Jacobi Balde e societate Iesu lyricorum liber tertius

Ad Sabinum Fuscum Tyrolensem. Invitatur ad contemplationem rerum caelestium. Ode I.

Sabine, Matris pars melior tuae,
Signate grata, Fusce nigredine:
Haeremus Halae? Scande monteis [Reg: montes]
Rumpe moras, et aprica mecum
Capesse mollis frena Favonii.
Iam rara vernis nubila solibus
Divisa cedunt et paventi
Aura levis monet ire caelo.
Simul capistrum Pegasus induit.
Terramque fixa percutit ungula,
Exsudat: et glebae rosarum
Puniceo rubere Nilo.
Ne te retardet stare Copernici,
Aut Archimedis lambere pulverem.
Confunde arenas: scripta dele
Signa, Syracosiumque gibbum
Extende caelo quid vitrei iuvat
Atlantis usus? Quid Siculi Senis
Mentita crystallus Triones,
Oceanum vetitos subire?
Veros licebit tangere verius:
Lustremus axes nomen, et ordinem
Docebit astrorum, Thalia
Uranie sociata nostrae.
Qua parte primum flectimus orbitam?
Hac, qua frementi murmurat alveo,

Pontemque dedignatur Oenus:
An niveo saturatus imbri
Qua flumen ingens Danubius vehit;
Ut obsoletis, despice, cornibus
Arguat obscurus latere!
Degeneris mala fata Rheni,
Captumque moesto gurgite sordidus
Deflet Brisacum. totus inhorruit
En campus armis et minaci
Nuda seges crepat icta ferro.
Ningitne, an albis aera Liliis
Mavors induat! Stant Aquilae truces
Ad signa, vindictamque stricto
Armigerae meditantur ungui.
Sublime motis aura Leonibus
Percussa [(reading uncertain: print faded)] , rugit. Plena tument Noto
Vexilla, crispanturque flexu
Per refluos sinuosa gyros.
Hinc Belga pugnat miles Iberiae:
Hollandus illinc sulphure pectoris
Accendit iras, et doloso
Ambiguum coquit igne bellum.
Arctata vastis aequora molibus,
Silvas, et urbes, et medio ferunt
Monteis [Reg: Montes] , Batavorumque classem
Sollicitam maduisse Gange.
Hic Orbis ille est tantulus aspici.
Discordiarum causa recentium:
Vah bruta deformisque tellus,
In minimum tenuata punctum!
At nos in altum provehimur. Placet
Venti levantis grata protervitas.
Hac officina prodit Aulae
Terror et exitum Cometes
Vapore natus. Non procul excubant
Fumosa multa fulmina pulvere:
Pars furva mentum, pars retortas
Rubra iubas, facie Sicambri [Reg: Sigambri] .
Quae Virgo nobis dirigit obvia
Crinale telum, Solis ait soror

Dici. Pharetram frater implet
Igne suo, iaculisque lucis.
Iam pereamus Mercurii domum;
Volvi procacem iam Veneris globum,
Haec porta Phoebi: quam Gradivi
Castra premunt. Iovis ista sedes
Velata quercu. Summa tenet pater
Effeta torpens membra senex gelu
Saturnus, algentemque Zonam
Servat Hyperboreumque tractum.
Enavigemus. Fallor: an audio
Per astra carmen? Carmina credidit
Iucunda, concentumque moto
Pythagoras resonare caelo.
Quaecumque, certe non inambilis
Insania haec est. Cum sonitu poli
Vertuntur. Audis instrepentum
Agmina luxuriare vocum?
Et vero cantant! Omnia sunt chorus:
Stellaeque Musae, dum rota volvitur,
Et scena picturata transit,
Aetherias modulantur odat.
Quis iste Cygnus [Reg: Cycnus] gutture dividit
Alisque lessum? Flamina quae lyrae?
Orphea Testudo canorum
Mille rapit thyasos [Reg: thiasos] in orbem.
Cum se citato circumagit pede
Praeceps Orion! En nova Pyrrichae
Saltationis vibrat arma
In numerum, rutilique flammas
Educit ensis, non sine siderum
Risu sequentum: quae bene baltei
Mirantur ingenteis [Reg: ingentes] catenam,
Et phaleras, et acuta coni.
Non ipse Cepheus abstinet, et suae
Laetus choreis coniugis annuit,
Clangente vultu: non ligatam
Perseus Andromedam relinquit.
At nec Bootes illepidus: gradu
Velit citato currere, ni fera

