina misit
Volsca! Numantinos torruit esta Lares?
Haeccine subvertit Tyriae Carthaginis Arces?
Ista Iubae vincto ferrea iura dedit?
Haeccine Danubii sulcavit remige dorsum!
Percussit Rheni caestibus ista caput!
Hoc ritu tumulata. Nunc ab illa
Possis quaerere: ROMA QVID FVISTI?
Tu vastare Numantiam, fugamque
Parthi sistere? ROMA QVID FVISTI?
Tu Carthaginis insulas et arces
Fundo vertere! ROMA QVID FVISTI?
Tu Germanica terga liberorum
Virgis caedere? ROMA QVID FVISTI?
Fascinor, et frontem magici vinxere corymbi?
An subito funus, quae fuit ante Venus?
An video Romam, quae sub iuga bobus adempta
Egit Samnites, edomuitque Tagum:
Getulo metuenda Duci, Carthaginis horror,
Praedatrix Siculi, classe timenda maris!
Quae quercus, Alemanne, tuas formidine movit,
Ex illis Latium sculpere docta Iovem!
An ista ROMA! funus istud est ROMA,
Hic ROMA truncus? hoc cadaver est ROMA
Quis me per! o vicissitudo Regnorum!
Ergo ista Volscos vicit, et Numantinos
Canes abegit SCIPIONE latranteis [Reg: latrantes] ?
Haec tauriformis abstulit caput Byrsae!
Quis me! fugavit ista Latua Germanos!
VAH! quis per altum me ferat? VALE ROMA.
Cunctis tremendae Gentibus
Emarcuere vires.
Luxus Nepotum pignora
Materna dissipavit;
MUNDIQUE PATRIMONIUM
EVOLVIT UNUS HERES.
Quod hic reliquit, barbarus
Absumsit [Reg: Absumpsit] ALLARICUS,
Adverto, nec vana fides. apoplecticus illam
Corripuit fastu deficiente stupor.
Dives opum, dives pictai vestis, et auri
Aulaique (sed hoc, quisquis es, adde) FUIT.
Exhausit Tyberim [Reg: Tiberim] Gangemque Tricongius auri,
Sanguinis humani turpis hirudo Nero.
Aut si quae misero de funere membra reliquit,
Harpyis Geticis vix pepulere famem.
Nimirum superante morte vires,
In foedam speciosa fluxit umbram,
Summam pauperiem. Cruentus Heres,
Immanis patrimonii Charybdis,
Praeter peila vetusta, sarculumque
Serrani, Curiique nil reliquit.
AH! ET FUNEBRE LINTEUM, SEPULCRO
EFFOSSO, PROCUL ABSTVLERE GOTTHI.
Porsena quas stupuit vires, iam nulla Sabina,
Nedum Nebrophone, vel Cleopatra timet.
Iactet divitias, quas absumsere [Reg: absumpserunt] nepotes;
Quique Aviae faciem convomuere suae.
DEPOSITVM MVNDI, census, aeraria, fiscum
Vertit Civilis. depopulata fames.
Relliquias, Alarice, tibi servavit egestas;
Plaustraque praedarum sub Stilicone dedit.
O vastitate febribusque corruptam,
O destitutam viribus suis Romam!
Cui nec Sibylla tristis ulla praedixit
Annis masorum copiam secuturis.
Summo labore parta, degener Gnatus
Inter Luparum foeda transtra consumsit [Reg: consumpsit] .
Analecta carpsit Allaricus Hunnorum.
VAH! Caesar Vrbis, visus Hunnus est Romae.
Eheu! Quirit es posteri
Stipem petunt honoris.
Tuae Vetustas gloriae,
Traiane rupit ARCUM.
Sublime SEPTIZONIVM
Mitissimi Severi,
Luculliana Pegmata,
MOLES Titi steterunt.
Quis desolatae faciem miserabitur Vrbis,
In qua de veteri restat honore Nihil.
Tempus edax fregit Traiani Caesaris ARCUM,
Non aliter, quam quem tendere, Parthe, soles,
Tortilibus spiris Moles laqueata SEVERI,
Fluxit in exiguum, fulmine tacta, globum.
Luculli vocale nemus subsedit, et Aula,
Quam tuus exstruxit, Vespasiane, Titus,
Ad lessum propero. NIGRAE PVELLAE,
VESTRAE PLANGITE MATRIS AD SEPULCRUM,
Traiani cecidit solutus Arcus.
(EHEV! PLANGITE) nec Severiani
Mansit integra Turris Heptacycli.
Dudum mole sua Titus, suaque
Lucullus premitur. NIGRAE PVELLAE,
VFSSRAE PLANGITE MATRIS AD SEPULCRUM [(transcriber); sic: SIPULCRUM] .
O! Domus Assaraci, et rerum translata potestas:
O! facies Vrbis moesta, QUIRINE, tuae.
Decidit ipse suo Caesar Traianus ab Arcu:
Per quem nunc alium lauriger ibit Eques?
Iam septem Zonas, CASTAM quibus ante SEVERVS
Vinxit, Romani praedo pudor is habet.
At non marmoreo recubat Lucullus in horto,
Deplorantque Titum moesta theatra suum.
Sed et super te (VAH!) caput movent gentes,
Femorique suram (sic stupent) super ponunt,
Mutique dicunt: Arcus ecce Traiani,
Zonisque septem surrigens forum Cochlis?
Regalis ecce picta sponda Luculli,
Celsumque pegma Molis Adrianaeae [Reg: Hadrianaeae] ?
Amarulentum sibilant Viatores:
VAH! prisca ROMA, nulla nulla iam Roman es.
Stillare cessant balsama
Mensae Neronianae:
Foeda scatent uligine
Thermae Neronianae.
Antonianis balneis
Nunc anseres lavantur.
TYBVR Vopisci floridum
Tondetur a capellis.
Fabula sunt citreae sudantes balsama Mensae,
Nec Syrias halat mappa relicta rosas.
Fabula, trudentes argentea flumina thermae:
Nulla per auratum flexerat unda rubum.
Fabula, Nymphaeum Veneris regale lavandae:
Maeoris nequeat foedior esse palus.
Fabula, Pierii Tybur [Reg: Tibur] glaciale Vopisci:
Semper, ut apparet, rustica villa fuit.
Iam nil de Cilicum liquore nudum
Prandentis fluit in caput Neronis.
ERGO PLANGITE. Nec iavantis unctum
Fragrat malobathro nitente corpus.
CVR NON PLANGITIS? ille delicatus
Thermarum tepor alget. illa Villa
Tyburtina [Reg: Tiburtina] ruit. NIGRAE PVELLAE,
VESTRAE PLANGITE MATRIS AD SEPULCRUM.
Quae domus in tota late fragraverat Vrbe,
In qua coenabat Plena Nerone fames:
Effultosque meris fontes et stagna smaragdis,
Quae biberat loto plena Nerone sitis:
Quasque infudit aquas riguis Antonius hortis.
Omnia iam sicco transeat ore Canis.
Nec Tybur [Reg: Tibur] platanos, nec habet sua frigora Pastos,
Dicere nec possit, Tityre tu patulae.
Ubi siderati nunc Neronis ex auro
Tornata mensa, digna Sole conviva.
Et delibutis rore Medico Stellis?
Exaruerunt limpidissimae Thermae
Antonianae, cum lavantibus Nymphis
Et aestuantis Tybur [Reg: Tibur] umbra Dianae,
Phoebi flagrante verberatur a curru.
VAH: prisca ROMA, nulla nulla iam Roma.
Orchestra, Ludi, Munera,
Fontes, arena, Circi,
Et Editores munerum,
Aurique sparsiones:
Tragoediae, Comoediae,
Soci Terentiani,
Spectator, Actor, (Plaudite)
VNA IACENT RVINA.
SUMMA nihil superat. Perierunt omnia Romae,
Maxima, parva, popae, victima, fana, Ioves.
Occubuit Scaurus, Circensia Munera cessant,
Eversis cuneis amphitheatra vacant.
Deletus populus Statuarum, ancilia Martis
Fracta, togae ruptae, dilacerata saga.
QUAE SEPTEM TUMULOS IACTANTIOR EXTULIT OLIM,
SUB SEPTEM TUMULRS VRBS TUMULATA IACET.
Nunc concurrite lacrymae [Reg: lacrimae] Sororum,
Vestraeque exequias parate Matri:
Namque unum in tumulum feruntur una
Formosa omnia, quae fuere Romae.
Saltem funebre dedicate Carmen.
Huic est condita Roman tota quanta. Quam cum Tulliola Terentiaque lugente Italiae nigrae puellae.
Longam odi pompam. Quin totum elimino funus
Et simul et semel est mortua Roman Vetus.
Lictores, Consul, Fasces, Dictator, Arator,
Curia, Vesta Focus. Ludus, Arena, Forum.
Patritii, AEdiles, Equites, Asinaria Plauti,
Nullo, quod stupes, ordine mista [Reg: mixta] iacent.
ROMA ANTIQVA vale, lacte enutrita lupino.
Salve sparsa AGNI sanguine ROMA NOVA.
Vides cavernam? quo, tonante sub coelo,
Lapsu repente cuncta iacta sunt uno:
Quaecunque bifrons extulit domo IANUS;
Corona lata, flava, querna, navalis,
Muralis; aes, H S; theatrales
Stichi Getaeque, Rosciique Comoedi;
Vestale Sacrum, buccinaeque Florales.
Vah, Trista Roma, nulla nulla iam Romae.
HAc me sub umbra fessus atque lassatus prosterno. POE Scazon surge. Surge, non audis marcore segnis loripes? adhuc grandis via restat Illa quippe meta, si nescis, tangenda, quam centesimus lapis signat. Elephante surge. SCA. Dum tuos bibo fontes, Comitiisque publicis vocor Versus maiore nunquam me scias fatigatum, aut fortiore dimicasse conflictu. Languent lacerti: pes tremit: stupent nervi. POE. Vt hiscit instar Appulae canis, rictu fumante, lingua turpis oris exerta [Reg: exserta] ut oscitatur; ecce qualis Entellus, saperda vane, qualis Hercules, quantusque assurgis? haec promissa? sic fidem servas? SCA. Fortes ut istae Ludiae, virilesque, immane quassis dant negotium peltis. Despero palmam ferre Flent gemunt, rident simulare doctae. blandiuntur et damnant: laudant et urunt. ingeruntque sarcasmos. POE. I nunc superbe, teque feminis praefer, quas ante spernens sibilansque difflabas pulmone toto. Iamne Amazonum castra expertus
horres; et sagatus agnoscis vires togatae militis? stolae cedit tuae metallum stantis aere loricae: peplo galerus Mercuri, mitrae cristae. At non et illae conqueruntur, aut pugna, confecta donec finiatur. excedent. Sie est: tremendis et ferocibus verbis omneis [Reg: omnibus] repletis curias forum silvas, Helicona totum; Marte serio nulli. Cognata Metra turgidi Pharisaei? quod more Vestro claudicare contemnant, arcetis ore tetrico, gravi passis, sufflante NASO personantibus rhonchis [Reg: ronchis] . Elegia mollis est, Adonii nani, Horatianum grande, Sapphicum vile. Phaleuciorum grex pipit, tonant turmae Heroicorum, ganniunt Iamborum. Sed vos natatis poma flava Scazontes, interque Versus vultis esse Praetores, et Consulari dignitate fulgere. Vobis volumen tibiae placet curvae, plantam biformem calceante Spondaeo. At nominatum cum venitur in campum, ventres solati palpitatis ad ferrum. Vt vos lambi perduint [Reg: perdant] ! SCA Minas Vates strictas reconde. Surgo praeliaturus. POE. Cratera Scazon quem furoris implevi peculiaris, fluminis sacri plenum (stimulabit iras) sume (suggeret vires) unoque tractu nil moratus exhauri.
Qui discutit SCIENTIAS,
Haud mitiora cernet,
Quin imo, quando viderit
Immitiora, FLEBIT,
Quas subtrahendas improbis
Credebat esse Parcis;
Solo recisas stirpitus
Dolebit occidisse.
[Gap desc: short poem]
Scilicet a Fatis Vrbes et sola prementur
SAXA! SACRAS ARTES non minus illa premunt.
Si potes has sicco collapsas cernere vultu,
Durior es scopulis ilicibusque silex
Quae fatuis vitae fallacia stamina torquet,
Haec quoque non fatuos ludificatur Anus.
Saepe quidem SAPIENS, Colus est ex marmore nostra
Dixerat: et tantum vilis arundo fuit.
Dulces Aonides, et expeditae
In certamina mille laudis ARTES:
Quis tam barbarus improbusque vinctis
Post tergum manibus, solo saloque
Proscriptas, medio fugavit Orbes
Mores! tempora! fastus et cachinnus
Cogunt NUMINA MENTIUM, pudendam
Immortalia nunc subire mortem.
Quid mihi cum Roma? lachrymas [Reg: lacrimas] quod provocat hoc est:
Tristis in exsilium Musa novena migrat.
Flent homines, piperis thecam si corripit ignis;
Rident, si tantum Bibliotheca flagrat.
Qui pallere cupis, qui contabescere morbo,
Qui vulgo fieri fabula longa, stude.
Nec tam sarcasmus. quam Mors indocta timenda:
Non prius haec Asinos, quam mala sternit Equos.
Indigner? anne rideam? anne deplorem?
Et Liberales in luto iacent Artos:
Ipsaeque Musae, Virgines verecundae,
Post non ferenda probra, vimque Stultorum,
Raptamque primae Castimoniae zonam,
Ad stupra collo protrahuntur obtorto.
Lauro sepultae verminant sub ambusta,
VAH! ipsa Pallas fit Medusa, fit serpens.
Num restat una linea
De lineis APELLIS?
Num vel manus, vel pes tua
Lysippe sculptus arte?
Num de Myrone bucula
Veris amata tauris?
Num delicati Mentoris
Caelata Cypris auro?
Pellaeum Regem quoties depinxit Apelles!
Cui soli libuit pingere, quod licuit.
Et quoties illum Lysippus marmore finxit!
Cui soli licuit fingere quod libuit.
Quale hoc aeris opus? quod taurus amaverat instar.
Vxoris: potuit cui Socer esse Myro.
Mentoris in CAELO, quam Caelo pulcrior [Reg: pulchrior] arsit
Cypris, et haec ubi nunc omnia? sub tumulos
IAM SCIT MORTUUS ARTIFEX APELLES.
QUAE SIT LINEA SUMMA LINEARUM.
Lysippi statuae iacent sub ipso;
Et bos aerea Daedali Myronis
Multis vivere visa, rupta vixit.
Et captura suo decore Martem,
Aphrodisia Mentoris marina,
Toto dissiluit polita dente.
Ex tot Apellaea radiatis vultibus arte
Quis nasus superest? pars quota Bucephali
Multa manu simulacra Deum Lysippe venusta
Finxisti (nec ego plurima ficta negem)
Dic, quibus in terris tua nunc, quibus errat in agris,
Quemve bovem incendit VACCA, bubulce Myre
Dic Mentor Veneris Pater ingeniosus eburnae,
Quam tua nunc Idam Filia pulcra [Reg: pulchra] subit?
De penicillo quot pilos Apellaeo
Restare credis, simiasve certantes
Pictis tabellis provocare Naturam?
Epimethis alter multa saxa Lysippus
Ex Arte Pyrrha, ceu Maritus uxore
Homines creavit, Sed fuere mortales
I nunc, Myronis aeream bovem mulge,
Ebur procare Mentoris sepultum. Vah!
Quis auctor ille Phidias
OLYMPICI TONANTIS?
In aere doctus integros
Exercitus movere.
Tubam putasses clangere,
Vellique signa castris!
Qui monstra credunt omnia,
Credant et haec Apellae.
Inter mira Deum, pleno crepat ore Vetustas
Phidiacasque manus, Phidiacumque IOVEM,
Horresco referens; pleno Manus unica campo,
Agmina consertis duxit ahena viris.
Massa informatis pugnabat dura lacertis:
Mandebat sonipes id, quod erat sonipes.
Denique quid? credam? sed non Iudaea Rebecca
Me peperit. Vos, vos credite Beniamidae.
Narrant de PHIDIAQVE Phidiaque.
(Isti namque BREVEM volant fuisse,
Hi (longum) memorabili furore,
Informeis [Reg: Informes] animasse Marte glebas,
Cadmaeas acies dedisse in aere
Vivas, tamque truces, ut intuenti
Prae formidine surgerent capilli.
Si! iam credo volare posse Verpos.
QUid non de Phidia memorant? fornacibus illum
Eduxisse acies, aerea signa virum.
Ibant per campos orichalca moventia bellum,
Et metuenda tulit fusilis arma cohors.
Addidit hinnitum ferro, dedit aure mitate,
Et nes cire loco stare, notare tubam.
Ohe, iam satis est. Rumpunt mendacia fibras,
Incurvantque trabes, ut tabulata ruant.
Quid istud? ecquid Fama narrat armata?
Ex massa ahena Phidiam figurasse
Thebana bella, Tydeumque, Adrastumque
Dirosque Fratres, cum Mimante Phlegraeo
Hinnire visus aeripes equus bruto
Fremens metallo, classicumque sentire
Graiumque ????? Crede Iudaea
VAH! ventre gravido et horridum gerens Dagesch
Quis pinxit hanc Lucretiam
Casto decore torvam?
Vt odit! ut se transigit!
Mors ista paene vivit!
Narra quis hanc LUCRETIAM
Faciebat anne Fecit?
Quid quaeris? illum nemo iam
Noscebat anne Noscit.
Aspicis, ut castum fodiat Lucretia pectus,
Ora minax, frontem nubila, torva genas:
Formosam tamen Ira decet. Sic muta videtur
Velle Tabella loqui, picta Tabella mori.
Fallimur; an doctis labor hic defluxit ab astris?
An ducente manum Numine, pinxit homo
Quis tamen ille fuit? cur se non nominat auctor
Quaere in Sarcophago; forte ibi Calva iacet.
En! LUCRETIA vivit in Tabella,
Lumen nictibus igneum minatur.
Verus Pugio, verus iste sanguis,
Veri pectoris ex PUDORE manat.
Pulcri [Reg: Pulchri] vulneris eminet cicatrix,
Spumantique cruore tingit Vber.
Quis fecit? liceat rogare NEMO,
Seu NULLUS, vel VTERQVE, sive NEUTER.
Haec est TARQVINII Lucretia casta SUPERBI
Vlta pudicitiam fortiter ense suam.
Qui procul aspiciet, falletur Imaginis usu:
Vivere iurabit, seque movere manus.
Vibrantes oculi letali horrore renident.
Non peto, quis pinxit: Sed quis in hac tabula
Pictor eam genui? foetet [Reg: fetet] . De nomine tanti
Patris et Artificis linea nulla super.
Placet iste vultus, haec LUCRETIae forma
Expressa. Quisquis edidit, dedit vivam,
Fortasse quaeri vera possit ad FICTAM.
Frontis voluptas cum dolore miscetur;
Sed os honestum, nescias, quid accuset.
Stridet decorum vulnus, et sinum replet.
Nec dextra cessat, Per Deas! quis hanc pinxit?
VAH gloriosus et dicaculus. Sutor.
AD illud allusisse credo te, Scazon: Ne Sutor vltra Sca. Quid velis probe novi Ad illud. Acres improbasque censuras, plebs imperita pro lubentia ructat Quod cuique pronum. Nulla merx magis vulgo venalis est minusque emendae, quam rhonchus [Reg: ronchus] . Vbique prostant Zoili POE. Tamen velo latens Apelles; deprehendit invisi deforme rostrum calceumque Cerdonis; picemque frontis lubricamque gingivam
crepidae sonantis verberavit impactu. Quassi molares et caduca maxilla stridente serra dentium, vacillarunt. Interminatus ergo respuit vano Pellaeus ab Sutore Pictor illudi SCA. Osi Poeta clancularios Momos audiret, unca quaeque nare perflantes Et huic Apelli. per Lares, in arcano liceret, esse, densa pone carecta. Quoties et ipse cogeretur infestas ferire malas: cum fremens Aristarchus, armatus ignorantiae rudi sparro; geminat caninam litteram super Versu; quem rodit osse peius. hic cothurnatus. luxatus iste, durus ille, gibbosus et luscus ille. Ineptus ille, qui censet; Molossus ille qui protervus allatrat. POE. Mansuesce Scazon SCA. Cum Poema contorquet vibratque cirrhas: cur Poema contorquet vibratque cirrhos? si resolverit: nodo volet ligari fibulaque constringi. Iam displicebit syrma, iam fluens vestis, auroque pictae fimbriae laborato Iam nasus ipse, Polybosus est, latus, plus aequo acutus. simus, olfacit Momum emunctus Omnis forma ducitur probro. Fastidiorum tanta tamque monstrosa foetet [Reg: fetet] voluptas POE. Taediis putes ungi: et cum cruentos inserit metris ungues mor bo levari: SCA. Plecte suberi iactu, tam faeculentum lividumque Sutorem POE. Plorante lesso, lessus, inquit, est mollis. Ridere malim gratiosus. Idemque ringetur ore, seque coget in nubes, ridente Phoebo, Sic fricatur a votis, iraque moesta tetricaque lascivit, et odit omne non suum miser Fungus. Atqui nec artis est, nec ingent plumbo gravare lancem, turbidoque Saturno implere rugas, a Catone formatas. Sed in Tabella suscitare. quod vivit, sed penicillo provocare Naturam, hoc Sutor artis est, et ingent Mome. SCA. O Mome Sutor, POE. Mome Sutor. SCA. O Mome.
Fallacis Vvas Zeuxidis.
Mendacium iocosum
Quod passeres deceperat
Pendentibus racemis:
Decerpsit Auster humidus
Heu! saevus esuritor,
Nimbus Tabellam perdidit,
Et alites fugavit.
Est ubi, cum scitur Zeuxis, quaeratur Imago
Zeuxidis. haec, inquis, Vitis, et Vva fuit
Prodi: te Concha decepti Vinea Sturni,
Atque oculis potuit dulcis Imago bibi.
Audio, quod narras. Hoc non minus: improbus Vvam
Expressam foedo diluit imbre Notus.
Vastatus paries, et vere pensiiu Hortus.
Damna vetustatis VITIS et VVA tulit.
VELO Parrhasius latente Zeuxin,
Picta Zeuxis aves fefellit uva:
Vva purpureaque, caerulaque,
Fixa in pariete mitibus flagellis.
Quae non tam radiata penicillo.
Quam Thyrsi potuit stylo videri.
AH! NIMBO PERIIT VORANTE TOTA
HAEC VINDEMIA NOBILIS COLORUM
Zeuxidis Vva tuis gemmis praefertur Iacche,
Vva quidem tantum picta, merusque Colors
At quovis, si non caruisset Odore Sapore,
Vinum Cos poterat dulcius inde premi,
Gustavit Passer: quanquam [Reg: quamquam] velocior Auster.
Praerepta bibulam vite fefellit Avem.
Helluo ventus erat. Siccum et spectabile Vinum
Ebibit. a pluvio putruit Vva Iove.
Antiquitatis ista praerogativa est;
Vvas comesse, quas coloribus Zeuxis
Implevit. is tam musteos sua fecit
Manu racemos; ut volatici fures
(Quos inter est et innocens avis passer)
Totis diebus pectinaverint rostro,
(Et pectinabat saepe saepius passer)
VAH! Bruma totum tabefecit Autumnum.
Priscis sepultis Iunior
Florere coepit AEtas
Durerus absque circino
Qui CIRCULUM creavit
Colore clarus ANGELUS.
Colore Pisanelli,
CALLOTUS, Ater, Candidus.
Bolsu vertii, RUBENI,
[Gap desc: short poem]
In Veterum famam docti fluxere Nepotes,
Ingenio, manibus, moribus, Arte pares.
Quis nisi DURERUS potuit sic ducere Sphaeram,
Vt manus una sibi Circinus ipsa foret,
Quod fuerat quidam Cois, hoc ANGELE Romae,
Hoc Florentinis es PISANELLE Rosis:
Hoc nobis Lotharingus erit CALLOTVS, in aere
Aureus; et vivo Belga colore RVBENS.
Discedunt Veteres, et in theatrum
Personae veniunt Recentiores.
DVRERVS digitum movens in orbem,
Hic est Circulus, inquit, ET RECESSIT.
Prodit ANGELVS, ingemitque moestum:
Sic vivit moriturus; ET RECESSIT.
PAVLVS ecce RVBENS, Silete, clamat;
Sic vivi moriuntur; ET RECEDET.
Iamque adeo Veterum, velut umbra, evanuit aetas:
Altera nunc nostro pullulat herba solo.
Circulus ALBERTI solo carbone notatus,
Annulus est digitis, Norica Virgo, tuis.
Alter apud Tuscos Zeuxis Pisanelle vocaris,
ANGELUs VRBINAS nomen Apellis habet.
Quis placeat magis, anne Rubens anne albus. an Ater.
Hic PICTOR triplex, est simul ipse Color
Truduntur Anni. trudit Artifex primum
Secundus; istum tertius; Novi priscos.
Pygmaeus ater CIRCVLVSQVE Dureri
Vincant Catenas et Cycopa Thimanthis [Reg: ?] :
Sic Raphaelis Itali PVER, grandem
Virum Theonis nempe Belga famosus
RVBENS, Apelli cedet, immo non cedet.
VAH! quae per artes it reditque vertigo!
His Palma nunc addicitur,
At quam diu virebit?
Vertente caudam saeculo,
Vix amplius virebit.
In plurimis Provinciis
FUISSE nescientur.
Obliviosus nominum
Illos vocabit OLIM.
Istis astra micant, hos gloria floribus ornat:
Et nardo et violis, et casia et Cyane,
Et Myrto malisque: sed o quo gloria tendis?
Nonne brevi dices: Nos quoque floruimus:
Exactis octo lustris, sistetur imago
Nobilis a docta suspicienda manu!
Nomina quaerenti Auctoris, tibi ficta dabuntue:
Hanc pinxit GAIUS RESPHA CLASOMENIUS,
His Actoribus explicata Palma.
A summis datur infimisque. Vivant.
Regnent, et populi per ora currant.
Atqui post aliquot superba messes,
LAVS cum messe cadet; putrisque famae
Cristatum caput et decoris alas,
Et linguam BONA VERBA nunciantem [Reg: nuntiantem] ,
Longa oblivia mortis amputabunt.
Omnibus in Silvis horum penetrabilis Echo
Nomina percussa rupe sonora canit.
Dic mihi quid vox est, nisi flabilis aura? quid aurae
Aura? quid hic est, quem Vocis Imago canit?
Post aliquot soles occumbet fama; NIGRIQVE
Tam nigrae fors fuerit, quam fuit ipse niger.
Quis pinxit, quaerent aliqui; responderit Heres;
Aleph Beth Gimel, Sic mihi dixit Avus.
Hos noster Orbis basiare dignatur.
Horum ferina fertilis, pepo maior,
Lactuca Tusca, brasscaeque sunt latae.
Nam quid Nealces, Pausias, Pason? isti
Faciunt utramque paginam triumphalem
Sed auguramur, quod licet. trahent olim
Et hi suam rubiginem super saxo.
VAH! dicet ille et illa quam rudis Pictor.
Quod frendeas, res maxumas
Quandoque parva vastat,
Smyrnaea certe Carmina
Non struthio voravit.
Sed una tantum SYLLABA,
Sed nequior trecentis
Illam trecentis felibus
Vt Dii Deaeque perdant.
[Gap desc: short poem]
Ingemis auditis? audi peiora: peritur
Turpius, in lucro est mors miseranda minus,
Smyrna. Rhodos, Colophon, Salamin, Ios, Argos, Athenae.
Te sibi quisque Deum Civis, Homere, rapit.
Adde: quod et fures rapiant tua carmina mures,
Et quaerant flavum cum tuo Ulysse favum.
Laudo: sed ignavis indignor felibus, Illae,
Olim debuerant hanc iugulasse gulam.
Fumantem movet aemulis salivam:
Quod sublimia, ducta ad umbilicum,
Albo pumice rasa, digna cedro,
Cum probro monumenta destruantur.
Doctos Iliadis sacrae labores,
Rosit Mus opicusque putidusque,
Quid vivis Cate? cui bono creavit
Te Natura? vorare Mus HOMERUM!
Quid? quod ab indoctis Docti crucientur? Homerus
Iam non respondet [Gap desc: 3 words]
Quae Fera divini coelestia vincula Vatis
Solvit? hyaena, bison bubalus, ursus, aper
Bellua qua? quid Musa iubes expromere? taedet,
Et piget atque pudet dicere: Musa sine.
Bellua qua,? pudet ah! quae bellua? ridiculus Mus.
Quis posthac saevos arguat esse Catos
Et hanc propino nauseam. Sit ex arte
Opus politum, Palladisque nocturna
Fragret lucerna: non potest ab infami
Perire dente? testis ILIAS caeci
Oculus Poetae: quem trifurcifer scalpsit
Bibliopibulus eruitque psicharpax.
Ne obstitere perditissimae Feles.
VAH! Quid POETA non Poeta sperabit?
Cruciantur ubi sunt.
Macer MARO disparuit,
Et cum Marone Dido:
Pinguisque FLACCus Cerbero
Vt porcus immolatus;
Nasonis elegantiae,
Rhamnusiae Tibulli,
Propertianae Cynthiae,
Et Lesbiae Catulli.
Quem tantum Finxit sibi SEXTO AEneidos Orcum?
Mortuus ah! verum iam videt esse MARO.
Maecenas atavis Rex regibus edite, FLACCUM
Huc quoque vidisti praecipitare tuum.
Non superest Naso, non ille Propertius Umber,
Cui tenero cordi Cynthia sola fuit.
Sed neque Veronae superat genialis Alumnus.
Cumque tua Nemesi, moeste Tibulle, iaces.
Iam nullas canit eclogas Maronis
Famosus Melibaeus, aut Menalcas
Plus quam Tantalea siti laborat
Fracta tristis Horatius lagenae.
Nasones quoque transiere, et una
Dulces nequitiae Tibullianae, et
Nequam stultitiae Catullianae, et
Stultae laetitiae Propertianae.
Ille ego qui quondam Gracili modulatus AVENA
Dicere iam cessas; Arma virumque cano.
Et tu FLACCE iaces, Epicuri de grege porce.
Infernoque EPULUM das epulande Iovi.
O! bene, quod vivens lessum sibi fecerit ipsi,
Qui periit gladio, NASO Poeta, suo.
O! male, quod sero vestros Mors carpsit amores,
Docte CATULLE tuos, culte TIBULLE tuos.
Et Mantuanus occinens sibi Lessum
Olor senilem, cum dolore decessit.
Lyra Venusina iam Proserpinam mulcet,
Si fallit aureis; est Megaera, quae plectat.
Focus TIBULLI friget. Vmbriae valles
Suo carent Aurelio; suos tristis
Luget Catullos Lesbiasque Verona.
VAH! ipse longo NASO ductus est NASO.
Pincerna Vatum PEGAsus
Confossus ense Turco:
In posterum quid nectaris
Sicco propinet ungui?
De pelle caesae belluae
Non Mantuana Musa.
Sed forsan indoctissimus
Vestitus est satelles.
[Gap desc: short poem]
Pegasus Othrysii porrectus acinace Turci,
Dicitur in bifido procubuisti iugo.
Iam non fatidicum movet exhalantia numen
Stagna, nec hinnitu Phocidos antra replet,
Viscera sparsa iacent, divulsaque ab ossibus ossa
Et qua debuerat pelle Poeta tegi;
Forte Poetarum Momus vestitur; et istum
Turpe rudens Asinus corpore gestat EQVUM
Felix bellua Persei lupatis,
Cuius Bellerophon volavit alis
Poenas Threicio dedit Tyranno
Stratus PEGASUS, inque mill [(reading uncertain: unreadable)] frusta
Concisus vomet entheum liquorem?
Illum non utinam STUPOR comesset
Cui nomen proprium excidit Melampi
Qui nullum, nisi scripserit, salutet.
Illum illum tigridis lactarunt ubera, qui te
Confodit centum Pegase vulneribus.
Ergo iaces nullasque fremens sitientibus undas
Elicis, aetheria digne Caballe plaga.
Exuviasne tuas infamis Lictor habebit
Non potius Thorax Virgilianuus erunt?
O scelus hac Mopsus gradiens in pelle superbit
*Vide, dicens, quod sum ego mire Poeda felox.
Lugete Vates, PEGASVM, decus vestrum,
Agit bubulcus Ottomannicae caulae,
Sub Machomete fustibus trucidavit.
Triste hinniebat Quadrupes, Adhinnite.
Ictus tremebat palpitate nil posthac
Fundet liquoris: iam sitite. detracta
In pelle sese iactat ambulans STIPES!
VAH! hoc Poetae sustinere vos probrum!
PARNASSUS ipse evanuit,
Videntibus Poetis:
Exaruere laureae,
Stupentibus Poetis.
Fugere serta Bacchica,
Gementibus Poetis;
Striges tulerunt barbita,
Frementibus Poetis:
Quid mihi Parnassum toties cantastis [Reg: cantavistis] Amici,
Ille tamen nunquam Collis in Orbe suit.
Dixistis: certa, ventet Peneia Daphne,
Velabitque tuas casta puella comas.
Credidimus: sed nulla fides. Peneia Daphne
Nulla venit, Daphne Thessala nulla venit.
Adde: quod et digitis citharae parere recusent:
Fila tremunt ceu mors unguibus illa trahat.
PARNASSUS, DEUS OMNIUM DEORUM,
IN QUAS NESCIO SE MIGRARIT ORAS.
Ingens cordolium omnibus Poetis,
Vili straminis orbe laureatis.
DAPHNE, DESIIT ESSE VIRGO DAPHNE,
Sunt fractae citharaeque tibiaeque,
Dic porro, quid agent in Vrbe Vates?
Si recte memini; famem fricabunt.
In qua Valle latet Mons, de quo PUDLIUs olim;
Pandite. cum dixit, nunc Helicona Deae.
Fugit, ut et LAURUS coguntur tempora Vates
Glandibus (o sertum!) cingere Chaoniis,
Tam nullae crescunt hederae sub Thocidos antro:
Quam nullae Oetaeo Caucaseoque iugo:
Quodque ego detestor, mota Testudine, tristis
Clamor, et horrendae Vocis imago redit.
Iuvate vestra bella monstra cantantem.
Musae iuvate, Si fuit; fuit vester
Biceps, tricepsne, centicepsne Parnassus?
Quid sunt sequaces ductilesque per rupem
Herbae canoram? flore quis suos unquam [Reg: umquam]
Virente crineis [Reg: crines] gratiosus incinxit?
Falsorne? an aurem dulce ludit Euterpe
VAH! plena nugis mentientibus plaustra!
In tesqua versus degener
HORTUS Novem Sororum
Daphnen fugarunt floridam
Lappaeque carduique,
In quo frequenter anguipes
Serpebat herba clivo;
Vrtica crescit noxia,
Et igne peius urit,
[Gap desc: short poem]
Sed neque iam primae sortis Topiaria cerno,
Aspera nec Clariis floribus arva fragrant.
Ante quidem thymbra, lauroque, thyoque virebant:
Nunc tenet obsessos plurima lappa toros.
Serpylla, et faciles hederas in vincula duci,
Saeva trucidavit diripuitque manus.
Vrtica in thalamo dominatur adultera Florae.
Non facile atrecteis Pieri,; urit enim.
Qui quondam fuit Hortus, est Eremus
Portentum prius elegantiarum.
Nunc compendium inelegantiarum,
Ductis sentibus impeditus horret.
Nec Bacchi coma, floridove myrtus [Reg: murtus]
Lascivas hederas amore nectit.
Linguis pullulat Herba virulentis.
O! ne tange malam: urit, urit, urit.
Dicite Castalides, quis vestrum perdidit Hortum?
Quis casiam. et costum, et cinnama vertit aper?
Omnem tam subito laurum exedere capellae.
Quid facit in prato cardum Aonio?
Quis colles fertis nubentibus inter dixit?
Vlmum cur refugit Vitis amare suam?
Scilicet Vrticae stimulum aversata Thalia,
Vt mala me (Dii te) Bestia mordet! ait
Intremus HORTUM, quam Favonii pronum
Suaviantur ore! laeta sunt Tempe
Heliconis. aether ridet, et sacris ningit
Rosisque liliisque, contubernales
Palmae susurrant; populique suspensae
Fagique et alni, provocantibus flabris,
Fagos et alnos, populosque solantur.
VAH! tristis Ironia amara valde. Vah!
Ah! execratas [Reg: exsecratas] DELPHICVS
TRIPUS stat inter ollas,
APOLLO rursus pastor est,
Sedensque tondet agnos.
Polluta Cyrrha texitur
Telis aranearum:
Victrix Arachana Palladi
Insultat exsulanti.
Delphicus ille Tripus, qui quondam oracula fudit,
Impositus flammis rustica pisa coquit
Pascit Apollo greges, notisque Amphrisius arvis,
Lanificas empta forfice tondet oves.
Quid? quod in Aoniam penetrarit Aranea Cyrrha,
Venati Musas cassibus ausa suis.
Tela Minerva iacis? telam cave flava Minerva:
Figet enim tela pectus Arachna tuum.
Delphorum Tripodem Faber profanus,
Et contemtor [Reg: contemptor] , in ordinem redegit.
Sub fago sitit, esuritque Apollo.
Nodoso quoque scipione nixum,
Vidi pascere Myrtili bidentes;
Arcanisque cubilibus Minervae
Oppandi laqueos, quot a trecentis
Annis nexuit impudens Arachna.
Quam verum optasti Delphis tibi dicere, sordet
In manibus crudi fictilis Olla coqui.
Si quaeris, quid agat noster crinitus Apollo:
Hoc tantum possum dicere, pascit oves.
Interea petulans it rupit in Exsulis [Reg: Exulis] aulam,
Liminaque obstructis clausit Arachna plagis.
At tu exclusa fores frustra Tritonia pulsas.
Cessa: non aperit Lyda puella tibi.
Mentitur autem Rumor in suum collum.
Adhuc futura pandit illa, quae Delphis
Servatur OLLA [Reg: ILLA] , plena mystici fumi,
Apollo dives nulla pascit armenta:
Sed in reducta valle barbiton pulsat,
Nec involuta Cyrrha retibus squallet!
Aranearum, sed tapetibus fulget,
VAH! tristis Ironia amara valde. Vah!
Fons CASTALIS, fons CASTALIS
Amisit omne numen.
Limosus haeret margini
Vulgaris instar undae.
Nullius oestrum Spiritus
Concussa ripa sentit;
Pigroque marcens alveo
Aquas trahit profanas.
Fons Aganippaeus, sancti vindemia Phoebi,
In faeces olidas transiit, inque lutum.
Non illo magis alta palus Maeotica marcet,
Quaeque putres ranas tabida nutrit aqua.
Quid moveam St agnum? nulla tamen arte movetur.
Non est in toto vivida gutta Dei.
Accubat in ripis. ut fessus messor in agro,
Et dormit somnum languida lympha suum.
FONS, qui Pegasidum replevit Vrnam,
Quondam splendidior vitro trigono;
Nunc est tubere tetrior [Reg: taetrior] palustri.
O fons! Blandusiae supra nitorem,
Quondam perspicuusque limpidusque
Nunc infra vada pigra stantis undae,
A fundo, vapidusque luridusque,
O iam non AQVA VIVa, sed cadaver.
Castaliae lymphae, quondam libamina Vatum,
Moerent, et nullo numine ripa salit.
Vidi ego, cum nuper Fontem spatiarer ad illum
Horrida quam turpi squalleat unda situ.
Non caluit gurges, nunquam surrexit arena,
Non fluctus bullis intumuere novis.
*Nec Lethen magis esse soporiferam puto possum hoc.
Scribere carmen vix, cogito quando de eo.
Pimplaeus humor, humorille Pimplaeus,
Mutare mentem mollis Vnda, quam lambunt
Avidi Poetae; funditus profanata
Latet sub ulva, nilque distat a vappa;
Nec concitatis fons inaestuat spumis.
Quanquam [Reg: Quamquam] inde sumas mille congios, semper
Pumex manebis, siccus, aridus pumex.
VAH! Hippocrenen Gurgitis Caballini
Sic, unde Divum munere
Soli bibere VATES;
Boeotus inde turbidam
Quivis Camelus haurit:
Sitim levant et Arcade:
Lyram subinde pulsant
Hinc spasmus ille versuum,
Strumaque pessimorum.
Dum furor hoc olim coelestis in amne natabat;
Hinc, donec vomeret, quisque Poeta bibit.
Ast ubi turbatus liquor est potante camelo,
Intactam praefert quisque Poeta sitim.
Illo fonte bibam? quem longis auribus haurit,
Sileni sonipes, Alphesibaeus o)/nou.
Iam non miror ego passim tot carmina vendi,
Incusso colapho quae mereantur emi.
Isti prostituam meos calores
Naturamque Poeticam lacunae?
Si quascunque feras lauet. laventur,
Sed quae carmina? carminanda: quaeque
Peius dicta sonent, in obsoletae
Nodis ilicis hirriente serra.
O! Si Vatibus his cacuminatis,
Musae pro strophio darent echinum.
Denique quis, dixi, bibat hanc sine nomine vappam!
Quanquam [Reg: Quamquam] olim (memini) saepius inde bibi.
Sic ego: cum turpis vervex, et crassus et ingens
Haurit eam Gibbo stante Camelus aquam.
Accurrunt Asini bipedes, et amica luto sus.
Inque palude canunt; o glaciale chaos?
O vere deformis hyems [Reg: hiems] ! o flabra trionum!
O nequam versus! o
Quisquamne sanae mentis, instet haurire
Sudans et algens, tam putrem vadi limum?
Deoque cassas e paludibus faeces
Libet, camelis commoventibus Lympham?
Aurita quin et acris ingenI mula,
Constanter inquinata proluit labra.
Mox stans in uno, mille porricit versus.
VAH! quas polentas, quae venena fungorum.
Obmutuere TVLLII.
Obmutuere Crassi:
Hortensii, Sallustii.
Altum silent in Vrna.
Famosa ROSTRA Rhetorum
Pessum dedere Gotthi;
Vertunt in usus pristinos
Recepta frusta Nautae,
Tullius eloquii pelagus diffusius olim,
Siccior est topho [Reg: tofo] pumicibusque cavis.
Siccus es Hortensi, Sallusti, Crasse; nec ulli
Ex cine. iam. facto gutture verba fluunt.
Quanta quies Romae! Venti posuere Forenses.
Nulla in facundo gurgite Caussa natat.
Quae vetus in fluctu populari Rhetor agebat,
Mersa nigris Thules ROSTRA feruntur aquis.
Non crassum queror aut perisse Crispum,
Te te lugeo flende, MARCE TVLLI,
Sica Popilii peremte [Reg: perempte] serui,
Non tantum tua Villa Tusculana
Antiquo Domino caret: sed ipsa,
Quae te Rostra tulere personantem,
Postquam et murmura Fulvia tulerunt;
Piratae rapuere sanniones.
O! fortunatam natam me Consule Romam!
Hoc olim: seq nunc Marce diserte taces.
Sunt muti cineres, quos urna Hortensius efflat,
ET IAM DE CRISPO SCRIBITUR HISTORIA.
Heu pudor! in Latiis saltavit Simia Rostris,
Vrsa peroravit, Vandalicusque Catus,
Istane sunt igitur famosae frusta triremis:
Caesa manu toties Rhetoris. icta pede:
Facundus oris et disertus Arpinas.
Tacet resectus colla, mutus ut piscis.
Sallustiana fama cum Iugurthino
Sopita bello, conquiescit in castris.
Quae Leguleius Rostra pressit Orator,
Piscator avexisse fertur Hollandus;
Frustis carinas navium resecturus.
VAH! forte Rostra remigans capit salpas.
Scazon: proterve Rostra fingis abrepta remo manuque Martia Batavorum, Nam quando Tybris [Reg: Tibris] viderit peregrinam classem secantum liquidam viam Germanorum per aequor quo sinu maris clausi in se reducto, nobilem Cathedrarum texere praedam? cuius Insulae fundo primum intulere? Nauta
qui vocabatur? SCAZON. Divino tantum.Rostra si quidem saevo convulsa ferro, rursus e foro tracta subiere pontum: frustra certius certo; venisse doctos auguramur ad Belgas. Nam quae sub astris comparetur huic genti, virtute, dignitate, legibus,bello, scientiaque, gloriaque navali? Spatiosa veris terga Nerei rostris proscindit, exercetque subditos campos.Insternit Altum molibus, natantesque animosa late vectat alveo silvas. Ipsum videtur expulisse Neptunum hereditate Patris, et suo regno. Mediis in vndis nuptias Napaearum piscatur. Omnis Nympha cum choro Phorci pendit tributum, caerulique Tritones famulare iunctis offerunt tubis cornu. Qua Phoebus ignes condit, et coruscantem mergit quadrigam: quare nascitur somnum excussus, Auroraeque lachrymas [Reg: lacrimas] siccat; Mare Belga fraenat [Reg: frenat] et capessit Hollandus. Hic, si quis ullus abstulitque fregitque florentis Eloquentiae sacram sedem. POE. Ah! illa Rostra: quae sonora verborum torrente pleno lacteoque inundarunt, Vbi sorensis Tulliana maiestas, gravitas Catonis copiaeque Gracchorum, et Laeliorum,Caesarumque regnarunt. SCA. Fortassis Abderita natus in Mydae [Reg: Midae] optantis aure, patriaque vervecum; exasciata, dedolata fragmenta, in antra vertit frigidasue cisternas. POE. Acumen istud crassioris est nasi. Refer hoc Amyclis, et labella compesce.
Fabri disertum filium,
FABRVM Philippicarum.
Angina pridem seria,
Non ficta strangulavit.
HIC EST, HIC EST DEMOSTHENES?
Ancilla monstrat olim:
Sed iam licebit quaerere;
VBI ERGO SUNT ATHENAE!
Atticos Orator, princeps incude relicta
Factus, et indocti gloria docta Fabri:
Tutius o quanto tractasset forcipe ferrum,
Quam quod Agens caussas AVREA verba dedit.
Mentiri nocuit. periit miser: idque Figuris
Omnibus atque Tropis Parca Pelasga probat,
Quid prodest DICITO OSTENDI? quod garrula quondam
Fecit ad undantes Hydria fontis aquas.
Facundissime Cecropis Nepotum:
Qui tot crimina tristium Reorum;
Vt fert patria terra, palliatus,
Verbis consiliisque palliasti:
Exsul denique nudus interisti.
Et tunc nulla puella dixit: Hic est,
Quem monstro tibi RHETOR. [Gap desc: 3 words]
bene dicit iste Balbus.
Forsan adhuc magni stupeas Demosthenis artem,
Qui linguam ad cotem Blaesulus exacuit;
Argentangina, morbo peiore, peremtus [Reg: peremptus] .
Finis in exsilio Rhetoris iste fuit.
Frustra Antilla manu protenta perstrepit; Hic EST.
Hic terror, Macedum Magne Philippe, tuus.
Monstraret Tumulum saltem, libramque vel unam
Pulveris, aut dentem, qui genuinus erat.
DEMOSTHENES orare iussus, [Gap desc: GR]
(Namque hoc crepabat millies) [Gap desc: GR]
Inter -- repente faucibus stetit -- tractis;
Retroque lapsus, [Gap desc: GR] dixit extremum.
Laudatus ante, cum suum [Gap desc: GR] belle
Audisset; olli cor movebat, ut tauri
Profecta; palmo sesqui pectus extabat [Reg: exstabat] .
VAH! blaese, fama sic puelle lactari.
Zeno, Thales Milesius,
Solon, Bias, Cleanthes;
Barba SOPHI spectabiles
Instar trucis Cometae:
Postquam canora pulpita
Stravere disputando:
Tandem catarrhis obruti
Tussire desierunt.
Ad sectas venio bacchantes more Cleanthae,
Et Chrysippaeae nomina nota Scholae.
Barbati! Proceres, quibus HIRCUS ab ore pependit,
Mixta decussatis Lana caprina pilis.
Voluebant grandes Nugas de Corpore Quanto,
De Mundi cunis, de Genitrice Maris.
Dum clamant, agitantque manus, rumpuntque columnas,
Ilia ruperunt; Stamina Parca. iacent.
Quis nunc excutiat scholas Sophorum?
(V G.rancidi BIANTIS,
Qui secum sua semper obsoleto
In dorsi cophino tulit) supersunt?
Mors rixantibus intulit Sophisma.
Aut vis, dixerat, aut, amice, non vis.
Sed non vis: (comes ire Mortis) ERGO
Vis. Si vis: (comes ire) VADE MECVM.
Huc coliphia pessima carminum, Ad anteiquum aevum [(reading uncertain: unclear printing)]
Tendimus? horrendos imus enim adque Sophos.
Quorum atro mento barbas (mirabile dictu)
Naturae manus inscripserat in folio.
Ructabant Verum: nunquam non ore spuebant
Docti aliquid; gnari et dinumerare atomos.
Sed quo versibus his miserabilibus crucianda
Monstra haec venerunt denique? mortua sunt.
Favete linguis Manibus parentamus
ZENONIS, et Zenoniani ARISTIPPI.
Ollis scatebat sub veterrimo mento
In utramque partem disputanda barbai
THESIS, Sonabat ore tussis hirsuto.
Conchyliata diluere gutturem sputa.
Sed dum ore, NASO, disputantque sputantque,
VAH! mors salivam, quae fluebat, abstersit.
RUbiginose serve, loripes Scazon, quae verba promis?gutturi meo guttur sapit. SCAZON.Meoque gutturem. Gulam Plauti petessit illecebra.Peluetusta delectant ramenta multos gnaritatis anteiquae.POE. Audire malim stupeae sonum linguae.SCA. Non ipsa Aedon blanda Thraciae pellex, devirginatam se gemens, mihi mossit tam mustulente vinulam voluptatem. POE. Horresco: cessa. SCA.Tamne squalis Evander tibi videtur, Enniusque contagu spurcificus, ut quae metra detenebravit, decoriterque rasa concelebrescunt, ceu spectra volcanosa durus inciles. POE. Quid dicis? SCA. Obtutescae spectiles versus Turpilianes, Unimammiis [Reg: Unomammiis] scriptos. POE Quid dicis? SCA. Ille cum sipabat [Reg: supabat] in terra sub iliceto; vel sedebat in solla: dulce malacissans vanitudinis carmen expector abat. ore dein columnato iterum sitebat, tam quietus, ut strigor obnoxiosus oceis passe sirpatum Vatem tremore crederetur incusso. donec recesset languor ille divinus. Ad se reversus cernuabat.POE. Occidis Absiste Scazon. SCA. Ex Lucretio spersos [Reg: sparsos] sicilio, flores, optumeque olescenteis [Reg: olescentes] , ephebitati plectiles coronandae. POE. Silices loquendo proiicis, spuis saxa: Iam nunc severe comminatus edico omitte priscis inquinare me verbis, rotunda,plana, clara, tersa conquire.
In qua vetus computruit
Antisthenes cavernat
Quo Morio Democritus
Defecit in cachinno?
Silvaeque TRUNCUS Stoicae,
CANISQUE Palliatus?
Versare suetus DOLIUM,
Vt Sol suam quadrigam.
Ipse Crates Antisque thenes sub Cespite faetent [Reg: foetent] ;
Iste suae vitae prodigus, alter opum.
Tandem Democriti lassatus pulmo resedit;
Cui totum et tantum Vivere risus erat.
Testae habitatorem Cynicum porrigine plenum,
Diogenem occidit sesquitanina fames.
Mirandum est, quali STUPOR hic regnarit in aula:
Sole movente suam, movit et ipse suam.
Non omneis [Reg: omnes] cinerum movebo fossas.
Inquiram tamen, an profundi Orbis
Risor Democritus, sit insepultus.
Fertur tantum habuisse splenis unus,
Quantum mille homines, in officina
Nutriti modiis facetiarum.
Sed quid Diogenes agit Molossus?
Quod praesepe vorat? quid Vmbra latrat?
Sic age deinceps Musa mea, exhululans mihi dic: quo
Venit praeceptor rabula Diogenis?
Et qui perpetuo ridens sursum atque deorsum
Mundum irridebat risibus assiduis.
Et qui macra prae ariditate friabilis, omneis [Reg: omnes]
Rictu allatrabat dolio in exiguo.
Nonne suo in stabulo periit cum straminibusque?
Quonam alio huncce Canem carmine namque canam?
Scazon. probasne Disticha ista lasciva, et nequiter proiecta. SCAZON. Nequius quidquam excogitare possit ulla Medea! aut duriusue tristiusue,quam versus, quos ludit ista (pane dixerim maecha)Sed feminarum quis reconditos sensus exploret augur,indolemque describat? quidquid libido suaserit, procax audet impune sexus, ridet, inque neglectu nomen decusque quaerit, et petit plausum. POE. Omitte ringi. Nunc opus lacertosis, Scazon, lacertis, sarculum solo merge. Everte marris et ligonibus sacra illustrium sepulcra Stoicidarum SCA. Industriorem non habebis. POE. Ad furcas, cruces, triremes,inque pessimam pestem, cum tam vetusto, mucido,scabro verbo. Me teque iuxta fabulam dabis Musis,Desiste tandem. Symmachi tui rident industriorem.SCA. Iuppiter feri saxo si non monenti paream. Iubes terram euiscerari mortualium? Factum puta. Sophorum lineas veternosas, et obsoletos heic vides Caprimulgos.
POETA. Argute Scazon, Oedipum tuae mentis immitto Sphyngi litterariae noctis. Scrutare Calvas, uncialium tectos sensus notarum Mortis augur indaga. Interpretare, quos legis, characteres. SCA. Quando remordet ista funebris cura, extemporalis factus ecce sum Mantes.
H. P. E. A. S. C.
N. V. F. ***** F. **
*** H. P. E. ** D. ***
****** T. P. ******
***** AE. S. C. ****
** H. S. S. T. **
* F. ** H. S. Q.
* C. A. **** C. *****
C. O. E. O. ****
HEIC. POSTUS, EST. ANTISTHENES. SOPHUS. CLAUDE.
NARES. VIATOR. FOETET. * FOETET.
HEIC. POSTUS. EST. DEMOCRITUS. * TOTUS.
PULMO. * AEGER. SPIRITUM. CACHINNAVIT.
HOC. STOICORUM. STIPES * TRUNCORUM.
* FIMETO. * HOMO. SECUNDUM. QUID.
* CITER. AUTEM. ** CANIS. *
COLORE. ODORE. ET. ORE. **
Dic quo cubet sub cespite
Silentii Magister?
Nunquam satis leguminum:
Nil ausus esse pulpae.
Quae seminudi Socratis
Spelunca condit ossa:
Vbi uxor eius putida
Caputque trunca --- tippe:
Sed neque PYTHAGORAM violento mortis ab ictu
LITTERA defendit PYTHAGORAEA suum.
Qui parce caenavit [Reg: cenavit] , olus, lenteque comedit
Lentem, quippe memor: NE QVID in ore NIMiS,
Te quoque Calue Senex Sapiensque vocate, cicuta
Sustulit, et nemo SOCRATIS ossa tulit
XANTHIPPE periit, placidi Iovis improba Iuno,
E scaphii toties vindice nube pluens.
Quid piscis Samius silet: quid ore
Clauso Pythagoras facit, stupendus
Verborum Euclio: diis famem malignis
Vovit, sustinuitque contumacem.
Arsurus Siculo prius iuvenco,
Quam cocti bovis ore polluendus,
Pol! quid Socratis Vxor, aurearum
Xanthippe facit ????? feminarum.
* Qualiter est moriens quoque mortuus in sabuleto.
Qui vivens vixit, nomine Pythagoras.
Hic numquam (sic me dii ament) olera atque legumina
Ad satiem audebat deiicere in stomachum.
Non minus exstinctus pater ingens Socraticorum est:
Quanquam [Reg: Quamquam] hilaris Stygias ivit et ad tenebras.
Viderit autem Hecate, Coniux ubi sit Xanthippe:
Quae quia erat mala tam est digna quoque hisque Metris,
H. E. S. Q. P.
G. L. P. S. V.
V. V. O. E. S.
I. P. F. R. Q.
***** S. S. ***** C.
G. V. ****** S. ****
***** H. F. E. ****
********* F. S. *****
H. D. D. D. *****
******** X. P. ******
HEIC. EST. SEPVLTVS. QVI. PIACVLVM. GRANDE.
LOQVI. PVTAVIT. SI. VEL. VNICVM. VERBVM.
ORE. EXCIDEBAT SOMNIANTIS. IN POENAM.
FABAS. REMOVIT. QVATTVOR. * SEPTEM.
SOLITVS. COMESSE. GASTRIMARGVS. VT.*
HEIC. FERTVR. ESSE. FILIVS. SOPHRONISCI.
HEIC. DIRA. * DEIRA; DIRA. XANTHIPPE.
* PROTERVA.**
Plurima desunt.
Dic: quid Platonis manserit
De MAXIMO PLATONE?
Quam Gallus implumis, bipes?
(Cur non et ocreatus?)
VAH! VAH! HOMO PLATONICVS!
Coenandus in culina.
Gulae futurus gratior.
Quam ferculum Thyestae.
Eloquar hoc etiam, licet indignentur Athenae:
Divinus periit, disperiitque. PLATO
Pro caeli terraeque pudor! Sophus omnia novit.
Cur igitur nescis, mi Sophe, quid sit Homo?
Est, inquit, animal generosum, implume, bipesque,
Sic scio, quid gallus; non scio quid sit HOMO.
Aut serte hanc hominem fas est apponere mensis:
Nec tamen aversos sol revocabit equos.
Nunc intrabo Sacrarium, quod olim
Sparso ture colunt Athenienses.
Salve MAGNE PLATO, Magister Orbis.
Dic: quid est Homo? GALLVS ABSQVE PLVMIS,
Toto pectore rideamus omnes.
Salve MAGNE PLATO, Magister Orbis,
Dic: quid est Homo? gallus absque plumis.
TOTO CORPORE PRANDEAMVS OMNES.
Comere Musa comas iterum fuligine tersa
Pulcrior [Reg: Pulchrior] . Ecce Plato nunc adeundus erit.
Quaeramus tumulos: certum est latitare sub uno
Illum, qui NATVM scit reperire BONI:
Gallinaeque Virum nudatum vertice cristas
Exaequans Homini, perdidit OMNE GENVS.
Siccine definis Hominem Sophe Magne? Platones
Innumeros tales Atreus ipse vorem.
H. F. E. M. P. S.
I. **** V. ****. L. ***
S. ****** B. ***** M.
C. P. S. M. V. ***
*** L. P. A. ****
HEIC FERTVR. ESSE MAXVMVS. PLATO. SITVS.
IMPLVMIS. ** VIRILITER. LVMBOS.
SVCCINCTVS. ** BIPES. ** MANE.
CANTV. PERACTO. SI. MOMORDIT. VXOREM.
* LAETVS. PRAELIATOR ARGVTVS.
Ieiune Lector, quid Platona derides?
Assatus est Homo iste: calcea dentes.
Natum Stagirae, gurgite
Euripus hausit alto.
Tunc passus AR -- LES syncopen.
Vitaeque Nominisque,
Muscas cadenteis [Reg: cadentes] tutius
Fixisset otiosus;
Quam quod maris reciproci
Eventilarit aestum.
Pauper Aristoteles, quo non est ditius ullum
Ingenium, mediis naufragus haesit aquis.
Fluctibus Oceani reflui lunaribus haustum,
Altera Lethaei torsit arena vadi.
Quid miser aequorei tentat secreta profundi?
Dilectae satius pensa tulisset Herae:
Quam quod in Euripo Maris indagaverit aestum.
Ille fit a luna percutiente caput.
Quicunque es, Palinure Nauta, siste.
Hoc portu situs est Sophus Sophorum,
Scrutantem vada caeca curiose,
Submersit Maris aestus; estque passus
Omnes tres Capitis, periculoso
Hoc in gurgite, Diminutiones [Reg: Deminutiones] .
Vnde ARISTOTELES prius, modo Arles.
Passim scribitur. HEIC CINIS QVIESCIT.
Quaero Stagiritam. frustra. Submersus in alto
Dicitur infelix occubuisse mari.
Qua patuit, totum complexus pectore Mundum,
Debuit in Mundi parte perire sui.
Numquid non poterat culices mactare rotundos,
Aut membra interea sternere sub platano?
Tutius hoc, quam quo refluum mare Cynthia cornu
Arietet, erecto scire supercilio.
H. F. E. N. S.
S. I. N. I. E.
C. T. D. F. R.
Q. S. A. I. F.
C. T. S. ****** S.
HEIC. FERTVR. ESSE. NOBILIS. STAGIRITA.
SEPVLTVS INTER. NAVFRAGOS. IN. EVRIPO.
CVIVS. TIMENDA. DE. FVGA. REVERTENTIS.
QVOD. SIDVS. AVRIGARET. IMPROBOS. FLVCTVS.
COGNOSSE. TARDVS. SE. ** SVBMERSIT.
Atqui sedenti profuisset, in cella
Vultus manusve defricare verrucas.
VAH! texuisset vincla syllogismorum.
Nunc cogitur quiescere
Argutus Ambulator:
Longaeque Sessor Porticus
Nolens Volens iacere.
Labuntur altae tegulae,
Et impluit Lycaeis:
Nil praeter atras noctuas
Stoae caverna nutrit.
Sic, quia non aliter fas est, a morte quiescit,
Invitus non mors, sed dolet alta quies.
SESSORES super ipsa suos, quam - longa recumbit
Porticus, immani pondere lapsa premit.
Aspicio lachrymans [Reg: lacrimans] destructa lycaea. sub udo
Impluvio, glacie septima bruma riget.
Vnica culminibus laceris quae noctua mansit.
Aera iam penna liberiore secat.
Iam nullum videas Sophum sedere.
Niti, currere, stare. nempe Parcis
Visum est, esse quietius, iacere.
Zenones, Senecasque Cordubenses
Involuit sua nunc abolla, FATVM:
FATVM, quod toties in ore, FATVM,
AEdes procubuere, Noctis ales
Incestat vaga Stoicas cathedras.
Exin docta vacant sacraria. Non nisi mulas
Plurimas hac petaso mulio tectus agit.
Porticus exclusis Sessoribus altera nutat,
Altera cum Truncis vestibuloque ruit.
Atria tristis hyems [Reg: hiems] Academica subruit imbri.
Templa tegunt decimae Palladis alta nives.
In qua certavit SAPIENTIA mitibus armis,
Nunc est bubonum facta palaestra specus.
Quid de lycaeis Ambulantium longis
Academicorum, pulpitoque clamoso;
Quid de proseuchis, exedrisque famosis,
Haraque docta, deque Terminis Artis;
Quam vile Blictri mansit atque Scindapsis?
Verba absque sensu, nucleo nuces cassae.
Vbi noctuarum Diva sola regnabat;
VAH! noctuarum sola natio regnat.
AD TEXTUM.
Sequentur istos caeteri:
Sunt plurimi secuti.
IVSTINIANVS BARTHOLVS
BALDVSQVE l. Debes.
Et. l. Vasa collige,
citaris.
SEV REPLICENT, SEU TRIPLICENT.
COGUNTVR AD TRIBUNAL.
HOC HABET, exclamas, tandem deleta Vetustas?
Hoc quoque tu, clamat, tectus habebis humo.
BARTHOLUS ET BALDVS, consulti numina Iuris,
Funereo pressi marmore, numquid habent?
Vade: sedet Praetor. Sed ZASIUS excipit unctus.
Excipiat dicto vade vadate die.
Aperimente (nota Verbum) Perimende citaris.
Nosti, quid Strictum Ius velit ense sibi.
Omnes, quos gravis occupavit Hora,
Vel muti tamen insonant: SEQUERIS.
EXPERTIS HABEAS FIDEM ROBERTIS.
Clamant Causidici duo forenses,
Baldus, Bartholus, et MORI, esse iuris
Naturalis, et insiti cuique,
Scriptis ex Titulis probant sepulcri.
Quod Ius non abolet Novella, firmat.
Posteritas: sic te Manes affantur in urna.
QUIDQUID ES, HOC FUIMVS; QUOD SUMUS, ILLUD ERIS.
BARTHOLVS ET BALDVS, BALDVSQVE ET BARTHOLVS (istos
Misce, utcunque voles) iam subiere Scrobem.
Ius sanis prodest. moriturum nulla tuentur.
Fata vocant: NASO ducere Fata nequis.
Ah! valde modice studuisti in Codice Iuris:
Si nescis, quod Lex prima sit ista, MORI.
Ita est. sequemur. Posteros praeiverunt
IVSTINIANVS, VLPIANVS, et BALDVS
Profundus Vrinator aequoris Legum.
Fuere. ne se nobilis crepet Doctor
Titulosque iactet. namque sive I.V.D. scribat,
Seu V. I. D. DVIve, vel D. I. V. diu nemo
Evasit ictum. tune primus evades?
VAH! funerales nescit iste Pandectas.
Hippocratem, qui Virgulae
Morbos abegit alba.
Tabum vomentem denique
Delusit ars medendi.
Tectus cupressis lugubri
Componitur Machaon:
Galenus HERBAM PORRIGIT,
Et dicit: haec fefellit.
Cur non Hippocratis Coi monumenta revolvis?
Quem Rex Persarum credidit esse Deum.
O numen! cuius nunc est vespillo sacerdos,
Sarcophagus Templum, Tus humus, Ara cinis.
Quis potuit medicas numerare Machaonis artes?
Nulla tamen summam depulit herba malum.
Fatali lecto defixus membra Galenus,
Ingemuit moestis flebilis usque modis.
Qui radicitus est in arte DOCTOR,
Is radicitus interisse dicat
Omnes Hippocrates Machaonasque.
Hausto Mandragorae satur veneno,
Gustavit cerebrum Cati Galenus,
Mox praeceps datus esuo cerebro,
Exesto Medicina. quando nullum
Erat millibus ulla iuvit herba.
Si quisquam instantis vim Leti evadere posset;
Hic foret Hippocrates unicus unus homo.
Num potuit? non si Mundi totius in herbas
Natum vertisses arte, Epidaure, tua.
Tentarunt eadem Podalyrius [Reg: Podalirius] atque Machaon,
Quique dat ex Medico fonte Galenus opes.
Mors tamen hos omnes irrisit dentibus albis:
Quae cum tela manu vibrat, ait: RECIPE,
Ad pharmacorum pyxides senem Coum,
Quamquam TYRANNUM MORTIS, ultimo morbe
Nec Gentiana, nec papaver admorsum,
Nec castus Agnus, nec malagma sanavit.
Fatis Machaon obsequi reluctatus,
Parere tandem debuit, vel invitus.
Et Pergamenum calda Febris exhausit.
VAH! qui mederis ulcus et tuum cura.
Coelum SENIS crystallinum
Casus, puerque fregit?
Iniqua cura siderum
Oppressit Archimedem.
Copernici deliria
Sunt involucra gypsi.
Quid hoc? iacet COPERNICVS,
Tellus stat, astra currunt.
Forte Mathematico datur indulgentia vitae,
Astra Syracosio qui dedit ire Polo.
Occubuit cum sideribus, quae plurima vitro
Fixit, et exhibuit de nive nata silex.
Quid scripsisse iuvat; si quidquid scripserit unquam [Reg: umquam]
Non nisi in Astronomo creditur esse furor?
Iamque putem nimium tibi stare Copernice SOLES,
Soles sunt oculi, nunc sine luce, tui.
Qui Coelum vitreum polosque finxit
Astrorum moderator Archimedes:
Fatali revolutus ex Olympo,
In vallem cecidit nimis profundam.
Quae systemata sunt Copernicana,
(O! systemata quae Copernicana !)
Vel librarius allinit papyro;
Vel fiunt piperis breves cuculli.
Credis? in exiguo fragilique natantia vitro,
Astra Syracosio sunt famulata Seni.
Quale tamen coelum, quod fracto illabitur axe?
Qui periit, qualis Conditor ille fuit?
Credis et hoc? stellas terebrare Copernicus ausus
Occidit, in paucis prodigiosus homo.
Quaero ego; cur sol stet: quia mente sub audio Fixum,
Mobile sit Fixum, dicit, Ohe! doleo.
H. A. V. A. S. Q.
I. V. F. M. I. ****
*** A. C. M. V. ***
H. P. E. C. S. ***
D. T. M. S. C. S.
N. H. V. C. E. I.
HEIC ARCHIMEDES. VVLNERATVS. A. STELLIS.
QVAS. IN. VITRO. FRAENARE. MOLIEBATVR.
IACET. * * AVDEBAT.
COMOSSE. MVNDVM VELLE. * *
HEIC. POSTVS. EST. COPERNICUS. SATIS. DIXI.
TERRAM. MOVERI. STARE. CREDIDIT. SOLEM.
NARRA. HOC. VIATOR. CAETERIS [Reg: CETERIS] . ET. IGNOSCE,
Si forsan esses biliosior, dic VAH!
POeta POE Scazon. SCA. Sudo, diffluo totus POE.Deterge mappa manticave villosa SCA. Depono marram.Sat, reor. datum fossis. Frangunt labores Quot profundus extraxi examinanda squallidae Vetustatis Vespillo saxa! quae potissimam partem exesa fallant Delphicos Sacerdotes, ipsumque Numen, cui focus calet Delphis. POE. Morose Scazon, ergo iam faetigaris? At non labascunt integerrimae vires; cum pinguis offa fumat, et tremunt quadrae sonante perna:tunc valentior miles Scazonte nullus; omniumque postremus adipata foetae signa deseris mensae. Vbi canistros insidet Ceres alba, plenove nodis nigra spumatin vitro. SCA. Equidem calente Sirio. Revertenti tauro subactis a novalium sulcis, quis pabulum, quis gramen invidet fesso? Et me refossis tot cadaverum fungis, tot expiatis et utisque spelaeis, nullam mereri bucceam sepulcralem? Horresco, spectris territus Sophorum,tam fuliginosis et nocenter obscuris. Circum volare me videntur infesti Manes Platonis, audio querelarum lamenta disputantiumque barritus.POE Satu ista: nunc procede; deque Fortuna subeunte,tenta provocaque Fortunam.
Haec qui legis, cur ringeris?
Longosque rodis ungues?
Nimis tibi confidere,
Narcisse mi, videris:
Si nec movebunt funera
Praemissa tot Virorum;
Semperque stare contumax
Speras cadente ROMA.
Fallor: an iratum Lectoris sentio vultum?
Et fluit in torvas frons caperata notas?
Imbellis certe Phrygiaque exclusus in Ida,
Seu Narcissus erit, sive Hyacinthus erit:
Qui Puer, ad plures cum iam praecesserit agmen,
Mota Virum dubitet Martia castra sequi.
ROMA Caput Mundi cecidit, cecidere Gigantes;
Et tu consistes Pumilione minor?
Iras comprime, delicate Lector:
Ne nos despue, ne precare diras.
Quod decerpsimus ex virente lauro,
Tu Vatis folium puta SIBYLLAE
REGNORUM DATUR ET VIDETUR AETAs.
REGUM VIX DATUR ET VIDETUR AESTAS.
Si ne Roman quidem fuit perennis:
Casum nemo potest queri casarum.
Vapulo censuris. damnamur pollice presso.
Semicaper lato Zoilus ore furit.
Quid palles, frontique minax irasceris ictae?
Tamne tibi videor, Mome, fuisse Cato?
Tu levior concha, tenero tu mollior haedo,
Iam desperato SOLUS in Orbe sapis?
O Turtur! Romae et Phrygibus durare negatur,
Et tu, cum Mortis venerit hora, gemes?
Quis? Momus anne Amomus, hic mihi nasum
Ciet sagacem? quid fremit? quid os foedum
Inspicat instar alitis peregrinae?
Narcisse votis impotenter inflate,
Quid indecoro maceras metu pectus?
Vrbs (Orbis inquam) casibus suis strata est.
Tu perseveres? sic sciure te mulces?
VAH! molle scrophae [Reg: scrofae] sumen, albe porcelle.
Tu solus OVI Castoris,
Matrisque pullus albae?
Parcas ut optes parcere;
Fatum retro moveri.
Fidum videtur improba
FORTUNA numen esse?
Cuius Rotam vel fimbriam
Astratus osculeris.
[Gap desc: short poem]
O formose Puer, Ledaeo nate cubili,
Digne supra nubes cum Ganymede rapi.
Iam iam Fata tibi cedent: quaesivimus Vnam
Parcarum, an vellet parcere: dixit; Ita.
Plaudit ad haec Mopsus, sua nec ludibria sentit,
Fortunaeque dolos ingeniumque leve.
Quid video? supplex etiam lachrymis [Reg: lacrimis] que refusus,
Eius odoratos imbuit. ore pedes.
Thersites, animose mi Puelle,
Formosissime, belle mi Puelle,
Quot sunt, quotque fuere, eruntque belli
Thersites: animose mi Puelle,
Dic: Parcas quia nam petas faventes?
Et SOLES. quianam? deinde asellus
FORTUNAE, quianam fricas asellam?
Heu, frustra scabis. Ista moecha fallit.
Scilicet Hic, Ipse, ille, Iste est Salapusius atrox.
In gremio Matris natus Acidaliae.
Sane. cur Lachesis tibi non sapphyrina [Reg: sappirina] ducis
Stamina, gemmata deproperanda colu?
Dic age: Fortunae credis tria verba sequenti?
Atqui ego mentiri credo, licet taceat.
Sed neque more tuo curvus procumbo velut bos,
Nec Lenae plantas osculor, ungo, lavo,
Encolpe Phoenix, et Cupidinis frater,
Alter Paris, parisque frontis ac oris:
Qua fronte, quo, dic, ore Fata contemnis?
Poscas ab illis dulce saccarum, myrrham
Offerre suetis! ecce supplicabundus
Stas in lacerna limen ante Fortunae;
Gemis tremisque, splendideque mentitis.
VAH! vile numen provolutus inceras.
Insane! qui te sustines
Ab hac Dea peruri.
Adultera te mancipas,
Quae peierare novit;
Procisque noctes ebrias
Torique iura vendit.
O! quot proterva Principes,
Vxorios fefellit.
Quin potius furca demens expellis amores?
Quos levis in caeco pectore Diva parit:
Pulcra [Reg: Pulchra] tibi Coniux (si Diis placet) atque pudica
Obtigit. et numquam fallere docta virum.
Quam timida et mitis! quam non scelerata! Marito
Nam violare fidem, non putat esse scelus.
Totus ei Mundus patet, ut Commune Lupanar.
O! quot in hoc Regum concutit illa toros.
Quaero: siccus es, an mades adusto?
Aut fortuna procax tibi vorandum
Insano leporem dedit marinum?
Ah! cur uteris igne tam doloso?
Hanc te ardere Deam? iugum recusat,
Praedico: Meretricis es maritus.
MESSALINA nihil veretur aera
Noctu poscere, et advocare servum.
Anticyris dignum caput est, cui femina pellex
In sponsam, et Thais vendita serva placet.
Hymen, o Hymenae, Hymen, Hymen, o Hymenae!
Duxisti Vxorem: Civibus. anne tibi?
Nempe mihi, dicis. Sed non hoc dicit Agyrta;
Qui cum Fortuna dormit, Amice, tua.
Cornutos etiam Reges facit ista Capella,
Auriculasque sui donat habere Midae.
Attende Dave. non licet bis errare,
Quam ducis? Istam? ludiam, levem, caecam?
Istam? dolosam per fidamque Fortunam?
Quae purpuratos polluit toros! Istam?
Catulire pernox perdiusque consuevit:
Panditque cuivis fornicem: papillarum
Multum proterva nudat, haud minus mortis:
VAH! quot venustum Regna perdidit Scortum!
Tot ora nunquam Proreus
Deponit et resumit:
Quot ipsa vultus Punicos
Permutat et refingit.
Cum Phosphoro quae Tyndaris,
Et natis expolitae,
Sub Hespere fit turpior
Anu canente Iessum.
[Gap desc: short poem]
Quid facias? frontem quae non habet, accipit omneis [Reg: omnes] .
Oris inops, nunquam non satis oris habet.
Deprendas licet in facto, peccasse negabit.
Visa tibi dicet: forsican Illa fuit.
Adde: quod [et disces ex solo nomine monstrum]
Vt bifrons Ianus, sit tua IANA biceps.
Vultibus e geminis tantum unus mane videndus.
Namque uno, non est turpior in capulo.
Quidquid DALILA Dalilae; Neaere
Aut fallacis habet NEAERA fallax:
HOC FORTUNA libidinosa totum est,
Vultu, pectore, fraudibusque comtis.
Et Circen Thymelenque vincit ore,
Transmutans meretricios colores.
Alter Proteus: hoc die venusta,
Maura foedior altero perusta.
Hoc quoque scire iuvat: Porrumna est, quae tibi nupsit
Et tot habet vultus, quot nova Luna, novos.
Vtque simul speculo diversa videntur in uno,
Plurima sic una fronte videnda gerit.
Vis Nioben? dura est. vis pulcram [Reg: pulchram] ? Tyndaris ipsa est!
Certantemne viris? mox erit Andromache:
Et tibi certabit nimium, velletque capillos.
Hirce: feres turpem litigiosus anum.
Fortuna non fidelis est, ut Euadne,
Aut Sisygambis. sumit omnium vultus
Ponitque! fallax, ambi dextra, Communis.
HAC DOTE NUBIT annulum maritalem
Donat vel hosti, nec rogata, te cornu
Ingens ferente, quale Vir gregis simi.
Cerice, Moechae non notas tuae naevos?
VAH! quale pingit nux cadaver! o stacte!
Oblata labris basia
Luctantibus recusa.
Et si rogaret millies,
Tu millies recusa.
Quae verba fingit sesamo
Dulcique plena melle,
Credas cerassae toxico
Flavoque sparsa felle.
Mitte igitur thalamum, et noli pro dote pacisci,
Suaviaque opposita pelle dolosa manu.
Quin vultum quoties invitat ad oscula, dorsum
Obverte, et pedibus protere vota Lupae.
Rhetoricam nosti [Reg: novisti] , quae sit tibi verba datura;
Aurea cumque tropis, byssina cumque favis?
Aurea? sed ferrum, sed plus quam ferrea verba.
Byssina? sed crassus sunt, mihi crede, rudens.
Quo vesane ruis? resiste Scorto.
Cerussata Puella non omittet
Caussas quaerere basiationis.
Palpabit, mihi crede. complicatis
Prostans oscula porriget labellis:
Promissura rosas thymumque mellis:
Manatura nigri palude fellis:
O! quae basia, qualibus labellis!
Et statuis tali Dominae servire Maritus?
Probraque suaviolo Coniugis emta [Reg: empta] pati!
Si me non spernis, spernes meretricis amatae
Oscula: nec pretium, nec patiere preces.
Mella quidem loquitur, blandisque incesta perorat
Ignibus atque oculis, lena diserta, suis.
Tu tamen haud fidas: ignes, sunt frigora Thracum:
Noctua sunt oculi; melque Venena merum.
I nunc, et osculare publicam Larvam,
Regumque sputis basiisque foetentem.
Raptos ocellos (orba propriis) furto
Vibrabit, emulgere suavium docta.
Sed tu resiste, si sapis sed infringe
Exercitatam lubricis genis palmam.
Neverba credas, quae dat, esse mei, fel sunt.
VAH! Alveari quantus incubat Fucus.
RUFINUS hoc expertus est,
Et Consul eviratus.
Byzantio proscribitur:
STATUAE trahuntur unco.
Finguntur ex his urcei,
Strigil [Reg: Strigilis] , patella, pelvis.
Eunuche: nunc es usui
In omnibus tabernis.
[Gap desc: short poem]
Hoc quoque Rufinus monstrum testatur Eoum,
Eutropiusque Spado, Consule maior Anus.
Quae Byzantini timuerunt numina Cives,
Mox Byzantinae diripuere manus.
Laurigeri solvunt statuas incendia servi.
Fit Scyphus aut forceps, quod fuit ante caput.
Apponens leporem fors Hospes dixit: Amici,
Haec Patera EUTROPIUS semivir ante fuit.
CONSTANTINOPOLIM petamus. Aulam
Pulso. Phosphore: nonne consulares
Vidisti trabeasque purpurasque,
Ad sordes et ad incitas redire?
Rufinum, Eutropium quid interemit?
Fortunae, puto, non modestus Vsus.
Eunuchi facies in aere visae,
Sellas olfaciunt Patroclianas.
Ut sileant alii: satis hoc Rufine loquaris,
Tuque sub Arcadio Caesare, serve potens.
Vilis uterque prius, sed utorque ad summa levatus.
Quantus Vterque fuit, Tantus Vterque ruit.
Lictor adoratos, simulacra argentea, vultus
Fregit, et effigiem solvit in igne sacram.
Massa coit, flagrant oculi, liquefactaque sudant
Membra, metalla fluunt. cuditur hinc matulae.
Hoc est, Eoi caeca quod dedit pessum
Portenta Mundi. te sceleste Rufine,
Te serve Nequam, te marite castrate,
Princeps spadonum, qui regentis Aurorae
Ipsum regebas fraudulentus Aurigam.
Sed nuda demum paene terga discerptus,
AEs vultuosum conflagrare sensisti.
VAH! ipse Consul fascibus tuis caesus.
I, curre demens Hannibal
Ex Africa per Alpes.
Rupes aceto divide,
Perfringe claustra Brumae.
Quam copiam CANNENSIUM
Praedaris annulorum:
Pensabit UNUS ANNULUS,
Ex quo bibes venenum.
Nemesis.
Annibalem [Reg: Hannibalem] mirare Ducem. per vasta cucurrit
AEquora, perque Alpes inviaque antra feris.
Non cursum tardavit hyems [Reg: hiems] , non vortice torrens
Spumeus, annosae nec tria lustra nives:
Italiam intravit: discerpsit viscera Romae:
Submersit Cannas sanguine se Vene e.
Quid tam nex spoliis collegit Equestribus? AURUM:
Ex quo et lacrymas [Reg: lacrimas] , fata, Stygemque bibit.
Quid se laetius Hannibal cruentus
Ad Cannas Trebiamque vidit unquam [Reg: umquam] ?
AUDAE NIHIL INV um Reliquit
A tergo fluvios, subegit Alpes:
Exanguis tremefecit ora Romae,
Et portam stetit Afer ad Capenam.
Fortuna, heus aperi. quid ipsa? MAURUM
IRRIDENS. PARAT INTERIM SEPULCRUM.
Quid Libyae Catulus, Soboles animosa leonis
Hannibal Hannibal ? hic. Italiam Italiam
Per mare, per scopulos petit, excisasque per Alpes;
Saxaque durato conglaciata gelu.
Iamque tenet CANNAS, metitur Romana iuventus;
Pingues sanguinea caede lavantur agri.
Annulus impletur modiis: Capitolia nutant:
Summa: Peri Victor. sume Venena, PERI.
Allegoria.
Cetulus Alpesinvias penetravit:
Vbi nivosis in iugis HYEMS [Reg: HIEMS] dormit;
Truditque somno congelata crystallum.
Carthaginensis Ductor hanc ACETI vi
Expergefecit; transiensque plorantem
Rhodanum Padumque, victor ivit ad Cannas;
Et annulorum praedo repperit messem.
VAH! et venenum MAGNUS EXSUL invenit.
Scazon: acetum, si quod Annibal [Reg: Hannibal] propter Alpes reliquit, sume Languidam venam exacuit acrimonia, lavat putri pulmone spissum pectus. excitat tristes et otiosos spiritus minas torvae inducit, et rugosa vallium fronti. Decet severos ira pulcra [Reg: pulchra] Scazontas. Scopulos aceto Luscus iste divisit: et non cerebri dividat tui nubem; caputque praestet pervium Dei flabris! SCA. Nec tu iocari desines! et hoc nempe possit videri vanitas. POE. Et est nempe.
Dat colla loris nauticis
Torquatus ante miles.
In insulam detruditur
Dictatore Curuli.
Fixa sub hasta vaeneunt [Reg: veneunt]
Et Persicae tiarae.
Inscripta frons fert Literam.
Quae fasciam ferebat.
Stigma.
Esto: hodie clavum teneas in Puppe Senatus:
Cras quid agas? remos forte triremis ages.
Esto: hodie sella super ora vehare Curuli:
Cras quid eris? Gyaris forsitan exsul eris.
Mutatur toties fulvum diadema lupato!
Infami laqueo murice tincta toga.
Frontibus in mediis famosum K legetur,
In quibus ardebat lucida gemma prius.
Vices.
Ludus luditur iste, qui TRIUMPHAT,
Cras ductus ferietur in triumpho.
Hic, qui squammeus ardet in METALLO.
Cras damnabitur ad metalla fossor.
CARUS REGIBUS, ET LEVATUS ALTUM,
CRAS (a Legibus) ALTIUS LEVATUR.
Per quam taenia multiplex cucurrit,
Frontem lamina signat atra servi.
Cothurnus.
Saepe adeo videas captivum ducere remos,
Qui nuper niveis [Reg: nives] Victor ovabat equis.
Currum ascensuro dorsum inclinare Sapori;
Regis ebur, populi quem super ora tulit.
Vertice de summo gladium pepulisse Coronas,
Purpureos truncos immaduisse mari:
Vittatumque caput, turpi sub fornice rasum,
Crines servitii prostituisse notis.
Vidi camelis taureisque nautarum
Occalluisse dorsa purpuratorum.
Vidi repente per Gemonias scalas
Cervice fracta deiici magistratus.
Vidi Dynastas corrogare pannosos
Humi trientem, frusta pannis in ponte.
Vidi tyrannos ambulare cum sacco
Per civitatem. VAH! in horrido - Cippo.
Hic ille BELISARIUS
Confessus a triumphis.
Castrense Mendicabulum,
Mundique caecus exsul:
Bellator ante strenuus;
Si vel scobem porrexeris,
Hac sportula beasti [Reg: beavisti] .
[Gap desc: short poem]
Exomologesis.
ILLE EGO spectatis Dux BELISARIUS armis,
Victor V Vandalicos cum popularer agros:
Oedipodioniae patior contagia noctis,
Atque Erisichthoniam [qualia monstra!] famem.
Per Superos mediosque precor: donate trientem
Semineci; si qua est gratia, siqua fides.
Quae GULA sexcentis steterat pavonibus olim;
Non habet, unde Ceres mucida possit emi.
Quem cernis vacuo rigere vultu,
Effossisque oculis pati tenebras;
Et scissa miserabilem lacerna,
Dextram porgere [Reg: porrigere] numulum [Reg: nummulum] daturo;
Semesaeque cucurbitae caverna
Ad micas titubare colligendas:
BELISARIVS est, an ille, qui Se,
Qui Thracas Lybiamque vicit? IPSVS!
Huc ventum est. audet iam Belisarius ossa
Rodere, relliquias sollicitante manu.
Audeat et scabiem putris mordere polentae,
Illecebrasque vocet, passeris exta, suas!
Duc Canis ad portam. dabitur stips altera Caeco.
Caeco: qui quondam SOL tibi, Roma, fuit.
Ecce triumphator Gotthorum nobilis, ipsam,
Si satiet, patulo devoret ore Famem.
Dialogus.
Quis iste clamor pertinax quiritantis?
Rex vive. Belisarii Ducis. Cuius?
Bis subiugantis Africam, quater Gotthos.
Quid poscit? Aera. Pauper? Irus ad Rectim
Miser redactus: orbibus cavis noctem
Mortemque portat Lachrymosa [Reg: Lacrimosa] quis fronti
Subduxit astra? Carnifex Ducum, LIVOR.
VAH! paenulatus Imperator in turba.
MAGNI superbus FLAVII
Ablavius Dynasta;
Ibat verendis Caesarum
Sublimior quadrigis.
Sed valle mox depressior
Contaminavit enses;
Discerptus instar Marsyae
In mille frusta caesi.
Te quoque Stultorum lepidas auxisse choreas,
ABLAVI, in paucis ambitiose, ferunt.
Namque ubi collegit se CONSTANTINUS in astra.
Diceris Heredi praeripuisse PATREM.
Diceris Ausonia clangens super Vrbe volasse.
Diceris aurifluas explicuisse comas.
Diceris et gladiis cecidisse, ut victima sectus.
Et iam FORTUNAE diceris esse PILA.
Etymon.
Pro! Quis purpuream vomit sub Orcum
Infrendens animam? novusne Pentheus
Membratim laniatur? anne CONSTAN-
TINI pullus ovans, et ALTER IPSE?
Si primus quia Caesar ense caesus,
Hoc a Caesare Caesares vocantur:
ABLAVI, tibi nullus invidebit
Nomen. caesus es: ergo CAESAR. esto.
Delicias hominis! Romanum Ablavius Ostrum,
Bifrontesque sacri fulminis ambit Aves.
I puer infelix: I Simia CONSTANTINI.
Indue Caesaream caesariate togam,
Induit: et longis resonat singultibus Aurum.
Poplitibus subito tota sit AULA minor.
Vix ea: cum strictis coeunt mucronibus enses
In iugulum. hoc punctum est, GLORIA saeva, tuum.
Teredo Lauri, purpuraeque bis tinctae
(Semel tuo cruore) Blatta, Pomique
Regalis, ImperIque Vermis, Vblavi:
Quid Flaviana sceptra mollis affectas?
Vesane regna punieris a voto.
Poena est, quod optas. Irruit repens miles,
Et ludibundi Caesaris secat collum.
VAH! Improborum resque spesque decollant.
FORTUNA ludit musicis,
Vt est perita, chordis.
Nunc fila tendit pollice,
Nunc laxat et remittit:
IRATA MOX TESTUDINEM
ALLIDIT AD SEPULCRUM,
Hinc flebilis symphonia,
VLULATUS Aulicorum.
[Gap desc: short poem]
Dulce canens Siren (sed non in noxia Siren)
Fortuna has proprio ludit in Orbe vices.
Personat in sidibus scissis e tergore Regum:
Hi sunt delirae mollia fila Lyrae.
Hos ferit, hos digitis subigit, versatque micatque,
Non aliter cithara quam, GETA docte, tua.
A Cantu MOLLI sensim tolluntur in Altum:
In DURUM lapsu mox graviore ruunt.
MUSICA REGIA. Cantus duro.
Et FORTUNA suas habet camoenas.
Audi. quid Philomela caeca rudat.
BelLAtor Gilimer SOLVTus arMIs,
SubLAto FA FAvoRE, REx ab auLA
LA LApsus FA FAcit theatra MIMI
MIRE MIrifici FAmelicique.
In FAMI MIseRE LAboRE LAsso
Da Panem, Citharamque, spongiamque.
Salve FORTUNA insignis Citharistria Regum,
Quae tot delicias ingeniosa facis.
Ludere par impar, dextreque errare sinistra
Diceris, in fidibus mobilis, inque fide.
Suaviter ordiris, sed primum in fine notabit
Vespillo, cuius coepta sit Oda toni.
Tympana quin etiam surgens heroica pulsas;
Dent modo, quam tundas, Aulica terga cutem.
Nonne Aulicorum vita, mira TESTVDO est?
Canunt et ipsi: flebilemque Fortuna
Lessum gubernat tristibus notis, pausis
Gradibusque SCALAE Musicae quot ex illa
Cecidere! sunt et crebriora servanda
SUSPIRIA eheu! fila temperant Parcae:
Quae verberentur, verberata rumpantur.
VAH! Aulicorum vita, mira TESTVDO.
Scazon: Placetne Syllabis ab Undenis, modulatus arte barbitoque contentus? SCAZON. Ni fallor, iste Dithyrambus agrestis, non expolitum rus olet. nimis vile, phalerata nugis Musa, desipitque plus iusto,
sapiens videri qua cupit. Relinquatur crotali puellis, et nuces, et obscura crepundiorum. Rhythmus [(transcriber); sic: Rhytmus] ore prolapsus per stringit aurem: sed tenerrimum Carmen, quod gratioso vulnerat sono mentem, intratque pectus, id placebit et Phoebo. Vulgo probantur multa, quae sagax nasus admota damnat. et tua quidem pace, quidquid notandas elegantias quaerit, aut (si licebit sic loqui) minurizat: et otiosis in negotiis griphos, anagrammatismos mobiles, vel abstrusum aenigma ponit ac superbit, haud laudo. Plebs ista, plebs miratur, et scobem ferri fulgentis, aurum credit esse Pactoli e fonte fusum. Maior incubat vero Deus Poetae, maior Euius fibras implet rapitque POE Qui licenter haec dicit, periculosae se dat aleae, Scazon. SCA. Attendo. POE. nonne Amazones tuae ludunt, et destinatas dulce decoquunt rixas, rapinasque miscent? dedecentne ludicra in venta Lusum Vanitatis explosae? SCA. Defendis istas pellices et excusas. POE. Submissius Boeote; mitius Scazon. SCA. Atqui Secunda, vix videtur in castis numeranda Nymphis. tota semper argutat, et semper auguratur, et Iocos cogit prodire septis, saepe nequidem salsos. Hoc faeminarum [Reg: feminarum] ect. rebus haud modum figunt. POE. Absiste Scazon, verba perdis. ad rhombum.
QUAE SUMMA SUNT, MOX CONCIDUNT,
ET RURSUS IMA FIUNT.
Deiecta vidi surgere,
Vidi suprema labi.
Sternuntur alta culmina,
Non alta proteruntur.
Minora sponte corruunt,
Maiora vi premuntur.
Prociduas strages et lapsum summa minantur,
Vt nunquam prona mons sine valle fuit.
Saepe casa in turrim modulante Amphione crevit,
Inque vicem turris montibus aequa ruit.
EXIMIVM NIHIL EST. Praeceps excelsa feruntur,
Planitiem pedibus ludicra turba ferit.
Parva suo strepitu rumpunt at busta cicadae.
MAGNA ferox circum-Sarmata-ventus agit.
Stent praesepia firmiora rupe:
Securum nihil est. Periculose
Cerae remigio secabis auras.
HIC RERVM modus est: cadunt caducae,
Et vel summa ruunt palatiorum,
Vasto turbine quassa, cum fragore.
Viles attegias et involucra,
Sputum proterit AEoli iocantis.
Fama est, in summis habitare PERICULA summa
Nubibus, et CASUS altius ire polo.
Vidi, qui factus fuerat de Rhetore CONSUL,
Et factus qui DE CONSULE Rhetor erat.
Invidia pallent miseroque timore Dynastae:
Verna humilis, poenae est iam satis ipse sibi.
Pygmaeo grus bella movet, tollitque per auras.
Tota Gigantaeum degravat AEtna caput.
Quid vis in altum gloriosus extolli
Rorisque trochleisque Candidatorum?
Labere. prudens mitte celsa sectari.
Honore fultum saepe corruit pegma.
DOMINO CADENTE, SAEPE SERVUS ASCENDIT.
VIS ALTA, STERNIT ALTA; MAGNA, VIS MAGNA.
MAIORA, MARIOR; PARVA, QUIDQUID OCCURRIT.
VAH! supra et infra, pone et ante torquemur.
Ad nostra transi tempora
Tot luctuosa Fatis;
Prorsus nihil Saturnia,
Ferroque duriora.
Quam lubrica vertigine!
EUROPA sola nutat
Collisa Regna mutuo
Quales furunt furores!
[Gap desc: short poem]
Qui tantum ex voto eredit nos fingere, retro
Ad nostros Soles mentem oculosque ferat.
Quos neque Saturnos rutilos, neque Iuppiter albos,
Sed nigrat Mavors ferreus esse dedit.
Sidoni, Teutonico quateris miseranda tumultu.
Sidoni, quam malles a Bove rapta vehi!
Sidoni, ceritas [Reg: cerritas] peperisti EUROPA Puellas.
Ecce fremunt raucis OMNIA REGNA tubis:
Iam quid ferrea nostra clamat Aetas?
Clamat Stentoris ore: Quis vel unum
Saturni meliore de moneta,
Prisci temporis AUREUM reducat?
EUROPEN, nisi Bos amatus olim
Portet trans maris ultimi recessum;
Submerget rapido procella fluctu,
Et mors obruet atra, Marsque luctu.
Transeat ad nostris famosum luctibus aevum,
Qui queritur falso Nos, nimiumque, queri.
Praemoneo: tantum non aurea secula speret.
Ferrea sunt. ferro ferrea tota rigent.
Eheu! in terram refluis Europa capillis
Ambulat, et versos tendit ad astra pedes.
IN SE REGNA RUUNT, totos iaculantia montes.
Non alius Lapithas traxit in arma furor.
Tardus moveri, qui negabit, inquirat,
AEvique nostri discat experimenta.
Vbi nulla flavis mella murmurant bullis,
Frugesve tellus non arata producit.
Nec uva gemmas lachrymatur [Reg: lacrimatur] iniussa.
Aurove silvae praegravantur et nutant.
Sed tota ferro cincta saevit Europe,
AH! in parentem [REGNA] Filiae surgunt.
In unica GERMANIA
Quid defuit malorum?
