FRANCISCO ANDREAE, COMITI DE TILLY, Ingentis Genii Infanti; NOVO IN CUNIS HERCULI. FILIOLO ILLUSTRISSIMORUM PARENTUM, WERNERI, COMITIS DE TILLY, etc. ET FRANCISCAE BARBARAE, PRINCIPIS DE LIECHTENSTEIN, etc. GENIALE AC PRAESAGUM CARMEN ACCINUIT Collegium Ingolstadiense Societatis IESU, Anno exeunte M.DC.XXX.

VOta fluunt, valuere preces. Vagitibus aer
Mulcetur, dulcesque fovent sua gaudia Cunae.
Personat in tota FRANCISCUS TILLIUS aula.
Seu Charitum Soror una fuit, Lucinave mundo
Debita; seu potius (potius reor) ipsa resolvit
Grande puerperium Iuno famulantibus Horis;
Credimus, o superi! quod conspirantibus astris
Talem iam pridem monstrarit [Reg: monstraverit] Cynthia Partum.
Saepe Iovi dixit; nitidos impelle Planetas,
Stellarumque choros, et mitius utere nimbis:
Est mihi, sitque precor formosae Pusio Matris,
Stellarumque choris dignus nitidisque planetis.
Saepe Deo belli; Mavors [Reg: Mars] , gemmata resolve
Cingula, et ereptos Dacis morientibus enses.
Est mihi, sitque precor speranda ex principe Proles,
Cingula, et ereptos dabis huic cum legibus enses.

Saepe Deae Cypriae; cygnos festina iugales
Ad tua fraena cita: sancti nam fructus amoris
Floruit, et nostrum properans exibit in orbem.
Dona para, tantae sobolem visura Parentis.
O quoties solem Soror opportuna monebat!
Lux mea: (nam tanta est erga fiducia Fratrem)
Omnia cum nostris egeant, scis, semina flammis,
Ut vitas animamque ferant; Age frontis honestam
Sparge comam meliore die, mithraque serenas
Come faces, quali velatum Persis adorat:
Dignus enim magno (nomen non addidit) Infans
Sidere nascetur, multosque merebitur annos
Perpetua signare rosa, nulloque domari
Tempore: fecundos [Orig: faecundos] iam nostro lumine menses
Implevi, fecique viam; scit cetera [Orig: caetera] Mater.
Sic effata, suam Titanis ad oscula bigam
Convertit; modiceque genas distrinxit, et ignem
Attigit, ac cornu libato Fratre refecit.
Ille inclinatam sua per primordia iurans
Caesariem movit, veteres testatus amores.
Ecce, tuos qualis Divum favor imbuit ortus?
O nostrum, FRANCISCE, Decus! quo nomine Caelum [Orig: Coelum] ,
Quam sanctis Superi curis venerabile pignus
Suscipiunt, pronoque omnes simul axe laborant,
Ut tibi nascenti charas indulgeat ulnas
Natura, et semper devotus rideat aether;
Sacraque concordes iurent ad stamina Parcae.
Agnosco vultum, quem scripsit amoena [Orig: amaena] Venustas
Ingenio speciosa suo: migravit in illum
Cum puris aurora favis: huc gratia secum
Transtulit electas comites; huic addidit omnes
Delicias virtus, numquam [Orig: nunquam] indignata videri.
Blandior iste nitor, quam cuius forma sub undas
Fluxit, et in steriles resoluta est fontis amores.
Non etenim faciem Venus hanc effeminat; aut se
Dedecet exundans nimium lepor. alta puelli
Maiestas sublime iubar conclusit ocellis:
Quos aperit radians, ut iam mandare putetur
Quae velit et possit. Frons castigata minarum

Illecebras spirat decet et placet. horror in ore.
Augustusque pudor, gravitasque et pompa ferocis
Laetitiae, toto micat ore severa voluptas.
Spectator metuens gaudet secumque volutat
Aspectum, grataque tremit formidine visus.
Si licet effari, primi suspiria belli
Torquet, et armatas acies ignarus anhelat.
Indolis o mirae specimen! Cunabula, tamquam [Orig: tanquam]
Patris sedem agitat, mediique umbracula Campi.
Nil loquitur, tamen obtutu satis imperat ipso.
Si foret in castris, sentiret credo tumultum
Militis, et galea nutantes supplice cristas
Nosceret, et minimis maiora repelleret armis.
Nondum equidem quae tela ferat, pro Caesare Divo
Ulla manus pugnat; Sed toto in pectore Mars est.
Scilicet ex pueris crescunt exempla Virorum.
Paulatim glomerant anni vestigia, nonne
Parvus et Hector erat? rallaque indutus et ostro
Coram Hecuba Priamoque, sua ludebat in umbra?
Ille idem tamen et nervos et membra, suasque
Decrescente toga miratus crescere vires,
Mox ferro incubuit, rapidus contundere gentis
Argolicae maneis [Reg: manis] , aliis lusurus in Umbris
Quid? quod et Aeacides, qui fortis in omnibus unus
Exstitit [Orig: Extitit] , exstiterit [Orig: extiterit] quoque parvus in omnibus unus?
Sic narrat Tethys: cum primo vere ruberet,
Saepe suum portabat equum, phalerisque superbis
Planum iter ingressus plausit, quasi ligneus iret
Mannus, et attractis spumaret arundo lupatis.
Quamquam [Orig: Quanquam] haud advertens, inter puerilia verba
Et lepidos saltus, simulacraque [Orig: simulachraque] ludicra pugnae
Nonnumquam [Orig: Nonnunquam] extorsit, sed trunco murmure quendam
Martis singultum, ac magni tamen inscius ausi
Terribiles Phrygibus iugulandis vagiit iras.
Usque Virum tandem docuit dum fortior aetas
Eruere Iliades, belloque implere lacertos.
Talis erit, nisi maior erit FRANCISCUS. ad omen
Tot consanguineis circumstipata triumphis
Fama facit, stirps haec etenim quemcumque recenset

Inter TILLIADES, certum est de milite nasci.
Ex pugnis spectantur avi. diversa pharetra
Distinguit proavos: variatis quilibet armis
Discrepat. hic torto vibravit missile ferro;
Ille rudem truncum. quondam tulit iste sarissam,
Hic pilum; hic peltam; hic saxum iaculabile torsit
Limitis agrorum: torvi caput ille leonis
Exuviasque truces pro scuto et casside gessit:
Denique per vexilla Duces, per singula retro
Proelia [Orig: Praelia] , Maiores reliquos numerare licebit.
His Fortuna nihil, nihil his Fortuna vocatur,
Certa quibus semper victoria dicitur usus.
Namque ut pugnare est fatum, sic vincere Virtus.
Macte Puer: dixi, mihi cur videaris Achilles?
Etsi aetate minor nunc primum intraveris Orbem.
Tempus erit, quando felici saecula [Orig: secula] cursu
Se tibi substernent cupientque ad vota vocari.
Ac primum viridi vernans Infantia flore
Surget, et in placidae turgebit germina vitae.
Altera mox AEtas, laudum immo fertilis AEstas
Magnanimae secum ducet generosa Iuventae
Semina, et egregiae quotquot virtutis aristas
Producet, segetes tot maturabit Honoris.
Integra messis erit. video numeroque, nec ullam
Invidiae falcem damni secura timebit.
Ast ubi, quae melior sors est, Autumnus adulto
Sole calens veniet, cinctusque virilibus annis
Firmabit corpus, tunc demum palmite pulchro
Pubescet virtus, et dulci turgida musto
Induet in veras animal se Gloria gemmas.
Quin ubi inumbrabit molli lanugine vultum,
FRANCISCIque genas GENITRIX FRANCISCA relinquet,
O quibus! o quantis (liceat modo) nectere votis
Ardua quaeque voles! nectes quoque, quando decebit
Vixque pilum in facie duces, iam castra sequeris,
Inque acie pilum duces. haec tempora vitae.
Tunc vero succedat Hiems [Orig: Hyems] optamus in annos,
Cum Libyae tellus glacie durata rigebit,