Retardet. Ergo caedit Ursam.
Et scutica metuendus
Urget.
Huc, Fusce, ventum est. Ulterius nequit
Audax Poesis provehet altius
Alata Virtus. O venusti,
O Salii, meus ardor, ignes!
O ludus, o spectacula in aureo
Caeli theatro! O Patria, Patria.
Si sic pavimento coruscas
Qua facie radiabis intus!
Sed iam fluenteis [Reg: fluentes] leniter attraho
Redux habenas: ne Phaethontio
Errore signemus quadrigam,
Aerium per inane lapsi.
Hinc, ex Olympo, fertur et Appia
Ad usque terras se via pandere,
Secura, Romanaeque suppar;
Nec tumidis inamoena clivis.
Illam penetrans te (quid enim times,
Sabine?) glaucas mollis ad Isarae
Depono ripas. Necte Vati
Serta tuo, viridemque laurum.

Ad D. Virginem Aetalensem. Cum ex Tyroli in Bavariam profectus illac praeveheretur. Ode II.

Montium Praeses, nemorumque Virgo:
Cuius Aetalae meminere valles.
Silva cui circum viret, et comanteis [Reg: comantes]
Imputat umbras.
Quam tuam laetus, propiore passu.
Eminus visam venerarer aedem!
Sed viae tardant, neque lentus audit
Currus habenas.
Ergo, quod solum superest amicis,
Quos iter iungi vetat: O et absens,
Ter quater pulcris [Reg: pulchris] cumulanda votis,
Sic quoque salve.

Tu quoque absentem iubeas valere.
Mutuas ut dum damus, atque voceis [Reg: voces]
Reddimus; sacrae per opaca silvae
Insonet Echo.

Ad Pyrrhum Feudium. Ode III.

Te nemo vilem verset ut amphoram,
Ansamque nullo crimine praebeas:
Qua, Pyrrhe, deprensus per omneis [Reg: omnes]
Fabula circumagatis aureis.
Ignava terror pectora proterit,
Movenda quovis murmure civium.
Virile numquam fama sternit.
Mitte levi trepidare probro.
Quid vana curas nomina, non tua?
Contentus esto te potius, neque
Caecos reformida tumultus,
Aut strepitum popularis aurae.
Amara rerum non potes omnium
Vitare flexu:plura tamen potes
Eludere ictu. Perge agendo
Fortia, displicuisse multis.

Genovefa, Sancta Virgo Parisiensis. Desiderio videndi in caelo Christi, Mortem, Sponsum suum nominare solita. Canebat auctor in solacium Religiosi Iuvenis Andreae Frondisii, in supremo morbo, ad caelestem Patriam adspirantis. Ode IV.

Vergente vita, rapta cupidine
Vitae perennis, fertur amabilem

Singultum in has rupisse voceis [Reg: voces] ,
Francigenum Genovefa fidus.
Atqui moraris Mors mea vita, nec
Promissa servas! Pronubus, en , Dolor
Et Morbus ornavere sponsam:
Serta fragrant, oleoque Lampas
Vestalis ardet, Non solitis ego
Mollis iuventae terreor ignibus.
Me forma Brumae me pruina,
Me glacies potiore flamma
Letalis urit Mors in amoribus.
Mors in medullis atque oculis natas.
Te, Sponse, si nescis in Horto
Pacta mihi mea mater Eva,
Diis invidenda carpsit ab arbore
Dotale Pomum. Te Generum sibi
Adamus electum momordit:
Et mihi tunc, moriere, dixit.
Haec dote felix nubere gestio
Natura rebus quam dedit omnibus.
Debetur et nobis parentum
Terra levis, modicusque pulvis.
O Larva verna pulcrior iride:
O umbra puro sidere clarior!
O corpus, o vivum cadaver:
O tenebrae, mea lux, amicae!
Ah quando iunges oscula Virgini?
Nam consecravi me tibi virginem.
Intacta florem servo. Nostri
Nullus habet spolium pudoris.
Nondum ne serum ventilat Hesperum
Vespillo? Nondum Sarcophagi torum
Stravere Manes, et virentis
Sparsit Hymen solium cupressi?
O nox beata: o ultima frigora,
Primi calores! O mea funebris,
Et nuptialis Taeda luce.
O thalami, tumulique nostri?
Lucente buxo me Solymitides,
Vacciniis me pingite Gallicae:

Nigramque, formosamque Nympham,
Flammeolis operite fuscis.
Pallent amantes:
Non ego palleam?
Demantur ori viva corallia:
Incingat albam vitta frontem, et
Populeis Libitina ramis.
Festiva ludant carmina Praeficae,
Dulcemque Lessum. Sponse, veni: tua
Te quaerit, exspectatque moesta
Supplicibus Genovefa votis.
Seu te sepulcri Regia nobilis
Late imperantem; seu nova Pyramis,
Vastove Mausolea monte
Saxa tenent: famulique circum
Pectunt lacertas vertice mobileis [Reg: mobiles] :
Dorsique spina, aut orbibus cavis
Scrutantur angueis, ut reclinent
Funereum diadema calvae.
Seu fila vitae texta novissimae
Lustras, et aevi pensa recolligis:
Seu messe iam poscente falcem,
Vectus equo per anhela pestis
Camposque et urbeis [Reg: urbes] , et populos metis,
Densisque stipas cladibus horrea:
Huc flecte cursum, tot Marite
Nominibus titulisque noster.
Ne Franca Virgo neu tenuis precor,
Fastidioso displiceat casa.
Facunda surdo, pulcra caeco
Non satis est opulenta Coniux?
Quondam et tabernas pauperis ingredi;
Superque tectis stramine consitis,
Immensa laudabare parvo
Atria posthabuisse ruri.
Ergone solis divitibus nemus
Recludis atrum: quod pede libero
Manes coronati pererrent
Cum citharis, choreasque plaudant?
Et nos mereri possumus aureae
Pondus pharetrae. Profer arundinem,

Dilecte, figendamque vibra.
Vulneribus patet omne pectus.
Quamquam ipse vulgo crederis osseus:
Dicere nobis totus eburneus.
Dicere frondoso celebris
De Libani properasse saltu.
Amemus. Urat mutua febrium
Vis blanda venas. Me bene languidam
Compone somno. Necte myrtum.
Necte tuae violas Puellae:
In valle qualeis [Reg: quales] Elysia madens
Ferrugo tingit. Iam morimur: bene est.
Mortem fefelli: necte, Christe,
Necte tuae Violae coronam.

Ad Virginem Matrem. Ode V.

Diva formosis vigilata flammis
Hinc et hinc circum: cui Luna suras
Osculo mulcet, famulusque sol ve-
Stigia lambit.
Prosit hoc Vati cecinisse, quod fis
Diva formosis vigilata flammis.
Nil negat Natus tibi; nil negari
Posse, fatetur
Ille, suspensus, quoties ocellis
Dulce connives, et amoris ignem
Visa suspiras; toties Parenti
Dulce renidet.

Ad Rudolphum Vogtium, Nobilem Alsatam. Ut Patriae calamitatem moderate ferat. Ode VI.

Cum vix egentem vomeris aream
Fecunda spicis integer et Ceres:
Cellaeque, Lenaeique fontes,
Indomito fremuere musto:

Tunc te beatum, tunc tibi candidos
Fulsisse soles credideras: velut
Regnante Saturno, videres
Secula praetereuntis auri.
Nunc arva postquam messuit hosticus
Ensis Gothunni, et bruta sitis tuas
Vastavit uvas; vae, severo
Quam tetricum ruis imbre vultum,
Moestoque iam iam lumine flebileis [Reg: flebiles]
Rimaris umbras! Desine tristium,
Vogti, querelarum, dolorem
Causa levet, Patriaeque dulcis.
Commune damnum. Corrigere est nefas
Quodcumque luges . Procubuit seges:
Succisa vicis, sparsa rupto
Vina cado. Iacet Arx, et hortum
Villasque et agros et sata duplices
Ussere Sueci. Caetera subruit
Vicinus intactas amicus.
Relliquias Danaum secutus,
Cui vero dices impatiens diem?
Stultum est querelis Fata lacessere;
Culpare Fortunam, probrosum.
Si Domino caput obligasset,
Professa numen se famulum fore:
Citare posses. Sed levis est Dea,
Levisque dici tota gaudet:
Idque negat meretrix negare,
Ibis Gradivum sistere iudici?
Sed omne miles ius capulo dedit,
Hic crimen obiectum refellet
Ense; tubae sonitum diserto
Opponit ori. Qui melior manu,
Victor perorat. Numquam adeo bene,
Armata vis, et lex inermis
Conveniunt. Feret omne punctum
Vagina Martis , perge miser queri,
Non audiendus. Consule me tamen
Silebis aerumnas, et alta
Mente premes. Superatur omne