Quam mira Lustris quattuor
VICISSIT VDO torsit.
Nudata dorsum vapulat
Immanibus flagellis:
Suique plorat naufraga
In sanguinis procellis.
Inter Centauros. credo, Germania vixit:
Tam male contuso flebilis ore redit.
Caeditur; hinc illae lachrymae [Reg: lacrimae] : et trieteride sexta
Caeditur, et diris caeditur usque flagris
Audio deformes tergo stridere catenas
Horribiles ictus, ut catapulta, sonant.
Vorticis in morem rapidus cruor effluit. Ister [Reg: Hister]
Fumat, et a tabo Molda, Lycusque, calent.
Intra Teutoniae cubile. vise
REGINAM furia doloris aegram.
Iam vigesima quarta Bruma ningit:
Ex quo. Tisiphone movente taxum,
Est crudelibus ustulata flammis.
In se more phreneticae ruentis,
Toto corpore sauciata saevit.
Non est tam PLAGA, quam cruenta Plaga.
REGNA: quid a vestris Soror ah! GERMANIA telis
[Et germana Soror, tamque venusta] perit?
Num quisquam in proprio lascivit sanguine? sed vos
Quot lustris agitat tam furiosa Venus!
Crudeles! quid enim video lacerata papilla est;
A scapulis caesis nautica lora rubent.
Crudeles! tota est VNVM Germania vulnus:
Mentitur, quisquis vulnera, dicit, habet.
Non te ferocis ad Borystenis flumen
Remitto. testis copiosus est RHENVS,
Alemannus Amnis, et puerperis notus.
Hic insolentis fert imaginem luctus.
Cornutus ante, nunc retusus a fronte.
Illimisante, nunc rubore confusus
Amisit urnam, plenus ulcerum tabe.
Ah! vincte crineis [Reg: crines] sanguinantibus Cannis.
Urgete nimbi lumina,
Et irrigate vultum:
Vt verna nix in flumina
Palpebra colliquesce,
Pectus lacerti tundite,
Malas arate pugni:
UT ALLEMANNAE PATRIAE
HEROIBUS parentem.
[Gap desc: short poem]
Currite plorati vivo de lumine fontes,
Quantos septeno Nilus ab ore pluit.
In mare molle caput, crines vertantur in undas,
Fronsque pruinosis humida stillet aquis.
Cur cessas ignava manus, quid in otia pendes?
Debuerant pugnis iam rubuisse genae.
Nescis, quos animo luctus, quae funera volvam?
Funera: quae gremio Teutonis Ora tegit.
Bini VOS Oculi, GEMELLE CASTOR,
Pars nostri meliorque molliorque:
Si, qui vos rogat, intima Poetam
Stella diligitis; movete fonteis [Reg: fontes] ,
Fraenis fundite lachrymas [Reg: lacrimas] solutis.
O! nimbos date, Pleiadumque fletus.
O! emittite, quidquid est liquoris.
Tristeis [Reg: Tristes] inferias paramus UMBRIS.
Acis ero: namque est Acis mutatus in amnem.
In nova Byblis iit flumina, BYBLIS ero.
Lugendum est: stagnate oculi, stagnate refusis
Fontibus: in lachrymas [Reg: lacrimas] lumina liqui minor.
Lugendum est: ungues sulcis invertite vultum.
Hos orbes stellis evacuate manus.
Ense parentandum est Germanis Manibus, ense:
Taboque hostili TUMBA lavanda Ducum.
Nondum per udum labitur Thetis lumen!
Huc exsolutae tabidam nivem Brumae,
Huc, Pinde, verte volvat Hebrus aestiva
In os fluenta. totus aequoris fiam,
Tegamque campos evagantibus rivis.
Atrate Scazon, quin cucurbitas grandeis [Reg: grandes]
Densasque lachrymaris [Reg: lacrimaris] in sepulcreto?
Ah! occidete Teutonum tot HEROES!
Iacesne Dux fortissime,
TAMPIERE Lotharinge?
BUQUOYUS ergo vulnerum
Perfusus imbre vixit!
Ah! cerno PAPPENNHEMII
Mixtam iacere Calvam.
Sed haec triumphis omnibus
ARMATA gaudet UMBRA.
Pannoniae terror, positis Tampierius armis,
Nunc in sarcophago flebilis Umbra iacet.
Bellica Buquorum nubes, et ferreus imber
Obruit ad tumulos, terra Bohema, tuos,
Henricus, cuius facies fuit una cicatrix,
Pappennhemiacae Conditor Historiae:
Ille quoque exigua pressus componitur arca.
Orbe tamen toto LIBERA FAMA volat.
TAMPIER mortuus: et vetabor omni
Tantum condere funus apparatu?
BVQVOYVS tumulatus; et vetabor
Immugire ferocius sepulto?
PAPPENHEMIVS, ille Vandalorum
Terror, Martia seculi [Reg: saeculi] voluptas,
Eheu! mortuus: et vetabor iram
Fletu mergere tigridi pavendam!
Accedo ad Tumulos; et te, Tampiere, saluto;
Cuius deflevit Marspiter ipse necem.
Quae Buquoyani tegit arida Corporis ossa,
Vrbs illis vere est tunc NOVA visa DOMUS,
Et tu Germanis etiam sine carmine note,
Qui de vulneribus nobile nomen habes;
Tu quoque (prorumpunt lacrymae [Reg: lacrimae] ) Bellator ab hoste
Caesus, apud Maneis [Reg: Manes] , DUX ALEMANNE, manus.
An commovebo Saxa MercurI virga?
Prodite sacri TAMPIERII Manes,
Vt vos honoret horreatque Presburgum.
Prodite Manes CAROLI, sepultique
Mavors coronet fortis ossa BVQVOII
Prodite tandem, stannea vel in tumba
Succo timendi PAPPENHEMII Manes.
Ah! ergo et AIAX iste noster occisus!
Et Tu iaces in pulvere
TILLI verende TILLI.
Vestite tot victoriis,
Quod densa barba canis
Equis in urbem candidis,
Alco vehende curru:
Vatum sacris horroribus
TILLI canende TILLI.
[Gap desc: short poem]
Quae Fati rerumque vices! et Tillius ictus,
Vindelicos celebres vulnere fecit agros.
Ille triumphorum Martis certissimus Heres:
Ille decus belli, Cassis et Vmbo Ducum
Ille in Tarpeias arces soliumque Quirini,
Quadriiugis, mista [Reg: mixta] plebe, vehendus equis.
Ille labor Vatum: cui nec cantatus Achilles
Par sit et AEneas; vix Gedeone minor.
Eheu! TILLIUS undequaque MAGNUS,
Fama, nomine, rebus: imperare
Et parere suis sibique doctus:
Qui totus caput, et manus, et ensis;
Quovis tempore, fertiles ab hostis
Fuso sanguine mossuit triumphos.
Hic Ingolstadii, iacens in arca,
SEX INTRA SPATIUM PEDUM TENETUR.
Rumpe dolor leges, et habenas sperne pudoris;
Mortuus in pheretro [Reg: feretro] TILLIUS ipse iacet.
Cui bene dotati VICTORIA nupserat oris,
Ad bellatorem ducta puella Virum.
Ex qua tot genuit foecunda [Reg: fecunda] coniuge Natos.
Quot Capitolinum spicula numen habet.
Nunc nunc Herois cane Musa, ut Statius olim:
Quae super imposito, aut Magnanimum AEaciden, etc.
Et tu caballo vecte candido TILLI,
Quem duplicatis induit sagis Virtus;
Manuque duxit per cruenta nimborum,
Per et profunda vulnerum; per et clara
Victoriarum, culmen ad Quirinale:
Iaces. iacentem funebri toro vidi.
Sed Fama, VATVM tibiis stat, et stabit.
Ah! nullus Orpheus excitaverit surdum.
O! vera belli numina,
Et invocanda castris:
Delapsa caelo Fulmina
In hostium phalangas:
Quis non manus exhorruit?
Quis terga vestra vidit?
NUNC VANA, VANA NOMINA,
NUNC VANA, VANA, VANA.
Semidei Manes, magnique o numinis instar,
Sub quorum pedibus terra Alemanna iacet.
Quali vos titulo venerer vel nomine? VIRTUS
Vestra fuit fulmen, GLORIA fulgur erat.
Inde timor tanius titubantem perculit hostem:
Ipsos in vobis sensit adesse Ioves.
Quos mea Musa crepas? ubi sunt tua Numina? quorum
Gloria fulgur erat, sed breve fulgur erat!
Hi, Germania, Dii tui, fuerunt.
His subnixa tuos virilis hosteis [Reg: hostes]
Sternebas, pede colla proterente.
Horum cura labor, brevesque somni.
Potusque egalea rubent Rhenus,
Strictos in iugulum latusque Regni
Mucrones pepulere. Sed fuerunt
Hi, Germania, Dii tui, FUERUNT.
Manes: per quorum cineres iurare licebit,
Dicereque; Istius sic iuvet Vmbra Ducis:
Sique sciens fallam, Fulmen me verberet illus,
Quod Cimbros stravit, quo fuit icta Praga:
Quo, cum mille locis strages daret, aspera Virgo
Denique tacta ruit PARTHENO fusca POLIS.
Me miserum! cur invitus suspiro? quid uror
Fletibus? o mecum, Lector amice, geme.
Haec est Quadriga Quattuor Ducum, Martis
Armata sedes, Caesarumque Regumque.
Falcata stravit obvios, scidit, rupit:
Superque dorsum perduellium tracta
Sulcavit hostes, et cadentibus truncis
Impegit axes lata fulminatrices.
Galeate SCAZON, pone gloriae cristas.
VAH! quam Quadrigam laudibus rotas, fracta est.
FATUM, RATVMQVE SCILICET,
VT NIL PERENNE DVRET.
Thoraca, cristas, balthea,
Et cassides et enses.
Nexasque captis urbibus,
Ut annulis, catenas;
Coercet arca funebris,
Et parva: ada condit.
[Gap desc: short poem]
Serius adverto, quam duras Diphtera leges
Explicet: IN FATIS EST, PERISSE SEMEL.
Arma feras quaecunque potes: galeamque comasque,
Ensemque et clypeos obruet alta specus.
Bella geras quaecunque cupis: vexilla virosque,
Et plaustra et lituos hauriet una palus.
Prosternas, quecunque feris: SIMUL OMNIA TANDEM,
VICTOREM ET VICTUM, PARVULA FOSSA TEGET.
Si mutabile credis esse Fatum:
FATO falleris, in chaos profundum
Vergunt omnia. Bella, cassis, hastae,
Loricaeque, ocreaeque, et Africanae
Cristae cum lituis ephippiisque,
Vna scandapila, sub angiportu,
Congestis simul obruuntur armis.
Pendent Signifero iacente Signa.
Usque adeo Fatis omnes urgemur iniquis,
Vt nihil aetatem ferrea ferre sinant.
Miles es, et longo cristarum fulgure ventos
Purfuris, et pedibus sparsa orichalca quatis:
Incendis Troiam, et Magden lachrymabile [Reg: lacrimabile] burgum,
In digitis numeras praelia gesta tuis.
Ad! cessa numerare tuos, MARCELLE, triumphos.
Vltimus in tumulum, te subeunte, cadet.
STAT LEGE FIXUM, QUA CAVETUR, UT NULLIS
FAS SIT TRIUMPHIS MILITUM PEREN NARE,
Ulyssem Achillis, atque Ulyssis Aiacem,
Et baltheorum fulgur, et lacertosos
Belli Milones, et Milonis umbones,
Ipsumque Bellum cum fremente Bellona,
SUFFOCAT UNA FOSSA, TRES PEDES LATA.
VAH! MAGNA saepe pumilo necat VOTA.
Si conciderunt Hectores,
Quid non Paris timebit?
Expende sis superstites
A praelio PRAGENSI.
Duc calculos, et computa;
Vexilla quot recenses?
Ter dena? suffla, ter tria?
Suffla, sed octo? suffla!
Magnanimi timidique cadunt, nec parcitur ulli:
Provivant acies, si periere Duces?
Heu! quantas olim cataphracta Bohemia, quantas
Vidit in Albano castra Iocare iugo!
Grandine quam densa Boreas morientia tundit
Gramina; tot gladiis vulneribusque pluit.
Nempe novus Xerxes veterem revocavit ab Orco.
Victus hic ad Pragam est; ad Salamina prior.
Vulsis stirpitus erutisque CEDRIS.
Quid sperent salices, frutex, myricae?
Caesis AEacidis, VIRENTE LIGNO
Quid Tros lixa? quid arefacta Ficus?
Animatas animo revolve turmas,
Quas sub pellibus excubare vidit
Marcomannia. quot triariorum
Restant millia? nulla nulla? nulla.
Et versetur apud Superos Paris Hectore caeso?
Et maneat caeso vivus Achille Paris?
Ordine fata meant ex quo Pragense trophaeum
BOICUS armipotens AEMILIANUS habet:
Quaere: quot ex ALIS pennarum millia restent.
STELLA quibus pugnae praevia signa dedit.
Bis duo, sunt quattuor: bis quattuor, octo; bis octo
Bis duplica. numerum quem data summa facit
Commune vulnus FATA dividunt. forteis [Reg: fortes]
Viros, ad umbras grex sequetur imbellis.
Quot PRAGA triplex atque Molda muscosis
Infusa ripis censuit Duces, signa
Exercitusque; cum LEONE BOIORUM
Hinc RUGIENTE terra movit hostilis!
Hinc plena messis fluctuavit in campo.
VAH! culmi inanes MORTIS HORREUM stipant:
Protrusit alter alterum
Ad fata, bella, caedes:
Alterque se post alterum
Subduxit e THEATRO.
Cum caeteri catastrophen
Scenamque siniissent;
NOVUM dedit SPECTACVLUM
BALAENA [Reg: BALLAENA] grandis Orbi.
[Gap desc: short poem]
Sic est. exemplis populi plerique trahuntur;
Praeluxitque facem, qui prior arma tulit.
Ergo aliquid Gyaris dignum, quos Spes agit, audent.
Et modo Rex, modo faex; iste modo, ille modo.
Non poterat melius Sophoclaea Tragoedia ludi:
Fingere nil potuit tristius Euripides.
Vnus post alium dixitque, obiitque. Sed inter
Praecipuos, SUEcus Roscius Actor erat.
Sic quondam Gladiator in Palaestra,
Alter sustulit alterum, remittens
Vicino spoliario cadaver.
Et nos retia RETIARIORUM,
Currus vidimus ESSEDARIORUM,
Caecos ANDABATAS, vagosque THRECES [Reg: THRACES] :
Caesis HOPLOMACHIS, et his et illis,
MYRMILLO [Reg: MURMILLO] nova SUECUS arma sumpsit.
Aspicite Orchestram, Germanorumque Theatrum,
In quo lusa diu Fabula Bella fuit.
Non omnes lusere simul; simul unus et alter:
Post alios alii; semper in Orbe novi.
Legatum Tubicen, Soccum excepere Cothurni:
Coepit ad extremum serius esse locus.
At varia a multis postquam Persona peracta est
Ecce tibi, in Scena NAUTA repente stetit.
Ut stans ad amnem, si vel unicus tranet
Taurus, sequuntur tota plebis armenta.
Sic provocari mugientibus primis,
Remugientes dira bella bellarunt.
Amplexus ulnis arma Vulgus et ambabus
Effudituras; cumque bobus et bubus
Animam profudit his ab hoste porrectis
Vah! quanta ab Alto SQUAMMA terruit Ripas!
QUINTO Choragus Sueciae
Prodire coepit ACTU.
GUSTAVUS ALto turgidus,
Et spe laboriosa;
Audax Iason FABULAM
EGIT duobus annis.
Sed mox COTHURNOS exuit,
Quos induisse nollet.
Ille sub extremum, quo tempore ventilat ignes
Hesperus, in Scenam venit anhelus eques:
Terribilis, vultumque tumens Aquilone minaci
Quod mirere tamen, serica verba dabat.
Sed fictos risus veras mox solvit in iras;
Duravitque duos ACTIO TOTA dies.
Cum subito cecidit cum plausu exploditur ACTOR.
In Lyrico campo dixit, et occubuit.
SUECUS Supposititius [Reg: Suppositicius] sibi ipsi,
Et Threces [Reg: Thraces] simul et simul Secutor,
Et navi celet, et celer quadriga,
In plano metuendus, essedoque,
Torvus casside, saevus et tridente,
Postquam millia perculit trecenta,
Vno succubuit peremptus ictu.
ET SIC PABULA - DESIIT VIDERI.
Is SUECUS GUSTAVUS erat; qui plurimus Actu
Quinto, caeruleos aequore plausit equos.
Mira quoque exhibuit: nam ludebatur Iason:
Balthica iurasses Remige stagna quati.
Insula flagrabat [(transcriber); sic: flagtabat] non una; Ceraunia fundo
Eruta, Nereides succubuere procis.
Dum petitur VELLUS; dum luditur: ACTOR ab hoste
Caeditur, heic [Reg: hic] nox est. Ite domum satura.
GUSTAVUS illa belluosus in pompa,
Multaeque formae Proteus; Bovis stella
Cornuque fortis, atque Morte stipatus;
Romana postquam Prata vidit ingressus;
Vastum boavit, et replevit Europen:
Quam militari ventilavit in Circos;
Vnoque demum corruit Popae pulsit;
VAH! in securim, dum cucurrit impactus.
Sic omnis aura gloriae
Afflantis evaporat.
Cum nubibus consumitur,
Cum nubibus rotatur.
Formas in omneis [Reg: omnes] vertitur;
Extrema Nili vocatur;
O! QUANTA SPES MORTALIUM
POST VOTA STRANGULATUR!
[Gap desc: short poem]
Sic statuat, quicunque sapit. VANA, OMNIA VANA.
Vana Fides, vana est Gloria, vanus Honor.
Crescit in hydropem, tumidaque repletur ab aura;
ET TOTUM PELAGUS MAXIMA VOTA BIBUNT.
Dic quid Honor? glacies, vitrum, cinis, amphora, concha.
Quid fallax Iris, gemmea bulla, Nihil.
I nunc, et velis ventos maioribus hauri:
Sed cave, ne Ponto sparsa carina natet,
Ut quemcunque sacro sinu THALIA
Infantem tulit, atque vagientem
Tinxit nectare lacteae papillae,
Contactu manuum pedumque palpet
Vanae emblemata vana Vanitatis.
Ventorum iocus ilia sunt. in auras
Omnis fastus abit. cuniculosae
SPES, ut Luna, timet suis eclipses.
Ludimus? an sphynges et nos proponimus Orbi?
Qui reperis sensum; GLORIA, dic, Vapor est.
Nulla manet constans. ut Comica labitur umbra.
A vento facilis praetereunte rapi.
Nubem nunc Aquilam fieri, nunc esse draconem
Saepe vides; sed cum vanuit, esse nihil.
SPES quoque, nunc Britonum, sibi nunc Regina videtur
Indorum: demum se videt esse NIHIL.
Haec bracteatae digna GLORIAE merces.
Stylusque VANAE CURIAE. VAPOR transit,
Et cum vapore fama. splendet immensi
Ampulla plena Nominis. natant verba
In lacte puro; litteraeque promissis
Argenteae incructantur inverecundis.
Valles voventur gemmea, aurei montes.
VAH! stulta vota Dii Deaequae derident.
Hac lege quaedam condita,
Vt occidant in ortu.
Sensim peritur. interit
Res interire nata.
Omnes ad haec SUSPIRIA
Ducuntur aut trahuntur;
Suis Comati crinibus,
Rudentibusque Calvi.
Si potes, accusa Superos, qui cuncta coercent,
Inque brevi spatio non diuturna rotant.
Disce. quod Est, sensim fluit ad non Esse, peritque.
Omnia, ceu fungos, mors inopina metit.
Quamvis ad Tanaim fugias. neque nota COLUMBO
Littora, te retrahet, nescia ferre moras.
Obsequere: allidit Calvos in saxa; Comatos
Vellicat. Haec mens est optima, VELLE MORI.
MORTALES, QUOD ES, ESTO, NILQUE MALIS:
Hoc Natura dedit severa nomen,
Non cassum vel inane; VERA RES EST.
Vitam reddete DEBITUM vocabis.
Nulla solve mora. cave, coacto
Ut Proserpina tondeat capillos.
Sponte occurre; vocantibusque Fatis
Responde intrepidus: Vocatis? ADSVM.
Omnia ad interitum vergunt: occasus ab ortu
Pendet, ab aurora vespera, noxque die.
Nec quia non subito, neque prima, exstingueris hora,
Tutus es a decima, quae decimanque praeit.
Forte brevi veniet: Venit, Parere necesse est.
Ducendusne manu, an fune trahendus [(transcriber); sic: txahendus] eris?
Mors nulli parcit. MACROS sua frangit in ossa:
PINGUES, ut botros exprimit, aut peponem.
Lustrare Fata cui licebit arcana:
Cognoscet ille rebus omnibus finem,
Noctem diebus semper esse decretam.
NASCI, PERIRE; VIVERE AC MORI, PLENA
ET TOTA, NEC MUTANDA SUMMA SUMMARUM EST.
Non sponte vadis? coget improbus lictor.
Praecurris illum? te sequetur a tergo.
VAH! seu sequatur, seu sequare, procumbes.
Erratis, o ADAMIDAE
Saxo lutove ficti:
Si firmitatem quaeritis
In vitrea moneta,
Vestras casas in orbitam
Diversa Fata gyrant:
Gyrantur ut mapalia
Fugacium Scytharum.
[Gap desc: short poem]
Usque adeone iuvat falli, et succumbere culpae!
Dicite Mortales Deucalione sati.
Atqui falluntur, qui splendida fragmina vitri
Praeponunt gemmis marmoribusque lutum.
Qui fragiles tabulas et structa cubilia culmo.
Credunt a nullo dissoluenda Nor.
Ah miseri! Scythicis malim dormire grabatis
Quos decies uno Gens rotat ista die,
PYRRHAE POSTERITAS, amica saxis,
E quorum caluit, satu; videtur
Omnem dilapidasse mentis usum
Concretam glaciem marisque spumam
Praefert grandibus Indiae smaragdis.
Putrem classibus anteponit alnum.
Quas arceis [Reg: arces] fabricantur hi coloni,
Sunt magalia mobilis Geloni.
Quae non est simplex obtusae insania mentis
Errores aliquis decipiendus amat:
Et si vendis emat turres imponit arenae,
Et palsas rigidi marmoris instar habet.
Tanquam si nullis (o Dave!) obnoxia fatis,
Tecta meris stipulis aedificata forent.
Cum tamen a verna suspensus hirundine nidus.
Tutior et profugi sic casa Massagetae.
Contra hoc ita argumentor.
Ille, qui vitro imponit arceis [Reg: arces] , stultus est.
Sed imponit homo sumptuosus.
Ergo.
Maior est certa. Minor probatur,
Qui palatium fundat saxis, arena fundat.
Ergo,
Nam marmor quodcunque, arena est,
qualis et vitrum est.
Vnde concludo:
Nil dictare Caesarum sedes
a sede Thracum vel casa Scytharum, VAH!
TOrpere Scazon, et remissior ner vum arcu notaris defluente laxasse. SCAZON. QUIS me lacessit? POE. Qualibus Tropis linguam, quibus imbuisti floribus, peregrina, nisi fallor, Artis, quae Thalia tam pulcros [Reg: pulchros] accendit igneis [Reg: ignes] , syllabasque Romanas variavit Iris et colore conspersit? SCA Vexas amare. Poe. Putidissime verbis abusus, argumenta Stoico more, stringisque pugno coniicisque compresso Aperta Palma Rhetorum Poetarumque et explicata, liber aliter donat facundiae diffusioris ornatum. At tu Sophorum legibus capistratus librata torques sensa mentis amento, velut sagittam. non abominor Sectam! (suum cuique quam virile, tam pulcrum [Reg: pulchrum] ) verum Poesi nunc favere debebas; Herae minister. Tempori, Loco, Circo, Scenis, Arenae fabulam suam Prisci accommodarunt. AEra non lupinis, aut caudas equinas miscuere vulpinis. Id. quod decorum, seu pre/pou vocaverunt. Tu perdidisti nomen. SCA. Hoc habe Scazon.
En totus ORBIS turbine
Quassatur et laborat.
Vix ipse nunc se sustinet
Compage dissoluta;
Rugis et annis obsitus,
Gibbosus et vacillans:
Iam iam vehendus (suaserim)
NAULUM dedit CHARONTI.
Totus anhela trahit trepidans suspiria MUNDUS:
Hectica seu febris, sive maligna coquit.
Aspice, quam tenui facie decrescant. ut ora
Squalidus ex senio pulverulenta gerat.
Vt gelidam frontem ducto sulcetur aratro:
Vt caput obstipum pendeat in silices.
Exclamare lubet: mediam pertundite venam
O medici! Mundus cras, puto, funus erit.
Audis? Terra movet: tremunt solutis
Costae ponderibus. vapore clauso
Subsultant iuga: silva migrat: Amnes
Effusis phialis nigri recedunt.
Valles aedificant; ad ima montes
Lapsi praecipitant. vacillat Orbis.
Convaset, noto signa finiendi.
CRAS Corvi crocitant. petunt cadaver.
De Casulis loquimur: cum tota haec MACHINA nutet,
Inque modum titubet tortilis acta pilae!
Ante, Globus fuerat: nunc sunt quadrata iucundis
Mixta; nec est Orbis, qui prius orbis erat.
Non ita foetet [Reg: fetet] anus deformis et unica ruga;
Non ita vulneribus Marsya scissus hiat.
Si bene cognovi morbum, vitalia rumpet;
Venturoque animam vespere MUNDUS aget.
De Microcosmi firmitate quid speres?
Si Macrocosmus, TOTUS Orbis, inclinat,
Devexioris mole pressus aetatis.
Capularis effaetus [Reg: effetus] que, fissa, lipporum
Silicerniorum more, labra detorquet.
Et iam fatiscit, dissilit, crepat, tussit.
Miserande Laches, et caduce tot morbis!
VAH! quis cadaver istud obteget cespes!
ELEMENTA rerum dissident,
Secumque praeliantur.
Aquae dolent ab ignibus.
Occidit unda flammas.
Clangore credas buccinam
Ad arma concitare:
Impacta tantis viribus
Tunduntur et retundunt.
[Gap desc: short poem]
Quis furor invasit primarum Corpora rerum?
Quam rapidum bellum bruta elementa movent?
Devorat ignis aquas, et aquis exstinguitur ignis.
Perpetuas caedes ista duella trahunt.
TILLIUS et SVECVS non hoc confligere motu;
Et minor est rabies, LIPSIA, visa tibi.
Non exspectatis lituis ad bella feruntur.
Fit via vi. leges cedite fit via vi.
Audis classica? provocantur aere
Ad pugnas Elementa Martiales.
Concurrunt animis acerba tantis:
Quantis cum Machomete Persa, LUNA
CUM NON SOLE SUO. Pyropus undis
Immissus furit: et, salis marini
Si vel guttula vexet, ultor Ignis
Inflammatur, et excitatur ira.
Alternant Elementa vices adversa, manuque
Praelia, qua possunt, insidiosa gerunt.
Tellurem mare vastat, et hoc mutatur in auras!
Vnda domat flammas, et domat ignis aquas.
Tam rapide nunquam vidi concurrere tauros,
Cum novus in pingui mugit adulter agro.
Sed neque tam gladio, quam solo corpore pugnant:
Cuique dat innatus proxima tela furor.
Elementa pugnant, irruuntque quadrata
Acie sonora, seque fixa discerpunt.
Quae caussa motus concitavit hostileis [Reg: hostiles] ?
Audit fragorem? stridet ignis et saevit.
Exulceratis fluctibus favillarum.
Tethys vicissim ringitur canis gallo,
Et iuncta serpens simiae, minus se, VAH,
Odere in ipso culeo. quid exspectes?
Quae MENS superbit arua
Tales pati tumultus;
Consurgat, et sublimius
Evecta libret alas
Terris relictis aethera
Nullo morante tranet.
Qua VIRGO libram spiceo
Serena mulcet astro.
Desperanda quies homini, qui pondere pressus
Vivit in hoc liteis [Reg: lites] multiplicante Foro.
Ergo age, quem lassant mortalis taedia vitae,
Ad Superas Sedes (esto Columba) vola.
Quid facis in terra, quando tibi panditur AEther?
Aliger huc pennas porrige, NISE [Reg: NISI] tuas.
Te blanda ERIGONE stellantibus evocat ulvis;
Iam tibi scintillat fulgida LIBRA: Veni.
Tanto gratius ergo sanctiusque
Nostri consilium datur Senatus.
Quem rerum sapienter infimarum
Taedet: SURGE, TACE, VOLA. Columbae
Pennis nitere. perge, qua mamillam
Nudans VRANIE, viamque pandens
Caeli lactea lacteam, sereno
In sugentis stillat astra nimbo.
Qui detestatis rubras peioraque Mundi
Praelia, quam Cadmi viderit ulla seges:
Erige sublimes vultus, et ad aethera tolle:
Terra nihil pulcri [Reg: pulchri] , quod tuearis habet.
Tende gemens turtur Supera ad convexa volatum:
Omnis habet pennas Mens animosa suas.
Quin LIBRAM librande petis? quam SPICA coronat
Virginis, et dulci sidere plena micat.
Actum est, quietem nemo speret in terris,
O! qui caducae Sortis et quadrigarum
Stropitus forumque, et cuncta vana fastidis:
Sustolle vultus irretorte sublimeis [Reg: sublimes] :
Vtque ales aethram Chaonis secat penna,
Transcende Coelum patriamque Stellarum.
Vides: ut alma Virgo ventilat Spicam,
Manumque tendit et coruscat. accede,
Illic licebit ingredi
Summam SIONIS Arcem,
REGNUMQVE NEC MUTABILE,
NEC FINE TERMINANDUM.
Dies ORION submovet
Horasque supplicanteis [Reg: supplicantes] ;
Mensesque, quamvis ambiant,
Mucrone Lictor arcet.
[Gap desc: short poem]
Urbem intrare cupis? Solymae caelestis in auro
Moenia fundatae chrysolithoque patent.
In regno Rex esse petis? potiere petiti.
OSTRUM perpetui pignus honoris erit.
Extra anni solisque vias est nobile REGNUM:
Quod nec Aprilis adit, nec mala pulsat hyems [Reg: hiems] ,
Ipse roget Maius Zephyro comitante, repulsam,
Cinnama quantumvis spiret odora, feret.
Illic (nonne vides?) stat urbs Sionis.
PACIS VISIO, Pacis hanc petamus.
Bello nulla salus. Supra cometas
Stellis altius est perenne Regnum,
Extra moenia sunt Dies et Anni,
Et Menses, male feriata turba.
Vectitu spoliata nuptiali:
Haut [Reg: Haud] intrare sinentur ad choreas.
Illic sublimis Rupe Stellata SIONIS
Emicat, Angelicis Arx habitata Choris.
Caetera in Orbe rotat vertigo palatia in orbem:
IN QUADRO posita est Vrbs Solymaea situ.
Huc neque crine ruber veniet lumine neque laesus,
Nec niger ore DIES, nec brevis HORA pede.
Eius delicias olfecit Cynthia nunquam,
Cynthius olfecit: sed quid odoris odor?
Scazon ad astra sub vehende, iuratus rixas cavebis, aurium nihil mota. nil fellis atri funde, nil levis monstra Ciconiae, nil dentis illius, saevi. Quo tot Poetas sauciavi: Hipponax. Sublime quorum contueberis Regnum; nullo tenentur Vanitatis a visco. Pro, Vah! IO TRIVMPHE! semper exclama. Instar Deorum, nec merentur aut possunt, amarulentos sustinere Scazontas. ferire parce, ne potenter in terram deiectus ulules, sauciique Vulcani renoves probrosum crure pendulo casum. Nisi utrinque claudicare Loripes malis. Caput pilosum nudus, ac verecundus genuque supplex impetrabis accessum. ne scalpe rugis improbissimis buccas; neu pinse nasum; neu sonora ventorum imitare flabra murmurantibus labris. Sed os modestum gaudioque dilutum, praebe vocanti basio BEATORUM.
IO TRIVMPHE! Regia Sionaea
Potimur. o quam fulget ista coelestis
SALOMONIS Aula! quam decora, quam nullis
Subiecta Fatis. URBS perennis in vivo
Locata Saxo, damna Temporum nescit,
Nulloque circumscripta termino durat.
Nec caluus hortos Ianuarius tondet:
Nec torret agros igne Iulius messor.
Non hic timentur Attilae,
Non Balthici tyranni:
Nam quisquis intrat V Vandalus,
Mitescit instar agni.
Absunt procul sicarii,
Et perditi latrones,
Dirique Bestiarii,
Cruoris helluones.
Quo neque vastat et Mundi penetraverit Hunnus
Attila, nec rapto Vandalus hostis equo.
Quod si quis penetret; nulla feritate timendus,
Depositoque lupo, mitis ut agnus erit.
Qui Diomedis equos satura ad praesepia ducunt,
Qui patriam vendunt, prostituuntque toros:
Qui iugulos solvunt: quorum omnis, Bestia, vox est:
Cum genero Cereris tertia regna renent.
Ignavus timor exsulat: nec aurem
Hostileis [Reg: Hostiles] Eleleu sonans per agros.
Vel stridens Alaelaza verberabit.
Nec Sueci super irruent, lupi ceu:
Nam Moeris prior hos videbit Agnus.
Quisquis Syllaturit, paratus ipsas
Fixa vendere nuptias sub hasta:
Caelesti procul Vrbe SUBMOVETUR.
Balthica nulla strepunt ad clausas tympana portas,
Nec peregrina movet Suecicus arma furor.
Intus quisquis habet, genio mansuevit amici.
Talem si videas, esse putabis ovem.
Hinc procul arcentur, qui fletum undamque calentem.
Sanguinis, ex calvis uberibusque bibunt:
Inter sandapilas et faemineos [Reg: femineos] ululatus
Quaerendi, et matrum funera, et ossa patrum.
IO TRIUMPHE! non timentur hic Gothi
Inhospitales, turbinesque GUSTAVI.
Esto: Hunnus intret doctus ante rugire,
Mox mitiore blandus ore balabit.
Quicunque Iusti sanguinis vomunt rivos:
Scinis, Procustes, Turca, Thrax, Amurathes,
Phalaris, Perillus, belluae coronatae,
Plutonis imo collocantur in plumbo.
AETERNITAS obambulat,
Sanctamque cingit URBEM:
Et Inquilinos gaudiis
Gaudentibus coronat.
Vivis pyropis Civium
Stellata surgit. Aula:
ELECTUS Horum Vivere
Qui vivit, Ille VIVIT.
[Gap desc: short poem]
Vivitur aeternum laete. Deus omnibus illis
Imperium felix et sine fine dedit.
Exsultant plauduntque animae; ipsarumque Animarum
Quas animent, aliae GAUDIA sunt aniMAE.
O Cives, Cives! O ius regale Quiritum!
Quis non divitiis omnibus istud emat?
Seraphici Cives, electi ex millibus omnes.
O ANIMAE QUARUM GAUDIA SUNT ANIMAE
Nemo TERMINUS hic vocatur. Vrbem
Florentem, sine Termino, gubernant
Centum gaudia summa gaudiorum,
O! quae gaudia summa gaudiorum!
Mille o gaudia mille gaudiorum!
Vivamus, mea Lux, in hoc recessu.
Vivamus, mea Vita, in hac corona.
Sanctorum pretiosa Mors, adesto.
Tempus ab indigenis, quod vivunt, dicitur AEvum:
Nec vitae metas, nec ditionis habent.
Miraris, quid agant; gaudent. non quaeritur illic
Sollicite, laetas quid faciat segetes.
Sponte sua crescunt, Saturni falce premendae.
O! felix Campis Messor in Elysiis.
Namque ubi de meritis, glebaque ex ubere, tantum
Laeta seges metitur, VIVERE LAETITIA EST.
IO TRIUMPHE ! Sponso cum suo Sponso est,
AEternitatis ANNULUS manus ambit.
O LAETA VITA! VIVERE ATQUE GAUDERE
TAM SUNT IDEM, QUAM CUSPIS ENSIS, ET MUCRO.
Magni QUIRITES, Christiana quos Roma
Transmisit astris Caelitum Senatores;
Illi beatae Publicae Rei praesunt
Quae vota vincit et Platonis ideas.
Ibi Venustas pulcrior [Reg: pulchrior]
Non excavatur annis;
Ibi Iuventa laetior
Non laeditur senecta:
Ibi Voluptas purior
Nullos timet dolores:
Nec expavescit Martios
Palmata Pax fragores.
Quae rosa sidereis [Reg: sideres] in vultibus antea vernat,
Nunquam cum rosis decidet illa rosis,
Perpetuum florem servat iuvenilibus annis;
Nec tremet, aut ullo vespere fiet anus.
Puris ora favis implentur. DICITE IUSTO.
QUAM BENE: cum semper gaudeat absque metu.
Classica, bella, foris strident. Pax intus amoena
Se redimit, sertis; classica, bella foris.
Et sunt hic veneres (Venusque non est)
Et quae sunt veneres, manent venustae.
Et sunt hic Iuvenes (senexque non est)
Et qui sunt Iuvenes, senes videntur.
Et sunt laetitia (dolorque non est)
Quae se laetitiis fruuntur ipsis.
Et PAX tuta suos [timorque non est]
Vestit duplicibus togis triumphos.
Quis decor aequabit florentia corpora Divum?
Quae si Sol videat, protinus invideat.
Quam bene ter denis addunt tres insuper annos!
HAEC AETAS CHRISTI. pulcrior [Reg: pulchrior] esse potest?
Quod iuvat, illud habent: nulli licet edere votum;
Ante tamen quodvis omnia habere licet.
Quidquid terret, abest. exacto Marte, triumphum
Cum diademato PRINCIPE PACIS agunt.
IO TRIUMPHE! certa, nec fugax formae
Durat venustas, ut Carystium Marmor,
Comae quaesi Corvus, nigra floridae Gentis,
Nullo senectae destruetur a Cygno [Reg: Cycno] .
Ludunt in hortis Gratiae, Voluptates
Castae sonoras semper alluunt ripas.
CUM MARTE FESSO PAX IOCATUR AC RIDET:
Et per plateas Alleluiae cantatur.
Ibi nec ardet ILIUM,
Nec fumat ulla ROMA.
Gemmata propugnacula
SECURITAS tuetur.
Postes Sacri Palatii
Sunt semper obserati:
QUOD POSSIDENT. HOC POSSIDENT,
QUI POSSIDENT, BEATI.
[Gap desc: short poem]
Sic decuit: tuto tenet, aeternumque tenebit:
Finitas nullo sine BEATUS opes.
Nulla timent adeo Cives incendia: Coelum
Empyreum, flammas non nisi Amoris habet.
Tam sunt securi, tamque hostis ab igne remoti,
Vbi sibi nil metuat proximus Ucalegon.
AGNUS signavit portas ad amante: nec Hirci
Vllus eum solvet comminuetve cruor.
Arces Ausoniae valete Troiae:
Turres Dardaniae valete Romae.
Vos et viribus et viris potestis
Exscindi, sonitusque ferre stivae.
Ad caelestia NEMO POST ARATRUM
VENIT RESPICIENS: nec ulla cives
Vis turbare valet. minetur hostis.
CLAUSA EST IANUA Clavis intus, Acuum est.
Urbs secura sui. fallacem finge Sinonem
Turribus Iliacas subdere velle faces.
Nempe potest? nempe ullus erit? subnixaque gemmis
Moenia, Troiani machina scandet equi?
Atqui clausa semel, nunquam Bellona recludet:
Coelestes sapient nec tibi sero Phryges
Certa salus, semperque manu possessa tenetur.
Scilicet hic tineas Purpura nulla timet.
IO TRIUMPHE! nam parem situ, forma
URBEM, nec Hector, nec Camillus aspexit.
Cui totus Orbis comparatus, est nidus.
Et margaritis structa candidis porta
Nequit arietari, machinisve pulsari,
Petive scalis, turribusve terreri.
Curule firma ridet omne tormentum.
QUOD POSSIDETUR, POSSIDETUR AETERNUM.
Uno BONO, sed OPTIMO,
Sed MAXIMO fruuntur.
Exundat immensum MARE,
Venasque littorales,
Ripasque transit pectorum
DULCISSIMUM PROFUNDUM.
PORTUM tenet, qui mergitur:
Nam fluctus est AMORIS.
Finge Bonum quodcunque voles, et quanta cupido est,
Finxisti? hoc Melius, hoc quoque Maius habent,
Oceanum iunge Oceano, vaga flumina ponto,
Iunxisti? haec gutta est illius una Maris,
Plena voluptatis spumat torrente procella.
Gaudia lacte tument, pectora melle natant.
Felix, o nimium felix, hoc aequore mersus!
Insanit, qui vult hic quoque nave vehi.
UNUM, (o plurima!) possident BEATI.
VERUM, (o dulcia!) possident BEATI.
BONUM. (o optima!) possident BEATI.
SUMMUM, (o omnia!) possident BEATI.
Qui coelo fluit effluitque Nilus,
Ripas deliciis inundat alte,
Et fundo caret: eius inveniri
(Haut [Reg: Haud] est fabula) non potest ORIGO.
Non oculus vidit, non audiit auris; et in cor
Nunquam descendit COPIA TANTA BONI:
Inque scrobem parvam citius maria omnia coges,
Tyrrhenum, Adriacum, Carpathium, Siculum.
Hoc Immane BONUM non littore clauditur ullo.
Egreditur ripas laetitiisque fremit.
Dulcis Somne veni, precor, et me deiice puppi:
O Anchisiades, HIC PALINURUS ERO.
IO TRIUMPHE! Verum, et Vnicum, et Samnium
BONUM, res usis fontibus super campos
Animosque fertur, cuncta Numine involvent.
Ingurgitantur pectorum sinus vasta
Amoenitatis copia: super norum
Dum gaudiorum decidunt catarractae?
Lateque regnat delicata tempestas.
MERGAMUR OMNES, UT NATEMUS IN PORTU.
Illustre LUMEN GLORIAE
In Mentibus refulget.
Quo NUMEN aspectabile
Medullitus videtur.
Soluta sunt AEnigmata,
Velamen est reductum.
Nullis Prophetis indigent:
Sunt singuli VIDENTES:
[Gap desc: short poem]
Sed quis describat LUMEN, quod GLORIA donat,
Mensum ponderibus, GRATIA DIVA, tuis:
Quo FACEM a nullo factam, velamine rupto,
De facie ad faciem MENS OCULATA videt;
Infusumque bibit cum toto Numine coelum.
SOL talis potus unica gutta foret.
Sat dixit, qui de divino nectare dixit:
Sol talis potus unica gutta foret.
Circumdat, penetrat, coronat omneis [Reg: omnes]
Regis Gratia, GLORIAEQVE LUMEN.
Vrbs spectacula semper intuetur,
Quae summus facit EDITOR. ter Vnus:
Totusque est Animus sibi Theatrum;
In quo, sipario videt remoto,
PULCRUM [Reg: PULCHRUM] GRANDE NIMIS, NIMISQUE PULCRUM:
PRAE QUO CAETERA [Reg: CETERA] PULCRA [Reg: PULCHRA] SUNT SEPULCRUM.
Per nitidas mentes diffundit GLORIA lumen,
Quo LUMEN maius splendidiusque vident.
IMMORTALE, SACRUM, INFINITUM, AETERNUM, IMMENSUM,
LUMEN DE DULCI LUMINE DULCE, DEUM.
Omnia noverunt; metrique AEnigma sequentis
Solvere quisque puer, quaeque puella potest.
In caelo Vati locus est, [Solve Oedipe] Vati
In caelo non est [Oedipe Solve] locus.
IO TRIUMPHE! Quale LUMEN! o quale
Quantumque Mentes roborat Beatorum?
Deus videtur in Sion, DEUS, QVALIS
QUANTUSQUE GENERAT, CUMQUE FILIO SPIRAT.
Implevit omnes gloriosa Maiestas.
Metam VIATOR comprehendit. ambages
Oraculorum nil moratur et linguas.
CONTENTUS UNO VIVIT UNICO VERBO.
Caleant globum Titanium,
Lunamque vorticosam,
Altam Gradivi lanceam,
Cyllenii galerum;
Errantis igneis [Reg: ignes] Feminae.
Iovem, Iovisque patrem.
Lambunt pedes Tonitrua.
Et supplicant Beato.
Subter anhelantes strident Hyperionis ignes,
Et vinci roseis Luna fatetur equis.
Inclinat galeam Mavors, cristasque remittit;
Mercurius prono dedicat ore iubar.
Emendata Venus blanditur sidere casto,
Parvula nec terret frigidus astra senex.
Natus inermis agit vacuas sine murmure nubes,
Vimque retorquendi fulminis ipse timet.
Hic verum reor id Maronianum?
Daphnis sidera calcat, astra Daphnis.
Scintillantia, Luminosa; calcat
Daphnis sidera, calcat astra Daphnis.
Sive Erratica, sive Fixa; calcat
Daphnis sidera, calcat astra Daphnis.
Sive Immitiae, sive Blanda; calcat
Daphnis sidera, calcat astra Daphnis.
Inferiore via plantis Sol basia figit:
Quae tamen ipsa nequit figere, Luna foror.
Bellipotens, iunctusque comes Cyllenius Ales,
Sidera distantes ambitiosa movent.
Quae vaga coelestes Pellex effeminat orbes,
Haec cum Saturno victa recedit avo.
Iuppiter exambit supplex cinctusque, Beatos,
Si modo permittant, lacte lavare pedes.
IO TRIUMPHE! clarioribus Divi
Supposta plantis, astra fixa despectant.
Citherea, Coniux, Falciger, satus Maia.
Famulatur error omnium planetarum.
SOL se fatetur usque septies vinci,
Supplex Chorago LUNA se suo lunat.
Iovis era nulli noxios facit ludos,
Et cum tonare vult, capit facultatem.
Scazon SCA. Poeta. POE. Non gemis? revertendum est ad Vanitatis orbitam theatralem. SCA. Eheu? POE. Sub auras. SCA. Quid minaris ? POE. Ad terram. SCA. Ah! ad paludes pristinas, et antiquum Chaos, et labores, Seculum [Reg: Saeculum] que ferratum.
Ubi nullus ordo, nulla mentio Pacis.
POE. Vbi solus horror, sola mentio Belli.
SCA. Vbi nulla puro Templa Cynthio fulgent.
POE. Vbi foedis circum sepit [Reg: saepit] antra caligo.
SCA. Vbi nulla certis ducitur Salus bigis.
POE. Vbi sola spes est, Spes inanis et fallax.
SCA. Vbi morbus urit et Febroniae fornax.
POE. Vbi Praetor urget et cruenta Paupertas.
SCA. Vbi Ver molestis corpus inquinat nimbis.
POE. Vbi fallit AEstas noxiis rabens spicis.
SCA. Vbi fabulosus ora fraudat Autumnus.
POE. Vbi Bruma quernas ructat ad focum glandes,
SCA. Vbi Terra cedit, et Calabrias sorbet.
POE. Vbi mergit Vnda cum rudentibus naves.
SCA. Vbi Crassus Aer lixidas creat pestes.
POE. Vbi saevit Ignis, saxa sulphur eructant.
SCA. Vbi Mors timenda lubricam facit vitam.
POE. Vbi Vita saepe sit timenda prae Morte.
SCA. Vbi Cura dulces pellit e toro somnos.
POE. Vbi Somnus ipse ludit anxias mentes.
SCA. Vbi purpuratis insidet Scelus sellis.
POE. Vbi pulcra [Reg: pulchra] curvos poplites trahit Virtus.
SCA. Vbi si quiescis, inquiete terreris.
POE. Vbi ni quiescas, prae dolore tabescis.
SCA. Vbi sola Vanae pompae Gloriae stridet.
POE. Vbi rara Verae forma Gloriae floret.
SCA. Vbi Fastus ursi, debiles premit caulas.
POE. Vbi caede pingues stringit Ira mucrones.
SCA. Vbi culter ensi, fagus invidet Cedro.
POE. Vbi se Libido scalpit. et iecur torret.
SCA. Vbi sunt gulosi, quos Orexis irritat.
POE. Vbi regnat Hydrops et cupido nummorum.
SCA. Vbi pigra putri gleba stertitin faeno.
POE. Vbi Craesus instar gryphis incubat gemmis.
SCA. Vbi pallet ager Irus, et petit micas.
POE. Vbi Dives omnes impudens emit villas.
SCA. Vbi pressus are liberos Pater vendit.
POE. Vbi Castitati vis paratur occulta.
SCA. Vbi Virgo certat; rara certat et vincit.
POE. Vbi mille lena, mille transvolant scortae.
SCA. Vbi si petatur, nulla nascitur proles.
POE. Vbi non petenti triste vagiunt cuna.
SCA. Vbi tot Sigaeos una decipit Dido.
POE. Vbi Nupta fictis lachrymis [Reg: lacrimis] viros effert:
SCA. Vbi Vir cachinnans mortuam solo mandat.
POE. Vbi per cerastas quaeritur Reis lucrum.
SCA. Vbi tot venena temperantur in concha.
POE. Vbi tot lacertae potione miscentur.
SCA. Vbi Mars habenas laxat, et fidem rumpit.
POE. Vbi de sepulcris litigant vagit Manes.
SCA. Vbi Proditores hinc et inde discurrunt.
POE. SCAZON. quid horas perdimus? manus Fato Caeloque demus, et monente Natura, adversa fortes corrigamus humana; FORTES FERENDO FORTITER: DEO digna Mens et probata, cum vocaverit Numen, redibit illuc. De mari Voluptatis sat prata iam bibere. claude mananteis [Reg: manantes] rivos: ab astris devolutus in terras. IO TRIUMPHE mitte: VAH resumendum, et AH, et EHEU! vallibus nimis notae voces. Adamo consonant et uxori. Quae flentis Echus ac gementis EVAE? VAE.
Infra Planetas infera
Potenter attonantur.
Nostri maris Ceraunia
Cautesque verberantur.
A planta usque ad verticem
Vix ulla sana RUPES.
Vt infremunt! ut eiulant!
Optentque vallis esse!
In quercus et monstra maris fabricata Cyclopum
Tela cadunt, Siculo raptus ab igne labor.
Quid magis accusant AEgaeo in gurgite Nautae?
Et qui Tyrrheno dant sua vela freto.
Semineces redeunt fractis ad littora proris:
Ipsa tonitrali sulphure saxa crepant.
Da vocem scopulis; clamabunt; parcite nobis
Fulmina. iam toti funera paene sumus.
Hic verum reor illud esse FLACCI:
Discurrunt, Feriuntque summae summos
Monteis [Reg: Montes] fulmina Quae tumultuosis
Subsunt nubibus, illa prae dolore
Strident tacta, furiuntque, mugiuntque.
Fertur Caspia concidisse cautes,
Et Marpesia perdidisse costam,
Et trunco Rhodope labare vultu.
Improba frenatos equitant quae FULMINA nimbos,
Aspera sulphureis colla caputque iubis;
Infra cum ventis habitant, pontoque vagantur,
Et trepidos Nautas ad nova vota trahunt.
Deiicienda tremunt Maris Acroceraunia late,
Contorto quoties crine trisulca volant.
Quam non falsa canam, noverunt grandia Cete.
Illorum in DORSO cuditur ista faba.
At vos in alto, vos miserrimae RUPES,
In queis [Reg: quibus] tumultus excitant truces Venti;
Et Orgiorum festa saltitabundi
Rotant trapeta; vos Iovis supra dorsum
Tonantis arma sustinetis AEtnaea:
Vultus, et ora, verticemque contusae,
Ruptaeque cor, et saxeum diaephragma.
VAH! Pindus omnis ignibus sacris fumat.
Discriminum tot agmina
Per aerum feruntur:
Quot vere primo convolant,
Et concinunt alaudae.
Densis pluit periculis,
Et grandinat sagittis:
Quarum scopus praefigeris,
Et meta destinaris.
Si numerare potes flores fragrantis Hymetti,
Innuba quos verno tempore carpit apis:
Tunc etiam poteris segetem numerare malorum,
Maxima quae crescit? forte metenda tibi.
Iussa iniussa, diu noctuque pericula, denso
Cum nimbo, in terras praecipitata ruunt,
Quo minime credas, iaculum torquetur ab arcu.
Elige: nam fies aut Scopus, aut Pharetra.
Non efflas tot anhelitus vel ore,
Vel naso! neque tot pilis Iopae
Criniti caput obsidetur atrum:
Quin discrimina plura te sequantur,
Incingant, comitentur, antecedant,
Pectus, terga, latus, caputque pulsent,
Vis, credo, numerum putare? cessa.
Vincet copia. ningit his ephebis.
Nec vigilas, nec aperta movent discrimina rerum?
Vt conferta ruant undique nonne vides?
Nec mare tot guttas, Libycum nec littus arenas,
Ovaque tot piscis, gramina campus habet.
Fulgurat ah! fulgur fors dextra tonitrua portat.
Intonat. ah! tonitru fulmina clausa gerit.
Fulminat ah! quae te Laurus servaverit arbor.
Conde caput: lapidum ni scopus esse velis.
RES EST PERICULOSA, VITA MORTALIS.
RES EST SEVERA, QUAEQUE CONSTET IMPENSIS.
Exibit Orbe, quisquis omnium vexus
Vitare vult discriminum. tot et tanta
Latent patentque. aperta peruolant auras:
Natant in undis caeca, qua pedem tolles,
Haerebit uncus, post ephippium CURAE,
Post transtra CURAE, ubique VAH! striges CURAE:
Contendit arcus stridulos
Salax puer CUPIDO:
Linitque succo spicula
Peiore, quam Noverca.
Tu fixus excussissima
Amas, furisque, canna:
Sed mane sentis VULTUREM
In corde saevientem.
Ales Acidalius, soboles incesta, CUPIDO,
Vellere cygnaeo [Reg: cycneo] tectus ubique volat.
Vae Regno, cuius Rex est Puer iste sagittam
Dirigit, et pharetrae pondera blanda iacit.
Laedor ais, laedique iuvat: nil dulcius isto
Vulnere: festivo pectoris igne fruor.
Demens: si nescis, fluida quae Cypride putres
Dilaniet fibras, et populetur Avis.
Non crudos minitor Getas, virosve
Natos robore. disce PUSIONEM
Praeverti, toties (scit ipsa Mater)
Fornacis meritum calentis ulmum.
Hunc psyllum fuge. Spiculum CUPIDO
Intentat; fuge: polluit veneno.
Hoc insanus amas, bibisque, et ardus.
HEU! CUR EST TIBI POENITERE TANTI?
Est aliquis leno Citherea [Reg: Cytherea] pellice [Reg: pelice] natus,
Aurea, et ex plumbo levia tela gerens.
Ore Puer, Thrax saevitia, Mars robore, Parthus
Eiaculante manu, dictus Amarus AMOR.
Occidit, quemcunque ferit. nam pectora parua
Tangit acu, et vere pectora tangit acu,
Ah! quid amas mortem, gavisus vulneris aestu?
Cras poetam Tytii Vulturis esca dabis,
Audis? Iocari non licet. PVER telum
Fibris minatur. si receperis fixum.
Fixum est, peristi. Suxit aspidum virus.
Furens calore Thaidos tuae gaudes,
Et igne Cypri dulce vulnus irritas:
Sed mox ANUBIS latrat imus in corde.
ET donec ardes, adque Ianuam ploras:
VAH! TE CUPIDO STANS IN ANGULO RIDET,
Conviva quadram discute;
Dapes Olent Avernum:
Ne saeva mandas ostrea,
Offasque Claudianas.
Iugulat Falerna Sardonyx,
Nux plena Massicorum.
Et gemmeis, et fictili
Potabis id, quod ODI
Nondum te monui, quanti convivia constent,
Mensaque suspectis insidiosa favis.
Nonnumquam hippomanes coctum apponetur in auro;
Et quem boletum Claudius edit, edes.
Mustum bis Stygia vappa, bis sulphure tinctum
Saepe, licet nardo porrigit uncta manus.
Atqui damnares Bacchum, qui in poplite pestem,
Vel desperatum pectoris ulcus habet.
AD CONVIVIA PRINCIPUM VOCATUS
CULTRUM APPONITO GUTTURI; VEL ENSIS
SUSPENSI MISER EXPAVESCE SETAM.
Neu libes data liba: Mors in olla est,
Si libes; erit, OLLE, Mors in Ollo.
Pulli palpitat uda frons equini.
Vvis dulcibus innatant rubetae:
Has Ventres saturi mero cavete,
Ac quoties mensae accumbens coenaveris Ovum,
Dic tecum: venient iam mihi Mala mala.
Pro dape POLLUCIS, pollutum ab Erynnide sumen,
Gorgoneoque scatens crine vorabis olus.
Si tu a fronte caret meretrix sitis, et bibit omnem
CELLAM: tandem etiam Colchica vina bibet.
A facie Colubri, gemmaque agitante Venenum,
Tutior inter aquas nat mea Virgo sitis.
Fidens coronis omnium popinarum,
Edet bibetque, dum vomat BONAM MENTEM
Vitamque, potaturus obviam Lethen;
In auro, in ostro, in ungula propinandam.
Caper flat extra poculum: stat hoc intra
Fortasse maior, et coniscat, et foetet [Reg: fetet] .
Ipsum cerebrum si Iovis tibi Iuno
Apponat, esse parce. VAH! Venenavit.
At tu rosis circumdate
Viator in popina,
Diis laetus indignantibus
Cuticulam saginas:
Ceu non foret CUM PLURIMIS
Ad plurimos eundum:
Sed in via pes Appia
Probandus ad choream.
Interea Sybarita rosis et messe Sabaea
Oblitus, in thalamo deliciisque cubat.
Iratis fruitur Divis, ventrisque suburram [Reg: suburam]
Commovet, et totum devorat UNUS aprum.
Nam quid ei VIRTUS, quam censeat asse minoris:
Cui Styx, et poenae sub Styge, sint apinae.
Primaque cui caussa est vivendi et summa, Voluptas;
Sistra, torus, speculum, forma, puella, Venus.
Quid lasciva gulae fames pudendae?
Emendatur enim? quid? efferatur
Saturnalibus, et tomaculorum
Inter tympana spumat alba Venter.
Quando regnat hyems [Reg: hiems] , Apicianis
Mappis induitur, voransque sudat.
Audax et Vetulas vocare Parcas
Ad saltum, praeit immemor futuri.
At tu mollis Arabs, teneraeque Cunicule pulpae.
Luxuriose BONAE vivis in aede DEAE.
Vivo HODIE dicis: nam Cras vix Corvus habebit.
Gliscat, et e crasso corpore stagnet adeps.
Suntne aliquid Manes, et poma fugacia in undis?
Lusus Sisyphiae quis lapis ille pilae?
Horrida Cappadoces in eremo praelia tentent:
Mars meus haec mandat. Vive, Ede, Lude, Bibe.
Late minamur. dantur interim bulbi?
Et ostreorum gratiosa putredo
Vngit palatum; despicitque Convivas
Pavo levatus; et Philoxenus saevit,
Nigrasque Ranas Tartari, facit Ranae.
FUTURA LAUDAT, UTITURQUE PRAESENTI.
Ceu nec videndus, nec trahendus a Fatis.
VAH stulte! nec sunt lusca Fata, nec manca.
LAEtare Scazon. Praevidemus ex malo portum capacem. te Coronis exspectat. Iam paene tangis littus, et premis terram SCA. Quae vota solvam! quae lubens feram dona, per tot procellas vorticesque ventosque appulsus, atque expostus! o quibus sertis aplustre summum vinciam memor Scyllae! concussa Navis ima non semel fundo, effudisset intestina, ni mei longo pedi remulco pendulam retraxissem. POE. Scazon: querela nascitur domi tecum. Vides: ut Istae nil morentur, et scindant undas phaselis eleganter instructu. Non imprecantur fluctibus, nec accusant scopulos marinos. Si Neronis Euripus albo rubroque volueretur in vino: periculosos, credo, gurgites ultro enavigandos Nauta magnus intrares, contemtor [Reg: contemptor] Alti pertinax: et ad thyrsum puppis sederes Bacchicae velut Clavum. Pergamus ad celeusma pandimus vela. Incumbe remis. Cymba Virginum currit. Anacreontis expedita praecedit.
Festiva spumas Orgia,
Amystides lacessis:
Satur manu trementia
Pectis micante fila;
Strepensque Cypri cymbalis,
Niloticisque sistris,
Tecum neges Aheneum
Perire posse Mundum
Phasiacae volucres, et Phoenicopterus adsunt.
Cinnama nube pluunt, palmite vina fluunt.
Restagnant urnae: fidibus testudo sonoris
Provocat alternos pollice tacta pedes.
Eia, genas, Veneris pingamus sanguine: quidquid
Calcatur pedibus, fiat odora rosa.
Omnia prata sciant communis gaudia Maii:
Mensis hic aeternus, sicut et Orbis, erit.
Ergo iacta anima est. in omne Bacchi
Passu quadrupedante crimen itur,
Reg ales Pateras merum coronat.
In carchesia plena se profunde
Mittit longa sitis. Redux ab imo,
Ceu plebs in Phario canit Canopo.
Quo nil helleboro [Reg: elleboro] magis recenti
Curandum: properare nescit annes.
LITTERA dat coenas; subeuntque Tomacula, turdus
Pulli, Perdices; Anser, Aprugnus, Anas.
Sed LIBER sine lege furit. Chia atque Falerna,
Sit modo Fabricii Consulis uva, sapit.
Iamque intrat Corybas, iam spirat tibia buxi,
Plauditur in toto Vox sonat una Choro.
Nocte bibo tota, redeunt convivia mane:
Divisum barathrum cum bove Venter habet.
Acerra turis, est Apicio plenae
Nidor culinae. iamque Bacchus hauritur
Plenis culullis et capacibus trullis.
Oculis gulosis devoratur emblema.
Sitiunt et aures, et bibunt, et arrectae
Inebriantur musteo sono vocum.
Creduntque Nunc et Semper esse idem tempus:
VAH! Mundus est in cymbalis, et insanit,
TARSENSE Vas oraculo
Diviniore tinnit:
MUND FIGURA PRAETERIT
Aes personat Corinthi.
Audis? Figura praeterit.
Audis? Figura Mundi.
Mundi figura perfidi,
VANI FIGURA MUNDI.
Sed sistris fidibusque FIDEM praepono, Tubamque
TARSENSEM. longe clarius ista sonat.
Labitur irrevocanda dies; Mundique figura
Praeterit. hoc ipsum quod loquor, inde venit.
Ede: figura quid est? madido quam pollice duco.
Qualiter in mensa picta stat Aula mero.
Ede: quid est MUNDUS, nisi plurima fraudis imago?
Formosis Facies circumamicta dolis.
Atqui non ita personare sacros
Vates audio. quippe PAULUS infit.
Aures arrige pendulas. quid infit?
MUNDI PRAETERIT et perit FIGURA?
Hoc infit. repeto: Cadaverosi
MVNDI PRAETERIT et perit FIGVRA.
Hoc infit. Bona vox: abimus ambo.
MUNDI PRAETERIT ET PERIT FIGURA.
Tolle puer crotalos: nam PAULI Sanctior echo
VASIS ab ELECTI, quod quatit, aere sonat.
Praeterit instabilis Mundi, fallaxque figura
Praeterit. hoc unum praeteriisse nega.
Expende has voces: Mundi, fallaxque figura,
Praeterit hinc disces: quid cupias, quid ames,
Vltima perfidiae durat nota; regnat in Orbe
Punica sola fides, Punica nulla fides.
Procul profani, feminaeque Curetes,
Exeste molles: ad Corinthios prima
Electus Orbis Buccinator exclamat:
MUNDI FIGURA PRAETERIT. perit Vani
Figura Mundi. verte verba et inverte:
Semper figura vana praeterit, semper
Figura Mundi vana praeterit vani.
VANI FIGURA VANA PRAETERIT MUNDI.
Cantantur haec, Plorant ut haec,
Scribuntur et Leguntur.
Videntur haec, Ridentur haec,
Et lecta negliguntur.
CADUCE FLUXA VANITAS
Quanto paratur auro!
ATERNITAS dupondio
Non aestimatur uno.
Ista super studiis Hominum vitaque canentes,
Flevimus in risu, risimus in lachrymis [Reg: lacrimis] .
Quid prodest VATEM noctes iunxisse diebus?
LECTORI bilem si movet ODA meo.
Vana petens VANUS, vanis vanescit in annis.
Tantum Nugarum est iam pretiosae sitis.
Sit coelum coeli Domino, proclamat Avarus;
In Terris, hominum filius esse volo.
Hanc et Primus ANACREON canendam
Invenit, cecinitque primus Oden:
Et fortes Elegi gemunt, et acer
Scazon exprobrat, et queruntur uno
Omnes Hendecasyllabi dolore
Sed quid MUNDUS ad haec? (quod ante) RIDET.
VATES, CARMINA, VERITAS PROBANTUR.
NUGAE CRIMINA, VANITAS AMANTUR.
FINIO. Calliope lassum solare Poetam.
Dum canimus, lachrymae [Reg: lacrimae] moesta per ora fluunt.
Mens tuihi praesagit; passim ridebimur: et quos
Edidimus Versus, hos quoque Momus edet
Quid? si aliquis dicat; Video meliora proboque;
Sed mihi Vana placent, Deteriora sequar.
Ah! emitur VALLIS lachrymarum [Reg: lacrimarum] plena talento:
Vno cum numo posset OLYMPUS emi.
Cecini. canendo nempe plurimos movi.
Sed sive movi, sive forte non movi:
Cecini, quod ipsa Veritas, quod et res est.
Cum scala Coeli, cumque Orionis prostet
Emendus ensis; gugio, nuces, pupae,
Acus emuntur, sulphurata Iudaei,
Arundo longa, Vah! volubiles nugae.
VAH! VANITATUM VANA VANITAS. VAH! VAH.
ATque in hunc ferme modum, se habet tessellata Vanitas, a me explosa. Sed nova Vanitate, dices, quemadmodum Philosophus quidam, fastum Mundi novo fastu, hoc est, suo calcasse fertur, Ita aio nam et tu; qui hanc Vanitatem meam sugillas. alia nova, hoc est, tua Vanitate id facis. interim perveni ad metam cum Musis meis: quas in se ipsas, ut vidisti, armavi. ODE. auribus Mundi infusa est. eam sive prima nomenclatione voces Hecatomben; immolavi: sive Carmen Seculare; absolvi: sive Certamen; certavi: sive uno verbe Poema; componebam, faciebam, canebam; memor prisci Pictoris, et veteris sententiae: Ego iam nunc statim cum Versibus meis exscendo [Reg: escendo] , dictoque Eucharistico, et Vale, ex Campo me proripio.
ALiquando tandem nostra navis in portu est. Egredere Scazon, et Liburnicam funda. Terram tenaci dente mordeat prora. Dum solvo Ludum, Symmachosque dimitto. Imposta nostrae vasa Navis exporta.
DUlces, HENDECASYLLABI, Sodales,
Quos tanto Genius potens amore,
Et Mentis sacer illigavit ignis;
Vt multi numero quidem, sed omnes
Pollux unicus unicusque Castor
Sitis Vatibus, unicusque VERSUS.
Versus cum violis rosisque natus,
Versus de casia crocoque primo,
Vivens inter aves sagaciores:
Aut nunquam moriturus, aut sonoro
Cum Cygnis [Reg: Cycnis] moriturus in Caystro,
Formosi Iuvenes et elegantes,
Arcum solvite. pugna iam peracta est.
Qua vestrum cumulabo laude nomen,
Submissique modestiam pudoris?
Docti plaudere Martialis Issom.
Et colludere Passeri Catulli,
Et Stellae Paphiam sequi Columbam:
Dignati modo pessimum Poetam,
Certamen subiistis, aleamque
Phoebi iudicio periculosam:
Nullis sumtibus [Reg: sumptibus] interim molesti.
Contenti casula, unica fenestra,
Mensa paupere, rustico salino.
Quanto lautius Hospites haberet
Magnus SARBINIUS: vel in vireto
BIDERMANICA Musa Tusculano:
Si noto citharae sono vocaret.
Ad Convivia laureata, Romam.
Germanas ego (nam fatebor) offas,
Et coliphia devoranda luctae,
Et me sollicitum dedi Philaemon,
Terrae munera. nec tamen notavi
Vllius faciem fuisse laesam.
Formosi Iuvenes et elegantes:
AEtatis rosa, liliumque veris.
Praecox indolis IngenIque spica;
Pulcri [Reg: Pulchri] sanguinis uva delicata.
Musae gratia prima mitioris:
Musae Delicium severioris:
Iam nunc ire domum licet. Viator
Si quis quaesierit: Poeta vester
Vt vivit, macer ille, torvus ille;
Respondete, valet Poeta noster,
Ac vivit, macer ille, torvus ille.
Hinc spes obruit undequaque multas.
Scitanti, quid agit caducus? AEvi
NOSTRI, dicite, DE TRIBUS CAPELLIS,
Me tot somnia somniare vana;
Et tot somnia somniare vera:
Quot Nox sidera dicit ad choreas.
Quot se flumina dividunt per Orbem.
Quot pennis liquidae secantur aurae.
Quot Virgo Dea montium Napaeas,
Quot Nymphas numerat marina Tethys
Quot Nymphae caput affluit capillis.
Quot telis pharetrae rubent Dianae.
Quot veris Erythrea concha gemmis,
Quot fi et is radiat Falerna vitis.
Quot Matuta iacit per arva guttas.
Quot calthas Zephyrus serenus efflat.
Quot Silvae foliis virent Cadanae.
Quot frondes apis unaquaeque tondet.
Quot flores apis unaquaeque carpit.
VOs quoque Pierides, duplex ELEGIA, Poeta,
Cuius adornastis [Reg: adornavistis] castra, valere iubet.
Vester ego vates. vestrum contendite vatem,
Cum canitis, Musas inter habere novem.
Seu dici pictis gaudetis Amazones armis;
Laudabit vestras Penthesilea manus.
Seu tenerae vultis nomen retinere puellae:
Alba gerit vinctis Vtraque serta comis,
Vtraque victrici planta libavit arenam,
Scilicet ad numeros officiosa meos.
Parcite: decursu tamen haud reticenda notanti
Hippomenes. quae sit nunc Atalanta, scio
Prima per Aoniam, rigidis maturior annis,
Cautius est nobis currere visa viam:
Inque palimpsesto rubra signasse litura,
Semita quae trito calle premenda foret,
Altera difficilis certa statione teneri,
Quam dedit ipsa sibi lege cucurrit iter.
Nuda volaverunt sparsi per colla capilli:
Et poteram soccos saepe videre pedum
Saepe etiam timui, dum vult audacior esse
Ne fieret tacta fabula turpis humo.
Tutius o medio, clamabam, tutius ires,
Aurea quae captas, devia poma nocent
O cave, ne gressum fallas temeraria saltu,
Fractaque curriculi destituare rotis.
Parcius exagita Senium, mea Musa, sepultum:
Vatibus occurris quam truculenta tuis!
Quid stringis gladios calathis assueta Minervae
Non bene conveniunt viribus arma tuis.
Fulvia vulnificum vagina liberet ensem
Ausa tuum Tulli figere Marce caput.
Aut Rosimunda suum contra galeata Maritum
Inque venenato bis scelerata mero.
Proiice tela manu Soboles Genitricis amorum
Vel geme, vel lepido carmina mollis ama.
De thyasis [Reg: thiasis] , et quod rixosum spargis acetum,
Si nescis, possunt Iste, vel Iste, queri:
Dico, queri possunt, verbis ignosce: queruntur
Sunt, qui te doctam fortiter esse negant,
Sunt, quibus immodice nugas videaris amare
Et faciles sanuas, difficilesque iocos.
Adstiterat Momus, qui, dum spectator adessem
Haec nisi sit meretrix, fulmine tangar, ait
Tangere fulmineo, dixi, saevissime telo,
Virgineam laceras suspiciose togam.
Neutra timet castae velari frondibus Arae.
Aut Veneris sensit tacta calore faces,
Quod quatiant pedibus terram: quod laetior una
Festivos hilari misceat ore sales:
Id nova materies, meaque indulgentia, suasit,
Sanguis et in vena qui iuvenile tremit
An pereat! quicunque minax et semper acerbus,
Infesto teneras vellicat ungue rosas.
Si, quoties nitido derivat gaudia vultu
Femina, continuo diminuatur honos:
Ne Diana quidem sit virgo triformis et insons.
Saepe lavat corpus flumine, saepe salit.
Quamvis cum Faunis versetur Oreadas inter,
Nuda tamen Triplex Gratia virgo man et.
Sic ego vos tueor, graciles, mea cura, Sorores.
Vester ero: Mater si quoque vestra mea est.
Dii melius. forsan me non amat illa, sed odit.
Et putat aerisonas non nisi velle tubas.
Ac citharis blandisque modis fidibusque relictis,
Sola cothurnato bella movere pede.
Ominor: a vobis redeuntibus, unde venitis?
Cur pharetram geritis tinctaque tela? petet.
Audito (perii)vel solo nomine nostro
Exspuit, et tremula plurima voce rogat.
Ecquid agit tetricus rabidi Iuvenalis alumnus,
Simia Papinii grande sonantis opus?
Semper in arma ruit, semper livescit iambis.
Nunquam vult nostro mitius ore loqui.
Hic opus inventis. Si quid mea vota valebunt,
Vos precor Aonides, dicite, Mater, amat.
Non est terribilis, qualem mala Fama ferebat.
Castalias placidi navigat Amnis aquas.
Perlege, quae mittit (dabitis quod Epistola praesens
Continet) est certis scripta Tabella notis.
SI licet et fas est, fluxos Dea sparsa capillos,
Undenis pedibus basia figo tuis.
Da mihi te facilem, neque sis inamoena Poetae.
Tam pulcram [Reg: pulchram] faciem, non decet ira gravis.
Nec sum adeo tristis solitoque indignus amore
Comis enim verbis et Macer esse potest.
Nec sic Virgilius, nec Statius urit amantem,
Quique suo florens de Stilicone canit;
Quin ferar interdum rigui Sulmonis in Hortos,
Scissaque Peligno vomere rura colam
Et videam, mirerque focum mensamque Tibulli,
Quique tuus vates Umber ocellus agat.
Testor Pegasides, et te, nisi dura resistis;
Saepius invideo, quod meruere legi,
Tu modo ne falso famae nos crimine figas,
Et dicas aliis: iste protervus homo est.
Contemnit molles Elegos humilesque myricas:
Et tantum Thebas et sua bella tonat,
Crede mihi, patior facile et tolerabile Numen.
Mitior in nostro iam natat ore Deus.
Quod iuvat. amplector. Scio. non in montibus altis
Fraga, sed in viridi dulcia valle legi.
Arma canant alii stringantque ad classica ferrum
Pacis ego Charites blandaque castra sequar.
Non ea, quae Cyprius ponit damnosa Cupido,
Montis in Idaei conspicienda iugo;
Qualia sed Solymam sapiens Hermannus ad Urbem,
Inque Palaestino Belga locavit agro.
Discedant Galli, lascivaque turba Catulli.
Hos sua flamma coquit. me meus ardor habet
Sanctior in nobis calet et formosior ignis.
Nympha suo vultu quem Galilaea movet,
Casta decent Vates et Sobria vota togatos;
Vt Cygni [Reg: Cycni] cantus. sic nive tota manus,
Credis? olorina scribentes utimur ala.
Qui dedit hunc calamum, suaviter ille canit.
Tam bona sis utinam, similique insecta colore,
Quam sit vel Vatis penna, vel huius Avis,
Flectere Diva, precor, vultumque adverte petenti.
Auspiciis liceat nectere verba tuis.
Quae numeris modulata novis, lachrymis [Reg: lacrimis] que rigata,
Includat phiala Parthenopoeus Amor:
Et tibi pectenti discrimina mille comarum,
Offerat ad speculum, florida dona, tuum.
An dubitabis adhuc fidei te credere nostrae?
Heu mihi! sollicito pectore multa times.
Obiicis ignavi temeratam crimine fastus,
Teque tribus lustris displicuisse mihi.
Displicuisse ? metus nisi sit vanissimus iste;
Effluat e digitis candida penna meis.
Dirigeam totus; quaeque est ad tempora Daphne,
Siqua viret, nullo serta movente, cadat.
Tympanaque et bovis accrescant palearia pinguis,
Vtque saginati ludat imago popae.
Quod tamen e medio surgens Agathyrse sepulcro,
Scis, qua detester flebile voce malum.
Sed quibus accusor caussis, quo iudice damnor?
Qui reus ex culpa est, se sciat esse reum.
Papinium verso torquentem nubila cantu.
Lux mea: cur dici Papinianus amem?
Me iuvenem, fateor, rapuit Cadmaea Iuventus;
Magnus ubi Tydeus pro Polynice furit.
Lucani lituos Civilis gloria suasit,
Cumque suo Genero qui Socer arma tulit.
Corduba iactavit Senecam, voluitque cothurnos
A me laudari praetereunte suos.
Fecimus hos magni, sed ad huc tua gloria salva est.
Audiat ipse licet me stimuletque Maro.
Ah! quoties mecum repetens, quid Marcia Bruto
Dixerit, optabam te potuisse loqui.
Ah! quoties, cur non Phaedram furiaverat Exsul?
Quem tulit Euxini navis iniqua matis.
Ah quoties! numquid non eius flammea Dido,
Certabit flammis, Mantua docta, tuis?
Mincius et Sulmo, vestros confundite fontes.
Pegaseos latices flumen utrumque vehit,
Audio, quid dicas cur non gemis ipse, modisque
Imparibus ludis? si gemuisse decet.
Nitimur in vetitum. Cassandram plangere iussus,
Risero, ridebunt, me lachrymante [Reg: lacrimante] , Ioci,
Propositis sistris, fortasse Agamemnona tentem.
Auferer oblato carmen Achille Paris.
Cumque Iovis Volucres aliis agitare videbor,
Mensuram Citharae parva columba dabit.
Nec semel aut iterum, sed saepius impare versu,
Materia questi conveniente sumus.
Dumque meas Helicon curas conspexit ad Oenum,
Obstrepit assiduis pons ubi mersus aquis:
Purgata est Veneris monstro Bethlemia Rupes,
Perque Tyrolenses flevit Adonis agros,
Intumuere novis stagnantes imbribus amnes,
Et planctu valles insonuere cavae.
At cessasse nocet. Mea lux: quis semper easdem
Vnus oberrabit percutietque fides?
Ipse tamen Phoebus nunc his, nunc utitur illis;
Diversamque Chelyn Pastor et Augur habet.
Vt taceam turbas, et nostri saecula ferri,
Agmina morborum, funereamque luem:
Ista truces faciunt animos, et ad horrida ducunt,
Et vellunt hederas, mitia signa, comis.
Adde: quod ipse mei non sim, dulcissima, iuris.
Scribo, quod ille iubet. canto, quod alter amat.
Seu iubeor festas sponsis attollere taedas;
Assurgit casto pronuba flamma toro.
Seu segmentatis vagitum sistere cunis:
More tuo, Corybas, cymbala pulso manu.
Sive Iovi. nostro surgentia condere Templa:
Cogor, ut Amphion, aedificare Lyra.
Praelia quod cecini de Muribus aspera; non haec
Nostra, sed alterius dira cupido fuit.
Iephtiaden dedimus, populo spectante, rogati.
Illa quoque armatae vota suere preces.
A Duce sic miles, sic Dux a Rege rogatur,
Non fuit ingenio libera Musa suo.
Sed dedimus Scenas, et scripta Tragoedia visa est,
Adgemuitque suo Victima Virgo Patri.
Cur autem stomachum moveat tibi triste Theatrum:
Paene modi tragici sunt, Elegia, tui.
Tu vatios animos. Ex te nascuntur amores.
Femineum genus est Spes, Timor, Ira, Dolor.
Quo magis affecto lepidas tentare Camoenas,
Dulcia tristitiae gaudia mixta meae.
Tantum blanda fave. posthac culturus amicam,
Prosequar et Thymbra Castaliisque rosis.
Vnica mulcebis nostros Elegia labores,
Qui dolet ut cantet; mitius ille dolet.
Vt mihi non desunt unquam [Reg: umquam] mala plura ferenda,
Sic quoque non deerunt plurima flenda mihi.
Tu partem lenire potes, tu sistere curas,
Tu luctu pluvios fallere sola dies.
Ludemus pariter, pariterque movebimus auram,
Quae strepit ad Clarium religiosa nemus.
Et modo describam Nazarenae Virginis ignes:
Prae qua non Phyllis, non Amaryllis amat.
Et modo narrabo. Quid non narrabo? sed obstat
Copia: narrabo, quae tibi cunque placent.
Tecum et delicias, et quae iam dicere nolo,
(Non nisi Nos soli novimus illa) canam.
A Plustre Scazon floribus coronasti?
Res extulisti? stat carina fundata?
SCA. Mandata, sicut vina Bacchus, exhausi.
POE. Amande Scazon et tremende non paucis,
Cum quo tot annos spiritusque decoxi:
Age, sub comante populo (vides Nymphas
Abiisse) considamus Olpa procumbe.
SCA. Scazon sedere nescit. integer, totus
Quantusque vivit, vivit iste PES stando.
poe. Et stare possis, qui pedes habes septem
SCA Sex nempe. POE. Totus. SCA. nempe POE.
Quantus es, monstrum es.
SCA. Vah! ipse memet, credo, funditus novi.
POE. Tremis et vacillas. Si quis usus est quintae
Rotae in quadriga? et septimo pedi, Scazon,
Erit. Sca. Anne caecus Abderita sum factus!
Poe. Numerare nosti [Reg: novisti] ? Sca. Quippe ni? Maris guttas
Etiam, et virenteis [Reg: virentes] , silva quot comas profert.
Poe Conchyliata diluere gutturem sputa
Quis iste versus? computa notas monstrum?
Sca, Dehisce tellus, et profunda Scazontem.
Si qua est sub imo Acheronte, vallis, absorbe.
Et tu tremenda, tu securis Anglorum,
Quae capita Regum scin dis, hunc pedem truncea,
Cum laude facies istud. Poe Olpa procumbe
Ocreaque lata dedecus tuum cela:
Sca. Sed sive mandes, sive roges; tamen stabo,
Poe. Sta. me quietum lassitudo componit.
Confabulemur: misceamus utrinque
Sine fraude sensa. grande mentis arcanum
Et dulce pando conscius sacramentum
Animus volutat. Sca Quod volutat, exprome.
Poe. De VANITATE multa lusimus. Scazon.
Sca. Et plura multis. Poe VANITA Sin aurata,
Et haec amara est. Sca. Credo. nam subest fucus.
Poe. Fastidiosa saepe. Sca. Fare, quo tendis?
Poe. Laboriosa. Sca. Cur caput scabis laeva?
Quo vergit anceps mentis anxiae Iibra?
Poe. Aiunt Poesin. serta cuius ambimus
Frondosa, VANITATIS esse nutricem.
Quod si Poesis Vanitatis est Nutrix;
Statui remissis abdicare me Musis.
Sca. Prius per hortos et soluta buxeta.
Mari relicto, se movere Delphinas
Cernam. fretique Punicos Magellani
Innare barros fluctibus. Quid expressit
Scelus hoc? resorbe. Poe. Non resorbeo. Dixi.
Sca. Quae Daedalea remigem ferat cera!
Aut belluosi taurus ad sali fines,
Inter frementem portet AEoli turbam!
Deliberasti? Poe. Non semel. Sca. Diu? Poe. Saepe:
Sca. Diu? Poe. Senatu plurimo. Sca. Diu, quaero.
Poe. Quot lustra poscis? Consilii mei partes
Non Maius unus, aut December absolvit.
Sca. Quis auctor? Poe Adsum. Sca. Nescias quid accuses:
Succumbo famae. Lancinat pedem spasmus.
Si te rogari sustines ab antiquo
Scazonte servo; mentis improbae muta
Ferale fatum. Poe. Fabulam canis surdo.
Me dura Virtus. obstinavit in marmor.
Prius Zazinthus colliquescet in flumen;
Dabiturque vallis altior suo monte
Serpensque cervo fidet, et cani cervus,
Canis leoni, territus leo gallo.
Sca. Tam contumaci mente! durior saxo
Non mollieris, nec moveberis fletu
Novem Sororum? quid Thalia, quid Clio
Eratoque dicent? moesta Pieris sparsos
Effusa crineis [Reg: crines] , qualis atra locasta,
Per tela vadet et per hecticos ignei:
Te voce quae situra, te citatura
Clamore magno. Poe. Mene Serve deridet?
Vt quem decoro nulla strinxerit vitta
Laurusve nexu, me Deabus argutis
Fuisse cordi non tenerrimo credam!
Et his Puellis maior eminet nasus,
Ac se sagacem quaeque novit et doctam.
Sunt et superbae, felleisque sarcasmis
Vexant alumnos. forte dicet EUTERPE:
Evax! abivit LONGUS iste GERMANUS.
Excessit erupitque fessus, et nostram
Purgavit Aulam. quas molestias toto
Haec Vmbra tractu temporis facessivit!
Cum mane portam Porticumque Parnassi
Pulsavit ingens: saepe simplicem risi.
(Bis, ut notaret.) ad cubile deduci
Nostri rogabat et sacrarium Phoebi:
Vt inde Vates laureatus exiret.
Quis Allemannis expediverit chai~re
Quis impolitas expoliverit linguas?
Quis dederit artem gratiamque fingendi?
Algentis AEthrae filii, maritante
Septentrione frigidae sinum terrae.
De tabe Brumae Stiriisque concepti,
Vt igne flagrent, quo calor solventur?
Quis excitabit? unde carmen accendent?
Quas entheatae mentis exspuent flammas?
Tusci Latino temperantur a coelo.
Tuscis Falernae sanguis integer Vitis,
Plenam Lyaeo masculo replet venam.
Hispana pubes Sole Patrio plena,
Sanctos furores Delphica bibit concha.
Teuton [Reg: Teutonus] lacunam potat hordeo coctam.
Quot ille Venter spument aureos versus?
Qui maceratis frugibus saburratus,
Velut Suevus messor alliis turgens,
Fuliginosis faecibus, sitim mactat:
SCA. Pro insolentes quas imagines rerum,
Quae monstra formas? tam libet tibi falli!
Per dulce quidquid et sacrum fuit, tandem
Omitte somniare Cyrrha Germanis
Semper patebit. POE. Nunc et obstrui possit,
Me non vetante. SCA. Stat. sedetque tam certo
Abire. POE. Certo. SCA. Spreto Apollinis sceptro?
POE. Quo pascit agnos. SCA. Spreto Apollinis plectro?
POE. Quo ludit haedis. SCA. Spreto AApollinis Templo?
POE. Aranearum SCA. Spreta Apollinis lauro?
POE. Exarefacta SCA, Spreto Apollinis fonte?
POE. Sicca palude SCA Si fugis, time saltem
Scutum Minervae, Gorgonemque praetentam:
Qua nunc obumbrat Limen, et tuas pigro
Pedes rigo redetinebit implexos
Sed finge, nullas Palladem moras sparso
Assibilare crine: quam viam carpes
Quid ages solutus vinculis Poetarum
POE. Negotiosus otiabor in libris.
Privatus altum dormiam, velut Sylla.
SCA. Quis tecta pandet hospiti Reo, POE. Mecum
Habitabo; felix, involutus hac pelle,
Qua veste, quid dant. amplius: uae Musae
SCA. Diadema florum. POe. Quos capella detonsos
Habitabo; felix, involutus hac pelle.
Qua veste, quid dant amplius tuae Musae?
SCA. Diadema florum. POE. Quos capella detonsos
Absumat uno prandio. vir hircosus
Contemnat, uda flaccidos terens barba.
Adalta Scazon, evehamur erecti.
SCA. Quid altius fert. Terra monte Parnasso?
POE. Sunt turba Vates esurire damnata.
SCA. Dii cura Vatum sunt, et hi Deum cura.
POE. Mordere malim fraga, quam tuam Laurum.
SCA. Et si. quis est Philoxenus, bovem malit.
POE Sunt tot Poetae, quot fuere iam sturni.
SCA. Vix tot Poetae, quot fuere Phoenices.
POE. Pauci sequuntur Patris Ennii castra.
SCA. Ad aratra plures vomeremque sunt nati.
POE Dicuntur insanire, qui canunt. SCA. Certum est.
Sed sapere tunc vel maxime, haud minus cerrum.
Quod vile vulgus nescit, et stupent ursi.
POE Levis est negoti, verba concatenare.
SCA Cadaverosa, bruta, lusca: concedo.
POE. Quaecunque: sive pulcra [Reg: pulchra] , sive non pulcra [Reg: pulchra] ,
Limosa Nilo, sive tota Pactolo.
SCA At non sub illis si reconditur Numen,
Et ex Sibyllis fata spirat afflatis,
Supraque nubes mentis alveum gyrat!
POE. Accedit horror servitutis immanis.
Coguntur eiulare, quando ridendum;
Ridere, quando flere suavius mallent.
Qua Vanitate nil acerbius vidi.
SCA. Id nemo praeter Sabbatharios credat.
POE. Id constat Orbi SCA. Scilicet. POE. Puer vagit:
Vagi Poeta. fer papaver admorsum.
Plorat puellus. I. Poeta complora,
Madidumque rostrum moestus applica cunis!
Motu creetur dulce somnus infanti.
Infunde cantum tempori soporando.
Expergefacto melleas para pultes.
Ni vapulare laureo velis fuste.
Quod si calentes Nuptias Hymen nectat.
Suoque Iuno tertium Iovi nubat:
Ades poeta. verna serta compone.
Accende pinum, missiles nuces sparge:
Torique sacris cinge vinculis fulcra,
Pomponii trabalis ingruit pompa?
Poeta, soccis socculisque velate,
Sic Pantomimus noster, et sales pinse,
Exsculpe Spectatoribus tuis auras:
Totoque vultu in histrioniam verso,
Buccis sonoros AEoli move risus.
Decessit Hic aut Ille? dicit extincti
Irrisor Heres: verbera colu Parcas.
Cur rupit immatura fila? (fors ridet,
Tacite iocosus in sinu Crumenarum,
Lachrymas [Reg: Lacrimas] que fingit) da nigerrimo scriptos
Carbone versus. vende quid dabis? numum.
Et non trientem turpis Euclio? nullam
Ex asse partem? vel Charon reclamabit.
Quid ad ista Scazon vane, naris obtusae?
Stupescis instar bubali, cui cornu
Fregit securis, aut adulter obnixus.
SCA. Et me loquentem, si vacabit, ausculta.
Sermonibus sum plenus, et coarctat me
Vteri tumentis spiritus. meus venter,
Vt dulce mustum. quod lagunculam rumpit.
Quid est ab omni parte tam sacrum et sanctum
Aut tam beatam liberumque maerore?
Nullos ut umquam sustinere cogatur
Patique maneis [Reg: manes] anne sola pistrino
Damnata sit POESIS, ut molam serva
Recincta verset! omnium est idem fatum
SCIENTIARUM, nulla non habet rugas,
Gemitque parturitque durius Cerva,
Et obstetrice VANITATE fit Mater.
Mathesis astra spectat, et globum Lunae
Periculoso fixa lustrat obtutu
Excentricisque Centricisque suspensa,
Noctes fatigat, et simul fatigatur.
Tremens et algens ad nivosa sarraca
Tardi Bootae, tussiente Saturno,
Foedata cuius frigidissimis sputis.
Caput reducit machinasque Tychonis
Sophus Ambulator iam comas manu vellit,
Iam labra mordet irruens Stagiritae
Lumbis: ut exploretur unicae verus
Recalcitrantis Syllabae Parens Arles.
Quid? cum laborant nauseantque ieiuni,
Eviscer are semper exta cancrorum,
Crustis apertis, spe cadente delusi,
Qua pinguiorem devoraverant bolum.
Quam vile, dixit ex Fatentibus quidam
Interrogatus, vile stramen incido
Premunt dolores interim, coloresque
Vero latenti, qui supernatant, quaerunt
Olim repertos, milliesque detritos.
Iam si Duelli pugna fervet indicti:
Iactantur hastae, ferreae tonant voces.
Subselliorum nutat et Cathedrarum
Percussa quercus. mugit area tota
Turmalis Echo. Sic Probo Nego Verum est.
Falsum est. Probatur. Sensus Antecedentis
Probatur, hoc negatur. Ante concessit.
Non cogitavi. densa pulveris nubes
Consurgit evolantis a pavimento.
Credas frementem congredi Phrygem Turno.
Aut ad cruore stragibusque Nordlingae
Fumantis arva, Martis arma convelli.
Postquam calore provehente conflictum,
Sunt erudite fortiterque nugati:
Dantur Manus; et Vterque victor abscedunt.
Monstrantque doctas omnibus cicatrices,
Et vultuosas complicantur in rugas,
Ceu universa Graecia triumphata,
Turcis subactis, plena plaustra Lunarum
Post terga vectent, militesque captivos.
Sed et plateas per forumque monstrati
Clamant aperta voce: SIC HONORANTUR,
Quos VANITAS REGINA VULT HONORARE.
Quanto Poeta dignius sub aestiva
Bellatur orno: sive bella describat
Phlegraea, Divis et Gigantibus nota;
Seu quae Philippos civibus cruentarunt;
Seu Nostra, quae miratur ipse Gradivus:
Se quando vinci non fatetur obscure.
POE. Scazon: Pachynum Corsicamque saxosam
Movere tentes. ore multa consueto
Suades et ampullaris, ut tubas inflem,
Caedesque campis digeram superfusas;
Penitusque diris spiculis capillatos
Intrem Cometas finge velle: qui possim?
Vigor Iuventae verna Lustra consumsit [Reg: consumpsit] .
AEtatis aestas iam labantis inclinat.
Tepor calori substitutus obrepsit.
Macie timenda Manibus cavas dicor
Pulsare tumbas. Ossa desinunt necti:
Oraculorum quot ligavero torques,
Solvendus Ipse! Tempus et Quies desunt,
Locus et recessus. littus ille proscindit
Melitae catello, seminatque per tophos [Reg: tofos] ,
Qui destitutus hisce praerogativis,
Imbelle carmen et senile luctatur.
SCA. Vbi ergo Nox est illa, seu Dies nota!
Qua, cum citabas buccinae sono Verba;
Mox agminatim, qua sequi iubebantur.
Tentoriorum de cubilibus mota,
Sonora, Magna, Parva, pulcra [Reg: pulchra] , cristata,
Cataphracta, moesta, laeta, crinibus torta,
Venere dictae Legis ad sacramentum:
Ceu morte punienda, si retardassent.
Pars impedita subrubentibus soccis:
Pars in cothurnis, pars equis, in hostiles
Munita turmas lanceis [Reg: lances] que, peltisque.
POE, FUERE TROES. Ilion stetit, Scazon:
Fuisse crede, quem secutus es, Vatem.
Ego te vocans ad calceum manu mitto,
Et liberum pronuncio. Refer Musis
Hoc involucrum litterarium.
OSca scribo plurimum lingua, veteri stylo. ne per licentiam belli vagantis intercepta, militum praedae ludibrioque dispalescat et volgo. Diu, quod ipsae scitis, et probant anni; iam servio, fuique vester ambactus. amussitavi tempori meos Versus. clinamen huc trahebat et virens Daphne, quae subligandis crinibus verecunde alludiabat, meque virgo quaesebat. Suefactus Odis multa metra derasi. Seresco nunc, totusque frigefactatus, sufflaminari me noto. nihil venae adprosperatur undequaque scruposae. quis scita scitamenta ademsit, ignoro. Conlabefactus tot laboribus, cantura vastet, haud nenuqueo resignare Fortasse petro sic videbor agrestis, et tonsitandus: meque, quod fidem fallo, Elegia proielabit. hoc velim. nemo poterit retraxe [Reg: retraxisse] iam recuso sirpari [Reg: scirpari] . seu sirit hoc Apollo, sive non sirit. Viaticatus sum. Valete. Subscribo Olim quidem Poeta vester in Phoebo.
LAchrymose [Reg: LAcrimose] Scazon: hanc Epistolam Musis
Afferre sustinebis? ite rorantes
Per ora guttae, meque prorsus in flumen
Mutate; nec cessate, dum fluat VERSUS.
Hoc ergo campo, quem Poeta calcavit
Meusque Dominus pressit, obsequar fatis,
Moriturus una. VANITATIS exemplis.
Inscriptus, Inconstantiaeque sub Luna
Labentis; ecce defluens in ignotum
Con vertor Amnem pullulantibus nervis
Revocabo laudes Acidis. pili manant,
Solvuntur artus. Vasta planta, fit torrens.
HEIC [Reg: HIC] . o VIATOR. SISTE.
QUEM. VIDES. STANTEM.
FUIT. POETAE. CARUS. ALSATAE. SCAZON.
SEMPER. FIDELIS.