Brumalesque nives feret ignibus usta Syene.
Istud adhuc vigili votivum carmen in aurem
Dicere FRANCISCO volui. nunc Pusio dormi,
Nil moror, et faciles oculos concede quieti.
I Nutrix. cunas quate; et altera et altera plantis
Fulcra movens, placidi rorantes Numinis alas
Tange, et temporibus securas ingere noctes.
Canta igitur, canta: simul altera et altera plantis
Fulcra move. canta nil fracta voce, vel udi
Gutturis obsequio, quasi quid plorabile scena
Adgemeret. sunt surda nimis lamenta, melosque
Tale soporiferam nequidquam infuderit auram.
Eia cane; Alcides ut tantae anteambulo Stirpis
In sibi cognatos Heroas nobile robur
Merserit: unde omnis, qui Tillius audit ab isto
Sanguine; is Herculeas cervices viribus aequat.
Eia cane; in toto quantos tulit Orbe labores;
(Audiet ista libens FRANCISCUS) ut antra revulsis
Turbarit scopulis, Cacumque in rupe latentem.
Ut spumantis apri dentes, Gaetula [Orig: Getula] que terga
Perculerit, stantisque iubae depresserit Hastas.
Si non ista placent; nostri ad certamina Martis
Vocali descende via; ceu classica Pragae
TILLIUS infremeret SENIOR. connivet in umbram
FRANCISCUS, iamiamque parat se mergere somno.
Eia cane; ut victam Fridericus Regulus urbem
Fugerit amisso diadematis Ornamento.
Ut per Moldaviae calefactas sanguine ripas
Ipse Charon visus fuerit nova transtra parare,
Pallentique vado vecturam funera cymbam.
Eia cane; ut nostra Dux tempestate Camillus
TILLIUS unus equos, equitesque, Badensis in Orci
Miserit exitium, devotaque regna tyrannis.
Adde quod et Cimbros idem fulgentibus armis
Straverit, ac miseros patria damnaverit alga.
Eia cane; ut (nutrix desiste, atque attrahe velum:
Iam satis est. dormit FRANCISCUS, et otia carpit
Tantum assueta Deis, ac plenos numine somnos)

ELEONORAE MAGDALENAE TERESIAE, SERENISSIMORUM PRINCIPUM, PHILIPPI WILHELMI, COM. PAL. [Abbr.: ?] RHENI, BAV. IUL. CLIV. MONT. [Abbr.: ?] DUCIS, COMITIS IN VELD. SPONH. MARCH. RAVENSB. [Abbr.: ?] MOERS, DOMINI IN RAVENSTEIN, etc. ET ELISABETHAE AMALIAE, LANDGRAVIAE HASS. [Abbr.: ?] COMITIS IN CATZENELENBOGEN, DIETZ, ZIEGENHAIN, Nidda, Isenburg, et Büdingen, etc. DULCISSIMAE FILIOLAE, PRINCIPI AC PRIMOGENITAE, IPSO FESTO TRIUM REGIUM HOC GENIALE CARMEN IN PERSONA TRIUM GRATIARUM OBSERVANTIAE ERGO OCCINUIT Collegium Societatis Iesu Neoburgense ad Istrum, ANNO M.DC.LV.

DEstiterat Diana loqui: cum proxima Divae
Incipit Euphrosyne; quae formosissima vultu
Tres inter Charites soror eminet: hactenus armis
Indultum est, Regina tuis. indagine saltus
Cinximus, et nemorum peragravimus avia cursu.
Sat campis silvisque datum. venabula tempus
Ponere. cum telis pharetrae mutentur et arcus.
Retia tendat amor. Princeps Amaelia fessa est.
Quo festivus Hymen, Thalami si praemia cessant?
Invitat sperata quies, migremus in urbem.
Dixerat, et geminae simul assensere sorores.

Inclinant Triviam: positis quae laeta sagittis,
Et leni specie, castigatoque capillo
Pulchrior [Orig: Pulcrior] ; indulgemus, ait, pariterque favemus.
Tam mihi, quam vobis praegnans Amaelia cordi est.
Concepit; scimus, iam nunc opis indiga nostrae.
Quippe tener foetus circum praecordia ludit.
DISSELDORPIACAM gressum vos tendite in arcem.
Nos, quoniam faciem non unam semper habemus,
Iam iam silvestrem mutabimus. antra, ferasque,
Maenaliosque canes linquo, coelumque reviso,
Ad maturandum fecundo [Orig: foecundo] lumine partum.
Dixit, et Aglaiae Zonam, coryton et arcum
Tradidit, inque sui velocior omnibus alis
Emicuit convexa poli: confessaque Lunam.
Intravit de more globum, tunc protinus omnes
Agnovere Deam stellae: geminique iuvenci
Cornua torquentem rapuere per aethera biga:
Hesperus accurrens vibrati crinis ephebus
Defert obsequium. minuuntur plaustra Bootae:
Debilis ingentem gladium submittit Orion:
Et revolans scintillat Olor, sentitque coruscis
Decessisse nives plumis, vaga lustrat Olympum
Cynthia, et obscurat communia clarior astra.
Dum comites remeant; per somnum audite, Thalia
Inquit, visa mihi. Vidi, aut vidisse putavi
Tres Arabum proceres peregrino sidere duci,
Cum medios cursus nox intempesta teneret.
Ibant, divino luxit qua semita signo.
Stipavere viam portantes vasa cameli.
Sed proceres aurum myrrhamque et tura ferebant,
Quisque suum munus. Voxque est allapsa per auras:
Tura date et myrrham, pellucidiusque metallum.
Hoc uterum solvens Amaelia tempore, Mater
Facta Palatinae carum decus inferet aulae.
Nascetur soboles multum de patre decoris,
Plus de Matre ferens, vestras auctura choreas.
Interea dulci turgentes pondere menses
Sese evolverunt. eventus visa probavit;
Detumuitque sinus. resonat vagitus in aula.

Infans pulchra [Orig: pulcra] iacet lepidae nutricis in ulnis.
Felix progenies: optato cuius in ortu,
Omine non vano regalis stella refulsit!
Nondum te nitido Lucina resolverat ungue;
Publica iam superum dilectaque cura fuisti.
Accurrere Deae propius servire paratae.
Gratia se triplex, alieno nomine sumpto,
Largior unius diffudit in ora Puellae.
ELEONORA suos offert, quos Mantua cygnos
Nutrit, et ad parvas transmittit carmina cunas.
A cunis, si Fata sinant, ad sceptra, torumque
Purpureum, et grandes assurrectura coronas.
Certamen, votumque procis immane futura,
Quem facies nuptura virum, quem laeta parentem!
Cui Rosa Liliolo vernans sociaberis olim!
Cuius odoratum flos imbuet iste mariti!
Mantua Caesareas assignat pronuba taedas;
Fortunamque experta suam non invidet ulli.
MAGDALIS Assyrio melius depromit olivum,
Totum ebur invergens. huius tibi copia nardi
Ubertim fragrat, quam pyxide fundit aperta
Boica Pasithee. velata Modestia, Candor
Ingenuus, Pax, cana Fides, concordia formae
Atque pudicitiae, pietas, suavissima morum
Temperies, qualem spargunt virtutis odorem!
Quod sequitur, non me credas recitare, sed ipsam
Edere, Cumana quanta est in rupe, Sibyllam!
Sidonios cinctus, et pictas murice vestes
Erodant tineae: mergat mare funditus aurum:
Cum variis pereant secreta monilia gemmis:
Sed mores AVIAE nemo de corde revellat.
Haec prudens Matrona fuit: quam Rhenus et Ister
Isaraque et Moenus, vocali gurgite iuncto
Non possint celebrare satis: licet omnis in undas
Despumet Tethys, Nymphaeque a fonte liquescant.
Tristibus ostentis, turbatoque ordine rerum,
Praebuit exemplum, valeat quid Femina [Orig: Foemina] fortis.
Danubium, qua parte suum mutaverat alveum
Saevus, et Islebici vitiatus tabe veneni;

Obvia frenatum Mulier compescuit amnem.
Dira procellosi fremerent cum proelia [Orig: praelia] fluctus,
Errorumque rapax rueret per devia torrens;
Pollutas lustravit aquas: Sanctaeque reduxit
Intra Teutonicas Fidei commercia ripas.
Ut medio Latius Thybris [Orig: Tybris] nunc influat Istro:
Et complexa suam teneat Germania Romam.
Tali Gnata Patrem debes: quodque ordine sexus
Inferior, Neptis processeris ante Nepotem.
Sic decuit. reddit maternae Filius umbrae,
Et meritas grates tumulo cunabula solvunt.
Cresce, precor, Phoebi, qui nunc quoque crescere coepit,
Formosi radiis, almoque riganda Sereno.
O Digna Aurorae gremio, merituraque Lunae
Basia, nocturnos quoties instruxerit ignes.
Non opus est Parcis tibi pensa trahentibus alba.
Hoc genus officii cura meliore subibit
Dignius Hesperiis cantata TERESIA terris.
Haec Lachesis ridere facit. mera gaudia filis
Nectet, et intextos tramis gemmantibus annos.
Materies operi certat. flavissima lana
VELLERIS AURATI Genitoris pendula collo
In tua concedet vitalis stamina telae.
En, iam Diva tuos Praeses sibi segregat artus
Excubiisque suis: en, dulce TERESIA pignus,
Tegmen virgineum caelo [Orig: coelo] demisit ab alto.
En, teneras panno violarum imitante colorem
Tutatur scapulas. Salve carissima Proles
Deliciumque novum. Salve gratissima Neptis,
Exspectata salus. Infantem ordire iocosam:
Incipe flexanimo risu mulcere Parentes.
Ac, tibi ne Frater desit, cum lactea suges
Ubera; poscenti similis vagitibus insta.
Insta: nam Fratrem Patriae fortuna requirit.
Insta: nam virtus aviae laudata meretur,
Et petit ipse Pater, Matrem parere, necesse est.