Malum ferendo. Saepe beatius,
Rudolphe, censu paupere vivitur,
Et rebus angustis. Quid ambis
Divitias? Fatis ille dives,
Quem fortuitis ex opibus nihil
Irritat. Ingens est patrimonium,
Cupido nullius caduci; et
Fervida diminuisse vota.

Ad D. Virginem. Assumptam, in eius pervigilio. Ode VII. Quae est ista quae ascendit deserto, declivis affluens, innixa super dilectum suum: Cant. 8.

Quo die, terris properante relictis,
Tota migrasti super alta Virgo;
Floribus stratum tibi tergus incur-
Vavit Olympus:
Dulce, te visa gradiente, caeli
Carmen auditum resonare: Qualis
Ista, pet [(perhaps: per)] nigrae loca senta silvae, et
Horrida tesqua.
Qualis ascendit Dea! Tota pulcra [Reg: pulchra] ,
gaudiis gemmat liquidis, suoque in-
nixa dilecto, volucreis [Reg: volucres] per auras
Floribus halat!
Talis in feram. sua regna, noctem
Luna cum venit, tenuatur Arctos;
Pallet Arcturus, positoque ferro
Languet Orion.
Talis electi speciosus oris
Phoebus, Aurora lacrimante, ridet:
Quando cristatis avibus coruscum
Mane precatur.
Inter vocis, magis elevata
Brachiis Nati, superas id omne,
Quod Deus non est; animumque toto
Numine mergis.
Merge: dum dulci maris e profundo,

Quod superfusum bibis. Una saltem
Gutta distillet [Reg: destillet] , lacrimas nostri
Temperet Orbis.

Sacra tempestas exundantis Oeni. Sive Flavii Pollionis; is est R. P. Andreas Brunner S. I. Salutaris ac vehemens Contio de aeternitate. Habita Oeniponte, exeunte Vere; quo tempore, longe lateque fluvius Oenus hibernis nivibus tumens, restagnavit. Ode VIII. Allegoria.

Ergo, nefasto quo cecidit loco,
Fatalis Austri caesa bipennibus,
Arsura flagrabit perenni et
Viva rogo morietur Arbos!
Gelboa toto monte cacumina
Implete valleis [Reg: valles] . Vos Libani sacrae
Lugete silvae me vel Othrys,
Vel Rhodope tegat in volutum
Mundi ruina me profugum freto
Malea mergat: me Libycae fames
Raptum leaenae me recondant
Ventre cavo scopulosa cete.
Vix haec disertus Pollio: cum repens
Pervasit omneis [Reg: omnes] turbine pectoris
Commistus horror stare venti,
In pluvias resolutus aether
Sonora Rostris voluere murmura.
Huc deinde lapsis auctior imbribus,

Qua parte nubeis evocatus
Caeruleas equitavit Auster,
Omnem loquendi vertere copiam
Orator Oeni nunc subiti ruit
Torrentis instar de nivali
Vertice; nunc medio volutus,
Et ire praeceps sistitur aggere;
Tantoque spumat verba ferocius
Allisa ripis: Tulliani
Sed medio velut unda Thybris
Templo intulisset fulmina grandium
Sententiarum plebis in obviae
Funduntur aureis, cum profunda
Dedecorum scelerumque strages.
Quo more rivos aequoris, humido
Eiectat arcu, terror euntium
Balaena nautarum refuso
Mox animi maduere ponto:
Haustique miri fluctibus alvei
Flevere culpas, et lacrimas aquam
Auxere nigrant eis arenas
Diluvies pretiosa fundo
A cordis imo torquet et eruit.
Ploratus ingens exoritur, simul
Facunda tempestas revulsis
Intumuit per aperta claustris.
Iamque omne crimen gurgite mergitur;
Et irreperto litora desinunt
Vado videri iam teguntur
Culmina, turrigerique fastus:
Iam sumptuosae tecta superbiae,
Montesque honoris sub pelago latent,
Idemque cum furtis iniquae
Naufragium subiere merces:
Pictaeque vestes, et chlamydum fluunt:
Cinctu, et omnis gaza pecuniae:
Factumque et infectum metallum et
Dimidii periere vultus.
At vero fractis ingemuit Venus
Libidinosae pontibus insulae

Vis nulla Germanum valebat
Nullus obex cohibere Araxem.
Haec unde novi? Cum fluerent nives,
Late sonantem tutus [Gap: not deciphered] .
(Nam Phoebus adductum tegebat
Nube cava) speculabar. Ohe!