DUMQUE. FATA. SIVERE.
DE. VANITATE. MULTA. QUESTUS. HUMANA.
MORTI SUAE. PRAELUSIT.
OCTIES. CAPTUS. EVASIT.
A. CERVICIBUS. TER. AVERTIT. GLADIOS.
HERUM. BIS. LIBERAVIT. A. MORTE.
AD. ULTIMUM.
DESERTUS. EXSUL. EXTORRIS.
SUO. SUPERSTES. ESSE. NOLUIT. VATI.
QUEM. DILIGEBAT.
PRAE. DOLORE. PLORATIS. OBMERSUS. UNDIS.
HEIC [Reg: HIC] .
UT. INDOLES. POSCIT.
MORE. STATUARUM LACHRYMANTIUM [Reg: LACRIMANTIUM] .
STANS. STAT.
FINIS. Typum Vanitatis expressae scripsit AUCTOR, Expressae corrigat Lector.
[Gap desc: 3 pages]
[Gap desc: 4 pages]
CANTAMUS OSSA. Deditum
Ventri genus, recede.
MENS ALTA, Tu, quae Corporis
Trangressa vilitatem,
Prae ceteris, es Carcerem
Sortita mitiorem;
Agnosce Summi Iudicis
Sententiam: Pepercit.
IPSIUS AUCTORIS PARAPHRASES QUATUOR.
[Gap desc: 4 verses]
TOt impedita vinculis,
Quot membra sunt et artus;
Cur nauticis rudentibus
Vis insuper ligari?
Corpus, quod hospes incolis;
Testa lutoque factum:
Iam Furis est et gastulum:
Quid quaeris et Latronis?
[Gap desc: 4 verses]
IS, qui prior Tyrinthio,
Coelum tulisse fertur;
Gaudebat ATLAS sarcina
Premente liberatur.
Cur Mula clitellaria,
Cur Mulio levari
Recusat, et maioribus
Saccis petit gravari?
[Gap desc: 4 verses]
NE fido LUNAE. quisquis es,
Cum plena fratre turget.
Habet suos, nil ambige,
Naevos, suosque maneis [Reg: manes] .
Expende curas PINGUIUM,
Et sonticos labores:
Disces profundis Ventribus
Non invidere poenam.
[Gap desc: 4 verses]
DIc: ANIMA cuius est adeps.
Quam vivit ille vitam!
Qui totus est tomaculum,
Quam vivit ille vitam?
Qui non habet spiraculum,
Quam vivit ille vitam?
NOLIM VEL AEGER VIVERE,
QUAM VIVII ILLE VITAM?
[Gap desc: 4 verses]
AUdis? ut in suspiria
Tardata flabra pulset!
Anhelat instar bubali
Reciprocantis auram.
Credas equorum pulverem
Olympicum bibisse;
Aut concitatis essedis
Primum subisse metam.
[Gap desc: 4 verses]
SEd nempe gratis falleris:
Vix movit e cubili.
Primis hiulcos messibus
Torrente Sole campos;
Si tertium vestigium
Asturco pansa torsit;
Iam totus est axungia.
Et colliquescit aestu.
[Gap desc: 4 verses]
FIt ergo longa fabula,
Mimique sanna vulgi.
Quacunque molem poplitum
Attollit in volumen;
Concussa, more Stentoris,
Clamare TERRA possit:
Tanto Parentem pondere
ANTAEUS iste calcat!
[Gap desc: 4 verses]
VULTUS TUMENS ROTUNDIS,
AN VULTUS EST, AN ULCUS?
Qui follibus praegnantior
Tubam sonorus inflat.
Vt nescias. an AEoli
Sit natus in Caverna:
Dum plenus Austris, unica
Videtur esse struma.
[Gap desc: 4 verses]
TAlem nec ulla tempora
Solantur, aut Planetae.
HYEMS [Reg: HIEMS] et AESTAS displicent;
Et MAIUS et NOVEMBER.
Quas imprecatur PISCIBUS
AQUARIOQUE Diras!
Latrante torvum SIRIO,
Fustem Cani minatur.
[Gap desc: 4 verses]
ARENA crescit interim:
Et obstruit meatus,
Saevit tyrannis aspera
Tortoris inquilini.
Coactus intra viscera
Parvum pati lapillum;
Vae grande SAXVM Sisyphi
Tergo rotare malit.
[Gap desc: 4 verses]
ACcedit horror funebris,
Lethaea vis Catarrhis
Vespillo dormientium,
LETHARGUS obstinatus:
Et naufragos, in littore,
Qui mergit albus Hydrops,
Stillae tremendo frigidae
Stupore sideratos.
[Gap desc: 4 verses]
OMitto serram Bacchicam.
Et murices acutos:
Quibus repelli nescia
Pedes fodit PODAGRA.
O tristis uxor coniugis
O Sacra Xanth tis-ippe.
Te distraho: sed distrahis
Et tu tuum Maritum.
[Gap desc: 4 verses]
AT non et illis impluit
Haec ILIAS malorum:
Queis [Reg: Quibus] absque limo sordido,
Glebaque verminosa,
Intaminata firmius
Compegit ossa TITAN;
Et vertebras Saturnio
Formavit ex metallo.
[Gap desc: 4 verses]
SENSUS acutis excubant
Ad tale Corpus armis,
Vigent manus Prometheos,
Sanctum ferentis ignem.
Sanguis serenus scinditur
A seditate tabi;
Micantque venae castius
Sinceriore metro.
[Gap desc: 4 verses]
HInc vita vere vivida,
Iubarque temperatum:
Et bullientis lucidum
Sacrarium caloris.
Raro caput circumtonat
Tumultuosa nubes:
Quae membra sternat saucia
Vaporibus caducis.
[Gap desc: 4 verses]
AH novimus (Dolor sine,
Et deme frena linguae;)
VIRUM DISERTUM novimus,
(Nunc dormit in sepulcro)
De cuius alto vertice
Parnasio que colle,
HASTATA forsan altera
Potuit salire PALLAS.
[Gap desc: 4 verses]
HIc corporis, non Ingeni,
Quod pinguioris esset;
Praesagus ipse fulminis,
Ferale quod pavebat:
Sui cerebri perditam
Confessus officinam,
HEU, saepe dixit, SENTIO,
QUOS SENTIO CYCLOPAS!
[Gap desc: 4 verses]
VAtes fuit vel Delphicis
Oraculis verendus.
Qua nocte, nullus argurum
Praesensit ominantum.
Cadente stilla percitus,
Vita repente cessit:
Quam plurimi vel Attico
Redemerant Talento.
[Gap desc: 4 verses]
SED PARCA NESCIT NUNDINAS,
NEC FILA VENDIT VLLA.
Vir dignus annis aureis,
Ex ferreis abivit.
Nos lacrumis rotantibus
Dum spargimus cupressum;
Clamamus, o Cyclops, Cyclops:
Quem dire sustulisti!
[Gap desc: 4 verses]
QUisquis redundat phlegmate,
Hic dives est malorum,
Assem paternum dividat
Herede nominato;
Septemque Testes convocet;
Addatque Codicillos:
Et Liberis, et Coniugi
Suprema verba dicat.
[Gap desc: 4 verses]
PRaedico: vota contrahat
Cervina: vix senescet.
Emat pheretrum [Reg: feretrum] , lintea,
Lessumque mortualem.
Conducat atras praeficas,
Et praeparet trientem,
Dandum Charonti navitae.
Brevi, brevi migrabit.
[Gap desc: 4 verses]
FElicioris SICCIOR
Viam capessit AEvi:
Quandoque visus secula
Cornicis aemulari.
Non Fata, non durissimo
Accusat ore Divos.
Non indiget medentibus,
Sui GALENUS ipse.
[Gap desc: 4 verses]
SEcurus a securibus
Est bos laboriosus.
Cui nulla stant palearia,
Prono ferenda collo.
At, qui torosus integrum
Distenditur per arvum,
Immugiens, velocius
Raptatur ad macellum.
[Gap desc: 4 verses]
I nunc, sagina putidum
Et turpe carcinoma;
Dicanda morti victima,
Vt anser et coturnix:
Et, in Foro porcario,
Qui glandibus replentur:
Sus alba, quam Phryx viderat,
Praecessit: hi sequentur.
[Gap desc: 4 verses]
Cum feculenti [Reg: faeculenti] sanguinis
Trimalcio recumbit:
Tantum catharma palpitat,
Sentina quanta navis.
Fetore vivus enecat
Astantium pudorem;
Magnamque stragem narium
Loco movendus edit:
[Gap desc: 4 verses]
COLOSSE farte sumine
Quid vasta membra iactas?
Iactat Camelus iugerum
Dorsi, iugumque gibbi;
A metiendam funibus
Turrita Maura molem:
Has machinas irrideat
Praetervolans Alauda.
[Gap desc: 4 verses]
SIt singularis vilium
Laus ista belluarum:
Propter culinam vivere:
Lardo fugare Verpos.
Homo Choragus siderum,
Caeli futurus hospes;
Is Porcium non aestimat,
Sed aestimat CATONEM.
[Gap desc: 4 verses]
SIn fortis HECTOR quaeritur,
Robur Milonianum:
Ad nostra spectant agmina,
Qui praevalent lacertis.
Thebanus ille Marspiter,
SCUTUMQUE MILITARE,
Omneis [Reg: Omnes] Obesos expulit
Castris EPAMINONDAS.
[Gap desc: 4 verses]
VIros GRADIVUS expetit,
Viros amat GRADIVUS:
Bellique nervus, nervus est;
Non pulpa, non omasum.
MACER STAT INSTAR CLASSICA,
VELUT MARINA RUPES.
Status globosi corporis
Manu movetur una.
[Gap desc: 4 verses]
COnfer tuos Vrbs Dardana
Maior, Minorque, Cives.
Tam, qui manu, sub Porsena,
Haustum bibere Tybrim;
Quam qui natarunt citreae
Vncti liquore mensae.
Si proferes, quam praeferes
O ROMAE factionem?
[Gap desc: 4 verses]
HInc Caesarem Vitellium,
Vitellium Suillum;
Illinc tremendum Gallicis
Praedonibus CAMILLUM.
Hinc marcidum Caligulam,
Quantum lavernionem!
Illinc vibrantem lanceas,
Et peila SCIPIONEM.
[Gap desc: 4 verses]
O digna non vulgaribus
FRUGALITAS Camenis!
Quae traxit a ligonibus
Macros ad Orbis Ostrum:
Et purpuratis ensibus
Scutisque sublevatos,
Excelsa sicut Pyramis
Evexit ad Curules.
[Gap desc: 4 verses]
TUnc BRutus ad praesepia,
SERRANUS in novali,
DENTATUS inter ilices
Rem publicam regebant.
Fasces iacebant proximis
In vepribus saligni:
Consulque cum lictoribus
Prandebat, et metebar.
[Gap desc: 4 verses]
Caium stupes Iulium,
Pharsalicum Monarcham.
Hic ille Fortunae suae
Tyrannus invidendus,
Et quem timebant caeteri,
M acrum tam en timebat.
Sit fas, tacere nomina:
MACROS TAMEN TIMEBAT.
[Gap desc: 4 verses]
HUic comparetur FLAVIUS,
Muscis tremendus hostis!
Ructans vomensque grandia
Mullisque mista [Reg: mixta] Cete!
Aut CARACALLA latior
Decempeda Mimantis!
Aut Caldius Biberius
Mero Modimperator!
[Gap desc: 4 verses]
AMilcaris fax, HANNIBAL,
Poto flagrans Sagunto:
Qui ventilavit Italos,
Ceu milvius columbas;
Summasque Tarpeii Iovis
Sub tegulas coegit:
Carnis stetit sex unciis
Appensus in bilance.
[Gap desc: 4 verses]
TRansmitto Transmitto cana secula,
Ad nostra transiturus.
Rex Liliorum CAROLUS,
Sago togaque felix:
Ab cuius ense praelium,
Et pax pependit ore;
Minora gessit nomine,
Cum Crassus esse coepit.
[Gap desc: 4 verses]
CRassi minacis nescium
Vitare Mortis ictum.
Crassos pudendi deiicit
Aqualici gravedo.
Crassos eunteis [Reg: euntes] impedit
Urso repleta funda.
Crassis nocet torpentibus
Ingens saburra ventris.
[Gap desc: 4 verses]
MIrare MAGNUM TILLIUM,
Victoriae maritum.
Caeso redux Turlacio,
Mersis cruore Cimbris;
Post busta Magdenburgica,
Germaniae triumphos,
TOTUS CADEBAT OSSEUS
IN GLORIAE SEPULCRUM.
[Gap desc: 4 verses]
MActi, quibus profundius
Os fugit in recessum:
Maxilla pendet scrupea,
Naresque porriguntur.
Sic itur ad fastigium
Martisque, Palladisque.
Vtrique seruit diruta,
Exesa, scabra forma.
[Gap desc: 4 verses]
PHOEBUS subit praecordia,
Quae fere puriora,
Et apta sacro concuti
Apollinis furore.
Testatur istud MANTUA
Tuba Maroniana.
Idemque cantat UMBRIA
Chely Propertiana.
[Gap desc: 4 verses]
QUI CRESCIT UT CUCURBITA,
DESPERET ESSE LAURUS;
Si non suo rigaverit
Horatius Falerno.
Quin ipsa, (quod mirabile)
Cum pinguis est Minerva;
Absurda, barda, degener,
Nec amplius MINERVA est.
[Gap desc: 4 verses]
VIs intueri PORTICUS
Famae vetustioris?
Stoam, Lycaea, pulpita,
Et Ambulationes,
Antiquitatis lineas,
Et circulos Sophorum,
Cavis refert et exprimit
Insculpta ruga buccis.
[Gap desc: 4 verses]
HOc ore visus est SOLON,
THALESQUE cum CLEANTHE.
Et quem cicuta sustulit,
Ceu Massicum bibentem.
Et mobili qui Dolio
Indormiens, ut Aulae,
Contemsit [Reg: Contempsit] omneis [Reg: omnes] Regias,
Tuumque, Pella, Regem.
[Gap desc: 4 verses]
HOc ore MARCUS TULLIUS
Processit in Senatum:
Vt proditori diceret;
Quousque Catilina [(transcriber); sic: Cattilina] :
Aut in truces Antonios,
Et Fulvias feroceis [Reg: feroces] ,
Philippicas facundia
Tonante fulminaret.
[Gap desc: 4 verses]
SEd nulla Macros gratia
Venusta comit: esto.
Hanc pusiones ambiunt,
Spernit virilis horror.
Quid ingemiscis, pallido
Genas colore tingi?
PALLOR, Thaliae; PALLOR, est
Color Scientiarum.
[Gap desc: 4 verses]
MACER fuit, qui plurima
Locutus est tacendo:
Qui pro Figura, REPPERI,
Centum boves dicavit.
Cuius LUCERNA fictilis
(Audite Curiosi)
Servi supellex, vaeniit
Fulgentibus smaragdis.
[Gap desc: 4 verses]
MACER fuit, qui vitreo
Excussit orbe naves:
Qui primus hausit circino
Volubileis [Reg: Volubiles] arenas:
Qui vasta coeli corpora
Strinxit duabus ulnis;
Lunamque fratri Cynthio
Ad osculum reduxit.
[Gap desc: 4 verses]
MACER fuit, qui Litera
Famosus a Canina,
Pernox suos ad Lampadem
Elucubravit astus.
MACER fuit quem Corduba
Diro dedit Neroni:
PLATO fuit macerrimus,
Quem conferes Platoni?
[Gap desc: 4 verses]
NUtrix, CARO, libidinum,
Sororque lena somni;
Quas non dedit tragoedias
In omnibus theatris!
Postquam Voluptas exuit
Tuburcinata Soccum:
De pelle convivantium
Scindit sibi COTHURNUM.
[Gap desc: 4 verses]
ALes, CUPIDO, Cyprius,
Effeminatus Ales,
Ledaeque notus Doricae,
Plumas gerens oloris;
Vix ponit in maceria
Nidi salacis ova:
Sed ponit in palatiis.
Et pinguium taberna.
[Gap desc: 4 verses]
Quod conflagrarit Ilion
Fumantibus ruinis:
Quod Xanthus exundaverit
Rubentibus procellis:
Debetur uni Remigi,
Quem paene nominassem.
Sed ille Remex dicitur
Pinguis fuisse pastor.
[Gap desc: 4 verses]
UT quisque semper optimus
Mentisque cultioris,
Ab Orbe vixit condito
Vrbisque Condito re:
Sic osseus, sic corneus
Magis, macerque vixit:
Minusque Bombo machides
GRACCHUS, minusque BACCHUS.
[Gap desc: 4 verses]
HOc SICCITATIS utile
Vt munus impetrarent;
Quot ambularunt millia
In pellibus caprinis?
Qui victitarunt dactylis
Tribusve, quattuorve:
Et his quidem sub Vesperam,
Ne Sol videre posset.
[Gap desc: 4 verses]
NOn ad Senatum cedrinum
Palmasque consulares,
Sed populum nunc provoco,
Et arbores Eremi:
Quae frondeo sub tegmine,
In saxeis grabatis,
Se praebuerunt hospites
Frigentibus Colonis.
[Gap desc: 4 verses]
LOquatur una THEBAIS,
Et curva ripa NILI:
Quacunque septem brachiis
Amplexus egit undas;
Mirum genus Mortalium
Fundi per arva vidit.
Interque silvas buxeis
Expalluisse labris.
[Gap desc: 4 verses]
PRodite mandris squallidi
PACHOMII reclusis.
ANTONII, PAPHNUTII,
ONUPHRII, GEROLDI.
Amica tesquis Nomina,
Sed gratiora coelo:
Qui, praeter ossa, corporum
Nil extulistis antro.
[Gap desc: 4 verses]
VEstite palmat a toga
Asceta, PAVLE, prodi;
Cui Corvus, etsi pessimo
Parente fure natus,
Fidelis usque serviit,
Suumque pai~re dixit:
Non ausus unquam [Reg: umquam] missilem
Procrastinare panem.
[Gap desc: 4 verses]
FAcunde prodi Cappadox,
Et intimo recessu,
Sortire nomen regium,
Qui totus es CORONA:
Fulmen Valentis impii,
Terrorque Juliani:
Virtute suppar montibus,
Taatusque, quantus OSSA.
[Gap desc: 4 verses]
PRodi specu doctissime
E gente Dalmatarum.
Quem Terra Bethlemitica,
Et gens Togata novit;
Rupesque nati Numinis
Vagitibus canora,
Instar Leonis audiit
Per antra rugientem.
[Gap desc: 4 verses]
PRodire, quotquot ANGELOS
Eburnei coloris,
Nutriverat radicibus
Et hordeo polentae:
Coelo sereno clarior,
Et paene par Olympo;
Princeps tuarum vallium
BERNARDE, Clara Vallis.
[Gap desc: 4 verses]
HIs, NICOLAE iungere,
O lumen Helvetarum!
Quem laudo totis Ossibus,
Frater saluto Fratrem.
Quo fonte ducit gurgitem,
Primaque mugit unda;
Quando cibis te pollui
Rhenus notavit ullis?
[Gap desc: 4 verses]
NEc te tacebo, BORGIA
FRANCISCE, Sidus Orbis:
Qui funditus ieiuniis
Exaruisse visus;
Et quam nitentem lautiis
Ex Gandia ferebas,
Thoracis instar flaccidam
Conduplicasse pellem.
[Gap desc: 4 verses]
QUid LIPSIUM, quis LESSIUM,
CORNELIUMQUE Belgas;
LAINIOS, SOARIOS
DREXELIOSQVE dicam?
Quid mille narrem ceteros,
Quos nostra vidit AEtas.
Argute. stellas suspice,
Et computare cessa.
[Gap desc: 4 verses]
TOt sunt, quot astra noctibus.
Sudis citata currunt,
Viaeque rivo lacteae
Fulvos lavant capillos.
Hos erudita Tuscia.
Illos Britanna Nympha,
Iberiaeque nobilis,
Ferrugo decolorat.
[Gap desc: 4 verses]
SAlve beata, et Persica
Macies emenda gaza.
Salve potens Inanitas
Rei periculosae.
Salve severa floridae
Patrona Castitatis.
Salve satis non cognita
Tutela Sanitatis.
[Gap desc: 4 verses]
TE rara via equulei
Arterias secantis:
Te ratus urit calculus,
Nigerve Candidusve.
Te rara Pleias fletibus
Suffocat, aut soporat?
Non sternit imber turbinis:
Non Scylla caeca sorbet.
[Gap desc: 4 verses]
TIbi Dynastae supplicant,
Qui tympano laborant;
Et erubescunt improbi
Ventres, popaeque dici.
Te pharmacis HIPPOCRATEE
Exaequat, et MACHAON:
Te donat AESCULAPIUS,
Et anteponit herbis.
[Gap desc: 4 verses]
INstante LETO, scilicet
MACER timebit arcum!
Videns sibi simillimum,
Et os ad os venire:
Albisque Mortem dentibus
Non imparem iacenti;
Vel ante spondam sistere,
Vel expedire telum.
[Gap desc: 4 verses]
Mors forte dicet. Adsumus.
AMICE, qui valemus?
Cupis resolvi? Ianua
Sum destinata Vitae.
NECESSITATEM DILIGE.
CUM TALIBUS IOCAMUR.
In pinguium cervicibus.
Sum serius Thyestes.
[Gap desc: 4 verses]
QUid exapescis spiculum
Amore delibutum?
ARUNDINES, arundine
Defigo, non sarisa [(transcriber); sic: sarissa] .
Vastis bipennem quercubus,
Ferisque sumtuosis [Reg: sumptuosis] ;
Apris, apris venabuli
Latum reservo ferrum.
[Gap desc: 4 verses]
HOc agmen, haec embammata,
Has amphoras et orcas,
Has spongias immobileis [Reg: immobiles] ,
Sevoque diffluentis
Complector uncis arctius,
Et exprimo liquorem:
AEstate, quali cochlea
Compressa pingit hortum.
[Gap desc: 4 verses]
TU vade, nostrae mitius
Sensure vim Sagittae.
Tanget: nec ultra parvula
Fibras acus recludet.
NATURA TALE DIVIDIT
ET BLANDA PARCA VULNUS.
Quam tu subibis aleam,
Dices fuisse ludum.
[Gap desc: 4 verses]
ET sic quidem componitur
A Morte vix notanda.
Adhuc videtur vivere,
Sed spiritu retento:
Suoque Lectisternio
Sopitus incubare.
HOC UNICUM DISCRIMEN EST,
ALTUM SILET VOCATUS
[Gap desc: 4 verses]
EFfer vicissim tauricum,
Immane MAXIMINI,
Effer cadaver tauricum:
Effer, rogamus, effer.
Quod Sole fetet unico
Super toro relictum.
Qui vel Sabaeus olfacit;
Fit Simus a mephiti.
[Gap desc: 4 verses]
DECEMVIRI fortissimi
Sestertio coemti;
Quandoque Centum, Si vices
Mutare pondus urget;
Vendunt labores Herculis,
Et prostituta terga
Succedit alter alteri:
Euntque Vultuosi.
[Gap desc: 4 verses]
EFfertur ingens denique
Magno tremore FUNUS
Terram movere crederes,
Et Insulas migrare.
Onusta succollantium
Cohors periclitatur:
Fessosque Lecticarios
LIBITINA triste ridet.
[Gap desc: 4 verses]
FRagrant sub axillis capri
Portantium GIGANTEM:
Et, quas Catullus oderat,
Olidae moventur alae.
Sudoris imber causticus
Per calda membra stagnat.
Pollinctor hac prae nautea
Narcis fremens supinat.
[Gap desc: 4 verses]
MAiore quanto gloria,
Quanto minore sumtu.
MACRO PARENTAT MORTUO
EX OSSE FACTUS HERES.
Solis vesa Duumviris
Eliminantur ossa.
Heic [Reg: Hic] , inquit Vnus, sint sita,
Et sub levi quiescant.
[Gap desc: 4 verses]
AT non in aevum perdita,
Humata putrefacta,
Defossa sub caligine,
Et anguibus latebunt:
At non. erit volventibus
DIES SUPREMA Fatis;
Mundique summo penduli
Vibrata stabit axe.
[Gap desc: 4 verses]
ANASTASIS, surgentium
Regina mortuorum
Formosa CHRISTI Filia.
Electa Sponsa Divum;
Clangore miro buccinae
Sparsas movebit Vrnas:
Et personans ad Iudicem
Clausas citabit Vmbras.
[Gap desc: 4 verses]
IMmpulsa fetam Manibus
Tellus resolvet alvum.
Et suscitata Funera
Os erigent in altum.
I, FLACCE, porce de grege
Harae voluptuosae:
Ostende sis cuticulam:
Lauda tuam ferinam.
[Gap desc: 4 verses]
SCelesta tunc ABDOMINA,
Et VENTER alliatus,
Honore cultus numinis,
Inunctus atque lotus:
Et carnis Olla AEgyptia
Imum ruentin Orcum.
Callosa mittet aridus
VIRTUS ad astra CALVAS.
[Gap desc: 4 verses]
TUnc OSSA primum celsius
Prostrata se levabunt.
Tunc OSSA dura mollius
In nubibus cubabunt.
Tunc OSSA sicca, gaudia
Torrentis irrigabunt.
TUNC OSSA, FLANTE SPIRITU,
VT HERBA GERMINABUNT.
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 8 pages appendices]
[Gap desc: 2 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: one verse] [Gap desc: 2 and a half verses]
[Gap desc: 5 and a half verses]
[Gap desc: 6 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 6 verses]
[Gap desc: 6 and a half verses]
[Gap desc: 5 and a half verses]
[Gap desc: 6 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 6 verses]
[Gap desc: 6 and a half verses]
[Gap desc: 5 and a half verses]
[Gap desc: 5 and a half verses]
[Gap desc: 5 and a half verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 3 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 and a half verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 5 verses]
[Gap desc: 4 verses]
[Gap desc: 4 verses]
Fateor, insitam nobis esse Corporis nostri caritatem: fateor, nos huius gerere tutelam. nec nego, indulgendum illi; serviendum nego Multis enim serviet, qui corpori servit, qui pro illo nimium timet: qui ad illud omnia refert. Sic gerere nos debemus, non tamquam propter Corpus vivere debeamus, sed tamquam non possimus sine corpore HONESTUM EI VILE EST, CUI CORPUS NIMIS CARUM EST Ep. 14.
[Gap desc: one paragraph][Gap desc: one paragraph]
Cum voles veram Hominis aestimationem inire, et scire, qualis sit; nudum inspice. ponat patrimonium, ponat honores, et alia fortunae mendacia. CORPUS IPSUM EXUAT: Animum intuere, qualis quantusque sit, alieno an suo magnus. Si erectis oculis gladios micantes videt: et si scit sua nihil interesse, utrum Anima per os, an per iugulum exeat, beatum voca Ep. 77.
[Gap desc: one paragraph]Stulta est enim, mi Lucili, et minime con veniens literato viro occupatio exercendi lacertos, et dilatandi cervicem, et latera firmandi. cum tibi feliciter sagina cesserit, et tori creverint: nec vires unquam [Reg: umquam] opimi bovis, nec pondus aequabis Adiice nunc: quod maiore Corporis sarcina Animas eliditur, et minus agilis est. Itaque, quantum potes, circumseribe Corpus tuum, et Animo locum laxa. Ep 15.
[Gap desc: one paragraph][Gap desc: one paragraph]
Sapiens, assectatorque Sapientiae, adhaeret quidem in Corpore; sed optima sui parte abest, et cogitationes suas ad sublimia mittit. Vetas me caelo interesse id est, iubes me vivere capite demisso? MAIOR SUM, ET AD MAIORA GENITUS, QUAM UT MANCIPIUM SIM CORPORIS MEI. quod quidem non aliter aspicio, quam vinculum aliquod libertati meae circumdatum. Epist 65.
[Gap desc: one paragraph]Nostri complures iuvenes, barba et coma nitidos, de capsula totos. nihil ab illis spera veris torte, nihil solidum NON EST ORNAMENTUM VIRILE, CONCINNITAS. Si nobis Animum Boni Viri liceret inspicere; o quam pulchram faciem, quam sanctam, quam ex magnifico placidoque fulgentem videremus! Ep. 115.
[Gap desc: one paragraph]Non sentio in Animo aetatis iniuriam, cum sentiam in Corpore. tantum vitia et vitiorum ministeria senuerunt. Viget Animus, et gaudet, non multum sibi esse cum Corpore, magnam oneris partem sui deposuit. exsultat,
et facit mihi controversiam de senectute, hunc, ait, esse florem suum. Credamus illi: BONO SUO utatur. Ep. 26.
[Gap desc: one paragraph]Ego unguentarios recipiam et cocos, et ceteros voluptatibus nostris ingenia accommodantes sua? quid enim, oro te, liberale habent isti ieiuni vomitores, quorum CORPORA IN SAGINA, ANIMI IN MACIE et veterno sunt. Ep. 88.
[Gap desc: one paragraph]Quis sit vini, quis mulsi sapor, scis. Nihil interest; centum per vesicam tuam an mille amphorae transeant. SACCUS ES Epist. 77.
[Gap desc: one paragraph]In Homine optimum quid est? Ratio, hac antecedit animalia, Deos sequitur. Ratio ergo perfecta, proprium hominis bonum est. Cetera illi cum animalibus satisque communia sunt, valet? et leones. formosus est? et pavones. velox est? et equi. non dico, in his omnibus vincitur. Ep 66.
[Gap desc: one paragraph][Gap desc: one paragraph]
Innumerabiles Innumerabiles esse morbos miraris? coquos numera. Dii boni! quantum hominum UNUS VENTER exercet! Epist. 95.
[Gap desc: one paragraph]Quosque poscemus aliquid Deos, quasi nondum ipsi alere nos possimus? Quam diu sationibus implebimus magnarum urbium campos? quam diu nobis populus metet? quam diu unius mensae frumentum multa navigia, et quidem non ex uno mari, subvehen? Taurus paucissimorum iugerum pascuis impletur: una silva elephantis pluribus sufficit: homo et terra pascitur et mari. Quid ergo? tam insatiabilem nobis natura aluum dedit, cum tamen modica corpora dedisset; ut vastissimorum edacissimorumque animalium aviditatem vinceremus! Ep. 60.
[Gap desc: one paragraph]De te ipso, Lucili gaude, et de tui optima parte, Corpusculum quoque, etiamsi nihil fieri sine illo potest
magis necessariam rem crede, quam magnam. vanas suggerit voluptates, breves, poenitendas, ac nisi moderatione temperentur, in contrarium abituras. Epist. 23.
[Gap desc: one paragraph]Ventri obedientes, animalium loco numeremus, non hominum: quosdam vero ne animalium quidem, sed mortuorum. Vivit is, qui se utitur Qui vero latitant et torpent, sic in domo sunt, tanquam in conditivo. horum licet in limine ipso nomen marmori inscribas; mortem suam antecesserunt. Ep. 60.
[Gap desc: one paragraph]Aves Aves quae conviviis comparantur, ut immotae facile pinguescant, in obscuro continentur. ita, sine ulla exercitatione iacentibus, tumor pigrum corpus invadit; et super membra iners sagina excrescit. Ita hominum Corpora, qui se tenebris dicaverunt, feda visuntur. Ep. 122.
[Gap desc: one paragraph]
Quidquid facies, cito redi a Corpore ad Animum:illum diebus ac noctibus ex arce. Ep. 15.
[Gap desc: one paragraph]Cum tibi diem, summum Bonum, est infragilis Animi rigor, et providentia, et subtilitas, et sanitas, et libertas, et concordia, et decor: aliquid etiamnum exigis maius, ad quod ista referantur? quid mihi voluptatem nominas? HOMINIS BONUM quaero, non VENTRIS: qui pecudibus ac belluis laxior est. De Vit. Beat. cap. 9.
[Gap desc: one paragraph]Sapiens scit in hoc natum Hominem, ut vita defungeretur, nec domum esse hoc Corpus, sed hospitium. quod relinquendum est, ubi te gravem esse hospiti videas. non autem videmus quam multa nos incommoda exagitant? quam male nobis conveniat hoc Corpus? nunc de ventre, nunc de capite, nunc de pectore ac faucibus querimur. alias nervi nos, alias pedes vexant nunc deiectio. nunc destillatio. aliquando superest sanguis, aliquando deest. hinc atque illinc tentamur et expellimur. hoc evenire soler in alieno habitantibus. Ep 120.
[Gap desc: one paragraph][Gap desc: one paragraph]
O ignaros malorum suorum, quibus non Mors, ut optimum inventum Naturae, laudatur! quae sive felicitatem includit, sive calamitatem repellit, sive satietatem aut lassitudinem senis terminat, sive iuvenile aevum in flore deducit, sive pueritiam ante duriores annos revocat: omnibus finis, multis remedium, quibusdam votum: de nullis melius merita, quam de his, ad quos venit, antequam invocaretur. haec servitutem invito Domino remittit: haec captivorum catenas levat, etc. De consol. ad Marciam, cap. 20.
[Gap desc: one paragraph]Illud ante omnia memento, demere rebus tumultum. Pueri, quos amant, cum quibus ludunt, si personatos vident, expavescunt. Non hominibus tantum, sed et rebus persona demenda est. Quid mihi gladios et ignes ostendis? tolle istam pompam, Mors, sub qua lates, et stultos territas. Mors es, quam nuper servus meus, quam ancilla contemsit [Reg: contempsit] . Ep. 24.
[Gap desc: one paragraph]
Invitus inquis, relinquo officia vitae, quibus fideliter fungor. Quid? tu nescis unum esse ex officiis vitae, et MORI? Epist 77.
[Gap desc: one paragraph]Considera, quam pulchra res sit consummare vitam ante mortem. Deinde exspectare securum reliquam temporis sui partem, in possessione beatae vitae positum. O quando videbis illud tempus, quo scies, tempus ad te non pertinere. Ep. 32.
[Gap desc: one paragraph]Praeter navigamus, mi Lucili, vitam. In hoc cursu rapidissimi temporis primum pueritiam abscondimus, deinde adolescentiam, etc novissime incipit ostendi publicus finis generis humani. scopulum esse illum putamus, dementissimi! portus est. in quem si quis intra primos annos delatus est, non magis queri debet, quam qui cito navigavit. Ep. 70.
[Gap desc: one paragraph][Gap desc: one paragraph]
Si quid incommodi aut metus in hoc negotio est, morientis est vitium, non mortis. An quisquam hoc futurum credit, ut per quam nihil sentitur, illa sentiatur! Ep. 30.
[Gap desc: one paragraph]Profice modo, et intelliges, quaedam ideo minus timenda, quia multum metus afferunt. Nullum magnum malum, quod extremum est. Mors ad te venit? timenda erat, si tecum esse posset. necesse est, aut non perveniat, aut pertranseat. Ep. 4.
[Gap desc: one paragraph]Cum venerit dies ille, qui Mixtum hoc Divini Humanique secernat; Corpus hoc, ubi inveni, relinquam. ipse me Diis reddam. nec nunc sine illis sum, sed gravi terrenoque detineor. per has mortalis aevi moras, illi meliori vitae proluditur.
[Gap desc: one paragraph]
ET cui te assimilabimus Mater pulchritudinis? Hortus deliciarum nobis sacratissimus nus uterus, o MARIA! Quia ex eo multiplices gaudiorum flores colligimus. Tu sanctorum areola aromatum, a coelesti consita pigmentario, virtutum omnium speciosis floribus delectabiliter vernas. S. Bern. tom. 1. in deprecatione ad B. Mariam Virg. Vide nunc, o SODALIS MARIANE, quanta pulchritudine praemineat tuus iste FLOS, tuum florem designans prae caeteris floribus. Vide, quantam prae omnibus qui sunt in terra, gratiam obtineat specialem. Nullus praeterea alius flos vel ipso prospectu tantum prae se fert gratiae, quantum hic unus Color, sicut apparet, abiectus est, illis praecipue, qui virtutem flosculi ignorant: sed vim floris agnoscentibus fit etiam ipsius Floris despectio commendabilis, et dilecta. Idem Auctor Operum suorum tom. 2. de Pass. Dom. Curremus itaque, curremus: sed in odore unguentorum tuorum, et Floris tui, o VIRGO! non in nostrorum fiducia meritorum, nec in magnitudine virium nostrarum. Currere nos confidimus, sed in multitudine miserationum tuarum. Curremus pariter, curremus pariter, curremus simul. S. Bern. serm. 21. in Cant.
OLYMPIA sacra in honorem B.MARIAE Virginis instituta, sive Certamen Poeticum tibi damus, Amice Lector, Propositi nostri rationem, et caussas paucis accipe. Aliquam multis ante annis I A C O B U S B A L D E ex Societate nostra, Vernaculum carmen de Laudibus Beatae Virginis composuerat, tunc quidem privato duntaxat affectui indulgens. Quod Monachii primum, sed sine nomine, vulgatum est, Anno XXXVIII. meruitque populari decantatione plausum prius, quam crederet Auctor mereri posse famam. Postea saepius iterato lucem aspexit; novissime, elegantiore forma Anno XLVII Proritari coeperant iam tum aliqui successu suavissimae Cantilenae, ut Romana paraphrasi eam exornare, quisque pro virili sua, in animum inducerent: aemulaturi exemplum ipsius Auctoris, qui in propriis libellis, de Vanitate Mundi, itemque in Agathyrse suo, sive Solatio macilentorum, similem lusum multiplici varietate carminum ludens, sibi ipsi bellum indixerat. Sed potissimum stimulabat Petri Franckii nostri lessus mortualis, itidem primitus germanico versu conscriptus: quem tamen Quatuor viri non multo post Latio donatum, tam divinis extulere modis; ut ex marmore, tabulisue Romae subterraneae effossus videri possit. Quid ergo? dixerat non nemo. Delicias hi morti fecerint, nos de vita, de Matre viventium silebimus? Tanta contentione celebrentur tres Parcae: Domina, per quam iura Leti dissoluta sunt, illaudata permanserit? non ita. ut quid in crustantur sepulchra; et Thronus Dei, Sapientiae sedes negligitur. Cur Epicedia ploremus; cum liceat coelesti Salomonis Epithalamio accinere? Vmbrae, Manes, Charon, tumuli, cineres, urnae, exequiae,
parentalia, Iessi, caeteraeque Funebres pompae, abeste.
Nos citharae, nos vitae vocant, Marianaque Tempe:Agite, MARIAM Deiparam, celebremus. Sie sane. Dictum, decretumque fuit. Continuo non quidem chirothecae, signa duelli, sed tesserae epistolares quaqua versum missae, ad amicum certamen Poetas invitarunt Comparuere. At quoniam ex Olympicorum Pentathlo, sive quintuplici certamine (caestibus, disco, saltu, palaestra, cursu,) ultimum tanquam huic Nationi convenientissimum eligebatur, placuit illud STADIUM MARIANUM appellari, in quo, cursu contenderemus: isque, qui proxime ad metam (Oden Baldaeam,) accessisset, vicisse censeretur, non apio et olea, sed simplici lauro coronandus. Certe idcirco etiam cursum praetulisse visi sumus, quod alias Poetae omnia sua pedibus peragant usque adeo, ut sedentes, exercendo manus, non minus pedes forment. Absque his quippe carmen nullum ambulat. Neque refert, orationem ipsorum ligatam esse, nulla quoque magis effrenis est: saltibus assuevit. libero campo vagatur libentius. Heteroclitum plasma, versus sunt: si Scazontem exceperis (quem tamen nullum in vitavimus,) vincula pro alis habent.Quo arctius astrinxeris, pernicius volant:properant quoque impediti caesuris.
Posse putes illos sicco freta radere passu,Emanaverant concursus nostri meditamenta in Auctoris notitiam. Ille, simul atque intellexit de FLORE suo VERO N I C A agi, approbavit quidem studium; sed, quemadmodum in Imagine praefixa vides, eundem obnoxium certamini Flosculum, ex humilis terrae sinu sublatum, in altissimo Virginei Heliconis vertice collocavit, non sine molestia ac labore decerpendum. sepsit praeterea spinis, vallavit armis, confudit iter omne tribulis, qui per semitas insidiose
sparsi, praeferratas cuspides minantur incautis. Quae concertandi ratio cum nonnullos deterreret;aiebat, obvios in convallibus flores, a quo vis proletario, vel anu quasillaria colligi Hunc vero florem, quippe mysticum, virgineae Matris Symbolum, per discrimina ex sublimi, a sudantibus petendum esse. Vile decus censeri, quod non erexerit praevius horror triviale praeconium, quod nullo steterit apparatu. Si quos in cursu vires destituerent, recreari posse vividi fontis scatebra, quem alatus Monoceros, Mariani Heliconis Pegasus fodisset. Tres robustissimos Davidis viros, alienae sitis levandae gratia, penetrasse in castra hostium, ad cisternam Bethlehem via facta. Faceremus et nos, proprio commodo eandem libaturi aquam; tanto subinde dignius sanctiusque Davidicae stirpis Progeniem Deiparam, Bethlemiumque Infantem Deum laudaturi. Monebat insuper, respiceremus in altero montis iugo stantem Nympham, paratam coronare victores. Num mente excidisset famosus ille Hippomenes? quem Poetae tradiderunt amore captum formosae, cetera crudelis Atalantae, ne mortis quidem proposito metu retardatum fuisse a periculosissimo certaminis genere: quo nimirum superati iam tot proci, ante oculos eius, ex pacto necabantur. At enim Nazarenam Virginem, Shoeneia longe mitiorem, licet aureis deludi pomis non sustineat; (ut quae dolosum, sed multo pulchrius EVAE malum, felicissime olim eluserit) non tamen tremendis legibus pacisci, nec agonalia more Atalantae praegravare. Sertum, quod manu porrigit, ex tolerabili conditione pendere, Sibi quisque dictum putaret, quod ad tubae signum Neptunio iuveni inclamatum fuit.
nunc, nunc incumbere tempus,His monitis confirmatiores, in campum processimus; enim vero praedictas nobis difficultates experti, praesertim murices. Mucronum larentium seges hinc inde iacta, sic caecis scrobibus occultabatur, ut tamen facile plantam incautior cruentandam indueret. ipsa rupes
praerupta, et aliquot locis inaccessa. Terrebamur primo haud aliter, quam Alexandri Magni milites a conspectu Sogdianae petrae. Ad haec, aditum qua per acutos silices dabatur, vepreta, lanceae, et omne telorum genus, in modum sepimenti constipata, prorsus incinxerant. Et petitur cuiquam, dixi. per vestigia vix capreis adeunda tener Flosculus? et placeant haec Olympia statura tanti, cursusque in acclive saxum! Atqui Poetis lessum mortualem plangentibus, ex monte, nisi Fallor, in vallem ac sepulchra, quod pronius, decurrendum fuit: nobis contra ex valle in supinum montem enitendum est. Deinde, quoties de Morte disserere iubemur, nescio, quam facundos ipsa natura nos fecerit; quippe mortales, mortis rei, mortis unco debiti, sicut eiusdem semina in pectore gestamus, ita statim primo vagitu prodimus infantes: viri, cunis in rostra versis, longa oratione, nullo negotio, prosequimur. Verum a laude Virginis, quae protulit vitam, tanquam ignotum germen, invisum munus, neque miseris mortalibus pro dignitate satis aestimandum, tam inopia propriae conscientiae depellit; quam copia alienae gloriae praestinguens, velut noctuas nimius solis fulgor arcet. Talia mecum voluntatem visus est alloqui Christianus Apollo, amoeno vultu renidens, et iaculo versus sinistrum verticem Montis protento: Quid restitas timide? iam decursa foret meta, nisi dubitares, an decurri posset. Ad omnes mihi sermo est: Tu non poteris quod isti, et iste?si Germanus in vitat vernacula sua; Tu, Romane, non poteris praevalere lingua tua. Bibite ex ungula huius Monocerotis, infusus liquor et pedibus alas addet. Nescitis? non festinatione corporis, sed impetu animi, haec viarum spatia transmittuntur. Animi pedes, affectus sunt, his itur in altum. affectibus velocior, Olympionices Marianum stadium absolvet Vicerit, quisquis floren. fortius, virginem castius concupiscet.
Currite qui primus Floren decerpserit, illiAccepimus oraculum: absolvimus encomium: confecimus cursum: decerpsimus florem a Carmine,
quod exiguum esse fatemur, nemini fama quaesita est. Maluimus obsequium debitum probare Virgini, quam indebitam nobis arrogare gloriam.
CUr huius Floris nomine Oden suam Auctor insigniverit, causas exploratas non habemus. coniicere licet. Cantaturus enim B. Virginis laudes. Titulum praefixet, qui has quoque modo, velut omine illecebroso includeret. Quippe flos iste, patrio sermone, Ehrenpreyss dictus, ex nomenclatione sua vernacula (nam si VERONICAM voces, non idem sensus emerget.) sive vocabulum separes, sive iunctim legas; semper honorem. laudemque significat. Sortitum aiunt hoc nominis decus ex praestantia naturae, qua pollet, medicis eventibus conspicuae. Flos autem est ex herbarum ordine, duplicis generis Alterum modice rubens lacteo colore pallescit. Alterius purpura, in fluvedinem vergit. Dotes, inter alias, istae recensentur. Medicatur laesis pulmonibus, obstructo pectori, indurato lieni, quem emollit utilis quoque adversus tussim, catarrhos, ulcera Iuvat asthmaticos, et spirandi difficultatem laxat; quo fine pastores dispuluerant; et cum sale pecori curando adhibe nContra vertiginem praeterea efficax, et cancrum Humores acidos, pingues, spissos in humanis corporibus findit, evehitque Stomachi calorem fovet, flavam bilem castigat, lentum vel crassum sanguinem, liquidiorem, purioremque reddit. Vim memorandi torpentem excitat; utque simulacra clarius promantur, enubilat. Mitigandis calculi doloribus nihil est prasentius. Regem quendam Galliae,
herbae herbae istius usu a lepra fuisse purgatum, scribit Ioach. Camerarius in Herbario Clariss. Viri Andreae Matthioli: ex quo haec sumpsimus. Addit iste: Distillatam in balneo Mariae (ut vocant) exprimere sudorem, pulsoque a praecordiis veneno, pestem domare. Quae singula non est operosum accommodare D. Virgini. etenim sive animi, sive corporis morbi propulsandi sint, quae Salus infirmorum dicatur, scimus. Scivit ille certe, qui his conceptissimis verbis imploravit. Tu, quae genuisti Christum, medicinarum cunctis salutarium largitorem, medere cordis mei vulneribus, Virgo; motusque meos internos ad voluntatem Numinis dirige. Tentationes demitiga, et miserandae animae meae fluctus compone. cor denique meum, angustiis pressum, tuo solatio [Reg: solacio] refice.
[Note: Ex Pietat. Marian. Grac. P. l. n. [Abbr.: ?] 25. et 11. ]
QUid indiserta Psaltria,
Quid, ah, Thalia tentas?
Cantare laudes VIRGINIS
Vix almus audet aether.
Impar reconde barbitum,
Raucumque vespa murmur;
Rumpenda ni testudini
Vis immori Cicada.
Vrget amor celeres animare in carmina nervos.
Magnae canenda Virgini.
Vrget, sed tenuem deducere barbitos odam
Rudis timet Poetria.
Suavius aetheriae vibrent sua plectra Camoenae,
Dignisque certent plausibus:
Nos humili sub valle iuvat condire profundis
Sacrum melos suspiriis.
VIRGO, tuas quoties exarsi pangere laudes!
Respuit at flammas frigida Musa meas.
Innumeras numeris quis tentet claudere Dotes!
Hic etiam Angelicae torpeat artis ebur.
Aurem Magna dabit tenui Regina Camoenae?
Non facit ad tantum carmen agreste Thronum.
At voluisse sat est. nihil ex Helicone sitimus,
Si, de quo cantat Fonte, Poeta bibit.
Ah! cor saepe tuas et alma nostrae
In laudes saliere, VIRGO, chordae!
Non ut Numinis Orpheos canoris
Arte aut voce lacesserent duellis:
Nam Phoebum male provocaret Arcas.
Haec vena caret altiore Musa;
Sed totis animis, tuba relicta,
Versus concinit impares avena.
Ah, quoties volui supplex impellere nostrum
Barbiton in laudes, Diva MARIA, tuas!
Non equidem Amphion Thebis coelestibus ortus:
Vrbs ubi structa Lyra, mystica saxa sonant.
Si licet, et pateris; Dominae famulata paternum
Fatidici feriet Musa Davidis ebur.
Pectore demisso quicunque profundius orat;
Dum penetrat nubes, altius ille canit.
Sed mentis urget impetus,
Amor vetat silere.
Ave canenda millies,
Et saepius MARIA!
Fons o salutis inclyte [Reg: inclute] ,
Compendiumque Nati!
Quam pulcer [Reg: pulcher] est, tam pulcra [Reg: pulchra] tu:
Totoque spirat ore.
Salve ergo, o Virgo, Mater dulcissima salve,
Et blanda votis annue.
Tot tibi sollicitum meditatur pectus honores,
Quot plena fulges gratiis.
Infans Virgineo qui gestiit ubere pasci,
Vlnisque ferri sarcina;
Is tua depingit roseis labra aemula labris.
Nempe uvam ut uva purpurat.
Incipe Musa; imum fidibus depecte susurrum;
Rite canam Dominam pronus in ora meam.
Salve Nympha: Tuo saliant ex ubere Lymphae,
Vnde suos risus Orbis uterque bibit.
Aterno qui FONTE fluit Fons, Ipse Sititor
Gestit materni ducere mella favi.
Lucet ab alterno Genitrix et Filius ore;
Quisquis amas MARIAM pingere, pinge DEUM.
Salve supplice corde FONS SALUTIS,
Nec spernas famulum: MARIA salve:
Ex te tot Charitum fluenta fundis,
Quot vastum fluvios parit Profundum.
Quam Natus tuus est decorus ore,
Tam cultus tuus est decorus ori;
Sol Natus tuus est, es ipsa Luna,
Formosissi mus est, es ipsa forma.
O igitur salve. sacros patiare rogamus,
Libati nostro pronius ore pedes.
Per te, perque tuos obtestor, VIRGO, favores;
Ex qua ceu riguo Gratia fonte salit.
Qui sibi te immenso Genitricem elegit ab aevo,
Ille tuus PULCHER, LACTEUS ille tuus;
Fallor: an ex oculi materni prospicit uva?
Quam similes sunt, hac Mater, et iste Puer-
Natura quidquid Daedala
Digessit arte pulcri [Reg: pulchri] ,
Hymettios per flosculos,
Per Indicos lapillos,
Per clara coeli Sidera,
Et aureos planetas:
Hoc omne cedit VIRGINI:
Pudetque comparari.
Induat in miros se florida pompa decores
Mundi volentis aspici:
Victa tamen, pulchro cum tu iubar exeris ore,
Se forma gaudet despici.
Si quid inaccessis latitat speciosius astris,
Si quid recondit Gratia,
Vna tenes Mater, Natusque remunerat unam,
Totamque donis perfluit.
PRIMA sui quidquid divisit in Orbe VENUSTAS,
Colligit in forma se Decus omne Tua.
Lam nec Erythra micat, nec Chloris floribus halat;
Fulges prae gemmis, VIRCO, fragrasque rosis.
Artificis Summi reliquis se Dextera spargit;
Implevere Tuos Arx Opifexque sinus.
Flectit humo famulae dum casta Modestia frontis;
Reginae supra sidera scandit Apex.
Quovis Pasitheae decoris omnem
Sparsos munere rivulos per Orbem,
Tanquam diluvium MARIA formae,
Immensum mare gratiaeque vincis:
In te nam tuus, o BEATA, Natus
Concludens operum brevem Synopsin,
Et gazae tibi praepotentis assem,
Virtutum quoque contulit medullam.
Naturae gremium toto excutiatur in Orbe:
Effundat cornu Copia plena suum.
Quod viret in pratis: quid quid scintillat in astris,
Aut rubet in conchis, maceret igne liquor:
Sic, ut conflatus gemmam decor omnis in unam
Certa per artificum cola rubosque fluat.
Tota tamen non est unius digna venustas
Pupillae tunicam tingere, Virgo, tuae,
ABRAMUS hanc o viderit,
Et par nepos Abramo:
Qui pro Sorore serviens
Conduplicavit annos:
Voces in has erumperent;
Vah, tetra monstra, formae:
O Sara Spinthurnicium [Reg: Spinturnicium] !
Pitheciumque RACHEL!
Sunt iam vana Deos geniturae somnia matres;
Tu Mater una Numinis.
Illimi superas augusta puerpera partu,
Cunis quod usquam vagiit.
Est minor, ANNA, tuus, minor est post ostia quondam
SARAE iocantis Filius.
Opprobrium formae credat se Iudice RACHEL,
LIAMQUE dicat alteram.
Anna suo quondam matrum faustissima partu,
Infelix dici, Te pariente, potest.
Quaeque parens seri risit cunabula Nati,
Miratur cunas Sara modesta tuas.
Illaque, bis septem quam pastor amaverat annos,
Rustica prae dominae contegit ora genis.
Cynthia sic ignes superat formosa minores,
AEmula fax nitidi nec micat ulla Chori.
Quo plus Emmanuel tener vetusta
Ceu Phoebus Samuele fulsit umbra;
Hoc Annae quoque praestitit MARIA;
Hoc Sara quoque pulchrior MARIA;
Hoc Rachele venustior MARIA.
Hac cum Virgine comparata forma,
Hoc cum sidere comparatus aether
Disparet bona forma, bippit aether.
Quo spacio [Reg: spatio] sese Samuel Christusque relinquunt;
Facta parens utero cesserit Anna tuo.
Virginis audito partu, sua gaudia Sara
Cunasque, et risum rideat ipsa suum.
Vt fuerit Rachel formosa, ac digna, tot annis
A pastore proco multa feren te peri:
Lippa soror tecum collata videbitur esse;
Lippa? sed et lusca, et caeca, myopsque Lia.
[Gap desc: one verse]
IUDITTA non tam fortis est,
Non tam REBECCA prudens,
Nabalis Vxor barbari,
Carae Camoenae mentis,
Placare docta regiam
Sermonibus machoeram,
Delirat hic, evanidis
Cum gentium Sibyllis.
Vincitur ingenio, quae munere provida vicit
Davidis iram vindicis.
Et tu, cui sortes facilis dedit, VRNA iugales.
Vultu Rebecca vinceris.
Hebraea Assyrio celebris Bellona triumpho
Cedit trophaea Virgini.
Succiduae trepidant acies, ubi fulgurat ensis
Divae vibratus dextera.
Quid collata Tibi, potuit sapuisse videri,
Iessaei gladii quae domat ore minas.
Nympha quid, egelida quae flammas prodidit urna
Sponsus ab oblatis cui fuit emptus aquis?
Illa quid, Hebraeis Victrix cantata triumphis,
Messuit Assyrii quae fera colla Ducis?
Linea sunt coepte sine lumine ducta tabellae.
Perfectum VIRGO Numinis extat [Reg: exstat] opus.
Quid cum Virgine comparata stulti
Custos provida, Nabalisque coniux;
Aut felicior urceo iugales
Isaci simul hauriens amores:
Aut huic robore comparata Iudith?
Haec strictum propere recondet ensem:
Spalendoris dabit haut [Reg: haud] Rebecca guttam;
Nomen Nabalis obtinebit illa.
Gratior, et cauta solertior Abigaile,
[Te tamen excepta] femina nulla fuit.
Comptior obsequiis, et honestior ore, Rebecca,
[Te tamen excepta] nulla puella fuit.
At non Iudittae gladium Bethulia iactet,
Quamlibet Assyrii caede superba Ducis.
Quin ultro volet ipsa tuo dare basia ferro,
Et titulo victrix inferiore cani.
Te sensit audax Lucifer,
Rebellis ala Ditis:
Non fabulosi milites,
A seculo Gigantes:
Substructiones improbas,
ALTISSIMO propinquas.
Et contumaces Spiritus
Contrivit una planta.
Disperiit scelerata phalanx monstrum iacet ingens;
Deditque poenas Tartarus.
Festivis iterum colluceat ignibus aether:
Ferale Sidus occidit.
Occidit astriferis quisquis bella, impia bella,
Campis scelestus intulit.
Hoc habet, et Stygio serpens porrectus in antro,
Fastum nocentem despuit,
Quam bellatricis decoret te gloria dextrae,
Monstrat adhuc Stygio bellua mersa lacu.
Illa per aetherias Tempestas horrida sedes,
Accedit titulis Hydra perempta tuis.
Crista iacet tumidis olim radiosa pyropis:
Sub pede victrici sibila colla premis.
VIRGO, nulla Tuis aequant se praelia pugnis,
Ex acie palmam ne feret ulla parem.
Sensit pro HOLOFERNUS Inferorum,
Divinae procus indolisque sensit,
Sensit LUCIFER ille sideratus,
Erronum quoque siderum magister;
Quae sit Virginis arguentis ira:
Quid sit Virginis obterique planta.
Evax! Cerberus hac premente victus,
Hac, hac Tartarus est ligante vinctus.
Sensit Tartareas Holofernes pulsus ad oras:
Cui Numen coelo pellere fastus erat.
Ille Draco, obscuri nebulosus Lucifer Orci
Deque triumphata posteritate ferox:
Sensit virgineae calcatus fulmina plantae;
Illisumque solo est prodigiale caput.
Vipereo fundus cerebro respersus Averni,
Ex illo saniem tempore felque vomit.
Et tu Tyranne Bosphoro [Reg: Bosporo]
Egresse, sterne pontum:
Classem, virosque compara,
Solum, salumque inunda.
Ad Insulas Echinadas,
[Locum memento Fati,]
Ad Insulas Echinadas
Misceberis profundo.
Iam duodena sacros numerant tibi lustra triumphos,
Metitque pax adoreas.
Bellica descripsit Marianos Gloria fastos,
Cani nefastos Turcico.
Ad tua palantes trepidarunt classica lunae,
Fractis pavore cornibus.
Ad tua commotum tumuit mare signa, MARIA,
Thracesque fluctu subruit.
Saucia Threiciae didicerunt cornua Lunae,
A LUNA quid sit nobiliore premi.
Agmina sanguineo rapiuntur barbara fluctu,
Nereus imperiis dum gerit arma tuis.
Nequidquam Getici latrat canis ira: procellis
Pars perit, hostili pars cadit icta manu.
Vectores, Nautaeque salo, tabulaeque rotantur.
Pallas ab irata fortior arce tonat.
Huius Thracia mille luna magnis
Est experta manum corusca velis,
AEtolum mare classibus fatigans.
Intercesserat ut MARIA votis:
Eclipsin fuit, ecce, passa Luna.
Et spes Turcica naufragata ponto;
Est victus Solymus; MARIA VICIT
Tu quoque sensisti celebres ad Echinadas armis,
Quem Selymum Turcam barbara Terra vocat.
Vix Mariana dedit signum tuba: cum mare vastum
Odrysios barathro mersit hiante Duces.
Descendere viri totis cum navibus hausti.
Fragmina disiectae classis arena tulit.
Voluit, et in medio fluctuque aestuque revolvit
Vnda catenatos exululata canes.
[Gap desc: one verse]
Tabo rubebunt vortices,
Nocentiore tabo,
Quam Nessus e praecordiis
Stillarit interemptus.
Centaurus ALIS Nereo
Portaberis Corinthum.
Et Vulnus hoc, et Funus hoc
IAHELIS est ab ictu.
Tristibus irrubuit Neptunus decolor undis,
Luctatus inter funera.
Vindex Bistonio vitam romphaea tyranno
Rimata lato vulnere est.
Saevior instabat tristi Rhamnusia Fato,
Fastumque pressit Sisarae:
Decubuit, putremque animam ructavit in Orcum,
Rumpente frontem malleo.
Longa superfuso nigrescunt littora tabo,
Mergitur alta rubris paene Corinthus aquis.
Inflatis nuper velis ventosior Ais,
Voluitur obscuro gurgite pondus iners.
Non dolet invisis vitam diffundere Fatis:
Tam validis MARIAM viribus esse dolet.
Sic veteri Sisarae clavus fit clava lahelis:
Senserat haec medio Concanus arma freto.
Tantas erubuit videns ruinas,
Et tot funera, Nereusque strages:
Nam fusus cruor hostis, et rubentes
Pulsabant animae natantis Isthmum;
Praefectus quoque Turcicus necatus
Ostendit Sisarae timenda fata;
Quando dirigit arma Christiana
Ad clavum residens Iabel MARIA.
Tunc Naupactaeas pavere Cadavera phocas,
Stagnaque sanguineis intumuere vadis.
Torvus ALIS princeps remumque momordit et hastam
Faucibus, in Stygias praecipitatus aquas.
I nunc, Threiciam praefer Geta Sisara classem:
Christiadum trucibus classica sperne minis.
Si potes, et nostrae clavum contemne Iahelis.
Fortiter impactus malleus huius erat.
Hic illa fortis denique
HEROIS est reperta,
Clamata terris omnibus,
Vix evocanda coelo.
Virgo VIRUM circumdedit,
Virum puella magnum;
Tellure qui stans, unico
Suspendit astra pugno.
Desine sollicita lustrare indagine mundum,
Num fortis usquam femina?
Magna, sed una tamen tibi sistitur HEROINA,
Non metienda Amazoni.
Prodigium matres agnoscite: Virgo Gigantem
Pusilla magnum parturit.
Virgineisque virum Genitrix amplectitur ulnis,
Qui tangit astra vertice.
Institor extremos Sapiens quid curris ad Indos,
In merce ut reduci FEMINA FORTIS eat?
Fortius est aliquid, Fortis quam Virgo? pudici?
Clauditur immensa corporis Orbe Gigas.
In cuius digito Coelumque et Sidera currunt.
Illi pro Stadio Virginis ulna fuit.
Machina cui Mundi vix parvum vasta cubile,
Huic MARIAE Gremium fit Thronus atque Torus.
Fortem quid Salomon requiris ultra
Desperans prope feminam per Orbem?
Haec est fortior omnibus Camillis
Virgo, Thermodoontiisque peltis.
Intra viscera clausit hae Gigantem,
Ipsum corpore condidit Tonantem.
Forti dicere femina reperta,
Rex Eu(re^ka quid ergo magne cessas?
Iam non trans Thulen Mulier Salomonia fortes,
Quaerenda est. Solymas, ecce, stat ante fores.
Si fortes creat et fortis; tulit ista gigantem,
Non nisi divino semine plena parens.
Concepit, circumque dedit [notissima res est
Vatibus] ingentem parva puella virum.
Qui terra ingrediens tanto sublimius inter
Nubila quantumvis condidit alta caput.
Se comat HESTER nobilis,
Se compta moliatur;
Frontique fundos illinat,
Quin regna corpus ornent.
Sit tota demum gemmea,
Sit tot margarita:
Si compares, ut plumbeum
Exploserim metallum.
Purpuret Hestra genas, nitidaque in fronte lituras
Censore vitro corrigat:
Errantes statione comas componat in arcum,
Elenchus aure pendeat.
Ventilet augustos phalerato in corpore census
Persae marita principis.
Non tamen ad solidos facit hoc leve fulgur honores,
Solam decent hi VIRGINEM.
Cepit Achaemenium gemmis oculisque Tyrannum,
Mardochaee tuo compta puella metu.
Sol quoties crispum capitis depexuit aurum,
Pexa tamen crines non satis illa suos!
Cynthia mutato quoties resplenduit astro,
Nec satis Hestera est visa rubere sibi!
Augustae Dominae radius te strinxerit unus;
Mox, Regina, genis tota rubere potes;
Ornet patruus Estherem pyropis.
Et cunctis Garamantidos lapillis.
Et totam Tyron, Estherique totam,
Vt Rex diligat, induat Sabaeam:
Haec sed clarior omnibus pyropis,
Mater purior omnibus specillis.
Vivum prototypon mihi decoris.
Vmbrae vix species videtur Esther.
Assueri coniux pulcherrima prodeat: ulla
Si dubiam litem forma movere potest.
Excolat ergo suos speculoque reciproca vultus
Vrgeat Hestheras multiplicetque novas.
Palla coruscantis motu singultiat auri;
Plurimus in collo luxurietur onyx.
Ah! quid in hac sumptus nutritor perdis Alumna?
Mortua viventi cedit image Deae.
[Gap desc: one verse]
Lucente Sole frigidae
Dudum peristis umbrae.
Cum VERITAS effulserit,
Facessat hinc Figura.
Dicant Mariam Caelites,
Et Siderum choraulae,
Cum dixerint ter omnia,
Dicenda plura restant.
Haec obscura olim veteres lusistis in umbra
Nec umbra plausu finiit.
Iam nova personae facies, sine nube theatrum
Sincera pandit Veritas.
Spectatum satis est; Marianae plaudite scenae
Stellantis aulai Hospites:
Ingeminate choros Genii: reparabilis Echo
Coelo soloque personet.
Scilicet Isaciae fuit haec caliginis umbra,
Atque secuturae tecta favilla Facis.
Flammea nocturni sic laudas atria coeli,
Dum Sol divitias pandat ab axe suas.
Ipse tuam damnas mox Titan pallide flammam,
Virgo Parens roseum cum vibrat ore diem.
Angelicas inter nulla est tam daedala Pennas,
Exprimat ut tanti luminis Ala iubar.
Quantum lamina distat a lupino,
Quam nutrit Tagus, aut propinat Indus:
Tantum codice sanctiore Virgo
Laudatas superat Parens Figuras.
Scribant Sidera Virginis refertas
Laudum carmine lineas, et orbes:
Si scribant sine fine, sique cantent;
Ad centrum, nec ad angulos reducent.
Umbra quid ad Solem? num veri aequabit honorem
Corporis, a madida linea ducta manu?
Provoco vel Superos [vinci mortale fatemur
Ingenium] quotquot fert oneratus Atlas.
Virgineas Dotes posita fraenare [Reg: frenare] columna
Tentent; Huc signo sollicet USQUE dato
PLUS ULTRA inclamem toties. trans, meta MARIAE,
Humanas Gades Angelicasque iacet.
Sertum Puellae Gnosiae [(transcriber); sic: Gnossiae]
Vt verticem coronat!
Bis astra sex hic excubant,
Hic excubare gaudent:
Seu iusseris, seu truseris,
Non dimovebis unguem.
Prius migrabunt aethere,
Quam deserant MARIAM.
Officiosa tibi duodenis astra pyropis
Sacrum serenant verticem.
Sollicita satione haerens vigil excubat ignis,
Nullo movendus turbine.
Et caput hoc, fas est, stellata impune corona
Cingat satelles aetheris.
Fixa prius, liquidos erret vaga stella per orbes,
Quam fronte migret Virginis.
Virgineo Capiti bis seno fulgure serta
Irradiant, flammis ambitiosa novis,
Et quamquam Divae certant allambere crines,
At tamen intacti verticis ardet apex.
Quanta rotat circum famulas reverentia flammas!
Quantus amor Dominae volvit in orbe Faces!
Ignibus ante suis viduus spolietur olympus,
Quam perdat radios ista corona suos.
Bis senae caput hinc et inde fixae
Cingunt lumine blandiente stellae:
Hae, si Marte premat Iovem Typhoeus,
Aut si deserat astra fessus Atlas,
Et coelum ruat, atque fractus Orbis
Secum detrahat ad profunda Solem;
Hae fixae tamen hinc, et inde stellae
Cernent impavido nitore casus.
Stella sacris duodena caput regale coronat
Floribus, et fluxas ambitiosa comas.
Ista ministrantes statio, pia Sidera, flammas
Detinet: hoc acuunt laetius ore iubar.
Vicinos circum videas errare Planetas,
Flagrantes lepidis invidiae maculis.
Non abigant hinc Saturnus, si falce minetur;
Non Mars ense suo, Iuppiter igne suo.
Haec ora, frontem, lumina,
Has areas genarum,
Haec comparata Numinis
Labella bella labris;
Has gratias, hunc aurae
Solem videre formae,
EST SUAVITATUM SUAVITAS;
Quin est Olympus ipse.
Hic iuvat aspectus: sincera hoc gaudia vultu
Librare gaudent sidera
Totque columbino mirantur Virginis ori
Fixisse Numen oscula.
Stillant ambrosio tibi roscida melle labella,
Manusque rorant balsamo;
Ore rosas, oculisque rosas iacis: undique frontem
Verni coronant flosculi.
Aspergunt foliis radiosum luminis imbrem
Sidera, de vultu Virginis ipsa bibunt.
Quid nisi mella fluant illa de fronte, genisque,
Vnde DEUS succum nectaris hausit Apis.
De manibus primae destillant munera myrrhae.
Est collum niveis area scripta rosis.
Balsamei laticem rotis labra bina propinant;
Hic Naris dubites, Auris an esse velis.
Vultus Virginis, est amoenitatis,
Dans spectacula perbeata Circus.
Os, quod Numinis osculis inunctum,
Tinctum, floribus, ebriumque melle:
Quod nectar loquitur, rosasque fundit;
Stellantes oculi, manusque primam
Flentes ubere suavitare myrrham,
Omnis sunt amor, omnis et voluptas.
Quem non detineat tam vultus amabile mulcens!
Languiduli quem non hi feriant oculi!
Sed neque sic languent, ut amoena ferocia desit.
Appresso irritant oscula plena Deo.
Diffundunt digiti myrrham, casiaeque liquorem,
Oblita sunt roseis bina labella favis.
Nescio quo simplex facundia nectare manat.
Certe ea vel miti mitior est oleo.
Statura palmam provocat,
Certant genae columbis.
Fons uberum vel Cyprias
Post se relinquit uvat.
ILLIME VAS te criminis
Non inquinavit error.
Primi parentis toxicum
Tantum medendo nosti [Reg: novisti] .
Diceris aeria, Virgo, magis ardua palma,
Quae verrit aethram frondibus.
Grata tuo Cypri cedit vindemia succo,
Quem sacra fundunt ubera.
Purpureas sine labe genas non turtur abaequas
Decente vultus gratia.
Noxa procul genialis abest: primaeva nocenti
Non laesa virtus toxico est.
Palma ut vicinis caput hospes nubibus infert,
Sic se, VIRGO, tuo vertice tollit honos.
Simplex innocuo residet Tibi Turtur in ore,
Vberibus certet nec Cypris uva tuis.
Lilia cum sociis ludunt in corpore gemmis;
Vincit mens ipsas integritate nives.
Labis pura nites de tot mortalibus una:
Nec macula agnati te premit ulla mali.
Huic Palmae velut eriguntur artus:
Turtur mitibus insidet labellis.
Huic sunt ubera dulciora musto,
Quod praegnante parit Cyprus racemo.
Est gemmis gravis, atque tota gemma.
Est totum decus intus absque noxa.
Est praestans, sine ver me, Fructus Adae.
Est Evae sine vae decora prole.
Ardua, Idumaeis ceu palma assurgit in arvis.
Lacte putes totas turturis esse genas.
Vbera [matris honor] pendentibus aemula botris,
Haut [Reg: Haud] secus ac Cyprii palmitis uva fragrant.
Contra angues saturis vallatam cor hyacinthis
Laedere non poterat virus, Adame, tuum.
Fertur, prima nocens cum carpsit ab arbore malum,
Abstinuisse suas EVA SECUNDA manus.
Dilectus illi candicat,
Candensque purpurascit:
Sed illa dulce nigricat,
Amoena sic videri.
His imbuens coloribus,
His lineis honestans,
Formae suae miraculum
Faciebat. imo FECIT.
Ille tuus, tuus unus Amor candetque, rubetque,
Fuso decorus sanguine.
Tu Sponsa, assiduis veluti tentoria Cedar
Fuscaris icta solibus.
Artifici hoc placuit vultus medicamen Amori:
Cum nigra sis formosior.
Hinc placido ridet facies tranquilla sereno,
Quam nulla nubes asperat.
Sponsi mixta nivi commendat purpura vultum,
Scilicet hoc dederant proelia gesta Decus.
Sponsam fusca quidem facies, sed amabilis ornat,
Laevis in enodi sic nitet umbra cedro.
Cynthius hanc Sponsae coelestis lampade formam
Pinxit; prae reliquis nam placet ille color.
Gratius ex oculi vitro nigredo relucet,
Haec Pupilla suo colligit Astra sinu.
Sponsus Virginis inclitus cruentis,
Plus candens nive, purpurascit armis.
Sponsae ianthina nigricansque forma,
Reginae decus anteit Sabaeae;
Et quae Cepheus aestimavit ora.
Haec est Numinis indoles, et ars est;
Obscuris magis emicare rebus,
Et lucem, simul et locare noctem.
Millibus e multis bicolor DILECTUS, et ostro
Et nivibus certat, sanguine tinctus ebur.
Ipsa tamen fusca est. quali ferrugine ludunt
Caprarum pelles et Cedarena domus.
Nec quia fusca, minus placeat. vaccinia laetam
Sic faciem et dulces miscuerunt violae.
Res loquitur, magis urit enim pretiosa nigredo.
Pallida, DILECTI pallet amore sui.
Rex forte pransus vineae
Vt pergulas obivit;
Quas ordinavit Hesebon
Per collium theatra:
Tunc balsamum, tunc cinnamum
Tunc cortices Cilissi.
Tunc nardus est; et omnium
Effusa viso odorum.
Pampineos inter tumulos Hesebonis in agro,
Ancilla Regi sisteris
Dumque recumbenti vigil adstas, undique nardi
Odora spirant germina.
Sunt tibi frondifluo speciosa cubilia luxu
Suffulta libris cinnami
Largior haut [Reg: haud] aliam Fortunae rivus inaurat,
Manatque dos beatior.
Nympha Palaestinis cum Regi assisteret Hortis,
Fasciculus Nardi, messis odoris erat.
Late Engaddanis severnans aura viretis
Distulit: in totos spiritus ivit agros.
Regius accubuit geniali Sponsus in ostro,
Cinnama fragrantem composuere larem.
Horti deliciis prior est Sponsa omnibus Vna:
Veris in hac Sponsus gaudia cuncta legit.
Haec certans Hesebonis in viretis
Omnes obsequii subire partes,
Vt Regem sibi vindicaret omnem,
Spiravit Cilices odore nimbos,
Nardum, cinnama, balsami medullam,
Ac omnes animas rosariorum.
Ingentem super hoc tenens opum vim,
Orbis possidet utriusque gazas.
Quo trudit pingues Hesebonis villa racemos,
Regia cum sedem figeret Aula iugo;
Obvia forte stetit. mox fundere nardus odores
Spargi Corycio purior aura croco:
Fumare incensis aestiva umbracula libris,
Quantos e sicco cortice volvit Arabs.
Ut taceantur opes, genus innumerabile gazae.
Filia tam magnam nulla Sionis habet.
Argenteae fax Cynthiae,
A Sole nonne lucet?
Fulgoris hic precarii
Cum sat dedit Sorori,
Et illa plenis cornibus
Vlciscitur tenebras;
Tunc frater illi subtrahit
Quadramque Sportulamque.
Arbitrio Phoebi lunat sua cornua Phoebe,
Et iussa rursum contrahit.
Fraternoque soror bene compta superbit in auro,
Genasque pingit aemulas.
Ast ubi subducto latitat sol aureus ore,
Orbata squallet Cynthia:
Donec ad astra redux abstergat nubila Phoebus.
Naevosque Lunae diluat.
Luna quod ambito limbum sibi circinat auro,
Accipit a fratre haec menstrua pensa soror.
Accendit seras aliena lampade bigas,
Fraenaque dat tacitis mutua pauper equis.
Quod si fraternae remorentur pabula flammae,
Cassa auro, plumbilivet in ore notis:
Vlla nec infectos extergit spongia vultus,
Ni purget sordes Fratris in igne suas.
Per menses face singulos Sororem
Phoebus recreat, erogatque certam
Cursu perpere sportulam nitoris:
Nam fons luminis, omnis et nitoris
Sol est undique promus, atque condus.
Si consumpserit hanc Diana lucem;
Caeco sidere pervagatur astra;
Donec lumina Frater ipsa reddat.
Ignes Luna meant inter regina minores
Candida praesigni cornua fronte gerit,
Atqui divitiis alieni clara metalli,
Argentum radit Fratris ab ore suum.
Nam nisi Sol quovis consumptum mense rependat;
Evanescit inops et miseranda soror.
Ille cavas iterum valles implere rogatur.
Tantisper retinet se pudibunda domi.
Aliud MARIA sidus es,
Alius Planeta VIRGO.
Quis vidit in te nubila?
Quis menstruos pavores?
Lunaticas quis vertebras,
Spasmosque febrientes?
Tu LUNA, tu fax, sonticos
Non ferre nata manes.
Altera, flammifero veheris super aethera curru,
Decus, MARIA, siderum.
Aurea tu fulges, vix luna argentea pallet,
Census egena menstrui.
Summaque Nazarei, Tu Virgo, Gloria coeli
Minora vincis sidera.
Tu sine nube dies, Tu sol, sine labe, perenni
Accendis Orbem lumine.
Non ita mendicis Virgo dat fulgura flammis;
Nec defecturis hic pluit imber aquis.
Iugiter ardentis micat illi Copia lucis,
Vena nec emisso siccior igne fluit.
Sideris haec ingens Nazareni gloria; nunquam
Ploret ut extinctum lux viduata iubar.
Formosas quamcunque faces dispenset in Orbem,
Clarior a radiis emicat usque novis.
Vivum non patitur MARIA coelum
Haec symptomata, luminisque cras es.
Loram Delia lucis, atque guttas
A Phoebo capit, et propinat Orbi,
Sed tu Nazarei Planeta coeli,
Iessaeae quoque grande stirpis Astrum,
Effundis, sine diminutione,
Pleno sidere luminis meracum.
Altius o quanto Mariani gloria coeli
Distat ab ancipiti circumeunte globo!
In quem guttatim, paene et iam mortua tantum
Lux numerata cadit, non numerosa fluit.
Tu Decus, et vivi VAS ADMIRABILE, Virgo,
Luminis, occiduas non subitura vices;
Ceu nitidus torrens vibras immane serenum,
Ex radiis solidum facta MARIA mare.
Quot lampades, quot ignei
In te micant pyropi!
Tot solibus circumdata,
Quot fers, Olympe, stellas.
Intus forisque lumen es;
Infra. supraque lumen.
Compone, quot vis, vinceret
Omnes MARIA Soles.
Millenis pareat spaciosus [Reg: spatiosus] solibus aether,
Et luce totus ardeat:
Tu Genitrix tamen una paris, quae concipis una
Omnem Sereni copiam:
Teque suum exoptant distinguere sidera coelum,
Quod Sole praegnans altero est.
Non humiles meditata gradus, sublimia gaudes
Calcare terga Libani.
Sidere milleni soles superantur ab uno,
Inque Die nullum se videt esse Dies.
Vas iubaris, Virgo, lucis supereminet omnes
Divitias, caeli queis [Reg: quibus] nitet Alta Domus.
Reginam illustri Decor undique cingit amictu;
AEterni Solis Regia pectus habet.
Transiit ut Libani calcatas silva myricas,
Sidera sic maius Virgo minora praeis.
Quot Democritus omnibus putavit
Delirans atomos inesse rebus.
EX TOT SOLIBUS ISTA VIRGO CONSTAT.
Haec lucis domus, atque tota lux est;
Haec in cortice millies decora,
Sed Praestantior intus in medulla;
EST VERTEX SACER ELEGANTIARUM,
Excedens Libanum, premens Olympum.
Tot Soles habitant, unoque in pectore fulgent;
Hybla quot et vernans pascit Hymettus apes.
Quot folia in silvis, quot arenae in littore ponti;
Quot trepidant atomi, dum calet alta dies.
Vsque adeo penitus Pulchro interiore recepta,
Formosisque micans tota cupidinibus;
Qua iuga consurgunt Libanitide consita cedro,
Dicetis in suetam saepius isse viam.
O Ter, quaterque dixerim
O centies beatum!
Huic FILIAE qui PRINCIPIS
Meretur esse Sponsus.
Perfusus ille gaudiis,
Medullitusque potus,
Vt piscis innans aequori
Efflabit ore nectar.
En, quanta ingreditur roseis succincta cothurnis
Angusta Regis Filia!
Pronuba festivas agitabunt astra choreas,
Ducente Sponsam Numine.
Barbitos icta sonet, sacrique Hymenaeus ad Agni
Sonet canendus nuptias.
Inde voluptatum mens innater ebria ponto,
Et mille plaudat gaudiis,
O quo Nata gradu procedis Regia! quali
Ponis Virgineos Nympha pudore pedes!
Fortunatus Hymen felicia vincula: quisquis
Se, Sponsa, ingenuo nectit amore tibi.
Ille per Elysios gradietur Candidus Hortos,
Non immitabilibus solvet et ora modis.
Pompa triumphantis quacunque invexerit AGNI,
Ille superfusus melle, sequetur Ovans.
O quam FILIA PRINCIPIS venustos
Molitis pede sanctiore gressus!
Quam felix Hymenaeus instat illi,
Quem sponsum Mariana fecit arrha!
Hic! hic concinet, invidente Musa,
Plaudens carmina, cum sequetur Agnum:
Huic mulso quasi piscis innat abit.
Quam liquido signas pede, Filia Principis, auras!
Vincula quam surae sunt speciosa tuae!
O nimium felix quem Taedae in foedera sumes!
Fortunae censor nesciet esse suae.
Quippe per ignotos saltus deducet ad AGNUM,
Non prius auditi Carminis auctor Hymen.
Hymen, io, delphinas Hymen novus inter Arion,
Laetitiarum immenso obruet Oceano.
Cui Castitatis Lilia
Crevere cordis agro,
Et Virginem desideras,
Vt virgo palma nuptam;
Audi, quid omnes Filiae,
Omnes canant puellae:
Pulcher rimam, Castissimam
Duc protinus MARIAM.
Huc age, virgineis cui pectus Amoribus ardet,
Sponsaque gaudet Virgine:
Accelerato gradum, campis ubi lilia vernant,
Agnique tondent pascua.
Haec formosa tua est, quia non formosior ulla
Caeli subivit Regiam.
Sola inter Solymae comptas celebratur alumnas,
Vnamque monstrat indice.
Delicias thalami castas et gaudia prensas,
Atque in Virgineo pacta marita toro?
Si qua Pudica tuis sit, quaeris, amoribus apta?
Quae libet ex Solymis dicet Alumna choris:
Vna potest istos extinguere [Reg: exstinguere] Virgo calores,
Virgo rosis, prima purior atque nive,
Liligeras inter Princeps candore phalanges;
Virgo, cui similem Terra nec Astra ferunt.
Huc, huc, quos amor integer lacessit,
Rivales properate Castitatis:
Hic iurantibus, asserentibusque
Felicis Solymae simul colonis:
Est bellissima Mater haec amica:
Est dulcedine dulciorque Sponsa:
Ipsa Pallade, pulchriorque Vesta;
Et vestris tamen est parata taedis.
Huc, thalami quem castus odor quem Virginis afflat:
Huc Iuvenis voto velificare tuo.
Vnanimes tacta iurant Solymitides Ara,
Ante piatrices, Numinis instar, aquas.
Sunt, quae, si fallant, optent cultroque feriri
Et laxo; Diris devoveantque caput.
Pulchrior est cunctis Virgo Nazareia Nymphis:
Vox diversa sonat, vox tamen una sonat.
[Gap desc: one verse]
Non absque duces dotibus
Matremque Virginemque,
Fecunditas et castitas
Toro virent eodem.
Flos inde qualis germinat?
Iessaeus en IESUS!
Quid rarius, quid carius
Tulere prisca Tempe?
Quod decus irriguis dat Flora benignior hortis,
Quos septa claudunt frondea:
Hoc tibi Iessaeo totum vernantia Flore
Gratantur incunabula.
Si quid vota valent, si quid suspiria crebras
Luctantur inter lacrymas:
Displiceat Cyprius; placeat, qui pectus honestis
Amor maritat nuptiis.
Sidereos inter Flores pars pulchra videri
Sicupis, en Hortum Florida Virgo dabit.
Flos est illa unus, sed Toti sufficit Horto;
Hoc de Iessaeus FLORE resurgit Odor.
Quod sine si flammis nescit spirare voluptas
Pectoris; his ignes Floribus adde tuos
Num potes ex putri mulsum sperare lacuna?
Argumentosae hic mella legatis Apes.
Paesti florida iam valete prata,
Tu salve Paradise, VIRGO, clause:
In quo prodigium perenne florum,
Iesse stemmata protulere IESUM.
Si certo dare vela vis amori;
Expandas Zephyris sinus honestis,
Et pellentibus ad beata ventis,
Illud dilige, quod probatur astris.
HORTO prima Deus connubia sanxit aperto:
Altera CONCLUSO nobiliora parat,
Nec sterilis Paradisus hic est. produxit IESUM.
Germine Iessaeo suavius esse potest!
Quis prohibebit? ama. dulces ab amore sagitta,
Dulce sub attonito pectore vulnus alunt.
Dum modo quam terris generosum exemit Honestum,
Et Virtus supra Fata levavit, ames.
Quod suadeo, quod occino,
Ne spreveris Sodalis.
Contempseris fors caetera:
Feram, feram, quid ad me?
Hoc unicum, quod suggero,
Sacrum memento sacrum.
Amabis hanc, amabis hanc,
Sodalis! hanc amabis.
O Amor, o animis! stabili sibi lege MARIAM,
Pulchroque iungant foedere.
Foederis est pretium non indotata Virago,
Haeresque scripta siderum.
Iam sponsum invitat vario speciosa colore,
Iam palla gestit indui.
Iam tibi caeruleos expandunt astra tapetes,
Vestemque spondent pronubam.
Felix, qui castos MARIAE transcribit amores.
Dos erit Hesperio non redimenda Tago.
Aurum vile nimis; sunt vilia munera conchae,
Dives Erythraei quam parit unda maris.
Nec Serum pulset vestis tibi cura tabernas:
Intra te, Sponsae [(reading uncertain: unreadable)] adameris, habes.
Affinis coeli si vis ornatibus ire:
Gloria caerulei prima coloris erit.
Ignis quo iaculeris, ac amores,
Sit non altera meta, quam MARIA,
Iam dos est tibi dicta sic annunti,
Non tantum Decies; sed aeviterna.
Te cinget quoque nuptialis auro,
Aut quocunque placet colore vestis.
Coelum suspice, caerulamque Sponsae
Pallam, si sapis, eligas MARIAE.
Ergo ignes, Mariane, tuos impende MARAE.
Hic scopus: huc iaculum cordis et arcus eant.
Fige Deam: totum tibi dotatissima coelum
Offeret, atque alias ignibus icta faces.
Aspice caeruleam vestem, qua incingitur aether.
Ex simili tela conficienda tibi est.
Fucata innocuo candori purpura cedat.
Quos facit Ars, omnes vicerit iste color.
Mirare, quam sit perspicax
In rebus eligendis.
Testantur hoc oracula,
Aggratulante Nato.
Assem, MARIA, nobilem
Hereditavit assem,
Assem profecto divitem,
Mundoque dividundum.
Pars melior voto cessit, quae fama, MARIAE:
Votum beavit Gratia.
Nil laevum fortuna movet, cui fortior almae
Favor MARIAE militat.
In commune bona es, Virgo, facilemque precanti
ARAM SALUTIS exhibes.
Mille favendi artes miseris: tibi nomina mille
Nostrum sonabit barbiton.
Optima Votorum Pars est electa MARIAE,
Quaeque illi nulla vi rapientur Opes.
Ter fortunata replet ille cupidine pectus,
Spernere qui dempta Virgine, regna potest.
Invideam vestro iam non conchilia rori,
Si micet in gemmis Vna MARIA meis.
Quae dulcedo fluit MARIAE de nomine! nectar
Hoc quoties scribit Penna, favumque bibit.
Testis pagina sacrosancta partem
Est, quod legerit optimam MARIA.
Haec est tessera certa, Pars salutis:
Hanc quisquis tenet, obtinet salutem.
Haec cum sit bona Virgo, milliesque
Quod vel Zoilus asserat benigna;
Gestit promere versibus MARIAE
Hinc sacrum mea Musa saepe nomen.
Optima pars cuius votis electa? MARIAE:
Si qua fides verbis, Virgine nate, tuis.
Ex qua est orta salus? Maria. pro cerea flecti
Quam bene conveniens flexile nomen habet!
Quid refert: Mariam cantaveris, anne MARIAM ?
Hoc ego seu longum, seu breve Nomen amo.
Quis mihi det, cunctis inscriptum ut floribus, hortos;
Incisum ramis, impleat omne nemus.
[Gap desc: one verse]
Tecum SIENA Romuli
Laus invidenda regni,
Ignosce, tecum expostulo:
Nimis tenax fuisti.
Vnum dabas pro millibus
Cultoribus MARIAE.
Bernard --- Virum integerrimum,
Nimiumque nominari.
Sollicito quoties TE BERNARDINUS amore
Solers Amator ambiit!
Cor dedit obsequi, postquam dedit omnia sponsae,
Et alter esse desiit.
O tibi non uno foecunda [Reg: fecunda] Siena cliente.
Plures amori consecret.
Quos casta ingenuis lustrent incendia taedis
Magnae dicandos Virgini.
Bernardine, Tui si miles quis germinat alter
Hortus opes; Tuscas quae foret ora Rosas?
Altera Parthenas queae nectit Sena corollas?
Virginis halanti quis ligat orbe caput?
O utinam, Phoebus qua surgit et occidit, unus
Fragraret tali Flore superbus ager!
Auro sive, rosis seu fulgeat Annulus; Arrha est,
Si medio virtus stet tua Gemma loco.
O multus sit in Orbe! multus omni
BERNARDINUS Hetruriae columna;
Qui nervos simul et fibras honori
Intendat, dicet, applicet MARIAE.
Iecit littus in hoc Beatus ille
Quasvis pectoris aestuantis undas.
Atque ornans adamante signa Sponsae,
Iunxit sic adamantinos amores.
Si Bernardino Senis, illustribus orto
Ter centum similes Itala Terra daret:
Quot vireant sertis nostrae Sulamitidos aedes!
Ille suae Sponsae fortis Amator erat.
ILLE SUAM, veluti vitem sibi vinxerat ulmus,
(Annulus est testis pronubus) ILLA SUUM.
Etsi COR pretium viresque Adamantis haberet;
Virgineus totum comminuebat Amor.
Nos vero portus respicit,
Chordas Thalia laxat.
Qui voluis haec, testudinem,
Vis provehi? parabis.
Et lude pernox, perdius,
Nec ante Fata pausa.
Hunc Orpheum, quid haesitas?
Vel Coelites probabunt.
Ultima meta mihi Mariani graminis instat,
Stridente raucum barbito.
Ergo frangatur, poterunt nam fracta sonoris
Servire plectra lusibus.
Hoc cape, cui faciles aptarunt fila camoenae [Reg: camenae] ,
Novisque plaude laudibus.
Plaude: nec Aonio rumpantur pectine fila,
Dum Parca filo parserit.
Iam nostro enervi stridet testudo susurro,
Languescunt anima deficiente fides
Qui cupit in dignas succedere carmine laudes,
Non delassatam verberet ungue lyram.
Quisquis Arionia peperit sibi nomen ab arte,
Ingenium ad numeros convocet omne pios.
Adiungat socios, veluti Philomela, canoros;
Si nescit fidibus: Corde Animoque canat.
Sed tandem citharam, fidesque sistens
Raucae mando silentium Thaliae.
Si praeconia maior urit ultra
Cantandi generosa te cupido;
Intactum cape barbiton: quid haeres?
Aude cum socia cohorte dignas,
Dum spiras, MARIAE sonare laudes.
Pimplaeas [Reg: Pimpleas] que novem valebis unus.
Sed iam lassato resides sub pollice nervi
Destituunt Vatem. finio Musa vale.
Produci cantum plures qui mallet in horas;
Eia, sibi parvo comparet aere chelyn.
Ipse meo pius exemplo praeconia pangat
Virginis, increpitas sollicitetque fides.
Lautitias alii citharae septemplicis optent:
Nil tamen hac una lautius esse reor.
Quod purioris ingenI
Quod mentis eliquatae,
Quod artis est, quod virium
Vocisque, gutturisque;
Impende divae Virgini;
Nil altius canetur.
Fatiscerent Arteriae?
Haec integrabit olim.
Dum tibi vena micat, dum lentis brachia nervis
Robur perennat masculum:
Garrula fila micent, tremulis tua barbita nervis
Cordique chordae consonent.
Vtque fides nimiis tenuatae pulsibus Odam
Cogunt supremam carpere:
Emeritum Virgo lauri donabit honore,
Coelique plaudent Musici.
Ite, salite Cheles, Citharae, Lyra, Barbita, Buxi,
Quidquid et Ismarii ludit in arte chori.
Et fidium, vocumque vibret Symphonia cantum:
Vnanimi resonet Carmine, VIRGO PARENS.
Quid dubitas? tibi vena chelyn, tibi pectora plectrum.
Corque dabit chordas; Mens tua Cantor erit.
Quamvis argutos rumpat contentio nervos.
Plausus erit rupta maior honosque lyrae.
Voces undique convoces ad arma;
Et quoscunque sonos ad arma! ad arma!
Nervis omnibus, omnibusque linguis
Certatim Mariana laus canenda.
Rumpantur licet hoc labore nervi.
Expiret [Reg: Exspiret] quoque pulmo, cor fatiscat:
Non est ulla tamen Phthisis timenda,
Omnia lora manu nervosque intende, Sodalis:
Quaeque tuo pendet taurea fixa toro.
Crede mihi: alternas amat haec quoque DIVA Camoenas.
Fac, Lyra non nunquam; terga subinde sonent.
Senseris ut plectro scapulas reboare cruento,
Et chordas veris ingemuisse modis:
Perfer ad arguti leges praeceptaque Tactus.
Orphea sanguineum praemia digna manent.
[Gap desc: one verse]
Stat ergo rupe firmius,
CANTARE STAT MARIAM.
Succumbat ars, cor excidat:
CANTARE STAT MARIAM.
Alauda rumpat tinnula:
CANTARE STAT MARIAM.
Et vivus hunc et mortuus
Implevero laborem.
Sic animare Lyram Fidicen tentabis: ab imo
Rimatus artem pectore.
Cumque suum roseis Genitrix Aurora diei
Phoebum salutat osculis;
Dic pariter, Salve geminent quoque barbita, salve.
Cum Vesper astra provocat,
His pius obsequiis famulum cor rite dicabis,
Perenne laudis organum.
Carmina quid cessant? non saltu corda moventur!
Non trahitur dulci Noxque Diesque sono?
Exspectant istam iam dudum sidera Musam:
Felix si modulis immoriare tuis.
Sic quondam, Philomela, tuo testudo sepulcro
Serviit o tumuli gloria rara novi!
Cum tibi Fata fides rumpunt et stamina: Verba
Deficientis erunt ultima: MATER AMO.
Haec cum sint ita: perge, lude, canta;
Lydo chromate, Doricoque canta.
Vox frangenda licet sit, atque plectrum.
Pernox, perdius usque, et usque canta.
Dic: Sub praesidium tuum, BEATA,
Et NATI fugio Fave Clienti.
Me totum tibi mancipo per aevum.
Hac stent foedera sanctione sancta.
Ergo age et incurvum (curva est Testudo) frequenti
Noctes atque dies pectine corpus ara.
Dumque crepat dorsi compages sutilis ictu,
Suspira, interdum. Sic citharoedus eris:
Misce etiam gemitus, ut sit Symphonia discors,
Scis, varium melius tinnit in aure melos.
Nate Dea, Genitrixque Dei, sit Musica vobis
Et veteri voto grata, precare mea.
Tuere nos, fortissima
O turrium tuere!
Quamcunque te, seu gemmeam
Eburneamve dicam.
Regum Thronus celsissimus,
SALOMONIS alta Sedes!
Quem possides, mirabimur
Fors nauseare Mundum?
O Te, quam indo miti Turrim solidant adamantes,
Eburque vestit candidum:
Tu male deprenso pateas tutela clienti;
Pulsata pande moenia
Una salus Turri, Turrim te poscimus omnes,
Quos mortis urgent spicula.
Te solium petimus, quod lux pretiosa metalli
Ridente mulcet fulgere.
Si lubet in plures citharam contendere chordas:
Turritum recte Virgo vocatur Ebur
Fundamentum adamas, sunt puri tecta smaragdi;
Aude hospes, castam Caste subito Domum.
An memorem te Virgo Thronum, quem vestiit auro
Rex illae Astriferae fulgidus arce plagae:
O Regum nullis aequanda opulentia votis,
Tam fortunati quem tegit umbra Throni!
Securos tege nos EBURNA TURRIS,
Quam fundant adamantini lapilli;
Quam condunt amethystus, et smaragdi.
Quam qui possidet, implet omne votum.
Succurras Salomonis invidendo
Indorum THRONE fulgurans metallo.
Cui tu certa manes MARIA, iuste
Immundum iubet is valere mundum.
Protege Bellatrix nos, sicut eburnea Turris,
In montem clypeis aedificata tuis.