MUSAE NEOBURGICAE Ludis genialibus ORTUM SERENISSIMI INFANTIS D.D. [Abbr.: ?] IOANNIS, GUILIELMI, IOSEPHI, IGNATII, Serenissimorum Principum, PHILIPPI WILHELMI, COMITIS PALATINI RHENI, BAVARIAE, IULIAE, CLIVIAE, MONTIUM DUCIS, COMITIS IN VELDENTZ, SPONheim, Marchiae, Ravenspurgi, Moers, Domini in Ravenstein, etc. ET ELISABETHAE AMALIAE, LANDGRAVIAE HASSIAE, COMITIS IN CATZENELENBOGEN, DIETZ, ZIEGENHAIN, NIDDA, ISENBURG, ET Büdingen, DULCISSIMI FILIOLI Grato animo, profusa laetitia venerantes Nomine Collegii Societatis IESU Neoburgensis ad Istrum. ANNO M.DC.LVIII.

CANDIDO LECTORI. LUsimus Poema facili claroque stylo: claro, ad ortum novi sideris; facili, ad Cunas Serenissimi Infantis D.D. IOANNIS, GUILIELMI, IOSEPHI, IGNATII. Lusimus, inquam, obsequioso Carmine: tamque festivo, quam debito. Pusioni geniale offerimus: Uno et Heroi olim armatum oblaturi. Modo Orbis et Palatinatus Neoburgici Delicio, exspectatissimo Heredi delicias facere conati sumus; non operosas quidem, sed circa iuxtaque Neoburgum, ex tempore, loco, genio, situ natas: variis amoenisque fictionibus, sponte sua quasi in Scenam comicam profluentibus omnia permiscentes: aliqua curiosae mentis illecebra; nulla veritatis iactura, laetitiam profitemur: eruditam blandamque voluptatem ingerimus. Si Catholicus es, amice Lector, congratulare: Si aequus et candidus; applaude. Sinon omnino iniquus; saltem arride. Dicere potest Palatinatus Neoburgicus, quod olim Sara. Gen. 21. v. 6. Risum fecit mihi Deus; quicumque [Orig: quicunque] audiverit, corridebit mihi. 13. Maii. Anno Christi M.DC.LVIII.

MUSAE NEOBURGICAE GENIALES.
I. AT non eventu stant nostra Oracula nullo;
Non desperandum, de nobiliore monentis
Venturum sexu, mittendum ex aethere nobis.
Successus praedicta probat. Sed tempora Numen
Sunt penes: arcanis quod digerit omnia Fatis.
Ut quondam Hippomenes Atalantae terga secutus
Corripuit gressus, fugientique institit haerens:
Prendit adhuc unam natus PUER ecce PUELLAM
Seu stimulus, seu primus odor dicatur amoris,
Seu fomes: Genii certe magnetica vis est,
Naturaeque lepor. Fraterculus ecce Sororem
Debitus (et primam) vagitu dulce lacessit:
Haec Fratrem salvere iubet Stant Carmina Vatum:
ET MATRES PARERE, ET MATRES PARERE NECESSE EST.

II. Respice de celsis mortalia MAGDALIS Astris,
Respice in hoc stadio vincentem rite Nepotem.
Praeripit et palmam: Maribus quia debita prima est.
Nunc exhausta vides cum foenore iussa iacentis
Funereo suprema toro. Nec inutilis Umbra est:
Et Manes sua iura tenent. Mandata sub ipso
Parturiunt tumulo. Functae quoque nascitur Heres.
Hos pietas fructus, AVIAE transmittit in ulnas:
Hos devota Nurus dilectae consecrat Umbrae.
Tam desideriis moriens fecunda fuisti;
Quam votis pretiosa tuis. Ne virgo maneres,
Caussa fuit ROMANA FIDES. hac dote profanam
Emisti gentem. quandoque et pronuba possunt
Flammea, virgineam meritis transcendere ceston.
Rebus in humanis series alterna resultat;
Ordine quaeque suo. Terras MARIANNA reliquit:
Alteraque insequitur. Geminae cessere Sorores,
Et Fratri fecere locum. LEONORA remansit:

(Ad quam praesagus Vates direxerat omen:)
Ut saltem in vivis uni colludere posset.
Pandite Pierides laetae commercia Famae.

III. Haud procul urbe sita est gratos aestatis in usus
Villa duplex; circum silvis incincta reductis:
Qua ruit Anglipolim versus spumosior Ister.
Altera venantum [Reg: venantium] : pecoris Domus altera custos.
Utraque Delicium Domini. Dependet ubique
Plurimus Actaeon: monumentum vindicis irae.
Cuncta virent: nomenque Locus trahit inde canorum.
Utque ratum maneat; fertur sanxisse Diana.
Nam cum trans fluvium Triviae dilecta LYCASTE
Tenderet insidias cervis: decurrere Faunus
Vidit, et incaluit: tactusque cupidine formae
Institit a tergo. Caprum fugit illa citatis
Passibus. atque, iuva pro virginitate timentem
Diva triformis, ait. Iuvit quoque Diva triformis.
Prensa prope in ripa, subito delata fuit cis.
Utque stetit florente loco, florescere coepit.
Ipsa quoque: alba prius faciem rubicundaque malas,
Tota repente virens apparuit: atraque eundem
Taenia cum peplo, et vestes traxere colorem.
Nomine mutato CHLORIS GRIENAVIA dicta est:
AUGEAE [Orig: AUGIAE] VIRIDIS retinens per saecula [Orig: secula] nomen.
Nec cultu vacuo, tituloque exsultat inani.
Quidquid enim manibus gaudet contingere; vernat.
Si tangit glebam; glauco mutatur amictu.
Arentes ramos, effetaque robora vidi
Depositis, sic ut Botanen, pubescere canis.
Submotis adeo Faunis quoque Lucus ab illo
Tempore perpetuum castus, vitatur ab hircis:
Castaque securae iungunt consortia Nymphae.
Sponte sua Tellus, nullo sudante colono,
In varios frutices, et olentia germina turget,
Incumbunt piceae fagis: assibilat orno
Fraxinus: et grata quercus caligine terrent.
Omni fronde super frigus captabis opacum
Cum reliquis liceat, solus non Sirius audet

Hic latrare canis. nec, si latraverit, aestum
Propterea cures. arbustis improbus ardor
Frangitur, excludunt rapidos umbracula Soles.

IV. Hinc lapidis iactu distat Soror unica SYRINX,
Ipsa quoque, eluso Satyro, mirabile fatum
Arcadii subiisse datur Ladonis ad amnem,
In calamos mutata leves. mox Fistula Phoebo
Pastori placuit, post Daphnem semper amata.
Reddidit is formam, servato flore, priorem.
Sic iterum Nymphe, sic, quae fuit ante, puella,
Tot Faunos inter formidans damna pudoris,
Dianae comitata choros transfugit ad Istrum.
Principis hic curat numerosa armenta, gregesque
Pinguibus in campis, ubi mollia pabula surgunt:
Villica vicinas sollers [Orig: solers] Amaryllidas inter.
Sed ne prodatur vultu meliore, petulcum
Pana latere volens, passim ROREFELDA vocatur.
Copia laeta boum: par est proventus equorum.
Hinnit ager, mugitque nemus, fecunda voluptas.
Iuppiter Europae raptor trans aequora vectae,
Creditur hic formam, sub qua decepit adulter,
Deposuisse bovis. prostant immania visu
Corpora, terribiles vaccarum torva mariti
Attollunt capita, et radunt palearibus arva.
Ipsae autem nitidae distendunt ubera matres.
Pascua fetura, mulctralia Lacte redundant.
Sedibus his habitat dictum par mite sororum:
Hinc ROREFELDA boves, illinc GRIENAVIA servos,
Auxiliante manu, communi foedere pascens.
Non ego Taygeti colles, Tyburque superbum
Praetulerim; et multum debens Praeneste poetis.