Ad Simonem Lavendulam. Se, in excolenda Macie, mirum in modum proficere. Ode IX.

Tantae molis erat, denique corporis
Tota destitui mole, Lavendula,
Ipsos exuror ossibus.
O gratare mihi iam penitus macer
Depono reliqui rudera carceris.
Paullum restat arenae et
Totus spiritus emico.
Nec porro lanios horreo nec forum,
In quo vaenit adeps, vitio Boarium,
Securus licitantum
Nullis a Brasilis emat.
Nulla parte mei bellua, flammeis
Mentem sideribus protinus inferam.
Ceu Maia satus, inter
Umbras et Superos eo.
Iam iam liber io (terra putris vale)
Defecatus io (congeries vale
Insincera: valete
Ventres) tollar in aethera.

Ad Franciscum Ragusium. Edmundi Ragusii Fr. Symbola Pythagorae. Ode X.

Vile ne fiat tibi Numen usu,
Cum nihil maius generetur ipse:

Ne Deum caeles, digitoque portet
Annulus haerens.
Fervidam spumis, cave, laesus [(reading uncertain: print blurred)] ollam
Concites, non est fodicandus ignis
Ense. Sopita cineres quiescunt
Tutius ira.
Dura constanti supera labore.
Coepta successu properanter urge:
Ut nihil fecis [Reg: faecis] bibiturum in cra-
Tere relinquas.
Urbium nolis minui coronas:
Legibus lucre redimitur Ara:
Lege firmantur sacra: Lege cives,
Lege senatus.
Publico numquam gradiere calle.
Nam minus peccat minus usitatus.
Plebis exempso [(perhaps: exemplo)] via trita semper
Fallit euntem.
Empta cum luctu noceat Voluptas
Criminis ferum fuge poenitere [Reg: paenitere] :
Ne quidem gustes epulans nigras ha-
Bentia caudas.
Alium raro, pia farra saepe?
Cor edes numquam. Remove dolorem
Laetus, et diris iecur ulcerosum
Linque Mycenis.
At nec infamis tibi foeda mensae
Lucra, nummorum sapiant avaro:
Nec manu sumas aliena quondam
Pocula laeva,
Impiger cursas, cave transiere
Ante suspensam pedibus stateram.
Triste Fas laesum nihil est iniquo
Iudice peius.
Laetus arride speculo, nec horre.
Quod negat Natura, velis negatum.
Invidens hosti, tamen abstines
Vellere barbam.
Diis merum liba. Bene Dii precantur
Mentibus gratis, cumulantque dona.

Cum tonat caelum, venerans memento
Tangere terram.

Ad B. Virginem. Iturus Eberspergam Ode XI.

Dum me severis fessus in Exedra
Exsolvo curis: et volucri rota
Per arva vectum, cinget Ebers-
Sperga cavo nemorum recessu;
Tuere sanum, Laetitiae Parens:
Vultu sereno discute nubila.
Spirare clementeis [Reg: clementes] Aprilis
In Zephyros tenuetur aer.
Quod si propinquae caerula Doridos
Tentabo cymba; da placido Lacum
Sopore sternendum, quotannis
Emerita peragrare quercu.
Nec vero gratis, fors habileis [Reg: habiles] agam
Remos, amoeno non sine carmine;
Navim salutaturus illam,
Quae titulum gerit institoris.
Dicere Nymphis ditior omnibus,
Vexisse frugeis [Reg: fruges] , aetheriis procul
Campis refecta; et trementi,
Virgo, famem pepulisse Mundo.
O ergo nostri Praeses in aequore
Formosa Stagni, Vatibus annue,
Sic glauca verbenis et ulva,
Cymodoce, ibi serta nectam.

Ode XII. Auctor a celeberrima Secta Stoicorum desciscit.