Fundamenta rigent quadratis aspera gemmis:
Summus chrysolithis grandibus ardet apex.
Tu Solium Regni, fulvo quod purius auro
Stravit Homo Salomon pro SALOMONE DEO.
Et miramur adhuc viles, magalia, nidos,
Quae pueri statuunt, quos fabricantur aves!
Argentei Narcissuli,
Vos aureique pupi!
Vos Feminarum futiles
Vmbratilesque formae!
Procul, procul discedite;
MARIA sola bella;
Vos cera, Larvae, simiae,
Vos umbra, bruma, struma.
O formas hominum informes, sine numine vultus!
O sex Gomorrhae putrida!
Impatiens aevi primos exspirat ad Austros
Caducus oris flosculus.
Diluitur facili mendax aspergine gypsus.
Et vultus in vultu perit:
Vtque levis patitur vitium pictura coloris,
Sic gluten oris diffluit.
Ite hominum formae, pretium queis [Reg: quibus] purpura ponit;
Purpura fucatis assimulata dolis.
Quidquid id est Veris, blandos cuo perdit honores:
Febricula affrictas decutit una rosas.
Fallere picturae fluxo didicere colore,
Histrio gypsatae ludit in ore genae.
Crinibus, ah, quoties atque empto dente superbit,
Prima inter ternas quae putat esse Deas.
Hinc cedas spurium decus venustae,
Prognatum nive, purpuraque formae.
Nam tandem decus exsolescis omne,
Et restant elementa sola, pulvis.
Praesertim procul hinc abite fuci;
Et mendacia fascinantis oris;
Hinc ludibria, splendidaeque larvae
Hinc pompae procul hinc Inanitatis.
Ite coloratae, MENDACIA CRASSA, Puellae:
Carbones picti, tecta sepulchra nive,
Quamvis ungatis faciem rugasque lavetis,
Haeret in attritis splendida vappa genis.
O cinis, o sordes, o frigora! vos qui amaret?
Ignis, Amor: vultus sed mera vester aqua est.
Tot madet ac stillat succis. Quo distat ab illo
Spongia habens nares, os, oculosque duos?
[Gap desc: one verse]
Procul sit omnis Vanitas,
Quae neminem beavit;
Centum strophis, ceu victimis,
Proserpinae litata.
Et cominus, vel eminus
Cupidinem ferentes,
Letho graves non felleo,
Sed melleo sagittae,
Tu cave funesto saltes persona theatro,
Quo ludit orbem VANITAS,
Heu, prima excipitur petulanti fabula risu:
Extrema fert catastrophen.
Vtque animum nocuo Cyprius puer impedit arcu,
Oppone scutum vulneri.
Est, est aspis Amor, niveo qui dente venenum
Instillat atrum pectori.
Ite procul Charites, fallacia nomina; postes
Obsero; formosae vertite terga ferae.
Virgineae volucrum facies, turpissima ventris
Proluvies, oculis vos removete meis.
Abiice tela, Puer, Cypriis armata venenis.
Nobiliore arcu vulnere nostra fluunt:
Non ita venali viles mihi sanguine venae,
Procumbam ut paphiis victima prona sacris
Damno perpete calculo nocentes,
Quas luxus parit, aut figurat umbras.
Tritas vatibus, ebriasque fumo
Detestor quoque vanitatis auras;
Sirenum melos, improbasque nervo
Iactas Cypridis execror [Reg: exsecror ] sagittas;
Quae (pro) vulnera suaviora multis
Inflixere, sed obliganda morte.
Ite hilares nugae, vanique crepundia mundi;
Et praetextati, ludicra pompa, ioci.
Sint procul infames pharetrae: quaeque improbus oliva
Formata ex auro tela Cupido iacit;
Plumbea posco mihi. tegar his licet, instar echini
Hispidus: haec odium fixa movere ferunt.
Caetera, quae intorquet nunquam secura Voluptas,
Tincta venenato spicula melle necant.
Et quas Sorores dicimus
PARCAS, sed unde Pareas?
Ah nemini, dum Mundus est,
(o perfidae) fuistis.
Sinoniae re, nomine,
Fuso, colore fusi,
MARIA vivat! imperet,
Vos ite, et interite.
Fatidicis etiam scribam divortia Divis:
Odi prophana nomina.
Queis [Reg: Quibus] vultus niger est, has tu moribunde caveto,
Haec monstra sunt feralia.
Saepius illa meae tentarunt [Reg: tentaverunt] stamina vitae,
Fallente semper forfice,
Nunc fatuas Divum contemptor rideo leges,
Vallatus aere triplici.
Vos quoque tergeminae, pullata fronte, Sorores:
Quid mihi cum vestra forfice, cumque colu?
Quid vestri rhombi variis et licia silis,
Aurea seu fuerint, aerea sive mihi.
Serius an citius de fusis pensa trahatis,
Rideo, non vestris lusus, ut ante, dolis.
Tela videbatur texi mihi serica vitae;
Cassis Arachnaeae sed fuit illa rotae.
Per alis quoque tu trias nigrarum,
Quae vitam mihi neveras, sororum.
Sed non fida mihi trias, valeto;
Nostrae noxia cede Parca vitae.
Nobis perfida fila, dum trahebas,
Texebas laqueos, dolosque nobis.
E vili, tenuique nostra filo
Vltra pendeat an caduca vita?
Vos quoque detestor, tetricae, tria Funera, Larvae,
Dicta per antiphrasin parcere PARCA triplex.
Nimirum ut vulgo Textrix bona femina rara est;
Sic quae nent vitae stamina, quaeque secant.
Vadite lucifugae, vertatur in ora sororum
Atropos et digitos amputet ipsa suos:
Abstineat nostris. Vetula pendebit ab una
Sors mea, ut a fragili rustica lana colu!
Hoc ergo spes meas sinu,
Hoc abdidique vota.
Queis [Reg: Quibus] tutiora moenibus
Scrutentur, aut Asylo?
Testantur hoc et praedicant,
VIRGO, tui Sodales,
Cum mortis hora venerit,
Da clausulam beatam,
O quae deducis meliori saecula fato.
AEvumque condis aureum,
Quot mihi praecipitans soles numeraverit aetas,
Albi fluant hac auspice.
Denique cum sistar fatalis meta sagittae,
Mortisque ducar victima;
Auxilio me, Diva potens, anima luctantem,
Dextramque dextrae commoda.
Tu mea spes; VIRGO; noster tibi spiritus halas:
Cessat ad imperium vena. micatque, tuum.
Norunt Parthenii, Matris pia Cura Clientes,
Quid sit Virgineo vota locare sinu.
Mors ubi vicina mihi lumina sepserit umbra,
Virgo Parens oculis Lux oriare meis.
Tristiore o Phariis horret caligo Tenebris,
Hanc mihi sub noctem Luna MARIA nites.
Hine totus tibi do, MARIA, totam,
Quam spiravero, tempus omne, vitam:
Nam quod mille tui probant SODALES,
In te qui sedet, in vado recumbit.
Cum Mars ultimus, ultimumque mortis:
Bellum me premet, adiuva iacentem,
Vires exere [Reg: exsere] tunc, repelle noctem:
Certamen petit istud, hoc iuvamen.
In te spes omnis, melior Patrona, recumbit;
Lux misero restat quantulacunque mihi!
Accipe iurati lustralia vota Clientis:
Rem prope confectam, qui tibi fidit, habet.
Accipe, et extingui [Reg: exstingui] metuentem Lampada vitae,
O prae Vestali sedula Virgo fove.
Tu venis oleum irrora: tu suffice flammam:
Tu scelerum et. noctis nubila pelle meae.
[Gap desc: one verse]
Cum lectus uret, ultimus
Cum morbus ingravescet.
O nulla praesto, nulla sit
De tristibus Deabus:
Tu iura vitae tempera.
Colique fila tracta
Vel proroga, vel abroga
Vtrinque sum paratas.
Pallida cum tristis me cingunt agmina lethi.
Dolorque pectus obsidet:
Non statione animus, non vi praecordia cedant,
Parcis licet tingentibus;
Sed mihi si fato stamen rumpente cadendum est,
DIVAE cadam stipendiis.
Vnius imperio moriar, vivamque MARIAE.
Sit una Fatorum arbiter.
Cum defecti oculi multa iam morte natabunt.
Claudetur digitis palpebra, VIRGO, Tuis.
Dextra profana meos, nolo, mihi tangat ocellos,
Praefica nec nostro garriat ulla toro.
Letifer extremas ubi sudor torserit undas;
Ah, mihi sisisto Navita, VIRGO, Salo
Nec refert, moriens remis divellar, an aura.
Navita si fueris, nulla procella nocet.
Quare cum gravis, ultimusque morbus
Vrgebit, neque vena iam micabit:
Tunc scindat mea fila Parca nulla,
Mergat funere Parca nulla, nulla.
Sed mitis tua, nobilisque dextra
(Cum sententia certa mortis instat)
Haec, haec dextera fila nostra volvet.
Cum sis Anchora mortis, atque vitae.
ESTO RATUM FIXUMQVE: simul me Fata citabunt;
(Quod facile ex morbo praeveniente sciam)
Nunquam atras dignabor anus in vota vocare;
Putria ne subito turbine pensa rotent.
Tu potius medicante manu, mitissima Virgo,
(Quandoquidem fractis admonet Hora rotis)
Vel rumpenda tene; vel iam marcentia fila
Effice, si mavis, ingeniosa seca.
Accensus est cum cereus
Manu tenendus aegra:
Lethoque nabunt lumina,
Artus gelu rigebunt;
Et ossa magno concident
Fragore; cor dehiscet:
Migrabimus, manebimus.
Quod iusseris, placebit,
Cum mea flebilibus mors lumina funerat umbris,
Et taeda flammat cerea.
Squallida cum tristi rorant aspergine membra,
Et horror ossa concutit:
Auspiciis Regina tuis mihi restitues rem.
Quam mortis agmen perculit.
Sic cecidisse iuvat, nec sic cecidisse nocebit,
Si casu in ipso sublevas.
Cum discessuro funestam nigra praeibit
Lampada Cupressus Stella MARIA fave.
Ossea texta sonant; vox naufraga morte dehiscit;
Adsis o famulo, Tu Cynosura, tuo.
Non cupio mollis Leti super aequore ferri:
Provoco nec vestras, horrida Fata, minas.
Solvimus. hanc animam venti quocunque ferendam
Accipite. at Virgo flecte Patrona ratem.
Cum iam cereus, Hesperusque vita.
Fulgebit prope mortuis ocellis:
Cum sudor quoque frigidus per artus
Arescentibus ossibus meabit:
Tunc mitis tua, nobilisque dextra,
O VIRGO, morientium levamen!
Nostram dirigar ista dextra vitam;
Cum sis Anchora mortis atque vitae.
Cum tenebrae serpent obtusa in lumina frontis;
Et tantum in manibus funebre lumen erit;
Indicioque necis propiore, trementia sudor
Letifer admixto perfluet ossa gelu:
Fila seca parcente manu, blandissima Virgo,
Ceu venam tentes pollice, quale micet.
Manibus, heu vereor, nigris ne Fabula fiam;
Vltima si vitae scena pudenda meae est.
Cum quinque sensus fugerint,
Praesensque turba dicet:
Obivit hic, abivit hinc,
Ponendus in sepulcro.
Tu Virgo dulcis Virginum.
Vitae necisque Praeses:
Impelle me, vel sustine:
Sic stabo, vel iacebo.
Ut mors luxato quina ostia corpore elusit,
Moestum gemunt consortia:
Pertentantque fibras, tenuis num forte resultet
Scintilla vitae nuntia:
Cumque nihil vitale micat, fit luctus, et omni,
Heu vixit! ore personant:
Sic vixisse iuvat; nec sic cecidisse dolendum est,
Quisquis MARIAE vixerit.
Provehor immitis iam frigida sarcina Cymbae
Aspergit fictas forte sodalis aquas,
Vtque emigrantem propellat flatus amicum.
Suspirat, tacitos splene coquente iocos,
Quo feror? incertae nisi Dux es, Virgo, Carinae;
Alto Cocytus gurgite certus hiat.
Pande Sinum VIRGO. mihi Tu Ratis, Anchora, Remus.
Tu Zephyrus, Malus, Lintea, Portus eris.
Cum sensus fluet omnis absque sensu,
Et praesens hominum corona dicet;
Vixit: spiritus, atque vita cessit.
Venae: stant, hiat os, rigetque: vixit.
Tunc mitis tua, nobilisque dextra,
O Mater, mea. vita, Fonsque vitae!
Nostram dirigat illa dextra mortem;;
Cum sis Anchora mortis, atque vitae.
Sic ubi mens in se stupidis iam sensibus orba
Cesserit; ut capta miles in urbe solet.
Mussabuntque aliqui: migrat, illuctatur agoni.
Frigidus in toto corpore sanguis hebet.
Fila seca languente manu, Dulcissima Virgo;
Vt quae dissimulet scindere, quando ferit.
Ah; precor, ah tota te protinus utere Mater.
Actum est; ni tota protinus usa iuves.
[Gap desc: short poem]
[Gap desc: short poem]
Quis fecit hoc Odarium
Anacreontis Heres?
Fortasse noctes humidas
Lassavit inter Odas.
Non dicit urbem, compita,
Non nominat plateas.
Nunc dulce pausat, unica
Absorptus in MARIA.
Sed quis Apollinea cecinit testudine vates?
Sit fas, Poetam noscere.
An novus hic inter nocturnas Orpheus, umbra
Saltante lusit Cynthia?
Lusit, et illisit resonanti barbita saxo;
Tu signa quaere vulneris.
Iam lyra nulla placet, nec chordi est corda: nec auri
Placet sonora Vanitas,
Forte rogas, castae biberint quo fonte Camoenae?
Quisue Poeta. istas temperet ungue fides?
Olim cum suda saltabant sidera nocte,
Adiunxit modulos Orpheus ille suos.
Nunc piget; et veterem citharam pertaesus et Artem,
Exanimem gaudet dissiluisse Lyram.
Cur non Musa tacet Citharae post funera fractae?
Ad numeros Vatem fructa renat a vocant,
Cuius panxerit hos Thalia versus,
Si sit quaerere culpa nulla, quaeris?
Forsan saepius is, favente Luna,
Parnassum celebravit in plateis.
Sed non dicit, ubi: tacere gaudet,
Et fractum numerare frustra plectrum,
Nec posthac Heliconis arma tanti
Vates fecerit. Haec sit ergo Pausa,
Ille quis hanc cecinit (liceat scitarier) Oden?
Qualis enim Vates, ater an albus erat?
Nempe olim noctu cithara iuvenile vagatus,
Detinuit cursus, Cynthia, saepe tuos.
Vrbs quoque, Sed praestat sociosque locumque silere.
Dissiluit veteris machina vana Lyrae.
Iamque magis Testudo placet, quae repit in horto:
Quam quae molle sonans vellicat auriculam,
Ad maiorem DEI DEIPARAEque gloriam.
DE SORTIS ET MORTIS IN HUMANAS RES IMPERIO: ARGUMENTUM.
Interfunebres taedas, ad modulatos UMBRARUM passus decantandum.
EHeu, quid Homines sumus!
Vanescimus, sicuti fumus.
Vana, vana Terrigenum Sors,
Cuncta dissipat improba Mors,
[Gap desc: onr verse]
Exstincta est LEOPOLDINA:
Frustra clamat a Lucina,
Lacrymosa [Reg: Lacrimosa] Puerperae Mors,
Miseranda mulierum Sors!
[Gap desc: one verse]
Hodie formosa, cras cinis:
Nec est, alia Caesarum finis,
Vide, quam sit instabilis Sora:
Neque pareat Austriacis Mors.
[Gap desc: one verse]
Imperio clara Romano,
Iam paret humata Summano,
Dura nimis et aspera Sors,
Seva, nimis et horrida Mors.
[Gap desc: one verse]
Augustus Mensis Augustam
Eripuit Piam et Iustam.
Inimica Virtutibus Sors,
Curat impia neminem Mors.
[Gap desc: one verse]
Cum falcibus ageret AEstas;
Est et haec succisa Maiestas,
Ah, Aristae purpureae Sors:
Sic ne dira te messuit Mors!
[Gap desc: one verse]
Quo more vulgaris urtica,
Iacet haec quoque regia Spica.
Suo condidit horreo Mors.
Brevi posuit angulo Sors.
[Gap desc: one verse]
Ut Bulla defsuxit aquosa,
Subsedit, ut vespere Rosa.
Brevis omnis est Flosculi Sors,
Rapit ungue celerrima Mors,
[Gap desc: one verse]
Quam manibus osseis tangit,
Crystallinam Phialam frangit.
O inepta et rustica Mors!
O caduca Iuvenculae Sors!
[Gap desc: one verse]
Ubi nunc decor ille genarum,
Vbi formae miraculum rarum!
Bina lumina subruit Mors.
Caeca tenebras intulit Sors.
[Gap desc: one verse]
Ubi corporis bella figura!
Ubi lactis ostrique mixtura!
Leo effudit in cespitem [Reg: caespitem] Sors:
Texit ostrum sandapila Mors.
[Gap desc: one verse]
Ubi rubra coralla sunt oris!
Vbi retia, crines, amoris.
Parcae rapuit forficem Sors:
Scidit ista Caesariem Mors.
[Gap desc: one verse]
Ubi cervix et manus eburna?
Heu, funebri iacent in urna.
Atra nives imminuit Sors,
Colla pressit tam candida Mors.
[Gap desc: one verse]
Quae pulcrior [Reg: pulchrior] fuit Aurora.
Hanc Caesaris Aula deplora,
Vana species, lubrica Sors:
Tetra facies, pallida Mors.
[Gap desc: one verse]
Non sola Vienna lugebit:
Tyrolis uberius flebit,
Ubi carior Patriae Sors;
Et amarior Filiae Mors.
[Gap desc: one verse]
Praecesserat Claudia Mater:
Sed super est geminus Frater,
Ferdinande, en flebilis Sors:
Sigismunde, en lugubris Mors.
[Gap desc: one verse]
Quis luctus, ah, erit Sorori!
Isabella concupias mori.
Ita nubere, dubia Sors:
Ita parere, certa est Mors.
[Gap desc: one verse]
Ad Feminas vertimus ora,
Quibus imminet citius hora:
Vtque thalamos properat Sors,
Ita tumulos properat Mors.
[Gap desc: one verse]
Prima scilicet Genitrix Eva,
Facta est praegnantibus saeva,
Quia prole vel uterum Sors
Vel exonerat anima Mors.
[Gap desc: one verse]
Quae vides has cunque choreas,
Augebis et ipsa mox eas.
Subitam movet aleam Sors,
Certa rotat hastilia Mors.
[Gap desc: one verse]
Huc prompta volensque ducetur:
Capillis invita trahetur.
Ducet inevitabilis Sors,
Trahet inevitabilis Mors.
[Gap desc: one verse]
Quod es, fuimus: sumus, quod eris,
Praecessimus, tuque sequeris:
Volat ante levissima Sors,
Premit arcu vestigia Mors.
[Gap desc: one verse]
Nihil interest, pauper, an dives,
Non amplius utique vives.
Simul impulit clepsydram Sors,
Vitae stamina lacerat Mors.
[Gap desc: one verse]
Habere nil iuvat argentum,
Nil regna praetendere centum,
Sceptra sarculis abigit Sors:
Ridet albis haec dentibus Mors.
[Gap desc: one verse]
Nihil interest, turpis an pulcra [Reg: pulchra] :
Exspectant utramque sepulcra,
Legit lappas et lilia Sors,
Violasque cum carduis Mors.
[Gap desc: one verse]
Nec interest, vilis an culta,
Trilustris, an maior adulta.
Vere namque novissimo Sors
Populatur et hyeme [Reg: hieme] Mors.
[Gap desc: one verse]
Mors Iuvenes senibus aequat:
Puellas et anus excaecat,
Furit sine discrimine Mors,
Manet eadem Principes Sors.
[Gap desc: one verse]
Linquenda est Aula cum casa,
Colligite singuli vasa.
Iubet ire promiscua Sors,
Ire cogit indomita Mors.
[Gap desc: one verse]
Ex mille non remanet unus,
Mox omnes eritis funus
Ite, ite: quo convocat Sors,
Imus, imus, hoc imperat Mors.
[Gap desc: one verse]
Ergo vale, o LEOPOLDINA,
Nunc Umbra, sed olim Regina,
Vale: tibi nil nocuit Sors,
Vale, vale: nam profuit Mors.
[Gap desc: one verse]
Bella super et Suecica castra,
Nubesque levaris et astra.
Penetrare quo nequeat Sors:
Multo minus attonita Mors.
[Gap desc: one verse]
Inde Mundi despiciens molem,
Lunam pede calcas et solem.
Dulce sonat ex aethere vox,
Hyems [Reg: Hiems] transiit, occidit nox.
[Gap desc: one verse]
Surge veni: quid Sponsa moraris?
Veni digna coelestibus Aris.
Imber abiit, moestaque Crux.
Lucet, IO, perpetua LUX.
[Gap desc: one verse]
FINIS.
AMICE LECTOR. EXhibetur tibi facies Templi, quod ab Ratisbonensi Collegio Societatis IESU, adumbratum dicatumque demisissime fuit Serenissimo ac Potentissimo FERDINANDO III. Germaniae, Hungariae et Bohemiae Regi etc. quo tempore in Ratisbonensibus Comitiis, Rex Romanorum sive Caesar, Renunciatus [Reg: Renuntiatus] ac Coronatus, Orbis habenas accepit. Scis primum Templa Numinibus dicari; deinde intromitti Clientes adoraturos; vulgus autem profanum arceri. idem hic mos servatus. Verso cardine portisque patefactis, secunduum Proceres purpuratos ac palatinos [(transcriber); sic: Palatinos] , nunc tu quoque admitteris: et, nisi fallor, aditum petivisti. Intra, et sublata voce, VIVAT FERDINANDUS III! exclama: VIVAT REX ROMANORUM ! Enim vero TEMPLUM istud, sive HONORIS, sive FERDINANDI nominaveris, perinde est: modo suppliciter casteque venereris Inhabitantium Maiestatem; et AEvo suo accommodatae, neque Priscis invisae Scriptionis huius involucro, ne existimes tibi saxa tradi Carystia, caesumve Tyburtinum marmor; sed Auctriacae Domus (quae quidem universa, quid aliud quam Templum Honoris?) Nostrique Novi Regis exstructam in fundo Virtutis Gloriam. caeterum hic nihil Asiatici luxus est: exesto Herostrate.
TAndem exspectatione sua evolutus Orbis, in victricem Tuam dexteram concessit, FERDINANDE III. Teque CAESAREM et REGEM ROMANORUM Septemviri renunciarunt [Reg: renuntiaverunt] , et nunc salutant. a Tuo deinceps nutu pendebit haec machina: Tuo Sereno Natura ridebit. Quod quidem ita confectum esse videmus, ut cum omnes latentur, qui hoc audiunt; nemo tamen admiretur, qui gaudet. quorum alterum paucis contingit; alterum vix ulli. Voto omnium es electus, antequam eliger eris Fato; et prius meritis notus, quam nomine designatus. Qui summum hunc Honorem detulerunt Maiestati Tuae felices se putant, quod detulerint: et qui accepisse vident; gratulantur sibi quod acceperis. non adomen aliquod plebis, sed ad iudicium Tuae Virtutis deventum est. Martiano, ut huius dignitatis potiretur, dormienti Aquila umbram et omen fecit: Tibi vigilanti, tibi in acie hostiles sternenti exercitus, victrices Aquilae, praeviis langoribus augurium cecinere. Te GENIUS IMPERII ROMANI complexus,
vix vidit Regem, et iam Caesarem praevidit. Ille scilicet incubans animoso pectori, exstimulavit ad fortia; ille TEMPLUM HONORIS a Romanis conditum, ut REX ROMANORUM ingredereris, et auxilio fuit, et volentem manu duxit. iuvat hos eventus seriemque rerum, totius Orbis bono, a capite arcessere.
Impleverat iam sacra praesentia sua Ratisbonam Augustissimus GENITOR Tuus; totamque Augustam Tiberinam, Septem viralis Collegii occupaveram Comitia: Te interea in campis, sub pellibus et Dio, inter discrimina bellorum tubasque fremente. Vidit hoc Imperii Romani GENIUS; et placide intonsa caesarie mota, vultumque versus urbem contorquens. ridenti similis, BENE EST, exclamavit. nunc facilis via, qua peragat animus, quod egit diu. absolvam denique vota multorum, spesque laudandas honorabo successu. Superi IMPERATOREM MEUM servent, et ad astra sero deducant, impleturum vicem magni Sideris! Sed neque alterum substituant, nisi quam simillimum, et Maximo Patre PLENUM! FERDIANDUS II facit, ut amem et III. Voveo: sit Tertius nulli secundus; nec secundus a PRIMO, sed Primus a SECUNDO. equidem iam dudum agitavi cum Bohemia et Vngatia, inprimis cum Austria; ut meritis sui Regis et Sanguinis aequarent honores. in id votum obsequia mea obtuli. Significavi et ROMAE; appetere aliquando tempus creandi REGEM ROMANORVM proposui Personam: movi; non visa est abhorruisse. obtentui tamen sumpsit perturbationem rerum: bella omnibus Iani postibus convulsis, pleno impetu, in Germaniam effusa, quibus prohiberetur vera iustaque. hoc est, AUREA CAROLI IV. LANCE, librare tanti negotii pondus. Septem vitale Collegium necessario cogendum: quo minus cogatur; obstare vastitatem Provinciarum, squalorem urbium, et commune
quoddam in luctu Iustitium, ad haec TEMPLUM HONORIS, de more REGIBUS ROMANORUM aperiendum, pandi non posse: quando verendum sit: ne patefactum Austriacis, aut uni de Septemviris, Rivalis Exterus intret, coronatus aliquis Nauta, qui Baltico remo perturbet Ordines. Ita tum Roma. At enim quid moras nunc quoque nectere iuvat? ELECTORUM vota Ratisbonae conspirant, unanimes ferunt sensus. sed alibi bella tonant. tonent: eligatur, qui adversum tonet. luget Germania, tumulisque adstrata suorum deflet interitus, recreabitur, posteaquam audiverit, se etiam vinculis FERDINANDI III propius innexam esse. eo hane Reginam inquisitum: mixto consilio Reipublicae consulemus Sic fatus, ex alto cum Aquila, quam insederat, ad Rheni ripas se demisit ibi Germaniam reperit, noto flumine profunda vulnera eluentem. Nymphaein medium acceptam obiectu corporum tegebant. Cymodoce ex urna crystallina lympham derivabat. composuit vestes, pallam et peplum, mitram et sandalia Leucorhoe. Ipsa Germania humeris supereminens institit tergo famulantis Fluvii, tabumque asperso fonte, qua potuit, Galatea detersit. Naiadum unam non fefellerat adesse hospitem proinde strepitu inter arundines, quem excitaverat, sedato; submissius ex admota canna Patri in aurem susurravit: imminere Personam aliquam ripae, oti se spatiantem, quidni, addidit, ultrices undas in novum Actaeonem spargimus, qui lavanti se Dianae intervenire non vereatur Bicornis Senex, compresso rivo, glaucos oculorum orbes circumtulit: et primo statim obtutu GENIUM Imperii Romani agnovit; commonitaque Filia, ut ne pergeret improbe stomachari, Germaniam certiorem factam ad vadum proximum comportavit. deinde celerrime reversus. in occursum Hospitis. et haec repentina metra defluxit.
Salve Deorum, qui Patriae Patres,
Curis et Armis Imperium regunt,
Verande Custos FERDINANDI
Et decus et columen SECUNDI
Succede nostro, DIVE, palatio.
Ne sperne conchas et vitreos toros,
Mixtasque verbenas smaragdis:
Quas Virides tibi praeparavit
Me nata Nais. Si tenues opes
Dignare Mensa: non equidem graves
Promittetur dos, aut volueres
Phassacas, Numidaeque cortem:
Sed dona, vultus qua bonus optima
Facit. Superbam nos Fluvii gulam
Nequidquam [Reg: Nequiquam] habemus. Hospes, aude
Spernere delicies: ab udo
Salmone supplex obsequium cape.
Vivax bonaeque est indolis, et sapit.
Interque pisces educatos
Non humilis natat ista squamma [Reg: squama] .
Hoc eloquii Flumine spumavit Rhenus. Quamdiu musmuraverat salutationem; variis flexibus Maeandri [(transcriber); sic: maeandri] me recurrebat, quippe, ut inconstans et fluxa pluviorum natura fert, nescius stare loco, [Gap desc: unreadable] maxime planta uliginosa identidem locum, ubi stabat. pulsavit; quasi riparum memor, et fundum quaesiturus. Lepidum erat, Cornigerum Vrinatorem extra se (qui hoc?) audire loquentem. GENIUS ore gratioso renidens, haec reposuit. agnoscere se promptum obsequendi studium in omnium bellicosissimo Flumine: cuius olim et Caesar rationem habuerit; et qui nunc regit, habiturus sit. daturum illum operam, ut si quos Rivales habeat, (annuebat autem rustico nutu Rhenus) eruncatis cornibus amittant vires, et serviant. pergeret porro late dominari pontibus? et gurgitem tot saeculis laudatum ad omnes Oceani fines, exploratorem Teutonicae sobolis, CASTE semper haberet nec ulla perfidiae notam contaminaret. Ita Hebro ipsique Strymoni Martis praeferendum, diutius nunc quoque, perspecta
fidelitate, apud ipsum commoraturum; nisi maior moles, et inprimis deplorandus Germaniae status avocaret. In quae verba Rhenus influens: Haec ipsa, quam quaeris, in nostris Cubilibus degit heri advenerat, cicatrices et sanguineas notas vivo fonte purgatura. Flet, eiulat, gemit, suspirat; vellit capillos, fodit genas, modo vociferatur; modo spissa singultibus verba resorbet. vix solatium [Reg: solacium] admittit. Atqui hanc, subiicit GENIUS, ut dixi, vestigo, Cereris raptam Proserpinam quaerentis maior diligentia, nec in cupressinis taedis emicuit. Vade age, transporta pretium non vile vecturae. proximis Comitiis, stantibus caeteris Fluviis, tibi super urnam considere ius fasque esto, Substravit viridis Senex dorsum, septimoque tractu, vix sulcum relinquens, Iuvenem Deum exposuit. Huic obvia Germania in conspectum subit iam amicta; utque fieri amat, repentini adventus tumultu concussa, neglectim tamen oculis perfunctoria manu deters id, et ficto gaudio delibutis, dissimulatura maerorem. tametsi facile apparebat, Rhenum ipsissimam veritate ore fudisse. MATRONA vultu erat exercitato; eminebatque integritas morum, et permixta candore prisco pulchritudo naturalis, absque fuco et stalagmate, negligentia tamen vel incuria quadam corrupta, ac vulneribus deformata lata frons sinereque sibi constans, maturae prudentiae sedes: oculi grandiores, aquilini, ut et nasus; sed lacrymosis [Reg: lacrimosis] pluviis non - nihil destructi densa supercilia, crinis turritus, theatrali gradu consurgens, quem infixus decenter pugio diviserat. premebat autem altissimum dolorem animo, Locuturam prior occupavit GENIUS; et, Qui talem te video Germania? quid immo tam immani quiritatu fatigasti Siluas, Rhenum et Sidera? Surge animo decus Europae, discute nebulas, nec succumbe praesentibus. Illa vocem, qualem magna et regia calamitas habet, in huiusce modi tristem naeniam [Reg: neniam] resoluit,
At non Vana meam placant solatia [Reg: solacia] mentem,
Quam luctus maerorque gravant, cognataque bellis
Supplicia exercent, ipsis deflenda Gelonis.
Illa ego, quae quondam Regina, Sororibus ibam
Attior, et Superis etiam formosa videbar,
Votum immane Procis, in quae modo funera damnor.
Quos patimur maneis [Reg: manes] ? in qualem labimur umbram?
Tot ventis promor ac turbis, tot fluctuo curis:
Pectus ut Aeolia non sit mihi mitius aula,
DI, quibus invitis Romanam intravimus: urbem,
Quando meis lacrymis [Reg: lacrimis] vestras satiabitis iras?
Omnia vastarunt [Reg: vastaverunt] flamma, cum moenibus hausti
In cinerem sedere Lares, ego fessa tot annis
Denique procumbo, nimiis exercita Fatis;
Pendentes sulcata genas, lacerata capillos.
Victa malis. morimur, totoque e Corpore manant
Stridentes tabo rivi, campisque vagantur.
Adde genus probri: chalybem consumpsimus ore,
Devotum Cereri: conflatus vomer in ensem
Cessit, et attritos nunc fert vagina ligones.
Qua pes cumque movet gressum, plorare puellas
Audio, et oppressas, rapti post damna pudora,
Atroci gemitis maternum tundere bustum.
Quid memorem pretium mortis, multoque redemptas
Exequias auro? quid plenas Civibus urnas,
Plus quam Syllana Sueci vaenisse sub hasta?
In cuna sivit gladius, floremque secutus
Sanguinis, infantum nascentia stamina rapis.
Quae mensura malt ? nondum complevimus omen,
Quod nigrae cecine e Deae? dabiturne dolenti
Tristius augurium? rursus cum grandine fulmen
VVandalicum, tortisque pluens hastilibus Aether
Crescentem pulsabit humum? reducesne catervas
GVSTAVI, caeloque novum spectabo Cometen?
Scili et hoc superest, ut diris caesa flagellis,
Collum obtorta trahar; spoliumque ignobilis Hunni
Ducar in aeterno damnatas frigore terras.
Aut pecudum ritu, Getica percussa securi
Immoler, inferias super iniicienda sororum.
Dicebat ista calide, et in ipso sono verborum mien bant signa concitati animi. terror inerat lacrymis [Reg: lacrimis] , et augebat dolorem, Cui GENIUS. Non te vanis, ait, permulcebo solatiis [Reg: solaciis] , redi in sereniorem vultum, si me audis, e nova laetitiis frontem. Dis cordi sumus Salvo Caesare nil metuimus, quam caeli ruinam. Nimirum salvo subiecit DEA. sed quid afflicto? quid cum morbis fatisque luctante? certo rumore percrebuit, ad ultima Ratisbonae deductum, fastiditis Mundi ac Germaniae rebus sidera spectasse. Tum GENIUS: Equidem ex vano haustum non fuit, decubuisse, paene avidius a Caelitibus peritum. caeterum magnis votis cessere, et quodam modo timuere invidium Mortalium. Vivit Caesar, vivit Imperator. quid si te et alio cumulem gaudio? Quasi frigida semisopitae affunderetur; ita vivida solitoque maior ad haec orsa consurrexit Germania: et, Te. quando per Genium Imperatorum obtestari nemini fas est; per fidem saltem Caesaribus datam rogo: effare, quod pectore clausum geris. Molimur etiam, inquit; et subito conticuit. Hic Diva: Te per ego hos oculos, ne celaveris fors et mihi dulces animi sensus; si me amas, si reliquias vitae novo dolore torqueri, barbarum putas. affundor etiam genibus. Postquam allevavit; Molimur, pergit ille, Sacratissimam Progeniem Imperatoris tui FERDINANDUM III. altius subvehere. Si ei creato REGI ROMA NORVM, Orbis habenas commendaremus, cui fidelius credereris? O dignam hoc GENIO mentem exclamat Germania, Genium Regno, Regnum FERDINANDO, FERDINANDVM Imperio! Quoties occultis suspiriis idem optabam? ad vota trahebar affectu: hunc et
Fama et Virtus excitaverant, visaeque dotes caelo dignae Exorsus Virum in Iuvene, se talem tantumque promisit. si Sapientem amamus; quid illo sapientius? qui non modo Doctos fovet; sed divini iubar ingenii, omnibus scientiis inseruit, Si comem; quid eodem humanius qui minimis etiam regale culmen inclinat. dexteram triumphis impletam porrigit supplici. pietatem eius Templa commendant: fortitudinem Vexilla et Aquilae; sollicitudinem vigiliae; munificentiam Exteria Subditique. qui a Patre tanto degenerare posset? AUSTRIACUS est: sat dictum. In alios diviso alveo derivata bona; in illum uno meatu collecta fluxere. Beasti [Reg: Beavisti] me hoc nuncio [Reg: nuntio] o Noster, nisi deludis. Ita omnes Caesarem ac Veritatem ament, reponit GENIUS: serius sum: et quando umquam laetior? Nihil, animo quidem meo, utilius hac tempestate statuetur; nihil adversus fortunae furentis turbinem magis valiturum. caeterum gaudii nostri messis adhuc in herba est: quae tamen summa etiam hyeme [Reg: hieme] lactescit, viridis iam et florens, brevi in culmum culmenque surrectura. ANTE NOVAM CEREREM QUAM MATURAVERIT AESTAS; ROMANO EX AGRO SCEPTRUM REGALE METEMUS. Sceptrum, inquam: cuius sementem in Pharsali eis campis, Iulius Caesar, imbre sanguineo rigavit. Tam grande secretum scito iam Austriam, Sorores irem tuas Vngariam et Bohemiam, didicisse ex litteris ad Aquilae collum appensis. summa suit: iis acceptis, ornatu regio insignes, ad te ocyus [Reg: ocius] festinarent. nos ubicumque tandem reperiendos inquirerent. nam et ipse ambigebam, Rheni an Danubii consideres ad littora, Fata me huc duxerunt, Simulatque nobilis Triga se advexerit; iuncto choro impellemus Romam, (faventem iam scio) ut FERDINANDO NOSTRO famosum Sui HONORIS TEMPLVM aperiat. eliciet, si ulla, ex Ara hunc DEVM: qui permotus honesta flagrantium cupidine, dum Comitia Ratisbonae feruent. Vora
omnium facile feret ad metam. Incubabit pectoribus Septemvirum, et calculos numerabit. Tu quoque pulcherrimos, si umquam, induta cinctus; cave dedeceas adornandam sordidata pompam. Simul his ostensura DEA, quam alte in pectus demiserit verba GENII: Rheno negotium dat, iubetque festivos apparare ludos. Is dicto citius, quaquaversum discurrens monensque manantia brachia, priusquam iussa exhauriret a suo fundo; ad Nymphas versus, his carminum bullis iocose obstrepuit.
Romanum Genium dicite Naiades,
Germano Genie ludite Naiades:
Depictisque phaselis
Nostrum scindite caerulum.
Felicem Genitum dicite Caesare:
Illi, qui genuit, ludite Caesari.
Fama notus utergue
Iam pridem super aethera.
Hic Fasces capiet, quos et Iulio
Rudolphoque Pio Gloria praetulit:
Cunctis altior, uno
Vivit Patre suo minor.
Respirent Fluuii sanguine lividi;
Nec Brumam timeant. quam Boreas iacit:
Insultentque catenis,
Quas vis Suetica nexuit.
In hunc modum secuturo Choreumati praelusit Rhenus: neque displicuit GENIO inexspectatus lepor Odae Navalis. cuius extrema carpens, Non possum non, inquit, quod sentio, tibi, Alemannia, in animum dare: ausculta. Numquam tam male cum REGNO ROMANO agitur, ut non illi dignissimum Fata admoveant, et quidem tempore vel maxime opportuno Cinge, quod Dii avertant, Imperatorem nostrum Emeritum
aetate devexa, poscentibus fatis, ad Constantinos Carolosque sideribus illatos abiisse, priusquam Successor eligeretur: quot turbis colliden dum putas Imperium? quot violandum bellis, foedandum caedibus? exterorum funesta ambitio, quo reverentiae metu coerceretur? namque hoc malum ubi semel invaluit, nonne per acervos cadaverum ad Coronas itur? Exemplum ipse sit, qui eam fabricavit cruentus Socer Pompeii, ex Thessalia, non sine strage plusquam civili in Capitolium allatam. Vacuam eius morte Rempublicam occupavere alteri alterique, caedibus et tyrannide crudelius infames. dulcedo gloriae, novitas rerum, immoderata cupiditas evertunt animos, experimentis Posteri docti sunt, optimum esse, navim non omni Rectore destitui, etiam in portu stantem. scilicet non diligentius providebitur; cum in salo iactatur diversis ventis, Aquilone potissimum in CLAVVM alliso? Principum quidem Imperii frugales animos, summa virtus continet. at enim hostium sensa et gannitus quis exploret? exspectandum ergo erit, donet novus Totila, ex patriis paludibus alassem promoveat, onerandam Auto Coronario Romanorum? Ego censeo Divis immortalibus grates immortales referendas esse; si Voti, quod in deliciis habemus, salutaris ac laeti damnemur. Quemcumque Ducem Regemue mihi Fata destinent. aperte dico, quasi caelitus delapsum, ex officio amantissime complector tueorque. nescio tamen, quid diuturnus usus et familiaris vita, qua Austriacis hactenus illigabar, polliceatur mihi certius; rapiat fortius, laetius afficiat. Ab annis Rudolphi I, eiusdemque gloriosis factis, huic super gemmas fundatae DOMVI prolixe faveo. nam Genus hominum istud, aut Semideum potius, ad hoc natum factumque est, ut regat; et regat omnia, Pii sunt: Pietas ad omnia utilis, Placidi sunt: responsio mollis frangit iram. Manibus non nisi Tago lotis tangunt accedentium manus, beatiusque putant dare quam accipere PUBLICAS CURAS TRACTANT, et, FRONS PRIVATA MANET, ad alloquia Civium se demittune; et Maiestatem non temerant. scelera puniunt;
et clementes vocantur. cum parce severitate et gladie urantur; Iusti nomen non amittunt. Digni, quibus Sceptrum ad Cunas ponatur, qui nascantur in purpura, qui mereantur imperare rogati; quibus Serenissimae Coniuges non tantum Reges, sed et Regna pepererint. Vide, obsecro, ut illos Virtus et Felicitas muniverit, Imperii et terrarum bono: quam merito Orbem manus gestent, quem subactum pedibus calcant? Trans Indum et Gangem; trans Herculis Columnas; qua sol cadit et surgit, ultra Gatamantes dominantur. Ipsa tu, Germania, multam partem eorum Imperio subderis, ornata parendi beneficio, non servitio et gemendi necessitate onerata. Iam FERDINANDO NOSTRO, quam commode se Hungaria et Bohemia tractabiles praebent 1 haec firmat robore, et metuendum exhibet inimicis: ista Othomannicae Lunae varios vultus observat. et Turearum incursus prohibet a finibus Imperii. alter utro si carendum foret, periculosa saepe alea iaceretur. Plura dicturum numen, interpellat eminus sublatus clamor, cum festo fremitu et rauco aere. Tritones, allapsas per nubila Deas instructa liburnica vehebant. carinam sustentante Rheno. movit ea res frequentem risum. nam capite dumtaxat undis eminens, cornu late de spumans ad proram remosque saepe alliserat. Nereides circum alnum et Patrem plausere choreas, quas in Ludis Isthmis didicerant, ultimis praesertim; quibus Neptuno Regnum Maris, et Coronam Caeruleam gratulatus est omnis Phorci Chorus. non enim minus (ominabantur) fore FER DINANDI III. Imperium in terras, quam Nerei sit in aquas. Cymodoce conchis allisis, strepituque lymphatum in cincinnos vibratos emicantium, veluti sono sistrorum aut crotalis tripudium animabat. Ad novi Carminis leges, cum Lymphonia pedes agitabantur.
PLAUDE NYMPHA FERDINANDO,
PLAUDE NYMPHA TERTIO.
Age salta,
Dea triplex. aqua et aer
Pede nunc sunt saliari quatienda.
Corybantum strepitus, et thyasorum
Choreas et citharoedos
Imitemur.
PLAUDE NYMPHA FERDINANDO,
PLAUDE NYMPHA TERTIO.
Date rores,
Date flores, date serta
Hyacinthi, et violarum ac amaranthi.
Rosa vernet calathiscis; fluvioque
Vitreole speculatus
Adolescens.
CINGE NYMPHA FERDINANDUM,
CINGE NYMPHA TERTIUM.
Modo noster
Chorus illum celebrabit:
Tumidos dum mare fluctus, aqua pisces,
Fera saltus, avis auras agitabit;
Et ab uno fluet ungue
Aganippe.
FLAUDE NYMPHA FERDINANDO,
PLAUDE NYMPHA TERTIO.
Canet illum
Helicon et Chorus iste:
Vaga donec glomerabit Polus astra;
Et anhelum Phaethontis super axe
Genitorem feret Athon
Et Eous.
CINGE NYMPHA FERDINANDUM,
CINGE NYMPHA FERDINANDUM,
Iucundum scilicet erat intueri glaucas et graciles puellas ad natos recens modulos, neque antehac visos decore commoveri, ordine servato, et caeremoniis [Reg: caerimoniis] Saltus Isthmii caste habitis Austria, Bohemia, et Vngaria, aversae obliquumque tuentes, in morem trium Gratiarum, conseruerant manus Exscensione facta, postquam laeva planta Fluvium modice libassent [Reg: libavissent] , (is mos a Nuptiis Galateae et Acidis obtinuit) in amplexum Germaniae ruerunt, Austriae id prius licuit, quippe filiae. dein caeterae amori litarunt. Ubi GENIUS: Enim vero properate, dum Matti viventi fas est colloqui, in credibile dictu, quae paullo ante facundo dolori verba laxaverit. videbat mihi Hecubam, aut Andromachen, certe Polyxenam quiritantem audire de incendio Troiae. Nunc si miserae iuvandae meditatum huc consilium attulistis, expromite. Ibimus Romam, an sustinebimus ignaviae argui? At qui Germania quantum cumque tristis ante, levabatur vel spe FERDINANDI promissi. Nostrum est providere mature, ut ab HONORIS ROMANI TEMPLO Orbis negotium auspicemur. Ad Iliae Martisque Filiam festinare volentibus, nulla mora iniicitur. ecce pilenta, ecce aurigas Aquilas his Ductoribus puncto temporis allabemur turribus Albanis. iam monui Romam, venturasque praedixi Et placet hilaritas exporrecti vultus, vesterque decor, quem corporibus afflastis Erant omnes cum naturae clementia, tum vero multo maxime, gratia Novi Regis, ex composito cultissimae: patebant ipso incessu Deae.
AUSTRIAE facies emendate, oris pulcerrimum [Reg: pulcherrimum] decus, nutus expoliti labia rubra et magna, dentes albi. Genae, quas stibium et cerussa primum dedecorasset. oculi natura sua ad laetitiae radios exacti cum obliquabat latus, scintillabant ut stellae quaedam, crystallino tumore in gratam temperiem fluente. si totam frontem indulsisset, Aurora credi potuit, reliquus membrorum modus ita conformatus:ut quia ardua, Iuno; quia virginea, Diana videretur, et tunc quidem deposito diademate, quod ardebat gemmis. laxabat impeditam comam, quae in humeros, ipso neglectu gratior, defluxit.
HUNGARIA ex aequo animosa et venusta. scriptura genarum elegans capillus niger: caeterum radicitus bonus, partim decurrens, partim serico nodo cohibitus. Qua in orbem turbinatus apex, involucrum crinale facit, haesit acus comatoria: qua sub autem laevam capillum demiserat, prominebat spina argentea cum peregrino unione. Pallae ad suras fluentis limbum, ambiebant aurifolia scite ab arte infusa. Quod vero audiret Diva, in procinctus potius ad iter standum esse; composuit moderatius mundum, et Amazonem induta, dextram nudam exseruit, pharetra et sagittis instructam.
BOHEMIAE corpus magnificum, procerum, elegans, animae militaris et ad quietem difficilis regium castrum. vultus severus et bonus luminum vigor insignis; acior tamen, quam quis in faemina [Reg: femina] speret, in Dea amet. frons mista [Reg: mixta] nobilis ira nec rugae dedo vere. comam galea oppresserat, temere. et velut inter festinandum iniecta crispatus optimo metallo conus assurgebat candentibus cristis Vesti leo intextus candidus, late iubas diffuderat. Zona purpurea moderabatur lateri. sinistra gestabat clypeum. in eo FERDINANDUS III cum Marte expressus. Mars currum versus Rhodopen urget, hasta equos increpans. quadriiuges solido adamante figurati. hasta ex ferro et chalybe. IPse Deus e pyropo fabrefactus, sanguineum numen vel in parva specie magnum exhibuit. Rhodopen electrum signabat; nives crystallo canduere, Germania ad veterem habitum nihil adiecit. In hunc modum se Divae habuere. GENIUS interea, dum laborant, dum comuntur, bene longos sermones undis Rheni miscuerat. quaedam edixit: Nonis Novembribus Ratisbonae ad fratrem Danubium invisat. propter saxeum pontem, tot nominibus celebrem aut fluat, aut sistat. Si qui ELECTORES illae vehantur; toto statim verticis vortice assurgat Si qua in re occasio gratifitandi annuat, pronam voluntatem secundo alveo stringat. Nymphis Istri, FERDINANDI III gloriam clare et liquide narret Danubium porro nullis praeliis conveniat, meque ripas alterius petulanti
incursu turbet: quisque potius in hoc communi Orbis plausu, alter alteri, quassatis in capite cannis stipulisque adstipuletur. denique Roma redituros obvius dorso excipiat revehatque. Inravit Rhenus per Tridentem Neptuni: si fallat, Acheloi poenas subiturum. Subinde fraenatae [Reg: frenatae] alites ducuntur ad currum, iussae Sorores conscendere, agilitate corporis libratae provehuntur in altum; GENIOQVE signum dante, propiores semitas aeris tranant. Quacumque iter est, ningit rubris albisque floribus, Austriaco colore infectis. Nomen FERDINANDOQUE insonat: resultat Echo currumque propellit. abeuntes Rheni canicies [Reg: canities] stridulo cantu prosecuta, Aquilae curiosam felicitatem, et exoptatum munus in vidit his vocibus.
I nimis felix, Iovis I Satelles.
Caesurum custos, metuende rostro,
Fulminum raucis metuende nimbis,
Flammiger Alen
Tu Quirinales Oriente colles
Crastino Vises Italasque terras:
Quodque delusi ferit astra Brenno-
-immobile Saxum
Tu salutabis Latium, superque
Arduas Romae gradieris Arces;
Et Remi sparso madidam videbis
Sanguine fossam.
Quem vehis Regnis GENIUM Supremis
Thusciae fines Ligurumque noscent.
Forte iam tollit caput altus Apen -
- ninus in auras.
Clange, quum montes Tyberim [Reg: Tiberim] que cernes.
Sed sono lenili tuoque pacis,
TERTII crebra sacra FERDINANDI
Nomina misce.
Rute Tarpeia tua frona solvet
Romuli lictor reparabis illic
Perditas Vires, bibitur sis ignem
Nobilis astri.
Admove Soli caput, ut liquorem
Aureum libes, oculos in altum
Tolle: formosi Phaethon propinat
Luminis haustum,
Sic Deo visum. trabeatus inter
Alites Consul legionis Alas
Plumea censes, regis et volantum [Reg: volantium]
Castra Quiritum.
Interea felix Quadriga rapido cursu propulsa, secuit Italiae campos. GENIUS notitiam locorum accurate callens, digito protento DEAS edocet. Intuitus Florentiam: Hinc illa CLAUDIA, dixit, orta; quae Serenissimum LEOPOLDUM tuum. o Austria, non uno Ascanio parentem fecit. Viso Mediolano, Hic, ait, Corona Ferrea servatur, contra quamvis auream aestimanda Aspice sis hanc Domum. iuxta paene compressus erat CAROLUS tuus multitudine populi, videre [Gap desc: unreadable] Caesarem ecce, haec Casa fuit, quam contemptis Palatiis intravit. nunc in basilicam molem eius veneratione assurrexit. Videtis Venetias indomito elemento stantes? Huius Vrbis Senatus divinis paene honoribus affecit MAXIMILIANVM tuum Atque istud mare Adriaticum est, quod amores et connubia Ducis sentit: quotannis annulo desponsum, servat fidem Senatui; ut ne castius quidem Nereo suo Amphitrite Ita visum Gemitum per singula curiose duxit. et pasci visae sunt ostentis rerumque variarum spectaculis, Nondum omnia absolverant; cum Tyberis [Reg: Tiberis] eminus Hospites contemplatus, ingentem mugitum per littora excivit.
Confestim ROMA suis Sedibus emota, ad virides et sapphyrinis tapetibus contectas ripas, geminum par Dearum una cum GENIO exquisite accepit. Salve Austria dilecta nobis. a CAROLI V. tempore, non memini tam formosam te videre. Salve Hungaria. quis
te Deus nostris advertit Oris? talem et ego AmazonemCamillam hospitio excipere mereor, formidabilem Thracibus et Turcis? Qui vivimus Bohemia ? credebam sub Pragensibus tumulis aut sepultam iacere, autaegram vix spirare. Simul intra Tarpeiae Rupis arcem invitat. Dixisses Cybelen egressam ad Eleusinum Sacrum inclinatis turribus et pinnis honorare voluisse Comitia Deorum. Sancto decore venerabilis apparebat, multum de Veteribus, plus de novis Conditoribus trahens. Gestavit chlamydem, cui Tybris [Reg: Tibris] infusus, textili argento revocabat aquas in nativum gurgitem. iurasses vivere ab imo fontem. littora ex ostro assurgentia, aquae vitreae, urna argentea ipse caeruleus emergebat conchae maiori incubans, glauci oculi, lentiginosa frons, nares alveo rapidae, barba in scaturigines floccis rorantibus depexa, Toga Romae candida, symbolum nutritae Vrbis illusum habuit. nam in togae rugis, ceu septem vallibus, reptabant Romulus et Remus ad lactantem belluam, filis adeo vitalibus picti; ut ea nonnisi ipsas composuisse Parcas crederes. Pusionum unus facie benigniore solerter [Reg: sollerter] expressus, plausit teneras Fraterculi sui, per fossam salientis, plantas, ludente manu: tamquam ominose Caetera, in habitu vultuque huius Deae, omnia sanctiora, multam amoenitatem dignitatemque Novae Romae spirantia. fuscus color gratiis plenus, quasi a fumo sacri thuris [Reg: turis] et Pontificali acerra proveniret, honestissimus oculorum blandientium fulgor: vicem cassidis, vittarum nexu crinis religatus. Ita quidem ROMA incessitneque cessavit pede, manibus, oculis tantos Hospites colere.
GENIUS hic interfatus: Haud equidem, Regina Mundi, ad otium et delicias convenimus. Orchestram et Amphitheatra et Thermas aliis ostende; nobis TEMPLUM HONORIS. grandioribus curis agimus. Decurrit hic Annus. Ratisbonae in Boiaria Septemviris Se natus datur Imperium FERDINANDVM III. in REgem Tuum eligi si placet; ad Ipsos referendum est, qua in re non nescimus summi Honoris praestare consensum, quem impetrare utique Roma possit; a qua nomen et Delubrum accepit Sic ille; sic Roma: Nescio, an post Condi
Mei sacram memoriam, pluviam Ancilium, Numae caerimonias, Brutifasces, Phrygios leones, et sacrum Vastalium ignem, severius intra tecta numen receperim. HONOR vultu IuvenIs, animo Nestor et senex est. serios poscit, quibus se indulget. teneris pectoribus neque se, neque Romanam Maiestatem committit, non cuique exorabilis. saepe exterorum Principum Regumque damnavit consilia. molles, ut pestem execratur [Reg: exsecratur] . Amat utriusque Fortunae domitores, et quorum prima dos, callosa Virtus. Annales Veterum Nostrique AEvi, memoria tenet, ut Sol horas diei. Dicta historicis eventibus probat odit castas et sonantes sententias a proletario sparsas. vix loqui ordietur. et noscetis Aquilam ex rostro, ex ungue Leonem. obruemini adductis exemplis. petere immodica videtur; sed in occulto rationum momenta habet. praemoneo: annuendum illi, siquidem votorum potiri mens est. Templum non aperit, nisi per Virtutis ostium intromissis. quod tametsi habitat maximum, non contemnit mapalia; et in pectoribus Heroum libentius motatur, saepe confessus, Honori dignius hospitium ad stivam metari Rusticum ructantem glandes; quam Aulicum inter pocula et Iunonis aves. Laudat Serranos meos in novalibus, Fabricium ad focum Samnitibus Responsa dantem, Camillum in exilio, Curium inter boves Dictatorem: Theodosium Pium, Carolos aliquot mihi saepe commendat. Tui FERDINANDI saepe in ore sunt: quos infractos nullus voluptatis calor solverit, nullum inertiae frigus constrinxerit. Antequam Candidatorum animis illabatur, examinat consilium, pertentat fibras, acutior quovis Aruspice. in certa problemata, immo oracula iurari iubet. sed audete: animus si constat. tentabimus Augustum Penetrale. quis ex nobis antiquissimi Palatii fores carmine rumpet? GENIUS ad se pertinere officium ratus, talibus numeris HONOREM demereri occepit.
DIVE, cui dulces radii nascuntur ad ore:
Immortalis HONOR; quemque ornant plurima circum
Serta triumphali vernantes sidere crines.
Huc ades, et pronus nostris illabere votis.
Pande fores GEMINO REGI, licet Vnus et Idem
Sit Geminus. poterit titulo quocumque mereri.
Omen habet vocem Phoebi tonitruque sinistrum
Sensit, et ex celebri praesagia consona luco:
Et clangens addixit Avis si signa notasti;
Regem, quem petimus, totus sibi vendicat Orbis
AEtatem vincit Virtus. Quam fortis in hostem
Irruat, umbrarum genitrix Nordlinga loquetur.
Fumat ad huc Campus memoranda strage, volamque
Atque ululant circum semesa cadavera Manes.
Invictam dignare manum NATI AB IOVE SVMMO:
Imperii pridem qui iam Defensor habenas
Sustinet; et patrio stantes in pectore curas
Attrectat. placidoque facit subsidere motis.
Sis facilis Generose Deum, portaque reclusa
Indue Romano meritum CAPUT ocyus [Reg: ocius] Auro
Non insueta dabis. FATUM est, quod poscimus Omnis.
Dixit, et digito labellis admoto aliquantum substitit. imminens eventui. Quem datis Dii boni? tuque felicissime in ostro Iuvenis, cui supplicant Reges. Extemplo cardo vertitur, patuitque TEMPLUM VIRTUTIS quod TEMPLO HONORIS praestructum sapiente Divum consilio, viam illud adituro praebet, nusquam alias reperiendam. Inclinavere se Deae cum Genio, et introgressi. neque vero elatas cervices cepisset angustus ille et depressus aditus. Templum forma rotundum, nullaque novitate visendum ad Eoam Regionem spectat, et suscipit radios nascentis diei. Vile quidem parvitate videri possit: spirat tamen religiosum horrorem, et quamdam dignitatem introeuntibus afflat. Ad laevum, Cespes in modum Arae exaggeratus Focum sustinet? quo Mutii Scaevolae spectata manus arsit. aliquid item pontis sublicii, quem Cocles deiecit. eo ligno aeternus ignis illius Foci ser-vatur. propter Aram stat
Dolium acutissimis clavis refertum, thalamus egregii quondam Exsulis Reguli In pariete (et hoc saligno) suspensa pendent iuga Gabiis imposita, aratra Curiorum, Quinti, et quibuscumque Consulatus olim ab Senatu deferebantur in agros; quique ipsi Consules securibus excisa ligna. demessasque segetes Patriae intulerunt. Cloeliae item Tyberim [Reg: Tiberim] tranantis arma, castum Lucretiae ferrum, Brutorum urceus et pugio, Scipionis Africam clypeus, quo Patrem Cornelium defenderat. talenta auti ab eodem remissi Parentibus nobilis Sponsae, Rostra plurima. etiam inter chlamydes et Saga videre est Togam Consularem M. T, Ciceronis, Catilinam Senatu et Vrbe eiicientis. Quae omnia summo studio lustrantibus Deabus iniecit ROMA; irent porro ad dexteram: veriora ibi et certioris symbola fulgere Virtutis. in laeva parte umbram duntaxat obiici. Ex quo enim tempore Tybris [Reg: Tibris] oleo manasset, ipsaque Augusti oculis de nocte vidisset PUERULUM in VIRGINIS SINU Solis instar radiantem; altius se mentem caelestibus inseruisse rebus; spretaque inanium Vanitate Maiorum. Fonte Lustrico totam, purpuratam Duumvirum Caelitum. Sanguine, CHRISTVM REGEM REGVM, et DOMINVM DOMINANTIUM adorare. alios se modo Numas, alios Flamines, Pontifices, Vestalesque agnoscere. Sic fata, eo duxit, ubi stabat Ara sacratior supra candidum marmor, acerta thuris [Reg: turis] , figura Crucis, qualem Constantino M. coeuntes stellae depinxerant. emanabat ex ea parte divinus quidam fulgor et praestinguebat oculos. caeterum neque ibi elaboratius quidquam, aut arte molli confectum visebatur procul luxus. Tremit formidine voluptas aspicientis arma bellica Christianorum Ducum, veneranda rubigine obsita, Ibi Caroli M. Capulus edicta Virtutis obsignans; baltheus [Reg: balteus] D. Henrici, gladius Scanderbegi, ingens numerus terum Austriacarum. Et haec illa Grisea vestis est Rudolphi I, inquit ROMA, Otto caro alicui (ne incoram offenderet Bohemiam, suppressit Regis Bohemiae titulum) invidenda. haec illa pala Maximiliani I domitrix leonum. hi arcus pharetrasque silvestribus monstris formidabiles. Sino scitis; haec Lorica Caroli V.
fuit. Cumque ostendisset etiam cassidem Tampierii cristatam, Buquoii absque cristis insignem, ensem Tillii M. et plumbeum globum Octavi, ac fatalis auctorem vulneris; addidit, parcius inferri arma illorum, qui etiamnum superarent. monstravit deinde laudatas effigies Militum pro incolumitate Imperii occumbentium: cum primis Henrici Pappenhemii; cuius facies nobilissimis vulneribus dissculpta, Spectatores et mire affecit, et sacro simul horrore perculit. Item memorabiles ad posteritatem Victorias. Viderunt Pragensem pugnam sanguineis notis expressam. Mons Albanus hastis clypeisque effulget. Stella Vivarii, instar Cometae ferrugineo colore vibrat. Molda densatos evolvit cruento gurgite cadaverum truncos. parte alia Turlacii Baden sis promoventur a Furiis falcati currus: quos inter confertissimum agmen, contusis capitibus suam ferociam resorbet, et terrae affligitur. Hinc Halberstadii caliginosae errant acies: inde Gimbri aspectu certorum Siderum pavefacti: omnium tergis ferrum imminet. Parthenopolis in extremo angulo fumare visa. elucent grandes lacrymae [Reg: lacrimae] per flammam, sed heu! tale bustum non extincturae Quod mirabantur Deae, iam et Nordlingani Praelii facies subibat aspectum. prima omnium Austria notavit addita epigraphe, Sub FERDINANDIS II. et III. vivere et mori putes in metallo milites. cernere erat furentem hostem fuga aversum per dumeta. non nemini Cornu a fronte truncatum. Dum in his divae sunt, et oculorum cupidine pascuntur: repente laxatur adamas, machina panditur alterius Templi. ingens illud, nec mortali canendum. GENIUS ex omnium voto HONOREM aspectabilem hac lyra salutavit.
O! quem te memorem toro
Fulgentem Tyrio, versicoloribus
Effultum radiis Deum
Salve noster HONOR terror inertium,
Virtutis rigidae comes,
Merces militiae non ita siderum
Lucent aurifluae comae
AD Lunae speculum, ut caesaries tua.
Sub ista, ex Curuli Sella se HONOR demisit, et ordine quemque amplexatus. graviore voce, quam ab Invene exspectes, ita inchoavit. Advertunt mo vota vestra. novimus FERDINANDVM non unum. dilecta et verenda Capita. At enim Vos existimem indolem Honoris perspectam habere: qui etiam promonente Roma mea, dubitatis; hucne statim pes inferendus, an prius Virtutis Limen occupandum foret. Si nescitis, a summo Numine conditus sum bene meritis de Republica, in praemium. odi segnes, temulentos, marcidos. detestor rapaces, impuros, crudeles tyrannos. execror [Reg: exsecror] Syllas, Tyberios, Stilicones. Auro vendi non sustineo. emendus si sum, ferro emar, non civili, sed hostili sanguine infecto. CORONAE ROMANAE praesideo, eiusque figuram, quam tu Germania Norimbergae servas, ego ipse descripsi, hisque manibus expolivi, et in id decus erexi Dii perdant illum qui profanis manibus attigerit, aut incestavit it primus. quid enim maius offerre possim titulo Regis Romanorum? Populi qui Regibus aliis ius dixit, Civium, summa libertate pro Patria militantium: Militum, victricibus aquilis lustrantium ultima terrarum spatia: Consulum, quorum dignitate nil potius fuit: Senatus, Toga sua tot provincias involventis. Quam multis blandum videtur otium, dominari subiectis! Ego autem inter ardua et summa pono, moderate exercentem imperia. Non fulgore gemmarum, barbarove tiara tectum Arsacidam suspicio. non moveor satellitum lictorumque turba; non ostro purpuratorum, aut Satraparum sonantibus phaleris. Animus, animus est, quem in quocumque Monarcha desi dero Hic, aut nulla salus. Se prius regat recturus alios legem quum dederit Auctor, pareat sibi dati [Reg: danti] plebs non invita sequetur praeeuntem. talis, qui a se mandata accipit, omnia serenare potest, et uno vultu conponere turbulenta, Palatium, sit Castitatis Sacrarium; et unde edicta manas, sancti Pudoris severa stet Imago. Pietas non
exsulet Aula. ita opes privatae subditorum, vectigalibus fluviis, in OCEANVM RECALIS AERARII currant, ut redundent; aestuque marino divitiarum fluctus, ad littora pauperum revolvantur. odi FISCIlienes cum Traiano meo. laudo inconcussas mentes inter discrimina, in ardore libidinis et vindictae. et huius quidem donum antecellit caetera; tantoque magis decet imperantem, quanto foedius est, irae non iustae succumbere, hostibus domitis nemo quietem speret, nisi et se domuerit. Quid iuvat palmam praefigere Curiae; et animo castra gerere frementia bellicosis affectibus? mirer Ducem, qui foris sceleratas Thebas evertit, peiores patitur intus? non unum Etheoclem Oedipumve caecum, sedet et ipsas fraternas acies. furioso corde fovens. certe securior est triumphus, quem de se ipso statuit Triumphator. qui saepe cogitat, altissimum esse munus Divum. Sceptri sapientem et felicem usum. hunc quisque sibi parit, a Maioribus non accipit, Procul este Diadumeni, Coronam capiti cognatam ex utero iactantes. Reges mei non nascuntur, sed fiunt: aut si nascuntur; tanto et decentius fiunt. Natura personam designat, Virtus huc ducit. ab Honore creatur. Darium equi hinnitus Regem fecit. brutum omen1 Ego facta penso, non omina. magni Heroes quot edunt strenua facinora, tot habent auguria. Adverto si quis Hunniadem imitetur, et militum vulnera obliget; si Alexandrum M. et nec diademati parcat. si qui cum Fabio cunctentur, cum Iulio properent, vigilent cum Camillo, somnient cum Scipione, cum Epaminonda Victorias generent. Dixi, quod res est more meo: neque a Condito hoc Templo, omisi excitare ad alta sollicitantem has fores. Ita a Veteribus bono sure sancitum est. Tu, quite Genium. profiteris Imperii Austriae Patronum; effare nunc, quod animo premis.
Paucis GENIUS: AGERE SE CAUSSAM AUSTRIACI FERDINANDI CAESARIS PRONEPOTIS, FERDINANDI CAESARIS FILII, HISPANIAE REGUM ABNEPOTIS, GENERI, AFFINIS, CONSOBRINI, HUNGARIAE ET BOHEMIAE REGIS, FERDINANDI III.
IUSTI, FELICIS, SAPIENTIS, QUEM VEL NOMINASSE, SIT CAUSSAM VICISSE.
Subrisit HONOR, et clementi obtutu dignatus significavit; quae prolixe et severe disseruisset, ex maiestate debiti Officii dicta acciperet. constare sibi de AVSTRIACORVM VIRTVTE Diis proxima. Tamen ut neminem fugeret; HONOREM meritis, non sanguine niti; noluisse quidquam se de Consuetis Ritibus intervertere Disceret sane Orbis, Archiducum exemplo grassari ad Veram GLORIAM. Hanc Sorore in suam cuius indolis sit, a paucis nosci: a pluribus in Sponsam peti, insciis. eam non e vulgo mollem aliquam Puellam. sed virilis animi Amazonem esse; plusque afferre torvae voluptatis, quam levis gratiae, Vltro quidem se remittere LXIII. LVSTRALIVM ORACVLORVM experimenta: quibus, veluti Lydio lapide, cuiusque Regis Romanorum avitam Virtutem et Stemma probare consuesset [Reg: consuevisset] . GENIUS hic: cum, ut Vngariae quoque ac Bohemiae ad audiendum arrectis concederet; tum, ne optatae occasioni evehendi Virtutem Austriacae Domus defuisse videretur, rogavit HONOREM, ut recitari publicarique sua Oracula iuberet, id factum Orbi salutare fore. QUAM DO EA CVPIDO EST, inquit HONOR, DIGNA FERDINANDIS TVIS; IMPETRASTI. Nume ero, ut dixi. LXIII. sunt, mille et sexcentis abhinc annis, in Augustius Cubile nostrum illata: quodque diverso Metro sensim crescente subnixum. Qui addiderit unum, addetur ei ad ignominiam: etque ademerit, adimetur ei de gloria.
Deinde considentibus Divisin hemicyclo, Ephebi sexaginta tres, qui HONORIS Sellam stipaverant, ea sequenti ordine recitaverunt, GINIO ad singula respondente.
Non solet alto
Stertere Somno.
Sed vigil omni
Excubat hora.
Geni:
Et quidem tot Regna moderantibus AVSTRI ACIS, quam sacras credemus excubias illis constitutas esse? FERDINANDI II. et III: numquam somnum capiunt, nisi curis oppressi Vt Capitolinam post praelia fusus ad Aram Somnia cum Superis miscens indormiit Afer Scipio: nam Virtus et.
Non pigra vallibus
Serpit in infimis:
Sed subit invia
Acroceraunia.
MAXIMILIANI I. fastidientis ima Virtus, tantum non egressa videri possit modum; in praeruptis cotibus, in scopulis coelo vicinis habitantis. e quibus, cum corpus iterum intra Tyrolenses valles demisit; animo tamen semper supra montium verticem stetit; despiciens invidiae fortunaeque tempestates, grandinem, tonitrua et nimbos. Sic Iovis armigerae Volver es cava nubila supra etc.
Non salit ad numerum
Admodulante lyra:
Sed graviore pede
Ardua calcat humum.
Calcavit CAROLUS v. Orbemque, quem diu manibus gessit, emeritus Imperator, eius voluntaria abdicatione pedibus protrivit. Vtque oculum Dux Scaeva suum laudantibus iram Hostibus etc.
Non rosas vel irides
Carpit ungue floridas:
Sed comasque Daphnidis,
Herculisque POPVLVM.
Quis dubitabit POPULUM CAROLO V deberi? qui sciverit laudatissimum Caelarem, HERCVLIS COLVMNAS superasse, PLUS ULTRA transgressum. Namque etsi Alcides, postquam, etc.
Non mortis timet arcum,
Et fatalia tela:
Sed Morti sine palpo
Dicit. NOX MEA SALVE.
Scilicet Mortem timet FERDINANDVS III: qui multo iam tempore inter hostiles globos non gladium tantum, sed et animam in manibus tulit. Impavidus veluti quem vivo flumino Tethys Lavit etc.
Non Zephyrum, vel auram
Quaerit Ethesiarum [Reg: Etesiarum] :
Sed resonantis Euri
Flabra, tubamque Martis.
Summa hyeme [Reg: hieme] , furentibus ventis, rigentibus fluviis, a CAROLO V. Expeditio non una feliciter confecta est. Sic fulva per altas (Nam quid hyems [Reg: hiems] illi?) Geo tuli Bellua saltus Incedit rugitque nives etc.
Non, ut obtusi Phryges,
Laesa post ictum sapit:
Sed notans arcum cavet,
Antequam telum volet.
Hac arte et astu, RUDOLPHUS II. Turcam saepius illusit, Lunaeque SOLIS imminenti thesauro tenebras offudit. Vt si forte tremens nutet caligine Phoebe etc.
Non excitat salaces
Flammas Anacreontis:
Sed frigido lavatur
Hebri liquore fontis.
Sed cum ALBERTO II. si quid erudite ludendum est, et caste vult ludi. Ludere dixisses strato Pytho nuper agros Leucadiae Phoebum. iuxta Tritonia Virgo Accinuit carmen: Cypris procul etc.
Non nascitur de palmite,
Madens et uvis turgida:
Sed nascitur de pulvere
MAGNI LABORIS FILIA
Tibi igitur, FERDINANDE III. merito Tuo in manus bellatrices convenit GLORIA, sparsa sudore, fusca pulvere seu Olympico, seu Alemannico, Gloria sic fortem gremio suscepit Achillem. Cum Troia fumante redux etc.
Nulla fila, nulla pensa
Pectinatve circinatve:
Sed cruenta Martis arma
Evibratque turbinatque.
Ipsae, ipsae Faeminae [Reg: Feminae] in hac DOMO viriles animos sumunt, ISABELLA Coniux FERDINANDI, qui Avus CAROLI V. toties Maurorum contudit rabiem. Credes hoc Posteritas? Parturiens etiam in summis doloribus gemitum suppressit. Sic Alcmena Iova, etc.
Non Fortunam timet illa levem,
Nec foeda ROTAE basia figit:
Sed per faciem colapho ducto,
Spernitque bonam, ridetque malam.
Incussit huic Caeculae colaphum non semel MAXIMILIANVS I. et excussissima quidem manu Brugis in Flandria. FERDINANDVS II. et III. hoc Monstrum paene iugulant, Haud aliter Iunonem olim dedit infermentum Amphitryoniades, quando etc.
Non sesquipedalibus implet
Verbis facunda Senatum:
Sed sanguine sparsa perorat,
Et ferro verba resolvit.
FERDINANDUS Noster III. non
minus credit, armata lingua loquendum esse cum contumacibus. persuaderi efficacius exemplo; Eius opera praevolant tubam: sequuntur verba Victoriam. Sic Anthisiades et qui comitatus etc.
Non teneris vehitur columbis
Idalio rapienda curru:
Sed volucres agitat Tonantis
Nube super, rapidumque fulmen.
Hic nulla controversia est. AQVILAS habent amantque AUSTRIACI. HIS SUPER ASTRA VOLANT. Quale omen; quando bis septem ex agmine plaudunt. Et clangore vocant etc.
Non laeve crystallum Padive
Electra quaerit fixa ripis
Sed ad rubentes caede CANNAS
Scrutatur annulos equestres.
Sed et illum Annulum, quo IMPERII ROMANI MAIESTAS despondetur Regibus: qualemque in manu RUDOLPHI HABSPURGICI radiaturum praedixerat Vates. Quale decus sacro Germanus CAROLVS auro etc.
Non tantum eburnis postibus atrii
Macras Avorum figit Imagines:
Sed ipsa IMAGO nobilior sibi est;
Nec debet ullis Manibus hoc decus.
Ex AUSTRIACA Domo oriundus ita quisque vivit, ceu a Maioribus non acceptam, ipse princeps condere Familiam velit, deinde FERDINANDUS III. Augustissimi GENITORIS sui expressam imaginem, non in tabella, sed in pectore gestat. Sic Rex Pellaeus Genitoris bella Philippi Hauserat etc.
Non ab impuris suam Procis
Sustinet Zonam resolvier:
Sed nives castique pectoris
Servat illibata lilia.
Dicere FRIDERIDUS quidam amabat: Martem turbare pacem; coniugem Martis destruere bellum: odisse se, quidquid Castitatem enervat. Certius haud quidquam iuraret corniger Hammen etc,
Non lunas gerit, et decoris
Suras astragalis revincit
Sed multo graditur per hostem
Bellatrix cataphracta ferro.
Video, video CAROLUM V. clangente tuba, non sine horrore spectantium, insilire in equum, conceptos ignes naribus efflantem. crepant arma, thorax, hasta, gladius, galea quacumque Caesar hic ruit, late limite hostilis dividitur acies. Ipse supra cadavera fertur, et truncos post terga relinquit. Qualiter it torrens liquido brumalis ab Hebro etc.
Non odorum spirat amomum,
Et Sabaei balsama trunci
Sed fragrat Virtutis odore.
NIL OLERE, HOC EST BENE OLERE,
Dixeras olim, MAXIMILIANE I, odisse te olentes Arabiam, qui in Arabia numquam fuissent. Ad quid enim Cilices? quorum omnis gloria Nasus, Tempestatis opes pretiosae et cinnama etc.
Non plena gemmis fraena vel ostro
Fucata tractat, qualia Medus
Sed more Thracum gyrat in orbem
Iumenta fulvis absque lupatis.
Quid AUSTRIACIS cum phaleris? illorum
Sonipes totus hic Orbis est: hanc belluam aliis fraenis regunt; RUDOLPHUS felicitate, ALBERTUS SAPIENS consilio, CAROLUS victoriis: his omnibus FERDINANDI. Scilicet ut Romam fluxerunt omnia in unam etc.
Non levis a populo desiderat
Laudibus extolli super aethera
Sed benefactorum conscia,
IPSA SIBI ROMA EST AMPLiSSIMA,
Buccina Famae AUSTRIACI opus non habent. canora Virtus, illis ad encomia classicum canit.Namque velut Fabios, non Fama, sed arma trecentos etc.
Non Melitenses mulcet in otio
Blanda catellos, aemula Lesbiae
Sed domat armis, Herculis aemula.
Sed domat ipsum. credite Cerberum.
Quem Cerberum ? Si anagramma vis, Cerebrum tricipitis Haereseos. Quoties auditus est CAROLUS V suspirans queri. prohiberi se a male feriatis, quo minus hanc Lernam stirpitus exscinderet! Qualiter indignans super aerisono Stymphalo Magna Iovis Soboles etc.
Non tecta flavis laqueat corymbis;
Nec cingit hortos viridi cupressu
Sed militares habitat cavernas.
Pyrrho, Camillo, Curiisque notas.
Et notas MAXIMILIANO I qui palatiis omnibus praetulit DOMUM aliquam, quam secum more Scytharum, quocumque semper ibat, duxit; PHARETRUM. Aurorae non visa domus formosior Illi Memnonis ad tumulum etc.
Nec agente flammas Sirio poscit
Sibi ventilari molle flabellum.
Sed ut est in armis, ambulans clamat;
Quid agis piger Sol? nondum enim sudo.
CAROLI V. Virtus memoriam subit, is Cataphractus, in ardente sabulo Africae, certavit cum iratissimo Sole, et ibi Catone maior in aren a Fortunam provocavit. Vt qui iam Fatis maior etc.
Non emit famam Consulumque fasces;
Nec manus vulgi dantis osculatur:
Sed verecunde Patriae faventis
Annuit votis, et rogata regnat.
RUDOLPHI Pietas sancte venerantis REGEM REGUM sub Eucharistico velo, meruit oblato IMPERI O honorari. ab illo tempore stare videbantur Regna, quae in AVSTRIACOS ruissent. At velut Atlanti quamvis impostus Olympus etc.
Non iuga Taygeti nemorosa;
Vel Triviae sacra Maenala lustrat:
Sed silvas frondosaque Phlegrae
In pharetras et spicula frangit,
MAXIMILIANI I. Venatus, Herculis labores sunt. ursas porrexit certantes Lyaconiae; collocavit apros maiores bestia Meleagri; stravit leonem non unum. Plura nec Eurysteus imperasset [Reg: imperavisset] . Taliter Alcides olim stridente Noverca, Fulmina et arma super, variosque urgente labores, etc.
Non ut Argivum Regina portat
Leda nocturnum decepta Olorem:
Sed Iovi indignans, et cauta stupri
Clamat; exesto pro Cygne nequam,
Existimo sic locutam fuisse AUSTRIAM cum Suecus immineret. Vah! Armatum Lenonem CORONAE Alteri desponsae. Sic quoque Penelope deducens pensa etc.
Non lineis implens palimpsestum,
Sumptus avara computat creta:
Sed pulcra [Reg: pulchra] Fastis facta transmittens
Iuxta Sibyllae Carbasum ponit.
Communis iste sensus AUSTRIACORUM ARCHIDUCUM Sic se alloquuntur: INDIGETES ANIMOSI, faciamus digna saeculis. mittamus quaerere, quis signaturus sit. Historici si defuerint, in omnium Arborum foliis VERITAS scribet. Altius haud ulli montes etc. Aut velut ingentes Luci, quos plurima, circum, In medioque viret proceri nominis Arbor etc.
Non in devictos furit, instar ursi,
Immitis, crudelis, atrox, cruenta,
Sed magni flagrans genio leonis,
PARCIT SUBIECTIS, SUBIGIT SUPERBOS.
Vive FERDINANDE II. Vive! quis nescit hoc Draculum ad re pertinere? Vive FERDINANDE III. pulcherrimos ex PROGENITORE sensus hausisti. Sic itur ad astra. Vt quondam AEneas atque eius magna Propago etc.
Non ambit saniem Muricis Oebali,
Nec baccis onerat serica vellera:
Sed Bruti chlamydem, Fabricii togam
Seranique Sagum Consulis induis
Sed tunicam adamantinam Martis; sed gausape MAXIMILIANI I. Sed Loricam CAROLI V. sed purpuram REGIS ROMANORUM. Vtque olim ante hoc res trepidans Dictator ad Ostrum etc.
Non lacertis, ut Milo, solis
Fidit expers ConsilI miles:
Sed futuri provida mente
Temperatas provehit vires.
PHILIPPE II. Austriace. Rex Hispaniae, alter
Salomon a plurimis nominate; a tua Maiestate hoc didicit GLORIA, an tu ab illa? Nec Cunctator erat Latiis sapientior Oris etc.
Non coloratum Psittacum linguae
Garrulae, vanis nutrit impensis
Sed Caballum de Martiis unum,
Qui tuba Signum dante. dic it VAH!
Et qui ALBERTUM I Equitem portat clamantem IO! Decies hic e Campo victor discessit, auctus cognomine TRIUMPHATORIS. Ceu Leo iam decies nova qui venabula fregit etc.
Non indecora lacryma [Reg: lacrima] madefit,
Cum mille morbis aut malis premitur
Sed pressa in ipsis vinculis barathri
Atheniensis, vel canit vel amat.
Nulla umquam vis Fortunae bellive turbo, CAROLO V lacrymas [Reg: lacrimas] aut gemitum expressit. potuit hoc sola Hostis impietas, ad Albim fluvium, in CHRISTUM Cruci affixum saevientis. Qualiter et maesto Iove, fota mirabilis aether Solvitur in pluvias etc.
Non movet talos, nec Cane iacto
Aleam allatrans ringitur ira
Sea super ripas, ad Rubiconem
Clamat exsultans, ALEA IACTA EST.
Iisdem vocibus, eandem aleam iecit MAXIMILIANUS I: cum stimulis equo concitato fossam traiiceret, fusis Gallorum copiis. I felix, Victorque redi etc. Qualiter et primus Caesar etc.
Non saliaribus modulis iocatur,
Vecta tribus Syris, quatuor liburnis
Sed lituis fremit, clypeisque motis
Nubibus insidens geminat fragores
Quis in altissimae Fortunae bonis, moderatior
ALBERTO II.? in acie, hosti formidabilior ALBERTO I ? Vterque summus, sed ad TRES FERDINANDOS Neuter pervenit. Vt nullus magnum Troianus ad Hectora fama Accessit etc.
Non veluti de nube cadens procella
Attonito Subvertit opes Colono
Sed miseris quacumque volat, sonante
Agricolis effundit opes Quadriga
Donare tam proprium AUSTRIACIS est; quam lucere Soli. contra negantem hoc Axioma, non est disputandum. Ac veluti quaedam non sunt nisi faustae marinos Sidera scissuris fluctus etc.
Non tonitru pavet, cum tota manu
Terrificum iacit tela Iupiter
Sed Iove nubilo non est nubila,
Si tonat, exilit [Reg: exsilit] , ridens fulmina,
Ante et pone MAXIMILIANUM I; supra, iuxta, circum tonante coelo, innoxia fulmina ceciderunt, ne quidem libantia laurigeros crines. Risissetque Iovem, si forsan. etc.
Non solet in iugulis ludere Civium;
Nec gladiis oculos IUSTITIAE eruit
Sed metit Otrysiis hostibus incubans,
Stantia Pannonicis colla bipennibus.
Non solet in iugulis ludore Civium. inquit. AUSTRIACI, nec hostium, nec reorum. propria illorum Dos CLEMENTIA, contra negantem hanc MAXIMAM, non est disputandum. Mitior haud Cygni cantantis in amne senecta, Tempore quo niveas mulcet Proserpina plumas, Et iam Parca ferit, ripas aggressa Caystri: Gutture tunc tremulo etc.
Non in Sidonio recumbit Ostro;
Aut testudineum super grabatum
Sed duro iacet explicata [Reg: exsplicata] saxo,
Cum vult Herculeum videre somnum
Nempe ubi somnum captabas MAXIMILIA NE I. intempesta nocte deprehensus a belluis in Flandria? a fulminibus inter scopulos? Vbi? COELO TEGITUR, QVI NON HABET OSTRUM; quo super extendat defessa ingentia membra. Sic ipse accubuit saxo Tirynthius etc.
Non cerussa faciem colorat,
Aut prostans ad Speculum refingit:
Sed conciso, quibus ardet ore,
Horrendis vulneribus superbit.
LEOPOLDUS aliquis, qui AUSTRIACIS INSIGNIBUS colorem infudit; intelliget profundius huius Oraculi sensum. Namque ille, ut Libycus Leo, sanguinis immemor etc.
Nec in herba sternit corpus marcidum,
Vbi cum ripa altercantur rivuli.
Sed in antro sese expandit proximo,
Vbi Strymon saeva eructat praelia.
Illa mapalia ad Nordlingam, illud durum cubile FERDINANDI II I in curru vigilantis, peperere tibi victoriam salutarem, o Germania. Sic quoque Petides in duro ad Pergama saxo Procubuit noctu: donec etc.
Nec comas vibrat, neque delicato
Ventilat tinctas Cilicum liquore,
Sed bene impexos dat habere ventis,
E quibus Nautae faciant rudentes.
I mollis Aulice, scitare ex RUDOLPHO I, qua de caussa non sustinuerit umquam sibi Caesar iste caesariem crispari. ex MAXIMILIANO I, cur undantes novarum vestium lacinias Aula sua proscripserit. Indutus trabeam, quali succinctus in arma Se vestit Labor etc.
Non Andabatas fuscinamque Gracchi
Tentat, vel equos Essedariorum:
Sed vera movet, sed severa bella,
Sed qualia sunt Teutonum cruenta
Sed NORDLINGANA; ubi plurima copia mortis vili pretio venditae late campos implevit. ubi stricti mucrones ad iram, non ad saxa exasperati rubuerunt; ubi certatum est pro VITA Imperii Romani. Ac veluti plenas Romano sanguine Cannas Ostendit Poenus: sic versis ordine Fatis ROMANUS NOSTER etc.
Non balneorum solvitur tepore,
Nec nudat artus abluitque Baiis:
Sed membra niuibus infodit; vel alti
Explorat undis Allemanna RHENI.
Quasi vero MAXIMILIANUS I. gelidissimorum torrentum surias numquam tranasset, rigentes glacie calcasset armatus, supra instante et mirante Boote. Alter ut AEacides per flammam et frigora etc.
Non ut Agenoris proles abripitur
Per mare Tauricum, ridens et lacrymams [Reg: lacrimans] !
Sed Vanere improba incensos mille Ioves,
Mille Ioves Boves vincat, mille procos.
Iam dixi: AVSTRIADVM MEORVM Virtus, tam infracta cautaque est, ut amoribus non nisi dignis implicari se sinat. Nihil abiectius esse voluptate corporis, saepe Busbequio suo dicebat FERDINANDVS I. Quem neque Sirenes Maris, aut Othomannica Pistrix Fallere blanda dolis potuere etc.
Non caput aedificat, auisque plumis
Barbaricae galeam aciesque crispat:
Sed sine casside ruit in phalanges.
Cauda nigros cohibet equina crines,
Ad vivum hoc expressit MAXIMILIANUS I. Cui lorica tigris, galea vacua ora leonum; Ensis, qualem ingens vagina educit Orion etc.
Non tangit Aras simulans, nec Iovis Saxum
Infamat ulla sceleris Punici fraude:
Sed servat aequum Themidis, nec fidem frangit,
Pacemque bello, et gladiis Iura praeponit.
Marmori credebatur incisum, quod semel edixerat ALBERTUS I. Qualia quae Delphis Oracula pandit Apollo etc.
Non icta glande clamat, ah! succumbimus,
Et destinatae mortis accusat globum:
Sed luculentum nacta vulnus, funebres
Grates agendo recta it ad convivium.
Addo: nec terrentur quidem curulium machinarum fulminibus AUSTRIACI MEI. testis Ingolstadium. ibi cum exercerentur tonitralia [Reg: tonitrualia] metalla crebro iactu, trepidantibus amicis, solus ipse, intrepidus animi CAROLUS V Confidite, dixit: Imperatorum nemo ictu tormenti periit. Perstitit ut Capaneus Thebis, et fulmina risit, etc.
Non explicati [Reg: exsplicati] coenat astra Pavonis,
Aut consularis rumpit amphoram Bacchi:
Sed alliatum prandium super stiva,
Mixtamque costam concava manu libat.
En luxum RUDOLPHI I. rabioso latrante Sirio, qui provocaverat sitim; in expeditione oblatum aquae haustum respuit hoc dicto: NON MIHI, SED EXERCITUI SITIVI. Sic Cato quondam Excussit latices, suffecitque omnibus unda. etc.
Non molles cathedras furta canentis amat,
Non Helenas inter Briseidesque sedet:
Sed volat excussis pulverulenta comis;
Miles Io! miles, torua puella canit.
Hinc CAROLUS V. lascivum militem, ceu timidum, ubi comperit, castris expulit; quemadmodum obesos Epaminondas. Nimirum ut GEDEON libato fonte etc.
Neque sistitur praeda, veluti doloso
Atalanta POMO, per Iuvenem sagacem:
Sed ut Eurus instat Sarmatiaeque turbo,
Resonatque VENI, VIDI, acieque VICI.
Iterum redis CAROLE V. Prodest tibi celeritas tua. Venisti, Vidisti, Deus Vicit hostem: Tu modestia Iulium Caesarem.
Non animi bonis praeponit caduca,
Aut hilaris breves stulte insanit horas:
Sed potiora: magna, aeterna, vera
Gaudia sperat, et Virtuti laborat.
Tuam hic ego, vel in tumulo veneror Virtutem, Serenissime LEOPOLDE Archidux, Comes Tyrolis, tu VER e PIUS, tu AEternitatis amator eras. quid aliud Scitum regale tuum et solemne indicabat stellis inscribendum? PIETAS AD OMNIA UTILIS. O verba! o sensum! o mentem! Specta nunc ab astris FERDINANDUM III. quem olim tanto studio complexus Oeniponti, ad altissimas res capessendas movisti, praesagio tuo firmatum, Ratisbonae totius Orbis habenas moliri. Specta et fave Votis Omnium expetito. Vtque per Aegyptum, Nilum exspectante Canopo, Donec in arua fluat: quam primum exaestuat alto Gurgite, et irriguis promittit semina campis; Fit plausus, cava sistra sonant etc.
Non temerat sacros Vates, nec artem
Spernit Apollinis plectro sonantis:
Sed quia vivida signanda cedro
Patrat, amat novem Deas et ornat.
Ingenuas artes quis opulentius fovit RUDOLPHO II ? Quis clementius FERDINANDO II? Quis copiosius LEOPOLDO Pio? Quis doctius tuetur FERDINANDO III? Heliconis uterque vertex AVSTRIACIS debetur: et Musae sibi honori ducunt, si vel in Aulis illorum famulentur. Dignius obsequium non Triton offerat ipsi Neptuno, Nymphaeque suae etc.
Nec opacam platanorum subit umbram,
Cereris dum coquit agros Cauis astrum:
Sed in aestu spatiatur; vel ad Oras
Aquilonis, super Vrsam rotat hastas.
Alberto I. quondam Orbis simile praeconium accinuit. ferebat ille vultum nullis tempestatibus mutandum. Vt qui sub pedibus calcat, calcat aque ridet Praelia ventorum, buccasque eludit hiantes Altior etc.
Non lumina blanda, qualium Venus est auctor,
Et pusio Nequior pharetriger, accendit:
Sed tecta laresque perfidos inimicorum
In pulvere versat, ignibus superiniectis.
Friderici III. illa vox est, TUTIUS esse ardere sulphure, quam libidine. Vrit enim: neque sic Nessi exitiale venenum Corporis Herculei fibras populatus et artus etc.
Non ut Persa suos exornat acinaces
Formosis phaleris et fulgure balthei:
Sed frustrum chalybis contorquet in agmina
Turcae, quale dedit mons, et faber et focus.
Geni:
Scilicet egregie se compsit CAROLUS V. Romam profectus. Audite. Mediolani a Summis etiam Viris nescio quam pompam Tyriasque chlamydes animo praecipientibus, Imperator noster quaerebatur inventus. Sic Campi solo formosus pulvere miles etc.
Non digito infringit citharas, quibus usus adulter
Priamides, nullasque pilas exercet in aura:
Sed PILIS ludit. quibus et Pharsalia LUSIT,
Ferreaque exonerat tonitrali [Reg: tonitruali] classica nube.
Verbo: qualia hodieque sub FERDINANDIS insonant. Qualia nec primi conspexit Caesaris aetas etc.
Non petit veniam, nec oscula donat hosti
Capta, nec timet arma stricta, rogatque vitam;
Sed iacens etiam Tyranno animosa dicit:
I FERI. repeto. FERI impavidam securis.
FRIDERICUM aliquem nec calumnia; nec terror deiecit umquam. Cuiuscumque ferro vel convicio querebatur, immotus ad suos, Annescitis, inquiebat, Principes quasi scopum expositos esse ad has sagittas? Vtque leo viles pastorum despicit hastas Securus per tela sui etc.
Non serit scelerum profana germen in Cypro;
Nec fauum, nec apes Amorum, nec rosas quaerit:
Sed novam segetem Virorum ex dente Cadmaeo,
Hostium rapido per agros irrigat tabo.
O! quantis negotiis detestatus est otium CAROLUS V. semper aut Sceptrum, aut Ferrum, aut Librum tenebat hic Imperator. Quo vel Cyrrha situ Phoebum, vel culmina Martem Ostendunt Rhodopaea suum etc.
Non ebur sectum petit Afri, niueosque dentes
Indici Barri, neque mensas citreas rotundas:
Sed gravem DISCVM iacit, et Massagetae corusca
GESA: procudit gladios et IACVLVM Gelono.
MAXIMILIANUS I. cum omnia nova odisset, spirantia vel mollem luxum vel fastum; arma tamen, arma bellica nova et ipse excogitavit, et magnis sumptibus confici iussit. Sic rerum in ventor clypeique Aiacis Ulysses etc.
Non solet, ut quidam, tantum modo submovere muscas,
Aut cum Thyrsigeris ululantibus ire per tabernas:
Sed Patris Patriaeque suae decus, et FOCOS et ARAS
Defendit, magnamque animam Sitientibus PROPINAT.
Quis fortius Carolo V. defendit? quis subditos sanctius amavit: ab illo haec vox accepta est: MALLE SE UNUM CIVEM SERVARE, QUAM MILLE TURCAS PERDERE. Qualiter Hungariae Taurus bellator in arma Mugit, et a tergo positos (ea cura) iuvencos Defendit, tantumque ferox sua vulnera nescit etc.
Non tantum canibus, vel maculis gaudet Oreadum,
Quas tendat capreis, aut pavidis stare cuniculis:
Sed vastam et Nemeen evacuat. vel Calydonium
Insectatur aprum, docta truces sternere belluas.
Provoco, ut ante monui, ad gesta MAXIMILIANI I. quae quidem de se ipso CAESAR UTRAQUE MANU composuit scripsitque, et posteritati transmisit. Legentium immania ausa, surgunt horrore capilli. Ac veluti magnus Satyri Chironis Alumnus, Nunc tristes catulos informesque impulit ursos etc.
Non Cygnaea stagna pervagatur aureis phaselis;
Vt iocetur otiosa, mollis in freto Canopi:
Sed tridente, sed triremibus Thetin quatit profundam;
Verberat marina monstra, ut eiulent, et IMPRECENTUR.
Provoco ad alteram nobiliorem Argon FERDINANDI HISPANI; ad classes PHILIPPI II. Priori CHRISTOPHORUS COLUMBUS, audax Iapeti Genus debetur; iste quos non Oceanos tabulis constravit? quem scopulum, quam insulam, quod salum reliquit intactum? Nam neque se Tiphys, neque Vellere dives Iason Acquarit etc.