V. Cum nono decimus tacite serpebat aprili
Mense Dies: memori colitur quo mortuus olim
Mente DEUS: SANCTAEQUE CRUCIS MYSTERIA FULGENT.
Convenere Deae. iunguntur ad oscula dextrae:
Inque vicem alterno demittunt lumina visu.
Sic quondam Cererem Cybele veneranda salutat.
Altera, serta gerens inclinat, et altera turres.

VI. Tunc in verba dolens sic os GRIENAVIA solvit.
Cara soror: quonam usque Herede orbabimur ambae?
Non sunt assuetae sceptris muliebribus urbes.
Paremus maribus Reditum Ducis omnia narrant.
Gratantur Cives. equidem gratarer et ipsa:
Si vultum referente patris cum prole rediret.
Finge: quod avertant producto stamine Parcae;
Ad Superos Fato functum migrare PHILIPPUM:
AUGUSTUMQUE sequi: cuius duo pignora Letum
Ante diem iam nunc rapuit, ceu lilia messor.
(FRATER apud Suecos inimicam surgit in hastam:
Lutheroque ferox et ferrum vendit et iras.)
Quis viduis tandem succedet sedibus hospes?
Cui Domino coget novitas parere relictas?
EXORIARE ALIQUIS WOLFFGANGO PRINCIPE NATUS:
Templa Sacerdoti, Templis qui servet honorem:
Pontificum Decreta colat, Thybrimque [Orig: Tybrimque] regentem;
Et P. SCATORIS MITRATI limen adoret.
Anne revolvemur furiis gravioribus actae
In chaos antiquum; Lernamque et stagna Genevae!
Scilicet ut rostro strepat et bipatentibus alis
Inter Romanos Islebius anser olores!
Ut virtus solio pellatur: inustaque tergo
Foedent ingenuas Calvini stigmata frontes!
Caelicolae [Orig: Coelicolae] prohibete nefas, arcete profanum
Exosumque genus, totoque avertite luco.
Ante, tuam quam Roma Fidem, montesque relinquam;
Quos septem geminos omni vigilantior Argo,
MAGNUS ALEXANDER custos stellantibus implet
Excubiis, cingitque, et totum temperat Orbem:
Spiritus hic Stygias eat extenuatus in auras.
Noster erit murus Capitoli immobile saxum.
Non Augia virens, famosaque gloria silvae;
Sed stabulum Augiae malim, Cacique caverna;
Quam Sedes antiqua Ducum GRIENAVIA dici.
Hinc gelidus Boreas; hinc turbine verberet Auster:
Incussum Petri latus acclinabo columnae.
Hic, aut nulla salus. Tandem succurre ruenti

O Patriae Virgo: cuius sine Coniugis usu
Intacti tumuere sinus; et viscera partu
Auctorem fudere suum: succurre roganti,
Et miseros depelle metus. Da sanguine pulchro [Orig: pulcro]
Censeri Sobolem GUILIELMI in nomen ituram:
Spem iustam sublimis avi. Da masculus Heres
Obveniat nobis: et mascula thura [Orig: thura] feremus;
Inque tuos cultus Arabum incendemus odores.
Sin aliter statuis, nec habent mala Fata regressum:
Nil moror; Odrysii veniant Geticique tyranni.
In medios ultro curram moritura Gothunnos.
Vocibus his penitus nemora intonuere profunda.
Hactenus: et lacrimis [Orig: lacrymis] vultus maduere profusis.
Vix tacuit: lacrimae [Orig: lacrymae] virides vertuntur in herbas.

VII. Adgemuit ROREFELDA Soror: percussaque pectus,
Et lacerata comas, frontemque obducta reponit.
Vera, Soror, questa es. nimis, ah, nimis omnia vera,
Numen si nobis nullas accommodat aures:
Cui paror infelix, iumentaque bucera pasco!
Cui pressi ac liquidi servatur copia lactis,
Hinnitusque meus? tristes cogenda sub usus
Exsecror [Orig: Execror] Hipponam. Steriles procumbite tauri.
AEripedes potius, quos debellavit Iason
Proflantes fumum, Colchis Medea reducat.
In Saevos Diomedis equos, Phalarimque ruamus.
Praestat enim Siculi costas intrare iuvenci.
Finierat; rapido clausit suspiria fletu.
Ac si mugiret, clamores edidit altos.

VIII. Forte illac proni sub prima crepuscula Phoebi,
BITTENBRONNA fluens cursum contendere visa est.
Ista Palaestinas fortunatissima quondam
Inter habebatur Matres, felixque manebat
Unigena vivente suo. Post eius atrocem
Occasum, et toto perfusam sanguine mortem;
Stans primo, in lacrimas [Orig: lacrymas] resoluta SUB ARBORE MALO;
Denique in amplexum Gnati CUM VESPERE vergens
Consedit: luctu liquidum stillante dolorem.
In Fontem mutata sacrum. FONS vulnere quino
Labitur: irriguae potanti Vena salutis.

Sed, miserante DEO, rursus sua gaudia Natum
A tumulo reducem, vitamque animamque recepit.
Nunc Dea Regina est, nunc est Regina Dearum.
Hunc tamen ad fontem, dilectae sedis amore,
AEthere dilabens incognita saepe revisit.
Tunc quoque visebat pulcherrima [Orig: pulcerrima] Neptunine.

IX. Ergo ubi contiguas liquido pede contigit undas:
Audiit hos questus, didicitque ab origine caussam:
Mittite sollicitum tristi de corde pavorem;
Parcite lamentis: DABITUR, QUOD POSCITIS, inquit.
Orbandumne tori fructu vel honore putatis?
Qui me supplicibus ceris, qui messe Sabaea,
Argentoque colit, cumulatque altaria donis.
Saepe pedes nostrum Fontem dignatur adire.
Saepe coronatae procumbit cernuus arae.
Fidite: nam nocte hac voti damnabitur Heros
Magnanimus. commenta loqui ne vana putetis:
Iridis in speculo vestram cognoscite sortem.

X. Protinus in caelum [Orig: coelum] vultus tollentibus ipsis
Roscida signatur nubes: arcusque pependit
Discolor; et qualem varia Thaumantias ornat
Iunonis penna, Dominae studiosa placere
Iunoni. propriam tanti facit illa volucrem:
Ex quo oculis centum truncati impleverat Argi.
Curvabatur enim violis, multoque renidens
Imbre croci, variisque rosis infectus, et ostro.
Hunc super institerat vultu MATRONA verendo,
Pignora bina ferens, pulchro [Orig: pulcro] , sed dispare sexu:
Dispare, sed pulchro [Orig: pulcro] . Qualis Latona gemellos
Fingitur hinc atque hinc, Delo mirante, tulisse.
Intendere aciem. iuvat usque hoc pascere visum
Ostento: propiusque admotos nosse colores.
Interea ad Fontem pia BITTENBRONNA refluxit,
Impressitque sui vestigia certa doloris.
Flos GRANADILLUS erat. quem mox ROREFELDA levavit.

XI. En, digito monstrant, Dea quid Fontana, quid AEther
Imbutus radiis nova per simulacra loquatur.

Vix ea: cum placido sensim Matrona volatu,
Aligerum corpus picto libravit ab aren,
Inque PHILIPPINAM selaeta recondidit AULAM.
Aulam: qua non est Germani latior Orbis.

XII. Obstupuere ambae. Sequar, o sequar omina tanta:
Seu vir, seu mulier, seu quidquid es, inquit, et una,
Campestres quassans calamos ROREFELDA, memorque
Nominis ipsa sui, modulatur arundine carmen:
Seque probat cantu veterem Syringa fuisse,
Post Daphnem Phoebo pastori sem per amatam.
Nec laetata minus soror altera: crescite silvae;
Iungite concordes frondentia brachia fagi:
Populeaeque manus alni fastigia tangant.
Cum capreis apri, cervique impune vagentur.
Ascanio praedam servent venabula nostro.

XIII. Interea sensim Nox in sua regna subibat
Astrigeris invecta rotis. Vaga nubila currum,
Noctivagaeque faces, et blanda Oblivia rerum:
Et pacata Quies, abigensque protervia curas,
Et surdi Manes, mutisque Silentia linguis:
Quaeque soporifero medicata papavere languent
Otia: tum Somnusque et Somnia vana sequuntur.
Heic [Reg: Hic] LUNA, ut vidit Dryades discedere velle:
Postquam sex clivos medii superarat Olympi;
Caeruleum removens peplum de fronte bicorni,
Nubibus e mediis argentea protulit ora.
Tunc sic alloquitur: geminae salvete Sorores.
Illa ego sum: quae, cum moreretur in arbore Numen:
Et scopuli tremerent, excirenturque sepulcra;
Omniaque auctorem scelerata caede peremptum
Lugerent Elementa suum: (mea sidera testor)
Cynthia nigranti faciem velamine tecta,
Sanguineo cum Fratre steti, radiosque retraxi:
Eque die noctem feci. Felicior ista
Nox oritur vobis. Optatum nuntio [Orig: nuncio] partum.
Tandem exspectatus votis communibus HERES
NATUS ADEST: qua per Rhenum se DISSELA differt.
Incluta [Orig: Inclyta] iam festos erexit CLIVIA plausus.
Ipsa polo delapsa fui, puerumque resolvi

Ex utero Matris: nullum ut discrimen adiret.
Quae ferat INSIGNIS PUER alto e Nomina caelo [Orig: coelo] :
Discite. Continuo sidus regale resumpsit:
Consuetoque globo residens; sic ille vocatur,
Inquit: et ad numerum fulgoribus aethera pinxit.
AEther puniceus iunctis inscribitur astris,
Consertisque micat. Legitur GUILIELMUS in illis
Dux novus. effundit miros IGNATIUS igneis.