Quid mihi vobiscum est latebrae faetentis [Reg: foetentis] alumni,
Deucalione fati?
Mobile lignorum genus, et viventia saxa:
Quae tamen Ogygiam.

Amphion nullus cithara traxisset ad Urbem,
Pondere fixa suo.
Iam tandem deprensa mihi fraus omnis et error.
Pene ligatus eram
Stupea [Reg: Stuppea] sed valido disrupi vincula nervo,
Ceu putrefacta situ.
Estis, io, rigidi Cultores estis Honesti,
Usque severa Tribus.
Non turgent oculi lacrimis; non gaudia risu;
Non tumet igne iecur:
Nullaque sedatum tempestas pectus inundat.
Omnia pace vigent.
Credite Pisones: at non ego credite Verpi.
Gens inimica Deo.
Credere me tristis vetat experientia rerum,
Nec sinit esse rudem.
Auditis? Quorum virtus olet horrida caepas.
Totaque Vita sedet:
Multum vesciae vobis et maius inane est.
Fastus ubique sonat.
Hinc abeo versis aliud mare currere velis
Liberioris aquae.
Qualis in Adriacis Venetum secura phaselus,
Et mea lucet aquis.
Decurrat placidis innubila moribus aetas,
Temperiemque ferat.
Non suspecta metu non importuna tumore,
Non odiosa minis.
Tempus erit, laetus risum cum poscet amicus:
Splene feremus opem.
Tempus erit flendi: veris manabit in uda
Fletibus dolor.
Denique verus homo; non Truncus inutilis aegri,
Nec lapis esse volo.

Ludus Palamedis, sive Latrunculorum vulgo Scacchus. In gratiam nobilissimi iuvenis Stanislai Choscii Hopheskae Poloni, quo spectante luserat. Invitat illum Auctor, ad contemptum terrenarum rerum, sub Fortunae ludibriis, brevitate, ac vicissitudine vanescentium. Ode XII.

Cur spissos foliis dividimus libros,
Ut magni pateant somnia Socratis
De nugis hominum, seria veritas
Uno volvitur assere.
Chosci: nonne vides, quos variet modos,
Quas Fortuna vices mobilis imputet?
Eheu! ludimus et ludimur impares
Signis, interitu pares.
Adversis validae stant acies viris:
Hinc Tros, hinc Rutuli, versicoloribus
Incincti sagulis Turrigeri latus
Defendunt geminum eques.
Paullum castra silent, nec tuba protinus.
Miscetur dubius consiliis timor:
Secretosque Ducum, quos acuunt, dolos
Dispensat patientia,
Et speratus honor, mox, ubi classica
Diduxere sonum, res geritur manu:
Ac ni consideant sub galea comae,
Stent altum rigidae metu.
Dum campus medio panditur aequore,
Decrescunt subitis agmina caedibus
Vestro, si memorem funera, Rustici.
Stat victoria sanguine.
Vos commune malum, vos luitis scelus.

Vestris, quotquot egent vitulis arant.
Ex vestris gladium fingere falcibus
Solers [Reg: Sollers] , vos metit et fata.
Quidquid magnanimo crimine fortiter
Delirant proceres: plectitur ultimus
In pago Corydon. noxa palatii,
Exurit sterileis [Reg: steriles] casas.
Aude et tu facinus, vilis homuncio;
Ne semper Ducibus victima mugias.
Agresteis [Reg: Agrestes] etiam quondam animosior
Fungos Gloria respicit.
Tamberlanus erat pastor, idoneus
Permutare pedum frondibus aureis.
Iustinus trabeas Ausonii tulit
Armentarius imperi.
Sed quis de medio, Capripedum choro
Improvisus adest! quam tacito pede
Transmissas, camuris non sine cornibus,
Obliquat salebras viae!
Parthorum celebrem dissimulat fugam,
Ponens insidias. Iste nigerrimus:
Hunc, Romane, cave. Sternit et arietat
Hirquis [Reg: Hircis] laeva tuentibus.
Malit quisque tamen non humili manu
Aiacis, Fatui quam trabe ludicra
Cursoris perimi vulnera saepius
Clava Morio dividit.
Nostri bella queror tristia Seculi:
Sub quorum clypeis omne genus furit
Stultorum. Vitiis laxat atrocibus
Mars impune libidinem.
At regina gradu fertur Amazonis,
Quo se cumque movet: collaque (Feminis
Eheu! cuncta licent) demetit obvia,
Alis fulminis ocior.
Non obstitit eques, non peditum phalanx,
Non frendens elephas Porus et Hannibal
Succumbunt Veneri cuncta domat Venus:
Una est fortior omnibus.
Non et quanta valet, semper in hostium