Non Phrygum pudenda quaerit Orgia nota Pentheo,
Quaeque mater Dindymene vel Mimallon entheat:
Sed severa cum furorem furere vult,pulcre [Reg: pulchre] furit;
Sternit arces delet urbes quae minantur Regibus.
Equidem vastationem urbium in summa laude non pono: si tamen necessum sit, super rebelles aratrum aut Vulcanum ducere, accusari non debet vindicta. cuius exempla memoranda, virtute ac felicitate Meorum relicta, non multis ab hinc annis, quis nescit? Nonne Austriacorum est, PARCERE SUBIECTIS ET DEBELLARE SUPERBOS? ut altius dictum. Ite igitur certate Iovi Titania pubes: Sed rapidum fulmen Phlegraeaque fata timete etc. Ac velut Antaeus, etc.
FINIERAT ultimus gaudente GENIO, numquam sibi aquam haesisse, infundendam tot quasi pateris Delphicis, quot Oracula audivisset prolata. Stupebant et DIVAE, tam exacte, tam rigide inquiri in vitas: GLORiAM tantis laboribus omnique discriminum apparatu vallari. et vero trepidantibus gaudiis sentiebant impleri praecordia; quoties GENIUS reponebat ex tempore. Austria nitide defensa tantisque onerata laudibus, non potuit non verecundo rubore suffundi. id quod postea abeuntibus Divis, in via materiam gratiose iocandi praebuit. HONOR arrectis auribus avidissime visus
accipere verba GENII; tamque laeto vultu, ut facile notari posset, faventi fuisse impressa. Denique consurrexit, et stellata caesarie concussa, eum placide intuens: SUBSCRIBIMUS, inquit, LAVDIBVS AVSTRI ACIS. quamquam eas tu vix libasti. nobis hanc messem telinque. digne laudandi AVSTRIACI si sunt; ab HONORE laudandi sunt. Refer ad Imperatorem: illius potentissimam DOMVM staturam, quamdiu hoc TEMPLVM stabit. Refer ad FERDINANDUM III. felices advolaturas Kalendas Ianuarii. agnoscat praesagium. capessat habenas Orbis: intret hoc templum ELECTUS ET CORONATUS REX ROMANORUM. Refer, utrique commune fore. ius fas habeat in nostro Solio praesidere iuri dicundo. aberrare non potest, si paternis vestigiis institerit. Refer ad Septemviros Maturent Electionem FERDINANDI NOSTRI: in eam si pedibus iverint, et nos ituros: omnes rite facturos. Quibus et ego grates habeo sollicitis de conservando Imperio Romano, et purae lucis honestos invergo radios. Refer haec et propera. Velut ab imo flagellatis TEMPLVM quateretur columnis; repente intremuit, et sacer quidam horror pervasit artus. tum insolito fulgore coruscare omnia: tum volui odoratae nubes: tum spargi flores inscripti Nomina REGIS ROMANI: tum lituis barbitisque incendi aer; festoque fremitu acclamari; VIVAT FERDINANDUS III. Vivat! Gesta sunt haec Kalend. Novemb. GENIUS HONOREM magnifice veneratus, tum Sacrario egressus, praeeunte Roma, comitantibus Divis, ad Ianiculum consedit, mox accingendus itineri. Vbi deintegro concussi laetitiis animi, et praeteritis delectabantur, et imminebant futuris. Quam animosum numen HONORIS est! dixit Vngaria; quam grata severaque maiestate temperatum! sapienter praemonuit Roma, non favere nisi dignissimis: nil molle, nil fractum, nil lubricum ex eius ore profluere. omnia in coelesti Iuvene spirant Virum. Commendavit Bohemia honestam faciem DEI, non teneram, sed vivido castoque decore vibrantem. suspexit Germania sacrum iubar, et Templi dignitatem. Austriae
visa omnis mora longior: et verita, ne iustam cupidinem spectandi Regis auguralia Ratisbonae, fraudarent protracta alloquia; properandum tempestive identidem monuit. Quocirca GENIUS ipsa potissimum instigante, Aquilas citavit ad fraena, Romamque demisit. Erat et Tyberis [Reg: Tiberis] facilis insequi abeuntes: sed vetitus mutare cursum, neque Italiam deserere permissus, quod eius opera non desideraretur. ad Augustam Tiberinam Rhenum ac Danubium pro ripis vigilare: eos utique in obsequia redeuntium late restagnaturos. Movetur per inane quadriga. de qua stans GENIUS, vultu ad Romana Moenia converso, huiusmodi Carmen deiecit.
ROMA vale, nostrique memor da thura [Reg: tura] secundo
Intemerata DEO, spicasque incende Sabaeas.
Vestaliter in igne recens et candida mica
Exiliat [Reg: Exsiliat] : vittis ter circum mollibus Aram
Pendentes evincta comas, Verique Sacerdos
Augur eat. tibi se CAESARQUE et CAESARE natus,
Et quas suscipiet Mundi commendat habenas.
Sentiat Is triplicis clementia sidera Mitrae,
VRBANIque Tui Claves gavisus adoret.
Aspice: nunc iterum Supplex Germania palmas
Tendit, opemque petit. dolet ad sua castra redire,
Bellaque iam quarto plus quam crudelia lustro,
Omnia strage rubent, Galeis oppleta sepulcra
Agricolam fraudant, adimuntque cadavera campos.
Arma crepant, quoties glebas invertit; et hastas
Saepius, et caluas timide proscindit aratro.
Sanguine nutritur seges infectura Colonum,
Prae Cadmi spicis et ahena messe timenda.
Vxores hosti pariunt: qui nascitur haeres,
Terret, et infamat cunabula Suecicus Infans,
Vagituque suam iam plectit ad ubera Matrem.
Virginis in faciem rabies petulantior ardet,
Stipaturque nefas quae fastidita, ligatur:
Quae vultu melior; seruit, propriaeque subacta
Supplicium formae patitur. furiosa voluptas
Lascivit poenis, tormentaque reddit amori.
A Venere ad caedes itur. vindemia saevit:
Barbara funereis dapibus convivia fumant,
Vltra damnatas caligatura Mycenas.
Profuerat Diomedis equos immittere pratis
Teutoniae, et Siculi tolerare incendia Tauri.
Da castis precibus, da sternere, ROMA, tyrannos,
Quos iuuat insontum iugulis immergere ferrum;
Et pedibus toties Alemannica subdere colla.
Sat Marti mortique datum; sat tristibus astris.
Sit praeter gladios aliud Ius mitius. illum,
Illum devoveo diris qui tigride petet
Urbicos rumpet veteres fontemque cruoris
Soluet, et excisis lustrabit flumina venis.
Ergo ades alma Remi Soror, exorabile Numen
Et semper placidos poscentibus annue vultus.
Sic Tybris [Reg: Tibris] manetque oleo, lactisque sonoro
Gurgite diffusus, Thuscas ad pocula Nymphas
Invitet, vincatque Tagum praelatus Hydaspi.
Sic septem montes. quos totus suspicit Orbis,
Altius assurgant, ipsique aequentur Olympo.
Talibus GENIUS. simul iaculum, quale dederat Amazon Vngaria, circumligatum apio, libera manu deiecit ad Anienis ripas, ubi Roma abeuntibus bene precata stetit. haec susceptum osculo libavit; et vicissim antiquum Peilum (Annibalis [Reg: Hannibalis] Saguntum oppugnantis iam vulnere clarum) vestitum lauri foliis, ingenti iactu contorsit, cum hac voce: TOLLE SAGITTAM. SAGITTA SALUTIS DOMINI. SAGITTA SALUTIS, CONTRA HOSTES FERDINANDI, Quam ut omen aliquod festivum et bonum
GENIUS in aere complexus, statuit Ratisbonam usque deferre, Regi Romanorum offerendam. Et iam paulatim decrescebat mons Evandrius, subducebatur oculis Tarpeium culmen, Tybris [Reg: Tibris] vix rivulus apparebat. Deseritur Padus et Italia tota. Stringuntur Alpina iuga. Ventum est pridie Nonas Novembreis [Reg: Novembres] ad fluvium Rate bona constratum. Vbi ex Danubio ampullantibus verbis largiter referente, quid interim gestum sit, intelligunt: Vniversam urbem fervere gaudiis, arrectam exspectatione Regis inaugurandi. vota ex sententia fluere. allapsam esse certissimam famam, FERDINANDO III. Romae TEMPLVM HONORIS apertum esse, addidit Rhenus mira, quae vera et testata iuret per severam caniciem [Reg: canitiem] Oceani. et delphina Palaemonis: his primum diebus praetervolasse Falicigerum Senem comite Lemnio hunc ex conflatis in auri massam dignioribus stellis, aureos annos procusurum; spargendos proximis Auguralibus in vulgus Regna FERDINANDI Saturnio metallo firmanda, quadrigam Solis. sibi, secundum Aurorae dulces lacrymas [Reg: lacrimas] , in aperto, vigilanti visam esse, oneratam iam aliquot eius generis et monetae mensibus. haec se hausisse suis glaucis oculis, neque contra mentum oris quidquam effutire. ita ruentem impediant vilissima quaeque claustra et faex pontium, nisi verum ex imo guttur is dolio funditus eructet. Cum tam clamosis vocibus, quasi prae gaudio et cupiditate narrandi insanus Ister horrendum fluctuaret, ac utroque fluminis brachio prehensis cornibus mugiret: Agnoscimus, inquit GENIUS; desine tumoris et spumae. absiste porro fremere more Inachi habemus fidem canis tuis. deinde ad Comites Divas: Attigimus portum: quod SVMMVS MODERATOR bene vortat. secundavere Fata cursum vota superavit eventus Exulta Germania, Austriae gratulare Bohemia, plaudite equestres Vngariae chori. muscosa exornent Nymphae cubilia: ab echo triumphalis ululatus tellus et ripa resultet. Nos ad FERDINANDUM Nostrum imus, et pandimus Venerabilis Arcani delicias.
Dixit, et exsiliens curru comitesque relinquens
Ingenti saltu sese libravit in Aulam.
Quale repentinum (sed laeva parte) Tonantis
E manibus lapsum volat irrevocabile Fulmen.
Quod simul evasit, simul ignea semita lucet,
Et pavidis oculis totum simul ingerit orbem.
Aut qualis mandante Dea, si protulit Iris
E coelo lepidum caput; it velocior Austris.
(Vrget enim Iuno;) nam vix rorantia Phoebo
Nubila contigerit; iam iam suspenditur arcus.
Hic nos quoque suspendimus arcum sagittasque Phoebi; lyras, barbita calamumque substringimus. quae sensa GENIVS cum REGE suo communicarit, quo cultu prosecutus sit; non convenit extra laurum Ianitricem CAESARVM evolui.
Ad Maiestatem Tuam, FERDINANDE Caesar, Romanorum Rex, supplex se Scriptio qualiscumque convertit. Vides, o Delicium Orbis. quam sublimibus curis, Genius Rom. Imperii sibi laborandum putaverit, ut Virtuti Tuae Templum Honoris pateret, et FERDINANDO suo summa dignitas assereretur.
Ingredere o Divum Genus, apertum Sacrarium: et maximarum rerum, quibus implevisti immortalem animum, diuturnis fruere successibus. Non est nostrum, Veritati laudandae verecundiam iniicere. rogamus tamen, ut Tanti Monarchae, quae a bonis Divis accepere bona, etiam aliorum bono vulgari sustineant. Imperent ad imperia nati; ut vitia subditorum taceantur: hoc saltem deprecamur mandatum, quo iubeamur ingrati, Virtutes talium Regum fructu salutaris gloriae defraudare. salutaris, inguam: nam salutes omnium, in sua salute collectas
et illigatas, Tua Maiestas habet. Audiantur populi voces, unum diversumque sonantes Vidimus Austriacum; vidimus Novum Caesarem; vidimus FERDINANDUM III. et manantibus gaudio lacrymis [Reg: lacrimis] vidimus. Miseri;qui in haec ferrea tempora nati summus! felices; qui ad huius Regis obsequia servati! Miseri quas horror Martis, bellorum vastitas, periculorum agmina circumtonant! felices;quos Novi Regis Rom ani permulcet fulgor, solatur aspectus, armis roborata sapientia defendit! dilatus hic aliquantum honor est, ut animorum spes dulcis acueretur;in tempore opportuno collatus, ut confestim, et qui merebatur virtutis fructum, Gloriam; et quem nos gestiebamus carpere spei fructum, Gaudium sentiremus, FERDINANDE: quis impediat torrentem popularium actorum? his unis cede: caetera omnia facilius subiugabis. Vovent et optant Omnes Boni prolixe. quamquam quid vovere amplius possunt, nisi perennitatem? audiverunt electum, vident Coronatum. in se ipsam ex oculata fide retorta laetitiae vis, fit tanto maior, quanto Tui iam certior; praesertim cogitantium, Electionem hanc cum posset et sanguine niti, potissimum fuisse nixam meritis. Electus es.numquid gratias ages Septem viris, quia elegerunt? opinor, agent et illi, quia dignissimum invenerunt felix dies iste, quo summa Gloria cumulatus, omnes Ordines delectas! Augustissimum Genitorem viva Imagine sui; serenissimam Coniugem Romanae Maiestatis consortio; Electores conscientia bene geste rei, subditos omnes spe tanta, quanta ab unoquoque optimo concipi potest. non solum gaudent quia Rex es: sed quia Rex ipsorum es. sperant Tibi Pacem in amplexum occursuram; Te reducturum gaudia luctu
consepulta; Te fulmen in toro collocaturum. cupiunt ab hoc die annos suae vitae numerare, et transigendos aetate Tua definire. Vident omnia tam magna, tamque similia pari magnitudine; ut decus unum alteri praeferre, cum quodque summum sit, nec velint, aut possint. Pius es et fortis Magnanimus; et felix. Iustus: et sapiens Mitis: et hostibus formidabilis. Romani Consules in Campo Martio sua tulere suffragia, atqui universa Germania fuit Tibi Campus Martius: in quo tot suffragia collegisti, quot fixisti vestigia, meditatas laudes non afferimus, repertas delibamus, iuvat unius saltem Praelii meminisse: quod encomium Tuum, sit solatiu [Reg: solatium] nostrum. tametsi novimus armatam virtutem, ipsam sibi pretium esse, verumque decus, quod consequitur, non ad cotem humilium ingeniorum, sed ad victores gladios exacuere. exacuisti Tu FERDINANDE, multo maxime in Nordlingana pugna, aut si hostis fateri mavult, strage hostis ferox, biceps, in ultima desperatione quidvis ausurus, Arrecti animi in utrisque castris, et ad capulum denique devoluta res est. Tuis auspiciis ac voluntate pugnatum. et Manus et Nomen habuere suas vires, statim ad eventum maximi Belli propero. nam et properata Celeritate Te quoque video vicisse; et praeceps gaudium negat intra pectoris ripas ultra cohiberi. sternitur inimica acies, laceroque corpore cruenti collum truncatur exercitus. credam hic hostes Tuos cecidisse, ut milites sub victore; an ut sontes sub Iudice! Ceu posterius maluissent Divi, reas cervices adversa pars praebuit ferientium gladiis, obtrita, disiecta, concisa. stipatae promiscuis funeribus viae longe lateque certatum
immolatumque Iustitiae novum hostiarum genus, ad usque absentiam hostis vivi, et vacuos bellatore campos non prius enses vagina, quam profugos fuga texit, una eademque caligine, noctis et mortis, voluta cadavera tacuere. Sed aperuit post modum exoriens dies militaris operae pretium, et terrorem iustae vindictae. vbi te litui; Te classica cecinere ex campo reversum. Te laureatus Eques, sparsus tabo et superbus horrore, triumphantem salutavit: Tibi clypei plausere militares, et adorantes galeae substravere cristas. pennata Victoria circumvolitavit regale tentorium, usque ad castra prosecuta. Interpretabuntur alii fato fuisse destinatam: at Tibi destinarunt. alii casu: at hostis cecidit, alii fortuna: at Tu nullam agnoscis, quae vota antecedit: quae virtutem sequitur, amas ut famulam. Vicisti igitur; et cum necessarium erat vincere, et tristissimum vinci Vicisti; cum nec fugere nobis profuisset fugatis, nec castra mouere migraturis. vicisti; cum et difficilis alea iaceretur certantibus, et tamen ferrum proritarent adversae tubae. Quid nunc arguet hostis, quo minus ipse superarit? stabat non iniquo loco, impavidus, in inflatus fastis et ira nullus Cometa diro vapore suspensus foedavit aspectum, aut triste rotavit praesagium. nulla desuper rhomphaea flammato tractu attonitos vultus exterruit. sed enim aequitas caussae defuit; sed animi stolide ferocis temeritas adfuit: sed proprium et auctoratum cuique scelus, vindicem mucronem advertit; sed sanguineum Cometen, caedendus quique miles in pectore gestavit; non belli signum, sed tesseram mortis. Cum tu FERDINANDE Noster, Stella salutis exorta Imp. Romano, discussa pavoris maerorisque nebula, recreares afflictos, et ab ancipiti
Marte trepidantes. spectavit eam pugnam, nihil ambige, spectavit ex alto Genius Regni; cuius Maiestatem modo Caesar, renunciatus [Reg: renuntiatus] , et sanctissimis ab omni aevo caerimoniis inauguratus induisti; iam tum vaticinatus, Totius Orbis Depositum Tuae tutelae committendum. Talem esse oportuit? cui haec tam formosa et potens aque Romanis parta GLORIA desponderetur a Romanis dico? sed et Germanis, et quod cognatis titulis innexum est, ab Augustissimis Maioribus tuis accumulata. Vtinam per fata legesque naturae liceret; et reviviscerent Rudolphi, Alberti, Maximiliani, Carolique Tui: non gavisuros existimem, tantum se pro conservando Imperio laborasse; quum videant, cui conservarint? Iterum de nova occasione laetandi loquor, qui de ipsa laetitia debueram, enim vero iam nunc gaudet Rudolphus I. pium se fortemque fuisse; Tibi fuit: Albertus se toties triumphasse, Tibi triumphavit: Maximilianus tot in unam Domum se Regna coniecisse; Tibi coniecit: Carolus eandem tot belli spoliis implevisse, quot Ara Capitolina coruscavit; Tibi implevit. rectius loquar. Te Frater eius FERDINANDUS, (agnoscis ingens Nomen:) Te Augustissimus Genitor tuus FERDINANDUS, (agnoscis non tantum magnum, sedet amabile Nomen:) FERDINANDUM SUUM, (agnoscimus nos saltem Maximum Nomen: scimus enim modestiam Tuam) sese totis impleverunt. Quod si aliqui censeant, de Te nihil scribi posse, quod de Proavis Tuis non sit dictum: fateantur vicissim, nihil de illis scriptum esse, quod de Te non possit dici quod in ipsis fulsit, in Maiestate Tuas resplendet, nomina rituque laudandi, non virtutes laudandorum mutantur Posteris non minus in
exemplum proponeris. Quibus modo monstratis a parentibus; ab iisdem monstrabere nepotibus Et nos, Inquient, spectavimus Auguralia Maximi Regis. sic se ferebat; sic oculos, sic manus, sic ora, omnis multitudo in veras effusa laudes, tunc primum metuit suae vitae fila rescindi; cum deterso squalore, inciperet de integro eius usu delectari flantitus ventis, gelidissimo Decembri, summa hyeme [Reg: hieme] , prae laetitia plures vix sensere frigus, quod omnium calerent affectus. nulla festiva, incendia per urbem, oculorum voluptas excitavit: sed sacer amoris ignis, in animis acclamantium arsit. Nullos Arcus triumphales insana substructio levavit in altum: tam IO Triumphe quisque spectator infremuit; cuius pectus, haud secus ac scenam et Theatrum, Tuis devotum laudibus impleveras. Illum Mensem in Fastos retulere. illum Diem vocabant Almum: illam lucem vere serenissimam neque de vultu vulgarium dumtaxat astrorum; sed de facie mitioris Iovis; sed ex intimis Solis praecordiis credidere decisam. Dicent alii: Haec responsa quondam FERDINANDUS III. dedit Oratoribus. ea de causa venerant,hoc Placito dimisit. stupuere. Legati, cum recesserant. Inter alia et istud Oraculum ab augusto eius ore defluxit. Idem, his modis Romanum Imperium censebat attollendum. Hunc locum strage rebellium nobilitavit: istum, quam late patet, campus sanguine hostili lavit. Populus, quam proceram ibi assurgere vides, ex illo succo nutritas, hos Victoriae ramos protrusit, erunt, qui mitem laudabunt in gremio Facis. largus in omnes, nemini praeter quam scelerato metuendus, quam benignum se exhibuit supplicibus! una eademque manu Phoebi Plectrum, et Iovis Sceptrum gessit.
Quanta vis fortunae ac scientiae capax, ut pulcerrimam [Reg: pulcherrimam] quamque divino ingenio hauserat; ita eruditum Chorum favoribus et exemplis animabat. Dignius hoc, o Caesar, ibit in saecula, et memorabitur venturis, quam si Oceani fines iunxisses pontibus, urbesque imposito nomine condidisses. Ac tametsi Maiores Tuos, vocantibus fatis et meritis, iam astra susceperunt: Te tamen non minus, ut vota Omnium Bonorum coronarunt nondum Electum; ita supra sidera ferunt adhuc mortalem. Immortalem nondum mallent si subtrahendus esses Mortalibus: qui Tuum spiritum hauriunt. Tua vita vivunt, Tuo fruuntur honore. Omnium una vox ac sensus est: ut, quem admodum summa virtute Templum Honoris a Romanis conditum, Rex Romanorum aperuisti; ita Iani Templum, felici manu claudas compositis bellis, quod Sperant: et aeternum vivas in regno, cuius non erit finis; quod Vovent.
STEPHANO FIRMIONI. IAm nunc praesensionibus te credam agi, FIRMIO Charissime [Reg: Carissime] . Vix enim domum secesseram, a Philomelae tuae cantu, cuius laudes in Lyricas meis querebaris omissas: cum literae Roma missae invitarunt, ut Philomelam D. Bona venturae, ad nostrae quoque Testudinis sonum deducerem. Quamquam inutilis paene iam et eneruis Citharae compages erat, gratificatus sum amicus. visaque est laudatissima silvarum Psaltria, etsi Seraphicis alis probe instructa, non refugisse tamen, etiam humilioris usu pennae, qualemcunque urgere volatum Oden suam S. D. Philomelam, hoc est, Dilectam inscripsit. Nisi cognatione nominum ex composito lusit: crediderit latentem in affini vocabule Philomelam facile deprehendi posse. Ipso certe decursu hoc unum agit, ut Philomelae cantum exprimat; et Philomelam, sive Dilectam suam (Animam) canorae Volucris imitationi intentam, mutuo amore Dei amantis inflammet. Nos universum Carmen, in certa membra tribuimus: horum argumento, Boethianis, ut plurimum, metris expresso quod Horatianis, paullo ante, plus satis indulseramus
Paraphrasis nostra modo pari passu cum S Doctore incedit; modo largius exundat, sententiam duntaxat secuta, impetu ulterius rapta. praesertim in Choris: quos affectibus Animae, in divina mysteria suspensae permittere placuit. Alicubi, Creationis, Incarnationis. Passionis veneranda nomina, prae fixi metris Tituli seruarunt. quia supervacaneum videbatur, in praecipuis Religionis nostrae Capitibus per morosas ineptaque Periphrases latinius nugari. Ad ultimum, Lyra depositae succedit Elegia: dum Philomelae vocem aemulari studet, Animae Beatae ab epistolis facta: Habes, STEPHANE, una eademque fidelia, nunc et tuae Philomelae depictum encomium: et, si maius audire vis; non quidem delicias in Columba Stellae; non argutias in Passere Catulli, non facundiam in Psittaco Melioris; habes tamen in descriptione minimae aviculae, maximi Doct. Ecclesiae pium Lusum; vitae insuper Christianae compendium; et exulis ad caelestem patriam aspirantis, dulce solatium. Vale.
BEATISSIMAE VIRGINI MARIAE DEI PARAE:
Columbae formosae in foraminibus petrae, habenti genas et vocem Turturis dulcem supra vocem Citharoedorum et Musicorum, hoc Opusculum de PHILOMELA ex mente Auctoris Sacrum esto.
O Delicata crispe Puer coma,
Qui melle plenas inter apes sedes:
Arguta dum sylvis et agris
Dulce ferit Philomela carmen:
Filo legendis floribus interim
Cessare nolis. Lilia cum rosis,
Alterna post myrtum ligustra.
Ut series sit amoena, misce.
Flos quintus album, flos decimus nigrum
Distinguat apto nexilis ordine.
In fine pallenteis [Reg: pallentes] recumbat
In violas Mariana nardus.
Formosa cinges tempora Virginis:
Quae, donec imples Serta, sinit comas
Decenter exemptas iocantis.
Arbitrio fluitare venti.
Quid iam moraris? vivere te negem
In vota lentum. Virgo tuam fidem
Expectat. o tandem, petitam
Necte meae Dominae Coronam.
PHILOMELA praevia temporis amoeni:
Qua recessum nuncias imbres atque coeni:
Dum mulcescis animos tuo cantu leni.
Ave prudentissima: ad me, quaeso, veni.
Veni, veni: mittam te,quo non possum ire.
Vt Amicum valcas cantu delinire;
Tollens eius tristia voce dulcis Lyrae.
Quem, heu, modo nescio verbis convenire.
O Quae per nemorum saltus, et amoena vireta,
Gratior una volas,
Huc, age, frondosi ludens in colle Theatri,
Huc, PHILOMELA, veni.
Huc ades. An resonat nemus? et iam plumae coram
Phosphore Veris ades!
Te veniente, nives fugiunt, et bruma recedit:
Tetrior [Reg: Taetrior] Annus abit.
Nunc, quoniam fugere nives, et bruma recessit,
Huc, PHILOMELA, veni.
Quem modo non possum tristis Captivus Amicum.
Exul [Reg: Exsul] adire Patrem:
Ipsa salutabis; nostrique vicaria voti,
Supplice voce canes.
Ingemit, Ah ! propera: moestumque dolorem:
Admodulata. leva.
Ergo pia suppleas meum imperfectum:
Salutando dulciter unicum DILECTUM.
Eique denuncies [Reg: denunties] : qualiter affectum
Sit cor meum iugiter eius ad aspectum.
I Siren, volucrum decus,
Silvarum Citharistria:
Nunc et nostra. Tua tamen
Istud pace peto. MEUM.
DILECTUM (rubet, et simul
Candet)sicubi videris:
Consuetam liquidis, precor,
Artem vocibus admove;
Inter pennigeras Avis
Facundissima filias.
Haec dices IUVENI DEO.
Te saluere iubet Tua.
Cum dices, Tua, Te: gemes.
Cum, saluere iubet: canes.
Quaerenti: quid agam; modis
Inflexae querimoniae
Narra: me Solymitidum
Vri Lampade virginum.
Flammis feruere pectora:
Qualeis [Reg: Quales] nec Siculae cinis
AEtnae sulphureus vomit.
Narra: succiduam genu
Sub malo requiescere.
Cor desideriis fluens,
In Sponsi faciem sui,
Absentis licet, igneas
Euibrare cupidines
Ah! si surdus, et immemor
Nostri, te minus audiat;
Navim quam scopulus maris.
Ah; si surgere languidus,
Vix reddat tetricum VALE.
Tentabis tamen omnia,
Nondum? me miseram!) volas?
Quod si quaerat aliquis: quare te elegi
Meum esse nuncium [Reg: nuntium] ? sciat, quia legi
Dete quaedam propria, quae Divinae Legi,
Ei optate munere, summo placent Regi.
Igitur Charissima [Reg: Carissima] . audi nunc attente:
Nam si cantus Volucris huius serues mente
Eius imitatio, Spiritu docente,
Te caelestem musicum faciet repente [(reading uncertain: unreadable)] ,
CUr te,fortasse rogabis,
Solam, Philomela, citarim.
Inquirere parce: ferendis
Vltro citroque per Orbem
Nostris es amoribus apta.
Ex mille volucribus una.
Tua vox, o Musa, placebat.
Placet ars et gratia. Caussae
Meriti geminantur honoris.
Non est Avis altera, nostrae
Quae sit magis aemula Mentis.
Docilis tu discere metrum
Summi super aethera Regis,
Aquilae studiosa Tonantis.
AUCTOR AD ANIMAM.
Age Mens humana: beatae
Cantus imitare Volucris.
Quae nunc es muta, nec Oden
Dignam potes edere caelo;
Fies divina Thalia.
De hac Ave legitur: quod cum deprehendit
Mortem sibi propriam; arborem ascendit:
Summoque Diluculo rostrum sursum tendit;
Diversisque cantibus totam se impendit.
Cantilenis dulcibus praevenit Auroram.
Sed cum dies rutilat circa primam horam:
Elevat praedulcius vocem insonoram:
In cantando nesciens pausam, sive moram.
Circa vero Tertiam quasi modum nescit.
Quia semper gaudium cordis eius crescit
Fere guttur rumpitur: sic vox in valescit.
Etque cantat altius, plus et inardescit.
Sed cum in Meridie, Sol est in fervore:
Tunc dirumpit viscera nimio clamore.
Oci, oci clamitat illa suo more.
Sicque sensu deficit cantus prae labore
Sic quassato organo huius Philomelae.
Rostro tamen palpirans fit exanguis paene.
Sed ad Nonam veniens moritur iam plene.
Cum totius corporis dirumpuntur venae.
LUsciniae moreis [Reg: mores] describimus. Haec, simul propinquain
Vaticinata necem, Citharae videt imminere finem:
Exsatianda prius cantu, parat occupare Fatum,
Nondum pura dies. cum iam vigil, adsitas [Reg: assitas] fluentis
Emicat in salices, aut mobile populi cacumen.
Hic sedet, et varias cata gutture temperat Camoenas:
Laetior auditis Aurora fit, Atthidemque laudat
Detergens lacrymas [Reg: lacrimas] , quas roscida sparserat per agros.
Laude sua capitur vocalis, et intumescit, Ales,
Iam crescente die. Nunquam tamen in loquacioreis [Reg: loquaciores]
Prona fluit numeros Polyhymnia, tot magistra vocum:
Quam, cum sol medium flagrantior igne scandit axem
Illa, nescio quos, crebro vocat impotenter hora.
Ocyus [Reg: Ocius] exclamans, huc ocyus, ocyus [Reg: ocius] venite.
Ocyus [Reg: Ocius] , advolita soror ocyus [Reg: ocius] , ocyus [Reg: ocius] , sorori.
Adriacum rapidis toties mare non tumet procellis
Nec folia arboribus, simul ingruit. Africus, moventur:
Multa suum quoties canit ocyus [Reg: ocius] , ocyus [Reg: ocius] que plorat.
At, ne displiceat crambe repetita, taedioque
Languescant aures, fastidia corriguntur arte,
Tristia nam miscet laetis, Elegosque Sapphicorum
Dulcibus alloquiis discriminat Insuper canoram
Et movet alternis (ea gratia) submovetque scenam
Iam retinet vocem: iam proiicit, affluensque rursum
Absorbet, carpitque melos. Moritura, nunc olores,
Nunc imitatur aquas prope littora lene murmuranteis [Reg: murmurantes]
Mox graviore sono pluviam secat, et tumultuatur
Tractibus,assurgitque ad summa, relabiturque sen sim
Vnica, ceu plures, sibi dulce negotium facessit.
Hoc opus, hic ludus. Nec ludere desinit, prius quam
Rumpatur pectus Quod saepius, occidente Phoebo,
Hesperus advertit, mortem miseratus innocentis.
Saepe etiam viridi si forte sub arbuto Choraules
AEmulus accinuit; certamine victa, laureatae
Incidit in chordas Testudinis, et suam sonanti
Infundens animam, meruit quoque funerata Lessum.
Ecce DILECTISSIMA: breviter audisti
Factum huius Volucris: sed si meministi:
Diximus iam primitus, quis cantus isti,
Mystice convenium legi IESU CHRISTI.
HEIC [Reg: HIC] ATTHIS GENITRIX ET FILIA CARMINUM QUIESCIT.
AUdis egregium, DULCISSIMA,
Facinus volantis SILVIAE?
Quale nec ipse suo Titanius
Ales sepulcro proferat.
Te signat, faciendo monens. Tibi
Praeludit hoc in funere.
Mystica, si nescis, celebrat sacra,
Tuoque DILECTO vacat.
O sequere: atque auso pro te mori
Aude vocata commori.
Restat, ut intelligo, esse Philomelam,
Animam virtutibus et amore plenam.
Qua,dum mente peragrat Patriam amoenam;
Satis delectabilem texit Cantilenam.
Ad augmentum etenim suae sanctae spei,
Quaedam dies mystica demonstratur ei,
Porro beneficia, quae de manu Dei
Homo consecutu est: sunt Horae Diei.
ORtu felix, patriaque domo,
Soror astrorum: non te pudeat
Parvae Volucris nomina ferre.
Quando relictis vallibus imis.
Vilique pigrae cespite glebae;
Ad summa volas, penetrasque Polos,
Et coelestis Solymae colleis [Reg: colles] :
Iure vocari Philomela potes.
Tunc multisono callida lepidum
Ruis ore melos tunc tu nulla
Saevi defies Ismara Regis.
Nullum plorans modularis Ityn,
Oblita trucis Virgo tyranni.
Incesta Caro cum blanditiis
Superata iacet frustra dirum
Vlulat Stygii carminis omen,
Inimica tuo noctua nido.
IESUM, recinis, quereris IESUM
Madet ipsa tamen melle querela.
Te DILECTO Spes certa ligat.
Cuius amores et facta libens
Memoras, ramo quocunque sedes;
Arbore Sanctae gavisa CRUCIS.
Mane,vel Diluculum, Hominis est status
In quo mirabiliter Homo est creatus.
Hora Prima, quando est Deus incarnatus.
Tertiane, dic spatium sui incolatus.
Sextam cum a perfidis voluit ligari,
Trahi, caedi, conspui, dire cruciari,
Crucifigi denique clavis terebrari:
Caputque sanctissimum spinis coronari.
Nonam dic, cum moritur; quando consummatus
Cursus est certaminis: quando superatus
Est omnia zabulus, et hinc conturbatus,
Vespera cum Christus est sepulturae datus.
QUid stellas numerare iuvat, quid regna, quid urbeis [Reg: urbes]
Ignoto sub sole iacenteis [Reg: iacentes] ?
Queis [Reg: Quibus] Homo concepit decisam e Numine lucem,
Vtilius numeraverit Horas
Prima refert tempus, Iudaeo more notanti,
Primaevo felicius auro:
Quo Patris aeterni natus bis caelibe partu
Humanos DEUS induit artus.
Tertia nobiscum viventis digerit annos,
Ac magno constantia Lustra,
Pastor orat, qui multa tulit. qui plurima fecit.
Propter oves sudavit, et alsit.
Sexta necem CHRISTI memorat, tragicosque dolores,
Et plus quam ferale theatrum.
Flagra, catena, faces, rubus, alea, lancea, clavi,
Crux, oculos terroribus implent.
Nona gemens, potuisse mori docet Immortalem,
In medio, pro Fure, latronum,
Tunc tamen intremuit tellus; tunc impulit Orcum
Turbatis Victoria claustris.
Vesper adest. dira de quercu tollite Funus,
Exesa sub rupe locandum.
Heu mihi! quam pauci redimunt venale cadaver!
Vix duo sunt. Ego iungar amicis,
Ibo comes, duplici fletu sparsura sepulcrum.
Imbre meo, lacrymis [Reg: lacrimis] que Sabaeis.
Diem istum ANIMA meditans in hortis,
Suae facit terminum spiritalis mortis:
Scandens Crucis arborem, in quae Leo fortis
Vicit adversarium, fractis leti portis,
Statim cordis organa sursum elevando,
Suum a diluculo cantum inchoando.
Laudat et glorificat Deum, replicando,
Sibi quam mirificus fuit hanc creando.
Pie, inquit, Conditor quando me creasti [Reg: creavisti] ,
Quam sit tua pietas larga, declarasti,
Nam consortem gloriae tuae cogit acti
Facere gratuite, gratis quam amasti.
O quam mira dignitas mihi est concessa!
Cum inago Domini mihi est impressa.
Sed crevisset amplius dignitas possessa.
Nisi iussum Domini fuisset transgressa.
Nam tu summa Charitas [Reg: Caritas] tibi cohaerere
Me volebas iugiter, sursumque habere
Dulce domicilium, tecumque manere.
Et me velut Filiam alere, docere,
Ex tunc disposueras, in id adunare
Caelicis agminibus, teque mihi dare.
Sed pro tanta gratia quid recompensare
Possum, prorsus nescio, nisi te amare.
ANima invisae pertaesa morae,
Tendit in hortum; properatque mori
Moriente Deo. Prius in cantum,
PHILOMELA, tuo more liquescit.
Igitur cursu medio Lunae,
Cum nox tacita volvitur umbra.
Consanguineae cornua Palmae
Scandit, Amori bene nota suo,
Namque ibi pandens brachia trunco,
Falsum vere straverat anguem.
Auditus ibi rugire leo
Super avulsae viscera praedae.
Rubicunda simul fulserit Eos:
Exorsa canit.
ANIMA.
Quis me tenuem
Gutture docuit variare sonum?
Liquidaeque dedit flumina vocis?
Quis. pro cithara, teretis colli
Tornavit ebur? nihil ante fui.
Aliquid nunc sum. Minor aetheriae
Spiritus aulae: Maior reliqua
Parte ferarum.
Dicite Volucres sociaeque meae:
Quis in hoc viridi posuit luco
Agilesque choros ducere iussit?
Tu dulce BONUM. Tu noster AMOR
Ex te radii, velut. Oceano,
Fluxere mei. Tibi debetur
Hoc Naturae geniale iubar,
Scriptaque primae lucis imago:
Ah! si nunquam turpata luto,
Nunquam tenebris mersa fuisset.
Me consortem thalami, servam,
Mensaeque tuae, cuius in usum
Cibus ipse venis; nimis impense
Dominus famula voce vocasti.
Et adhuc dubito? cedite Curae,
Segnisque pavor, nimiusque pudor.
Ipsae potius properate morae.
Venio, venio, DEUS, oblati
Adiura tori. pater immenso
Quamvis modicum pectus amori.
Depascenteis [Reg: Depascentes] vertar in ignes.
Eat in cineres iecur accensum.
Oculi, flammae; scintilla, comae;
Turea fiant taeda lacerti.
Flagret ut rutilans, NUPTA. cupressus.
Quini digiti, sint quinque faces:
Quibus ad Sponsum deducar amans
Utinam toto pectore iungar
Nihil amplexus dividat istos.
Nil se medium ponat utrique.
Praeter anhelam bene spirantis
Animam nardi fragret amomo
Violaeque coma, tener appressi
Halitus oris.
Unica suavitas, unica dulcedo:
Cordium amantium salutaris praedo.
Totum quidquid habeo, vel sum, tibi dedo.
Denique Depositum meum tibi credo.
Oci, cantat tale Cor, gaudens in pressura,
Dicens: quia dignum est, ut a Creatura
Diligatur Opifex talis mente pura.
Ei cum extiterit [Reg: exstiterit] de se tanta cura.
NEscio quid sentire iuvat!
Vnde est dulce palatum?
Mella cado quae promit apis,
Nulli cognita Florae?
Sponsus, IO, sonuisse mihi
Laeva visus ab aethra.
Ille favos roseisque liquens
Sparsit nubibus autum.
Gratus, io, cor praedo rapit,
Delectatque rapina.
Ablatum festivus Amor
Laeto versat in igni.
Siste gradum quo, Care, fugis
Spes et cura puellae?
Siste precor. quae Sponsa prius,
Iam vult serva vocari.
En: tradit sua, seque tibi,
Fallor: debit a reddit:
Depositum Dotemque meam
Credam tutius ulli?
Laetitiae, pro, quanta seges
Nostri Cordis in arvo
Crescit! Numen arat, Numen
Semen pingue ministrat.
Gaudia non minuent poenae:
Sed cum foenore crescent.
Magne opifex, sum cuius Opus
Rubra fictile terra:
Te Figulum, quem Vasa tremunt,
Supplex osculor Vrna.
Parva quidem, tua parva tamen,
O si messis odorae
Plena, palestini [Reg: Palaestini] que recens
Impleretur olivi!
Vt semper succensa flagret
Clari lampas amoris,
Illum non ego semper amem.
Qui me primus amavit!
Sic Mens hoc Diluculum transit meditando
Sed ad Primam transferens vocem exaltando,
Tempus acceptabile pie ruminando:
In quo venit Dominus carne se velando
Tune liquescit ANIMA tota per amorem,
Pavida considerans omnium Auctorem,
Vagientem Puerum, iuxta nostrum morem:
Et curare veterem velle se languorem.
ESse, non prodest. bene ni det esse,
Qui dedit nasci. Potiore semper
Munus acceptum melius fit usu.
Qui valet, vivit. Mala vita nulla est,
Improbos postquam digitos Adamus
Misit in Pomum; vetitoque denteis [Reg: dentes]
Noxius morsu stupefecit error:
Nempe praestabat, iacuisse rubra
Semper in gleba genus et parentem.
Ni Deus primae monumenta culpae
Mallet humano soluisse vultu.
Filius magni, sine matre, Patris.
Filius castae, sine patre, Matris.
Vt gradum lapsae stabiliret Evae;
Prodiit clausa Per e tenellae
Virginis alvo.
Quae, simul Phoebus face largiore
Imbuit campos, pepulitque noctem;
In sui nido meditatur horti;
Et canit totis PHILOMELA venis.
Haec pavens secum.
ANIMA.
Quid enim coegit
Orbis auctorem fieri, quod auctor
Fecit! infantem video Tonantem!
Ergo dignatur meus esse frater,
Stirpis Inventor! variatur ordo,
Lexque Naturae sine more versa.
Huc ades fausto pede curiosum
Vulgus, et rebus fatiare miris
Tempus, AEternum; spacio [Reg: spatio] que circum-
Scripsit immensum locus. Ecce maius
Circulo punctum, pharetraque telum.
Glareae grano minor est Olympus.
Cuncta qui fusis sepelivit undis.
Siccus inclamat Genitricis uber,
Clausit angusti mare ripa ventris:
Nec tamen toto tumuit profundo.
Qua patet Coelum, manus una stringit.
Vagit, horrendo solitus fragore
Imbrium foetas lacerare nubeis [Reg: nubes] .
Debilis Virtus tremit ante taurum.
Liberos olim validosque ad ictum
Fasciae molles cohibent lacertos.
Sulphur, in quinas iaculatus urbeis [Reg: urbes]
Ignis, in foeno stipulaque friget.
Mutus est, linguae faber eloquentis:
Floridi, nudus, reparator Anni.
Gaudium moeret: gemit ipse Risus.
Plorans ergo clamitat: o fons Pietatis!
Quis te pannis induit dirae paupertatis?
Tibi quis consuluit, si te dare gratis?
Nisi zelus vehemens, ardor Charitatis [Reg: Caritatis] .
Digne zelus vehemens est hic ardor dictus:
Cuius est dominio Rex coelorum victus.
Cuius sanctis vinculis captus, et constrictus,
Pauperis Infantuli pannis est amictus.
QUi MAXUME [Reg: MAXIME] PARVULE.
Indutum lacera syndone [Reg: sindone] viderit.
Singultabit, et ingemet.
Certe tu Pietas Ah! nimis impare
Clausit crudus AMOR casa,
Assuetum patriae sedis iaspidem,
Et currus premere aureos.
Sit caestu, gladioque, et iaculis Amor
Et luctamine fortior.
Eheu, quam minimum comis et aulicus!
Rus est; rus olet horridum.
Victrix Flamma tui, nec superabilis,
Quod nomen sibi vendicat?
Ardoris picei, turicremae facis,
An veri quoque fulminis?
Hoc aequale, reor, viribus. alterum
Quodcunque, est meritis minus:
Non admittet AMOR, laude superbiae.
Caelo par aliquis datur,
An terris domitor? subiugat omnia.
Cursus Rector Olympici,
Tot palmis validi roboris inclytus [Reg: inclutus]
Et manus dedit et pedes.
Infans, ecce, DEUS: more bidentium
Lino paupere stringitur.
Cum VERBIM sileat, quis poterit loqui
Panno iam tegitur rudi,
Qui vestit crocea cyclade sidera.
O praedulcis Parvule, Puer sine pari.
Felix, cui datum est, te nunc amplexari
Pedes manus lambere, flentem consolari.
Tuis in obsequiis iugiter morari.
Heu me! cur non licuit mihi demulcere,
Vagientem Parvulum, et cum flente flere.
Illos artus: teneros sinu confovere:
Eiusque cunabulis semper assidere.
Puto, pius Parvulus haec non ab horreret:
Imo more parvuli forsan arrideret.
Et flenti pauperculo, fletu condoleret:
Et peccanti facile venia faveret.
PARVULE Solis
Purior igni:
Pusio sudis
Clarior astris.
Christe rubenti
Pulcrior [Reg: Pulchrior] ostro.
PARVULE verna
Gratior aura:
Pusio miti
Dulcior uva.
Christe Britanno
Mollior agno.
Qui tua posset
Membra fovere,
Stringere palmas,
Ora tueri:
Binaque (vel si
Sit nimis, unum)
Basia furtim,
Vixque labellis
Carpere tactis:
Ille beatus.
Heu! neque nobis
Flere licebat,
Flente Puello!
PAUPERIS, eia,
Qui mihi fuluo
Carior auro.
Divitis, eia,
Magna libido est,
Sternere lectum:
Molliter, eia.
Molliter, eia.
Comere somnum:
Dulciter, eia.
Dulciter, eia.
Fundere cantum:
Suaviter, eia.
Suaviter, eia.
Forsitan aequa
Fronte serenus
Riserit infans:
Rideat, eia.
Meque Reorum
Protinus atro
Eximet albo.
Eximat, eia.
Decidet haerens
Sponte solutis
Culpa catenis,
Decidat, eia.
Decidat, eia.
Hoc mihi limo
Nictat ocello.
Nictet et eia
Liberet, eia.
Felix, qui tunc temporis Matri singulari,
Potuisset precibus ita famulari:
Vt in die sineret semel osculari
Suum dulcem Parvulum, eique iocari.
O quam libens balneum ei praeparassem [Reg: praeparavissem] ,
O quam libens humeris aquam apportassem.
In hoc libens Virgini semper ministrassem:
Pauperisque Parvuli pannulos lavassem.
UTinam, volente Fato,
In ista secla [Reg: saecula] natam
Aliud tulisset aevum:
Quo VIRGO parturivit,
Peperitque Virgo Natum,
Matris suae parentem.
Ego non procul stetissem
A Parvuli grabato;
Genitrice non vetante,
Blandita Pusioni.
Quoties in eius ora,
Et in rosas genarum,
Specie tamen modesta
Timentis involassem!
Licuisset osculari
Amabilem Puellum.
Licuisset et iocari
Iocante cum Puello.
Vigili nuces dedissem,
Quas educat Tarentum.
Nisi sponte dormiisset
Lactantis ad papillam:
Poteram perita blaeso
Cunas movere cantu:
Et utrumque tempus alto
Inebriare somno.
Genitrice provocante,
Mox balneum parassem:
Sed et istud ex recenti
Et puriore lympha.
Minimum fluenta limo
Turbata noluissem.
Folio arboris vel uno
Instrata respuissem.
Vbi bellus ille noster
Expergefactus Infans,
Iterum diem bibisset:
Tunc pupula reclusa
Ego Candidum lavissem:
Lavisset ipse Nigram.
Scelerum colore foedam
Lavisset ipse Mauram.
Sic affecta pia MENS sitit paupertatem,
Cibi parsimoniam, vestis vilitatem.
Labor ei vertitur in iucunditatem.
Vilem esse Seculi [Reg: Saeculi] dicit venustatem.
UT ego fulvae pondera gazae
Dives aggestis opibus reponam!
At Numen eget. generosa fluant
Vina lesboos mihi per canales!
Gelidamque bibat Numinis altrix,
Vnde lac factum genito ministret!
Men' Oebalio pota veneno
Ambiat vestis! Deus, ecce, nudus.
Cedrinis trabibus laqueata premam
Tecta: te, IESV, specus hospitalis,
Inter pecudes! ego cygnaeis [Reg: cycneis]
Incubom plumis! Age SPONSA mollem
Nitidi lectum linque cubilis.
Sponsus in caula iacet. ite nugae,
Quas pretiosas facit ambitio,
Luxus absumit. Mihi vita porro
Callosa placet. non aerumnas,
Non catenatos metuo dolores:
Hi mihi fuerint sola voluptas.
Ipse vertetur Labor in quietem.
Extra hoc stabulum quidquid video,
Sorde. An caelum rear esse nostro
Pulcrius [Reg: Pulchrius] antro? iudicet aether
Invidus, sed mi Puerum relinquat.
Ergo sic Infantiam Christi retexendo,
Horae Primae canticum Strenue canendo,
Transitum ad Tertiam facit, recolendo,
Quantum Christus passus est, Homines docendo.
Tunc cum fletu recitat illius labores,
Sitim, famem, frigora, astus et sudores,
Quae dignanter pertulit propter Peccatores:
Dum illorum voluit inno vare moreis [Reg: mores]
Mox amoris flatibus tota concremata:
Oci, oci clamitat Avis haec beata.
Mundo mori cupiens; cuius via lata:
Cui fatet Seculum [Reg: Saeculum] . Sic est delicata,
DUlcis cum tenero Sole Puertia
Creverat in radios viriles
Maturumque diem. qualis ab aureo
Purpurei fluit ore Maii.
Vernae ter decies deciderant rosae:
Spina tamen tibi, CHRISTE, mansit
Censorum rigido tristis aculeo.
Quo Solymae populos docentem
Sadoci furor, et frons Pharisaica,
Invidia subeunte, fixit.
Non centum ora loqui, ferrea non tuo;
Dicere vox poterit labores.
Num tardavit hyems [Reg: hiems] ? num sitis aut fames,
Noxque sacris vigilata curis?
Seu ventus pluvio flaret in aethere,
Bella ciens animosus Auster.
AEstas seu rapidis solibus ureret:
Pauperibus comitatus ibas,
Per nimbos glaciemque; ut male perditos
Erueres, reperire solers [Reg: sollers] .
Vltra non gemitum, non querulos pia
LUSCINIAE renet ira planctus.
ANIMA.
Heu, tanti fueras Isacium genus
Et soboles scelerata Iudae!
Defertis gregibus, debuit unica,
Sic, et Ovis scabiosa quaeri!
Hoc sumptu celeris prodigus aleae
Filius in patriam reduci!
Torrebat nimius te, miserabilis
SPONSE, calor. an amare nullis
Concessum et sapere est, ne super is quidem
O igitur faturae atque amantis
Nomen iam placeat dulcius, et mihi,
Ludibrium pretiosus Auctor
Detraxit titulo Numinis hoc opus,
Stulta, Deo praeeunte. dicar.
Posthac MUNDE vale: florida, sed via
Ad properam spaciosa [Reg: spatiosa] mortem.
Quas iactes citharas, delicias, opes:
Quando etiam tua tura foetent!
Clamas ergo Domine. dulcis praedicator,
Exulum [Reg: Exsulum] refugium, pauperum amator.
Qui es paenitentium pius consolator:
Post te debent currere Iustus et peccator.
Iusti quippe regula, vitae es doctrina:
Peccatorum spiculum, mira disciplina.
Fessis et debilibus efficax resina:
AEgris et languentibus potens medicinae.
CHRISTE, sexcentas, ut amere, caussas,
Et doteis [Reg: dotes] , stimulosque solus exples
Testor aeterni faculas Amoris.
Te praeter, nihil est amore dignum.
Melleus sacro fluit ore rivus,
Facundum quoties resolvis uber.
Obvius cunctis, facilisque adiri.
De quovis bene transiens mereris,
Exules [Reg: Exsules] tutam revocas in urbem.
Largiris patrias opes egenis.
Quosque damnarunt mala mens et error,
Mulces criminis ex pudore tristeis [Reg: tristes] .
Huic tuae pandis documenta vitae.
Et legem propria manu resignas.
Illius praefers pedibus lucernam.
Vt possint maculas lavare vultus,
Putius vitro speculum coruscas.
Fessis, ac rabido calore tostis,
Fixus ex alta Cruce spargis umbram.
Qualem vel platanus comante ramo,
Robur aestivi populata solis;
Vel malus riguis amica clivis,
Frondium flexu numerosa fundit,
Quae solatia [Reg: solacia] debili propinas!
Omnium praesens medicina, foedam
Pellis corpore febrium cohortem.
Te procul morbos abigente, claudi
Certant hinnuleis ferociores.
Irrigat caecos nova lux diemque,
Insuetum iuvat hos videre munus:
Munus et dantem reseratur auris.
Linguae vincula decidunt solutae.
Mutus auditur. potuitque forsan
(Ingrati scelus!) hunc calumniari,
Cuius attactu didicit loquelam:
Et colludere proditoris ori,
Primus in hoc Seculo [Reg: Saeculo] Charitatis [Reg: Caritatis] Scholam
Instaurasti, quaerere docens Dei solam
Gloriam: deponere gravem Mundi molam
Et sic posse perditam redhibere Stolam.
Sed hanc Stolam temere Mundus irridebat,
Spernens et annihilans, quidquid promittebat,
Tua vere Bonitas vices non reddebat:
Imo poenitentibus totum ignoscebat.
Quippe cui proprium erat misereri;
Diligi desiderans magis, quam timeri.
Sed verba, non verbera, praeferens, auster
Praeceptoris voluit more revereri.
Hoc in adulterio novit deprehensa:
Quam sit tua pietas scilicet immensa.
Magdalena sensit hoc; cum ei offensa.
Est dimissa: multiplex gratia impensa.
Et quid multa dicerem? quot sunt consecuti
Eius magisterium: a suis abluti
Vitiis sunt, moribus optimis imbuti,
Et ab hostis in vidi fraude fasti tutii,
Felix, cui licuit sub hoc Praeceptore,
Conversari iugiter: et ab eius ore
Mel caeleste sugere: cuius prae dulcore
Amarescunt catera: plena sunt faetore.
TAndem pulsis animi tenebris,
Micuit verae copia lucis.
Non ex alto vertice montis
Nebulaeque globo, geminae scriptos
Lapides Tabulae, sublime tonans
Trepidum nubes iacit in populum.
Sed in aprico colle Sionis
Data lex nobis. non a Servo,
Servire docens. Quin ipse palam
Libertatis DEUS assertor,
Placido vultu spectandus adest.
Quidquid mandat. spirat amorem,
Stimulat votis, instat flagris,
Ducit precibus, terrore trahit:
MORTALIS, AMA MORTALIS, AMA:
Toties, toties inculcat, AMA,
Supplice ritu cole Supremum,
Qui me genuit, qui te fecit.
Cur indigno vigilas operi
Assuete rotas, heu, servilis
Versare molae? ne te scelerum
Pondere curvus patiare premi.
Exue tristis iuga mancipii.
Et praesectae frusta lacernae.
Indue primam purgande stolam:
Qualem nitido candida texit
Stamine virtus.
Quamquam haec vitae praecepta dabas:
Tamen indocilis sprevit tantum
Fronte rebelli Turba Magistrum.
Attu ferulam, CHRISTE, minacem
Pius intentas parcente manu.
Si qui culpa rubuere sua;
Impune rubent neque vindictam
Sentit meritum tormenta nefas.
Testis MULIER turpiter ansa
Iura mariti violare tori:
A te miras scribente notas,
Postquam ex humili pulvere terrae
Caput erexti [Reg: erexisti] , libera dicta
Testis notae MAGDALIS orae;
In te liquido notior aestu,
Et fragrantis pyxide nardi.
Fama per Vrbem diffusa, mihi
Obfuit illi. simul ac pedibus
Astrata tuis, pudibunda, silens,
Veniam muta voce poposcit.
Sed tu interior miseram (quis enim
Alius) scite flere docebas:
Madidasque comis tergere plantas.
Femina clarum specimen magni
Dedit ingenii. quia vix poterat
Desperatis fidere rebus:
Vt ne tota caderet Caussa,
Corpus Domini Iudicis unxit.
Vngite plures. pulcrum [Reg: pulchrum] facinus
Interare licet. ridet ad ista
Munera Praetor, gaudetque capi.
Felix nimium: cuius ab imis
Eruta fibris crimina, veteri
Cessere loco: niveos contra
Animo moreis [Reg: mores] fixit Honestum.
Hunc nemo veret prope spectari,
Et ab infusi Numinis ore
Iuge fluenteis [Reg: fluentes] haurire favos.
Tali solus sapiet IESUS.
Caetera fel, et colocynthis, erunt.
Haec, et multa talia, dum MENS meditatur:
Ad reddendas gratias tone praeparatur.
Ad laudandum Dominum magis in flammatur,
Sicque HORAE TERTIAE, cantus terminatur.
Oci, oci, Anima clamat in hoc Statu:
Crebro fundens lacrymas [Reg: lacrimas] sub hoc incolatis.
Laudans et glorificans magno cum conata
Christum, qui tot pertulit suo pro reatu.
In hac hora Animae ebria videtur.
Sed circa MERIDIEM, calor cum augetur.
Vt amoris stimulis magis per foretur;
Mox ab illa PASSIO CHARISTI recensetur.
VItae nulla tuae pars, o amabilis
IESV, vacat miraculo
Quod secum recinit MENS pia millies,
Intenta semper Carmini,
Seu, lux punicea cum dubitabilis
Adhuc in unda fluctuat.
Seu, cum flammivomis provehitur rotis
Quadriga Solis altior:
Nunquam populea cessat in arbore
Arguta vox Aedonis.
In terram sed enim quum minimas polo
Vmbras iacit Meridies!
Quo Sponsum meminit tempore pendulum
Indormiisse stipiti.
Vae, quantos gemitus sollicitum ciet
Findente cor suspitio!
Tunc nescit, quid agat Ceu quatiat manu
Thyrsum, vagatur ebria.
Singultus cadit in verba trementia,
Interque rupta saepius.
ANIMA
Dilectumne Meum! num potuit capi!
Cur non in enseis [Reg: enses] irruo?
Damnatur nocuis cum nebulonibus.
Pro, qua corona cingitur!
At non fida satis cedite milites.
Mors non Amore fortior.
Vere, SPONSUS hic est SANGUINIS. en torum
Lentesce lignum funebre.
AUCTOR.
Has voceis [Reg: voces] ululans, hoc Epicedium
Luctante trudit spiritu.
Hiscens interea succutitur solum.
Doloris augmentum novi:
Iamque et saxa gemunt, petraque rumpitur
Scissis deorsum cautibus.
In ferruginea Sol tunica rubet,
Multum priori decolor.
Squallent, ceu magicis territa cantibus
Truncata Lunae cornua.
Maneis [Reg: Manes] , ut cumulent monstra metus, suos
Commota Tellus egerit.
Migravitne Dies, nec reditum parat!
Cuius pudore tangitur?
Quo Natura ruis? quis tua destruit
Turbo repente foedera?
Mundus stare negat, quo cecidit loco
Labantis Auctor mortuus.
Plorans ergo respicit AGNUM delicatum,
Agnum sine macula, spinis coronatum:
Lividum verberibus, clavis per foratum:
Per tot loca lateris fossa cruentatum
Tunc exclamat pia Mens Oci cum lamentis.
Oci, oci, miseram! quia meae Mentis
Turbat statum pallidus vultus morientis:
Et loquentes oculi in Cruce pendentis.
PRodite cavis orbibus undae:
Fluat ex toto lacryma [Reg: lacrima] vultu.
Etiam ferrum, Sipyloque rigens
In corde silex, liquefacta fluant.
Horrenda meum subit aspectum
Facies, nunquam sic visa prius!
Tristis, nimium tristis imago.
En: virginei velleris Agnus,
Animam mitem laniatus agit,
Ille, ille expers omnis maculae,
Maculis foedos eluit hircos.
In sceleratos sceleris purus
Incidit hosteis [Reg: hostes] . Aspice sertum.
Perfossa rubent tempora spinis,
Deus impacto verbere livet.
Clavisque manus, clavisque pedes,
Ad funestum conducta nefas,
Fodit Latii militis ira,
Me me miseram! cur parco genis,
Crinibus, ori? glaciene rigent
Desolatae lumina frontis?
Tandem tepidi currite rivi,
Vernasque nives addite Vestris.
Super Hebraeos spatietur agros
Animae tristi debitus humor.
Turbida fletu lamenta sonent.
Heu! cui tantum de te licuit,
Generis nostri dulcis AmatorI
Dirus quod non potuisset Arabs,
Non vellet equo Sarmata pastus:
Potuit, voluit peior utroque
Eadem Gens, quae tibi dilecta,
Inimica tibi.
En: ut medius pendet ab alto.
Mens obtutu stupefacta labat.
Non sustineo cernere flexae
Cervicis onus. lacero prona
Crine recumbit. color extinctus,
Decor occisus, purpura cessit:
Proque rosatum floribus, albent
In marmoreo violae vultu.
Lux oculorum, fracti soles,
Lugubre natant. imminet illis
Suus occasus Mihi vero, mihi
Imminet idem, noxque profunda.
Meus ille, meus moritur SPONSUS.
Moritur, per quem vivimus omnes.
Iterum atque iterum lamenta sonent.
Siccine decuerat, inquit te benignum
AGNUM, mortis exitum pati tam indignum,
Sed sic disposueras vincere Malignum:
Et hoc totum fastum est ob Amoris signum,
Haec amoris signa fune: et postrema primo
Copulans associat, summa figens imis
Monstrans ut sic moriens, animales nimis:
Dum te totum funderes tot apertis rimis
Tu amicus novus es, tu es novum mustum.
Sic te vocat Sapiens, et est satis iustum.
Totus enim Filius reddent dulcem gustum,
Fundens carnis dolium, licet vas venustum.
AT non sic decuit mori
Agnum, siderei gregis
Campos per Solymos ducem.
O crudelis Amor! tuo
Instinctu voluit capi.
Ac perferre necem. tuo
Tinxit imperio trucis
Cultros Invidiae cruor.
Aram cum Crucis arduae
Insons imbuit Hostia.
DILEXIT NIMIS. hoc reus
Solo nomine caeditur.
Quam miris AMOR omnia
Astringens socias modis!
Summis ima, bonis malos,
Sonteis innocuis, feros
Mansuetis, nigra candidis.
Cum Iusto ferit impius,
Agnus quae moriens suo
Sanxit foedera sanguine.
Quis diffidere iam velit?
Firmae pacis ab intimo
Testes pectore profluunt.
Tralucentibus undique
Rimae visceribus patent.
Clauso fit latici via.
Nullo nobilius botri
Vinum truditur ubere,
O IESVM bibe musteum,
Mens quae cunque sitis, bibe.
Rumpit Carnis eburneum
Felix copia dolium.
Tantis signis Poenitens monitus iam credat:
Quod praecordialiter CHRISTUS ei se dat.
Icta signa recolam, ne me Satan laedat.
Nam peccati rabiem nihil ita sedat.
Ista signa recolens. Oci, oci clamo.
Dulcis IESU querulor, quod te minus amo,
Stringi tamen cupio Disciplinae clamo:
Sicut pro me captus es Charitatis [Reg: Caritatis] hamo.
Quantum hamum Charitas tibi praesentavit!
Mori cum pro homine te sollicitavit.
Sed et esca placida hamum occupavit:
Cum lucrari animas te per hoc monstravit.
Te quidem aculeus hami non latebat:
Sed illius punctio te non deterrebat.
Imo hunc impetere tibi complacebat,
Quia desiderium esca attrahebat.
ET dubitamus adhuc timidi tot credere signis!
Non plura Moses edidit,
Cui stetit unda maris.
Nudatis disclusa patent praecordia costis:
Arcana Sol introspicit.
Et dubitamus adhuc!
Non ego sic. volitans divinum amplectar asylum:
Ne praeda saevo vulturi
Dilaceranda cadam.
Oti blanda quies, dulcedo nobilis oti,
Recepta Cordis angulo
Mens PHILOMELA canit.
O site, IESU, magis et magis: ah, quid amarem!
Quamvis periculosa res
Iam sit, amare nimis.
Ut taceam insidias. Tu certe captus es hamo,
Piscator hunc tetenderat
Ingeniosus Amor:
Me tacitis captam praefigens fraudibus escam.
Mordere, mors certissima,
Ipsaque pestis orat.
Illecebras posuere Animae tibi, CHRISTE, guloso,
Qui mitis Agnus ambulas:
Quando natas, lupus es.
Sed nec inescatum te mors appensa latebat:
Interritum nec lubrici
Detinuere doli.
Hausisti secreta sciens ac vincula liber.
Tanto placebat letifer
Hamus amore mei,
Ergo pro me misera, quam tu dilexisti,
Mortis in aculeum sciens invegisti:
Cum te Patri victimam sanctam obtulisti:
Et in tuo sanguine sordidam lavisti,
Quis miretur igitur, pro te si suspiro:
Iuncta sine meritis tam zelanti viro,
Nam affectum alit is meum modo miro:
Pro me vitam finiens exitu tam diro.
Vere, iam non debeo tantum suspirare:
Imo iuxta verbum Iob crines lacerare.
In caverna lateris nidulum parare:
It extremum spiritum illic exbalare.
ERgo nocuit tibi dirus AMOR:
Nimium blandus, nimiumque ferox
In tua, IESU, fata tyrannus!
Ego vilis, inops, rea furtorum
Dignaque laqueo. Tu deprensae
Aliena volens delicta luis.
Ego mortalis: sed tu moreris,
Toto Leti pondere pressus.
Cadis irato victima Patri,
Potius, potius mihi parsuro;
Quam quem Sapiens uterus Mentis
Genuit similem, genuitque parem.
Huius thermis ego sanguineis,
Indigna, fui digna lavari:
Sum tota tamen!
Te te vigili suspiro face:
Vacuum noctu dum lustro torum.
In te gemitus non inventum
Lacrymae [Reg: Lacrimae] que calent. ah! debueram
CRUCIS in duro quaerere lecto.
Hic NOSTER eras: oblite tui.
Memor usque mei. Refer o saltem
Ingrata vices. sed sero nimis:
Iaculor moesto pectore vota,
Non ignotos aditura viros.
Mea meta, DEUS: cui meta fui
Dulce vibranti vulnus amoris:
Qui praevalida tamen ipse iacet
Modo confixus cuspide mortis.
Vtinam tecum, SPONSE, perempta,
Et Romulidum graviore manu,
Dum tu nulla, caesa fuissem!
Eheu! quorsum desiderii
Plangor inanis? cessant ne manus
Incompositos vellere crineis [Reg: crines] ?
Sulca meritas miseranda genas.
Irrue scopulis, conscende rogum.
Mergere rapidis male sana fretis.
Nisi DILECTI tumulo malis
Mortua iungi.
Adsto vivi funeris instar,
Verum nimis, ah, ante cadaver!
Vbi thesaurus, mea vita latet.
Video rigidis sentibus horrens,
Dignum serto meliore, caput,
Video plagas quinque rubenteis [Reg: rubentes] .
Hiat in medio vulnus apertum.
Fluit inde cruor permistus aqua.
Quamvis totis viribus actam,
Tamen erumpens, non sine sonitu,
Calidi largus sanguinis imber
Reppulit hastam.
Video, video lateris nidum:
In quo recubans moriar, moriar.
Plane, nisi moriar, tecum non quiescam:
Oci, oci clamitans, numquam conticescam.
Ab hoc desiderio vere non tepescam:
Quantumcunque Seculo [Reg: Saeculo] propter hoc vilescam.
Tunc, ut demens clamitat; veniant lanistae,
Qui affigant miseram CRUCI tuae, CHRISTE
Erit enim exitus mihi dulcis iste:
Si amplectar moriens propriis ulnis te.
ADhuc superstes dego: nec possum moti!
Hoc quae profana vis vetat?
At non quiescam, donec, obtenta nece,
Meo quiescam in pulvere.
Insana credar, atque vilescam, licet.
Et totus Orbis rideat:
Cupio molestas lucis invisae mihi
Ferro moras abrumpere.
Lux cessit, occumbente CHRISTO publica;
Privata, non est dignior.
Moriamur. Vmbris et sepulcris audias
Locum daturis funeri.
Vbi sunt secures, torua lictorum cohors?
Morantur arma stringere!
Veniant in unum mille tortores caput:
Corpusque configant Cruci.
Amplectar ulnis memet amplexum prius,
Quid posset esse dulcius?
Vere sic, non aliter, rabies doloris,
Qua Cor meum singulis terebratur horis,
Deliniri poterit: nisi tu dulcoris.
Fons abundans, medicus mei sis doloris,
Plane dulcis medicus es, qui nunquam pungis:
Sed a corde vitium leniter emungis.
Nam quos tibi firmiter per amorem iungis;
Tuis charismatibus eos semper ungis.
Heu! quam damnabiliter Mundus est caecatus:
Qui cun. sit ab hostibus dire vulneratus,
Hunc declinat Medicum, cum adsit paratus,
Languido aperiens suum dulce latus.
QUis mei sedet rabiem doloris?
Ille pervasit penitus medullas,
Ille ceu pecten, vel acuta dentis
Serra discindit, terebratque pectus.
Turbido curse dolor iste motu
Vertit in flammas volucres camini!
Namque grassatur: velut in vepreto
Ignis incensus, corylisque circum
Pastus, ardenteis [Reg: ardentes] rotat ire sulcos.
Quod magis miror, lacrymis [Reg: lacrimis] fovetur;
Crescit affusis alit unda bustum.
Estne spes aegro super ulla cordi?
SPONSE, tu FONS es. scatebra salutis
Irriga venas: et hiantis aestum
Vulneris, sparsa moderare lympha.
SPONSE: tu fama celebrem GALENUM
Vincis, et quosvis titulos medentum.
Caeteri falsa specie, dolores
Corporis, pellunt alio dolore.
Lene tu tractas, animique morbum
Lene demulces; sed abire cogis.
Vina suffusam domitura tabem,
Teque permisces oleo recenti:
Durus in solam SAMARITA Mortem.
Heu! tamen nullo pretiosus ostro,
Publicas Regum graderis per aulas,
Pauperis plerumque comes cateruae,
Vilis ignotus. vagus exul [Reg: exsul] erras.
Incolae Mundi, tenebris, et atra
Nocte merguntur nihil aestimaris.
Carius vendit leve sulphuratum
Verpus, et bulbos, et adesa pruna.
In foro pluris fit agyrta Maurus!
Siquis Orcini saniem cerebri,
Aut strigum plumas, Magicique laudat
Ore mendaci vitra plena fumi.
Balsamum caeli, proprias Beatae
Insulae merceis [Reg: merces] , radios honestae
Lucis ac vireis homo talpa spernit.
Plaga non terret decumana caecum:
Saepe delectat cupidum perire.
Vtque festinet petulans sub umbras,
Hostis in ferrum ruit, et cruento
Saucius telo, sua Fata quaerit,
Ac fugit vitam licet ipse promptam
Offeras artem, laterisque nudi
Hos in effusum medicamen usus:
Respuit purum sceleratus haustum.
Et malo parcens, metuit valere.
Nulla sic urget miseros veneni
Vis: ut insanum cruciat volentem
Blanda voluptas.
Morbus hic, nullis, Amor et libido,
Tollitur herbis.
Heu cur beneficia CHRISTI PASSIONIS,
Pones te memoriter Homo non reponis?
Per hanc enim rupti sunt laquei praedonis:
Per hanc CHRISTUS maximis teditavit [Reg: taeditavit] bonis,
Suo quippe corpore languidum te pavit:
Quem in suo sanguine gratis balneavit.
Demum suum dulce Cor tibi denudavit:
Vt sic innotesceret, quantum te amavit.
O quam dulce balneum, esca quam suavis!
Qua sumenti digne fit Paradisi clavis.
Est ei. quem efficis [(transcriber); sic: eficis] , nullus labor gravis.
Licet sis fastidio cordibus ignavis.
Corignavum siquidem minime perpendit:
Ad quid CHRISTUS optimum suum Cor ostendit,
Super alas positum Crucis: nec attendit,
Quot reclinatorii vices hoc praetendit.
NOndum ingrati pigra Terrigenae
Otia linquunt. nondum ex oculis
Squamae nebulis cecidere pares.
Resides animos sopor altus habet:
Et adhuc tristis caligo gravat.
Nam quis acerbae praelia mortis,
Fortiter ipsi certata DEO.
Secum memori mente revoluit?
Quotus in CHRISTI rapitur laudeis [Reg: laudes] ,
Orisque tubam et pectoris efflat?
Quotus infernae portenta Domus
Capta trahenti, Paeana canit?
Ille nocenteis [Reg: nocentes] victor Averni
Rupit laqueos, et dispositas
A Tartareo praedone plagas,
Ille sepulcro liber, in auras
Debellato prodiit hoste,
Cinctus spoliis: sparsitque sui
Larga per Orbem dona triumphi.
Sed et ante necem. nonne vocatos
Epulo grandi pavit amicos!
Ipsemet in quo structor et hospes
Dignatur edi: similisque suo
Convivanti ponitur esca.
Quamquam haud ideo refugos Titan
Avertit equos: visaque pavens
Dape non solita, iubar attonitum
Parat Eoo mergere ponto.
Hunc nempe cibum, non crudelis
Impetus irae; sed suasit Amor,
Invenit Amor; sed coxit Amor.
Vt coenet Amor.
Illius idem stimulis actus,
Tibi, Mortalis, Martis ab utero
In nativa labe iacenti,
Quale lavacrum sanguine mista [Reg: mixta]
Calefecit aqua! nudat lateris
Penetrale sacrum, sparsosque favis
Pectore toto proflat amores
Quisquamne pari stantia sumptu
Balnea vidit? nectar in ullo
Gula symposio dulcius hausit!
Properent omnes, quibus arrigitur
Pretiosa sitis, fretiosa fames,
Si digna tamen. dabitur mensis
Grata remotis visere Tempe.
Nemus Elysium pandet amoeni
Septa recessus. Tu modo mappae
Epulans stratae succute quadram,
Supposta latet gemmea Clavis.
Hac, Caelicolum sorte licebit
Aperire seram nobilis Horti,
Vbi divino turgida musto
Nova Dilecti vinea fragrat.
Totus ab una fluit AUTUMNUS
Mellifer uva. cui gutta sapit,
Bibit immensum sobrius aequor.
Lux continuo iucunda subit,
Redeunt vires: taedia cessant.
Verno sanguis flore coruscat.
Venae flamma saliente micant.
Infidus, iners, sceleratus Homo.
Tamen haec pedibus munera calcat:
Velut insano percitus oestro,
Aut Lethaeo gurgite potus.
Heu, virgineis foeda racemis
Labrusca Cypri; dulcique mero
Putris stagni praefertur aqua!
Talem populi Regumque capax
Vrceus haurit. neque sentinam
Libare sat est. Stygias pleno
Concita vento navigat undas
Furiosa sitis.
Quoquo ruimus, Mortale genus:
Si cui nondum cornea fibra est:
Neque damnoso plena veterno
Tempora torpent;age, quae temere
Spernunt alii: dispice, quo sint
Parta labore.
Hominis caussa, tormenta DEUS
Tulit, humano graviora metu
Leviora, Dei contemptor Homo,
Caussaque sui, ferre recusat.
Qua S. Bona ventura, toto hoc Opusculo, sparsim Pbilomela suae ingerit: Auctor, hoc loco, in unius collecta faciem Scenae, utpote Lectoris affectibus ciendis magis idonea proponenda putavit.
Hoc ARGENTO vaeniit ille.
Cuius primo Caput ex auro,
Nullam poscens fronde coronam,
Ipsum semet tale coronat.
Paucis nummis merx tanta stetit!
Claris FACIBUS Iudaea cohors
Dum vult tenebras pelleren noctis:
Tenebras mentis duplices spissis
Nubibus auxit.
Duo concurrunt, aspice, vultus.
Se se MORS et VITA salutant.
Atra Diei Nox dicit, Ave.
GLADII dominum fugisse scio,
Postquam Malcho messuit aurem.
Poterat vili parcere seuo,
Sic parsurus forte Magistro.
Nam dum trunco reddit capiti
Decus abscissum; Medicus capitur.
Nocet ingratis prodesse, nocet.
Torti FUNES, nexa CATENA.
Libertatis vinxere Ducem:
Vt perpetui pedicis leti
Homicidia nocens liber abiret.
Vultus hilari luce decori
CATAPHRACTA genas PALMA cecidit.
Rectius omneis [Reg: omnes] , impure. tua
Facies plagas, leno, tulisset.
Stupeant caeli fulcra, COLAMNAE:
Vester ad istam loris Opifex
Caesus, et ulmis, tremuit molem:
Duplicique rubens, Sanguinis inde,
Inde pudoris vulnere, nudus
Tulit innumeros crepitu densae
Grandinis ictus. secuere flagra
Niveum corpus: donec totum
Cruor effusus nimium caro
Tinxerat ostro.
FAtui probrum, CARBASUS ALBA:
Risus lixae, PURPURA MENDAX;
Domini vestes, mystica signa,
Saluete mei. Tibi cedit ebur
Sectum elephanto candente recens.
Tibi cervicem minio pictam
Rosa submittit. non mentitus
Color albus erat. decet Insontem.
At non decuit, ruber attrito
Murice pannus, Proavis clarum
De Iessaea stirpe Nepotem.
At non decuit sordida Regem.
Nec tam soliti sanguine piscis,
Quam tincta suo Lana ferentis.
At non decuit Purpura Tyrii
Ficta coloris: qui Sidonem,
Totamque Tyrum, non ficta loquens,
Veniae facilis, tibi Bethsaida,
Mota Iudex praetulit urna.
HOc, quale vides, pressit Regem
DIADEMA tuum, fulget acutus
Vtrinque lapis, ferus in mediis
Sentibus istas reperit gemmas
Lictor, et alto vulnere fixit,
En: ut radiant, rhamnus iaspis,
Paliurus onyx, spina smaragdus!
Tanto posthac verius omneis [Reg: omnes] ,
Homo, divitias, regnaque Mundi
Opulenta, potes dicere Spinas.
HOc maioris Salomone fuit
SCEPTRUM, an, sceptri vilis imago!
Catulus Iudae, Pupulus nequam,
Cessa: nihil hoc agis invento,
Quod te puduit dicere verum,
Loqueris facto, facis ignarus.
CHRISTUM, Regem vesane negas:
Tamen agnoscis, signoque tuum,
Licet indignans esse fateris.
Fragilis Regni fragile est Sceptrum,
Quale palustris praebet arundo.
Dic, te stabili sedisse Throno:
Quem captivam mox post Solymam,
Fregit Latia Roma securi.
GALLUS cecinit. PETRE, negasti.
Hinc ex oculis flumina manant,
Gemitusque truces cordis amari.
Multi exemplo periere tuo:
Multis lacrymas [Reg: lacrimas] concede tuas.
Pauci exemplo sapuere tuo:
Nullis flendi tanta libido est.
Sic lavisti, PILATE, manus!
Desine turpem purgare metum.
Animum nitida maculas lympha.
Non re Tyberis [Reg: Tiberis] , qui Caesareo
Nomine tumidus, pavidum caeco
Terruit aestu: von Oceanus
Immane patens eluet umquam.
Super affiso gurgite roto.
Dire lepidus Praeses, eundem
Absoluis aqua, sanguine damnas,
Ad vota reum. Caetera vano,
Hoc te solum es Iudice iusto,
Verus testis, praetor iniquus.
Ergo nocuis traditur insons!
Nullius erat melior Caussa:
Nullaque peius decisa fuit!
OCcurrentis Domini faciem,
Iam letali tabe madentem,
Hoc extersit femina PEPLO:
Alio lacrymas [Reg: lacrimas] tersura suas.
Stirps, Adamidae, generosa, DEUM
Vestra pictum spectate manu.
Talem sudor puluere mistus
Dedit effigiem Territa Mater
Ex qua Natum tam bene potuit
Nescire suum, quam scire suum.
Ah, quae species, quis vultus erat!
Cum servilis grave supplicii
Extra portam gestaret onus:
Simul oppressis poneret humeris,
Gestandus eo. Per, tat eunti
Dura viarum, datur ista quies!
TRabe sub querna, calcibus icti
Cecidere solo! quos prae Pario
Marmore quondam laudare PEDES
Sponsa solebas impulsa quibus,
Velut a vento, Terra movetur:
Et concussus nutat Olympus.
CLAVI fixas tenuere manus;
Sidera doctas errabunda
Instar volucris versare pilae.
AUctor vitae, titulum mortis
Fert, ecce, suae, Si, quia Rex est
Iudaeorum, moritur quisquam:
Ante tribunal Gentis Hebraeae,
Etiam vitio dabitur, nasci.
Iam debuerant ergo sepulcrum
Ipsae Infantis fieri cunae.
Furor herodis, qui Nazarenum
Voluit Puerum tollere ferro;
Non exaequat, Pharisaee, tuum.
Iustius huius fuit, et media
Vix parte, nefas tu quippe virum
Illa perimis perfide caussa:
Propter quam non vivere tantum.
Sed et in solio vivere dignus.
Et morte tua servandus erat.
Quae te, quae te lustrabit aqua,
Flamma piabit, sacrifica sacrum
Supra saxum mactanda cohors?
Vah, Pontifices quos culpa iuva
Non nisi summa rabie nullam
Habitura parem, discorsque sibi.
Ex quo primus nocuit latro;
Magis hac una caede nocentes,
Quam sint omnes caede nocentes
Saltem Ludens Homo disce, Deum
Esse in pretio. prostat avaris.
Cupidus Lucri, non audito
More Satelles, spirantis adhuc
Quamquam renueis rapit exuvias.
Supra TUNICAM: sed quid tanta
Opus est inter damna referre
Etiam vesteis [Reg: vestes] ? quando insontis
Super et vitam, ludente manu
ALEA IACTA EST.
Unde Isaciae tigridis animus
Subito mitis? moribunda, viden,
Aliquis sicci proluit ora!
Fallor? an uvam praebet agrestem!
Heu triste nefas? praebet acetum.
Viridem quisquis porgere cannam
Ausus es. utinam fias potus
Pincerna tui, totumque bibas.
Sitiens, merito respuit haustum.
Non quod amarus:sed, quod amaro
Dantis ab animo, rabidae virus
Duxerat anguis, felque draconum.
LANCEA, nulli prius accessum
Expugnavit tremebunda latus.
Adytum templo sanctius ipso,
Secretas Dei manifesta patent.
Arx iam nulla est munita satis.
Ipsum caelum rapiunt fures:
Ipsi subeunt astra latrones.
SCALA Patiens non indiguit:
Crucis optatum supra thalamum
Quatuor clavis affixus humi.
Mox sublatus stipes in altum
Vna secum et membra levabat.
Vbi Mosaicus, veluti serpens,
Falsusque Reus veros, inter,
Medius caeli, medius terrae,
Iungens imis summa, pependit.
Tibi, si nescis, assecla CHRISTI.
Scala relicta est: ut, iners avium
Quoniam plumas Natura negat;
Huc pedetentim ascendere possis:
Votoque necis propiore frui.
CHO. I. Imus ad ipsum stare cacumen?
An, quod vereor, Meta salutis
Pigros terret nimis alta pedes?
Quo praecessit tramite Ductor,
Pudet ergo sequi!
Hominem potuit Numen amare.
Certe, non est oculatus Amor.
CHO. II. Amor auxilii vidit egentem.
Nemo minus est caecus Amore.
CHO. I. Homo dilectus sprevit Amantem.
Tenuis res est, et vilis, Amor.
CHO. II. Amor ingratum coget amare.
Dulcis vis est, et suavis, Amor.
CHO. I. DEVS occubuit perdite amando:
Quis iam fortem credat Amorem?
CHO. II. Deus iratus cessit Amori!
Nemo fortis, praeter Amorem.
CHO. I. Odit nullo dignus amore.
Nulli posthac fidere possis.
CHO. II. Odio iusto dignus, amatur.
Nullus pst hac inimicus erit.
CHO. I. Homo fastidit Nummen amare.
Ah! cur donum accepit amandi?
CHO. II. Nolit, velit, invitus amabit.
Nihil inveniet pulcrius [Reg: pulchrius] illo.
CHO. I. Miserum, turpem Numen amavit.
Nescio, quo iam nomine possit
Dici vere, Sapiens et Amans.
CHO. II. Desiste loqui. quae monstra sonas?
Pudet efferi [(reading uncertain: unreadable)] barbara verba.
Stridore pias feriunt aureis.
Quatit emotam tonitru mentem.
Trepidos fulmen perculit artus.
Coma diriguit fronte relicta.
Salsus manat corpore sudor.
Torpent spisso sanguine venae.
Hoc reclinat orium, quoties monstratur
Pie MENTI, toties ei glutinatur.
Sicut et accipiter totus inescatur
Super carnem rubeam: per quam revocatur.
CHO. I. Melius, melius, PHILOMELA, canis,
Dilecta Deo: tibi Dilectum
Amplexa Deum.
CHO. II. Melius, melius, PHILOMELA, gemis
Affusa Cruci: tibi dilectam
Amplexa Crucem. Quoties nidum.
Seu quadrifidum sponsi thalamum
Erecta vides: flebile toties
Iteras carmen. dans maerenteis [Reg: maerentes]
Per colla modos. Lamenta iuvant.
Apud extincti iuvat exequias
Vsque morari, ceu penna tenax
Eluctari nequeat viscum.
Iuvat alliso lambere rostro:
Siquis ligno sanguis adhaesit.
CHO. I. Qualis volitans eminus Aquila,
Forte cadaver speculata rubrum:
Ocyor [Reg: Ocior] Euro praedator adest,
Caedis obesae conscius ales.
CHO. II. Citius, citius, PHILOMELA voles.
Ad stillantis vulnera IESU.
Post hac clamat ANIMA, quasi dementata.
O reclinatorium, Caro cruentata.
Per tot loca propter me. Cur non vulnerata
Tecum sum? dum moreris, non sum colligata:
Licet tamen misera istud sit negatum,
Mihi quidem eligam novum cruciatum
Gemitum videlicet, iugemque ploratum:
Donet Mundi deseram gravem incolatum.
CErtus iam veteri credo Paroemiae:
AMENS, OMNIS AMANS. QUIS QUIS AMAT, FURIT.
Sit praeter solitum, licet,
Haec insania dulcior:
Tamen est insania: nec se
Trepido Mens continet aestu.
Audite: qualeis [Reg: quales] ore confuso sonos,
Ignara rerum fundat ad pedem Arboris.
Cantum biformem variat: et nunc gaudiis
Interpolatum scindit, Hymenaeum sonans:
Nunc moesta lessum torquet in suspiria.
Ceu stranguletur. multiplex, reor, premit
Animum procella: non inundat unius
Vultum ferocem mota tempestas maris.
Collectus imum turbo subvertit vadum.
Se numerat ipse luctus, et gestit sibi
Divisus ex tot comparari partibus.
Flet, ridet, ululat ? terret, exultat [Reg: exsultat] , gemit.
Quis credat unam? peragit haec imposui suas.
Hiulca ructat et resorbet carmina.
Neque sic canenda. sensa quis tot explicet:
Sibi triste soli querula permiscet chaos,
Illumne Tuum potuisse mori!
Et te desistere coeptis;
Me propter sulcata flagello
Terga rubent, scapulaeque virgis.
Cruor ex lacero corpore finxit,
Velut infusus liquor ex cribro,
Si tibi Sanguis inest, quem ferro affundere possis,
O misera:
I morere, et tantis Dilecti sumptibus emptam
Redde animam.
Debita quis mihi Fata negat?
Qua merui rea vivere culpa!!
Me quicunque peremeris volentem,
Servanti facies idem, tyranne.
Sterne, feri, macta: capit omnia vulnera corpus.
Sive vincis, sive solvis:ve
Sive caedis, sive parcis:
Ipsa mihi mea poena fiam.
Donec ero luteo carcere clausa:
Fletus Dolorque lance iusta divident
Fixa molestae tempora vitae.
Post hac dulcis Anima, plus et plus fervescent:
Sensu toto deficit, corpore tabescens.
Tam vix loqui sufficit: sed affectu crescens,
Suo lecto decubat, utpote languescens.
Nocteis [Reg: Noctes] atque dies talibus exigit
Indefessa modis. Has querimonias
Augentem, et fremitu cum miserabili
Luctantem, reperit Stella binominis.
Seu, cum sera rubens imperat oria:
Seu, cum mane redux otia dissipat,
Non parcus dolor est: se satiat malis.
Vultus triste riget, cereus alpici.
Si passu tacito, cum posuit caput,
Accedas propius; vivere iam neges.
Tam calthae similis, dissimilis rosae,
Sic immota iacet.
Assurgitne iterum? vel metuit nihil
Talis, vel metuit forsitan omnia.
Male sana quo Puella
Fugis incitata gressu?
Cohibe tumultuosum
Animi furentis aestum.
Qualis rotata buxus
Circumsonante loro;
It huc et huc, in orbem:
Perditque mille gyros,
Spondam lassa petit, debilis heic [Reg: hic] , toro
Incumbens vigili, membra recolligit.
O felix: solitae ni subeant faces;
Notam ni repetant Taediferi domum.
Quae tortere iecur coeperit, integro
Non est Oceano flamma domabilis.
Ergo dulcis gutturis organo quassato,
Lingua tantum palpitat sonitu sublato:
Sed pro verbis pia MENS fletu compensate.
Lamentatur Dominum corde sauciato.
Sic languenti siquidem nil, nisi plorare
Libet, et satagere. corde suspirare.
Suos enim oculos nescit revocare
A CHRISTI vulneribus, aut cor separare.
Sic est autem animus illius illectus:
Quasi ei prasens sit moriens DILECTUS.
Et a CRUCE minime retrahit aspectus.
Qui a ibi oculus, ubi est affectat.
FAllorne? an sonitum non procul audio?
Rursum mota Lyrae fila supervolat.
Vix exorsa ramen, deficit illico.
Odae praecipites mentis abortiunt:
Lamenta in medio gutture palpitant.
Linguae trunca noto verba dehiscere.
Cum CHRISTUM cuperet dicere, flebilis
ISTUM, dixit, amo caetera proluit
Singultus. sequitur triste silentium.
Nec, cum nubila dispellere nititur,
Aut risum simulat; dissimulat mala.
Instant sollicitis iurgia gaudiis.
Quamvis caesariem fingat idoneam!
Perfrictasque genas tergat, et Indiae
Circumdet nitidis colla monilibus;
Mimum prodit Amor. larua notabilis
Bellatrix facies, signa novissima
Homescentis adhuc retinet [(transcriber); sic: rettinet] Iridis.
A Christo nequeunt, irrevocabiles,
Aversas oculi flectere palpebras.
Absentem videt. absentis imagine
Impressa fruitur. Garrula, cui furis,
Raucis ingeminans nomina vocibus:
Absenti loqueris Caelum habitat Tuus.
Hinc responsa petas- illa nihil. Crucem
Infelix piceis apprimit osculis.
Gemitus, suspiria, lacrymae [Reg: lacrimae] , lacryma [Reg: lacrima] , lamenta,
Sibi sunt deliciae. cibus, alimenta.
Quibus nova MARTYR est interim intenta.
Sic suo martyrio praebet incrementa.
In hoc statu respuit, quidquid est terrenum:
Mundique solatium reputat venenum.
Sed ad NONAM veniens, moritur ad plenum:
Cum amoris impetus carnis rumpit frenum,
Nam cum, CONSUMMATUM est, recolit, clamasse
HORA NONA Dominum, et sic exspirasse.
Quasi simul moriens clamat, penetrasse
Vocem istam suum Cor, atque lacerasse.
NOn est conditio peior, amantium.
Quorum coena, fames; ambrosia, est sitis,
Vinum, si quod amant, fletibus innatat,
Ducitque ex oculis tristibus alveum.
Instaurare mero nuper inutile
Corpus iussa, scyphum forte poposcerat.
Crescentem spacio [Reg: spatio] ventris ianthini,
Plenum porrigimus frigore massico.
Illa autem aspiciens, nescio quem, cadum.
Defixamque truci lumine spongiam:
Effuso penitus munere Liberi.
Implevit phialam roscida lacrymis [Reg: lacrimis] ,
Impletamque bibit. qualiter unico
Raptim fusa trahat caecuba spiritu
Miles, sub calido fidete torridus.
Hos amens latices, hunc liquidum salem
Potatura, suas Delicias vocat?
Motatura, suas Delicias vocat?
Eheu! conditio tristis Amantium.
Quis iuvabit moesta virgo,
Grande vulnus quis levabit?
Si manum medentis horres,
Quis tibi medebitur?
Martyr es: sed sponte mira
Martyrum tormenta quaeris.
Si placer crudele votum:
Quis tibi medebitur.?
Sic doles, ut te dolere.
Semper optes: atque morbo
Pabulum perenne praebes.
Quis tibi medebitur?
Quidquid offert alma Tellus,
Mollis Vnda, purus Aer:
Fronte spernis irretorta.
Quis tibi medebitur?
Mellis imber, lactis uber.
Spuma vini, flos amomi,
Fel videntur et venenum.
Quis tibi medebitur?
At ecce rursum languido erepit gradu,
Vultumque firmat. praebet alternis Amor
Adimitque vireis [Reg: vires] . mox relapsuram solo
Comites tenebunt, Quando paullatim dies
Moribunda cedit, quaeque morienti Deo
Funesta luxit Hora : vertigo caput,
Mentemque pronus consciam quatit tremor.
Vbi namque Sponsi spectat extinctum sui
Vitale sidus, cupit et ipsa extinguiet,
Oditque lucem : qua duos meminit simul
Obiiste Soles. ac si in aure tinniant
Suprema vocis intonatae murmura:
Mea quoque Vita, clamat, exacta est : mea
Quoque Mors propinqua restat in terris nihil.
Vt versat oculos, utque discordi face
Rorat cruentos frontis orbeis [Reg: orbes] in Crucem!
Et acumen Hastae tractat, et clavum extrahit?
An, ut osculetur? pectus imo ut transigat.
Prohibete vulnus rursus in terram labat.
Hoc est. quod toties mihi
Praesagus cecinit timor.
Intractabilis, effera
Res est, et violens, AMOR.
Blando fulmine fervidus:
Graiis Ignibus efficax.
Divinus quoque fortior.
Non ludos agit et iocos.
Toto Numine serius,
Flectit mollia pollice,
Frangit dura tricuspide.
Sed prosternit, ut erigat.
Non est mortua, Virgines,
Vestris iuncta Sodalibus.
Dormit. Cor tenuis patens
Oris laxat anhelitus.
Pulmo naribus integer
Miteis [Reg: Mites] ducit Etesias.
Ite ferre languenti
Amore, sellam.
Ite, floribus refectam
Fulcite vernis.
Dulcis Autumni caducis
Stipate malis.
Inter nexilis ubera
Myrrhae fasciculus fragret,
Ferre tandem impotens iaculum tam forte?
Moritur, ut dictum est, sed felici morte.
Nam panduntur protinus ei caeli portae:
Dignam ut intelligas se Sanctorum sorte.
REQUIEM pro Anima tali non cantamus.
Imo est INTROITUS MISSAE. GAUDEAMUS.
Quia si pro. Martyre Deum exoramus:
Vt Decretum loquitur, Sancto derogamus.
Eia dulcis ANIMA, eia dulcis rosa,
Lilium convallium, gemma pretiosa:
Cui carnis faeditas extitit exosa:
Felix tuus exitus, morsque pretiosa.
Felix, quae iam frueris requie cupita,
Inter Sponsi brachia dulciter sopita:
Eiusque spiritui firmiter unita.
Ab eodem percipis oscula mellita.
Iam quiescunt oculi: cessant aquae ductus,
Nam aperte percipis spei tuae fructus.
Quia per quem Seculi [Reg: Saeculi] evasisti fluctus:
Tuos inter oscula consolatur luctus.
Dic, die dulcis ANIMA, ad quid ultra fleres:
Habes caeli gaudium tecum, cur lugeres:
Nam solus est omnia, cui tu adhaeres.
Et, si velles amplius, certe non haberes.
Nunc amet, qua non amavit:quaque amavit, nunc amet.
Impotens cruenta ferre MENS A moris spicula;
Currit illa, currit instar fixa cervi saucii:
Cuius haeret acta tergo canna venatoria.
Vt sitim desiderato fonte ponat igneam:
Per vepreta per fruteta fertur atque retia.
Donec ad scaturientem lassus undam concidat
Nunc ametque non amavit: quaeque amavit, nunc amet.
MENS anhela cordis aestu. sic doler iucundius.
Illi nam furore dulci laesa fert arundinem:
Nec potest arcere flammam, nec mederi vulneri
Plaga ludibunda saevit:fax perurit viscera.
Ergo virae sica tendit ad perennis flumina:
Sed citata, fonte viso quem requirit, occubat.