XIV. Aspiciunt, mirantur, amant. Dulcissime salve.
Utraque conclamat, stellis signate serenis
Pusio, magnanimi proles generosa PHILIPPI.
Fari plura vetat: neque enim est mora libera Lunae
Ad cursum intentae. iam vanescebat Orion:
Iamque fatigatus plaustris instare Bootes,
Flagra minabatur, siccisque Trionibus aequor:
Ni parere velint. Mare cetera [Orig: caetera] castra subibant
Astrorum, et rapida vertigine mersa cadebant.
Ergo Dea: urgemur; nobis ignoscite, dixit.

XV. Urgemur: tamen haec: Melioris signa reversae
Cernere Fortunae si vultis: principis arcem
Aspicite: (admovit propius candentia late
Cornua, et arrecti totum iubar extulit astri)
Culmina quae tecti, tactumque a fulmine nidum
Invitata licet multis vitaverat annis;
Nimirum hoc reperit, crepitatque Ciconia rostro,
(Casu plaudebat crepitante Ciconia rostro)
Ut longum flectit collum, placideque retorquet!
Ut visa mox plaudit ovans et compare gaudet!
Ut paribus ventos alis metitur et auras!
Terdent invisum iam stagna lacusque venenum.
Purgabuntur agri: minuetur noxius anguis.
Adde: quod haec avis est mirae pietatis imago:
Natorum in patrem, patrisque in pignora, Natos.

XVI. Dixerat: et biga corpus splendente recepit:
Luminaque, et cornu solitas convertit in oras.
Dum vehitur, demptum rutilo de vertice crinem.
Concutiens illustre caput proiecit ab axe:
Ambarumque sinum tangens, haec addidit ore.
Nympha duplex: cum se portis effundet apertis

Maius, et ambrosios ornabit Flora capillos:
ARCE NOVA, totam praecingite frondibus urbem:
Pompaque ducatur. Populi longissimus ordo
Per plateas vadat: tuba, buccina, tibia, sistra
Suspensas teneant aures: Sacrisque peractis,
Noctis ad ingressus epulari cena [Orig: coena] tumultu
Ferveat: et longis producta CHARISTIA mensis,
Tum salii vibrent ignes, incendia pictas
Illustrent tenebras, variis distincta cylindris.
Post ea Luna boves tanto properantius ursit:
Correctura moras cessataque tempora cursu.

XVII. Iam Ver constiterat: plenisque invecta quadrigis
Chloris inumbrati ludebat imagine campi.
Induerant ramos excusso frigore silvae:
Prataque turgebant nova pubescentibus herbis,
Per virides diffusa toros. GRIENAVIA noctu
Sedula clam plaustris, sed inobservata, citatis
Ingenteis [Reg: Ingentis] piceas fagosque vehebat in urbem.
Urbs vestita fuit. Lucum teintrare putasses.
A TEMPLO COEPTUM EST; DIVO LUCENTE PHILIPPO.
VIVAT, io, VIVAT: cuius fert nomina, VIVAT.
Intonuere chori: misto clangore tubarum,
Mane resultantes Heroica tympana plausus
Auxerunt pulsata. Sonus fuit ipse triumphi.

XVIII. Sol inclinabat. Populi longissimus ordo
Perplateas ivit; procerumque ornatius agmen:
Omniaque arboribus ridebant compita fixis.
AEra sonant, tormenta tonant, iterata resultant
Classica: perque auras crispo ludentia fluctu
Signiferi vexilla levant. Seges ardua ferri
Dimicat: erectis tremulus nitor incubat hastis.

XIX. Vesper anhelabat: toti incubuere tremendo
Insuetoque epulo. Fluxerunt vina per ora,
Ac si pampineis protrusa e fontibus essent.
Plebs quoque cum Dominis, mox palmite saucia multo,
Accubuit, cuivis liberrima stabat amystis.

Quid multis? Gula saeva, ferox, venatica, Persis.

XX. Tempore quo Gades Titan proclivior intrat,
Oceanumque subit; fervebant Orgia late.
Splendescens tunc Aetna sequi: tunc dolia sulphur
Evomere atque picem: mediumque incingere gyro
Inflammante Forum: totusque accenditur AEther.
Erexere faces cristas per nubila raptae,
In varias circum spiras: alioque rotatis
Sibila serpentes flatu fumosa dederunt:
Anguipedes pyrio suffusi colla veneno.
Scintillant centeni apices, iaculabile pondus:
Et ramosa vagae spargunt incendia taedae [Orig: tedae] .
Tum vapor erumpens, stridorque ignescit, et aer.
Et spatio [Orig: spacio] longas extendens scorpius ulnas.
Flagrat grande cavum. Saltanteis [Reg: Saltantis] fumida circum
Dolia deformis [Reg: deformeis] atro carbone Cyclopas
Vidimus, everso miscenteis [Reg: miscentis] dolia fundo.

XXI. Est locus adverso paullum seductus ab Istro,
Limitis exigui, bifido brevis insula tractu
Fluminis emergens. vetus est BESITHEA nomen:
Collibus in cuneum frondosis undique saepta [Orig: septa] ;
Herbosumque situ pulchro [Orig: pulcro] molita theatrum.
Princeps compositis rebus, Rhenoque relicto,
Cum patrias repetit terras, vehiturque carina:
Excipit occursu reducem BESITHEA primo,
Hinc exaudito strepitu, visisque favillis,
Quas volucri nebula sparsit memorabile bustum!
Faunique Satyrique egressi saltibus illis
Convenere, ingens numerus, duo cornua pinu
Praecincti, et salicum ramis. Placet his quoque flammas
Accelerare novas, pedibusque applaudere motis.
Ergo ad festivos igneis agitare choreas
Incipiunt. Spectant alii, Thyasumque coronant.
Succedunt Dryades Saltatricesque Napaeae,
Argolicis Phrygiisque modis ad plectra lyrasque
Edoctae variare gradum. Dum fulgurat aer
Missilibus iaculis, vivoque bitumine tinctis
Orbita canescens late discriminat agros:
Concursus populi turboque operosus ovantis

Crescit, et obnixi stipant examina coetus.
Maxima pars pompae, gratus fuit ipse tumultus.
Tunc alacres animi vino: tunc corda salire
Altius, et tremulo crispari sanguine venae:
Intimaque extendi longis praecordia votis.

XXII. Accepit sonitum curvato gurgite prostans
DANUBIUS: plaususque ut caussa infusa resedit
Auribus undosis: laetatus et ipse natanteis [Reg: natantis]
Excivit Nymphas. Currunt ad gaudia patris
Naiades: Tanopeque, Anthisque, albumque colorem
Leucothoe referens; Dryopeque domestica quernum,
Et cum Callirhoe non illaudata Pherusa.
Pars pedibus vitreis plaudunt; manibusque recenteis [Reg: recentis]
Verbenas iaciunt plenis: pars cominus ante,
Pars et pone natant; fluctusque impellere gaudent.

XXIII. Vulcanus veteri dudum haec prospexit ab arce:
Incessitque animum ludendi mira cupido.
Ergo globum ardentem medias proiecit in undas.
Est genus amphibium (Grai dixere pyropos)
Ferrea secreto stipantur sulphure mala:
Atque ideo multum petulantis habentia flammae.
Mulciber, ut perhibent, Venerem ducturus in Aetnam
Invenit: reseranda novae spectacula Nuptae.
Nil magis ad votum est oculorum, humentibus aeque
Ac siccis gaudent: terraque marique vagantur.
AEtatem degunt in aquis; iterumque repulsas
Eluctantur aquas, mergorum more volucrum.