Permittenda globos ire cadentium.
Observatur enim fervida praelii;
Aruns non datur unicus.
Magnas vertit opes Sexus iniquior,
Inconcessa petens et nimius sui.
Nam desiderio quem statuit modum
Flammis ista cupidinis
Numquam plena salus, cum mulier regit.
Numquam tuta satis, quae modo provida
Apparet Tanaquil: mox temeraria
Prodet Fulvia coniugem.
Rex Adraste, pedem tu quoque promove.
Incauto nocuit credere milti
Maiestatis onus. Qui residet domi,
Absens plurima nesciet.
Turmas ipse suas duxit Iulius,
Epirique potens: ipse pericula
Cingentum medius reppulit hostium,
Belgarum Leo Carolus.
Dum mandata damus, dum Fabii sumus
Tantum dimidii; dum madidi mero,
Ungentisque rosisque otia vendimus:
Iacta est alea Teutonum.
Sed iam tempus equum frena resolvere.
Lusi: coge meos, Hophska, Triarios,
Et Thecae modico compositam sinu
Buxum conde Laconicam.
Uno pompa loco. Ludicra Consulum
Lictorumque iaces. Hic capit alveus
Cum gemmis silices, et radiantia
Mistis sceptra ligonibus.
Cur mundi titulis captus inanibus
Sub vano, Iuvenis, nomine militas?
Cuius spes fragilis, res brevis, et vitro
Ampullaeque simillima.
Non, si deprimeris victus, eris minor.
Omnes in tumulo vile silent genus.
Ludus vivitur, et sumus

Argonautae. Ode XIV.

Ius sacri laesum refero tridentis
Per truces fluctus, et opaca ponti.
Thessalem Graii docuere Nautae
Currere pinum.
Huc Ovis flavae scabies avaros
Impulit. Tanti fuerat, timere
Fulmen, et spumas et equos et aerei
Flammea tauri
Ergo telluri locus et sepulcra, et
Asseres desunt quibus inserantur
Ossa! de fundo pelagi petendae
Funeris urnae!
En Reos. Parcam Lachesin queruntur
Pensa de vili glomerare lana;
Nec colum totam dubitant trementi
Adnectere malo:
Unus in remi quoque forsan usum
Fregit, ut stanteis [Reg: stantes] agitaret undas:
Alter intextae data vela vitae in
Carbasa vertit.
Dii maris! Cur non prius obruistis;
Quam reversura Minyae carina
Magna dissecti traherent in unum
Foedera mundi.

Ad Reginam Caeli. Cum eam Serenissima Electrix Maria Anna, ad eiusdem Statuam in Foro Monacensi erectam, publicis votis festoque Symphoniae apparatu, sub occasum Solis Pie deveneraretur A. M. DC. XL, Ode XV.

Descende, Filia Principis,
Pulcrosque gressus figere Boicis

Dignare terris: qua vocatae
Austriacas Marianna palmas
Tendit, Columnam Virgo supervola,
Tecum solutis alma Salus comis.
Et Pax ligatis, nec verendo
Cana Fides, Pietasque vultu,
Comesque vadat publica Faustitas,
Et plena cornu divite Copia:
Quam naris emunctae Voluptas
Intereat graviore passu.
Venit serenum fulgure scinditur.
Venit canoras iungite tibias:
Albaque dignatam videri
Nube super, celebrate laeti
Cives Patronam seu rapidus calor
Exurit agros: seu nimio seges
Humore suffocata stertit:
Seu penitus glacialis imber
Messis iuventam stravit et ultimus
Affixit oris: seu fera cladibus
Bellona vestram, seu veneno
Atra lues populatur urbem:
Quae tecta pestis cumque subiverit,
Morbis et armis Diva medebitur:
Saevumque vel diffinget ensem in
Sarcula, frondifluamque falcem:
Vel in feroceis [Reg: feroces] Massagetas retro
Suecosque vertet mox melioribus
Ridebit astris purus aer,
Et Zephyrus recreabit arva,
Tum vero grandeis [Reg: grandes] efferet aitius
Ceres aristas: mellaque lubricis
Labentur e truncis, et omnibus
Sparsa ruent peragrare vicos.
Ripas inaudax [(reading uncertain: print faded)] Isara [(reading uncertain: print faded)] transgredi.
Intra modesti fluminis alveum
Tenebit undas ni refuso
Lacte fremat, tumeatque musto,
audimus haec et supplice Praesidem
Nondum sonamus carmine Virginem?