Nunc amet. quae non amavit: quaque amavit, nunc amet,
Dulce votum, aegrata mora est, occubando viere.
Deserenti VASA TERRAE porta coeli panditur:
Vt sciat se regis esse VAS HONORIS aureum,
Multiplex corona Divum laeta prodit obviam:
Quos salutat gratulanteis [Reg: gratulantes] ore iam sororio.
Hi sororem consalutant, et ferunt ad aethera.
Nunc amet, quae non amavit, quaeque amavit, nunc amet,
Funus istud, funerali nemo deflet tibia.
Vna vox est, Gaudeamus, una vox, sed plurium.
Vrbs, Senatus, Ara, Templum, Gaudeamus, personant.
Praeficae procul facessunt, atque tristes Naeniae [Reg: Neniae] .
Martyrem licet rogare:non licet pro Martyre.
Certa res, et fama Sacri testis est Oraculi
Nunc amet, quae non amavit:quaeque amavit, nunc amet.
Crescit inter verba plausus, infremunt encomia.
Virgo gemma nominatur, orbe toto dignior.
Flos rosarum, rosque florum lilium convallium.
Candidum quod nulla turpi noxa tactu polluit.
Nullus oris inquinavit pestilentis halitus.
Prosperis beata mors est concolor natalibus.
Nunc amet, quae non amavit quaeque amavit, nunc amet.
Ter quaterque Virgo felix Pacis in tentorio,
Casta summi Sponsa Regis in cubile duceris
Stella lucet, serta fragrant: laetus Hymen accinit.
Sponsa dormi tendit, ecce, Sponsus ipse brachia.
Myrrheum formosa, suge te foventis spiritum,
Balsamo fluent capilli:melle manant oscula.
Nunc amet, quae non amavit:quaeque amavit, nunc amet,
Iam quiescit. grata mulcent post labores otia.
Ex amore quae profusis innatarunt lacrymis [Reg: lacrimis] ,
Clausa succo dulciore somnus ungit lumina.
Vva floret, spes cupitae non fefellit vineae.
Inter undas fluctuanteis [Reg: fluctuantes] , cuius usa est anchora,
Littorali cincta serto sentit et solatium.
Nunc amet, quae non amavit:quaeque amavit, nunc amet,
Sponsa ride:cur in istis moesta fleres gaudiis?
Servit uni, cuncta gyro quidquid astra continent.
Mira quaeque, pulcra [Reg: pulchra] , blanda, delicata mollia,
Sparsit in te liberali plena cornu Copia.
Nil, quod optes, est relictum quodque possis quaerere,
Quem tenes innixa collo, vota vincit omnia.
Sed iam metrum finio:ne sim taediosus.
Nam si vellem scribere, quam deliciosus
Sit hic status Animae, quamque gloriosus:
A malignis dicerer fallax et mendosus.
Quidquid tamen alii dicunt, Frater chare [Reg: care] :
Istum novum Martyrum libens imitare.
Cumque talis fueris, Christum deprecare,
Vt te cantus Martyrum doce at cantare.
Frequentemus canticum istud, Soror pia:
Ne nos frangat taedio vitae huius via.
Nam laetantem Animam in hac melodia.
Post hanc vitam suscipit IESUS et MARIA
Ergo, SOROR, tuum cor ita citharizet:
Se baptizet lacrymis [Reg: lacrimis] , planctis martyricet:
Christe totis viribus sic nunc organizet;
Vt cum Christo postea semper solemnizet:
Tunc cessabunt gemitus et planctus dolorum
Cum adiuncta fueris choris Angelorum.
Nam cantando transies ad caelestem chorum.
Nupta felicissimo Regi seculorum [Reg: saeculorum] .
LIttera, quam PROCNE lapsam mirata per auras
Cernis; ab aetheriis mittitur ista plagis.
Si potes impressum cerae cognoscere nomen:
Candida felicis signa sororis habes.
Vtilis ad notos scriptam dimissa tabellam
Saepe Columba tulit: fert PHILOMELA modo.
Sed tu Cecropii peraratum Stemma parentis,
Et Pandionias quaerere parce notas.
Vsa fui nivei notis insignibus AGNI,
Cuius ab irriguo funditur ore dies.
Agnus dat titulos, et nomen, et omnia nobis,
Agni purpureo sanguine penna madet.
Hinc apices rubros caelestis Epistola monstrat:
Infuscat calamum sepia nulla meum.
Perlege quocunque est forsan legisse iuvabit;
Et cupies nostras visere prompta domos.
Cum simul a terris nos ala repen te levaret:
Par votum (memini) non utriusque fuit.
Oppida gaudebas viridi praeponere silvae,
Me patulum caveis anteferente nemus.
Vt tamen in caelo succedunt omnia votis:
Sic quoque concordant omnia vota sibi.
Sive velis intra muros, seu degere ruri:
Alliciet forma gratus aterque locus.
Aurea consurgunt, iactantque palatia culmen:
Auratas turres gemmeus ornat apex.
Moenia byrillo nituntur, iaspide tecta
Caelatae solido stant adamante fores,
Quasque trabes volitans et tignos, vere reverso
Quaeris, ut aedifices, suppeditabit ebur.
Si videas: spernes habitata mapalia Mundi
Altior, et dices: sordida Terra vale.
Nempe tuae quid sunt, nisi nidus hirundinis, urbes?
Nomin is offendor tacta pudore mei.
More avium luteas, Homines suspenditis arces:
Vile lutum, vestra est regia, vilis humus.
Non tamen idcirco, Superum quia videris aulam,
Non etiam silvas arvaque nostra probes.
Sunt horti nobis, et in hortis omnia rident,
Fonte fluens, leni murmure, lympha salit:
Perque tot areolas, quot stellas Luna reducit,
Spargitur, innumeris currere visa viis.
Plurima ramosas extendit populus umbras:
Nec procul a vitreis sibilat alnus aquis.
Vivimus hic turae foliis non abditus auceps,
Non latet ad nostrum fistula facta sonum.
Pax inter socias sunt cum Phoenice Palumbes;
Ludicra non metuit Spinulus arma Gruis.
Int ntes [(reading uncertain: unreadable)] Aquilae nulli fera bella minantur:
Cum Merulis placidos ducis Alauda choros
Quotquot Aves ludunt, cantum prius atque probandos
Arbitrio mores supposuere meo.
Est aliquid, Progne nemus istud posse mereri:
Pulsa fuit culpa non Avis una sua.
Corvus abest, upupaeque et prae do Milvius ater,
Noctuaque, et nimio Passer amore salax.
Nec te garrulitas aliis odiosa iuvaret:
Excuset vitium ni Philomela tuum.
Ipse adeo Cygnus [Reg: Cycnus] nostris arcetur ab Oris
Nam tremulam vocem iam morientis habet
Perpetuae gaudens iucundo munere vitae
Vivida sidereus carmina Coetus amat,
Sed tu cara veni. quamvis dos maxima desit,
Nec dederint Musae dulcius ore loqui;
Arte tuas astuque meo supplebo Camoenas.
Quod soror, hoc ipso iam toleranda venis.
Ah, quoties terras cogit te vertere bruma:
Vt ver invenias hospes ubique novum!
Nos crocus et nardus, semperque Favonius afflant.
Nescimus, quid sint frigora quidve gelu.
Certa manet sedes, non est mutare necessum.
Ocyus [Reg: Ocius] ad Caeli limen, HIRUNDO, vola.
An modo te volucrem pudet esse, et scindere ventos?
O utinam pudeat sortis utramque suae
O pereat, qui nos plumis vestire poeta,
Ludibrio falsi nominis, ausus erat.
Exue confictam nunc, si sapis, exue formam,
Non decet humanum mobilis ala genus.
Sis ea, quae fueras magno Pandione nata
Vxor ab Ismario cum peterere proco.
Ipsa quoque abieci pridem mendacia vatum:
Cumque homo sim, frusta garrula credo ravis.
Scilicet in Manes retinet ni Fabula iuris
Libera plebeios effugit umbra iocos.
Ex tot figmentis mihi vox tantum modo mansit:
Caetera sum mulier, sed PHILOMELA VOCOR.
Iamque alias quatio sublimis in aethere pennas.
Mens volat, et secum corpus ad astra levat
Aligerae, quae sit novies distincta, Iuventae,
Non ramen alitibus sum sociata feris.
Vix avis impletura manum dicamur Athenis
Dum tamen in Caelo pulcra [Reg: pulchra] puella vocer.
Et vocor, et placeo, repetique implumis amantem:
Nuptaque lum Regi filia rege sata.
Si quaeris nomen; CHRISTUM se nominat Unctus;
Si formam; facies nulla serena magis.
Lumina lacte madent, frontisque est lata voluptas:
Et nitet incenso nigra colore coma,
Largus fundit opes ritu torrentis Iberi:
Quippe manus Hermi divite lavit aqua.
Quo sedet in solio, terris est maius Achivis.
Chrysolithis totum fulguras ingenuis.
Quid PROCNE, conferre potes, quid patria duri
Coniugis, aeterna conglaciata nive?
Te miseram Regio septem subiecta trioni,
Verius exilii nomine digna, tenet.
Sceptra geris Scythiae: quod nec ramen ipsa negabis,
Barbara terra tua est, barbara terra tua est.
Finibus Ausoniis latro, pulsusque Pelasgis,
In Scythiam semper missus adulter erat.
Sontes intrusos memoro? parit impia plures.
Instar multorum Tereus esse potest.
Heu, fuge crudelis feralia claustra Tyranni.
Nonne tibi nocuit Thracia, nonne mihi?
Thracia: continuis praesens ubi caedibus hostis
Pascitur, et toto tempore saevit hyems [Reg: hiems] .
Horret et infestus rigidis Aquilonibus aer,
Et levat infaustam stiria sola sitim.
In nostram secede nemus, quod lilia cingunt,
Quod Zephyrus violis sepiit atque rosis.
Intus pampineis vites in collibus ardent:
Si placet, uva cadit; si petis, alba ruber.
Stant immortales radiato vertice cedri:
Legitimi taedas pinus amoris alit.
Virgineae lauri. myrtusque uxoria fragrant:
Et palmae, forti praetereunte, strepunt.
Sessuris sese platanus, surgentibus offert
Malus, et in gremium mitia poma iacit.
Omnia si numerans percurrere gaudia vellem:
Culparer Graia scribere vana fide.
Pauca tamen narro. possem tibi plura referre.
Caetera versiculis clausa duobus erunt,
Crescit odora seges: sudant opobalsama truncis:
Prata fluunt oleo: nectare ripa tumet.
Forte roges: quae me subito Fortuna beatit:
Vnde favens croceis fulserit aura rotis.
Opportuna DEUM flexi, precibusque negantem
Cedere, mollivi fletibus uda meis.
At ne displicitus faciei naevus inesset,
Sparsimus hyssopo, diluimusque sale.
Questa putabar Ityn cultro deflere peremptum:
Sed flevi culpas tunc miseranda meas.
Vbera tundebant pugni: violentior unguis
Ora scidit, plagis erubuere genae.
O, quoties inter scopulos, praeruptaque saxa,
Exegi noctes planctibus atque dies!
O, quoties dixi: nisi me meus aspicit ignis,
Protinus emoriens hac tumulabor humo.
Audiit: atque suae solatus Martyris aestum,
Destitit optati spe cruciare tori.
Cessarunt gemitus posito velamine nigro,
Laetior ex illo tempore sumpta roga est.
Venimus ad thalamum soror o gratare sorori,
Exemplo felix Sponsa futura meo.
Sed cave, ne macula tuus offen datur Amator,
Ille oculos, toto corpore. Lyncis habet.
Illacrymare [Reg: Ilacrimare] malis, laesa pietate, peractis.
Non Natum Mater, crimina plange tua:
Detestate truces animos, caenamque Marito
Appositam, coctum, viscera Patris, Ityn.
Purga turpe nefas. calida, ter mane, cruentum,
Vespere ter, plorans ablue corpus aqua.
Mox eris electri stillantis ab arbore flamma
Lucidior, nivibus candidiorque tuis.
Tunc IESUS, tunc quae genuit pulcherrima Iesu,
Casta propinabunt oscula mille tibi.
Qualibus et quot, io, tune deliciis languesces!
O quibus, o quantis ebria laetitiis!
Auditura sonum Sponsi dignantis amare:
Lectulus en flor et: rumpe, Decora, morae;
Transiit acris hyems [Reg: hiems] : abiit lacrymabilis [Reg: lacrimabilis] imber,
Surge, columbinae mentis Amica veni.
Turturis in nostro vox est audita cubili.
Tu mea DILECTA ES, tu SPECIOSA mea.
Respondebis ad haec tenero liquefacta calore:
Te video, mea lux te video, et teneo!
Inveni tandem quem diligo: nec dimittam.
CANDIDE, tu meus es, tu, RUBICUNDE, meus.
Ille suae Sponsae titulos it erabit et ignes:
Tu mea DILECTA es, tu SPECIOSA mea.
Tuque tui Sponsi repetes complexibus haerens:
CANDIDE, tu meus es, tu, RUBICUNDE, meus.
Fallor: an arcano motu praesagio certa?
Certa reor: nam qui scribere iussit AMOR:
Dexter, et arridens idem confidere iussit.
Illius haec etiam est Litera ducta mann.
Vt lepidus Puer est; modo se scribentis et ipse
Inseruit digitis, composuitque notas:
Et modo surreptam mutavit arundie pennam
Telaque substituit sanguine tincta suo
Cum votis claudenda foret iam Charta supremis,
Et me sollicitam cerneret esse tui:
Anxia quid dubitas? strictim mihi dixit in aurem:
PROCNE convenient et PHILOMELA simul.
Stent haec vota precor. non interrupta sequatur
Omen, et eventum spes habitura suum.
Iamque vale: felix, quoties legis ultima verba,
Si studeas propior semper adesse mihi.
Comiti in Gottshee et Wels, Domino in Schon et Seiffenberg, Equiti Velleris Aurei: Supremoque Camerario Ducatus Carniolae et Marchiae Wandalorum [Reg: Vandalorum] , S. CAES: MAIEST [Abbr.: ?] CONSILIARIO Intimo, et Consiliario: Nec non Roman: Hungariaeque ac Bohemiae Regis, Supremo Aulae Praefecto. Supremoque Camerario.
QUOD votum Alexandri Magni fuit, Optantis a Scriptore celebrari, qualem nactus fuerat Achilles: ego, mutato voti genere felicius mihi evenisse arbitrabor, assecutus, ut, quae scripsi, legantur a Principe; qualem optare paene immodica cupiditas; impetrare,
etiam invidia videri potest. Ut ut sit; praesentem Tragoediam, CELSISSIME PRINCEPS WEICHARDE, ad te direxit fama nominis tui; ut auderet alienae humanitatis praesidio verecundiam suam superare. Excubat ad fores Palatii quae situra molles aditus nec tamen ante petit admitti ad osculum manus; quam eius originem, mores, indolem formam, habitum incessumque ex me cognoveris. Vate Sulmonensi teste, Omne genus scripti gravitate Tragoedia vincens, altissimi sanguinis et antiquissimi Poema est. Inter Conditores ac Maiores suos numerat Euripidem, AEschylum, Sophoclem: Duosque Senecas, unicumque Lucanum nata Athenis, educata Cordubae, Romae, ad huius staturae magnitudinem perducta. Ex novem Musis, ordine Quintam nomine Melpomenen, officii sui Praesidem agnoscit, ac velut matrem veneratur. Melpomene autem Dea, si quae ulla in Helicone, Apollini dilecta est, tantum non ante Daphnen. Alto passu cothurnata inter sorores incedit, corpore procero, et ad omnem magnificentiam facto. vultus ei nec tetricus, nec mollis. serena tamen ac matronalis pulcritudo virgineam faciem miscet, grandes oculi, supercilia densa: acies oculorum argute vivida: magis tamen truculenta quam blanda. pupilla siquidem et eius volubilis stella aliquo modo fulgurat, ac intuentes, praesertim indoctos, ferit. lubricos aspectus nec patitur, nec facit maiestatis suae memor, et conscia. vestitus illi operosus et insignis: supra muliebrem cultum militariter etiam horridus. quippe et paludamento et cristata casside praefulget; nec mutat unquam [Reg: umquam] . Varium autem ac discolorem habitum Tragoediis suis pro
Argumenti varietate concedit. Soli inter Musas hasta permittitur, tanquam Palladis aemulae: nec non clypeus, cuius vastos umbo vomit aureus ignes. Quod miremur, in illo foedissimum animal, hircum insculptum gestat. neque hoc sibi dedecori ducit, quando et in AEgide Minervae, monstrum longe deformius, caput Medusae praesectum spectatur. Nimirum Deae Symbolis utuntur, non vitiis, sed in vitia pugnantibus sive hircus praemium olim fuerit Tragoedorum, quod Horatius innuit: Carmine qui Tragico vilem certavit ob hircum. sive, quod alii malunt, ut facundius coram populo furerent, vino ex hircinis utribus propinato, mentem per commenta Poetica praecipitatam prius efferarint; insultuum divinorum tanto patientiorem factam. Hanc ergo Pieridem tristium Theatrorum ludis praesidere ci edidit Antiquitas. Quod de Fama quidam cecinit: Ipsa quid in coelo rerum, pelagoque geratur, Et tellure, videt, totumque inquirit in Orbem, In coelo quidem aetherio nil lugubre. advertit tamen, si Luna cum Sole luctatur, si Cometa novus coronatis capitibus diem dicit: si flammatae acies in aete concurrunt: Si mediis ardent in nubibus hastae continuo Vranie consulitur, num terrifica praesagiat, olim in Scenam producenda. Quoties Regnorum Comitia, fluctuantibus consiliis, velutin aestuario fervent; cum Liberalia, Nuptiae, Symposia noctem in diem vertunt; adest per suos Legatos:speculatur, notat, quae sui fori sunt, hoc est, dira et moesta, lamentis digna. verum tamen cum vili plebe ac ligonibus nihil negotii habet. potentioris Fortunae Sceptra ponderat; illustria Heroum duntaxat et Heroidum, facta ac Fata discutit. Quem in usum
creditur in variis Orbis partibus plures Historicos disponere, qui tristes rerum exitus et inertiae Sortis ludibria literis mandent, quid enim aliud agunt Franciscus Rossetus Parisiis in Gallia; Norinbergae in Germania Georgius Philippus Harsdorfferus, viri clarissimi, dum tam diligenter ac scite exemplis Tragicis colligendis animum intendunt. Equidem huic Divae a manibus, calamis atque secretioribus consiliis constituti mihi esse videntur, ut in promptu habeat exhibenda Mortalibus mira ostenta. non mehercule, ut carpat, insultet, exprobret. neque enim pascitur miseriis aliorum: sedin propatulo ponit aliena pericula, Calamitates ostro tinctas; Posteris monumentum, viventibus documentum. Ecce, hac Parnassia [Reg: Parnasia] Gubernatrice gloriatur Tragoedia, et ipsa quoque non multum a Praeside sua abludens, habitu, forma, moribus. Oculi caesii: vultus ex rubore subniger. labia magna, sonora vox: quam cuique affectui attemperare novit. capillis modo defluentibus squalida, cum luget: modo in nodum acu crinali collectis, cum gaudet. utitur plurimum tunica recincta, plerumque pulli coloris quem interior purpura fortius accendit. observatum est, ex confutis siparii segmentis saepe totum ornatum Virginis stare. Caeterum duabus gaudet Sororibus, diversi utcunque moris. altera ferocum feminarum infortunatos exitus et facinora non vulgaria excipit. altera tyrannorum crudelitate immanium barbara facta repraesentat. prior AEgyptum, Scythiam, Phasin, Euphratem, Tybrim [Reg: Tibrim] , Thamesim, Sequannam iam olim perlustravit, solita
inter Maenades bacchari, rotare thyrsum, decurrere iugis montium, insanientis specie. nonnumquam visa est in sepulcra se abdere, bustis egredi, spargere cineres, animare calvas. artificio suo reducit Iasonis Medeam, Thesei Phaedram, Clytemnestram Atridae, Antonii Cleopatram. Prodire cogit Octavias, Poppaeas, Fredegundes, Rosimundas, Clothildes. refert: quomodo haec formosa monstra ferro, venenis, fraudibus, incendiis, libidine memorabilem saevitiam exercuerint. Posterior libentius habitat in Coesarum Regumque palatiis, solers [Reg: sollers] indagatrix profanae vetustatis, Persicae in primis Romanaeque et Graecae. Tiberi funestos dies Neronis ebrias noctes perspectissimas habet. Adstitit lugubri cenae: quum sarmenticii homines, sulphure ac pice fumantes, loco taedarum ad mensam, trabeato fidicini praelucerent. hodieque monstrat Caligulae venefici cistas, Domitiani trepidantis phengiten, saevientis pugio, nem. Haec vidit Herculem, Iunonis intemperie, furentem: eundem in Oetaeo rogo exsultantem. Haec Iocastam et Nedipodem suis cubilibus. extraxit. haec Thyestaeis epulis ultrix assedit quin et si quid diritatis fortasse nostri Seculi [Reg: Saeculi] horror procreat, vulturum more cadaver eminus odorata statim advolat. Fuit Lutetiae. Henrici II: Henrici III. Henrici IV. Fata spectans. Fuit Egrae: quum laniena foedavit Liberi patris orgia; et humanus sanguis effusus commisto [Reg: commixto] vino in pocula rediit Fuit Londini, quum diadematum Caroli I caput Varuaxiana securi praecisum est. Iam vero quidquid cognati cruoris Othomannica Porta effudit; ingenti poculo collectum circumfert; et in tempore iterum
per theatra dispergit. ostentat acinaces, tiaras: quorum fluentes fasciae iam texere vertices, mox colla strinxere. Item solutis arcubus mirabiles chordas protendit, hodie iaculanti, cras iugulanti idoneas, Turcico ritu. Utraque Tragoediae species turbido vultu, acri vigore luminum, agitatis horrore comis spirat odiosum aliquid: ipso tamen adhuc tumultu et pompa non displiciturae. superbe obambulant: crebrius mutant vestigia. irascuntur, audent, amant omnia vehementer. ut recipere sui Senecae in Med Oraculum possint
Nulla vis flammae tumidique venti
Tanta, nec teli metuenda torti.
Quanta, cum coniux viduata tedis [Reg: taedis]
Ardet et odit.
Media istarum, quam in nostros usus selegimus mediam quoque viam ingreditur: mitior, plana fronte; non phalerata, aliquo neglectu cupiens apparere comptior. ampullas et sesquipedalia verba non proiicit, nisi ad indignationem ex composito stimuletur. simplici, et quasi pedestri sermone, tanto altiores sensus reconditos profert. ante omnes Senecae Tragoedias, illi Thebais est: passum neglecta, sed per superbam ignorantiam. utitur tamen omnibus. Thyeste quam maxime. Sacra potissimum Themata persequi studet, utriusque sexus miserandis intenta Fatis. Divinarum literarum gnara, exhibet Adamum paenitentem, Iosephum venditum, Davidem immerita et merita tolerantem. Sub ipsa Nabuchodonosor mugit Daniel videns tonat, Sedecias caecus fremit. Eadem cum Machabaeis contra Antiochum gloriose pugnat:
cum Samsone post vitiorum virtutumque alternata certamina fortiter occumbit. Quid? quod in Purpuratorum Christi Martyrum acta solerter [Reg: sollerter] inquirat. Revoluta Catharinae Rota, spectandi Ignatii Leones, taurus Eustachii, si rursus appareant, huic debentur. Ubique pedem, sed in Anglia quodam modo sedem posuisse videtur. post tot annos Tho: Mori generosam libertatem quotidie [Reg: cotidie] reddit illustriorem, Annae Bolenae famam foediorem Henricum Octavum stultiorem Mariae Stuartae Reginae Scot. caedem indigniorem. Lacrymas [Reg: Lacrimas] haec Tragoedia in potestate habet. flere saepe visa est, subridere vix umquam, splene creditur carere: sed falso; premit, ut caeteris affectibus via laxetur. Talem, CELSISSIME PRINCEPS, Deam; non Latinam Thymelen, non Britannidem psaltriam, aut Gallam citharistriam, multo minus vagantem Cingaram rogamus denique admitti, Ne metuas adulatiicem. Non solet prodigere encomia. scit, summos viros et veras laudes mereri et contemnere. Dabis nunc adeundi licentiam? an adhuc ianua Cothurno pulsanda est? Ut video oblata manu, renidente vultu, quo Musas omnes colis, invitas! Ita Humanitatem hanc Superiament. Permitte nunc ipsam pauca loqui, me tacente, stupenda tibi explicabit Fata maximi Principis, eiusdemque incomparabilis Filiae. Hic Iephte est; haec Iephtias: Pater sacerdos, Gnata victima. quo exemplo, quid in humanis rebus simile aut Fortuna protulerit, aut Natura passa sit; fateor, nondum vidi, nondum legi. Menoecea Creontis; ut victoriam Thebanis propitiaret, ex turri prolapsum vel figmentis adscribo, vel merito irrideo. quam enim haec faci
dementia fuit, temulentum Iuvenem ex alto super hostes ruere, accedente patris imperio. Brutus filium securi percussit, sed militem, sed bellica iura temerantem,adeoque iure temerati belli. Sola Iphigenia Agamemnonis in aequum certamen venire putatur. Quod refuto primo Iephte multis annis antecessit, vero facto: Agamemnon secutus est falso. Nam secundum Ovidium, sicut Mycenidi immolandae cerva traditur supposita a Diana (quod equidem fabulosum esse nemo non intelligit) ita Mycenis Iphigenia fuit immolanda. hoc est, nunquam. Deinde non Sacerdotem egit Atrides, sed potuit patrem postponere Regi classis moram in Aulide soluturo. Tertio: nemo adhuc Timanthem pictorem culpavit, Agamemnonis ora velo obtegentem:quod crederet, coloribus exprimi non posse vultum moesti patris et dolentis filiae mortem. quanto minius sustinere poterat aspectum morientis.
Nostro aevo in Belgio, pater et filius, nobiles, ac militares viri, propter militare flagitium capitis damnati fuerunt mitigavit sententiam Martius Iudex, rei crinxitque ad unum, tristi conditione adiecta; ut alteruter moreretur superstes,alterius carnifex foret. tum enim vero Natura exerere [Reg: exserere] vires fuas. vidisses utrumque primo stupere. deinde in mutuos ruere amplexus et. oscula, manare lacrymis [Reg: lacrimis] quisque mori velle, ut alter vivere posset, ingens pietatis certamen exortum est. filius patri se submittere ad ictum. pater nolle vitam eripere, quam dedisset: neuter cedere. Post longam altercationem et amoris quasi duellum, Genitor Guatum torve intuens, armavit eius manum: pro
potestate imperavit, ut feritet Ita morte sua filii vitam redempturus, parricidali, nec tamen impiae dextrae collum subiecit, volens ab invito plexus. usque adeo verum est, Amorem, licet ignis sit, in sanguine descendere potius, quam ascendere. Quod si reus non sustinuit, vitae propriae conservandae gratia, damnatum alias filium occidere qua fortitudine Iephten praeditum fuisse putabimus, quis supremus Iudex, nulla culpa, nulla potestate, nulla humana lege cogente; innocentissimam Virginem, unigenam, subito casu in sacrificium obiectam, solius religionis caussa, Deo in Holocaustum obtulit. facile est, dicere fecit ei, sicut voverat. sed non facile erat, facere, sicut voverat. Vt amoris tormentum acueretur, Filia se promptissimam exhibuit ut dolor patris exulceraretur,erat unica. Diutius exercendo bimestre tempus definitum; Abrahamo non nisi triduum interea detersa est caligo ex subito occursu oculos animu [Reg: animum] que occupans: posuerant venti et animi procellae:sic quidem, ut novis surgentibus, aliis alios alternatim pulsantibus, nihilominus tandem ad meditatum facinus veniretur. Quocirca non immerito sane, imo prudentissime Credi potest, nunquam tam insolitum, omnemque humanae Fortitudinis modum facinus egressum Heroem Galadinum perpetraturum fuisse, nisi divinitus instinctum, et virtute ex alto indutum: praesertim si consideremus tunc aliquem stetisse post parietem, prospexisse per cancellos immolandum in hac Virgine:quae ob summas dotes vitamque sponte patriae impensam, non tam famae nobilioris mensuram apud posteros, quam gloriae quamdam immanitatem consecuta est. Haec omnia memorabit
praesens Tragoedia. Exponet praeterea humanarum rerum inconstantissimas vices, ut cuncta subito turbine sursum deorsumque volvantur. Exsul regnat: inimici honorant: victor maeret: triumphans gemit, accedentibus monstris, Hostia loquitur, Mystes dolore mutus horret; mactanda occurrit, percussor refugit. Sed mittamus tandem haec funesta Iephtae: Ad te, CELSISSIME PRINCEPS recurrit oratio.
I Decus, I nostrum, melioribus utere Fatis,Unum illudque eximium ad te pertinet. Quod hactenus Iephtae peculiare fuit, tibi Virtus inclyta [Reg: incluta] commune fecit. Ambo ad summae fastigium dignitatis evecti estis, invitatione, non ambitu ut utrique ex aequo Chorus in Actu primo accinat:
Cum Magistratu vacat Aula summo:
Principis laus est speciosa posci.
Sceptra votivis precibus petita
De Genu supplex alius capessit.
Regnet ut Iephte, meruit rogari.
In hoc aequas. in aliquo superas. Iephte, postquam in Principem electus est, esse visus est. Tu quia esse visus eras, electus es. Dotes in te Principe dignas Caesarea vox aperuit, non contulit. Quod vidit, sanxit, declarando confirmavit. Novum spectaculi genus! GLORIAM modestius accedentem liberasti mern repulsae. ipsum HONOREM admittendo honorasti. Cuius ad maiorem cumulum, ut Deus ter Opt. Max. aeternae quoque gloriae
adiicere velit, rite precabimur. Ambergae. Quinto Idus Februarii Anno M.DC.LIV.
Iacobus Balde e Soc. [Abbr.: ?] IESU.
HAbes,Candide Lectar, IEPHTIADEN, Tragoediam; aliquoties olim exhibitam, saepius postulatam;nescio, an iam omnium exspectationi morosa responsuram. Quod placet uni, displicet alteri immo pro diversitate temporum, diversa surgunt ac colliduntur iudicia: neque humanae res aliam tincturam ferunt, mutantur a mutabilibus. Hic plana petit;iste sublimia. Hic sublimitatem constituit in ardis sensibus, et mediocrium verborum affluxu contentus, ad metam iacula dirigit;iste in ampullantibus verba, quantum vis inanibus, totam vim ponit. Ignorantia feroces. Momes largo proventu multiplicat, passim lobis insident animae nigrae. et musca male otiose, peius negotiosa perdunt unguenta. Quid igitur? nihil horum curandum est. gratificatus sum Amica. Absentiam Actorum et debitam personis vivacitatem quia iners typi plumbum non instaurat, ut quivi, supplere conatus sum Argumenti Tragici Explicatione diffusa; et, non nego, per Scenarum serien prolixiore.Caetera Prolusiones docebunt. Liber, cum satietas, vel taedia soporve irrepunt, deponi potest: non item siti Tragoediae cursas, campum suum semel ingressae. Vt autem hac nostra scriptio longiuscula videatur; scito, Bernardini Stephanii nostri (quam celebris Tragoedia FLAVIAM numero Versuum nondum aequari. ut permirum videri possit, toties cum plausu expositam fuisse;nisi si integrum diem, ortum occasumque Solem prorsus in sumpserit. Dabimus fortasse vero nos et altas, stilo vel. haut [Reg: haud] pavilo breviores, si vita et otium suppetant; vix decem foliis staturas. Me nunc saltem iuverit, Germanum popularibus meis, insuetum periter, viam stravisse. Quod ipsum Lyricis ac Satyris tentavimus. Acriora Ingenia pravum minus habile. provocata felicius sequantum
ac, per me licet, superent. Toto anno omnia Theatra Tragoedio personant. eia, producantur in stabilem Lucem: ne doctos voluptate, Iuventutem eruditione, ornamentis patriam defraudare senseamur.
SAcram virgineam Humanitatem CHRISTI IESU, Filii Dei, servatoris nostri, ex Virgine natam, ab aeterno Patre, propter scelus populi percussam, in eiusdemque salutem in Ara Crucis immolatam, exhibemus; in Figura Tragica immolatae Virginis Filiae septae: Secuti duos clarissimos scriptores e Societate nostra, Nicolaum Serarium, et Iacobum Salianum, qui toti in eo argumento sunt, Ac Salianus quidem T.z. Annal Eccl, Vet. Test. pulcherrimum Iephtae Patri Epitaphium, Actionis nostrae synopsin condidit in haec verba. HIc iam et magnus ille Iephte, Galadenae Dominus Israelitarum gubernator et vindex. ab Othoniele octavus: a Legislatore decimus, quem Providentia divina, de abiectissima conditione nat alium, ad summum in sua Republica extulit apicem dignitatis, cuius salutem vir patriae amantissimus antetulit iustissimo dolori suo:cuius libertatem Heros fortissimus luctuosissima unigenitae Filia nece, propriaque orbit are redimere non dubitavit Hic est ille Iephte: qui divinae inspirationi obsecutus divinaeque Tragoediae praeludens propriae filiae non pepercit: sed pro suis omnibus, quasi mercedem victoriae tradidit eam, facinusque perfecit, cui meroto seculorum [Reg: saeculorum] omnium grata posteritas, anniversaria celebritate gratuletur. Abiit e vivis sexto Sui principatus Anno. abiit ad vivos. qui in Domino mortui, sanctitatis praemia sunt consecuti; Anno ante Christum millesimo undeducentesimo pari a diluvio intervallo,
Idem argumentum ante me tractarunt Georg. Buthananus, Scotus, et lac, Cornel a Marca, vir clarist Belga Quum nostram Scenam adornaremus Ingolstadii sane neutrum legeramus. Alterius videndi cura non tetigerat animum:alterius nomen et fama, nec aures. Postea utrumque nactus, perlustrando comperi, etiam tertiae falci messem relictam esse. Vt tanto fidentius nostra quoque publicae luci dare statuerimus amicorum efflagitantium desideriis obsecuti. Diversis Opinionibus agimur. Neuter ex illis ad Mysterium assurgit. Neuter aliquid coeleste divinumque in huius Virginis Fato agnoscit. Ambo morantur tantum modo in barbara feritate lephtae crucianda quippe ä Saliani sententia discordes. in cuius tamen gratiam me Cothurnum induisse profiteor. Itaque necessario aliud Theatrum mihi fabricandum erat: alio apparatu rerum urendum:non minus, quam ad solis ortu vel occasum tedentibus [Reg: tendentibus] diversae viae sunt ineundae Tanto autem Belgam mediorem reperi Scoto, quanto idem vera Fide castisque moribus praestantior est. De hac Tragoedia invenies Oden cantatam in Lyricis nostris, l. I. Od. 33 Miraberis serius editam, cum iam multa Poemata vulgaverim. Si respondeam, gravioris armaturae militiam, ex usu belli, tardius procedere:quid pro argues? Deinde, dum quovis Anno aliam atque aliam scribendi canendique materiam suggerente, in varia dilapsus Argumenta, praelum novis in ventionibus exerceo; paene Veterum oblivia subiere. quin et dispendia. Nam exemplar Dominicum per Provinciam distulerant Venti, contra quos excipit Aneas, rogans Virgilianam Sibyllam:
Tantum foliisne Carmina manda:
Ne turbata volent rapidis ludibria ventu.
Quare ex fuga retrahenda fuerunt. Accessit postremo perturbatio aliqua temporum, inimica bonis Musis. Vti enim quidam illas minime colunt, ita Cultores illarum maxime destituunt Hostibus impuremus, quod iam saepe boum maior cura sit, quam Pegasi. Auctoris Vaticinium quod habetur lib. 2. Lyr. Od. ult, circa fin, putes impletum. Coniurant silvescere Fauni.
COntra quos Dominus iratus, tradidit eos in manus Philisthiim, et filiorum Ammon. Afflictique sunt et vehementer oppressi per annos decem et octo, omnes qui habit abant trans Iordanem, in terra Amorrhei, qui est in Galaad in tantum, ut filii Ammon, Iordane transmisso, vastarent Iudam, et Beniamin, et Ephraim. Afflictusque est Israel nimis. Et clamantes ad Dominum dixerunt: peccavimus tibi quia dereliquimus Dominum Deum nostrum, et servivimus Baalim, et c. Quibus locutus est Dominus. Reliquistis me, et coluistis Deos alienos Idcirco non addam, ut ultra vos liberem. Ite, et in vocate Deos, quos elegistis. Dixeruntque filii Israel ad Dominum, peccavimus. Qui dicentes omnia de finibus suis alienorum Deorum idola proiecerunt, et servierunt Domino Deo. Qui doluit super miseriis eorum. Itaque filii Ammon conclamantes in Gelaad fixere tentoria. contra quos congregari filii Israel in Maspha castra metati sunt. Dixeruntque principes Galaad singuli ad proximos suos. Qui primus ex nobis contra filios Ammon coeperit dimicare, erit Dux populi Galand. Fuit alto tempore Iephve Galandires vir fortissimus, atque pugnatur:filius mulieris meretricis, qui natus est de Galaad, Habuit autem Galaud uxorem, de quis suscepit filios: qui postquam creverunt, eicerunt bephte dicentes. Heres in demo Patris nostri esse non poteris. quia de altera matre natus es. quos ille fugiens atque devitans, habitavit in terra Tob. congregatique ad eum sunt viri inopes et latrocinantes: et quasi principem sequebantur in illi diebus pugnabant filis Ammon contra Israel. Quibus acriter instantibus perrexerunt maiores natu de Galaad, ut tollerunt in auxilium sui Iephte de terra Tob, dixeruntque ad eum.Veni, et est o princeps noster: et pugna contra filios Ammon. Quibus ille respondit: nonnevos estu, qui odistis me, et eiecistis de domo patris mei, et nunc venistis ad me necessitate compulsi? Dixeruntque Principes Galaad ad Iephte. ob hanc igitur causam nunc ad te venimus. ut proficiscaris nobiscum, et pugnes contra filios Ammon, sisque dux omnium qui habitant in Galaad, Iephte quoque dixit ei: si vere
venistis ad me, ut pugnem pro vobis contra filios Ammon. tradideritque eos Dominus in manus meas, ego ero vester princeps Qui responderunt ei: Dominus qui hac audit, ipse mediator ac testis est, quod nostra promissa faciemus. Abiit itaque Iephte enim principibus Galaad, fecitque eum omnis populus principem sui. Locutusque, est Iephte omnes sermones suos coram Domino in Maspha. Et misit nuncios [Reg: nuntios] ad Regem filiorum Ammon, qui ex persona sua dicerent. Quid mihi et tibi est. quia venisti contra me. ut vastares terram meam? Quibus ille responsit, Quia tulit Israel terram meam, quando ascendit de Aegypto, a finibus Arnon usque Iaboc atque Iordanem: nunc ergo cum pace redde mihi eam per quos rursum mandavit Iephie, et imperavit eis, ut dicerent Regi Ammon. Haec dicit Iephte: non tulit Israel terram Moab, et c. Nonne eaque possides Charnos Deus tuus, tibi iure debentur? Qui autem Dominum Deus noster victor obtinuit, in nostram cedent possessionem et e Igitur non ego pecco inte, sed tu contra me male agis, indicens mihi bella non iusta. Iudicat Dominus arbiter huius diei inter Israel et inter filios Ammon. Noluitque acquiescene rex fili Ammon verbis Iephte, quae per nuncios [Reg: nuntios] mandaverat. Factus est ergo super Iephte spiritus Domini: et circuiens Galaad et Manasse, Maspha quoque Galaad et inde transiens: ad filium Ammon, votum vovit Domino dicens: Si tradideris filios Ammon in manus meas, quicunque primus fuerit egressus de foribus domus meae, mihique occurrerit revertenti cum. pace a filiis Ammon, eum holocaustum offeram Domino Transivitque Iephte ad filios Ammon ut pugnaret contra eos, quos tradidit Dominus in manus eius, percussitque ab Aroer usque dum venias in Menith, viginti civitates, et usque ad Abelque est vineis consita, plaga magna nimis humiliatique sunt filii Ammon a filiis Israel. Revertente autem Iephte in Maspha domum suam, ocurris ei Vnigenita filia sua cum tympanis et eboris, non enim habebat alios liberos. Qua visa, scidit vestimenta sua, et ait. Heu me, filia mea, decepisti me, et ipsa decepta es. Aperui enim os meum ad Dominum: et aliud facere non possum. Cui illa respondit: Pater mi: Si aperuisti os tuum ad Dominum, fac mihi, quodcunque pollicitus es concessa tibi ultione atque victoria de hostibus tu si Dixitque ad Patrem: Hoc salum mihi praestis, quod deprecor. dimitte
me, ut duobus mensibus circumeam montes, et plangam virginitatem meam cum sodalibus meis. Cui ille respondit: Vade Et dimisit eam duobus mensibus. Cumque abiisset cum sociis ac sodalibus suis: flebat virginitatem suam in montibus. Expletisque duobus mensib is, reversa est ad patrem suum. et fecit ei, sicut voverat. quae ignorabat virum. Exinde mos increbuit in Israel, et consuetudo servata est: ut post anni circulum conventant in unum filiae Israel, et plangant filiam Iephte Galaaditae, diebus quatuor. Accipe eiusdem argumenti ex praedictis Auctoribus et Cornel Cornelii a Lapide brevem commentarium. Iephte Galaadites. Pater ei fuerat Galaad hoc ipsum et Ioci nomen est Pererius putat fuisse e tribu Manassea Habitavit in terra Tob. Vel Galaaditidis parte, vel finit ima. Ibi stipendia ab opulento principe acceperit. Sal, saepe victor evaserat spoliisque hostilibus toties potitus coepit inclarescere, inde nominis fama, et tandem delati principatus occasio Ser. Nota, spurius lephte non fuit iniuste privatus hereditare paterna. e paternis vero aedibus iniuste videtur exterminatus. Ser. quia et illi iure communi alimenta debebantur. Corn. Tametsi scriptum sit Deut. 23. non ingredietur Manzer (Spurius) in Ecclesiam Dei, id est, hereditatem, publica munera et c. putat Ser. instinctu divino in principem electum esse, Vt intelligas, eundem et caetera, quae consecuta sunt, promovisse. Congregatique ad eum sunt viri in spes et latrocinantes. Milites praedabundi, qui praedas ex hoste captando sesustentabant. Ser. Forte antea iniuste rapiebant aliena:sed postquam Iephten seculi [Reg: saeculi] sunt, non nisi iustas post ab Ammonitis et Philisthaeis praedas egerant Corn. Latro aurem priscis idem erat, quod miles, tanquam lateri Ducis adhaerens: vel a latendo, ex insidiis hosten adoriri solitus. Abiit itaque Iephte cum principibus Galaad, et e. Tempus delati et inchoati principatus, cum maxime furerent Ammonitae contigit post decimum octavum gravissimae servitutis annum Ser. In Maspha. Maspha castellum speculatorium, aliquot erant, hoc trans Iordanem, ubi convenerant Galaaditae, ut contra Ammonitas Iephtae principatum confirmarent. Sal. Corn.
Quae possidet Chamos Deus tuus, et c. argumentum est tantum ad hominem. Chamos idolum Ammonitarum turpissimum, vel Deus muscarum, vel Comus, id est Bachus, nec non Priapus, simulacrum monstrificis coloribus ac membris distinctum. Ser.
Noluitque acquiescere R. fil, Ammon. iuxta illud Lue. quemque suae rapiunt scelerata in proelia causae.
Factus est ergo super lephte spiritus, fortitudinis. sumit ut hic fortitudo pro animi corporique vigore, quod Dei donum sit, vel tantum modo gratuitum, nullam tamen omnino gratiam et sanctitatem infundens : Vel, quod veri similius, aliquam infundens ac imprimens. Ser. Ex corn. Sic: Immisit Deus lephtae spiritum fortitudinis, ardoris, et Zeli ad capessendum bellum contra iniquum R. Ammon. eoque impulsus convocavit ad illud incolas Glaad, et tribus Manassae, et Maspha Galaad, id est Maspha, quae est in extremis terminis Galaad, versus montes Libanum et Hermon, his enim maxime et proxime imminebant vicini hostes Ammonitae.
Quicunque primus fuerit egressus. five pecus sive homon ut volunt apud Ser. Procopius. S Chrys D. Th Lyranus. cum interim Iephte in particulari nihil determinaret. Sal.
Quaeritur, an peccarit [Reg: peccaverit] ? Vovendo: non reddendo S. Ambrosius. Reddendo: non vovendo S. Th. Vovendo et reddendo. Tertull. Nazian. Procop. Chrys. apud Corn. qui tamen mediam viam ingreditur. per se illicitum votum sine noxa explevisse excusari Iephten posse, vel a toto, vel a parte per ignorantiam et Religionis Zelum, quod simplici candido ac pio animo putaret se hoc voto obligari ad filiam immolandam, eo quod ipsa prima sibi occurrisset. Erat enim rude hoc saeculum et casuum conscientiae ignarum. Ac lephte erat homo militaris. milites autem putant se suis iuramentis et votis etiam perperam factis obligari ex religione et veneratione, quam debent Deo. Ita S. Hier in cap. 7. Ier excusat Iephten per ignorantiam invincibilem, quod intentio offerentis esset bona, etiamsi oblatio mala, eo quod illo rudi aevo non esset Prophera, imo nec summus Sacerdos, ait Abul qui seiret hunc casum resoluere, huc usque Corn, quae superaddit,
ex Ser. citat, excusante Iephtae factum. I. Quia cum Dei veri cultus tam saepe, et tam diu collapsus esset (post tot irruptiones hostiles et Apostasias Israeliticas) ea iam apud Israelitas obtinuerat opinio e Gentilium erroribus petita, Deo istius modi sacrificium gratum esse. II. Exemplum Abrahami respiciabat, sicque illum recte imitari putabat: et fortasse, ut indicat D. Aug. sperabat, fi sacrificium Deogratum non esset, impeditum iri instar illius Abrahami. Gen. 22. III. Magna etiam in eo fidei laus fuit, quod, ur idem notat Aug. maluerit votum reddere, quam dolori suo obsequi IV. Credebat, in quit idem Aug hanc Virginis animam bene recipi, seu in coelum evolare, quae non se ipsam voverat immolandam: sed voto et voluntati non restiterat patris, et Dei secuta fuerat iudicium. V. Boni communis publicaeque salutis erat peramans; ideoque verebatur, ne si votum non expleret, indignaretur Dominus, ac se populumque totum calamitate afficeret aliqua. VI. Valde ipsam movebat, quod tam nobilum de tam ferocibus ac superbis hostibus, statim post votum adeptus esset victoriam; ut certo persuaderer suum Deo haut [Reg: haud] displicuiste votum; ideoque ipsi a se iam satisfaciendum, Claudit corn. hoc punctum. Hinc lephte a nullo Propheta vel Pontifice legitur reprehensus; sed ab Apostolo et Ecclesiastico laudatus. Cur ergo nos eum damnemus? Haec ideo quoque proferre placuit, quod in Tragoedia plenius intelligenda suum usum habeant.
Dicendum tamen: Iephten et sancte votum concepisse et sancte explesse [Reg: explevisse] , quod infra probabitur.
Percussitque ab Aroer Civitate quam Moabicis olim eripuerat Amorrhaeus Rex Sehoni; viae Sehoni Israeliae: ab iisdem per trecentos annos habitata. Sal. Ser.
Usque dum venias in Menitb. Urbem in Hammonitarum termino, non procul Rabba, meridiem versus. Sal.
Plaga magnanima fuit ergo et victoria magna nimis, hirculenta, et magnae fortitudinis, adde et insoliti voti effectus.
Humiliatique sunt filii Ammon. Confirmatio. isto sequendi modo scriptura semper aliquid vehemens significat.
Occurrit ei Vnigenita filia sua, cum tympanis et choris, Maximis laetitiae signis, ut illa tempora ferebant, derivata consuetudine a Maria sorore Moysis. Ser. Porro S. Iustinus q. 99. ad Orthodoxos, apud Corn. hic ait: Diabolum fecisse, ut filia cum cit hara gratulans patri victoriam, prima occurreret, ut lephte filiae unicae amantissimus votum violaret. Iephten vero hanc tentationem vicisse, ac filiam votam immolasse, ad testandam suam erga Deum pietatem: ideoque cum Catalogo SS. esse adscriptum.
Qua visa scidit vestimenta sua. More plangentium Iudaeorum. Mirum! in medio triumphi tumultu, visa filia statim paternam mentem subiit voti reddendi necessitas.
Et aliud facere non potero Quasi dicat: Votum iam editum retractare nequeo. quare ex illo utpote primo occurrentem immolare debeo. Addit Corn. Hinc patet. Iephten non intendisse vovere solum animal immorabile, sed et hominem, imo filiam, si primo occurreret, sic enim ipse illud hic interpretatur. Nemo autem melior est mentis et voti sui inrerpres, quam vovens. Quod tamen, Ser non probat, sentiens nihil determinate voluisse. Terror hostium et insultatio, in procinctu stantis ardor, impetus bellandi, communis boni periculum, tam exactam voti modum non expresserant.
Fac mihi quodcunque pollicitus es. Vide et admirare in hac filia animos, obedientiam, religionem, et amoren patriae quibus se morti et immolationi generose et alacriter offert. potuisset enim ipsa patri replicare. Ego non vovi me Deo immolare. Nec ut, o pater, es vitae meae Dominus, ut me invitam devovere et mactare possis. Nolo ergo adolescentula et illiberis mori quare votum tuum irrito et dissoluo. sed noluit. Timebat enim, ne, si ipsa mortem recusaret, poena violati voti in patrem et patriam reciderer: ac victoria accepta in cladem convertetur. Corn. Porro Deus id fieri permisit, ait Ser. gravibus de causis. I. est: ut mortis, quam Christus Dominus causa nostra. non voluntate tantum ac desiderio, sed effectu uiam ac re ipsa perlaturus erat, figura esset clarissima. II. Vt splendesceret magis Iephtae fides, et summa erga
Deum religio; a qua cum neque rei tam charae amisso, neque posteritatis amor, neque praesentis futurique temporis tam acerbum vulnus deducere potuissent. III. Vt similiter eximia tenerrimae Virgunculae fides, erga Deum religio, erga patrem patriamque totam pietas, et praecellens animi magnitudo, velut speculum, in quod Orbis terrarum totus posset intueri, publice statueretur. IV. Vt intelligeret Mundus universus, quam acurate, diligenter et inviolate, quocunque vel consilio bono vel divino monitu ac instinctu vota essent, Deo reddi deberent, etiamsi mille gravissimae occurrerent difficultates.
Dimitte me! ut plangam virginitatem meam. id est, aetatem meam virginalem nuptiis opportunam, sed sterilitate ex voto patris damnatam sine prole et herede mori, erat illo aevo triste ac dedecorosum. Corn. Credebatur autem esse gratissimum Deo, populum illum augere sobole: ut Abrahae semen stellarum instar multiplicaretur; ex eaque posteritate nasceretur demum Messias. Quae ratio iam post adventum Christi cessat. Virginitas ante foecunditatem [Reg: fecunditatem] commendatur. Ser. Cur in montibus? Non ut Rabini fabulantur, Prophetas et doctos quaerens, an teneretur, sed quia haec loca resonant plangoribus. Ser. Verbo: quod tota illa regio montosa sit. Corn. apud quem vide et Threnum filiae Iephtae ex Philone Biblico.
Duobus mensibus. Non annum petiit; duos tantum menses. An imminebat etiam festivitas? Iuste concessum hoc tempus Vterque in re tam gravi causas habuit suas. Ser. Reversa est ad patrem suum. Non poterat elabi fugere? suadentibus aliis tardare? Ser. Audi S Ambr. Quod in spectatis viris plenum miraculi est: hoc in virgine multo magnificentius, multoque illustrius deprehenditur. Nec fletus aequalium movit puellam, nec dolor inflexit, nec gemitus retardavit, nec fefellit hora. Rediit ad patrem, tamquam si ad votum rediret et voluntate propria cunctantem impulit. et c. cx Corn.
Fecit ei sicut voverat. Rabini et ex eis Lyranus, Varabl. tradunt, scribas et sapientes Hebraeorum. intellecto hoc Iephtae voto, consultos respondisse, posse mortem filiae naturalem, a patre voto promissam, commutari in
mortem civilem, videlicet in vitam religiosam et castam. itaque factum esse. Quare filiam hanc non fuisse occisam a patre sed fecisse se Nazaraeam, id est religiosam et quasi monialem. Verum sententia haec falsa est, et plane repugnat huic versui. Fecit ei, sicut voverat atqui voverat eam Deo non tantum mactare, sed et in holocaustum offere, id est, iugulatam totam cremare et comburere in honorem Dei (hoc enim exigebat holocaustum) ergo revera eam iugulavit et cremavit. Ita sentiunt apud Corn. S. Aug. Beda Procop. Rupert. Abul. S. Ambr. Ser. Sal. Tertull. S. Hier. D Th. Suar Less. Azor, aliique passim. Iudaeorum figmentum respectat: ne filii Dei Christi IESU Messiae nostri (quem venisse negant, multo minus perfidiae Iudaicae tormentis sublatum) a patre sacrificati aliquis hinc typus ducatur, Ser. Nulla enim illius expressior fuit figura, quam haec filia virgo immolata a patre pro salute Israelis Sal Corn. Fuit utique clarissima et Isaac immolandus, sed tantum immolandus. Substitututus enim fuit Aries in vepribus, praesignavit ille pro Mundi peccatis, non purum hominem, sed Dei filium ex Virgine incarnandum, in consummatum sacrificium, Deo Patri offerendum esse. Futuri autem erant Haeretici, Manichaei, Basilides. Aliique; qui dicerene Christum non vere passum, sed tantum in phantastico, aerio corpore, vel substituto Simone Cyrenaeo; (quem admodum Aries Isaaco, ac post In fabulis, Iphigeniae cerua substituti fuere) decuit ergo in tanta Mysterii dignitate, quod haud dubie Christianae religionis caput est; reali morte unigenitae Filiae, nocentissimis erroribus occurrere. Dices. Deus ergo crudelis. Respondet Serarius. Hoc quidem hinc Ethnici obiiciunt. Sed qui ius habet in nihilum etiam redigendi, petiit ob altissimas causas semel verum hominis holocaustum: semel voluntarium, sed effectum impedivit, quanta ergo crudelitas!
Denique idem Auctor, praeeunte S. Anselmo, sequente Saliano, non obscure faventibus aliis, praesertim SS: Hier et August. Iephtaeum votum ac sacrificium sic defendit absoluitque et aeternitati consecrat praeter enim supra dicta: I. Spipitus idem in Iephte fuit, qui in Othoniele,
Gedeone. At is non solum corporis animique vim ad bellandum dedit; sed etiam ad religionem cultumque Dei augendum. II. INstinctum a Deo hoc votum edidisse hinc convincas. Nisi enim spiritui, qui in Iephte fuit, votum votique huius effectus adscribatur, otiosus paene fuisset spiritus, neque praeclarum aliquid egisset. Nam vel solius in Ammonitas transitus fuisset causa; quod equidem nil magni; vel etiam victoriae, Si hoc me it etiam existimandus idem spiritus causa eius, quod inter transitum illum et victoriam interponitur; simulque cum transitu et Victoria describitur, voti scilicet. Fuit causa primi et medii: victoriae causa Deus (Filia certe statim illi adscripserat) utique et voti: ob quod dedit. considera verba. Si tradideris, et sequitur. quos tradidit in manus eius. Conditio annexa fuit, qua impleta pater merito se putavit obligatum. Ser III. Nulla in Scriptura reprehensio Iephtae, vel in vovendo eius inconsiderantiae ac temeritatis, vel in reddendo crudelitatis summa potius laus. 1 Reg. 12. Hebr. 11. IV. Mirandum, cum omni tempore quidam timorati et periti sint, non fuisse commonitum, non absterritum. D. Non emanavit. R. Falsum est Laceravit pater vestes, ingemuit publice occurrit Virgo Datum Spatium 2. mensium, et c. V. De nulla ipsius poenitentia constat. quando enim? ante vel post? et tamen viri apud Canonicos scriptores laudatissimi barbarum hoc facinus, si quidem tale, dubio procul ad omnium hominum horrorem redarguissent. VI. Iephtz fides laudatur. Hebr. 11. Vbi autem magis apparet. quam in hoc facto? VII.Abrahami obedientia. et sacrificium in masculo stetit debebat etiam in femina (quae prima seduxit) Christi Caro moritura praefigurari, vera morte: et vere virginea caro interimi Quam autem filia prona fuit? in ipso vestigio consensit, fac mihi quodcunque pollicitus es. Dum omnia armis fulgent, dum pompa et laetitiae fervent, cum subite omnia horrore mutarentur. stetit animo. tenera virguncula mortis sententiae addicit, de victoria exsultat, patriae bono se impendere parata est, gratulatur patri. Hos im potus. pari constantia, mollis sexus non protrudit. D. Transgressus est Iephte Naturae legem R. Quid quid iubente, excitante Deo sit.
non est peccatum. Abrabam animo iam iugulaverat Isaacum D. Cur Deus gladium similiter non avertit R. Ob rationes supra dictas.
Exinde mos increbuit, etc. ut plangant Filiam Iephtae diebus quatuor. Funebribus encomiis et querelis illos quotennis exegerunt Cur? I. Ob praeclarissimi facinoris memoriam. II. Ut intelligererur, vota quantum vis difficilia reddenda esse III. Vt quae gaudii cum tympanis fuerant confortes, effent et luctus. ser. Figura et Figurati, Filia lephta et Humanitatis Christi, Uni genita et Uningenita Comparatio. IEphitas, virgo obiit: Christus, etiam ex virgine natus, uterque in florentissima aetate. II. Filiae fecit Iephte, sicut voverat: Christo Pater, sicut ordinaverat. III. Illa ex voto Patris immolata ; Hic ex decreto. IV. Vterque pro totius salute populi voluntaria victima. Vterque morte sua patrem honorare voluit, dicendo, Fac mihi, sicut pollicitus es. Et quidem Christi agonem, sicut a Iepatiade repraesentatur, clarissime descripsit Isaias c. 53. V. III a planxit prius Virginitatem fuam in Montibus. Hic deflevit sterilitatem suam, ratione effetae et in fructuosae Synagogae. Flevit super Ierusalem. O si cognovisses et tu, etc. Montes Christi notissimi; Mons Thanor, mons Oliveti, mons Calvariae VI. Duo menses, sunt figura Christi ambulantis super terram, ante mortem Quid nocet, ipsos duos menses intelligere, qui passionem proxime praecesserum. Ser. vII Iephtias expleto tempore redivit ad Patrem, Christus de se ipfo. Exivi a Patre, et veni in Mundum: iterum relinquo Mundum, et vado ad Patrem. Cumque se aliquoties impiis manibus Iudaeorum subduxisset tamen tempore decreto divinitus rediit Hierosolymam immolandus VIII. Hinc mos: ut quotannis in Ecclesia, quatuor diebus potissimum sanctioris habdomadae, feria IV.V.VI.et Sabbato mortis Unigeniti filii Dei luctuosissima memoria renovetur. Hinc Threni Hieremiae. Hinc aeris campani Forique instititium: crepitacula lignea. Musica nulla. solae exequiales laudes amantissimi Domini. pro omnibus in mortem traditi, ex cathedra peraguntur. caetera luctu et silentio serpent.
Nota. Samaritani, Sichimitae, quotannis sacrificium filia lephtae, ut Deae instaurarunt, impie quidem, vide tamen, quo Virtutis fama percrebuit. Ad quantam dignitatem vel figura Christi assurrexerit At enim Figurati vera et per Orbem decantata Divinitas, et sepulcrum est gloriosum. Ser.
IEphtae filiam Philo Seilam appellat. sed certi nihil habetur. Nos Menulemam vocamus, causas accipe. Non alibi facile leges, Christi Domini typum a puella expressum. expressit lephtias, Menulema a nobis dicta, hoc est, transportis per anagramma literis Emmanuel. nobiscum Deus: proprium utique Verbi Incarnati et dignissimum Nomen, Isa. c 7. Matth. I. Qui semes ipsum exinanavit, formam serui accipiens, in similitudinem hominum factus; et habitu inventui ut homo, dignatus est a femina praesignari, formam Virginis accipiens, in similitudinem Virginis factus, et habiti inventus ut Virgo. Qua specie apparuisse quoque seimus Gregorio Nazianecno et Laurentio Iustiniano: habuisseque olim templa titulo S Sophiae dedicata; nuncupatione aeterni Patris Sapientiae conformi. quem loquendi exhibendique modum mulio ante Iephtias, amabilis Christi figura suggessit, Ex hoc puncto plura dei duximus. II. Quum enim Tragoedo intra septa sua coercito, quam minimum liceat; necessario saltem concessae illecebrae ex ingenio conquirendae erant. Cristatas acies, spectacula, volantes Daedalos, machinas peregrini artificii, monstra, grallas, petauros, frugalis paupertas non admittebat. Sed neque Horatianae leges. quibus monemur Medeas, dum cruente saevium, dum lacerant infantes etc. subducere. Atqui sacrificium filiae Iephtae si intus peragitur; quid restat; inquies, nisi fastidiosa comploratio, dolor mutus, personata calamitas: ubi spectatorum eventibus inhiantium pathetica voluptas ubi oculorum curiosa incendia aurium horror, animorum affectus, pectorum in laeto pavore subsultus: An igitur
haec omnia pendent exauro! an Tragicum nihil est, nisi quod pretiosum! Non possumus tenues Helenam divitem pingere: pingamus, ut quimus, formosam Hoc conati sumus. Sumptuosis Comicorum Phaenomenis unitum militem AEgyptium substituimus, totius Tragoediae pondus subeuntem, et quasi animam. ut ex decursu patebit. Hic miles Ariphanasso est, quondam inter latrones affecta Iephtae praecipuus. quae fiducia hominis. Principis Filiam Iephtiaden castis amoribus ambit. spe potiundae ciurat patrios Deos, obstaculum spei, sit proselytus. Hebraeis accensetur. Approbare se gestiens procus, contra Ammonem protectus in omnia belli discrimina vadit, iugalem coronam meriturus. Vt autem a Fortuna circumagitur! ut lamentabili Fato denique se frustratum sentit, conqueritur, ingemiscit! Melius legendo cognosces. Tristis Historiae exitus et insperata vicissitudo, quam Menulemae fatalis occursus interitusque miscuerunt, commodius exhauriri, certe exhiberi non poterant, quam Personae occisam Iephriaden amantis atque lugentis consortio. Quod ipsum pietatis Mysterio vacare noluimus. Quid Cantico Canticorum celebrius: illud occasione Nuptiarum cum filia Pharaonis scripsisse Salomonem censet Cornelius noster In Prolegomenis quare ad eam grammatice alludit, vocans filiam Principis: et cum ait, cap.I.V.9. Equitatui meo in curribus Pharaonis assimilavi te omninoque antelapsum scripsisse, colligi posse putant Salmeron Bellarm lib.I.de verbo Dei cap. s. hic apud eundem Cornelium a Lapide. Vtque haec sententia inter aliquos controversa sit: illud tamen in confesso est, Cantico isto Christi et Ecclesiae amores exprimi. Audi S. Hieron. in Prologo galeato. Salomon in Cantico Ecclesiam iungit et Christum, sanctarumque nuptiarum dulce - canit Epithalamium. Honorius Augustodunensis ait, sensum literalem esse de Filia Pharaonis. allegoricom de Ecclesia, et quacunque Anima ad Christum conversa. Quibus autem quantisque Pharaonissa suspiriis quaerit Salomonom suum, ut osculetur osculo oris sui! si typum spectes; Ecclesia gentium infidelitate nigra, sed postea fide formosa, surgit et circuit civitatem per vicos et plateas querens Dilectum suum ex dilecto, Christum
Iesum dignantem in Sponsi nomen ire. Ita S. Chrysoft. Homil I. de virt. S. Ambr. serm. z. psal. 118. S. Bern. serm. 25 in Cant, Nos ex adverso ludimus. Christi sacram Humanitatem Menulemae virginis specie tectam, revera tamen viri; vir AEgyptius concupiscit, revera tamen puella sicut enim Menulema tenera inflexione posita, in virile nomen Emmanuela commutari potest; ita ARiphanasso in feminem Pharaonisse, explica et repone literas [Reg: litteras] huius nominis, suaviore sono pronuncianda [Reg: pronuntianda] , non Ariphanasso, sed Pharaonissa tibi occurret; ingeretque faces illius taedae nuptialis, quam coeleste Salomonis Epithalamium accendit. III Cum in Act 2. Scena. 2. legeris, Herculea manu colla deiecta: nolim, credas, Herculem fuisse Samsonis synchronum, quod tamen aliqui tradidere. lephte et Ammone longe vetustiorem faciuntEuander apud Virgilium, AEneae certamen Herculis cum Caco memorans; itemque Achelous apud Ovidium, quam vis fabularum aetates astruere vel indagare, paene super vacaneum videatur; non minus, quam discere numerum Sirenum, vel Tridentis Neptunii materiam.
IV. In Act. 2. Scen. 7. Classicum et conflictus; in Act. 3. Chorus militum; saepe versibus intercisis, heteroclitis, anomalis quandoque inversis exprimuntur quod exemplo Senecae non caret. Nam in Tragoed. Oedipo, Act. 2. Chorus hoc artificio constat. Quia populare carmen Baccho decantatur; Baccharum temulentia inconditu aliquid sine ordine eructat. Scias orgia celebrari. Nobis imitationem suasit bellici conflictus truculenta species; in quo quia omnia susque deque vertuntur ac ruunt: Ia Act. 3. autem, quia filia intempestive Patri obvia, turbato victoriae cursu plausum in planctum vertit; accommodavimus cantum rei. Cothurnum Scenae. V. In Act. 3. Sce. 1. refertur, quomodo Iephtias Sacrificium Isaaci acu pinxerit, ominose scito huius generis imagines non fuisse Hebraeis inter dictas: teste Iacobo Bidermanno in sua Herodiade, VI. In eodem Act. 3. Scenam tertiam consequitur Scena tubarum intercalaris, nemine loquente. Neque idcirco theatrum contra receptum morem vacare censeas. quippe interea utrinque ad occursum spectantia adornantur. et vero necessario exspectatio Reditus Iephtaei vapacuanda erat. et acuetur autem; si minimum
per octavam horae partem (nos etiam quarta usi sumus) victoris exercitus tubae intra proscenium audiatur; modo sonore conciso, quasi per montium oppositus, concava vallium, confraga silvarum iretur; modo productiore concentu, tanquam patentiore coelo, viciniore loco. Haec usque eo, donec cum pompa Pater in theatrum progressus, ex improviso in filiam impingat. VII. In Act. 3. Scen. 4. Act. 4. Scen. 1. 3. et 4 Audies gemitus, et lamenta lephtae, vatiis affectibus agitati. Non enim est culpandus luctus, ait hic Serarius. Quis pattem niso mentis inops in funere Natae flere vetat? Considera. quid sancti viri de superior eatque inferiore homine scripserint In Iephte natura et religio pietas et dolor certabant. quis vicit? qui unigenitae suae non pepercit. Non deflevit vorum suum, inquit Ser. sed tristissimam filiae mortem suamque orbitate. posse autem in eadem re rationes causasque inveniri diversas, ob quas illam recte velit unus, recte item nolit alter, probat ex S. Tho. VIII Act. 5. Scenae 3. ansam praebuit S. Chrys Hom. 14. ad.populum in Iephten invectus, sed tantum modo declamatorie. Novi, inquit, quod in fidelium multi crudelitatem et inhumanitatem nobis exprobrant propter hoc sacrificium. producimus ergo Bagloam barbarum: qui, dum Iephtaeum facinus execratur [Reg: exsecratur] , nostris usibus seruit IX. Act. 5. Scenae. ult. media pars, nom obscure ad Christi patientis Mysteria alludit; seque paulatim Figura in Figuratum evoluit Id enim vero agebatur Huc Serarii Salianique respexit pia iudicandi felicitas. X In littore fumus. Tragoediae syrma pullo velamine inducitur, trahitque secum Hebdomadae sanctae complorationes finitur threnis. post asteriscos tamen, quos ultimo folio invenies, aperit se coelum et gloriosa Christi Anastasis. ideo distinximus: ut, si quis Senecae Herculem. Oetaeum non damnaret; iustius nostrae quoque imitationi ignosceret: quam quam magna in utroque disparitas ibi enim Hercules post fata gloriosus apparet, in ipso exitu Tragoediae. Aureum seculum [Reg: saeculum] , quod ex Christi morte; in sine nos promittimus, luctum temperat, non aufert omnino. Omnis illa hilaritas procul ab oculis, eminus scintillat, et vaticinio modice praegustatur. Caetera omnia adhuc maerent His initiatus, quisquis es, nostra lecturus specta; spectaturus lege.
PERSONAE. Iephte, Iudex Hebraeorum nonus. Iephtias Menulema. Filia. Ariphanasso. Assecla Iephtae praecipuus. Legati Galadini ad Iephten. Ammon. Rex Ammonitarum, hostis Hebraeorum. Beharola [et] Iaramazda, eius Palatini. Orator Iephtaeus, Ad Ammonem Regem. Aodus [et] Baracus, Domestici Menulema. Exploratores Galadini. Nuncii [Reg: Nuntii] duo. Bagloas barbarus. Chorus Asseclarum Iephtae. Militum. Sodalium Menulemae. quas inter,primariae Rachel, et Thamar.
PRofunda coeli testor, et Solis iubar,
Qui stare rapido iustius in curru, stetit:
Donec subactis quinque totas Regibus
Acies recisas Noster aequavit solo.
Et te Manassen cuius ad stirpem nepos
Demitto ramum: cumque cognata tribu
Cineres paternos testor; eiectum domo
Livore fratrum, vindices poenas tamen
Sumpsisse nunquam. Damna, contemptum, fugam,
Fugaeque iuncta mille perpessus mala.
Nihil regessi sontibus; quodque miseris
Lucrum vocatur, fortiter fui miser;
Extorris, indefensus, infelix, egens,
Nec vindicandi causa deerat, defuit.
Animo voluntas prava non poteram dolos
Iniuriasque strenua ulcisci manu?
Nisi forte lateri vile ferrum hoc exprobrat:
Vanique Iephten frigidum pulsant metus!
Aliud loquuntur bella, caedes, funera.
Quisquis resistit hostis, in praedam iacet.
Nostrum quod autem denique est piaculum
Quod profugus erro Bruma bis posuit nives:
Ex quo per omneis [Reg: omnes] tractus aerumnas feror,
Sine crimine exsul hospes in certitatis,
Vetiti cubilis erimen alienum luo:
Habeorque solo secelere Genitoris nocens,
Infausta proles: ergo non licuit mihi
Libare primos, sorte nascenti mala,
Sine nube Soleis! odia sustinui prius
Quam nosse potui. luce vix visa bene,
Agitant ab utero matris. infantem quoque
Invidia iam damnarat. Incubuit viro,
Succrevit annis, atque vites cum pari
Sumpsit novas aetate. Post obitum patris,
Mutare patrium cogor immeritus solum;
Parvos penates, Coniugem mecum trahens,
Thalamique fructum Filiam: sed unicam.
In hac propago tota stat, non altero
Subnixa sexu. sic quoque agnosco Dei
Celebroque gratum munus. et numerom et marem
Quamquam una tantum, pensat. et tanti est mihi.
Fateor. labores sola permulcet meos,
Dum Tobitanos versor inter accolas:
Vnusque contra Fata luctor ac famem.
Venalis olim Martis invasi viam:
Et nunc feras trucido, nunc homines feros,
Alimenta librat gladius: ut cibos emam,
Manus et arma vendo. Vitae prodigus,
Nullius heres, miles omnium, sequor
Aliena castra: remque et ex hasta meae
Suspensa vitae fila bellator geor.
Hac lege signa nostra praesens adpetit,
Haec capta bello spolia partitur cohors.
LEgatI. Nisi ludit oculos error, aut captos tenet;
Per tot viarum spatia quaesitum diu
Virum occupamus. barba, caesaries, color.
Et praeliari vultus ira nobilis,
Totumque corpus arduum spirant Ducem,
LEG. II. Alloquimur, ipse est. frontis agnosco notas.
Veterem iuventam torvus ostentat decor.
LEG. II. Magnanime Iephte. IE. Qui meum nomen viri
LEG. I: Tuo, rogamus, liceat ad fatu frui.
IEPH. Qui me salutant? LEG I. Ex Galadino suum
Missi Senatu Principem, cives tui.
IEPH. Removete titulos: exsulem fratres mei.
LEG.II. Legeis [Reg: Leges] et enses, et tribunal inclytum [Reg: inclutum] ,
Summique totam te Magistratus volunt
Penes esse summam. IEPH Nonne vos estis, quibus
Displicuit olim, nunc petitus in Ducem?
Displicuit autem! mollius facto loquor:
Veluti cadaver sontis horrori fuit:
Orbum, indigentem, funere atratum patris,
Sedibus avitis eque natali solo
Eliminastis [Reg: Eliminavistis] , nonne vos Illi viri!
LEG. I: Errorem an o dium, facinus admissum vocas?
Voces utrum vis, dum reis neutrum imputes.
Miserere patriae. IEPH. qua expulistis, LEG. I: civium.
IEPH. Qui me expulerunt LE.I. qui reposcunt supplices
Et nunc vel humeris altius referent suis.
Miserere fratrum, sanguinis certe tui.
IEPH. Fecere qui pudenda LE I. Qu os facti pudet.
LEG. II. Avus ille noster, cuius in somnis vigor
Fatidicus et secreta rimati sagax;
Noctu loquentis certus interpres Dei:
Quamquam nefando venditum fratrum dolo
Compedibus arctis durus onerarat chalybs;
An non per omnem deinde sublimis Pharon
Pietate crimen vicit, ac mangonibus
Ignovit ultro? Saeva cum premeret fames,
Populis aristas. regis e curru, velut
De nube sparsit. Tu piam mentem quoque
Ad molliora flecte. si damnas reos;
Habes fatenteis [Reg: fatentes] , si faves obnoxiis;
En deprecanteis [Reg: deprecantes] . nostra, permittas modo,
Perenne nomen culpa restituet tibi.
LEG. I. Placare fatis, nosque subiectos rege;
Tuoque nutu verte belli cardinem.
Felicitatem nullus oblatam fugit.
IEPH. Ignarus, isto nomine aerumnas tegi.
LEG. I. Quis sceptra spernat? IE. sorte contentus sua.
Regnum obtulistis: aliquid in nobis puto
Regno esse maius: quod dare animosus potest
Sibi quisque miles: iam dedit Iephte sibi.
LEG. II. Privata si te permovent minus bona:
Saltem obstinatum publica exorent mala.
Erramus, ut quae navis acta per fretum
Dubiam procellis scindit incertis viam.
Rectore nullo. certa tu miseris salus.
Accede puppim, prora parebit tuo
Moderanda clavo laxa tu Zephyris potes
Implere vela: solus insani maris
Sedare fluctus: solus expositum Africo
Firmare malum, dulce sidus omnium.
IEPH. Cum circumactos saeva tempestas rotet;
Suscipere clavum iubeor eversa rate.
Quam turbo caesis penitus illi fit vadis.
Tunc, cum secundae Sortis in placido sale
Spiravit aura; ne quidem in transtris sedens
Permissus imis, triste ventorum otium
Supplere remo. certa iam miseris salus,
Extemporalis iam gubernator scio
Afflare ventos: solus insani maris
Arcere fluctus dulce iam sidus vocor.
Qua dote vobis iste fugitivus placet?
LEG. I. Placere Summi qua Duces belii solent:
Virtute, fama, Marte, fortuna, manu.
IEPH. Bellona, non natura, sic docuit loqui.
Nec me probari video, sed gladium meum.
LEG. I. Ammonis omneis [Reg: omnes] quotquot agnati sumus,
Si Dominus esse respuis, servos facis.
IEPH. Necessitas expressit haec suspiria!
Solo timore colitis infida est, Honor,
Fragilisque glacies, tremula quem defert manus.
Apparet esse marmor, apparet nitens:
Solidamque mendax spondet adituris viam,
Ceu solida tellus flante resolutum Noto
Fallit labanteis. Lubricum figit pedem
Terrore solo plebis electus. metu
Tanquam gelu vos horrida astrictos mihi
Formido sistit. firma sperem foedera
Et corda ab istis! nempe, postquam vicero.
Tepefacta pennis mollibus Favonii,
Iterum liquescent. fluxa popularis fides:
Donec timore pectus ac venae rigent,
Incerta durat. si parum remiserit
Hostile frigus; mobile antiquum tenet.
Calidoque levitas impetu prior salit,
Promissa cum fulgore subsidunt suo.
Lucens honoris crusta, quam vester modo
Glaciare visus pavor, in instabiles aquas
Reditura, Iephten fabulam mundo dabit.
An dabitis ipsi? rursus expellar foras.
Ingenia novi vestra nunc summo gradu;
Mox statuar imo ludicrus Princeps loco.
LEG.I. Si quid sacri sanctique, si quid Numinis
Verenda seruat Arca: perpetuum regas,
Vovemus ambo. forte propositum, semel
Rite auspicatum, nulla mutabit dies.
Hac lege nostrum petimus ut bellum geras,
IEPH. Iurate. L.L Coelo teste sancitam tibi
Damus intonato iure iurando fidem.
IEPH. Et ego vicissim capitis oppositu mei
Sceptrum paciscor iamque communes erunt
Fortunae et hostes. fidite: est mortis mihi
Contemptor animus: vita, quam pro patriae
Focis et Aris, proque castis legibus
Libens in auras cum die proiecero,
At ille nostri generis exitium ac lues
Funestus Ammon, unde cristas erigit
Subito superbas, seque terribilem facit?
LEG. I. Nostris avarus imminens praedo bonis
Sua possideri iactat: auferri sua:
Sua detineri iura. se Dominum soli:
Sibi vindicare statuit armis omnia,
Fastum saginaturus alieno suum.
Parum est, minari dira: re firmat minas.
Populatur, urit, mactat, insequitur, rapit,
Hostisque ab omni parte violentus volat.
Hyrcana qualis seminis misti [Reg: mixti] fera,
Sub rupe Pholoes, aut Gelonorum specu,
Assueta factus pascere ex rapto suos,
Infesta reddit mortibus late loca.
Non illa mane, non vagatur vespere
Impune passim funera et muto iacent
Armenta campo. nemo saevitiam gulae
Prohibere potis est, frangit hastas bellua,
Adicitque cumulo membra spirantis viri,
LEG. II. Non ante, quem sors cunque dederit exitum,
Cessabit Ammon; quam puellarum greges,
Iuvenesque mistos [Reg: mixtos] senibus ac pueris viros,
Et universam gentis Isaciae domum,
Sub abominandi miserit furcas iugi.
Nostris ademptum bobus in nostrum parat
Transfette collum. reprime meditatum nefas:
Coelum nefandi capitis aspectu leva.
Revise fratres, civibus pacem refer.
IEPH. Maspham petamus: qua virenteis [Reg: virentes] porrigit
Scenas in alto colle frondosum nemus,
Speculamque turris aperit heic [Reg: hic] Domino loquar.
DIra regnandi nimis, heu, cupido
Vrit humanas stimulatque mentes.
Nulla vis peior rabie superbi;
Quem pudet sortis medium tenentis.
Semper erecto pede tendit ultra,
Nec timet casum: modicaeque visa
Gloriae terram fugientis umbra;
Si per obscuram tenuata nubem
Forte tralucet; furit incitato
Assequi passu furit, et laborat
Vota congestis satiare votis.
Larua sub noctem vaga somnianti
Admovet factas per inane Morpheus.
Ille se (quid non simulacra possunt!
Aeris prima regione laetus
Credit emensa superare Olympum.
Sic humi repens fruitur tumultu
Mentis, et caecum caput inter alta
Nubila condit.
Qualis occasum prope Solis, Iris
Mille, sed vanos, pluvio colores
Desuper pendens iaculatur arcu.
Missili picto puer aut viator
Haeret affixus; lepidoque pascit
Lumina monstro,
Haut [Reg: Haud] secus fallax ubi fulsit ostrum:
Sit licet fallax; oculus videntis
Saucius gratum stupet ad colorem
Fascino tanquam magico rotetur,
Non capit se se. Cupit, ardet, audet.
Lana, quid refert? rubeat sereno
Imbre Sidonis medicata succi, an
Sanguine humano, modo per patentem
Purpura fulgens gradiatur urbem,
Sola dementi placet haec voluptas:
Summa votorum, pretiosus error.
Vtque bis tinctum diadema gestet;
Piscis infectum Tyrii cruore,
Tabe civili cruor execrandum [Reg: exsecrandum]
Inficit alter.
CHOR Pulcrius [Reg: Pulchrius] Iephte Ducis auspicatum
Coepit ordiri sine fraude munus:
Ambitus expers, procul a fragore
Regios palma quatiente postes;
Annuit tarde, propior neganti.
Gloriam contra violentus ipsam
Fronte cunctator stetit irretorta:
Durus affusam pedibus relinquens,
Ista plorantem: sine, fortis Heros,
Osculo stringam, mea fulcra, plantas.
Debiti pridem tibi, quae mereris,
Nostra supremi cape signa suris.
Dignus extolli, pariare flecti.
Victus hac nemum ratione Iephte,
Supplicem puris manibus levavi:;
Factus exempli melioris auctor.
Imperet, quisquis fugit imperare.
Se ruiat gaudens Dominus vocari.
Plebs amet primas, habeatque nunquam.
Alta miretur, iaceatque in imo.
Se recludendis foribus Palat I
Vilis obtrudat pretio satelles:
Cum Magistratu vacat Aula summo;
Principis laus est speciosa, posci,
Eia, nudemus gladios, Sodales,
Huius ut durent monumenta famae,
Floreant siluis, acieque ferri
Scripta cedrorum referant tabellae.
Arborum cortex, titulos honoris
Seruet incisos, seriemque facti,
Sceptra votivis precibus petita
De genu supplex alius capessit:
Regnet ut lephte, meruit rogari.
Scribere, nihil est. nos quoque fortis
Exempla viri canta sequamur.
Animus magnus dominansque sibi.
Immane Bonum est. caetera parus.
Quid stemma iuvat? patriae quid opes?
Exsul, profugus, contemptus, inops
Virtute sua surgit in altum.
Nobilis ergo nomine dignus,
Incipit a se nobilis esse,
Centum ceris nixus avitis
Miles fragili nititur hasta.
Qui maiorum laude superbit,
Aliena crepat proprium cuique est.
Vivere vitam; sed nempe suam,
Quaerere honores; sed nempe suos.
Spoliisque frui; sed nempe suis.
Vtque alterius corpore manans
Sudor mea non per membra fluit;
Ita nec pulcri [Reg: pulchri] gloria facti
Communis erit, Carpite Iuvenis
Breve declivis spatium vitae.
Dum vena calet, sanguis abundat.
Et stant solido robore vires;
Magna geramus. vivite laeti,
Stringite ferrum, melior sensim
Praeterit aetas. levis hora fugit.
Iam tempus adest. mihi materia
Fortia bello fiet agendi
Barbarus Ammon. frustro chalybis
Emitur pretii maioris honos,
Bene pallenti dignior auro.
Fortuna volat, Fortuna rapit,
Fortuna dedit, Fortuna dabit.
Hanc Fortunam sibi quisque facit,
Fata in manibus, non pulvillo,
Potiora sedent. domat indomita
Omnia Virtus:
AUt ego fateri me mihi non audeo:
Aut patitur aliquid animus ignotum sibi:
Certe aliquid illi simile, quod vulgo vocant
Amare. nam cur lephtias semper meis
Oculis oberrat? cur inhaerens Virginis
Defixa facies vulnus in venis alit?
Cur metuo, ne praeripiat alter coniugem?
Cur arma quondam levia, sunt oneri modo?
Ecquid videri cupio comis ac decens?
Menulema totum cordis occupat sinum.
Scribunt beatum nomen iniussae manus;
Iniussa noto lingua modulatur sono:
Ignata rerum subiicit fesso quies,
Interque ruptus saepe proloquitur sopor!
Semper recursat. pectus incessunt meum
Natura. mores, forma, virtus, indoles.
Vna est puella. tamen in hac Veris lepor,
Aestatis ardor, mitis Autumni decor
Omnis relucet. sola florem possidet
Melioris aevi. Miles AEgyptum ferens
Et genere et ore, castra multo tempore
Iephrae secutus; eius, ecce, filiam
Vt vidi, inarsi; qualis arescens thymus,
Aut tincta vivi pinus imbre sulphuris,
Vix admovetur pineae propius faci;
Fax gemina surgit. Patrios testor Deos:
Non me cupido Veneris Idaliae puer
Exagit at intus tetigit aliis ignibus
Siderea lampas, sorde terrestri carens.
Menulema toties visa probitatem docet.
Vel hoc, quod opto, dulce, vel nullum extitit [Reg: exstitit]
Verum pudici pectoris connubium.
Opta modeste. tune natam principe
Vilis Canopi verna sponsam duxeris!
Ceruam volantem retibus capias prius:
Immodica poscis: quaque torreris, nimis
Pretiosa taeda est. vilius plebs uritur
Relinque amoris castra, Gradivi Cliens.
Ad alia te dispone bella, si sapis.
Si saperem, amarem! dura sunt amantium,
Iniqua certe fata. vix datur simul
Sapiens amansque, dulce desipere est proco.
Inepte! quale nomen ore hoc excidit?
Severa virgo capiet affatus proci!
Sponsus vocabor. Ille tu sponsi ratum
Ambire titulum, quem mereri fors negat.
Conditio prohibet militis! quid sis, vides.
Ad haec inops et pauper audendum est tamen.
Timidus petitor, ludus est uxorius.
Stricta sagaces lance trutinanti metus,
Arcteque nimium iura statuenti sua;
Quamvis superbum dives enumeret genus
Felix temeritas rustica nati in casa,
Dotem ac puellam saepe ridens abstulit.
Ariphanasso, rudis adhuc es artifex.
Lenocinandi! tempus observant aves.
Imitare faustas. sol inaequalem rota
Evoluit annum. truditur dies die,
Tres iste candens Gratias secum vehit:
Niger ille lites, odia nupturis refert.
Tot in ter horas, una laetior altera,
Se consequuntur ordine, ac mutant vices.
Vtque inquietas astra per noctes volant;
Amor omnis in vertigine est. semper tremit,
Semper movetur, igitur excubias age.
Tunc admovendae sunt verecundae preces.
Cum clarioreis [Reg: clariores] Hesperus sparget comas.
In omne gyra corpus obsequium. notet
Virgo, probetque, voce vel nutu. potes
Illicere verbis rite compositis, potes.
Factis mereri. Respicit sellam ? prior
Accurre, pnialam poscit? hanc manu tene.
Intrabit horros? floribus lectis scias
Ingerere, castus quidquid Hymenaeus monet.
His regnat, his dominatur in septis Amor:
Etiam ille coelo missus, et sanctae facis.
Sertum ligabit ? affer immistas [Reg: immixtas] croco
Violas, et omen pronubi myrtum tori.
Simulare fas sit signa vicinae necis.
Rogabis olim, sed renidens; funebris
Nolit sepulcro titulus inscribi tuo.
Ne terreare. non recusant, dum negant.
Rigor pudicas gratus accendit preces.
Nulli puellae tigris uber praebuit.
Menulema ferrum corde gestaret triplex!
Ne precibus obstet, multa in unum congere.
Lacrymare [Reg: Lacrimare] , ride, supplica, gaude geme.
Omnia domabunt, quae domare singula
Nunquam [Reg: Numquam] valebant. artifex occasio est.
Inflat puellas fastus. insons lephtias.
Non est is ore candor, aut facies ea.
Vt saeva fallat, falsa tectum saeviat:
Livore, et ira, et fraude feminea procul.
O quam politos blanda sermones serit.
O quam decenter ore flexanimo silet!
Spera faventem: denique expugnabilem.
Quam cunque fingas, mulier est, ceram optima
Mentitur albam. decipit dum flectitur.
Nescis superbas esse, quae forma nitent?
Quondam aliqua, speculo teste consulto, Dea
Sibi videtur. Memphis hoc dicet tibi.
Meliora nasci credis alieno Polo
Exempla sexus? sibi genu poni volunt,
Cilicumque calamos frangi, et uri cinnamas
Formosa tantum non adorari cupit.
Superumne odores sparserim iuvenculae!
Ac si sit I sis, sistra quam circum strepunt!
Ac si Cybele cincta turribus parens!
Ac si retorquens flava Bubastis iubam!
Ergo potenti tura, respuerem sacram
Adolere acerram! nimis amarem frigide.
Qui me Triones, quis Bootes vicerit
Ningente canos obtegens plaustro Getas!
Quin balsamum, quodcunque Niliacis fluit
Sudans genistis; totam Arabiam, et ultimos
Cremem Sabaeos: memet incendam super,
Fidele bustum. Stulte: nimirum tuas
Dignetur aras aut honorem indebitum!
Hebraea Virgo Numen unicum colit,
Non Numen esse vult. licet, nisi deieras,
Mereatur esse. Luna, Sol, testes erunt.
Si minimus inter claustra servanteis [Reg: servantes] tori
Habeare servos, astra digito tangeres.
Quid? quod perustum Sole, rugosae cutis
Ferrugo turpat: illa Sithonias nives
Candore superet, ore Paestanas rosas,
Quid? quod paternae legis astertor tenax
AEgyptios Iudaeus omnis oderit!
Quid? quod profanus, irresectus; caetera
Vt cuncta adessent atque confluerent bona,
Soceri colentis Numen adversum tibi
Gener esse nequeas. desine. insanis miser.
Ut patiar ista! quid mihi cum sabbatis
Phanaticoque Mose? cuius cornua
Flammante circum ducta gyro tempora
Haut [Reg: Haud] facio pluris, quam caprae, vel pessime
Olentis hirci. Quidlibet fingit sibi
Vecors Apella. fingat autem (quis vetat?)
Ranas trifauces ex avernali lacu:
Superet quoque una. voce Scyllaeas canes.
Nubes locustas saeta cataphractas vomat:
Culicesque natos turbido cinerum globo
Barrisque muscas mole certanteis [Reg: certantes] sua,
Quarum proboscis terebret armatum bovem.
Spatiosa volitans ulcera infigat cynips [Reg: Cinyps] :
Quanta nec aquoso ventre cucumis exhibet,
Mutentur amnes sanguine, et virgae anguibus.
Styx atra tenebras glomeret horrendas situ.
Fulgura sequantur visa nec Iovi prius.
Congesta medium fulmina eripian diem,
Reddantque tanto luce peiori tonans
Coelum omne utroque ab axe confractum ruat.
Mors dira noctu subeat orbandas domos.
Nihil moramur. Vulsum ab imo marmore,
In latera sectum gemina consurgat fretum.
Namque istud etiam iactitant sicco pede
Cum transmearent semitas rubri maris;
Hinc aequor atque hinc aggeratum pensili
Fastigiatae [Reg: Fastigatae] madida turris culmina
AEquasse fluctu quanta non fiducia est!
Equidem crepanti talia irasci piger.
Miserorque potius. plura fingant, ut volent,
Plenasque Verpi somniis noctes trahant:
Dum non nocenteis [Reg: nocentes] opibus insidias struant,
Inhientque regnis. Quod sub aspectum cadit,
Insinuat olim fama, calcatur pede;
Confestim et habeant! fasve Sabbatariis
Sit triste solis ex rapina vivere!
Gens versipellis, profuga Phariis finibus,
Ab usque Nilo: (cuius arcanos bibens
Fontes veneno polluit, septem ostia
Vetteranda semper;) asserit terras sibi.
Quascunque transit. Sceptra Regum spernere
Violare ius alterius, in minimis habent.
Scitere caussas; Numen allegang supra
Pavendum et infra, maximum, invisum tamen,
Sic Fata velle. Vt Dii Deaeque hos transfugas!
Sic velle fata! Quam licentiae dolus
Praetendit umbram! ni statim morem geras.
Portenta, Diras, totque poenas ingerunt,
Aures ut ambae tinniant, sudor fluat,
Stantesque rigido vertice albescant pili.
Lunae iuvenci Solis incurrent equos.
Putei rubebunt: pocula inficiet cruor.
Asinae loquentur pecora saxosum sonans
Necabit imber. flumina avertent quas.
Refixa vacuis nemora migrabunt iugis.
Immodica venti vis reclinabit cavos
In prona montes terga, fluvios in caput.
Ipsis tremendas noctuis ac Manibus
Noctes minantur, suppares AEgyptiis.
Haec inter urbes, claustra, saltus, oppida,
Avium rapaces more foedarum obsident.
Rostris, et uncis pedibus Harpyias putes,
Heu noxa Moabiti pro Iebusaei pudor!
Gananaea labes! pabula, heu, mustum et seges
Aluere pullos cortis Isaciae tua.
Dispertiuntur latifundia in Tribus.
Iuvat ordinate prosequi in iustum scelus.
Mensura funis cuique glebam dividit.
(Ad laqueum ab alto pendulum et funem alterum)
Haec Beniaminus, ista Iosepho satus
(Possideat arva. collis huius vinea
Pascat Manassen. illius ad Austrum siti
Vva Rubeni tam propior autumnus riger
Hinc Gadianas, inde Nephtalides nurus.
Vt vos citatus fervidis Phlegethon vadis,
Fluidoque fumans igne Cocytus riget.
Faucibus in ipsis Tantali arescat latex,
Fugitiva poma quasque dam natus fame
Phineus reliquit, edite maculatas dapes.
Frustra imprecamur. verba restat fortibus
AEquare factis fecimus. celeres stitit
Ter sena lapsus fluminum rigens hyems [Reg: hiems] :
Indomitus ex quo subiit, invitus licet,
Verpus capistrum: vinique non fremitu sine
Passus, iubenti triste vectigal dedit.
Expressa per vim, lacrymas [Reg: lacrimas] que et vulnera.
Domino pependit aera. profectum est nihil.
Ad ima pressus altius levat caput.
Evisceratus cladibus crescit suis.
Velut hydra vireis [Reg: vires] reparat. Herculea manu
Utcunque centum colla deiicias;nova
Repullulabunt si vel unus annulus
Super sit;ingens replicat agmen orbium.
Quod stupeo debellata gens, quod et queror,
Nec regere novit stolida, nec patitur regi
Punis? rebellat, parcis? insultat. faves?
Lascivit execraris [Reg: exsecraris] ? obdurat feris?
Attonita magno sidera ululatu quatit.
Clamore vasti fornices coeli tremunt.
Examinantur scita cornigeri senis;
Penetrat in orcum murmur et rumpit Chaos.
Hinc renovat iras, sumit hinc animos truces
Accipite specimen ex Galdinis adest
Legatus Oris iussus incoram loqui,
Effrons minaci cum supercilio inchoat.
Vexare bello defines Quin protinus
Abicimus hastam, et clypeum et impallescim
Erepta reddes, Reddam, et haec cum foenore,
Iras et enses, et catastas et cruces,
Furiaque, et infra quidquid illas sibilat.
Tenete risum ad caetera Excedes loco.
Cedamus ergo, ne sedenteis [Reg: sedentes] opprimat
Paries caducus. Vasa, migrandum est, cito
Colligite vasa. Quod tamen trepidos malum
Abire turpi suadet inopinum fuga?
Quis iste terror panicus? lephte iubet:
Iephte reposcit debitum: lephte imperat.
Cur non eadem audacia hic Phaethon novus
Solis quadrigam sistere incensam parat!
Maiora tentans subeat immiteis [Reg: immites] equos
Tardare Martis: quando furibundus pigras
In arma gentes victor AEdonas agit.
An me minorem Rege Rhodopaeo [Reg: Rhodopeo] putat!
AEquabo et Hebrum: qui sonoro turbine
Praecurrit AEmum rapidus, ac cano ruens
Commista [Reg: Commixta] silvis saxa praecipitat iugo.
At enim doceri cupio lephtaeum genus;
Qua stirpe natus, unde processit domo.
Audire et hostis huius annales vacat.
Fertur scelestos inter errones vagus
Habere primas. gravidus infausto satu
Meretricis uterus sordidum mundo intulit.
Fugitivum et inopem tristis armavit fames.
Iam dudum egentum [Reg: egentium] vivit ex rapto caput
Et dux latronum: Matte vix dignus peti.
Poenis agatur in reum, non militem.
Ne gloriosi nominis fructum ferat,
Qui non timetur, hunc timendum censeam.
Olim repulsus Imperi clavum tenet
Lucrum repulsae, militare praemium.
Assuetus arma ferre, se toto ferox
Insurget in nos mitiorem fecerit
Conditio honesta: fiet asperior minis.