XXIV. In medio lusu talem ex Tritonibus unus,
Ut longas aureis fissus, sic naris obesae
Excipit incluso saturatum pulvere discum:
Miraturque manu versans, atque oscula figit:
Quippe intestinum ratus exspirasse furorem.
Falsus erat. redit ad stimulos vis insita nitri,
Ingeniumque suum; ruptisque anfractibus ardet.
Dissiliente pila rictus invadit hianteis [Reg: hiantis]
Semiferi, ac foede [Orig: faede] lacerat, lacerosque cruentat.
Hispida barba flagrat: crepitant sub vulnere malae;
Dentibus excussis septem, cornuque sinistro.
(Quinque vacillantes iuncto mansere molari.)

Tum vero horrendum frendens ululare dolensque,
Et laesum mersare caput stridentibus undis.
Frustra. nam picei funes in crinibus haerent.
It caelo [Orig: coelo] risus. fremit area tota cachinnis.
Exin ludibrium Nymphis et fabula Triton
Factus, anhelantes plagas, deformiaque ora,
Ut fugeret sannas, fluviali condidit ulva.

XXV. Postera vix Eos tenebris os extulit almum.
Ornatu iam cincta novo GRIENAVIA rursus
Dilectae notum ROREFELDAE limen adibat.
Caerula vestis erat sparsis in retia rhombis
Contexta, et fluitans. Sedit, pulcherrima [Orig: pulcerrima] quanta est,
In medio Diana sinu, fulgente pharetra
Venatrix, et tela gerens rorantia tabo.
Laeva parte nepos Cadmi iam cornibus auctus
Cervinis. quam vis teneat venabula, verum
Esse putes cervum videas instare molossos
Mordenteis [Reg: Mordentis] limbum pallae. Sed Pamphagus alte
Subsilit, et telam siccis latratibus urit.

XXVI. Nec ROREFELDA minus visendo incessit amictu.
Auro torta chlamys. Filis illusus ut album
Neptunus producit equum, terramque tridente
Percutit haec, lana est mentito gramine densa:
A ferrugineo splendet sub tegmine cuspis.
Picta quoque Europa est. Portatur Agenore nata
A Iove per pontum falsi sub imagine tauri.
Virgo timet: byssusque facit diluta timorem.
Pallenteisque [Orig: Pallentisque] genas posses fletumque notare.
Hoc habitu effulgent, et mutua gaudia produnt.

XXVII. Incepere loqui. Soror o gratare Sorori,
Orditur ROREFELDA prior. Nos vero beatas!
Quas oculis tandem mitis DEUS aspicit aequis.
Dum votis precibusque piis instamus ad Aram:
Mittitur e caelo [Orig: coelo] fortunatissimus Heres.
Vera mihi Vates o BITTENBRONNA fuisti:
Vera fuit Phoebe. nostra, clamavimus, olim
PARVULUS AENEAS SALTEM SI LUDERET AULA.

Dulcis IULUS adest: pulchro [Orig: pulcro] qui vendicat ortu
Praereptas Leto cognatas quattuor Umbras:
Inde DUAS, *atque inde DUOS. *compensat in ipso
Temporius [(perhaps: ?)] puncto: quo perculit improba cunas,
Morsque ferox sobolem maternis abstulit ulnis.

XXVIII. Sic se Fata ferunt diversis nexa catenis:
Altera subiungit viridis Soror ore diserto.
Tristia succedunt laetis, ac laeta vicissim
Tristibus. adventu Solis divisa recedunt
Nubila. Purgatur telis radiantibus aer
Squalidus [Orig: Squallidus] : et tenebras illapsum discutit astrum.
Quique volutarunt vastos ad litora [Orig: littora] fluctus,
In caveam redeunt venti. Sine montibus altis
Plana nitet facies iterum maris: unda recumbit
Molliter, et stantes placide sedere procellae.
Sic neque maerorem [Orig: moerorem] totae damnamur in omnem:
Nec risus semper captivaque gaudia marcent.
Ecce PALATINI iam personat aula PHILIPPI
Grato vagitu: lacrimasque [Orig: lacrymasque] abstergit amaras
Mater ELISA tibi: rapto quam pignore nuper
Straverat in luctum, vestesque induxerat atras.
Exsulta ROREFELDA: parens AMAELIA facta est
Praedulcis Pueri. pars ad me pertinet huius
Laetitiae: partem primam Soror optima carpis.

XXIX. Illa refert: totum pertentant gaudia pectus.
Nullius sumptus iam paenitet [Orig: poenitet] atque laboris.
Iam scio, cui tot equos pascam, pingueisque [Reg: pinguisque] iuvencos.
Dixit et inflavit cannam, Dryadesque vocavit
Ad choreas. Nec laeta minus GRIENAVIA cornu
Accinuit. Triviae fuit hoc mirabile donum.
Accepisse putant: mixtam quo tempore Princeps
Instauravit agens cretaque lutoque tenaci
SALSURAM; miris incoctamque artibus offam,
Cervorum illecebram. Stabant tentoria campo:

Intus Symposium Baccho plenum atque Diana.
Quae, quia culta fuit, munus coeleste reliquit:
Dyctamnum, Cultrumque, atque hoc resonabile Cornu.

XXX. Talibus intentae studiis dum plurima miscent,
Urbe redux Amaryllis adest, quae dicitur ECHO.
Namque ultro citroque means, quae ferre iubetur
Ad Dominas, quoties nemoroso ex colle vocatur,
Fida ministerio responsa novissima perfert.
Narcisso quondam, nunc harum dedita votis,
Ancillae quoque munus obit. quid agatur in urbe.
Visere missa fuit. cum plausu garrula Virgo
Cuncta refert: plenas taedis arsisse plateas:
Malleolis iactas volitasse ad sidera flammas;
Confertoque foro tonuisse curule metallum:
Spirasse undanteis [Reg: undantis] mediis crateras in armis.
Praeterea narrat: quantos surrexerit Ister
In saltus: narrat casum Tritonis adusti:

XXXI. Denique per campos centum discurrere Faunos:
Quos inter vestro qui vim voluere pudori
Inferre, et sacrum capiti subducere peplum.
Unum Marcolphum turpi cognomine gentis,
Rabasten alium Rabasto a patre vocari.
Arrexere aures Dominae: laudataque serva est.
Sensit enimvero foedum GRIENAVIA probrum
Acrius. intumuit, totoque excanduit ore.
Atque ita, siquid Heram, dixit, mea respicis ECHO:
Flecte retro cursus, et nostro nomine ab Istro
Expete vindictam. nebulones puniat istos.
Vix vocem effudit: mox vocis imago resultat
Danubii in ripa; peragitque novissima verba.

XXXII. Pergit deinde ferox: semperne impune feremus.
Hoc genus obscoenum, Sileni et Patris Iacchi
Sacrilegos comites, nostrum ut praedentur honorem!
Nulla pudicitiae cura est secura per ipsos.
Non Pholoe, non Lotis erat super arbore tuta.

Insidias et ubique struunt; et in omnibus antris
Observant vigiles. Quot non pressere Napaeas,
Dum fessas posuit sopor: haerentemque coronam
Detraxere comis! vix nos quoque fugimus ungues.
Sed cinctam me silva prius viridesque capilli
Destituant; quam dulce decus nomenque pudicum.
Vel Iovis et Phoebi tamen aversarer amores
Oblatos: nullique gero tractabile pectus.
O Soror, hanc nostri gemmam tueamur honoris.
Crede mihi, non dos praestantior altera Nymphae,
Quam pure radians in casto corpore Mens est.
BITTENBRONNA quidem Mater fecunda, sed audit
Virgo simul. Sexus florem collegit utrumque.
Libertas quam grata sapit! quid durius arctis
Coniugii nodis est, flebilibusque capistris?
Libera turba sumus, nullisque obnoxia vinclis.
Pascua tu curas. quid ego? mea Maenala [Orig: Moenala] lustro.
Haec demum felix, haec est laetissima vita.
Adde puerperii fremitus, miserumque pavorem.
Tam facili nixu, quam nostra AMAELIA, Matres
Non omnes pariunt. non omnes nempe merentur.

XXXIII. Sed iam comprensi, sicut GRIENAVIA iussit,
Nobile par, Satyri dederant in flumine poenas
Rabastes capripes cum cornigero Marcolpho.
Principio: ut rigidus Iudex Minosque severus
Inter caeruleos [(transcriber); sic: caerulaeos] ISTER, damnavit utrumque:
Deque gradu vel semideum deiecit utrumque.
Cornibus, aurunco spoliantur et auribus ambo:
(Tritoni misero, qui nuper adusserat ora,
Et barbam, praeda aurunci donatur haberi.)
Insuper et cauda. vix Marsya vilior illis.
Structus erat torto fluctu niger arcus aquarum.
Ter supra rapti (tormenti forma!) ter infra.
Ter latus in geminum tracti: ter pone, ter ante,
Ludibrium et risus populo rhonchusque fuerunt.
Tum penitus mersi decies ter, et amplius, undis.
Scilicet ut foedum restingueret unda calorem;
Lascivumque pecus vel sic dedisceret olim

Esse salax. Heu me! quatit aeger anhelitus artus:
Gurgiteque effuso rorant saetaeque [Orig: setaeque] pilique.
Cum gemitu fessi torrentem gutture rauco
Eiectant haustum. spondent, veniamque precantur.
Rabasten asinus, sed ligneus, excipit unco.
Marcolphus super haec transcribitur: adque metalla
Taurica damnatus (sunt montis viscera Tauri:
Tauricaque est vindex, ara fumante, Diana)
Taurorum in stabulum ROREFELDAE flebile munus
Mittitur: infelix ut ad omneis [Reg: omnis] serviat usus,

XXXIV. ECHO laeta redit; atque ordine singula pandit.
Exsultant Dominae, rident, poenaque fruuntur.
Tum spatium [Orig: spacium] , qua fert nemus interiore recessu,
Per varios flexus, aequatis passibus intrant.
Heic [Reg: Hic] laxant animos variis sermonibus, et se
Circumagunt. iuvat usque loqui de laude Puelli
Natalique die, reliquumque insumere tempus.
(Instat, et a tergo comitatur amabilis Echo.)
Incipe parve Puer formosis solibus uti.
Iam tecum tepido formosius aequore loti
Iucundique Dies redeunt. iam lotus es ipse,
Congenitam veteris labem detersus Adami.
AEtatis ver mite tuae, primamque recentis
Auroram vitae Zephyrus redolentibus Horis
Induat; et phaleras lucis circumdet adulto
Maioreis [Reg: Maioris] : donec dignus Patre prodeat annus,
Dignus avo. Genitor poterit te plura docere.

XXXV. Ille Paraetonium Pelusiacumque caballum,
Seu quemcumque [Orig: quemcunque] dabit Baetis, vel nobilis Astur;
Certa lege ferox in gyrum flectere novit.
Aptius ut nequeat Chiron agitare bimembris:
Quamvis Aemathios superet levis ungula montes.
Liligeris nec qui docuit parere lupatis
Francigenas, Ludovice, tua Pluvinellus in aula.
Dux stat, ut Aeacides medios stetit inter Achivos.
Hunc sensit sonipes: tali se pondere iactat
Altius, et discit gressus glomerare superbos.
Nam modo Thessalicos celeratque, iteratque recursus:

Bistonio modo saxa volat per inhospita raptu.
Transfumant patulae nares: iuba sparsa per armos
Fluctuat; et tactum vix iam quatit ungula campum.

XXXVI. Sed frenanda prius tibi substernetur arundo,
CARE PUER; manibusque pares tradentur habenae,
Ligneus artifici torno, et de stem mate avito
Troiani prognatus equi suffecerit isti
Ascanio: parvo nimirum haud Cyllarus impar
Polluci; Xanthusque suo commensus Achilli.
Dum tener es, nullaque genas lanugine fuscus:
Nondum quadrupedes veros et ephippia cures.
Hippodromus lectica tuus, parvumque cubile
Circus erit: potiorque sinus gremiumque parentis,
Suavius Hassiacae sedeas Genitricis in ulnis,
Quam corpus quatiente iugo spumantis Iberi.
Seria tantisper poppysmata Matris amori,
Et quae mille tibi complectens basia panget,
Posthabuisse velis. Veniet robustior aetas:
Tunc in Bucephalo meditari castra, tubasque
Pellaei Iuvenis, votumque implere licebit.
Sed Matrem iam tu mulce, mulcendus et ipse.
Ne pudeat limis ridenti alludere ocellis.
Neu sint dedecori donata crepundia pupo.

XXXVII. Ut catulus Libycae vasta sub rupe Leaenae
Menstruus, exacti perfectum donec ad unguem
Unguiculi crescant: et ad annum accesserit annus;
More ferae vulgaris amat cum fratre iocari
Gaetulo [Orig: Getulo] , pressaque procax lascivit in herba.
Nullus in ore furor: nemorum neque proelia [Orig: praelia] curat.
At simul excoxit iustas calor annuus iras,
Luxuriantque tori: iam iam venatibus apta,
Assuescens meminisse sui; se vellere toto
Prodit, avosque suos, Massyli belua [Orig: bellua] saltus.
Lata patet facies: irrugant nubila frontem.
Fulgur inest oculis: micat omnibus Africa membris.
Spectat fulva parens, et se miratur in illo.
Tu quoque mollis adhuc, quamquam inter gaudia vagis,

Contendes habiles nervos crescentibus annis.
Nec Patris Clypeum, tantaeque insignia Gentis
Incassum rugire sines: ausure per igneis
Telaque, cognatos Maiorum aequare Leones.

XXXVIII. O si quam primum melior tibi membra Prometheus
Mollia firmarit, solidataque finxerit ossa.
(Spes affligit enim) coram spectare liceret!
HUC GUILIELME VENI. tua te GRIENAVIA supplex
Invitat voto. tua te ROREFELDA precatur:
HUC PUER IGNATI. Patri Matrique secundum
Danubius sternet famulans iter; atque phaselo
Submittet dorsum. iam iam BESITHEA festas
Disposuit frondes, scenaeque innexuit altae.
Libamenta tibi ponent in cespite prima
Dissimulata Ceres, personatusque Lyaeus.
Intranti muros festiva tonitrua fecit
Iam faber ignipotens: nihil his tamen addidit irae,
Terrorisque minus. nullo terrebere iactu,
HUC GUILIELME VENI. Phariae Pharos aemula turris
PYRAMIS ardebit duplex, de marmore texto.
Tota coruscabit geminatis Curia scalis:
Multifidumque voment lato iubar ore fenestrae,
Italico ritu: qualis Florentia pernox
Instruit; aut cum se retegit sine sole Siena!
Vestaque Tarpeias vigilans illuminat arceis [Reg: arcis] .
Terra feret stellas: caelum [Orig: coelum] splendebit ab armis.

XXXIX. HUC PUER IGNATI: Cervos agitabimus omneis [Reg: omnis] .
Fulmineos figent venabula cominus apros.
Exacuunt iam rostra canes, dentesque tremendos:
Naribus in praedam, cursuque in vota parati.
Adducentur equi celeres, qui cursibus Austros
Praetereant: vastique boves; ubi truncus et ira
Stant simul: ingentes circum capita ardua gyri.

XL. Post tibi, si placeat, sistet reale theatrum
Cuncta suis Elementa locis. Ruet igneus AEther.

Auspiciis praepes signabit milvius auras.
Inque mari medio phocas spectabitur inter
Caeruleus Proteus: inter delphinas Arion.
Frugiferae telluris erit producere messem;
Maturare botros; phialaque offerre racemos.
Sed neque iam scimus, quae non maiora supersint!

XLI. Haec inter, dum saepe vocant, clamoribus instant:
Huc Guilielme veni. pariter clamabat et ECHO:
HUC GUILELME VENI. rursumque iterantibus illis;
Huc Puer Ignati: repetebat molliter Echo;
HUC PUER IGNATI. Neque enim locus ille dabat plus
Vocis. Simplicitas fuerat tamen ista lepori.

XLII. Hesperus exibat. Fessas sub tecta recepit
Prona sua ROREFELDA domo: lactisque colostrum
Protulit. hoc sumpto liceat sedare calorem.
Grata magis toto sunt nulla coagula Maio.
Nec mea delicias taleis AMAELIA spernit.
Sic ait, et pateram spumantem invadit. at ECHO,
Ultima, quae in fundo resident, exspectat: ut oris
Verba quoque. (ut satis est extremas reddere voceis [Reg: vocis] :
Sic satis extremos fuerit quoque ducere Suctus.)