Arctas? inultus nemo in arctum cogitur.
Qua non putatur, exit, erumpit, nocet.
Vt saeva tepidum bruma circumstans facit
Recalere fontem: fervida eiusdem gelu
Intendit aestas. hoc modo virtus quoque
Contempta saevit, culta saevitiam exuit.
Qui laedit et non perimit, ulcisci docet:
Et qui minatur ultima, audacem facit;
Terrent minus pericla, quae terrent nimis.
Spem supplet ira saepe defectus spei.
Ceu leo quietus ac rapinarum satur.
Si posuit artus, nulla spirat praelia.
Marcore brutum totus in somnum iacet,
Immotus oculos, ora conclusus, pedum,
Attractus ungues, flaccidus colli iubas,
Videaris olli posse barbam demere
Sic accubanti, si tamen contra ruat
Getula cuspis, senserit taedae faces:
Expergefactus septa miratur sibi
Opposita primum: quoque densius seram
Confisa numero turba Numidarum premit;
Stimulata caudae Verbere erigitur magis,
Terramque pulsat Mox ad arma surgere
Rugire, rapere, trahere, momentum unicum.
Pro cote vis est, cuncta pro telo obvia.
Iephten inopiae squallor horribilem facit.
Armata furere laesa paupertas solet.
Nihil est egenti ferreum, nihil invium.
Opifex salutis ipsa desperatio est.
AM. R. Sic et ego loquerer, si viros inter forem
Barbata mulier. Tute galeatus lepus!
Impune ab ista gente semper temnier!
Iam nunc virili cingulo nuda latus.
Ignave. dabimus fila ducturo colum.
Tua bella facta, decora, pinge in stamine.
Pronunciasti [Reg: Pronuntiavisti] digna. quae molli manu
Inscripta servet verba Mygdonius tapes,
Facesse. vultus porro quid violas meos?
Iaramazda, tecum facio iungamus munus,
Iungamus enses. ipsa pernicies iuvet,
HUc advocetur verpus Orator nisi
Det molliora verba, quam praeceps heri:
Terris et astris et Erebo invisum genus
Radice ab ima tollere e Mundo placet.
Excutite Zonam, baltheum, tunicam prius
Sicarii sunt liceat Eglonia malo.
Et scelere Aodi sapere, mille fraudibus,
Mille involucris, mille suffulti dolis.
Callent utraque premere mucronem manu.
Dextra perinde est, an sinistra fixerint.
Simulabo vultus interim, nec inspici
Cordis tumultus patiar arcanos mei.
Regnare nescit, tegere qui nescit dolum.
Amara quam quam bilis incendit iecur;
Nat et ore risus, ficta laetitiae quies
Frontem serenet ina tantisper cadar.
Principia sumam placida: blande alloquar.
Sed vereor hoc in turbine, ut possim diu.
(Orator Iephtaeus venit)
Bene est, abunde est. Pacis inveni modum.
Habito senatu. quem petebas. utraque
Librata iustis caussa momentis stetit.
Placet in amicum foedus ire. LEG. Intelligam.
AM. Mittamus arma. transigi bellum potest
Laxentur arcus. cur cruorem fundimus?
Iabocus undas utiles glebis vehens
Pinguia feraci culta qui flexu secat;
Et lenis Arnon languidas trudens aqua se
Mihi perennis iure famulatus fluant.
Caetera remitto. pacta stent ista fide.
LEG. Prius in retortos, fonte curvato, sinus
Gyrabit error dicta retro flumina.
AM. Arate, colite, serite concessos agros.
Vectigal habeam. LEG. Pendere hoc lephte vetat
AM.Vetat! uter autem iure maiori potest!
Servire nati serviant. LEG Gens libera
Onus hoc recusat AM. Nonne dominantem hactenus
Sensistis? LEG. Olim scelera nostra, non tibi
Nos serviisse seito, peccati iugum
Vnaque populus poenitens tuum excutit.
AM. Peiore tumidum donec iterato premam.
LEG.Veteris perosus ferre detrectat novum.
AM. AEquum atque iniquum contumax iuxta ferat
LEG. Tolerare iniquum nolit, aequum non velis.
AM. Domabo frenis: vinciam rudentibus.
LEG, Vinclis ligari vera libertas nequit.
Subiicimur uni: cuius haec munus datum
Opemque spirat. torus Orbis hunc tremit.
AM. Et nos habemus praeliatorem Deum.
LEG. Sed nos, Deorum cuncta moderantem Deum.
AM. Vesterne como maior ille sit meo!
LEG. Si morte potior vita, vivus mortuo est.
AM. Vter ergo praestet. mars severus arbiter
Diiudicabit. LEG. Iudicem ambiguum citas.
Ne stante caussa [Reg: causa] lubricus cadas, vide.
Dubios coacta bella successus habent.
AM. Movenda bella LEG Mota non constant bene
Quocunque pretio. AM. Me iuvant discrimina.
Fortuna timidos spernit, animosos fovet.
Experiar illam LEC. Sed facit securius
Iustitia regnum. AM. Sed potestas latius.
LEG.Vis atque moles absque consilio ruunt
AM. Cumulate parta posse, consilium voco.
LEG.Quod possides iniuria, damnum voces
AM: Imperia, quae non semper assurgunt, cadunt
LEG.Imperia, quae per crimen assurgunt cadent
AM. Dum vestra bello extorqueo, repeto mea
LEG. Raptor alieni propria saepe perdidit
AM. Vicina quisquis adiicit, firmat sua.
LEG. Non firmat, auget: ut aucta citius effluant
AM.Quis mihi resistet? pars quota est vestri super?
LEG.Nondum Manasses omnis in tumulo iacet.
AM.Vix arma habetis, robur olim fregimus.
LEG.Inermis asto campus armatos feret.
AM.Plures in acie facile paucos conterent.
LEG. Paucique contrivere plureis [Reg: plures] non semel
AM. Sine pelle tota, quid viri non integri?
LEG.Quod integri. pugnabimus, causa integra est,
AM.Periisse vestros nonne Gedeones scio?
LEG.Nescis, quod ille non perit, quo vicerant!
Cineres supersunt ossa tantorum Ducum
Similes valent creare. Cur lephten siles?
AM. Quid turpis exsul? LEG. Principem iam dixeris.
Virtute meruit evehi. AM. Quanti aestimat
Lanista vester verris Hebraei caput?
LEG. Quanti tyrrannus quisque cervicem suam.
AM.Non metuit hostem? LEG. Provocat, ni cesseris.
AM.Non tela nostra? LEG Nec si obumbrares diem!
AM.Non clausa per me maria? L. Ne rubrum quidem.
AM.Recutite: quamvis hac trucidari statim
Mereare dextra; vive, celebri funeris
Indigne pompa differo satum tuum,
Non dono mortem scilicet te nobilis
Consumat ense membra traiectum furor!
Occidat istum lixa de trivio canem.
Funeste, pugna. caeteris mixtus cades,
Servatus in peiora, matura fugam,
Edice lephtae ruere in exitium ocyus [Reg: ocius]
Avibus sinistris properet. insidens trabi
Iam bubo et ater corvos inferias canunt.
Inhumata tradam corpora alitibus feris,
Satiate foedos vulturum foedi greges
LEG. Has ludibundis, spero, venti flatibus
Procul in Scytharum stagna proiicient minas
AM. Nondum proterve nebulo tetulisti hinc pedem!
Ego vos Apellas! fervet immanis dolor.
Nec facile sistet ira vindex impetum.
Rapiantur arma, tota tota natin
Perdenda ferro est Lerna monstrorum ferax
Exhauriatur, squammea a fundo palus.
Ac, ne recepta tabe concisi queant
Colubri coire, penitus obtriti ignibus
Mandentur atris nullus effugiat necem.
Scrutemur alvum quodque catulorum latet
Imo extrahamus ense. nascuntur mali.
Per fas nefasque, sed potissimum nefas;
Et qua licet, sed avidius, qua non licet;
Irruite, metite, sternite, opprimite, urite
Flammis, et altos omnia in cineres date.
Vnus modus sit iste, saevitiae modum
Servare nullum. faciet, haec faciet manus
Ego vos Apellas sulphuratos! vos ego!
REperi, Quod unum maxime in votis erat.
Potiunda virgo est Iephtias. sed vult anni.
Venale coelum patrium cum Diis petit.
Deos Canopi dura calcari iubet.
Calcentur ergo. pudeat: et vero pudet
Coluisse monstra. Namque Osyris, Inachis,
Triceps Anubis. simiae, quid sunt, nisi
Figmenta Phariae plebis Acheronte edita?
Ariphanasso; Mempheos Lemures prior
Aude execrari [Reg: exsecrari] et execror [Reg: exsecror] procul
Procul este larvae. Tu puer nunquam satis
Quae site populis; falso aratri eredite
Inventor unci: Tuque misericors latro
Vasta, Crocodile, membra in immensum trahens:
Et tu biformis vacca fluminei patris:
Digitoque muta labra compescens sener
Versicolor Apis et Serapis cedite.
Vos vero pestes narium foeda allia [Reg: alia]
Mediis in aris: quaeque flere cogitis
Ridenda caepae Numina. Hortorum probra,
Eiuro. Quorsum? nomen Abramidis [Reg: Abrahamidis] dabis?
Genita Abrabamo si placet placeant quoque
Sacra Genitoris Eia, complecti iuvat.
Accedo Mosi, veneror Aaronis mitram.
Qui turpe cultri saxei vulnus feres?
Iam maius habeo, quodque discruciat magis
Ab amore vulnus plena pectus in meum
Excussa pharetra est, flava telorum seges
Cuspidibus aureis saucium fixit iecur,
Sed adhuc nigredo decolor vultum inficit.
Cui vis placere, Nympha, pro, quantum a tuo
Divertit ore! cape piatrices aquas.
Relinquo Nilum, teque Iordanem invoto.
Lava, et nefandum hoc sordibus purga caput.
Hac meta voti Navigant, ui audio,
Mediasque miris vela per terras modis
Faciunt Amantes. Tiphyn heic [Reg: hic] ut te probes
Artis peritum; caeca saxorum monent.
Animique fluctus. aestuat clausus calor,
Curasque ab imo Cor procellosum ciet.
Quid agas tot inter naufrages? passim iacent,
Quos hausit ipso littore in fossos Amor.
Monumenta calcas. Dirigam caute ratem
Ad astra versus. Non reformidas Notum?
Qua veheris alno? saepe in optatos sinus
Salvam triremes aute rostratas spei
Parvae phaselum vexit aura lenior.
Quid si negetur cymba? Leander novus,
Quem remigando non licet, nando tamen
Portum occupabo pluribus pennas Amor
Affixit, addat lepidus et pinnas mihi.
Est et temeritas saepe virtutis loco.
Menulema non sit dignior per aquas peti
Sestia det quaeque vecta trans Phasin fuit!
Confecta res est Stella genialis micat.
Aspirat Auster: provocant spem flamina.
Festum celeusma remigans Hymen canit.
Menulema nostra est dabit et accipiet manus
Vbi sum? quid agitas anime? quam insistis viam?
Propulsa nondum puppis est a littore:
Et iam beatam gloriaris insulam
Tetigisse cursu! Quippe iam portum tenes!
Quippe enatasti! quippe Menulema est tua!
Converte proram navitam sicci aequoris
Explodit alta voce Nereidum chorus.
Susurrus aurae prius et Idaliae favor
Captandus aulae, dubia ventorum indoles;
Praesertim in alto Veneris undosae freto.
Qua bolide fundum Cyprii explores maris
Altum Puellae pectus haut [Reg: haud] scrutabere.
Famuline voto nexilem speras Heram!
Pro spes inanes! vana vigilum somnia!
Finge autem et ipsam velle. permittet parens?
Incogitanti subita Iephtae detulit
Fortuna sceptrum! poterit et gnatam tibi
Offerre Sponsam. poterit! et rigidum potest
Hastile viridi flore rursus indui:
Volucrisque nubes scindere aetherias silex.
Convenio Sortem. Liceat aspectu frui
Saltem benigno tota, nil aliud peto,
Sit hac voluptas. casta vergit huc quies.
Discede flamma si quid ulterius cales.
Alios moveret forma: me virtus movet.
Opinor etiam. sola nec solum movet.
Amor absque pugna nullus. ire in aemulos
Suspicio cogit, iugis invidiae comes.
Nunquam arma desunt militi, sit illius
Menulema, clarum Marte qui nomen seret.
Discernat ensis quemque rivalem suus.
FUimus Hebraei, suimus Isacidae, patrum
Clari nepotes suimus electum genui.
Interitus instat certus advenit dies
Suprema nobis totus Ammon ingruit.
Tremit icta tellus concito pulsu pedum.
Montes teguntur: hinniunt valle, equis:
Sonante sessor cuncta sternit ungula;
Misto [Reg: Mixto] que sumat pulvere incensus dies.
Nubes ruit clypeata [Reg: clipeata] denso vir viro
Consertus haeret. utque gurges gurgite
Fluctusque fluctu nititur; velut mare,
Campos inundant milites. stipant vias.
Quam multa folia messor Autumni Notus
Sub prima tondens frigora hortis decutit.
Mutare credas regna Threicias grues.
Haut [Reg: Haud] usitatum vibrat armorum genus.
Falcata sonipes plaustra numerosus trahit.
Minax acutis fulgurat cultris nemus.
Penetravi in ipsam tectus hoc amiculo
Ammonis aulam, claustra secretae domus.
Vbi Tyrannus creber epulari solet.
Lustravi ad unguem corpus et mores. homo
Deformis, ac deformitate suum decens
Utcumque sceptrum. gratia hac sola quidem
Solio putatur dignior. meriti vicem
Scelus implet, obscoenique vultus pravitas
Funesta facies Regis apparet tamen:
Habere qualem fertur implacidus Charon.
Nisi si, quod iste iuvenem, et hic referat senem.
Venter profundas in libidines putris.
Oculi rubentes igne ferali tremunt.
Risus petulci splenis inamoenum sonant.
Nec absque rhoncho nulla vox elabitur.
Nisi mortis ore magna pars aulae improbae
Est Dominus ipse: teter, infestus, ferox.
Aspectus etiam cruciat, acri lumine
Vrit tuentem iam dolet, quisquis videt;
AEque ac cometam, crine qui longo minax
Late cruentam spargit odio sus iubam:
Hic ille talis interim fungus, toga
Imitante vernas graditur indutus rosas,
Bicolor tiaras asperos crines tegit.
Punicea fuco vestis Oebalio nitens
Circumdat humeros, lateis sub murice
Refusa guttis. ipse suppositos premit
Sedens achates. gemmae in astragalis rigent
Gemmatus ardet totus, ex auro bibit.
Lectis locatur aureis, auro cubat:
Aurum lavanti porgit arci tenens spado.
Epulum dabatur, quale sumptu divite
Instruere luxus exacerbatus potest.
Tribus elementis unicam pavit gulam.
Elephantus afer sustinebat dentibus
Orbem totundum. cuius erectos pedes
Subeunt tenentes fusili Nymphae manu,
Faunique tergo summa pardi fulciunt.
Inter epulandum verba ructanti cadunt,
Qualia nec ipse Manibus Pluto intonet.
Vivum opto Iephten in manus tradi meas
Caesum videre nolo, caedendum volo:
Nec mortuum, sed saepe cupientem mori
Diuque supplicem ante supplicii metum.
Miser Irrogandas eiulans poenas petat,
Querulusque tardo damnet in fato moram.
Nescit Tyrannus esse, qui perimit cito:
Vindicta quae lentescit, haec est dulcior.
Pensanda non est poena, sed poenae modus.
Avidum semel perire, cogam vivere:
Ut saepe nolens pereat et pereat diu.
Vt gente dira ventris ingluviem fame,
Visos catena tractus aliatret cibos;
Tenuesque reptans colligat micas humi
In equum levando terga saxum quadrupes
Substernat, imis quale prae foribus iacet.
Faciant reum tormenta, dum torquent reum,
Gemitum iubebo premere, dum premitur pede
Vetabo flere, ne molestiam creet.
Nil restat aliud? eruantur lumina,
Ne flere possint, hoc voluptatem supra est;
Hostem videre, qui non videt. vulsos simul
Vacuemus orbeis [Reg: orbes] . igne spoliatos lacer
Apella vultus, triste ludibrium, ferat:
Erretque superis mistus, ac careat die:
Vmbrisque noctem vivus impingat suam.
Conclamat omnis turba, et ingenium probat
Saevum tyranni. poscitur maioribus
Iterum culullis. cuncta restagnant mero.
En, ista nostros mensa debellat viros!
Ne fide lephte; ferreum ob se pilatus.
Non unus astu vique percussor tuum
Octo talentis emptus observat caput.
Vt Marte vincas et domi vinci potes.
Venena, bulbi, dipsades gulam adpetunt,
Mucrone tecto sica multiplicat dolos.
Narrare refugit animus. infandae licet
Meminisse cogor atque inauditae rei.
Haeret tenacis diritas haeret mali.
Adhuc cruento pavidus intersum Sacro.
Quae saevus oculis crimina ingessit dolor;
Excutere laesis orbibus feritas nequit.
Qua sol iugales abluit fessos mari;
Despicitur ingens rupis exesae cavum.
Valle in reducta plurimum circa nemus
Fruticante taxo consitum et nigra abiete
Intendit umbram. squallidas antri fores
Quercus coronat altior. siluae unica
Speciem tremendam praebet. arcanis specus
Rigatur undis. tristibus nebulis graves
Multoque coeno turbidi fontes sonant.
Ammone natos petere Reges hinc ferunt
Auspicia belli. taeda ni faciat diem,
Perpetua nox est. vix lucernis vincitur.
Grandem cavernam maior humana replet
Et vox ab imo bulliens: quali tonat
Regnator Erebi fessus, aut iam desinens
Aut desiturus furere. nec facile scias?
Stygiis ne raucae murmurent ripis aquae,
Strigesne colloquantur, na latrent canes.
Confundit omneis [Reg: omnes] foeda colluvies sonos.
Inibi rotae cum curribus, fractae tubae,
Galeaeque, scutaque aerea, heu, noster pudor,
Nostra arma pendent;arma praedonum manu
Erepta nobis. si qua gutta est sanguinis,
Isacia pubes, siquid exhala viri,
Consurge in hastas: vindica tantum nefas:
Incumbe in iras. interim visa hactenus
Pergo explicare, si ramen possum satis,
Prostat superne futilis Chamos Deus,
Baccho et Priapo similis, evinctus comam
Hederae corymbis. pampinus viridis regit
Vtrumque tempus. vultus obscurum rubet.
Minio notatae lurido pendent genae.
Nasus colores, bacca quos ebuli, refert.
Frons torua cornu rumpitur: quali tuam
Audax Iason auream irritat famem
Phryxaeus aries. caetera inferno situ
Marcent. in illo namque summum, quod colas,
Est horror ipse. creditur Numen potens,
Quia terret ac timetur, omneis [Reg: omnes] supplices
Tristi necessitate cernuos facit.
Hinc aliqua et eadem dira relligio subit
Levem popellum. genua curvatus popa
Postquam unus intro debilem gressum tulit.
Gibbosus, ater, luscus, impexus senex;
Quassoque centum cymbalo signum dedit
Alii sequuntur linteo cincti latus,
Passi capillos stat papyrus vertice,
Inscripta magicas faece muscarum notas
Vndosa pictos fluxit ad talos roga:
Quidam recinctos strinxerant nodo sinus,
Laevum, soluto calceo, exuti pedem.
Multifida flagrat taxus egesta super
Tellure vacuam cespes attollit scrobem.
Cum farre tosto salsa ponitur mola.
Ponuntur herbae flore pubentes nigro,
Nigro veneni lacte, nigris caulibus.
Adsunt lebetes, urceique et cymbia.
Ferale scires horrido sacrum fore
Ex apparatu tanta saevities inest.
Ego flexa circum lumina in specu ferens;
Sicubi viderem victimas, atrum bovem
Sterilemve vaccam; munus inferno Iovi
De more, sive mater Eumenidum tibi.
Nullum notavi, quo litaretur, pecus.
Ecce immolandus trahitur Hebraeus puer
Gemens tremensque. stabat artus polline
Faciemque sparsus. flava vittarum loco
Verbena tonsum cumque redimeibat caput.
Arae admovetur propior, ac caedem suam
Cernere coactus, pariter ore et pectore.
Iuguloque cultrum recipit in vulnus triplex:
Totidemque fluxit innocens plagis cruor.
(Vim numerus addit) neve coalescat, veru
Agitatur urna sanguine infecti popae
Lustrantur omnes. Denique reductum foras
Turpe simulacrum, vectus ingenti crepat
Chamos liburno, nutat ex alto gravis
Sine mente truncus, Numen e terra editum.
Circum iuventus omnis, ac vetuli senes,
Manibusque nexis grex puellarum canunt
Saliare carmen. strepere tum mollis lyra:
Tum provocare buxus alternos pedes.
Ludebat incomposita plebs ad tympanum
Effeminato facta laetior sono.
Donec patenti filius figuli Deus
Campo est locatus. summus augur liniger
Pueri cruore tinctus occisi, iecur
Et exta populo monstrat, antiquos ciens
Ad Sacra ritus, verbaque haut [Reg: haud] innoxia.
Ter se se in orbem torsit assultans gradu
Ter se retorsit parte dextra concitus
Rediit sinistra. more, quo Phrygum fluit
Incertus amnis semper obversus sibi,
Vndasque retro callido flexu implicans.
Subito stupore mutus in terram ruit:
Ceu taurus olim sternitur primo tremens
Ictu securis, ac truces oculos rotat.
Post, tanquam ab alti nube Somni ferrea
Ad se reversus, iamque venturi satur
Vates ineptus fatur ore dissona
Vidi agmen profugum. verpis dominabitur Ammon
Vincla Galadinus perrumpens nostra molossus,
Gestabit duplices uno pro [(reading uncertain: unreadable)] fune catenas.
Dirae canora voce succedunt. Male
Male recutitis, Vulgus insano sequax
Clamore coelum pulsat. Oceano minor
Ventisque fragor est. cum vel Orion cava
Diffindit ense nubila ingressus mare?
Vel Caurus aestum nivibus immiscet suis
Male male lephtae. stridor, aera, sibili,
Boatus uno tempore aures verberant.
Mox vultu ad aram versus. Ammoni bene
Plausere palmis. Vt triumphet. populo
Cinxere crines. Victor ut totum Isaci.
Deleat ab ima stirpe succisum genus.
Radicitus vulsere circum gramina.
O Patria, tumulus mox futura civium,
O Maspha, quantos sanguinis rivos vomes!
Horrore quatior, animus aspectu pavet,
Pleno malorum lingua se fanti eximens
In verba trepidat ire. sed cogam loqui.
Non solita Martis forma, non iusti subit
Censura belli saeva carnificum manus
Vncos, dolones, vincula ac pedicas gerunt.
Verubus minantur: adque lanienam furor
Contendit omnis nulla deest species mali.
Timere quidquid usus aurium potest,
Iam visus hausit, turpis appendix Venus
Excusat arma. praeda maior corporum est.
Quisque ut petulcus, sibi Galadinas nurus.
Et feriantis stupra promittit tori,
In vita virgo rapitur e matris sinu,
Futura coniux hostis, et tales suae
Paritura patriae forma et infelix amor
In foeda utroque damna degenerant bono?
Mors fuerat olim poena iam lucrum voces,
Vidi cruentam mortibus frui sitim,
Liquidumque calvis Liberum humanis bibi
Hebraea fiunt capita ferales scyphi,
Ipsos voluptas saeva per Maneis [Reg: Manes] fluit,
Impletque rictus. madida nudatus pilis
In vasa cum ludibrio vertex abit.
Quae restat ira, quisve cruciandi modus
Nondum peremptis? quando post caede quies
Datur ista functis ne fatigetur nefas,
In nos iniquus hosti ex nobis furit.
Libitina nostris ossibus fundit merum:
Et in hoc propinat omnium nostrum necem
Cur succi inaneis [Reg: inanes] cogit esse a poculis?
Cur ad lucernam lucis exsortes trahit?
Crudelius libido bacchari nequit,
Quam si in sepulcri iam reos lasciviat.
MEnul. Quam luctuosa Regis e castris domum
Cives reversi nunciant [Reg: nuntiant] ; dira omnia!
AOD. Plerumque rumor cumulat audita, et volans
In maius effert. MEN. Certa tremebundi fervus.
Auribus et oculis conscia hauserunt suis
Crescunt tumultus. AOD. Altius famae tuba
Lituo Gradivi saepe turmalis sonat.
MEN. Nunquam sub ictu nostra res stetit magis
Periculoso AOD. prona credulitas leves
Captat susurros, semper indulgens sibi.
Quamvis gigantum more divulsas solo
Iaculatus ornos montibus montes super
Imponat Ammon: ante retroque obvius
Paret impedire fluminum obiectu; tuus
Inveniet aliquem Genitor aut faciet viam.
Labore maior. MEN Regimen adgressus novum.
AOD. Virtute veteri nixum. MEN Officium grave.
AOD. Par eius humeris. MEN. Populus imbelli iacens
Pavore marcet. AOD lam sub experto Duce
Solvet timores, eriget rursus caput.
Sunt et fideles strenuis nobis manus.
Proterere caesa capita et hi possunt pedis
MEN, Equidem repono spes meas non in manu
Constante nervis, non in humani pedis
Vestigio Deus ille, qui totus manus
Totusque pes est; feriet, ac truces potens
Calcabit hostes, hunc prius placabimus.
At, ecce, anhelus celerat huc noster gradum
Ariphanasso. fare, quo res est loco!
AR. Ad bella iam iam properat accinctus pater.
Campis it acies: fulgurat ferri nitor.
Clangore nubes, arva militibus fremunt.
Ipse ante primos filiam exspectat suam:
Vt cunque sors fert, I, rape extremum osculum
Inserta galeae. vultus hic soli tibi
Mitescet inter lacrymas [Reg: lacrimas] precarius
Exspirat igneis reliquus, efflat praelia.
Iam totus hostem quaerit inimicum rubens.
Ego sponte casus me mein omneis [Reg: omnes] obtuli.
Vnum hoc, honestae quando devotus neci
Praemittor;unum hoc, Domina submissus rogo.
Fortuna si me laeta victorem domum
Referat, reciso capite regali, fave.
Sin vilis anima haec matris expulsa impetu
Cesserit ad umbras; Manibus piis bene
Precare. corpus iaceat exanimum loco,
Quo Fata condunt. Vrna vel coelum potest
Esse insepulto. praefero pectus tuum.
MEN Ergone nigris vecta tenebrarum rotis
Ades hora tandem dulce post Deum mihi
Raptura, patrem, prae meo carum caput!
Vtinam remittant bella vivum! Quid facis
Menulema? quid conaris hoc rerum statu?
Onerosa cassis mole Genitorem premit:
Tu levia serta vertice ornato geras!
Sudore manans squallet illius coma:
Tua dente niveo pexa, malobathro fragres
Thorax ahenus pectus armatum gravat:
Te syrma pictum, Tyria te velet stola!
Tantisper aurum, lunulas, peplum exuam.
Gemmae residant. nullus irradiet lapis
Cognatus igni crinis intortus fluat.
Effusus orbeis [Reg: orbes] subeat aures, ponite
Teretes elenchos, brachia armillis vacent
Habitus feratur pullus, ac luctum decens.
Neglecta pereat forma, tanto pulcrior [Reg: pulchrior]
Reditura cum parente. cur vero comes
Non potius ipsa vel procedo, vel sequor?
Dubitas puella segnis et mortem times?
Non dubito, sed prohibeor. est votum, pati.
Est sanguis hoc in corde, qui patriae bono
Natus profundi fervet:est animus quoque.
Nec sexus obstat quippe refert virgines
Pugnare peltis certa lunatis fides.
Scit me severus vera Thermodoon loqui,
Ambusta niveo latice tingens ubera.
At genitor obstat. huius imperium meos
Stimulos retundit. sexui dono nihil.
Quamvis repugnem misera, parendum est tamen.
Ariphanasso. tu meas pattes age.
Audacter hostem praemii certus pete.
Memor huius esto quam tibi trado, manus:
Hoc consecratam dexteram attactu puta,
Ex foedere illam iam mihi debes novo.
Vt digna fiat, sanguine hostili lava.
Spolia ferenti bina, dabitur tertium.
Dum vos in hostem ruitis, interea pie
Statui vacare Numini:castas preces
Coelo admovebo AR. Dum mei fuero memor
Dum lingua in ore, spiritus corde intimo
Animabit artus; concinam nomen tuum,
Eripiet haustu nulla Lechaeo dies.
Te, Virgo, propter media dirimenteis [Reg: dirimentes] freta
Scopulos adibo: quaeque non uno feros
Malea fluctus vortice incano rotat.
Te propter Afris mistus anguibus premam
Steriles arenas; atque pulverei maris
Intrabo Syrtes iusseris; Mundum ultimum
Post terga linquam. pondere armorum gravis
Calidam Syenen tempore aestivo petam,
Vmbra carentem: nudus hyemali [Reg: hiemali] sequar
Thuien calentem Sole. quidvis impera.
Vllum puellam seculum [Reg: saeculum] talem tulit,
Aut vidit aetas vinciat nullis licet
Suras Cothurnis, horridae vestis sinus
Collecta nodo: nullaque ex humero sonet
Suspensa laevo pharetra: vel telis sine
Est vera Amazon, invidenda Strymoni.
Animum virilem cyclade foeminea tegit.
Accedit: alias, quae feroci spiritu
Ferroque mammae vulnus ignito domant,
Atterere formam, sive cerussae dolus
Frequentioris sive bellorum labos
Assiduus aestu frangat, aut nimio gelu,
Vtroque simplex pariter hebetatur modo
Oris venustas. Huius elucet decor
Ambiguus inter feminam et totum marem
Vt loquitur autem! Suada sub labris seder.
Diserta fragrant ora verborum favis.
Vltima monentis penitus in cor abdidi.
Ariphanasso:tu meas partes age.
Hoc ense peragam, donec explebo sitim.
Iam sum bis unus, duplicis voti reus.
Memor huius esto, quam tibi trado manus
O me beatum cui licebat basio
Decente et istas ore venerari nives!
Hoc consecratam dexteram attactu puta.
Ac si calentem ture succenso recens
Tetigisset aram, sic habebitur sacra.
Spolia ferenti bina, dabitur tertium.
Quid ni iugale. Vanus est Vates Amor.
Sed saepius non vanus interpres fuit.
Caecus Amor oculos noster in somnes habet.
Levis Amor. huius Virginis constans erit.
Ludit Amor at non verus illudit sibi.
Fallit Amor. istum roborant datae manus.
Accipio certae pignus expressum spei.
Ad vota Sponsi quis propinquior gradus?
Iam tango caelum vertice et stellas manu
Vtraque verso. Contumax Ammon ubi es?
Vt nuptiale praebear cervix caput.
Sed enim prius quam Martis extremum volens
Discrimen adeo: Virgini nostrae decet
Ferire Carmen. tesseram obsequii mei.
Virgo turture castior.
Agni vellere mollior.
Cygni voce suavior.
Euro flante serenior.
Vnda stante quietior.
Vultu Solis amoenior.
Cypri palmite largior
Toto vere fragrantior.
Saturni pretiosior avo.
Perciperet urinam lephtias laudeis [Reg: laudes] suas.
Forsan reductas intus auscultans videt
Me pone maculas, subque transenna later,
Fundamus aliud voce librata melos.
NYmpha recenti mitior oleo.
Nodum presso lacte nitidior
Matutino blandior rtu
Hermi rutilo clarior auro.
Dentis eburnis loeni rusu
Stemma te palma rectior altae.
Optabilior lenibus aurii.
Engaddinis dulcior uvis.
Pleno segetum ditior agro.
Densa nemorum gratior umbra.
Multiplici formosior ostro.
Adest. notavi sternuit. cantum probat.
Perge excitare fila, felices chely
Infringe digitos. nullus in terris procus
Maius canori gutturis pretium tulit.
Trahat ille cautes, arbores, fluvios, feras:
Hanc si Puellam traxero, mihi sat est.
Thesauru Arabum Virgo beatior:
Texto chrysolythis torque decentior:
Picta mille modis Iride pulcrior [Reg: pulchrior] .
Illimis speculi luce venustior:
Aurora tenera fronte modestior:
Dilecto Veneri sidere carior:
Magnetis valida dote potentior:
Huc applicatis auribus vultum refer.
Dignare famae gloria tuae frui.
Huc flecte vultum Sole potiorem novo.
Nil melius astris possidet coelum tuis.
STellis fulgidior Virgo micantibus:
Nimborum vacuo purior aethere:
Vivi lucidior fontis origine:
Intacta pedibus candidior nive.
Intacta manibus splendidior rosa.
Frondoso platani latior ambitu:
Lauri virgineis floridior comis:
Excelsis Libani nobilior cedris.
Pensilibus conspectior hortis.
Non est satis laudare. fac tu, si vir es,
Laudanda et ipse. nam quid argutum sonans
Testudo, Martis inter efficiat tubas?
Iam remove ineptam mollis Amphion lyram
Vocalis abice tinnulas cytharae [Reg: citharae] fides
Imbellis Orpheu. fidibus est lusum satis.
Alios ad usum tempus hoc nervos petit.
Qualeis [Reg: Quales] lacertis maribus inducit ferox
Natura, tota miles exerta [Reg: exserta] manu.
Ferro est agendum. plectra sint gladii tua.
Ex hoste caeso gloriam et Sponsam cape.
HUc usque miles. siste. plus non exigo.
Iam iam neganti trahere Fatorum moras
Laxabo pulcrae [Reg: pulchrae] spatia mortis obvia.
Audi monentem meque praeeuntem prius
Inficere quisquis alterum metu potest
Infectus ipse. quisquis Hymenaei facem
Iugalis expers sustulit primam tori:
Vitem ve sevit, cuius ex fructu sitis
Levata non est:liber abscedar domum.
Laribus Focisque rite tutelam gerat.
At tu Rebeccae melior et binominis
Propago Patris clara divinum genus.
Electa pubes. macte virtute inclyta [Reg: incluta] ,
Quicunque nostris sanguinem a proavis trahis.
Fatale bellum iustus aggreditur dolor.
Imus sacratae iura defensum Domus:
ARCAM Tonantis pacta complexam DEI:
Fluviis marique VIRGAM et altis turribus
Toties cremendam: quasque coelestis manus
TABULAS aravit. quemque NUB GENAM CIZUM
Aetheria liquido rore demisit penus.
Si cui penates, liberi, coniux;sua
Est cuique gaza, vita, libertas, salus,
Et fama cordi:tendite adversum feri
Praedonis arma sentiat mollis latro,
Ventrisque castra Venter assuetus sequi;
Fera sentiat, quo bella cum populo gerat.
Ne copiae vos terreant. virtus facit
Non numerus aciem stamus hinc fortes viri:
Pudenda at illinc ora simulantes vitum.
Bacchae biformes verius, Rapitur cohors
Amicta foliis,aera Curetum tenens,
Quo furor et amens raptat ebrietas eunt
Sine lege turmae milites sine ordine,
Sine duce primi et ultimi passim dapes
Vinique ructus, omnia unguentis madent.
Quippe et tubarum masculo offensi sono
More Corybantum ludicri thyasos agunt.
Vt digna capite membra sic membris caput,
Temulentus Ammon essedo patiens vehi;
Cratere sumpto, caede mistas [Reg: mixtas] ac mero
Despumat iras, vite redimitus comam.
Species triumphi clara;quo Bacchus pater
Novus orgiorum Gange perdomito novos.
Submittat Indos;atque, si Superis placer.
Hebraea lepidos castra post Satyros trahat.
Quid? nos eadem spurcus iste Thyrsiger
Hasta domari posse Silenus putat?
Si patimur istud, prorsus indecores sumus.
At non avorum gloria hoc aequo probrum
Animo tulisset pressa dominatu gravi
Per ferrum et igneis repulit indignum nefas.
Nobis inultis, fastuosus ac procax
Vilisque terrae filius, teneat manus
Post terga vinctas caedat insonteis flagris!
Vexet tributis! foedus insultet toris,
Opibus avarus! semper impune adpetat
Impune semper vastet indultum est nimis.
Vest is in oculis, inque conspectu omnium,
Ante ora vestra (cuncta non finit dolor
Meminisse vel mem orare quot praedas agit!
Super haec minatur vimque coniugibus parat
Minatur, inquam, saeva vincla liberis,
Tormenta fervis, subditas tectis faces,
Vrbibus aratra, noxium campis salem.
Pudeat tot annos, inter aerumnas, velut
Iumenta frenis vilia admorsis iugum
Potuisse ferte pudeat ignavos molam
Versasse. pudeat capita tonsos tam diu
Sub hoc tyranno vixe. tandem dedecus
Abolete ferro, vindicate patriam
Magnanime Princeps, pauca: dum nectis moras,
Progreditur hostis transque Iordanem ultimos
Furit furores. IEPH. Dic, ut in turmas eant,
Efferte signa: castra moveantur loco.
Stet expeditus miles opperiens Ducem.
Placabo precibus Numen interea pium.
OMnipotens, penes est quem rerum immensa potestas:
Cuius ad imperium festina tonitrua currunt,
Et rapidos sistunt stridentia fulmina cursus.
Cui mare velivolum, et Zephyri famulantur et Austri.
Testes sunt vasto fluitantia moenia ponto,
Instar montis aqua? quibus obluctantibus omnis
Obrutus est Pharao, Posusiacague quadrigae.
Assurgens alte suspenso marmores fluctus
Ad letum patefecit iter. coeunte procella.
Rursus Erythraea, visi descendere in imum,
Curribus inversis equites equitataque fundum.
Pavit caruleas clades, Mareotica Thooas.
Te duce Numides coelestia iussa sesutus;
In caput arrecti superato fluminis alveo,
Desuper eversam vastavit funditius urbem.
Late per vacuas lituis resonantibus auras,
Ad nova concussi ceci erunt classica muri.
Ille retardato frena vir sidera cursu:
Iniiciensque manus astro, quod temperat Orbem;
Ne pavidus tenebris frueretur transfuga, Solem
Detinuit, iussitque diem duplicare morando,
Ille satur fusi media de plebe cruoris.
Calcavit Regum rorantia sanguine colla.
Te duce vel mulier victrix, lactavit inani
Spe Sisaram generosa Iahel: penitusque trabali
Vtraque confixit sopiti tempora clavo.
Hoc ferro tamen usa. lutum tibi sufficit olim
Hostis in exitium. vibratur inhospita lampas:
Castraque caeduntur ruptis Madianica testis.
Sic o noster ades: sic nunc quoque Maximus adsis
Nubibus armatis, Deus, aetherioque tumultu.
Annue et antiquas enova, miracula, pugnas:
Nostraque non nostris iterum gere bella lacertis.
Da, cui iurati properans ad signa triumphi,
Et pennata suas Victoria subiicit alas
Da Pater Ammonem dirum immanemque tyrannus
Da mihi terrarum communem atque aetheris hostem
Sternere. Si dederis, Voveo. Quodcunque reverso
Victori ante meas mihi primum occurrerit aedes
Sit sacrum, sacrasque tibi mactetur ad Aras,
Eatur ergo mens mea addicit sibi.
Calidae recepto spiritu venae micant.
Arma arma miles, arma miles horrida.
Freme miles arma, miles inflentur tubae.
Stringantur enses. Omnis in ferro est salus.
Cognatas acies Iephtaeaque Signa canantis
Ite animae fortes;et nostram, iudice ferro.
Quandoquidem spreta est facundia, dicite caussam:
Ense reposcatur, quidquid ferus abstulit ensis.
Ite per Ammonis victrici vicera dextra.
Iephten magnanimum dicite Principem,
Bellantis celebrem laude ferociae
Quis cornu iaculum tendere certior?
Vagina gladium ducere promptior?
Hostiles rumpere fortior?
Cursus quadrupedum frangere doctior?
Palmas de medio tollere dignior?
Toto conspicuus si stet in agmine:
Noscendus mediis millibus eminet.
Nullo frontis honor proditur indice.
Nam nec laetitiis mollibus effluit.
Nec moestis premit ut nubibus est tamen
Irae non tetricae regia nobilis.
Tobitae memorent; quantus in aereum
Assurgat clypeum: quo cava turbine
Hastam coniiciens nubila dividat!
Tanti signa Ducis quis dubitet sequi?
Damnetur pavidae miles inertiae:
Ferro qui metuens transadigi latus,
Cum fletu patriae limina respicit.
Indignum clypei solibus aurei,
Cristisque in nitida casside stantibus,
Obscurant rutili fulgura balthei.
Probrosum est, niveis subter oloribus
Somni relliquias ducere languidi:
Et vitae trepidam serpere fabulam.
Virtus non recubat mollibus in rosis:
Aut plumis thalami versicoloribus.
Ignavis, simili quo Nemesis gradu,
Mors ignava venit. campus habet virum
Iustis exequiis digna cadavera.
Aspectum subeat Thessaliae iugis
Surgens acer equus. quem simul obvius
Belli afflavit odor, tortaqueque buccina
Signum triste dedit; luxuriantibus
Fusus colla iubis praelia flagitat:
Atque ante ora virum fervet inobsequens
Longas ferre moras. nescius ad tubam
Certo stare loco dimicat auribus,
Et pennis rapidi certat lapygis.
Celsis sideribus Marspiter invehit
Rimoso mutilum corpore militem:
Cuius per laceros vulneribus toros
Et costas Animus prospiciens micat;
Incertumque facit copia funeris;
Qua se se dubitans cedere Spiritus
In dulceis [Reg: dulces] tenebras eiciat via:
Ore an dividui cordis hiatibus
Perfossisve fibris, mille per ostia.
O! ergo Iuvenes, quos generosior
Excoxit radiis Phoebus, ut efferat
In coelum proavis fortibus editos
Defensura Lares arma capessite.
Forteis [Reg: Fortes] arma viros, non tunicae decent
Laxantes manicas; non redimicula
Humoris Tyrii luce rubentia.
Quamquam sollicita mente novissimus
Exit lucis amor, cordaque palpitant:
Semper dulce fuit pro patria mori.
Crescit Bistoniis fama laboribus.
Plagae multiplicant semina gloriae.
Bellatoris enim membra novalium
Ritu, verus Honor scindit, et irrigat
Multo (sicut agros) pinguia sanguine.
Nec tantum modicis ictibus extima
Perstringenda cutis: sed penitus cavum
Qua pectus cohibent ima repagula;
Sulcandum est valido corpus acinace,
Impresso veluti vomere saucium.
Terris purpureum sic caput extulit
Inter mille tubas, rursus et intulit
Thebis orta seges. linquite sarcula
Iam cives. rigidis pendet ab ensibus
Spes anni melior. spargite vulnera,
Exercete manus. puniceo sata
Erumpet iugulo Martis adorea:
Pulcra [Reg: Pulchra] Triptolemi messe beatior.
Tetigere laevum vallis umbrosae latus.
Properant: laboci lympha post tergum fluit.
CHOR. Agitatur iste a Numine. ingressum Dei
Vultu fatetur, ore fatidico rubet.
Quassat cavidos. loquitur aliquid non suum.
VAT. Aroere nostri castra transmisso locant
Hostili in aruo. paene contigui movent.
Video vel absens. rebus intersum procul,
Et prope remotus. quin et audire, et sonos
Percipere varios, voce distincta, datur.
CHOR Vtinam secundus augur apportes bona.
VAT. Attrita saxo tela utrimque exasperant.
Aruina gladios tergit. armantur neces
Etiam venenis. hostis inventum recens.
CHOR. Vertendum in ipsos, poena si sonteis [Reg: sontes] manes.
VAT. Fremitus equorum, strepitus increscit virum.
Inflantur aera: raucus augetur canor.
CLASS. Et nos inflemus. quoquo rapit impetus, icti
Bellipotente Deo,
Aonioque simul.
Qualiacunque furor, quoque ordine, carmina dictat,
Campo inferamus non timidos pedes.
Pugnaces Animae, magnumque in nomen iturae,
Seros ad usque posteros;
Fortiter irruite
In medias acies et corpora caedite ferro.
Mactentur infesti canes
Stabulo extrahantur sordido Ammonis.
Neminem seruet fuga vel latebra.
Pulvere crasso.
Late undanteis [Reg: undantes] vertite campos.
Sic iacite, ut nullum redeat sine sanguine telum.
Sed multa morte receptum,
Dirigite in ora
Praeclaris obstantia coeptis,
CHOR. Dulcia caros pignora natos
Vt largis repetatis onusti
Spoliis, precamur. Coniuges castae
Vota pro toruis faciunt maritis,
VAT. Tam sumptuosis milites furiis emant
Sex foli lauri! ceu mari Symplegades
Medio coirent, tantus exoritur fragor.
Post se relinquit militum furor tubas.
Sua cuique fortem dextrae concentum facit,
CHOR. Seria feroci bella conflictu calent.
VAT, Quis iste miris aureus squammis, acu
Pictus fluentem fasciam, vultu decens.
Sed mentis impos. CHOR. Noster est, an Regius?
VAT. Increpuit ultro. digna et indigna obiicit.
CHOR. Inimicus hic est. obstruant os lanceae,
VAT. Totis adactum viribus ferrum impulit.
CH. Simul ede, quisnam? VAT. Parma nil miserum iuvat
Spatiosa presso plaga pulmonum sedet
In folle. modicus ore singultat calor.
Debemus omnes Fata. tu prior subis,
Qui colla rutilo crine perfusus, manu
Barbam remulces. CHOR. Aliquid excelsum videt,
VAT. Geminum nitenti clusus [Reg: clausus] orichalco pedem.
Excutitur autem: nec movere se potest.
Cecidit recisus poplitem;
Impressus ora gramini.
CHOR. Totus perempto Mars iacet saepe unico.
VAT. Siccine negata morte contemptor suum
Irritat hostem! en exprobrans veniam vocat
Crudelem, et odit: quid moram trahis? feri.
Transverberatus ense thoracem cadit
Ab equo supinus. vivit etiam num. feri.
Plaga duplicetur. CHOR. Quos canit nobis viros
Animas tenaceis [Reg: tenaces] possident. VAT. Qualis leo
Persultat Afer hoste viso cominus;
Quatiensque fuluo tortiles collo iubas,
Venantis arma frangit; ac toto supra
Dum fertur hastas corpore, impavidus fremit.
CH. Vter iste Poenus? Iephte an Ammon? VAT. Occubat.
CHOR. Ducem Salutis praepotens serua Deus.
VAT. Tundit cruentam calcibus moriens humum.
Effundit alium segregem sternax equus,
Crispatus auro conus ad pedes iacet.
Secedit agmen. ecce, concurrunt duo.
Collapsa cervix
Humero ex utroque pendet. aurigam cave.
Numero superadditur idem,
Transfixus capulo tenus.
Per et trilicem mucro loricam exiit.
CHOR. Vtinam tyranni!
VAT. Clamantis animae murmur extremum stitit
Feriente pugno. nuda iactans brachia,
In capite cerebrum, in ore dentes miscuit.
Campum cruore pugna crudelis lavat.
Acies dehiscit una,
CHOR. Scrutemur, ex qua parte. quid certi refers?
VAT. Ariphanasso, quo fugis? sub qua lates
Nautae lacerna? Doridem praefers Rheae!
CHOR. Obscura loquitur, Omen hoc felix erit:
Renidet ore. VAT. Casibus quid non licet:
Quandoque in ipsis ludit exsultans furor
Festivus armis. Miles uno sternitur
Procerus ictu. grande cum galea caput,
Trunco iacente, volitat excussum procul:
Donec repostum collo in alterius sedet,
Quocunque iure. Fata in alieno locant.
CHOR. Rursus severam ruga frontem contrahit,
Visu pavenda spectat, iteremus preces.
VAT. Quid in hoc tumultu fabor? abscondit diem
Pulverea nubes. eripit visum mihi
Caligo belli.
CHOR. In vota Superos, quisquis est pius, vocet.
Periclitamur. Vatis ignescunt genae.
VAT. Militiae discerpitur ordo.
Scintillae absistunt oculis spirantibus igneis
Tantus inest animis calor.
Corpora Corporibus,
Ensibus enses
Miscentur; galeae galeis: et adultera crista
Diversis admota viris
Alieno in vertice nutat.
Tam prope collisi promiscua corpora trudunt,
Vmbone repellitur umbo:
Et clypei clypeis, et acuta cuspide cuspis.
Sessores sub equis, hi sub ephippiis,
Arma, armenta, viri,
Cum signiferis signaque caesis,
Magna ac parva cadunt, passim sine nomine vulgus
Praecipitant in opaca fossae.
Gemitum dat icta tellus:
Porrectus super alterum
Incubat alter.
Quo posuere loco Fortuna et casus, eundem
Congesti in tumulum iacent.
Nocte velut pluvia vitae sparguntur in auras.
Alite ferro
Confossus Heros vulnus ingens accipit.
Infixa est capiti cornus, et exiit
Effuso tepefacta cerebro.
CHOR Sed ede tandem: quos penes victoria est?
VAT iaculis iam denique densis
Arctatus non sufficit aether.
Mutua perdunt vulnera iactu.
Ferrea nox pharetris effunditur.
Tegit omne coelum silua discurrens
Quanta Tyrrheni maris est arena.
Tot distincta notis non pendet litera, verno
Aere quum gelidi
Linquit Strymonis undas
Scriptorum genus alitum,
Formidabile genti,
Quae paulo [(transcriber); sic: qaulo] minor est grue.
Non tot stagna Padusae
Nutriunt raucas aves.
Non tot ripa Caystri
Cantores Stygiae mittit Iunonis ad aures.
CHOR. Conticuit altum. cessat, et subito stupet,
Num cuncta fando trepidat in medium dare?
An iniqua fessum fata sub mergunt virum?
Quodcunque tandem est: caussa in ancipiti sita
Communis agitur. omnium hinc pendet salus.
Ad amica puras astra tendamus manus.
Tu, cui patrias Gens seposita
Sanguine sacro tingimus aras;
Numen ab omni parte tremendum;
Nisi qua miseris tua connivet
Pietas victrix: huc verge DEVS,
Miteis [Reg: Mites] oculos; et res propius
Aspice fessas. Saltem proavis,
Iurata quibus foedera sanxti [Reg: sanxisti] ;
Si nostra fugat culpa, benignam
Annue mentem.
Nec plus habere ponderis! Mars ferreus,
Fortuna vitrea, dispares; tamen pari
Levitate certant. ille terribilis Geta,
Vastator Aemi, rigidus armorum Deus,
AEque, ac mulieres, semper inconstans fuit,
Dolisque paene Coniugem vincit suam.
Rapitur in orbem et ipse. Me verum loqui,
Norunt probantque vicibus alternis Duces.
Quoties decora fronte sub primam stetit
Aciem superbus? moxque elusa casside
Turpem infidelis terga vertit in fugam.
Sunt gladii utrinque; humana utrinque corpora,
Patensque simili sorte vulneribus locus,
AEquat pavores. pellis ubi pelli imminet,
Furor est, pepercisse. arma in armatos cadunt,
Spem victus, iram victor acuit, hoc agunt,
Securus esse neuter ut possit diu.
Vbique bis peccare liceat; vix semel
In bello. adimitur omnis occisis salus.
Non patitur error corrigi vitam auferens,
His mota caussis, mentis augurio tremens,
Fatum parentis Iephtias suum facit.
Casus volutat singulos, omneis [Reg: omnes] timet.
Est in suprema Iudicis nostri Domo
Aprica sedes, Solis Eoi capax,
Recensque natae lucis; Euri vividis
Exposita flabris. lenis obliquum latus
Inumbrat Auster frondibus. torta nemus
Radice surgens, arduum e clivo caput,
Viridesque ramis tollit innumeras manus?
Tantoque crescit ambitu, unam ut altera
Illaque et arbos [Reg: arbor] , haereatque brachiis.
Facit ordo versum. fraxinum cedrus ferit,
Cedrum cupressus: platanus alno nititur:
In hoc recessu virgo curis anxia,
Sollicita votis. spe metuque fluctuans,
Noctes diesque precibus assiduis vacat.
Anima puellam patris animari putes,
Vitaque eadem vivere. usque adeo studet
Patris saluti. totus. in mente est pater.
Genitricis autem in mente tota est Filia.
Non sic iuvencam torua custodit parens;
Vt mater ambit blanda Menulemae latus.
Huic fila Serum ducit, huic aurum struit:
Huius decorem comit ac mulcet frequens.
Haesura nitidis serta disponi comis,
Invita Virgo patitur, optaret suis
Potius bonis gaudere. pulcra [Reg: pulchra] non opus
Habet apparatu. dote nativa satis
Ornata facies refugit ad speculum coli.
Se se est venusta dives. ex ipso magis
Generosa fonte forma respiendens placet.
Super addis artem? nobili suco perit.
Aurora qualis ex mari surgens nitet
Peculiari luce, quam diu madet.
Simul capillos dulce roranteis [Reg: rorantes] calor
Detersit; omnes ore vanescunt rosae.
Non nisi coacta, Iephtias pompam induens,
Gemmas suo fulgore nolenteis [Reg: nolentes] tegi
Virtute obumbrans celat, ingenio premit;
Formosa semper. absque cultu nunc dolet.
Ames dolentem. squallidam luctus decet.
Est et perita sedula Phrygias manu
Vrgere telas. hac remordenteis [Reg: remordentes] sciens
Soluisse curas, seque furari sibi.
Iam dedicatum vellus olim coeperat
Mollire nebulis. tum subactum sternere
Digitis in usum. parte plus media labor
Exactus ibat, iam coloratam prope
Metam tetigerant fila. spectari dedit:
Vt Abrahamus immolare filium
Decresset: iste pareat flexus genu.
Nuda puer cervice. simulatum scias,
Verumque credas. tantus in membris lepor,
Sua cuique forma, certus est formae modus.
Libratur ensis stamine ex argenteo:
Ex aureo vagina pendet. baltheum
Nevisse Seres Lydia et textrix putet,
Fascem videres ligneum sterni solo.
Flammam applicato folle carbones dare.
Praelatus ignis murice Oebalio rubet.
Loco caloris flagrat incensus color.
At Isaacus, qua micant vitalia,
Candente bysso fingitur. collum, tori.
Ante alia iugulus lucet intexta nive.
Nix vero castigata subiectis retro
Diluitur umbris. ficta sic vivunt magis.
Materia dispar sponte submissum caput
Variis remiscet liciis. Ianthinae
Glomerata in orbeis [Reg: orbes] lana crispatur comae.
Pars aliqua texti laevam ad aurem pulcrius [Reg: pulchrius]
Neglecta languet, cumque susis funditur
Subtemine albo carbasus late patens.
Placidum modestae frontis aequor explicat.
Nullas decora sutiles rugas habet.
Nec patitur aetas, plana simplicius nitent.
Punicea stanteis [Reg: stantes] fila percurrunt genas:
Modiceque ab ostro vultus imberbis tumet.
Modice. propinqua pallet aliquantum nece.
Nil praeter oculos deerat hesternam diem
Impendit illis, ut dolorem falleret
Studio Minervae protinus sub palpebra
Acu micante sidus accendit duplex;
Tam mite florens tamque subtili face
Nictuque blandum; tam ciendo affectui
Miserantis aptum, sub patris positum manu:
Vt et ipsa (et ipsa non tamen mollis) rudi
Pietate mota flevit, o suavis puer
O in parentem moris exemplum pii
O dulcis Innocentiae Specimen, ait,
Voluisse promptum tam cruenta praecoci
Sancite fato iussa! certe iam cinis,
Iam funus, animo funus acceptans, eras.
Iterumque flevit. omen infaustum movet
Interpretantem secius. ter synthesin
Calatho reponens stamina expavit sua:
Ter et resumpsit. ter subortis lacrymis [Reg: lacrimis]
Linquere coacta est Quo malo cadit in sinum
Iniussus imber, inquit. unde hic impetus
Flendique tanta seu libido, seu furor?
Quae placet imago, placita cur gemitus ciet?
Cur ipsa plorans damno successus meos?
Sic Fata questus iterat, incumbens toto.
Accedit ad praedicta nocturnus timor
Insomnia agitant. terret attonitam quies.
Namque eiulantem veste discissa Patrem.
Moestoque vultu penitus exsanguem, sibi
Videre visa est. turbat excussus sopor:
Crescitque vanus vana metuendo metus.
Quamquam o! sed ad peiora proclives sumus.
Timenda semper omina explorat timor.
Quid deinde? Sexum fas sit imbellem queri.
Formido vana, non decet saltem viros.
Quod Gnata patri metuat, ignosci potest.
Hac stante caussa, militem, Iephte, tuis
Diffidere armis, muta quaedam iniuria est.
Toties probato quisquis indubitat Duci,
Convicium deforme virtuti facit.
Novi lacertos, pectus, ingenium, fidem.
Cruore sparsas hostico palmas feret:
Parum est, feret, iam fert, et hoc parum est; tulit.
Sonus aeris alte iam bis allapsus refert
Laetum aliquid. audis? aera clangunt tertia.
Tu, quisquis ille es, ede, quid portas novi?
NUNCIUS [Reg: NUNTIUS] I. Qui timuit hostem, iam timere desinat.
BAR. Vt te faventes praepetem Zephyri ferunt!
NUNC. [Reg: NUNT.] Quod steterat ante pedibus erectis; iacet,
BAR. Edissere agedum, nil per ambages refer,
NUNC. [Reg: NUNT.] Vt si viator forte flaventeis [Reg: flaventes] agros
AEstate praeter passibus vagis meat:
Triticea aristae capita turmatim levant,
Animosque tollunt, more conferti agminis:
Idem reversus stirpitus sulcos videt
Omneis [Reg: Omnes] retectos. prona subsedit Ceres,
Lateque longo funere instravit solum.
Haut [Reg: Haud] aliter hostis stantibus turmis ferox,
Vt icta curua falce procubuit seges
BAR. Nullo obice Victor haesit, aut victus mora?
Immo age sub oculos totius belli aleam,
Vt iacta campo est, pone. felicem iuvat
Ludum intueri. cladem et illius modum
Seriemque pande. NVNC. Nulla tanto, quod sciam,
Incaluit aestu pugna. Cur pugnam voco?
Quae luculenta verius strages fuit.
BAR. Vindictae initium praebuit nox an dies?
NUNC. [Reg: NUNT.] Inter diem noctemque, cum primum parens
Amoena lucis aperit aetherias fores:
Horaeque Solis induunt frenis equos,
Adhuc marina currus assurgens procul
Rorabat unda: clamor, ecce, tollitur;
Quantum volutat Glua, cui, patre inscio,
Elapsus olim per cavi montis latus
Incubuit Auster. stridet agitatum nemus:
Frondosa sive colla procuruans, humum
Stirpemque tangat; sive rursus arduos
Attollat apices, nubibusque immisceat.
BAR. Quid nostra, siluit, an reclamavit Phalanx?
NUNC. [Reg: NUNT.] Reddidimus alta voce discordem sonum
Littorea qualem saxa Tyrrheni maris
Reddunt fragorem verberata fluctibus.
Concussa tellus, totque divisus modis
Aer procellas voluit adversas sibi.
BAR Fremitus inanis iste duravit diu?
NUNC. [Reg: NUNT.] I. Calefacta donec corda moriendi metum
Vitaeque amorem prorsus emossent [Reg: emovissent] loco:
Et acuta promptas ira consereret manus.
Vt taurus olim fronte robusta minax,
Cui crassa circum colla stant palearia.
Aut laxa pendent: magnus alieni pater
Stabulique fieri rector, in vito pari,
Per bella quaerens, mugit audaci tuba
Cornuque confert. proximo saltu latens
Responsat alter, iamque proludit pede.
Taurina totis resonat Echo montibus.
Spumant amores. stimulat indomitos furor:
Denique in aperto capita concursu truces
Obnixa miscent. tanquam in incude aenos
Ictus resultant donec unus cornibus
Truncis abactus cedat et campo et toto.
Victor superbus exprobrat connubia.
Reboat adulter victus, ac siluas petit.
Haec belli imago prima. tu pulcram [Reg: pulchram] modo
Quae placuit uxor, candidam credas bovem
VICTORIAM esse. Noster extorsit proco.
BAR. Quo pugna crevit ordine? utra lanceam
Pars torsit in condensa primam, et auspicem?
NUNC. [Reg: NUNT.] Vt miles intra proximum teli stetit
Letique iactum: noster intuitu vago
Permensus aciem Ductor hortatur suos:
Qua iusso, celerem ferre pugnaces pedem.
Nec plura fatus, diripit ferrum cavo.
Ceciditque in hostes, non secus quam flammea
De nube fulmen. illud expressum volat
Diri vaporis undam anhelantem vomens:
Quaque incitatum rapitur, obliqua via
Rectaque, certa clade, multorum cadit,
Certa reversum spargit in numeras neces.
BAR. Bene inchoasse, saepe in hoc puncto fuit,
Vicisse. sed non semper eventus habet
Impetus eosdem primus. eventum refer.
NUNC. [Reg: NUNT.] Omnis secuta praevium pubes Ducem
Mucrone stricto. BAR. Cuncta in exemplo sita.
NUNC. [Reg: NUNT.] Sed et igne vero constitit supra caput
Succinctus aether: atque (minimum est, quod loquor)
Adversa subito castra turbavit metu.
Sonuere nimbi non tumentes Aeolo:
Non quomodo aestas audit, arserunt poli:
Iraeque multo sulphure imbutae Tonans
Manifesta Coelo Signa concusso dedit.
Tum vero pavidis falsus it sudor viris
Equisque, et unus implicat cunctos timor.
Ipsa arma trepidis, galeae et enses, hostibus
Tonare visa: terra subduci movens.
Instare timidis Iephte, et uti tempore,
Coelo, tumultu, Qualis hybernus [Reg: hibernus] ruit
De monte torrens pabulator nubium:
Tandem nivosa valle praecipitans aquas,
Per cuncta spumat claustra grassari rapax.
Cursuque frangit sparsa pontes fragmina,
Damnum coloni prorutis deflent casis.
Fit plena caedes. terga fugientum [Reg: fugentium] secat,
Latera explicantum [Reg: explicantium] debileis [Reg: debiles] alas premit.
Frontem reluctantum [Reg: reluctantium] , ora pugnantum [Reg: pugnantium] fodit,
Stantum [Reg: Stantium] trucidat. BAR. Bella Centauri refers.
NUNC Hostilis acies media membratim periit;
Concisa, proculcata, disiecta, obruta.
Currus sonanteis [Reg: sonantes] et quadrigarum rotas
Trunci morantur impeditis axibus.
Per arua crassi sanguinis fluctus eunt.
BAR Tum deinde spoliis noster intentus fuit
Miles legendis. praeda populatrix opum,
Est anima belli. vivit hac ferrum tenens.
NUNC. [Reg: NUNT.] At non et Ammon non recollegit suas
Vtcunque viteis. quondam et in victos redit
Amara Virtus, seque cote suscitat,
Tutum esse prohibens. BAR retege, quos tentant dolos
NUNC. [Reg: NUNT.] In nemore curuo trames angustus latet,
Circumque dumis obsitam sepit [Reg: saepit] viam.
Ibi furta belli sapta; circuitu biceps
Clementer acto collis attollit iugum,
Aditumque celat, hinc repente, dum sui
Incautus arcto calle palanteis [Reg: palantes] agens
Insequitur hostes; impetu facto, triplex
Procurrere improvisus in Iephten globus,
Duce Iatamazda. Cassidem post regiam
Erat iste summus semper in bellis apex
Ammonidarum. Vix manu signum dedit:
Vnum unum adorti mille certatim petunt.
Pluit sagittis. galea tinnitu strepit,
Flictuque parma. BAR. Qui tot unus spicula
Excipere valuit septus [Reg: saeptus] hostili globo?
NUNC. [Reg: NUNT.] Ille, ut elephantus imbre ferrato rigens,
AErisona grando siqua telorum cadit.
Haesura dorso discutit mota cute:
Tum grande Libyci dentis infrendens ebur
Consumit omne, circumactu, nescias,
Pedes, lacerti, crura, cervices, manus
Findantur an secentur. abrupti cadunt
Nexus. in hostem tota saevit bellua,
Ex corde vireis [Reg: vires] advocat Iephte suas,
Contraque multos unus instar agminis
Stat mole contra, sufficitque, et obvios
Contemptim in orbem fulminat, velut canes.
Ex manibus hastas saepe raptas improbo
Regessit hosti. Forte Iaramazdam videns
(Ita Sors ferebat) mox relictis omnibus,
In hoc moratus, cum retardasset [Reg: retardavisset] fugam:
Clypei per oras triplicis obstanteis [Reg: obstantes] viam
Molitus, alto vulnere exhausit virum,
Pectusque rupit ense. vel moriens adhuc
Recalcitravit, ore diducto fremens:
Sic quoque rebellis parte moritura sui.
Vt hirtus olim stantibus setis aper,
Si quando fixum, mense brumali, furens
Venabulum momordit; ante quam trucem
Despumet animam collocandus, in manum
Saevire vindex pergit; et, noceat modo,
Necandus ultra debitae metas necis
Feraeque morem, mordicus prensam [Reg: prehensam] viri
Transgreditur hastam: seque vulnus in novum
Rabie cruenta vulneris primi rotat.
Miratur ipse pastor, et pallet suae.
Horrore praedae. BAR. Memora et istud, si potes.
Ariphanasso, capita quot ferro secans,
Opima summo spolia suspendet tholo?
NUNC. [Reg: NUNT.] Nescitur, ubi sit. fama non constat sibi.
Vinctum, solutum, mortuum, vivum canit.
Plerique dira caede sublatum putant;
Ammone toto, morte cruciatum nova.
Certe peracti nulla pars belli fuit.
Nusquam adeo in acie visus. BAR. extremum hoc preme
I, reliqua propere defer in palatium:
Meriture primas, praemium cursus feres.
At te caducum qualia, et quo pondere,
Ariphanasso, Fata, qui casus premunt!
Sic occidisti! sic iaces inglorius!
Arena functum condit ignota scrobe.
Fortasse laceris artubus pascis feras.
Menulema nempe, sicut optabas, tua est!
Humana foedi subruunt vota exitus,
Pilae videmur esse, quae iactu levi
Pulsae per auras vix volant, iterum cadunt,
Sursum deorsum iacimur, et ludus sumus.
Signavit aliquis lapsus Icarium mare.
Iam et ipsa tellus Icaros suos habet?
Certum tremendis casibus, certum locis
Nomen daturos, alta sublimes petunt:
Voluuntur imo. Famulus hic Memphyticus [Reg: Memphiticus]
Quo vota non rotavit! usque ad sidera.
Gnata potiri velle nostri Principis.
Est petere coelum velle. Quod stupeas magis:
Annuere Virgo visa, Iuveni faverat.
Amabat eius indolem, mores pios,
Castamque mentem. Pacta quin iugalia,
Sparsum est. utrinque spes ligasse credulas.
Eheu! ligasse. soluit istud vinculum,
Quae cuncta soluit, Mors inexorabilis.
Quam rare in unum cuncta Naturae fluunt
Sortisque dona? nemo tantorum capax.
Nihil est ab omni parte syncerum [Reg: sincerum] ; nihil
Plene beatum. nebula semper officit.
Commendat aliquem forma: destituit pudor.
Hunc fama Martis clarat: obscurat genus.
Prisco tumentem genere mores inquinant.
Ferro manuque fortis, ingenio caret.
Consulene promptum turpis exanimat pavor.
Facundus ore, vitibus minus viget.
AEgrotat animus saepe, dum corpus valet.
Ariphanasso dote non una fuit
Insignis: acer, eloquens, agilis, sagax,
Parere solers, impiger, fidus comes:
Egregius armis miles, egregius domi
Bellique: nec non legis observans sacrae.
Sed adde: praeceps, vanus, infelix procus.
Vetus est amantum [Reg: amantium] poena, fieri fabula.
NUNC. [Reg: NUNT.] II. Parta ex superbis hostibus, parta ultio est.
Fusi per herbas hoc habent in cespite,
Suoque verrunt sordidum tabo lutum,
BAR. Si vera narras, vota transcendis mea,
NUNC. [Reg: NUNT.] Gratare Iephtae libera Ammonis iugo,
Gratare Galaad. vivit assertor tuus.
BAR. Tam certa fers quam laeta? NVNC. Venatum putes
Ivisse nostros: quidquid Ammonis fuit,
Subiisse textas funibus raris plagas,
Ceu canibus actos licuit inimicos brevi
Porrigere ferro. terror e coelo ruens
Turbam fugacem conglobatam in obvios
Adegit enses. milites, lixae, duces
Cecidere iuxta. Sic, ubi certum nemus
Indago cinxit; iamque inhaerenteis [Reg: inhaerentes] feras
Instans melampus arctat; in latum cadunt
Ferrum gregatim; silua tutari nequit.
Capiuntur una quae timentur et timent.
Fortibus inerme belluis mistum pecus,
Tunc caprea vulpem, dama contemnit lupum,
Ceruus leonem. sudor idem est omnium.
Fortuna fecit misera communem metum,
Obliviosum alterius, et memorem sui.
BAR. Captae quot urbes. ede. NVNC. quot poterant capi.
Vtriusque nostrae quot manus digitos habent,
BAR. Qui computabit, esse vicenas sciet,
NUNC. [Reg: NUNT.] Turrita quaevis, dirutum ingressi sumus
Penetrale Regni qua Menitham lubrico
Oleae feracem tractus attollit gradu.
Vitifera ad usque pinguis Abelae iuga.
Frenatur omnis regio nostris legibus.
AODUS. Tandem reversa Pace laetari licet.
I triste belli Numen ad Thracas tuos.
Vtcunque phaleras, spolia, captivos greges,
Cristata regum capita et exuvias Ducum.
Odiosa magno nomina afflatu crepas:
Nos Pacis almae certa praeferimus bona.
Haec arua spicis vestit, et cellas replet.
CHOR. Bello nulla salus. vacent
Coryti calamis graves.
Ferri dulcius otium.
Ferro si tamen est opus.
Scindas iugera rectius.
Cum moto semel agmine
Turbo bellicus ingruit;
Nescit contrahere impetum.
Natos. destituunt patres,
Vxores metuunt viris.
Pagis exoritur tremor.
Abductum stabulis pecus
Pascit barbaricam famem,
Agros haurit et oppida.
Moestos hactenus incolas
Terror distinuit domi.
Postquam detonuit furor,
Effrenique licentiae
Sunt obiecta repagula;
Puro reddimur aetheri.
Ex campis in ovilia
Commissi redeunt greges.
Herbarum insiliens toros,
Errat bucula pascuis;
Cui iam ramus idoneam
Frontem rumpere coeperit.
Matres prata perambulant,
Colles dulce remugiunt.
Balant flumina tutius.
Pastorum quoque fistula,
Vmbrosa super arbore
Faunos provocat eclogis.
AOD. Paullo ante Fatis cuncta suspensis nigra
Subito recanduere. Iordanes salit,
Solitoque manat lenis Arnon purius.
Haec forma Ponti. sumit hanc faciem mare
Sumptamque ponit. Nocte coelum conditur:
Pluvios Orion veste caerulea madens
Inclinat axes: dumque concertant Noto
Boreas et Eurus mista [Reg: mixta] laniantes freta,
Voluuntque fluctus; penduli ex alto tument
Arcus aquarum, iidemque praecipites cadunt.
It arena fundo spumea eructans vada.
Nautae paventes tristibus votis vacant.
Imago mortis plurimae, dispar tamen
Percellit omneis [Reg: omnes] , cumque fulminibus fragor.
Nec posse speres aequori irato dari
Vultum priorem. tempore exiguo; simul
Posuere. Venti: redditur Pelago quies,
Lumenque Olympo. summa clarescunt iuga,
Nubes fugantur, aeris buccae silent:
Recumbit unda, detumescunt vortices.
Curvatus aequo sternitur gurges salo.
Mox et iuventus laeta remos incitat,
Plenisque portum concrepans velis subit.
Caligo similis presserat nostram Tribum?
Et simile blandae lucis affusum iubar,
Hilaravit aegros. reddita afflictis salus:
Fugere tenebrae. rediit ereptus dies.
Vbi nunc tumores instar insani maris
Exaestuantes? ubi Tridens Ammonius?
Effera temeritas nobiles poenas dedit.
Minata neruos et retortum cannabem,
Frenos subacta debet Isacios pati.
Humili Tyrannus semet abscondit fuga.
Comitantur ira, luctus, aerumnae, pudor.
Sic hyeme [Reg: hieme] adulta, noctibus claris, lupi,
Si forte pastor, fraude comperta, vigil
Repulit trinodi fuste predones nivi
Pedem inferentes (tristis urgebat fames)
Amara vertunt lumina ac gressum retro
Ab hoc ovili: devoventque hyemem [Reg: hiemem] , et dolum,
Seque et Magistrum, et omne lanigerum pecus.
Vltricis hic Rhamnusiae iustus tenor.
Qui nostra munimenta spondebat sibi;
Sua vidit expugnata cum laribus rapi.
CHOR. Ducite muros, addite fossas,
Cingite vallo: quidquid posuit
Humana manus; rursus ab imo
Humana potest vertere fundo.
Mortalis opus mortale facit,
Labor a manibus nomina sumit.
Quamvis rigeat porta metallo,
Claustraque nectat solidata chalybs:
Quatefacta labant. iungite montes,
Vsque in coelum saxa minentur:
Qua nulla via est, dant Fata viam.
Nulla potestas extra sortem
Iacet et metas. omnis Dominus
Sentit Domini gravioris onus.
Alio maior, minor est alio.
Vni seruit quisque tyranno.
AOD. Locum triumpho turba famularis para.
Sudore lephte victor absterso prope est.
Hic surgat arcus. hic coronatae ferant
Palmas columnae. vestiant hederae fores.
Manu resectis virginum rosis pluat:
Floridaque inundet omne tempestas solum.
Me dulcis intro cura Menulemae vocat.
CHOR. Maspham sidera mitibus
Afflatam radiis vident.
Vsam Numine prospero
Iephte celsius extulit,
Quam Chamos male presserat.
Hinc curae fugiant procul,
Et vultus redeant boni.
Hic poscit choreas dies.
Demptis Gaudia vinculis,
Ipsos nec pudeat senes
Immistos [Reg: Immixtos] Iuuenum choro
Rugas ponere tetricas.
Ternae ludite Gratiae
Nexae candida brachia.
His colludite virgines
Sertis implicitae comas.
Tuque, o! FILIA PRINCIPIS,
Formosissima IEPHTIAS:
Ad quam spectat amoenior
Tantae portio gloriae.
Signis obvia patriis
In pompam venias prior.
IEPH. Quod liberatis civibus vortat bene:
Peracta pugna est. Numen aeternum penes
Nos esse spolia gentis inimicae dedit.
Obtritus Ammon praelio fastum exspuit
Iramque in herbas viribus fractis iacet.
Opibus Sabeis [Reg: Sabaeis] lance cumulata pie
Oneremus aram, tura fument mascula.
Referre grates debitas nunc addecet.
MEN. Te video tandem. Genitor: o laetum diem:
IEPH. Heu? Gnata. meque teque deceptum venis?
Perii. MEN. Quod istud est repentinum malum?
IEPH. Periique totus? MEN. Ora mutavit color;
IEPH. Et ipsa mecum periit? MEN. Et mihi minas
Intentat, haeret: verba singultim trahit?
IEPH. Heu propter ipsam pereo? MEN, Sic? Gnatae impiae
Dehisce Tellus ima. IEPH. Me propter perit
Et ipsa. MEN. Patrem Coelites, tantum Patrem
Servate. pro me misera nil equidem rogo;
IE. Fata iniqua. acerba, tetra, Fata luctifica, horrida?
Quem tot oppressum malorum nubibus sol aspicis?
Frigidus coit pavore sanguis in praecordia.
Mens fatiscit intonata, fulmen est in pectore.
MEN. Superi iuvate? qualis haec victoria est?
Huc care GEnitor turbidos vultus refer.
Eloquere. quis te casus inopinus premit?
IEPH. Magna vis loqui laborat: maior at vocem tenet.
Mediis obluctata rursum verba torpent faucibus:
Terra, valles, antra, saltus, stagna, silvae, flumina:
Quo feram me, quove vertam tristis, infelix, miser?
MEN. Et si puella maximi luctus gero
Animum capacem; ferre talem vix queo,
IEPH. Vana castra cum triumphis, milites cum lanceis,
Condite tela, vertite hastas: serta capitum demite.
Proque lauro nigra taxus et cupressus defluant.
Cede Paean. aera moestum rauca murmur insonent.
MEN. Quid est, quod horres? post labores Martios,
Post decora parta mollis invitat quies.
Compone vela. navis in portu sedet.
IEPH. Fluctuat, et inter brevia subsidit. meae.
Naufragia portus ipse Fortunae videt,
Occidimus ambo. MEN. Fata decennant mihi:
Modo vita cursus agat inoffensos tua.
IEPH. Per alta quis me spatia glacialis freti
Rapiat vehendum turbo, trans Boreae domum,
Extraque Solis iter, et annorum viam:
Vbi mutus aer absque ventis, et pigra
Natura rerum torpet aeterno situ.
MEN. Hostem fugavit, filiam tremens fugit.
Dignare Natam aspicere, dignare, obsecro.
IEPH. Pax alta campo, nascitur bellum domi.
MEN. Ne, quaeso, cela quidquid afflictum gravat.
IEPH. Vtinam referre liceat in bellum pedem.
Quisquam secundis rebus aut fallax tuis,
Fortuna, Princeps fidat expertus bonis?
Splendore vano fragile mentiris vitrum.
Quot frustra spargis, tot dolores seminas,
MEN. Egeritur et minuitur affatu dolor.
IEPH. Levis ille dolor est, quisquis erumpit foras.
MEN. Sed gravius urit, siquis inclusus latet.
IEPH. Frustra requiras rebus eversis opem.
MEN. Quid victus ageres ergo, si Victor gemis?
IEPH. Crudelis Ammon clade me vincis tua.
MEN. Suspirium hoc, o! dirus hostis nesciat;
Caudia dolore rabida capturus tuo.
IE. Miseranda, ter quaterque. ME. Miseranda hoc rogo,
Miserere. pande cordis arcanum tui.
Laxa animum, ut auras capiat inclusus dolor.
Quid vult sibi singultus? etiam num silet.
Luctatur! ingemiscit! insertat manus
Avertit oculos. Heic [Reg: Hic] meum crimen noto.
Aut fallor, aut immane commisi scelus.
Veniam precabor. genibus affundor tuis
Genitor verende. IEPH. Potius horrendum voces.
Nondum expavescis? ME. Hoc quidem, quod te mihi
(Ignosce lacrymis [Reg: lacrimis] ) forsan offensum putem,
Aliquid timeri maius hac poena potest?
IEPH, In me arma et ignes, et procellae et fulmina.
MEN. Quo rapitur iterum? quis furor mentem quatit?
Libet ire contra. IEPH. Nata, discede a Patre,
Discede moneo. MEN. Quo iubes? ad hostium
Partes? ad Vmbras? ad sepulcrales specus?
Testor, manusque tollo. siquidem sum nocens;
Mors est in usu. nullius eripere hanc potest.
Non ut Patri iam colloquar. iudex meus:
Damna nocentem: dede promeritam neci.
Dedes? an ultra funus extendi cupis!
An ut ipsa poenas exigam de me. iubes?
Ibo, ibo saltus qua minoreis [Reg: minores] altior
Despectat Hermon qua res sis undique
Saxis acutus Sanitis in praeceps patet.
Ascensus ut difficile promittat iugum;
Facilis erit descensus ex alto tuam.
Vbique letum est, mille se promptum viis
Offert parato mille per vias mori,
Hinc rapidus amnis me regressus conscia
Invitat unda prona subdar gurgiti
Stabula inde saevis plena crudescunt feris.
Veniant leones: irruant turpes lupi.
Animamne sontem invisa Genitori traham?
IEPH. Gemere ista parce. Iudicem appellas Patrem!
Te, Gnata, Iudex libero culpae metu.
Voti rea es, non sceleris. o dirum premi.
MEN. Sim rea. vel insons dummodo exoneres tuum
Maerore pectus. mente nubeis [Reg: nubes] eiice.
Transfunde in istum pectoris fluctus sinum.
Sine, Nata luctum exsorbeam. IEPH. VOVI, o mea.
ME. Exequere [Reg: Exsequere] . IE. VOTUM grande. ME. solvendum cito.
IE. Solemne. M Dignum. IE. At insolens. M. scire expete
IE. Sed contremisces ad sonum. ME. tamen expeto.
IEPH. Si stans capillus sedit, et animus stetit
Si grave remisit frigus, et tremor iacet.
Si fante lingua transitus verbis pater,
Incipiam. Fremerent hostis cum classica. dixi.
Da Deus Ammonem dirum immanemque tyrannum
Sternere, communem terrarum atque aetheris hostem,
Ah! reliqua quanto satius occultat dolor
Silentio premantur. MEN. Oro, ne premas.
Non patior ullos Virgo degeneres metus.
IE. Hostem si dederis; Voveo, quodcunque reverso
Victori ad te meas mihi primum occurrerit aedes.
Iam plura nolis Fata propius ingruunt.
MEN. Inclusa Fati angustiis quaero exitum.
IEPH. Non exitum. sed quaeris exitium tuum.
MEN. Evolve tandem. qualis est Voti modus?
IE. Hostem fi dederis, Voveo, quo deunque reverso
Victori ante meas mihi primum occurrerit aedes:
Sit sacrum: sacrasque tibi mactetur ad Aras.
Te destinant huc Fata: te, nunquid vides,
Fors caeca poscit. nocuit occursus tibi
Mihique. pater occido: pater etiam occido.
MEN. Adeone miserum ac triste pro patria mori?
Adesne dulce est vivere invito patre!
Hoc quidquid in me spirat, est, Genitor tuum.
Reddo repetenti. corpus in tua est manu.
I. Menulema! M. Iephte! I Gnata ! M. Mi dulcis Pater.
IE. Ego hanc, et ista dextera dabo neci!
MEN. Votiva cervix quolibet ferror dit
Decora: patris an hostis ense, quid interest?
IE. Num retrahit ora? num reformidat mori?
MEN. Si Genitor es, permitte: si Dominus, iube.
IE. Num pallor hausit decoloratam genas!
Mea filia es. MEN. quin esse possum et hostia
IE. Cum tot pererrent prata signati greges
M. Habes inemptam et obsequentem Victimam.
IE. Ah! hon inemptam. sanguinis pretio mei
Menulema constas M. sanguinis pretium tui.
Age, quod dedisti, recipe. Iam vixi satis.
IE. Iugulanda talis! talis a gladio cadat!
Gladio paterno! quis satis menti imperet?
M. Quod ante mortem (fateor ingenue) tuis
A te peremptis liceat inimicis frui;
Minuit dolorem mortis. IE, Vt loquitur ferox?
Altera puella similis in terris datur!
MEN Patriae, triumpho, quique donavit, Deo
Libens meum propino sanguinem IEPH. Meum
Mallem. M. Necis visaeque Dominus in meo
Sua Fata sanxit. si recusem, ne malum
In te, Pater, refundet; is demum est timor.
I. Quis mea rigore membra connectit chalybs
Durisque venis subitus inserpit silex!
Agnosco VOTUM Venio, Numen ad manus
Victoriam favore divino datam
Corripere luctu sordidatos, est nefas.
Erigite Signa. Miles increpa tubam.
Vexilla fluitent. primus armorum nitor
Incendat auras. scuta conflictu sonent.
Renovet triumphum classici festus fragor.
Hilari fidelis gaudet obsequio Deus.
Exstruite saxum surgat ex clypeis pyra.
Vibratus ensis liberet voti reum.
M. Nisi sim scelesta precibus, hoc unum precor
Liceat bimestris lucis usura frui.
Dimitte me: dum luna bis peregerit
Revoluta cursum; cum sodalibus meis,
Me virginem sine prole morituram, super
Nemorosae plangam montium. IE Quid abnegem
Et haec, et hoc, et a Parente, et ultimum
Poscit. minusne supplici possum dare?
Dilecta vade;
RACHEL. Te te sterilem in limine mortis
Plangimus omnes plangite Nymphae.
SODAL. Flemus casus, Menulema, tuos
Virgo nimis ah nimis infelix
Nata an genitrix magis infelix.
Miseranda magis. Nata et Genitrix
Nimis infelix, miseranda nimis.
Genitorque magis.
RACH. Non tu populo dabis electo
Sobolem optandam. neque venturum
Mater facies properare Ducem.
SOD: Virgo nimis ah nimis infelix.
Per te nunquam Rex ille suis
Promissus adest,
IEPH. Vadit ecce, nec timet.
I magne maeror Matris. I. luctus Patris
Rediture maior. iterum in antiquum ruo
Graviore fluctu absorptus. affectum induo
Quem non decebat exuisse en, exprobrat
Natura duro pectori, et lacrymae [Reg: lacrimae] cadunt.
Iustum revolvit pondus in sinum dolor.
Quam paene patrias caede maculavi manus!
Gladium reconde, iam satis magnum nefas
Nudasse fuerit. rursus arma pendeant.
Deiicite vultus muta torpescat tuba.
Deflebit haec in collibus funus suum.
Ego in cubili plura secreto gemam.
CHOR. MIS. Rerum magne Sator, quas patimur vices?
AErumnis hominum quem statuis modum?
Quantum oculi nefas hauserunt refugi?
Ergone belli prosperum
Virgo stitit unica cursum!
Horrendas facies vidimus horridi,
Iephtias ac Iephte vultu pallente steterunt:
Qualis aspecta riget a Medusa.
CHOR. Exc. Ac si Gorgoneae mutassent ora cerastae,
Bello actum nihil est, sistite, milites.
Currus laurigeros, sistite fercula.
Invida, pro, quantum foedarunt Fata triumphum!
Duros iste labores
Terminus: haec merces finem improvisa coronat?
Hostibus exitio caesis lugere iubemur.
Ecce, virum lituos Cybeleia tympana turbant.
Gradivi cantum fregit Berecyntia buxus.
Castra natant lacrymis [Reg: lacrimis] . victriceis [Reg: victrices] vertimus hastas.
CHOR. MIS. Solida in Terris nulla voluptas.
Vitiant subiti gaudia luctus.
Modo sol ridet: modo sub nebula
Tenet obscurum luridus aether.
Dulces amato melle madent favi.
Trepidant veneno vina suffuso.
Rosa verna acutis cingitur spinis.
Fulcra regnorum sua frangit aetas.
Chloridis regnum populatur aestas.
CHOR. DAM. Semper prima malorum
Femina radix.
Omneis [Reg: Omnes] laetitias corrumpit; et improba terris.
Securum nihil esse sinit.
Mulier doloso ludit affatu:
Speciosa blando laedit obtutu
Tacito proterva fallit accessu.
Inopina solo perdit occursu.
Debuit armatis occurrere!
CH. EXC Quidquid peccavit, fecit tamen inscia virgo.
CHOR. DAM. Obvia facta nocens.
Debuit armatis occurrere!
Evagari, curiosae crimen est inertiae.
Profuerat servasse domum:
Stamina deproperasse colu:
Cur non ornavit lauro florente quasillos?
Aut lanam distinxit acu?
Debuit armatis occurrere!
CH. EXC. Fortunae potius ludum plectamus iniquae.
Illa quippe miscuit
Tristia subsultans bello ludibria, totum
Delictum Menulemae
Est amor, inque Patrem cognato ex pectore fusus.
CHOR. DAM. Ideo puellis comitata princeps
Debuit armatis occurrere!
Exspectare patrem poterat sub limine virgo;
Dum clypeo fulgens gressum intra tecta tulisset.
CHOR. EXC. Magnae virtutis alumna est.
CHOR. DAM. Et magni caussa doloris.
Occidat offensi voto damnata Parentis.
Ad gladios properavit ipsa.
CH. EXC. Mitius ah non hoc Menulemae vita meretur
De forma taceo pulcrae [Reg: pulchrae] succumbat et hostis.
Cui nocuit nisi Virgo sibi?
C. D. Omnibus nobis adimit triumphum,
Debuit armatis occurrere.
Intereat: num femina tanti est?
Sed et ipsa in tae dia vitae
Sponte videtur agi.
Iugulo parata est aliena suo
Vota piare.
CH. MIS. Non ita. Crudeleis [Reg: Crudeles] remove Busiridis aras.
Nesciat humano signatas sanguine Maspha.
Adeste Socii. facinus infandum patris
Prohibete. Natam manibus eripite impiis.
Ergo ut dolorem peius insolito modo,
Hoc est, per ipsa viscera ad victoriam
Ire, et triumphos sanguine infectos suo.
Menulema sic necanda! sterilitas fuit
Optanda potius. uxor in luctum mihi
Foecunda, tristeis [Reg: tristes] peperit inferias sibi.
Minus improbanda Posteris; certe minus
Horrenda caedes, quam quis iratus facit.
Hic lacryma [Reg: lacrima] mergit iram: et invitus neco.
Quam bene paternas exsul aedes fugeram.
Hostile Tobi tutius pressi solum;
Medias et inter miles erravi feras.
Nunc laudo fratrum iniuriam. pietas erat,
Eiicere sic me. reditus in poenam fuit.
Vtiliter olim pulsus, inventus male,
Peius reductus, pessimum Fati genus
Sortitus, omneis [Reg: omnes] scando miserorum gradus.
Quid anime luges? ora cur fletus rigat?
Eheu! tot in praesepibus balant domi
Pastu nitentes, mugiuntque victimae;
Nec aratra passae, colla nec tritae iugo.
Et prima venit filia in Patris manus
Mactanda! Vivat illa, vivat. si potest.
Cur innocens non possit? addicta est neci
Quo scelere meruit ferre supplicium? tuo?
Inique Iudex: nullus alieno perit.
Suo? recense. quale peccatum est amor,
Et in parentem? non decebat obviam
Cum tympanis ivisse Genitori suo!
Fato imputetur: Quid furens culpas dolor?
Quisquamne Fatum sontis alterius luit?
An ipse Fatum, quale passim fingitur,
Agnoscis ullum? siste propositum ferox.
O Sors acerba, Sors iniqua, Sors gravis!
Capitale bellum siquis adeunti mihi
Dixisset; audi Iephte: in hostili globo
Ammonis arma sperne et atroceis [Reg: atroces] minas:
Cavebis autem filiam haec Scylla est tua.
Hic scopulus improvisus; hoc franges ratem:
Num credidissem? cuius explevi bono
Duri labores Martis? explentis malo.
Libera tyranno patria proiecit iugum.
Hoc ense fusus host is in campo iacet.
Egomet sub isto sternor, et totus quidem
Ideone vici, ut vincerer quidquid solet
Adimere luctum, caussa fit luctus mei.
Alii fruentur pace sub ficu sua:
Sub vite mustum dulce securi bibent.
Miser ego solus, sub cupressu lugubri,
Vespillo demens funus exustum rogo
Deflere cogar. finge, consortem tori
Fatis vocatam claudere extremum diem:
Quaenam illa tam crudelis immiti proco
Nutum elocabit Mater. ut fiam gener?
Quaenam illa rabidi cupiet amplexus viris
Quae parricidae parere truculento volet?
Athamas videbor mentis emotae novos
Passus furores utque silvestrem feram
Vitabit omnis populus, includar specu:
Vbi nec videndus, nec videns nec mortuus
Nec morte honesta dignus, et vita minus,
AEvum pudendis obsitum aerumnis traham
Dum res adhuc est integra, et puras manus
Nondumque tinctas sanguine ad coelum levas:
Compesce motus, te prime vecordem impetum.
Exempla scelerum non ferendorum effera.
Quaecunque. Tauri frigidum tulit iugum,
Videre Minyae, Phasis agnovit sua;
Ab usque ponto vecta Maspham transferes!
Truncare ferro virgines, est Colchicum.
Mandare flammis liberos. est Colchicum.
Pietatis umbra tegere, plus quam Colchicum est.
Medea faciat, noxium AEetae genus.
Odium professa est. ira dictavit necem,
Tu Pater es, et amas. nominum istorum nihil
Caedes et arma spirat amplexum petunt.
Quid istud autem! quod cupis factum modo,
Mox execraris [Reg: exsecraris] ! latet in alto aliquod malum
Ferale, dirum triste, reticendum, latet.
Sacrum paratur, quo litans fiat sacer.
Atqui teneris. Numini franges fidem?
Servare certum est. stante voto, Filiam
Mori necesse est, non necesse est vivere.
Pro sancto pietas! siccine exonerat tua
Sese Religio? Virgo transfusam luat
Supposita culpam. sequere naturam ducem.
Maneis [Reg: Manes] , opinor, quisque patimur, sed suos:
Vt quodque corpus vivit anima, sed sua.
Si vindicas promissa; non a filia,
A te inchoandum est quod quis intrivit sibi
Exedat. in alium proprius error non fluit.
Voto cruenti Gnata succedet patris.
Gnataene Fato deinde succedet pater!
Bis es scelestus. dum scelus vitas, facis.
Alia piabis victimam qua victima?
Libido dirae tanta si regnat necis,
Tenerumque furere fortis in sexum potes:
Aude aliquid ultra. maius ultra aliquid datur?
Non sunt sorores. est tamen coniux tibi.
Cur non et illam, tanta si pietas movet,
Imponis Arae turbidis raptam comis?
Non prole fultam duplici quereris Domum:
Et nec vel unam cernere in vivis potes.
Quid dicet Orbis huius auditor necis?
Qua maria Titan intrat aversus via,
Remeatve multo lampadem rotans salo.
Remeabit autem lentius solito reor.
Horrore visi sceleris, et condet diem.
Nata interempta, iure plectet, quo potest
Natura vindex iura temerantem sua.
Macilenta pingui fallet in gleba seges,
Trapeta baccae, praela fraudabunt botri.
Vbera caducae sicca praebebunt boves.
Armenta violens tota populabit lues.
Umquamne (cunctas consule Aras et focos)
Audita more est victima humano loqui!
Induere vittas, ipsa quas fecit sibi?
At in supini monte vasto Moriae,
Respicere fatum moneor Isaaci nepos.
Propositus ingens olim in exemplum puer:
Nunc sit puella. subeat imitatrix vices.
Etiam subibit: te modo Heroem probes.
Cur ad meam rem, filium Sarae cito?
Exempla distant. nil tibi prodest avus.
Ideo Tharaiden vox aperta huc impulit.
Ideo probari dexteram satis fuit:
Ideo repressit ales aetherius manum.
Ideo insolenti tristis Holocausti Sacro
Successit aries cornibus plangens vepres.
I nunc, et aemulare Maioreis [Reg: Maiores] tuos.
Si sana mene est, parce ferro: si furis,
Iam nunc sacrilegum devove Diris popam.
Sacrilegus autem est vota persolvens Deo!
Spectate vestrum Iudicem cives mei:
Spectate Iephten, specimen egregii Ducis.
Gnatae ut pius sit, in Deum fit impius.
Mactetur ergo, crimine ac culpa vacat.
Tanto offeretur gratior pura Hostia.
Offerre vetitam lege, maculosam velis!
Si iura spectes, Gnata iam non est tua.
Devota comburatur. est tamen mea
Quia devoventis. an alieno crederem
Melius litari? dona stant propriis bonis.
Heu, Gnata miserum, Gnata, quo trahis Patrem.
CHORUS.
Chor:
Quo quo tandem verget amari
Pectoris aestus? nondum vis est
Superata mali. luctatur adhuc
Natura potens. quando nec uno
Quercus ab ictu percussa cadit
Animo radix altior haeret.
Dolor alternat, variatque color.
Vultu non est unus in uno.
Omnes capit et retinet nullum.
Niger albescit, pallidus ardet.
Sive est pietas iam, sive furor;
Erit alterutro iustius insons.
En, ut luctu fractus anhelat.
Lumina quaerunt fessa quietem?
Labar in sellam pendula cervix.
Miseris propria est ista voluptas;
Nimio tandem maerore frui.
Premit in somnum, quod mole premit.
O si mite hoc Superum munus
Penitus totos permeet artus.
Plerumque vigil sua tormenta
Nutrit, et igni pabula praebet.
Ad placidum somnum moesto Iephte conciliandum.
CANTILENA.
Huc! Iuvenis, quem cura fugit:
Qui caestra fugas inimica tibi:
Pede suspenso, Sopor alme, veni:
Grata molesti pausa doloris:
Saltem modicam succute pennam.
Profit Iephtae, carmine laudeis [Reg: laudes]
Iterare tuas. Per te reficit
Durus rastros et aratra labor.
Aurea vitas sceptra potentum [Reg: potentium] .
Structaque Pario moeni a saxo.
Et marmoreis turribus arceis [Reg: arces] .
Nullo pretio, munere nullo
Venalis emi: muneris ipse
Nomen inempti pretiumque subis.
Facili passu septa coloni
Pauperis intras, humileis [Reg: humileis] que casas.
Gaudes iuxta frigus opacum
Trepidantis aquae posuisse caput.