XLIII. Nec minus invadit niveam GRIENAVIA metam:
Qua vix gustata, commoto lumine et ore
Intrantem confessa Deum, sic pallida fatur.
(Iactavitque comas erranteis [Reg: errantis] ) Discite Matres
Infantes vestros, hoc, inquam, ex lacte ferino,
Uberibus propriis infantes discite vestros
Lactare, et solitam Natis impendere curam.
Vacca suo vitulo lac praebet. porrigit uber
Cerva suo cervo: pullis quoque mater equorum.
Solus Homo teneros foetus [Orig: faetus] quandoque relinquit.
Quos genuit, non semper alit, iam tigride peior.
Quid facitis Matres? non hoc evertere iura est!
Cur vobis Natura dedit fecunda mamillas?
Cur implet reparatque datas? Si pascere taedet
Effusos gremio! Si dedignatur inanis

Fastus, et ignavus formae timor amittendae!
Non vestrum lac est, quo cordis bulga tumescit:
Sed prolis, sed Naturae sua iura petentis.
Reddite Iustitiae, merito quod laesa reposcit.
Denique quo lucro? Soboles fraudata, parentes
Fraudat, et in medio cursu resoluta fatiscit.
Tunc manare truces lacrimae [Orig: lacrymae] : tunc pectora tundi:
Tunc lamenta sequi, vulsique iacere capilli.
Unde malum? infantis mors est siculnea nutrix.
Non ea Mater erat. REFERT, QUO FONTE BIBATUR:
Aut cui cisternae sugens mandetur alumnus.
Dic mihi, quas vires decerpet ab ulcere putri?
Impuro Lactens quos ducet ab ubere mores?
Discet ab irata saevire: petulca ferocem
Infundet venerem. Vinum vinosa propinat.
Desidia curvabit iners: obnoxia morbis,
Febribus et tussi, multoque cadavere pinget.
Instillabit enim vitium, quo plena redundat.
At tu formosa felix Amaelia Prole,
Mater in exemplum fecundis Matribus ibis:
Ut mea dicta probent: imitandoque ubera pandant.
Vive, vale: similesque tui dent sidera plures.
Dixit: et in faciem subito redit; atque reponit
Inscia turbatos, excusso Numine, crines:
Aspectatque suam multum mirata sororem;
Ignorans, quae dixisset. Dicebat Apollo.

XLIV. Et iam finis erat. Cecini. DEUS, ecce, recessit.

ELENCHUS POEMATIS.

1. QUidquid sit: Oracula vel tandem impleri. Die Magdlein laufen den Buben nach. Hoc dictum Auctoris iam olim praecesserat.

2. Apostrophe ad Sereniss. Magdalenam, Serenissimi Principis Genitoris Matrem pientissime [(perhaps: ?)] defunctam: Serenissimi Infantis Ioann. Guilielmi, etc. Aviam.

3. Grienavia, Nympha Praeses Villae, dictae vulgo GRIENAVU. Sedes venatoria. Distat Neoburgo locus hora, et aliquanto amplius: secundo Danubio, cis fluvium. De Grienavia origine viridique cultu Fabula.

4. Rorefelda, Nympha custos alterius villae proximae (vulgo RORENFELD) lapidis iactu a Grienavia semotae. Delicium Serenissimae Principis Elisabethae Amaeliae Matris. De Rorefelda Fabula.

5. Decimo nono Aprilis, ipso Die Veneris. S conveniunt hae duae Nymphae sororio affectu, lamentis eius Diei, et suis intenta.

6. Oratio Grienaviae ad sororem pathetica, plenae maerore [Orig: moerore] , masculi Heredis orbitatem deplorantis.

7. Idem conqueritur Rorefelda aeque luctuosa.

8. Ad illas sub vesperam in visit secundo Danubio delabens Bittenbronna: vulgo BITTENBRONN, media hora ab Arce Serenissimi Principis remota: ubi Fons salutaris, et Sacellum D. Virg. propitiae: MATRIS DOLOROSAE. quam plebs VESPERTINAM IMAGINEM vocare consuevit; adeoque ad hunc ipsum Diem Veneris Sanctum congruam personam refert. Qua specie ante Fontem depicta visitur.

9. Diva Virgo nomine Bittenbronnae insignita, Grienaviam et Rorefeldiam solatur afflictas. Praenuntiat, Heredem exoptatum mox effuturum.

10. Idque caelesti [Orig: coelesti] confirmat ostento, prodigiosae Iridis. assectu dum permulcentur, Bittenbronna ad Fontem suum refluit novo mystici Floris signo post se relicto.

11. Quomodo Iris evanuerit.

12. Rorefelda vehementer laetatur.

13. Insequ [(reading uncertain: poor printing)] ente nocte, dum atraque Nympha in fiduciam erecta suis solaciis [Orig: solatiis] insistis, vigiliasque continuat: ecce, Luna plenissima apparet: (priscis eadem, quae et Lucina, parturientibus propitia) nocte hac ipsa concubia Heredem ipsis natum esse denuntiat [Orig: denunciat] , Serenissimum Principem IOANNEM, GUILIELMUM, IOSEPHUM, IGNATIUM.

14. Ingens gaudium utriusque Nymphae.

15. Auget illud familiari sermocinatione Luna: Fausta omnia cum nato Principe ventura. Sumis auspicium quoque a reversis ciconiis in nidum Principis palatio incumbentem:

quem antea, multis iam retro annis, quippe fulmine aefflatum refugerant.

16. Denique correctura maiore celeritate tempus, quod mora consumpserat; in abitu tamen consulit, atque imperat statuenda primo die Maii, in honorem nati Principis. Utique: quando eodem festo die celebratur memoria gloriosi Apostoli Philippi; cuius nemine Serenissimus Pater gaudeat.

17. Apparatus ad haec sollemnia [Orig: solennia] . Initium eius Diei sudo caelo [Orig: coelo] spectatissimi: matutini gratulatio, gratiarum actio, et laetitia.

18. Eucharistia pomeridiana, et pompa.

19. Secundum hanc in Curia Urbis Agape, Charistia, Epulae, Orgia.

20. Sub noctem festivi ignes, et temulenti.

21. Nova Comoedia in Area Besitheae (vulgo Die Bschitt/) Iocus paucis aliquot stadiis distans Neoburgo, flumine adverso: tbeatrum silvestris elegantiae. ibid. Faunorum tripudium.

22. Nempe et Danubius tandem tot acclamationibus excitatus, postquam gaudii communis perceperat caussam, affluxit, et in societatem tantae laetitiae, totis praecordiorum rivis restagnavit latissime.

23. Claudos, et quos natura signavit, cavendos esse, quotidiana probat experientia: confirmatque exemplo suo Vulcanus, ex Arce veteri (vulgo ALTENBURG, iam maceria ruinae, ex adverso Besitheae, in clivo cis Danubium sita) inflammatae nequitiae dolum pro ludo meditatus.

24. Pyropo in aquas iacto, stupidior Triton ex Danubii famulis unus, horrende deluditur.

25. Acta die sequenti. Grienavia laetitiis onusta, se pulchrius [Orig: pulcrius] vestit: illoque habitu Rorefeldam revisit.

26. Haec quoque se elegantius compserat, adventum sororis opperiens.

27. Colloquia plenae gaudii, pietatis, solacii [Orig: solatii] .

28. Divinae Providentiae mirabiles nexus.

29. Renovantur gaudia Nympharum. Grienaviae cornu venatorium, a Diana donatum.

30. Echo famula Grienaviae et Rorefeldae, Ex illa intelligunt, quid in urbe gestum sit.

31. Inter cetera [Orig: caetera] Satyrorum quoque applaudentium choreas. Ceterum [Orig: Caeterum] certissimo scirent, in eodem numeroso Capripedum coetu, duos Faunos, illos ipsos improbissimos saltare; qui ipsarum pudicitiam aliquando tentassent. Cum scilicet Grienavia adhuc Lycaste, et Rorefelda Syrinx vocaretur. Etiam nomina se inquisivisse: alterum Rabasten, alterum Marcolphum vocari. Remittitur Echo ad Danubium iudicem, ut in reos comprehensos animadvertat.

32. Laus servatae pudicitiae, gloria virginitatis, a Grienavia sibi gratulante extollitur.

33. Duum [Reg: Duorum] Faunorum inauditum supplicium.

34. Interfuit Echo: et recenset. Placatae Nymphae redeunt ad gaudia: dumque per silvas eunt, Principi recens nato optima quaeque precantur, ominantur, exoptant.

35. Heroem et Equitem fore peritissimum. Certe a Patre non degeneraturum.

36. Suo tamen omnia tempore. Nunc Matri potius quam Patri adhaerendum.

37. Etiam Palatino Leoni, non nisi ab unguiculis ungues orescere [(perhaps: ?)] .

38. Desiderium Grienaviae et Rorefeldae, dulcissimum Infantem cum Serenissimis Genitoribus videndi. Quali quantoque apparatu excepturae sint.

39. Os ferunt venandi voluptatem.

40. Theatra et Comoedias, alluditur ad unam iam habitam.

41. Echo illius vesperae ultima.

42. Di vertit ergo cum Domina Grienavia sub noctem ad Sororem Rorefeldam: quae lac Maianum offert, utile caloribus temperandis.

43. Grienavia gustato lacte, praeter omnem exspectationem extra se rapitur: et spiritu divino afflata detonat in matres, quae suos liberos non lactant. Laus Serenissimae Puerperae [(reading uncertain: poor printing; letter _r_ entirely invisible)] ELISABETHAE AMAELIAE.

44. Epilogus Auctoris.