Vbi per conchas fluit unda loquax
Leni ripam murmure pulsans,
Suavius illic requiescis, ubi
Est nulla domo ianua tota,
Prohibens motas stridere fores.
Vbi colloquitur fraxinus orno.
Populus alno: silva arboreum
Modulante melos.
Seu vis dici librata quies;
Seu iucundae libra quietis:
Hominem titulo pascis utroque.
Sine luce vides: teque videndum
Etiam caecis intime praebes.
Sine nube pluis, membraque strato
Composta rigas, caespitis horror,
Duraque Geticis nivibus rupes,
In Chaoniam mutatur avem;
Plumaque fovet, qua nullus olor.
Bene dormit enim, male qui dormit,
Neque se sentit male dormire,
Falcem retinens messor in agro
Stertit medias inter aristas.
Viridi subter fronde viator
Longa viarum breviora facit.
Dumque exigua coeli spatium
Contrahit umbra; reparas vireis [Reg: vires] :
Taedia pellis, stadia acceleras
Mora neglectum compensat iter.
Te pennigeras moderante fides,
Avium citharae fila remittunt;
Ne rumpantur gutture rauco.
Tamen ipsa tuum maria agnoscunt
Horrida numen. ventosa Thetis
Agitata Noto grave littoribus
Caput acclinat. fusum terris
Tacet omne pecus. Tu temperies,
Tu iustitium commune, forum
Tollis iniquum: dirimis lites,
Iurgia placas arbiter aequi.
Languida durae mortis imago:
Sed nemo suo sic dissimilis
Frater fratri, similisque fuit.
Tantum distans sanguine iuncto:
Quantum abludit thalamus tumulo,
Sponda pheretro [Reg: feretro] . sibi commissos
Sponda remittit: quando pheretrum [Reg: feretrum] ?
Necis ac vitae brevis Horizon:
Statio aegrorum, portus egentum [Reg: egentium] .
Quos cura movens excitat aestu,
Inter tumidos anchora fluctus:
Imoque latens corde saburra,
Facis aequatis animum velis
Turbine motas ire per undas.
Huc, age, currus deflecte tuos:
Huc optatum lenimen ades.
Sparge papaver: super afflicti
Vtraque patris quate Lethaeo
Rore madentem tempora virgam
Placidam noctem divite cornu
Fundens totum perplue Iephten.
Arce tetricas cerebri formas:
Puraque tantum somnia ludant.
MENUL. Satis querelis, lacrymis [Reg: lacrimis] satis est datum,
Fluxere pacti funeri nostro dies.
Bis luna crescens revocat occursu domum.
Favete Sacro. stare promissis decet.
RACH. Nete, ne te, Menulema Soror,
Perfida lunae fallat imago.
Illa instabilis stabili lege;
Vacuo quoties occidit astro:
Fraterna petens oscula, novit
Speculo faciem reparare suam.
Iterum furto luminis alba
Cornuque novo plena refulget.
Hominum quisquis semel occubuit;
Iacet aeterna nocte sepultus.
Sopor oppressum nimis altus habet.
MEN. Lex una cunctis posita: Migrandum est semel.
Quando? quis istud curet? haut [Reg: haud] multum puto
Referre: citius anne serius. rosa
Numquid adolescens mane gratius fragrat
Quam tosta sole, languida informis coma,
Animamque odoram vespere exhalans anus?
Favus et recentis spuma vini dulcius
Emissa summi fistula sapiunt cadi.
Coacta vappa est, quidquid in fundo latet.
Dum chorea fervet, virgo prudens desinit.
Dum vita vernat, reddita ad nutum placet.
Animum paratum, nilque metuentem mori
Laudabit etiam, quisquis horrebit sequi.
CHOR. Quando lux subit ultima,
Vrnaeque imperium citat:
Omni deposito metu,
Et vocis querulae mora;
Fatis ilicet obsequi:
Laudem perpetuam feret.
Cum Parca increpuit fores,
Prompte ducere pessulum;
Signum est magnanimi incolae,
Nullo crimine pallidi.
Vltro sed ruere in necem:
Contemptoque die, nigras
Noctes velle pati, nihil
Virtutis, Soror, arguit:
Praeter non miserabilem
Caeci funeris impetum,
Dicatur timidus, licet,
Iussus qui refugit mori.
Virgo vivere quae timet,
Dicetur minus innocens.
MEN. Vixi: peregit nostra mature suum
Fortuna cursum. caetera in Fatis sedens.
Lucifer ut agmen claudit astrorum ultimus:
Vesper ita nostrum claudit extremus diem
TH. Hac te specie rapiant iuvenem
Vltima nentes fila Sorores!
Tibi formosae, generique tuo
Optanda foret longior aetas.
Cur ante diem properas, properas?
MEN. Sua cuique fixa, nec movenda stat dies,
Accepto, qualemcunque supremam mihi
Praefixit AEther. vos, quibus vesci datum est
Mortalis aurae spissiore pabulo;
Vos in senectam tendite. et nepotibus
Instate vestris nostra circuitu rota
Breviore scripta, destinatos temporum
Absolvit orbeis [Reg: orbes] , Vos, quod opto, longior
Nondum evoluto vita curriculo manet.
RACH. Nulla venustae forma puellae
Nece tam subita digna perire est.
O Virgineae gemma Coronae.
Cur, quaeso, mori properas. properas?
M. Nihil usque durat. Omnia in Letum ruunt.
Rubigo caras denique et gemmas necat.
Adamas hebescit cumque beryllis onyx
Perit: et smaragdi pallet accisus decor.
Ponamur ista nos quoque inter funera.
Quod enim puella morior, aetati parum;
Quod pro salute patriae, est iam plus satis
Non numerat annos, facinus hoc qui computat.
Ibo fideli pede remetiri viam.
CHOR. Nescis, quo fugias, bona.
Nescis, atque ideo fugis.
Immansu eta petis loca:
Horror solus ubi situs
Miscet terrificum chaos.
Nusquam regnat amoenitas:
Non illic Hyperioni
Obstantes platani virent.
Non assibilat abieti
Caro vertice populus.
Quercum non hederae ligant.
Vtque est pronuba, brachiis
Non ulmus sibi pampinum
Nectit lenta tenacibus.
Porro dulcisonum nihil
Brutis cautibus audias,
Flendi maxima copia est.
Sed non fletur Itys: neque
Moestis Lusciniae modis
Argutum queritur nemus.
Illuc sat cito veneris
Praeceps, unde rediveris
Nunquam vallis inertium
Omneis [Reg: Omnes] accipit hospites:
Liber nemo remittitur.
MEN. Vt calle recto non revertar. ad patrem
Vt me retardet frigidus leti pavor!
Si vitae initium; munus est; finis, lucrum
Erit, aut tributum: pendo Naturae meum
RACH. Vides, ut altum porrigant coelo caput,
Cedri ordinatae, sequitur arbos arborem
Imitata metam. MEN. Meta iam restat mea
Contingam ut istam, me cedri recte admonent.
RACH. Hic ex superbo colle, qui dorso sedet
Alterius, arva late et umbrosas datur
Despicere valleis [Reg: valles] , et recedenteis [Reg: recedentes] aquas.
Vis, hunc petamus? Hic in anfractus patens
Errore curvos prodigum excurrit nemus
Spirant amores frondium amplexus sacri.
Refert figuram cordis humani locus.
Vis, hunc petamus? non procul sedes viret
Amoena Dryadum, grata Nympharum domus
Pumicibus antra structa propendent cavis
Vivoque topho [Reg: tofo] garrit exsultans Thetis.
Etesiarum ludus irritat sonum.
In hanc eamus. MEN. Ite. quo fausti pedes
Quo melior aura vosque laetitiae vocant.
Nostrum, Sodales optimae. in fine est iter
RACH. Hic viola spargit purpuram; hic calthae nives
Vis, has legamus? quin corollam plectimus?
MEN. Servate in usus funeris nostri decens
Caput hostiarum vitta cingit rectius
RACH. Audi volanteis [Reg: volantes] Virgo silvarum oscines
Audi: palumbes atque turtur adgemunt
Tuo utique Fato. queritur in ramis sedens,
Multasque Aedon flebileis [Reg: flebiles] miscet fides.
Te, credo, deflet MEN. sinite nemorum psaltriam
Iniurias deflere corruptam suas
Me nemo laesit: nec trucidabit Scytha.
Dilecta cari moriar in Patris manu.
RACH. Quot aura floreis mitis afflatu fovet!
Quanto lepore spiritus fundunt suos!
Sed hos cadaver non odorari potest.
Nam calva nullas depilis nareis [Reg: nares] habet.
MEN. Florem sub umbras alterum mecum feram.
Me sequitur illibata Virginitas mea.
TH. Tangis iusti signa doloris.
Et adhuc madidas lacrymis [Reg: lacrimis] caussas
Moreris virgo, nimiumque memor
Nominis huius. Moreris caelebs,
Nullumque virum factura patrem.
Non te ad thalamos comitata parens
Quatiet grato lampada fumo.
Non flammeolo caput obnubet:
Neque dispositos finget eburno
Pectine cirrhos [Reg: cirros] . non blanda tuis
Suprema genis oscula ponet.
Nullo aptabit cingula textu,
Vndique fulvis sparsa pyropis
Non fasciculo stringet odorae
Vbera myrrhae,
MEN. Abeste thalami. nulla iam taedas moror.
Cessit cupido prolis, Hymenaei, tori.
Sponsi, mariti: quidquid usquam est nubere,
Parit iste nullos uterus heredes mihi.
At fama Leti pariet aeternum decus:
Menulema melior sit Rebecca, vel Lia,
Vel Matre Sara! pulvis hae tamen iacent
Dudum sepultus. quantulum est, quod plus habent!
Properata fieri Fata genitricem negant
Saltem et Rachelis fugiet a nobis dolor,
Sudore fortis empta septenni viri,
Fatale Matris nomen emit carius
TH. Montis in huius parte sinistra,
Quae populeo tegitur luco;
Memini auditur blanda iocosae
Vocis imago. Dea praesaga
In rupe canit, non inferior
Voce Sibyllae. saepe probavi
Cum matre mea. Garrula Nymphe
Repetita quater verba volutat.
Toties saxi latus incussum
Gutturis ictu, varios inter
Resonam fluctus macerat auram.
Scandimus illuc?
MEN. Promissa Patri dedimus certa.
Horum ex alto Triviae coelo
Reditum clare nimis insinuant
Decidit Echo.
Illa bicornis, clara reflexi
Solis imago, Cynthia gemino
Mense peracto vellicat aurem,
Non minus omni concava valle.
Vnde resultant verba loquenti se
Menulema redi, clamat ab alto.
Hinc mea veniunt Fata, citamur,
Menulema redi.
CHOR. Siste claram luna bigam: siste tauros Cynthia.
Nescia innocentis urges Fata dura virginis.
Plena nam si fratris igni tota sparges lumina:
Mater et cum patre Nata lumen amittent suum.
Flecte retro Luna cursum: verte currum Cynthia:
Astra ne notent regressum, falle tecta nubibus.
Ex triformi sume vultum, qui placet Latoniae:
Cum sagittis et pharetra, cumque lyncis tegmine.
Finge te sopore mersam constitisse in montibus:
Quomodo olim constitisti rupe sub pastoria,
Dic, subactam te retusis vanuisse cornibus:
Ceu globus telluris atrae maior intercesserit.
Siste claram Luna bigam: siste tauros Cynthiae.
Ex tuis, ah, si iuven cis fiat unus hostia:
Vt redempta liberetur vita Nymphae dignior;
Ore, forma, laude, fama, moribus pulcerrima [Reg: pulcherrima] .
Illa Nympha qui vocetur, si petas, est Iephtias.
Quae tuis Dictynna quiret surrogari mensibus:
Inque coelo prima stellas et choreas ducere.
Heu. macello destinatura a parente barbaro.
Impedi crudele votum. sola posse diceris.
Flecte retro Luna bigam: siste tauros Cynthia.
Pareant sic Noctilucae cuncta semper sidera.
Sic tui vultus labores semper aera mitigent.
RACH. Haec scatebra fontis vivit: et tu vis mori!
MEN. Satis superque vixit illa, quae Patri
Patriaeque et animum et corpus impendit suae
Moriamur: hoc natura sic natam monet
Moriamur ultro: Patris hoc Votum iubet.
Moriamur, ut vivatis. hoc Pieras docet.
CHOR. Tuo, dolenda Virgo,
Cur usque et usque in ore
Tam foeda larva mors est?
Ferale, turpe, saevum
Fuge nominare Monstrum.
Nullos habet capillos.
Nullo rubet colore.
Oculo carens utroque
Nec se tuetur ipsum.
Vacuo nitore lucis
Binos profundus implet
Sub fronte terror orbeis [Reg: orbes] .
Est auribus caducis:
Est naribusque truncis
Fossae, loco genarum,
Altissime recedunt.
Imago dira toto
Rimas agente vultu,
Divertit a figura:
Fractique vasis instar
Hians tenebricosi
Diducit oris antrum:
Dentesque monstrat albos.
Isti puella Monstro
Inauspicata nubes
Rubentibus, venustis,
Quos noster Orbis offert,
Sponsis valere iussis!
RACH. Vt murmurantis lympha rivuli salis
Vt e liquenti bulla consurgit vitro!
Vt gratus aures lene titillat sonus!
Sed esse Maneis [Reg: Manes] interim surdos scias.
M. Sed habere sensus Interim et Maneis [Reg: Manes] scias:
Quam sumus avari Solis huius et aeris!
Est alius aer, alia lux post funera.
Non astra cernam vetera? spectabo nova.
Nemoris beata restat Elysii plaga:
Haut [Reg: Haud] dubie et undis limpidi fontes erunt.
Quos inter unus luce vitali madet;
Liquidoque purum fundit argento diem.
CHOR. Quem mihi fontem memoras, aquarum
Digna crystallo meliore Nympha?
Amnis infernus, niger irreperto
Qui vado glaucas meat inter ulvas,
Tristis exhalat nebulas palustres:
Sordidum foetens trahit unda limum.
Ductilis gurges novies refuso
Exitum functis negat umbilico.
Hinc et hinc pendent fruticeta rara.
Vtque sunt nubes vacuae, dolosos
Omnis in fructus mala pallet arbos.
Turpis autumni color est inanis.
Tincta vicino Styge poma trudit.
Carpta fumosum in cinerem fatiscunt.
Insidet ripae fine fine longum
Agmen umbrarum. populum silentem
Nundinas mortis celebrare credas.
Multa quam, Bruma fugiente, terras
Quaerit aestivas, volucrique nimbo
Obtegens Solem glomeratur ala.
Pars adhuc lactis memor et mamillae,
Pars adhuc caldis in humata membris.
Pars inaequali tumulata campo.
Magna pars una tumulanda fossa.
Portitor canus, stat in antecessum
Iam ferox naulum dare non habenti,
Torquet huc illuc oculos minaceis [Reg: minaces] ,
Et manus iactat, metuique gaudet.
Donec exacto vetulus triente
Nauta; per Lethen madidaeque noctis
Fusiles spumas; titubante Cymba
Hos modo acceptos, modo vectat illos,
Sparsa fatalem fluvialis alga
Impedit remi subigentis uncum.
Sic Avernalis per opaca stagni
Vectus, ut quisque est animosus, horret
Dispares formas, simulacra Leti:
Tum tenax viscum renuentis undae
Molliter scindi, stupidumque Mundum.
Huius obscaeni senis intuendi
Tam cita, o nunquam veniat cupido:
Nec Lacum talem cupias natare.
MEN Figmenta sunt haec, aliud atque aliter Patres,
Docuere nostri spatia camporum Deus
Amoeniora, lucidas sedes piis
Secrevit umbris. has paciscar hostia.
Gaudete mecum, Vado pro vobis mori.
Meamne patiar esse suspectam fidem?
Fortasse Genitor metuit. occurram neci.
Non est, quod ad me veniat. abrumpo moras.
Ignavia est, ad Fata timide repere
RACH Retinete, tentat exitum: elabi cupit.
Obstate et humeris: dumque descendam iugo
Continge supplex genua luctantis Thamar.
Stipate malis; floribus cinctam obviis
Fulcite. virides sepiant frondes viam.
Prohibete gressum lacrymis [Reg: lacrimis] , precibus, mora.
Ne fidite illi. mente commota est: furit.
THAM Per te, per te, lactea cuius
Vbera suxti: nostra, precamur,
Menulema mane. parce parenti.
Parce coaevis sic nos igitur
Dura relinques? reditura domum
Multos uno funere perdis.
Saltem lacrymas [Reg: lacrimas] aspice nostras.
Tu quoque, quae iam fluctu attonitae
Ebria mentis, triste videris
Spernere Letum, fortasse gemes:
Sed sero nimis, Vadimus umbras
Visere nigras. quota maternum
Redit in gremium?
MEN Quid me tenetis? Genitor accinctus vocat.
RACH. Morieris insons? sic? et ab amica manu?
MEN Ergo perire malim ab inimica nocens!
RACH. Facies nocentem. MEN. Vota dum reddit Deo!
RA. Pius impia sibi quae vetat reddi Deus?
MEN. Promissa solvi lege marmorea iubet.
RA. Cruenta nunquid [Reg: numquid] culpa promitti potest?
MEN. Placuisse votum Numini eventus docet,
RA. At displicere pariter insontis necem
Ab usque Abelis sanguine et poenae docent.
ME. Mutata caussa est RA. Caussa, quae sceleri datur?
MEN. Litari ad aras sancta Relligio petit.
RA. Humana caedes tale nomen non capit.
M. Me Fata poscunt; non bidentem, non bovem.
Qui nostra in utero membra compegit; rogo
Reficere in ipso torrida et tumulo potest.
Quid video? qualis animum inundavit color?
RA, Viden, ut repente Virgo flammetur genas!
M. Quid patior intus? RA aestuat scisso sinu:
Se seque maior exilit [Reg: exsilit] . spargit comas.
M. Trahor in futurum, fitque praesens, quod procul
Positum est ab oculis. RA. Mente concepit Deum,
M. Fugiunt tumultus. moeror ignavus fugit;
Curaeque tristes et trucis Leti metus.
RA. Agitatur. ore et lumine absistunt faces.
M. Mandata Patris gestit animus exsequi.
RA. Confusa facies ardet. afflata est. color
Subito recedens variat. ora nil sonant
Mortale. M Certus orno seclorum [Reg: saeculorum] ingruet.
In his et Annus ille, Mensis ac Dies:
Qua montis uno in latere VIRGINEA CARO
Pendebit immolanda. Mundi victimam,
Mundo priorem, Virgo natam Virgine
Praecedo series tota conspectum subit.
Feralis arbor sanguine effuso rubet.
Praecipio cuncta. sic amans. sic innocens,
Sic virgo mecum occumbet. est tanti mihi
Sequenti AEvi nobilis praesensio.
Portendo Lytrum. funeri Funus meo
In nititur coeleste. Mirandae necis
Vivax imago, mysticos Maneis [Reg: Manes] gero.
Agone in uno contrucidamur duo.
Vtriusque Fatum Genitor absolvet suus:
Alterius urgent iussa; sed Votum mei.
Imus, Sodales, imus ad Patrem. mori.
Non est novum, sed caussa moriendi nova est.
TH. Evasit. ulnis lubrica explicuit manus.
Cohibere virtus nulla potuit impetum.
Celerate passus. assequi si non datur;
Saltem decorum fuerit elapsam sequi.
CHOR Rupit teretes ut cerva plagas
Rabie infesta latrata canum.
Volat, ut turbo verbere tortus,
Spacio [Reg: Spatio] indulgens, sistique negans:
Donec in orbem saepius actus
Seque et puerum verterit orbis.
Fugit, ut nervo canna soluto,
Illa per auras stridula, ventos
Sua post celeres terga relinquit.
Animosa constat. Triste decretum necis
Adurget ipsa. Virgo constituit mori:
Et tu vetabis! patris exspectat manum:
Tu retrahis invitante tanto mollior!
Intrepida nudo debitum collo tuum
Exposcit ictum: at ipse cunctator ferox
Dubitas ferire? dubito. quia sunt somnia.
AODUS. Supreme iudex: nuncium [Reg: nuntium] laetum affero.
IE. Effare AOD. Rediit filia incolumis domum.
CHOR. Genitoris istum moeror inclusus fugit.
Auresque dictis sauciasse tristibus
Ignorat amens. IE, Quando? AOD. proclivi rota
Iaciebat umbras Sol nec omnino breveis [Reg: breves] ,
Nec longioreis [Reg: longiores] . vesper urgebat diem.
Vix media fluxit hora. quod monstro mihi
Est simile visum, Virgo quas comites habet,
Plorant, CHOR. Ab ima sede convulsit iecur.
IE. Et illa? AOD. Ridet CH. Risus hic lacrymas [Reg: lacrimas] ciet,
Quo more florens Iris in pluvias abit.
AOD. Trepidant, gemunt, queruntur amplexae Lares,
Haerentque lateri seque secerni negant.
Vt si columbas fulva cum nimbo ruens,
Agat ales in cubile: consuetis, licet.
Sedeant receptae trabibus; horrescunt adhuc,
Atque ex priore contrahunt pennas metu.
IEPH. Et illa? AOD. Tristeis [Reg: Tristes] erigit, trepidas fovet.
Solatur omneis [Reg: omnes] . CHOR. O cicatrix! o novum
Geminumque vulnus. AOD. Vna formidat nihil;
Moeroris expers. CHOR. sed Patrem moestum facit.
Vt sileat ipse; loquitur in vultu dolor.
AOD. Ac vix reversa limen attigerat; novas.
Vestes poposcit; non peregrini maris
Spuma nitenteis [Reg: nitentes] ; non laboratas colu
Gemmante: quasve pecten illuso vagus
Discrevit auro. Mater, aiebat rogans,
Da concolorem sanguini tunicam meo.
Da deinde et albam. lilio ac rosa induar.
Nunc nunc, rubere nuptialem, nunc decet
Candere totam. tempori aptetur color.
IEPH. Nunc, nunc nigrantem sume centonem miser.
Miserande lephte. CHOR carus asperget cruor,
Facturus omni digniorem purpura.
IE. Vt ego trucidem! quod. CH. Voventem quod decet,
IEPH. Quod genui, in ignem nostra porriciet manus!
CHOR, Vi nempe pacti. rigidus exactor Deus.
Votum lituras nescit humanas pati.
IEPH Timeo miser peracta. peragenda haut [Reg: haud] timens;
Peragam timenda! non ferunt libram parem
Cordis tumultus. semet oppugnant mala,
Quae fugio demens, rursus instabilis sequor.
Orbare fructu ventris uxorem potes!
Te Gnata! utrumque prole! prolem coniuge!
Sponso puellam nubilem! sponsa virum!
AEtate iuvenem! debilem fulcro Domum!
Socia coaevas! et, quod antefero omnibus,
Vita innocentem! melius, ah, melius furor,
Tibi illa Generum debeat prius, tibi
Caros nepotes. CHOR. Trahitur animus, et trahit
Discors, nec omneis [Reg: omnes] unus affectas capit,
Diversa certant iura. pietatem dolor,
Pietas dolorem victa vincentem fugat.
Vt cum rebelles carcere effracto ruunt
Venti, ac revulsum turbine invadunt fretum.
Dividitur huc illucque commotum mare:
Dubiumque pendet inter ancipites Thetis,
Pulsata fluctus; cuius AEolidae sequi
Coacta partes sternat imperiis vada.
IE. Num ferro eodem sanguinem inimicum, et tuum,
Haurire poteris! facis, et exhorres nefas!
CH Iterum laborat ac recrudescit dolor
IEPH In quae pudendus monstra, quasue fabulas;
Transscribar olim, nullus immani reo
Parcet Tragoedus. quisque sontem sentiet,.
Aut faciet. omni vapulabit hoc caput.
Nocens cothurno. CHOR. Nulla diffidit sibi,
Aut in theatrum progredi Virtus timet.
IEPH. Audite, quotquot vitreas bibitis sacri
Iordanis undas: quotquot Arnon proluit,
Audite facinus tam cruentum, quam novum,
Quod omnis aetas haereat, nulla adprobet.
CHOR. Miretur omnis; nulla propterea improber,
IEPH. Accipite caeca fata, non caecis tamen
Commissa verbis; non inextricabili
Obscura gripho. clarius de me loquar.
Myles profanus, carnifex pie impius.
Iudex inique iustus, invitus volens,
Rebus bonis iratus, impatiens malis,
Victusque victor, immolavit hostiam
Similem immolanti. Paene et ipse exhorreo
AEnigma tetrum. trepidat interpres sui:
Et cespitantem lingua destituit sonum.
Mentis tribunal ipse formido meae.
Vix ille, in asta rupe, qui Sphyngem domans,
Faedus paterna caede. Thebanum manu
Sceptrum cruenta gessit, ac diros sibi
Ex Matre fratres genuit, hunc nodum explicet
Perplexus ut non haereat primo obiice;
Doleatque vinci; forsan etiam gaudeat.
Mirerne, vasto quassa si tellus hier
Tremore! totum pondus inclinent Poli;
Pharetrasque vacuent mille fulminibus graveis [Reg: graves] ;
Audimur, anne ludimur? caelum tonat.
Externat [Reg: Exsternat] animum subitus horror. sum reus.
Nocui, volendo iam nocere. pes labar.
Saevire ut adigam memet, encruis negat
Parere dextra. corpus invasit stupor,
Qua me recondam sede? qua crimen tegam
Tantum caverna? Criminis nomen dabis
Voto? triumphi munus oblatum sacri
Obsignat iste titulus! ista Numini
Promissa seruas cultor animosus fide!
Ignave, vecors, timide: iam segnis stupes!
Torpent solutis languidae neruis manus:
Ruptis trisulcae nubibus flammae micant!
Tonat omnis aether! nox timetur Oedipi!
Et quidquid animus fingit inconstans sibi?
Si paenitet vovisse, et exequi piget.
Redde impetratae gratiam Victoriae,
Deus hanc ab alto misit. humana manu
Quid en imperactum dixeris? minimus labor
Pervenit ad te. vix poposceras opem:
Vt subito in armis maior emicui, viros
Quasi in arma mecum sumpta centimanos trahen,!
Sensi, recordor, ardui afflatum aetheris.
Redde ergo spolia cum tropaeis hostium,
In quae incidisti: redde in auxilium tibi
Nimbos sonanteis [Reg: sonantes] et corusca fulmina,
Ventosque missos redde vulnera ac minas,
Pavidique cordis frigus excussum tibi.
Subeunda torto redde nodo vincula.
Substerne procurvatus Ammonis pedi
Deforme dorsum tabe pingendas tua
Scapulas tyranno subice gestet manticam,
Gestet catenas populus in seruum redux.
Atqui serena fronte, ceu sidus novum
Bellorum in undis ac tenebroso lacu,
Post Servitutis moesta fulgens nubila,
Squallore pulso, cara Libertas adest;
Glaucisque foliis vincta caesariem Salus.
Resupinus hostis calcibus terram ferit.
Pacis reductae latera pleno Copiae
Opulenta cornu stipat, et dulcis Quies.
CHOR. Stant omnia uno capite pro cunctis dato
Dabis? at parata est Virgo resecandum dare.
IEPH. Cunctaris anime nam quid eligas? nihil
Restare cernis. debiti pondus tui
Expende votum est. siquid ulterius petis,
Fatum est. moras iniicere iam nullas licet.
Actum est. et, adversatur ipsa tibi salus.
Absolue luctam. daque vel tandem manus;
Manibusque ferrum: Gnara se ferro dabit.
Sequor vocantem mollis Abrami nepos.
Sequor. fatenti crimen aliquantae morae
Parce; et lacertos esse morigeros doce,
Iam sum sacerdos totus eiecto patre.
Vnde novus iste cordis impulsi calor!
Micat intus, ardet, urget, inspirat, salit.
Qua coeptum eatur, euge: cessatum est satis,
Nata carebo. nata in hoc est, ut ferat
Aliquando mortem. gloriam ex hac consequar,
Si morbus hinc letalis eriperet mihi:
Quid me maneret, nisi remorsurus dolor,
Plebeius, ater, vilis: et Gnata tamen
Functa carerem. perdo nunc cum foenore
Vtilis Honesti. caussa quae luctum imperat,
Lugere prohibet. Omnia amittes simul:
Famam, triumphum, filiam, mentem bonam.
Simul immo cuncta laude cumulabo nova:
Me, quod mihi carissimum est; post patriam,
Deum, salutem civium, Rem publicam
Habuisse longe. Sorte privata amplius:
Audere debet, qui Magistratum gerit.
Mercentur alii victimas: ego genui,
Quod immolem. Menulema referat Manibus.
Vicisse lephten. hic sit hic testis cruor.
Sobole litavit ante me nullus sua,
Sim primus ergo, torua ringatur, licet,
Natura, fiat. satius est coelo obsequi
Vel haec iubenti. patior, haut [Reg: haud] facio nefas.
Sed cur nefas sit? nonne vitam Numine
Repetente nostram, caussa vivendi perit?
Cessare saltem ire censeri potest.
O qui coruscae lucis habitas in globo
Plenus tuimet: quique nubivagus supra
Nimbos curules graderis, ac tonitru ciens:
Pennigera late terga ventorum premis,
Supreme Mundi Rector: e cuius manu
Vitae necisque iura et arbitria omnium
Disposita volui scimus. Hanc olim meam,
Nunc immolandam, iure meliori tuam,
Transscribo prolem. Melius aeterno Patri
Mactata vivet, quam superstes vel mihi,
Vel sibi, nequit perire donatum Deo.
Suscipe puella gratum odorem victimae
Facie benigna. nulla tanti adhuc stetit,
An aliqua pluris stabit? immensum quidem.
Nescio quid in me; nescio, quid in Filia
Agatur. aliquid agitur hoc solum scio.
Non otiosum spiritum mente indui.
Horrenda per me seminat praeludia.
Imaginoso turbidum obtutu rotat
Caligo sacra. video, nec video satis.
Sed admovenda est denique Holocausto manus.
Cras cum renatum fonte Nabathaeo iubar
Infundet Orbi Phoebus, explebo Sacrum.
Quid facerem aheno vinctus, in tetra [Reg: taetra] specu,
Trabale telum. saeva rupi vincula.
Elapsus antro turbidam arripio fugam.
Remeare nullo calle licuit ad meos.
Dispositus hinc excubitor, inde semita
Obstabat anceps, mille in errores patens,
Peragrare Saltum tento, noctis munere.
Per et ferarum lustra et ignotam viam
Vestigo flexus. donec ad bifidi maris
Delatus undas, nave conscensa, freto
Commissus auras atque ventorum fidem
Statui experiri. Vix in altum solueram:
Quum subitus Auster fronte nimbosa minax
Ciere fluctus, frangere antennas, retro
Quassare pinum. spumat assurgens mare;
Interque cani vortices tortos Sali
Aperta terra est. stant procellae in fulgure,
Modo concitatus gurges in coelum tulit:
Modo, cum se arenis micuit fulvus color;
Ex arcuato monte in infernas mihi
Praeceps videbar ruere convalles, vado
Pandente hiatum, quantus est in tartara.
Sed decuma navis, ecce, divulsae latus
Fregit procella. lacerat exsuperans hyems [Reg: hiems]
Irrita carinae texta. Disiecti natant.
Fortuna miseros quos premit, pressos levat.
Restituit una, quod rapit manu altera.
Me trabe revulsa, paene codem in littore
AEstu repulsum raptus asser naufragum
Exposuit. Heic [Reg: Hic] , dum corna ieiunus lego;
Siccoque vestes, murmur incertum fremit;
Pugnasse Iephten. Capto, qua possum, sonos,
Primo susurrus: deinde rumor armiger;
Mox clara late fama crebrescit [(transcriber); sic: crebescit] palam,
Vicisse Iephten. quidquid Ammonis stetit,
Iacere campo. sibilat Victoria.
Quodcunque tandem est, impetus totum subit
Iter relegere. Vario Personae modum:
Formamque et habitum mihimet assuetum exuo,
Ora simulatum vestis alienae tegit
Hostile spolium, vacua castra transeo.
Sedet profundum vulnus in Como, sedet.
Maiore sese clade prostratum negat
Prostratus ipse. lapsa summo cornua
Cecidere fastu. fluxit ex struma tumor.
Gemitus ubique. ubique comploratio.
Cruore fumat campus, albet ossibus.
Exaggeratus insepultorum iacet.
Coelumque foedat cumulus ingens corporum.
Qui vel crematur igne, vel pascit feras:
Desuntque functis fossae, et urendis rogi,
Matres capillos erutae, scissae sinum,
Nudaeque mammam filios plangunt suos,
Nuptae maritos. Nec dolor semper manet
Discretus inter coniuges, socrum, nurus,
Confusa caedes, voce confusa omnium,
Cum fletu et ita pariter ululatus ciet,
Pars moesta lamentatur ac lacrymis [Reg: lacrimis] vacat:
Pars rabida prae furore lacrymari [Reg: lacrimari] nequit.
Sensum malorum maius obstruxit malum,
In marmor album more statuarum rigent.
Squallor, metus, caligo suffocant diem.
Pestis timetur ex cadaverum putri
Faetore [Reg: Fetore] serpens. stant accrui funebres,
Atque his veneno mixtus incumbit vapor;
Haustus et omneis [Reg: omnes] inquinat puri aetheris.
Ter o beati, terque felices! quibus
Licuit triumphum, comite Fortuna, sequi.
Tropaea valida tanta statuenti manu
Non Cyrrha lauri, tota non dederit satis
Palmarum Idume sero mere ferunt pedes.
At Gnata, dulcis virgo, Delicium meum;
Quali decenter duxerit pompam choro!
Effulta gemmis, veste non molli decus,
Ornata rigide, digna laurigero Patre!
Vt ad reversum fusa Genitorem, manus
Complexa fuerit, osculoque strinxerit!
Ariphanasso; probra non sentis tua!
Nam te quid infelicius vel sol videt,
Vel terra portat? Marte confecto redis:
Umbraticus pugnator, in latuas ferox,
Impavidus, audax, fortis, animosus pugil,
Sed in peremptos. procul ab irato Iove
Cavisse fulmen dicar: hora praelii
Latitasse [Reg: Latitavisse] post carecta. sic risum creo!
Menulema quaeret; ubi sit Ammonis caput?
Ostende large multa pollicitus siles?
Ventos et undas, carceremque et verbera,
Maneis [Reg: Manes] que et umbras restor in tumulis vagas:
Nihil refugi, quo minus belli decus
Possem mereri. Sortis infelix iocus
Mea culpa non est. odia Fatorum luo.
AODUS. Quis NON PAVENDAS Sortis humanae vices.
Miretur! albis nigra, laetis tristia,
AEquis iniqua discolor miscet dies.
ARIPH. Vt video non sum solus infelix ego.
Hic iuget, aut iugetur, ait erutrum notes.
AOD. Nil stabile cernit Phoebus. AR. Expertus scio.
AOD. Phoebeque cuncta mutat. AR., Id, quod sentio,
AOD. Post bella profligata victrici manu,
Aciesque fusas, hoste deleto foris;
Ipsos triumphos funera infamant domi.
ARIPH. Cavenda semper praelium sequitur lues.
Militia pestem, pestis horrorem creat.
Mors una mortes pullulans plureis [Reg: plures] serit.
AOD Sed neque puellis parcitur. AR. sexus tener
Letale virus citius afflatu bibit.
AOD. Agimurne furiis. turbo quis mentem emovet?
ARIPH.. Sua an aliena memorat indignans mala?
Sed reliqua tacitus aure compressa hauriam.
AOD. Perdiderat IO non peremerat pater
ARIPH.. Ideoque multis flevit undis Inachus
Etiam repertam AOD. filiam heic [Reg: hic] aliquis suam
Non perdidit: peremit; et sic perdidit.
ARIPH.. Astrae virgo vindicabit, AOD. Non Arabs,
Non Arabe peior istud immitis Scytha
Fecisset. ARIPH., Ingens litigat secum dolor,
Quaeritque latebras, atque in apricum pudet
Prodire. AOD. Sic Natura cedat! ARIPH.. Non solet.
AOD. Nil lacrymae [Reg: lacrimae] , nil iura pietatis valent.
ARIPH.. Sum Davus. aures permeat sonus rudis.
AOD. Poterat Leonem flectere Armenium, AR Leo
Armenius ac iubatus, est animal ferox.
AOD. Taleis [Reg: Tales] in usus dura si liquefit chalybs;
Praestaret omneis [Reg: omnes] igne succendi fabros,
Fractis et una diripi incudes focis.
AR. Quod facinus ergo poena tam nocens premit?
Grave sit, oportet. AOD. Ipsa nimirum neci
Consensit. esto. AR. Quid velit, non dum assequor.
AOD. Cur autem ad Aram? Dubito, quid magis execrer [Reg: exsecrer] ;
Sacrum anne saxum! AR. Maeror inconstans furit,
Nunc damnat Aras; ante damnavit focos.
Spei auferenti fulcra quid superest spei?
Hinc pendet hominum tota miserorum salus.
AOD. O vultum, et oculos, ac renidenteis [Reg: renidentes] genas!
AR. An amat! AOD. cruentam Genitor admosti [Reg: admovisti] manu!
AR. An odit! AOD. ecquis funere occursum luit?
Ego me cavernis abdidissem rupium,
AR Sine mente vana somnia effingi puto.
Mediumne pennis levia pervolitant diem?
AOD. Vt vero colli nivea, nuda pectoris i
Incertus ora sparsit et varius rubor.
Ceu famula quondam fida Iunonis, simul
Imposuit arcum, nube signata rubet,
Infecta pulcras [Reg: pulchras] mille pigmentis genas,
Omneis [Reg: Omnes] colores roscida et nullos habet.
AR. Omneis [Reg: Omnes] sonos percipio: nullum intelligo.
AOD. Vt virgo patri languidum inflexit genu!
Vt micuit ensi AR. Vtque tu verba implicas
Nodis, et intercisa carpis murmura!
Eloquere, sicam cuius alpersit cruor?
AOD. Cadens in altam clusit [Reg: clausit] , eheu lumina
Pudica noctem AR. Quidquid enarras, mihi
Nimis alta nox est. discute oris nubila.
AOD. Mox gemitus imo corde diductus, AR., Gemit.
AOD. Et mista [Reg: mixta] fletu verba. spectator lapis.
Etiam maderet lacrymis [Reg: lacrimis] . AR. Niobe nova.
AOD. Ah misera! Genitrix, misera. non magis anxio
Quaesisse luctu potuit AEtnaeae facis
Taedifera vatam Mater amissam Ceres.
AR. Vtinam micaret sidus optatum et mihi.
AOD. Amissa non est ista ferali manu
Haec raptavere; fabula est Proserpina.
AR. Proserpinam quis currus abstulerit, scio.
Quam tu moleste raptor aufers, nescio.
AOD. Sed et ipse tandem flevit. ah! sero nimis.
Nam quid prius, quid deinde culpem vel probem;
Ignoro. Nata, pater, sacerdos, hostia,
Insolita prorsus. AR. siste; quem ploras miser:
BAG. Scelerata, saeva, plena Manibus nigris
Incesta tellus. digna Stygiis obrui
Vorticibus: et quod igne Cocytus tumens,
Acheronque ab imo sulphur eructant vado.
AR. Iterum procella caeca: tempestas nova!
BAG. Tu, qui potenti tela moliris manu,
Punire cessas? quem penes iaculum triplex,
Et hiulca nubes, et cometarum vapor,
Tonitruque tellus rupta et a ventis tremens:
Haec aspicis, nullumque iacularis Iovem!
Ferire quercus igne contentus sacro!
AR. Quid fulminantis iste vultus excoquit?
Prior furebat mitius, raptim gemens.
Hic tactus oestro totus in flammas abit.
BAG. Cur his in aruis torua non aeque virum
Et ahena messis crescat, ac Cadmi solo!
Ferrata sulcis surgat armiferis seges.
Vibrantem tela litus in culmo sonet.
Subito virentum [Reg: virentium] gleba Terrigenum ferax
Protrudat hostes, mutuo qui vulnere
In se se et enses, caede permista, ruant.
AR. Ceritus arma spirat: ad capulum manus
Est dirigenda, ringitur. quorsum hae minae?
BAG. En, illa sancta Natio, si qua est sides,
Castoque ritu solita venerari Deum:
Quae Sacra victrix inchoat, quas hostias!
AR. Aculeis quos iste echinus adpetit?
AOD. At vero nos, queis [Reg: quibus] septimae lucis quies
Ignava non est: quique nequidquam sues
Vescas timemus; impii, immanes, feri,
Crudique habemur; monstra Carpathii maris.
Omnes hiatu rupis excisi sumus.
AR. Et estis. ex qua matre te genuit Cyclops;
BAG. Nos belluose pontus exspuit freto.
Virgata nobis ubera admovit tigris.
AR. Et siquid illa saevius Ganges alit.
BAG. Mactare porcos altiles quidam impie
Verentur: hominem innoxium, nihil timent.
Lustralis aiunt esse pietatis genus.
AR. Convicium ferre aut loqui non est meum.
BAG. Quoties Thyesten exprobrant et Atreum
Nobis Apellae? fratris alter liberos
Coxit, fatemur. membra transixit veru.
Sed iustus hostis, fratris et sceptri aemulus:
Sed laesus armis, laesus armorum fide:
Sed passus incestifica, sed vindex tori
Contaminati: sed furens, sed Atreus:
Sed regno in illo; pessimis avis ubi
Peior nepotum turba Tantalidae regunt.
Quorum una virtus, semper aut scelus fuit,
Aut caussa sceleris. ipsa transgressi modum
Flagitia polluere: Furiis tristibus,
Questisque saepe, se relinque criminum
Horrore victas. Viscera ignarus sua
Voravit alter, inque cognatas dapes
Abominandam dirus impegit famem.
Propria orbitate pasta trepidavit gula.
Bibit ex capaci sanguinem suum scypho!
Madidumque musto patre proluit patrem.
Sed mente captus: sed et inescatus dolo:
Sed credulus perire post datas manus:
Et liberorum sanguinem cum Libero
Mistum bibens; sic, posset ut falli sitis.
AR. In subita natus monstra, dum caveo, seror.
BAR. Impune an autem et ista! poenarum dedic
Plus satis uterque. tota contremuit demus
Nutante mensa. foeda fluitavit cruor
Per labra, in ipso gutture auditus queri
Ac murmurare. pars ciborum dentibus
Lenta stupefactis haesit, intrudi negans:
Pars iam recepta ventre, luctando exitum
Quaesivit. umbras intus ululanteis [Reg: ululantes] pater
Sensisse fertur. unde captivi obstrepunt!
Ignora rabies fodit ungue viscera.
Quin et trementes Dii refugerunt locum
Epuli cruenti. triste concutiens caput
Sol hac et illac post in Ortum devias
Equis recurrens flexit aversis rotas:
Secumque pulsum rapuit ex Mundo diem.
Adhuc aranteis [Reg: arantes] nec fatigatos boves
Tenebrae obruerunt. noctis inopinae pavor
Invasit horas lucis abrupta via.
Versumque tempus prandii in cenam fuit.
Prodigia sint haec horrida, atque adeo suis
AEquata noxis: mon et idciro rea
Nocensque sola est Pelopis obscaeni domus,
Vincit Mycenas Maspha. AOD. Maspha flebileis [Reg: flebiles]
Vincit Mycenas! BAG Imputes ibi omnia
Diris, et hosti mentis exsorti. furor.
Laceravit artus. hic sereno de die,
Dum constat animus, mensque, patrantur neces,
Amor ense saevus inter atroceis [Reg: atroces] ferit
Gemitus amatam, lacryma [Reg: lacrima] ferientis cadit;
Et adhuc stat humeris dulce feriendum caput.
Procul ira et odium. nihil in occulto latet.
Palam doletur. ipse delinquens suum
Plangore facinus damnat; ac discors sibi
Scelus illud odit, quod tamen sciens facit.
Sacrum hoc vocatur. nunquid [Reg: numquid] Hercaeo Iovi
Nos paris vota reddimus sumptu pari;
AR. Ariphanasso, contines lentam manum!
Tot probra sentis ingeri, et gladium geris?
BAR. Miri profecto sunt Apellae aruspices.
Rimantur exta virginum, hinc praesagiant.
Spargam per Orbem visa: vulgabo nefas.
AR. Nisi propere insecutus anticipem viam:
Et amputatis pedibus affigam loco;
Linguaeque fibris erutis radicitus
Silere cogam. Tune securus mei,
Calumnieris libere Hebraeum genus!
Corripuit Austris ocyor [Reg: ocior] turpem fugam.
Qualis Lyaeo fertur insano procul
Stimulata Thyas in Cithaeronis iugum
Ceu rapidus ignis; quamque ter circum caput
Reducta glandem funda Balearis iacit.
Me vero miserum! semper obtundi malis!
Vri molesta semper ignorantia!
Fortuna lacerum rete vix dum coeperat
Reficere: mugil grandis adversum ruens
Peiore plaga rumpit ac medium secat.
Quis pepulit aures vocis absurdae sonus?
Masphae immolari virgines! hoc barbaros.
Hoc scire et illos, qui lutum, calcem, feras,
Lapides adorant. mille qui colunt Deos!
Et nullum et omneis [Reg: omnes] ! fallit impurus Geta:
Fallit Procrustes iste. cur habeam fidem
Scurrae irresecto? finge, vera farier.
Non iure demum cuncta flammis misceat
Rediturus ammon. redeat armatus, licet,
Totoque civem et tecta Vulcano obruat.
At enim triumphi signa funesti noto.
Palmae revulsa fronde languentes iacent.
Lacerata calco serta. fractorum cruor
Hinc inde sparsus signat armorum vias.
Tabulis solutum pegma turbatis ruit.
Siletur. ipse spirat horrorem locus.
Tecum quid altercaris ipse? non opus
Est ire longa protinus Maspham subi.
Capiant ut aures multa, plus oculi vident.
In rem fideli teste praesentem veni.
Tentemus. eia, frontem et ora exporrige.
Quid hoc? recusant ferre titubantes pedes!
Corpus vacillat. poplitum nervi rigent.
Vrgebo passum vel reluctantem sequi.
Superi quid istud! crura propelli negant.
Intrare quoties cupio, decrescit vigor:
Attonitus haeret truncus immoto gradu.
Quoties recedo; pes ad officium redit.
Seque expedita glomerat in vestigia.
Vel sic eatur. frigidos salsus fluit
Sudor per artus. aliquid est in limine,
Quo fascinamur. siste: defossum heic [Reg: hic] nefas,
Polluta terra est. retrahe stupefactum pedem.
Retrahe immo verba, tunc pollutum voces
Sponsae cubile; totque dilectam tibi
Nominibus Aulam! haec terra Menulemam capi
Haec nutrit illam. O nostra, confesso probrum
Ignosce. redimam. en, figo terrae huic osculum.
Solere tuas carmine curas.
Defessa malis pectora mulce:
Et defectas collige vireis [Reg: vires] .
Sortis dulce est meminisse gravis.
Non esse malum puto, ferre mala.
Non velle, puto, mala ferre, malum est.
Post exactor mille labores,
Vincula, elathros, aequora, pestem,
Placeat fesso iucunda quies.
Sed cur nolens trepido, trepido?
Quaenam est tanti caussa tremoris?
Cur invitis cadis ea oculis
Lubricus humor?
Quid me infelix cura lacessis?
Sine non meritos pellere luctus.
Doleat sceleris reus occulti.
Mens sibi ridet conscia recti.
Fugiunt toto nubila coelo.
Fugit maeror, fugitque pavor.
Nova laetitiae vena coruscat,
Ictosque salit fusa per artus.
Libet attritas ponere vestes,
Et coccineum sumere pannum.
Libet et crines ungere costo.
Mixtus balano fragret amamus.
Impare surgant lumine taedae.
Sentio stimulos, quos subdit amor,
Et in amplexus, Menulema, tuos
Lene reclinat. Tu sola meo
Frigus in aestu, frigore flamma,
Misces gemino munere vitam.
Instrepuit illic cardo. composito gradu
Noster Baracus, ecce, prodit. hic meos
Absolvere unus et metus et spes potest.
Meditatur aliquid. mente collecta prope
Abest ab homine, qui negotiis vacat.
Forte ex senatu fronte non laeta redit.
Ego arbitrabor tacitus eventum rei.
BAR. Consili prudens, animique solers,
Percitas motu stimulante fibras.
Semper attenta moderare cura:
Ne velin Ponto, vel in Axe praeceps
Excidas magnis miserandus ausis.
Digna laus semper Mediocritatis
Limites intra stetit atque fineis [Reg: fines] .
Quidquid dest extra, vitium vocetur.
Impetus discant celeres morari:
Seque festinans mora carpat intra
Tuta cancellos properata raro
Ferre successum, nimis experimur,
Credite Vati.
AR. Oraculum caeleste: Delphis verius.
BAR. Omnis affectus violens ab aequo
Trudit in peius simul occupavit
Pectus, eversa dominatur arce.
Vtque persultans equa trima campum
Excutit spreto domitore frenos.
Saevit in primis timor in timentem.
Saepe Mortaleis [Reg: Mortales] miseros in ensem
Mittitae flammas. adigitque coelum
Omne, quam late patet, invocare.
Postibus sacris tabulae voventur
Rite figendae numerosus ordo,
Salsa quas spargat mola, victimarum.
Mugiant illae, modo non loquantur:
Nec sciant ferrum sibi praeparari:
Et popae distent ferientis ori,
Impare forma.
AR. Primus marinas Tiphys invenit rates.
Timor marinos primus invenit Deos.
Absque hoc carerent capite caerulei bovis.
BAR. Nomen infelix ovis, aut iuvencae.
Ulla de nostris recipit puella!
Taurus ignorans ruit in securim,
Et stupens mortem mediam lucratus.
Hostiam duco magis esse flendam:
Quae, quid acturus, quid agat sacerdos.
Ante spectatos oculata cultros
Novit; et Leti meminisse debet.
Certus ad censum dolor ac futuri
Praescius Fati duplicatur ictus.
Est adeps nullis adolendus Aris,
Quem suo nutrix adolentis uxor
Lacte promovit. pretiosa res est
Sanguis humanus, neque venit auro,
Qualis armenti cruor in macello.
Sufficit fundi toties ab hoste:
Cum minax saevum movet ira bellum.
Pace cur fusus chlamydemque et ora
Tingit amantis?
AR. Agit siticinem cui parentet, audiam.
BAR. Proinde consulta ratione libra;
Si voles quidquam statuisse magni
Testibus Divis, et habere pondus.
Quod semel vero placuit statutum:
Protinus totis retine lacertis:
Sitque, quod nunc est, anima in medullis:
Et locum vitae teneat secundum.
Pacta plectuntur temerata nulli
Non stetit magno violasse foedus.
Vltor a tergo premit infidelem.
Avolat verbum semel ore fusum
Septa trans linguae; neque scit reverti.
Si tamen vireis [Reg: vires] aliquando Voti
Mente sortitur, manet, ac dolosum
Damnat auctorem comitante poena.
Vt tibi fluxum videatur instar
Amnis, in plumbo solidoque scripsit
Marmore Numen.
AR. Caute est agendum facilis ire in foedera
Aut vota, manibus ante verbenam premat.
BAR. Quid Galatino nocuit Dynastae
Quam repentinus nimiumque praeceps
Ardor in Votum! temere anne rite
Editum, iuxta est quia non licebat
Oris ad primam revocare metam;
Illud insontis iugulus piavit.
Qui dedit caussam truculentus hostis,
Expiaturus fuerat nocenti.
Sanctius Ammon.
AR Hic, fateor, anceps animus haeret. nescio
Quo longa series flectat has sententias.
BAR. Hinc fluunt illae lacrymae [Reg: lacrimae] , fluentque:
Donec arescat nive pastus Arnon;
Seque Iordanes iterum revolvat
In caput retro statuatque montem.
Victor optaret modo victus esse.
Nomen amisit patris in triumpho.
Gaudium tristes pepulere Dirae,
Plangor infregit sonitus tubarum.
Publici fletu maduere plausus.
Funebris laurum vitiavit herba.
Miles erectis animosus armis
Ocyus [Reg: Ocius] vultu referente luctum
Traxit inversas quasi victus hastas.
Scuta turpavit radiata pulvis.
Laetius cristae fluitare visae,
Cassidis summo cecidere cono.
AR. At turbulentas hic quidem exequias canit.
BA. Quisquis exsultas, reperisque curru
Gloriae plenus per acuta belli.
Martis alternos meditare casus.
Mobilis sors est: solitumque ludum
Ludit in nostris Dea caeca terris.
Dum pares vespae quatit inquieta
Lubrico volui super orbe pennas:
Et levi fallit populos volatu.
Cuncta miscentur. nihil est perenne.
Rebus adversis inopina turbant:
Anxios reddunt eadem secundis.
Vita se certis vicibus per omneis [Reg: omnes]
Versat incertum varianda partes.
Hunc diem moesta sine nube purum,
Blandius fulgens dabit ire Phoebus:
Crastinum ventis pluviaque turpi
Condet obscurum nebulosa Pleias.
Nemo spes longas sibi pollicentis
Nutriat vanos animi tumores.
Ventus inflatos violentus utres
Solvit aut rumpit. minimum est, quod alto
Sternit ad ima.
Ille felicis titulum meretur:
Qui per immensi spatiosa ponti
Terga, formidat Zephyro faventi
Credere: et veli modicam phaselum
Alligat ripae propioris unco:
Maius in nomen spatiumque euntis
Littoris osor.
AR. Atqui ista, quantacunque sint, hodie mihi
Eruere certum est. praeloqui viro placet.
Barace: quod te nominem, affectus facit.
Adhuc amici veteris agnoscis notas?
Redux Ariphanasso se sistit tibi
BAR. Vivisne noster, dicte toties mortuus!
AR. Peregrina ne te laena turbet, hostibus
Erepta praeda. Vatia me per casuum
Vides relatum. Tu, quod ex vultu patet,
Confusa mentis signa sollicitae geris.
Exprome caussas, BAR. Aliquid infaustum petis,
AR. Quos ante dudum, quosque nunc patior metus,
Quaeque ipse celas Fata, solve: si minus;
Imple. paravit non inexpertum tuis
Fortuna curis asperos casus tuli.
BAR. Memorare suades, quae cohorrescens metu
Audire nolis. AR. Delicato te loqui!
BAR. Tacere quaedam mos iubet, sapiens solet.
AR. Crucias tegendo quae sciam, levius feram.
Effare tandem quaeso, quodcunque est malum.
BAR. Site iuvant funesta! AR. Ne parce auribus.
Occalluerunt. malo scire fortiter,
Quam turpiter nescire miseriam meam.
BAR. Conscende Maspham. tota lamentis sonat.
AR. Hoc miror ipsum. progredi semper vetor.
Portas ter aditu tento ter repulit pedem
Invisus horror. quid retardat? obsecro.
BAR. Plangunt puellae cinere conspersae comas,
Plangit iuventus, spesque fraudatas gemit:
Feriuntque moestae summa matres sidera.
AR. Quae caussa planctus huius? explanes. rogo.
BAR. Indigna caedes. AR. Expietur legibus.
Nondumne corvi esca de furca datus
Volucres replevit improbos putri inguine,
Oculisque fossis? dignus haut [Reg: haud] quavis ave;
Sed habente rostrum, quale defixum sedet
In iecore Titii. quem novem per iugera
Protectum aduncus vultur in fibris arat
Semper renatis. Nondum ab alto culmine
Disiectus ossa fregit? Ixion vacet,
Et Sisyphi molaris. in rotas eat,
Lapidumque nimbos, qui triumphum polluit.
Mergatur undis: pabulum fiat feris
Lustretur igni crimen; et piaculum
Qui grande fecit, fiat. alioqui Deo
Vltore, sonteis [Reg: sontes] poena vos omneis [Reg: omnes] manet.
Redibit Ammon. languidae cessant manus!
Quid ingemiscis? BAR. Vulnus attrectas tuum.
AR. Inquiro sontem. BAR. Noster immanis reus;
Quem sciscitaris, ipse (si tamen est reus)
Est ipse Iudex noster. AR. Hoc mentem attonat.
Loquar annesileam? sed quid aut sileam, aut loquar.
Ignoro Rebus in secundis ut modum
Humana mens servare vix umquam potest!
Victor superbus et ferocis ingenI
Peccavit ira. BAR. Caede in ista, quem putas,
Nec longus habuit nec brevis furor locum.
Gemitu peracta est arma tractavit dolor.
Non ante collum, quam suas vestes scidit.
AR. Amoris igitur culpa delusi latet.
Si te ferocem blanda superavit Venus;
Si te libido fregit infractum malis
Bellisque, Iephte! multa namque cui licent,
Saepe aliqua concupiscit, et quae non licent.
Aggressus ense castam, et intractabilem,
Subita negatum caede pensavit stuprum.
Saeva est voluptas numquid auguriis agor?
BAR. Erras, nec isto missili tangis scopum.
AR. Sed enim puella Iudicis stricto iacet
Mucrone? B sic est A. Tenera? B. Quam primae vives.
AR Formosa? BAR. Vt ostrum lacte dilutum: utque ebur
Radians in auro. AR. Virgo? BAR. si quae est altera,
Genere et pudore. clara progenies Patris.
A. Cuius? B Homicidae. A. Vera? B. Nec non unica,
AR. Eademque florens? B Quodque mireris, volens.
AR. Adeone praeceps ulla contemptrix suae
Reperta vitae est? Vna sit exomnibus
Dum non sit una. loquere, quod res est. BAR. Tua
(Permitte cursum dura referenti) Tua,
(Iunge quoque lacrymas [Reg: lacrimas] ) ut semel dicam omnia,
Tua Patris obtruncata sacrifica manu
Menulema vixit, nostra dulcis Iephtias.
AR Iaculare coelum, quanta iaculari potes,
Massae triformis tela: quanta nec cavo
Enceladus ore torta consumpsit gigas
Suppostus AEtnae quanta in Ionio mari
Percussa cete, aut capita scopulorum tremunt.
Barace: crudo mene ludificas ioco?
BAR. Seria, cruenta, vera memoravi nimis.
AR. Astra in bitumen versa liquefactum globis
Obruite terram caedis huius consciam.
Tonent ab omni parte flagrantes Poli.
Praeter malignam nulla vitalis facem
Lustret Manassen flamma. solis splendeat
Fulminibus aether, grando, et ignivomae trabes,
Piceaque nube devoluta me prius,
Per meque Iephten saxa carnificem petant.
BAR. Potuisse fieri, facta quae vidi tamen,
Et miror, et vel ipse vix credo mihi.
AR. Quis me relicto ventus infami solo,
Ad inhospitales potius Heniochos ferat!
Aut ubi culina corpus humanum coquens
Pelopeia fumat: atque convivas ferus
Conviva mandit! Atreum nocentior
Facit innocentem. Nunc potens Ammon redi,
Optate nunc et iuste, sed vindex redi,
Involve Maspham caedibus. non sexui.
Parcatur ulli. post puellam principem
Sic interemptam, nullius nec nubilis
Me miseret ultra. cuncta depopulans volet
Vbique flamma, primus a Iephtae domo
Incipiat ignis. BAR. Quin prius summam accipis?
AR. Vbi sumus? in qua parte Mundi? quo situ?
An non Booto frigore extremo premit?
An calida torret soleni granties plaga?
Cur me remisit debitum Fatis mare?
Decumanus o si fluctus absorptum vado
Mersisset imo, Nereum evasi trucem:
Tolerarem ut ista! carcerem effregi manu:
Perferrem ut ista! Pharia sprevi numina,
Viderem ut ista! sistra proieci Isidis,
Audirem ut ista! iam recordor, hoc crat,
Quod exprobravit barbarus, visus furens;
Quod puduit aliquem voce manifesta eloqui.
Ego Thrax obesae naris, asper, barbarus,
Ego Scytha mente captus abrupta fui.
Hoc lapsa rigido membra tremefecit gelu.
Nos, non videmur furere. Iephte turpius.
Unde hausta labes? unde vertigo caput?
Tinctum rubeta poculum immissa bibit?
An quod novercae virus AEmoniae [Reg: Haemoniae] coquunt?
BAR. Vllo veneno vim sibi factam negat.
Natam at saluti devoveret civium,
Super incubantis sensit afflatum Dei.
Si memorat, AR. Et sic fallit. audimus fidem
Habitura nullam. trucibus haec Thebis cane.
Innocua collo pignora obtorto trahi
Adignem et enses! aliquis hoc factum probat!
BAR. Probat ipse. AR. Sed quis praeter ipsum? BAR. spiritu
Pleni sonante, et enthei. AR. Muti canes,
Latrare timidi, quosque parasitos fovet
Ducum superbus error, ac pingueis [Reg: pingues] dolo
Aliena pascit olla furtiva dape.
Verbo: efferavit pipere boletus virum.
Tumultuose cuncta. BAR. Praecipiti nihil
Turbine peractum: spatia consiliis data:
Deliberatum est: tempus in certum fuit
Dilata caedes. dum resideret pavor:
Vtriusque Fatum dum probaretur mora:
An ipse posset imperare huic funeri;
Oppetere an ipsa vellet: interea suos
Bis Trivia torsit, orbe completo, boves.
AR. Deferbuisse potuit isto tempore.
Seu militaris furia subiecit faces;
Seu pia subegit vel superstitio impia:
Debuerat evanescere excaecans vapor.
BAR. Hinc cura tristis atque tabificus dolor,
Amor inde Natae (et talis!) ancipitem diu.
Versabat animum. suasit aliud insita
Visceribus ipsis, perque latebras ac sinus
Natura penetrans: aliud icti foederis
Testis Deus, votique violandi metus.
Hic pepulit hominem denique; hic vicit Patrem,
Penitusque stravit. arbor alti ut stemmatis,
Securis ictu tota non dum saucia
In utramque partem nutat; et firmat pedem
Durante trunco donec in laesum latus
Incubuit Eurus fracta tum demum cadit;
Iuvenemque codem proruit secum loco,
Nondum illa largis explicanda solibus,
Saturata trudens folia, minuebat diem.
AR. Quid ad ista Mater? BAR Illa, comperto, necem
Gnatae parari, iamque succingi stola mi
Furibunda primum, qualis e Naxo ruit
Nisaeque monte Maenas, insanum Euoe
Clamans, et Evan teque florens Bassareu,
Quatiens amictam vellere albo perticam,
Deforme saevit. Turbido questu forum
Clamosa replet. rapitur iterato domum
Convulsa crineis [Reg: crines] . foribus impacto ubere,
Certamen ingens cum viro mulier gerit.
Mea quoque Nata est. si rapis partem tuam;
Aliena salva maneat. ex aequo nequis
Dividere: maneat integra: et maneat, precor,
Vtriusque tota, Quid siles? en, accido
Ad genua supplex. per dati ius annuli,
Primamque noctem et pastis genialis tori,
Ferque omne dulce, quod tibi de me fuit;
Aut esse, lephte, potuit, aut deinceps erit;
Miserere. sic locuta blanditias sinu,
Oculis, amore, fletu et amplexu movet.
Mox redit in iram, spumat, ignescit: solum
Pede pulsat amens, rursus admovit preces.
Precibusque vota miscuit, votis minas.
Quis agis larite? vera si pietas placet;
Primum in tuos pius esto si placet scelus;
Ostende maius. adige ferrum, qua potes.
Matrem adde Natae. media me me intersero.
Hunc ante, perque hunc Filiam Coniux feri.
Vterumque monstrat dumque monstrat, labitur
Semianima, pallens, tremula AR Non gemitum dedit?
Non torsit ora? non remisit impetum
Maritus? omneis [Reg: omnes] flectit extremus dolor.
BAR. Euboica qualis pila vasti fluctibus
Opposita ponti; quamquam et Eurus et Notus
Boreasque contra bella disruptis fremant
Agitata claustris: hinc procellosum mare
Insultet atque hinc, saxeum tundens latus;
Immota perstat. AR. Pectore hanc pilam tulit.
Manifesta saepe crimina in vultus agunt
Reos. peracta caede quam frontem gerit?
BAR. Qualem per atras, plena dum cogit soror
Opposita, nubeis [Reg: nubes] lividus Titan iacit,
Tristem ac severam. AR. Hac parte deprendo scelus.
Facinoris horror ora reddit horrida.
Mentem flagellat consciam facti pudor.
BAR. Tuensque coelum luget affectu pio:
Seque et suos solatun AR. Hoc non est scelus.
BAR. Quique ante mortem Filiae trepidus stetit;
Victor sui nil trepidat. AR. Hoc non est scelus.
Nulli ergo Manes territant, nullae striges?
BAR. Securus horum, parricidae quae timent;
Totum severis imputat Superis opus:
Meritamque sperat fortium sedem virum.
AR Cur virgo non se cauta subduxit fuga?
BAR. Ad hoc redivit, iam superba, iam ferox
Deliberata morte, iam ferrum petens:
Animosque supra vulgus excelsos gerens.
AR. O Iuveni saevo digna! cuius et genus
Et nomen astris Vesper inscriptum legat.
BAR. Nec ille, qui confusa moribundi solet,
Infecit ora pallor. in confinio
Vitae necisque, quatenus gracilis metus
Primaeque tenebrae, luce devexa, sinunt.
Gestire visa. gratus in vultu rubor:
Fax blanda in oculis; habitus hoc forum decens.
Sol talis aequor pulcer [Reg: pulcher] occiduus subit:
Quo propio: undis, pulcrior [Reg: pulchrior] crepusculo.
AR. nec sic atrocem blanda mollivit feram!
BAR. Intrata simul est crypta fatalis loci;
Circum modesto lumina inflexu tulit:
Ne quid adapertus inverecundis [(transcriber); sic: invereundis] pudor
Donaret oculis, dein soluta fibulae
Ardente gemma, pectus ultro candidum,
Ac promicantum [Reg: promicantium] se papillarum tenus
Nudavit ipsa, Patris opperiens manum.
AR. Cessa. feroci lancinas aures sono.
Spectaculi vel sola adumbrati quatit
Imago mentem triste simulacrum intimos
Pervadit animae, fulguris iactu, sinus.
Sed inertis est parumque constantis viri,
Audire mala non posse, quae Virgo tulit.
Prosequere. vultus ipsa velavit suos,
An aliqua peplo texit ex notis comes?
BAR. At non inani nube sustinuit tegi,
Videam supremum, libero coelo fruar:
Non patior, inquit, ut pudori sit pati,
Spectetur ensis, et mori me sentiam,
AR. Non horruistis? BAR sola constitit sibi.
Vibrare carptim venae et artus omnium.
Ipsae applicata palpebrae occludi manu.
AR. Crudelis isto sed quid articulo Pater?
BAR. Paullum morari lacrymis [Reg: lacrimis] : mox aethera,
Tum seque miserum, nosque respectans miser:
Gemitumque fundo cordis ex imo trahens,
Librare gladii pondus, ac capulum prius
Exosculari. denique, ut certum locum
Signavit oculis; GENITOR uno FILIAE
Deiecit ictu verticem. truncus cadit.
AR. Cadite et cupressi, quot in Libano nemus
Habitatis altum, cadite sublimes cedri.
Cecidit cupresso pulcrior [Reg: pulchrior] , cedro altior.
BAR. Desecta cum procideret, antrorsum ruens
Partes tegendas tum quoque admota manu
Operire studuit, ac recomposuit togam.
Vsque adeo honestas corporis curae fuit.
AR. Absiste. toto spiritum corde extrahis.
BAR. Cervicis ictae fusus emicuit cruor,
Vt rutila pressi spuma prorumpit croci.
Nec secius quam lympha, quae tacite meat
Intra canales: subter ingenti specu
Sicubi foramen reperit, indignans tegi;
Inclusus amnis resonat,ac totidem locis
Vivax in auras, aere perfosso, salit.
AR Lugete Nymphae: lugeat florum Dea.
Sic durus unguis nitida pratorum metit:
Virideis [Reg: Virides] odora germina inclinant comas.
BAR. Respersit Aram sanguis, huc primum fluens;
Post et Parentem. AR. poena fit culpae comes,
Hoc teste factus Genitor est lictor nocens.
Quodcunque facinus quaerit auctorem suum.
Satura tyranne carnibus fauces tuas:
Satura tuo cruore. BAR. Sublatum Caput
Venerans rigansque, in ille fotum suaviis
Appressit ori, sustulitque ad aethera.
AR. Hoc laudo tandem. sic mihi Iephte places.
Non es tyrannus iam videris innocens.
BAR. Nec mora: cremandum traditur funus rogo,
AR Spectante patre? BAR. Et admovente victimam
AR Tyranne! saevis etiam in extinctam! furis
Etiam in cadaver! BAR Ipse ad aram constitit.
Ipse est sacerdos. ipse per ritus facit.
AR. Insanus ipse est. BAR. Ipse componit pyram.
Flatu tepenteis [Reg: tepentes] ipse prunas ventilat,
Ipse involutum corpus in flammas iacit.
AR. Crudelis, execrande [Reg: exsecrande] , detestabilis.
Furore toto, viribus totis suos
Catulos tuentur Africae immanes ferae.
Homo secat, urit, quodque generavit, cremat.
BAR Addit corollas: addit et ceston super,
Superque ceston spargit ex nardo graveis [Reg: graves]
Myrrhaque prima lacrymas [Reg: lacrimas] : etiam suas,
AR. Miserande Iephte! lacrymas [Reg: lacrimas] ! etiam suas!
Dat quondam et ignis signa, si Superis placet
Pacale Sacrum. fare, quem tenuit modum?
Dextra anne laeva parte conum sustulit?
BAR. Dextra: neque illum sordido fluctu gravem
Sed luculentum. AR. Nil sinistri nuncias!
Ardente certus limes in sulco stetit;
An dissidentem turbo divertit pyram?
BAR Placido per artus flamma complexu, quasi
Lambens cucurrit. AR. Hoc quoque omen prosperu [Reg: prosperum] est.
BAR. Fragravit uncto fusus in saxo cruor:
Quidamque nidor gratus ac nareis [Reg: nares] ciens
Afflavit omneis [Reg: omnes] . AR. Qualis et Abelis fuit.
Crepitante busto clarus effulsit color:
An nube mista [Reg: mixta] dubius et turpis rotans
Fumi volumen. BAR. clarus effulsit color.
De crine caesae Virginis candens apex
Puram nitore lucis effudit iubam.
AR. Nulla ergo prorsus nebula visa serpere?
BAR. Nulla, nisi qualem Luna vanescens habet;
Vel habere credas. AR Tot quidem monstra audiens
Paene ipse monstrum fio. nam quid asseram?
Iephtae cruentum facinus absolvit Deus.
Votiva fausti bella successus probant.
Sed damnat horror aurium, et novitas atrox.
Nam quando votis legitur Hebraeis homo
Impensus; aut combusta virgo vicem rubrae
Supplesse [Reg: Supplevisse] vaccae! Plura scitari libet
Totum cadaver arsit, an partem cadens
Favilla fugit BAR. Mater optabat quidem
Sollicita, saltem capite detonso, comam
Servare in auro, Filiae pignus suae:
Supra capillos, Nise, pretiosum tuos,
At haec negare: seque devotam Deo,
(Quantum liceret Nazaraeos feminae
Subaemulari) proinde totum caustico
Corpus cremandum rite deberi Sacro:
Nil subtrahendum; nilque subtractum fuit.
Consumpta tota est. restat exiguus cinis.
AR. Ex hae puella restat exiguus cinis!
Truculento Genitor. vivere etiam nunc potes!
BAR Alte dolorem condit; ac gemitum premens
Mala contumaci fortiter vultu domat.
Dat iura populo. digerit caussas Fori,
Auditque. nulla caede perfunctum putes.
AR. Quid vero Genitrix? BAR. Plorat implacabile.
AR. Haec vera Mater: nomine indignus suo
Pater, Sicano caesus ex scopulo fuit.
BAR. AEstuat amaro corde vesanus dolor.
Velut ad Niphaten orba foetu bellua;
Vix deesse catulum notat, et atris incipit
Horrere maculis; tam suis, quam non suis,
Adeo furenti in tigride variatur tigris.
Ac, quia rapinam [quippe raptor iam procul]
Vtcunque cursu certet, ulcisci nequit:
Incusat antrum, nemora, monteis [Reg: montes] : sequoque.
Si mulier ulla debet in statuam salis
Conversa credi, nec fides dictis abest:
Fons ista flendi fiet usu. flet tuo
Squallore Bybli tristior, Canace tuo,
Vestes, cubile, torus, pavimentum natant.
Hoc misera succo vivit: his fruitur malis.
Quoties in illam fertur absentem, sui
Oblita! quoties sola Menulemam vocat!
Menulema nulla est. clamor in ventos abit.
AR. Quis planctus oritur? audio Lessum cani.
BAR. Illic Sodales Mortuae exequias agunt.
AR Sonus appropinquat clarior, tristes modi!
Ferale carmen. BAR. fertur ex vacua cinis
Collectus ara. pondus, heu, nimium leve.
Flentes puellae crine demisso gemunt,
Modicumque funus viva ducunt funera.
Tua, ecce portant vota. Totum hoc ex tua
Superesse Sponsa cernis. Hoc solum est tuum.
I, quidquid ignis halat extremi, rape.
RACH. Occidit tristi MENULEMA Fato:
Morte crudeli, nece singulari.
Matribus flenda, patribus pudenda.
Liberis certe nimium tremenda.
Occidit rupta, neque sic vocante
Lege Parcarum periit Virago,
Caesa funesti gladio parentis
CH. Nullus Genitor sic exegit
Debita vitae reddenda sibi.
Filia nunquam reddidit ulla
Pietate pari.
RACH. Tantum ex toto funere restat.
Hac in phiala Iephtias illa,
Et tota quidem conclusa iacet.
THAM. Aperi loculum sorte minorem.
Liceat caras in relliquias
Fundere rorem, liceat tenui
Saltem visu libare, Soror,
Vltima celebris munera busti,
Figite centum basia labro.
Oscula gemmae figite mille.
RACH. Bibuli cineres, bibite has lacrymas [Reg: lacrimas] .
Rabies magni sicca doloris
Strangulat intus. facite officium
Oculi vestrum: gemituque foras
Intestinum mittite luctum.
Tristis flendi sit caussa, licet,
Quaedam tamen est flere voluptas.
AR. Tu vero siccis stas adhuc pumex genis,
Ariphanasso! flere quem decuit prius,
Et ferre primas, ultimus nondum gemit I
Vides, ut istae saxa rumpant questibus:
Tu saxa gestas pectore, et non rumperis!
Nimio tumultu contumax facies riget.
Conare saltem elicere vel guttam salis.
Sale macerato sparge tabenteis [Reg: tabentes] genas.
Tua MENULEMA mortua in cinerem iacet.
Superadde et alium. Te cremandum, te quoque
Immitte flammis. igne comburi times?
Affunde lymphas, nondum in Oceano natas?
Nondum rigaris! iusta semper est dolor
Mensura amoris. Quod potes, quod non potes,
Ostende. frontis aeneae coelum cava
Perrumpe dextra. lacryma [Reg: lacrima] vel tandem cadens,
Amasse te testetur ereptam tibi.
Heu, sicca verba nullus imber excipit!
Obdurui, ceu monte concretus lapis.
Est, quando fletum nimius includit stupor:
Vt saepe pluviam nimius avertit calor.
Contende nervos, qui madent crystallino
Humore: per quos pectus ardens liquitur.
Incumbe in undas: perque siphones aquam
Educe vivos; quanta derivarier
In tesqua vultus huius ex oculis potest.
Hanc faciem, et istud sterilis AEgypti solum
Praecordiorum fonte foecundet [Reg: fecundet] liquor:
Superque caput hoc capitis ignoti ruat
Septena Flumen ora demergens mari.
Iam denique Auster madidus in frontem suas
Excussit alas. humor optatus fluit.
Iam fletus adest. Satiare malis,
Sponse infelix: o luctificis.
Debite Fatis. Quisquis plorat.
Ne sibi male sit, plorare bene
Studet, et caussae favet ipse suae.
Lacrymae proprium solamen habent,
Vtque aqua gyros percussa facit;
Spargi et maeror gaudet in orbeis [Reg: orbes] .
Quibus expletis se divisum
Minui sentit: quoties tremulus,
Corde quieto vanuit istae
Annulus undae.
RACH. Animi fluctum pupilla Levat,
Antlia qualis nautica cymbam.
Fremat in fundo pectoris angor;
Pelagoque pares suscitet aestus:
Luctus ab oculo spumans resilit,
Velut ad scopulum fracta procellae.
Simul hoc nimbo maduere genae;
Iam tempestas lene residens
Mediam partem reddidit Austris,
AR. qui parcit lacrymis [Reg: lacrimis] Menulema immane perempta.
Saevior est trimam frangente leone iuvencam,
Matris inexperto lambentis turpior urso:
Horridior setis apri currentis in hastam:
Panthera maculis vulpisque dolosior astu.
Iracundior in psyllum surgente cerasta:
Nequior alta lupis ad ovilia stantibus albis:
Zelotypi in campis furiosior impete tauri:
Deterior rictu voces simulentis hyenae:
Dirior et barris subiecto sanguine viso
Faedior ad Scyllae latrantibus inguina monstris:
Irrequietior infami rabidaque Charybdi.
Flete Galadinae Menulemam fletae puellae.
RACH. Fidae comites, flere iubemur.
Laxet madidas luctus habenas.
Fluat in vestes imber obortus
Implete sinum. CH Tibi lamenta,
Has tibi lacrymas [Reg: lacrimas] , Menulema, damus.
Non tu DAPHNI florida Virgo:
Peneus ubi Thessala flavas
Spumosus aquas voluit in arva.
Cum Leucadiae dilecta Deo
Sua sentiret pede terga premi;
Fugiens iuvenem lusit amantem,
In frondifluam versa figuram.
Fieri Nymphe maluit arbos;
Quam servato corpore laeso
Veteris formae retinere notas,
Et Virgineam perdere Zonam.
Ergo AEmoniis [Reg: HAEmoniis] quamquam periit
Innuba campis; maior ab ipso
Funere Daphne, vivit in omni
Mortua lauro. crescit in hortis,
Regnat in Aulis: et laeta Ducum
Festis cingens tempora ramis
Castra coronat.
CH Vtinam saltem simili Fato
Mutata fores, retinens virideis [Reg: virides]
Menulema comas. addita sertis
Caput ambires mille sororum.
Cinis exigua pyxide clusus [Reg: clausus]
Heic [Reg: Hic] tota iaces, ah! quid foliis
Te fraudatam querimur lauri?
Non tamen imples tantilla locum:
Cuius figi tumulo possit
Moesta cupressus.
AR. Qui super hoc Fato nulla pietate movetur,
Durior est armis Sicula fornace recoctis:
Surdior et scopulis, pulsoque ad littora ponto:
Formidabilior vibrati fulminis ala.
Tetrior [Reg: Taetrior] imbriferae de nube cadentibus haedis:
Eiaculante procul saxa impacatior AEtna:
Grandinis asperior Sternente mapalia nimbo.
Frigidior Bruma, verna inconstantior aura:
Trudente antiquam glaciem violentior Hebro.
Cum furit Orion, maris inclementior aestu:
Acrior hyberno [Reg: hiberno] stridentis flamine Cauri.
Omnibus AEolii turbis insanior antri.
Flete Galadinae Menulemam flete puellae.
TH. Mora nulla. dolor noster abundat,
Lacrymasque suo pondere iustas
Habet in promptu. fundite Nymphae.
CH. Resonas gemitu tundimus auras
Tibi nuda gravi feriunt ictu
Pectora palmae.
RACH AESONI fesso vetuloque fulsit
Laetior sors haec: ut inquioreis [Reg: inquiores]
Posset annorum replicare rugas.
Adfuit Colchis male nota virgo:
Ense quae collum soceri reclusit.
Putris egesta sanie cruoris,
Membra complentur meliore succo.
Vena crispato salit icta pulsu:
Vnde et obliqui tremuere rami.
Surgit ex trunco tumulos olente
Corpus arrectum. iuvenilis AEson
Ridet exsultans, positisque canis,
In coma et vultu nova vernat AEtas.
Scilicet tantas habuere vireis [Reg: vires]
Carnem, et notae regionis herbae,
Munus ingrato dedit hoc marito
Barbara Coniux.
CHOR. Tale nos ausae nihil innocentem
Sed nec ausurae sumus in Puellam.
Flamma quam totam sacra devoravit.
Integrum forsan poterat cadaver
Imbui vita, Superisque reddi.
Orpheo qualis rediisse coniux
Visa, sed tantum rediisse visa est,
Plus nec evicit Citharoedus arte.
Nostra apud surdos Menulema Maneis [Reg: Manes]
Quamlibet multas feriamus odas;
Versa in arenteis [Reg: arentes] penitus favillas
Quando redibit? RACH. Flevimus omnes:
AR. Qui sicco spectare potest hoc lumine Funus;
Vipereo galli prolapso immitior ovo est:
Detestabilior floreis perimente pruina:
Messe sub aestiva madidis ingratior austris:
Culta per abrupto torrente rapacior arva:
Crudior ad Lethen natis radicibus alga:
Tristior autumno Sodomitica poma ferente:
Caule venenato taxoque nocentior atra:
Vilior et vicia, calamique agrestis avena:
Depascente putres cancro immansuetior artus:
Sontibus urticis inamabiliorque cicuta.
Palmitis ex spina nascentis acerbior uva:
Felle, soporiferaque draconis amarior offa,
Ossibus et calvis, stygiaque inamoenior umbra.
Flete Galadinae Menulemam flete puellae.
TH. Non tu PHOENIX novus exstincto
Sibi succedens; functus et heres;
Pater et gnatus morte renatus.
Ille senili tardante gelu
Heberes alas; fragiles Cilicum
Libros nido colligit uno:
Medios inter turis honores;
Et sicca sedens cinnama, notam
Titanis opem poscit alumnus,
Secula passus: iam passurus
Grave discrimen lucis et umbrae.
Radios postquam bibit aetherios;
Fulgure iacto totus in ignem
Insilit ardens, vapidusque suo
Instat agoni. Mox et ab igne
Procedit ovans lepidoque modo
Redivivus adest: utile damnum,
Geminata sibi Fata lucratus;
Ne dispereat, dum sponte perit.
Volucri fervens sanguine pruna.
Quique sepulcrum nidus olebat.
In cunarum vertitur usum.
Clangit subito partus, et astrum
Geniale vocat; neque Materno
Eget ad vitae munia nisu.
Se patre ferox, se matre potens
Ventris et ovi supplere vices.
Quoties genitor, toties genitus:
Idem pullus, pullique nepos
Durat in aevum.
Semper eundem similemque sui
Certa sequestro foedere flamma,
Sic natura dante, remittit.
Ita perpetuis vicibus ludit
Impune Deas fila secanteis [Reg: secantes] :
Et ab occasu tendit in ortum.
More Hesperii Solis anhelos
Gurgite Eoo revehentis equos,
RACH Tu quoque sacro combusta rogo,
Fulta Sabaeae messis acervo,
Et odoriferis dignior herbis;
Huius in auras avis exemplo
Mereare tibi Virgo renasci.
Ah! Cur teneris tale puellis
Invida donum Natura negat!
Siccine nobis dura noverca est!
CH Flevimus omnes.
A. Qui, Menulema, tuam vel nunc quoque non amat Vmbram;
Putidior Fauno est, Faunumque sequentibus hircis:
Barbarior populo, quem sanguis pascit equinus:
Maeandro revocante suas fallacior undas:
Peior adulantem vultum fingente tyranno
Tritone improbior, Polyphemo immanior ipso,
Ipsius Ammonis tota truculentior aula.
Flete Galadinae Menulemam flete puellae.
TH. Credat hoc quisquam? tibi comparata,
O decus nostrum, miseranda non est
Thraciae pellex [Reg: pelex] Philomela, non est.
Haec quidem rapti spolium pudoris,
Clusa [Reg: Clausa] silvarum stabulis, et una
Perdidit linguam. tamen arte pictum
Crimen evulgans trepidae sorori,
Fortiter stricto fuit ulta ferro.
Inde conformeis [Reg: conformes] sibi sumpsit alas:
Iamque per scenas nemorum vagatur
Auribus dulcem modulata Lessum:
Dumque non uno varium canore
Guttur exercet, reficitque luctus;
Omnibus dirum silvis et agris
Terea damnat.
CH. Quid tibi, Virgo, cita mors reliquit
Ense devotam perimens et igni!
Fata quo plectro tua mitigabis?
Quem reum dices? cinis, ecce, mutus
Cogeris tantum facinus silere.
Nec velit Tereus pater esse, nec tu
Cecropum proles; licet usque cantet:
Interim succisa taces, et altum:
RACH. Pandionios mittite questus,
Nos confuso decet ore queri.
Nos lugubres iterare modos.
Rapta sub umbras Menulema nequit,
Nulla supersunt Manibus ora.
TH. Flevimus omnes.
AR. En modicam digito stringendi funeris urnam!
Vix bene craterem pulvis tenuissimus implet.
Nec tamen in cineres quite, Menulema, redegit
Solus hic ignis crat lignis nemoralibus ortus.
Arsit amor patriae, fecitque hoc nobile bustum.
Flete Galadinae Menulemam flete puellae.
RACH. Mutate vices: solvite nexus.
Quaeque incessum premat alterius.
Chorus absistat passibus aequis.
Incompositos Naenia [Reg: Nenia] numeros
Ordine nullo poscit et omni.
Laetius olim cum lephtiade
In gramineis ludente toris
Choreas licuit plaudere pedibus.
Nunc funeream ducere pompam
Monet aspectae mortis imago.
AR. O semper memorandae mihi Iephteia Virgo!
Innocuo cuius Victoria sanguine parta est;
Morte salus populi. Quemcunque in nomine praefers
(Namque aliquem praefers, neque me haec velamina fallunt)
Hic mihi magnus erit: sed eris mihi tu quoque magna.
Hesperus ante diem ducet: vertentur in ortum
Flumina, declives retro pulsantia ripas:
Quam, Menulema. tuus nostro de pectore migret
Fixus amor fulvo coelestis acumine teli.
Nam quid dissimulo! quamvis indignus habebar;
Sponsa tamen timida spe designata fuisti.
Te propter riguas Nili septemplicis undas
Posthabui Iordanis aquis? Patremque secutus
Virgo tuum, patriae fines ac dulcia rura
Deserui miles, sulcataque iugera remis
Vomeris immunes Campos. Te propter Osirin,
Quaeque puer colui Divos mihi credita monstra.
Cornua curvantem, sed non sua, liquimus Isin.
Flete Galadinae Menulemam flete puellae.
RACH. Vincimur planctu (pudeat) Sodales?
Miles horrorem fremit invidendum:
Nosque flagranti superat dolore.
Posco maioreis [Reg: maiores] animi tumultus
Plena tempestas oculos inundet.
Luctus hic nullam mediocritatem
Nec capit metas; neque frena mordet.
Pars renodatos lacerent capillos:
Pars sinant densae fluere instar undae,
Liberos nodo. facies tegatur:
Vbera ad plagas maneant retecta.
Pectus illisis resonet lacertis.
TH. Ah! Heliades nondum aequamus
Arte dolendi. Quum tosta rapax,
Fratre perempto, pater Eridanus
Membra lavaret; trepidans aderat
Turba sororum: nullaque totis
Steterat ripis populus alba.
Flent cognato funere viso:
Et mox cingunt eadem flentes
Littora silvae. Post Fata quoque
Durasse ferunt signa doloris,
Prope fraternum fixa sepulcrum.
Cadit electri liquor ex ramis.
Qui fronte prius, nunc fronde fluit.
Ignea madidae lacryma [Reg: lacrima] lucis
Cortice sudat.
CH. Pectus illisis resonet lacertis.
Claros planctus audiat AEther:
Audiat omnis vicina domus.
Crescant nostris flumina nimbis.
Non turba rudis sumus adgemitus.
Tener ac facilis moneat sexus,
Cum flere vacat, cedere nulli.
In lugendi molli officio
Turpe est duro a milite vinci.
AR. Sic, sic tristitiae toto squallore vacandum est.
Vos quoque caeruleis late fulgentia campis,
Condite terribili ferrugine sidera vultum.
Occubuit cunctis Virgo formosior astris.
Vt Gabaonitas contra stetit aethere in alto
Immoto Sol orbe: stetisses tu quoque Lunae
Ni tua complesses celeri bis cornua gyro:
Dulcis adhuc hodie Menulema imponeret Aris
Purpura es floreis; non ipsa imposta fuisset.
Nunc age, funeream rea criminis indue pallam:
Et subiens totam fratri soror eripe lucem.
Quodque micat radiis ac fila argentea vincit,
Candens sanguineo peplum mergatur aheno.
Flete Galadinae Menulemam flete puellae.
RACH. Exundent lacrymis [Reg: lacrimis] lumina frontium.
Sed quaedam ex oculi fonte cadentibus
Insit digna viro spuma ferociae.
Vir magnanimus Menulema fuit.
Menulema vir est, sive virago.
Non communi more mulierum,
AEgra aut praegnans thalamos pressit,
Tulit intrepidos Patris adictus
Fataque vultus.
TH. Plangite. sua sunt praemia iusto
Fixa dolori. Iephtas ante
Obitum nobis has exuvias,
Vltima Fati monumenta sui,
Pignora mentis tribuenda dedit.
Hausta rogali caetera flamma
Cinis altus habet. Plangite mecum.
AR. Nulla fuit vita nec erit quoque dignior ulla:
Nulla tamen vita est indignius altero pulsa.
Quid moror invisam lucem? caligo profunda
Irruat, inque diem, quite, pulcerrima [Reg: pulcherrima] rerum,
Abstulit, inferna noctis grassantur habena.
Terra flagellatis nutet tremebunda columnis,
Summaque subsidat: librataque pondera iactes
Ventus, et emota vellat radice cavernas.
AEquati coelo scopuli diducite costas.
Findantur cautes et hiantia marmora venis
Dissiliant. Manes ruptis exite sepulcris.
Omnia confusis, praesentio legibus ibunt.
Umbra per attonitam spectanda vagabitur Vrbem,
Mors superis functos, Coelo miscebit Avernum.
RACH Accipe ZONAM virginis Vmbrae,
Solitam castum vincire latus.
Tuus hic CRATER. nos inter heri
Lababat adhuc pocula rubro
Condita mero. Credite, dixit,
Vos, dum Calicem sumitis istum,
Memores nostro sanguine pasci:
Quem pro patria victima fundam.
TH. Quo singultu, quo verba sono
Vltima fixit! micuit toto
Sacer ex vultu praescius ardor.
AR. Accipio dignos servandum munus in usus,
Felices. quibus ex illo gustare licebit
Ambrosiam Coeli; devera sanguine vitis
Immortale merum. Nos mustea proluit umbrae.
RACH Simplice textu tua sit TUNICA.
Negat in partes scindier aptas,
Vestis nulla sutilis arte,
Nullum sensit forficis ictum.
Integra pretium toga maius habet.
Ah! ne lucrum sibi contemptrix
Alea iactu vindicet uno!
SPINA ex auro fabrefacta, tua est.
Utilis alto turbine structas
Crispare comas. mira vepreti
Species ista latet in Spina.
Hac sudorem SINDONE tersit.
Minio certans ruber unde color?
Etiamne fluit cruor ex oculis!
Iste in digitis ANNULUS haesit,
Tres esse putes, in se triplici
Orbe reflexos. sunt tamen unus,
Numero plures. quique est alius,
Aliud non est. Tam principio
Quam fine caret. Quemcunque vides,
Negat abiungi. librare velis?
Gravitate pari, lancibus aequis
Intra secum extraque feruntur.
Par pondus habent. Duo non maius,
Non minus unus. Pulcrior [Reg: Pulchrior] alter
AHNULUS isto est! aurea pala
Adamante nitet. Qui gestat eum,
Sentiet ictas sanguine puro
Fulgere venas. Cor laetitia
Paene secari,
AR. Nescio, cur atrox gemitusque modusque gemendi.
Incrementa trahens, magis ac magis aestuet intus.
Sentio longa tamen suspiria, nec bene nota.
Quidquid id est, quod me singultibus interrumpit;
Magnum aliquid credo portendere: magna futuris
Evenient seclis [Reg: saeculis] . quibus haec praesagia pandet
Sepositum tempus. Neque enim sibi Numen ad aras,
Caeco errore patris, frustra permiserit unquam [Reg: umquam]
Virginis humana gantae cervice litari.
Suspensum arcani reverentia detinet AEVi.
RACH. Suave fragrantem carpe COROLLAM.
Dignae stetit in vertice Nymphae
Quam praesignat copia florum,
[Vates utinam fallar] acutis
Tota marinis sentibus horret.
Ambiit istud colla MONILE.
Tereti bacca fulget et auro.
Ah! ne rigido durius aere
Succedat onus, corpusque gravet.
Ex his CLAVIS partior unum
Ferrugineae similem gemmae.
Iephtias illum nostra solebat
Iam certa mori versare manu.
Hanc ARMILLAM tibi dilecta.
Tristis Amator, donat habere.
Insere dextrae. munere gemino
Ornatus abis. singula membra
Nectit achates. Vis mira subest.
Praedico: metum creat. atque pilos
Horrere facit: mox exhilarat
Nobile pectus. Quoties tulerat
Inclyta [Reg: Incluta] Virgo: sibi visa graveis [Reg: graves]
Ferre catenas. procul armorum
Audire sonum: quasi captivum
Aliquem stridens duceret hostis.
AR. Ex hoc detestor fragilis connubia Taedae:
Cum mihi Iephtiaden contraria Fata negarint.
Mortales alio discedant pectore formae.
Vnica formosae est nostra ex tot millibus uni
Succumbam in tumulum. quod si placet altera virgo.
Alter Hymen: adigat tristem me fulmen ad Orcum.
Nos Sinus Abrami, neptes ac mille nepotes
Complexus, thalami votis felicius olim
Reddet: ubi tuto castas miscebimus Vmbras.
Nunc o nunc salve aeternum mea lux, meus Ignis,
AEternumque vale: Cineres, mea flamma, valete,
Simul exactum circulus annum
Sub lanigera face reddiderit,
Pandente novi tempora Veris:
Nos quoque reddi luctibus aequum est.
Veniet, veniet serior AEtas;
Cuius imago stamus ad urnam:
Iustius altas illa querelas
Tumulo allidet. Funebre saxum,
Ex rupe recans virgine caesum:
DOMINI sacris Manibus olim
Debita sedes: sed non Dominum
Habitur a tuum: pretium maius
Miri capies HOSPITIS ossa:
Nunquam satis et toties uncti.
Plebs pia circum pectora tundens
Lugubre gemet. Quattuor una
Exiget atro maerore dies.
Quibus in luctu rite peractis,
Aurea terris secula surgent.
Terget lacrymas [Reg: lacrimas] pollice Risus.
Inopina metet gaudia Maeror.
Ipsi propter vulnera plaudent
Nivea induti veste Dolores.
Ipsi sertis tempora vincti
Sua praeripient funera Manes.
Pax erit avibus, pax alma feris,
Nullus in herba saeviet anguis.
Simul errabunt lupus, agna, leo:
Et concordes oscula iungent.
Eadem cervi pavidisque canes
Misti [Reg: Mixti] damis pocula sument.
Lacteus amnis prata secabit.
Mellea trudent flumina silvae.
Olei torrens dolia rumpet.
Ripae vino spumante frement.
Viola silex mirata feret.
Pretium cocco demet ovilis
Succida mutans vellera sandyx
Nova parturiet sidera coelum.
Non obscuris tunc implicitum
Nebulis griphi: sed enim certum,
Et in aperto positum sole,
Dea nobiscum, MENULEMA soror
Rediviva suum nomen habebit.
DEUS EMMANUEL, MENULEMA DEUS,
Toto clarum NOMEN in orbe.
Quod Luna triplex semper adoret:
Candido Coelo, Rubicunda Solo,
Fusca sub Orco.
Cum licentia Superiorum.
EGo GEORGIUS MUGLINUS, Societatis IESU per superiorem Germaniam praepositus Provincialis, facta mihi potestate ab admodum R. P. N. GosWINO NICKEL, Praeposito Generali, Poemata IACOBI BALDE, e Societate IESU, sparsim edita, nunc collecta, et in certas classes distributa, sicut a Patribus deputatis censa, probataque fuerunt, typis vulgari permitto a IOANNE BUSAEO, Cive et Bibliopola Coloniensi: eique ius Caesarei Privilegii hactenus indulgeo, ut eo, Auctoreve invito, eadem Poemata nemo recudere; nemo intra S. R. I. fines, et haereditarias [Reg: hereditarias] S. Caes. Maiestatis Provincias importare, aut venum exponere audeat: Roborandae facultati sigillum officii mei appressi, et nomen meum subscripsi. Neoburgi, VIII. Decemb. A. D. M. DC. LIX. VIII. Decemb. A. D. [Abbr.: ?] M.DC.LIX.