Io, turbarum clangor aera
Rumpat, io resonent choraulae.
Ordimur: o cui dimidii sumus,
Genuque strati fundimur in Forum
Late coronatum lucernis,
Vespere iam numerante stellas.
Occurre votis, et Bavaros duces
Affla benigni Numinis halitu.
Tu robur afflictaeque scutum, et
Dulce decus, Patriaeque Mater,
Iuditta nostrae pulcra [Reg: pulchra] Betuliae:
Tu spes Senatus, tu Populi salus.
Ducisque , Natorumque, et Urbis
Gloria, laetitiaeque causa.
Te Gotthus hostis, te mare Balthicum
Marisque rector barbarus axes
Aetherios, et utrumque Solem,
Te mollis Indus, te Brasili quoque
Noscunt et auri dives Arabia,
Inops et umbrarum Syene.
Te ruber Oceanus tepenti
Adorat unda: te canit ultima
Et prima tellus, te colit Aethiops
Crispum renodatus capillum, et
Ora niger, niveusque dentem.

Ad Molardum Bucconem. Cur a Stoicis secesserit. Ode XVI.

Musa, quid exhorres? Res est vulganda Camoenis [(reading uncertain: print blurred)]
Ne plureis [Reg: plures] malus inquinet error.
Prodimus arcanum, pudet ah, pudet edere; cuius
Nuper eram pars magna, Molarde.
Inter Sessores et nos consedimus illos.
Qui pressa cervice laborant.
Me Bruti effigies, et vox audita Catonis
Nil animo servile ferentis;
Et duo praebentes Annaei colla Neroni
Impulerant admittere gibbum:

Sic tamen, ut posita Fortunam Fataque supra.
Cuncta vehi formidine mallem.
Optabam fronti duplices inducere rugas,
Bisque macer, torvusque videri.
Inque modum statuae, qualem vel Cecropis olim,
Vel cives posuere Quirini;
Altior e populo cornutum tollere fastum,
Et tussim iactare sonantem.
Dum Senecam volvo, et magnae solacia mentis
Promittit Lucilius eheu!
Stoicus intravit tacito praecordia lapsu.
Et fixis radicibus haesit.
Quidquid conabar, fuerat sententia saltem
Spuma fuit verbosa loquentis.
Iamque Epicteti factus niger ora lucerna
Gaudebam fuligine tingi.
Tunc primum tetricas ausus contingere barbas,
Hirsutis sociabar amicis.
Percute, Musa, Lyram, retro vestigia torsi,
Cum vidi contraria votis,
Credideram nullo praestantia pectora motu
Turbari, subitave procella.
Hi sunt, quos intus iactantior Aeolus Euris
Pulsandos committit, et Austris.
Saepe, nec in Siculo tam saevum carcere bellum,
Quam vapido sub pectore fervet.
Hi sunt, qui cupiunt, terrentque, audentque, paventque;
Quos odium, dolor, ira flagellat.
In placido regnat formosa Neapoli ore:
Corde flagrat fumante Veseuus [Reg: Vesevus, Vesuvius] .
Quid? Quod et in faciem furor exit, et intima toto
Ex animi ciet aequora fundo.
Flant Boream nares, et pleni sulphure vultus
Fulmineis arsere cylindris.
Tunc lingua in vappa, dentesque in vulnere strident;
Tunc crabro circumvolat aureis
Sunt aliqui tantum propter fastidia nati.
Hac anima septemplice vivunt;
Inter Aristarchos ut sint urtica minaceis [Reg: minaces] ,
Et magnum laudentur inane.

Interea raro, quanquam intonuere profunde
Respondent praecordia factis.
Vallibus irrepunt, alto de monte locuti:
Fraga iacent, cedrique videntur.
Fortiter Herculis invadent omnia rhonchis [Reg: ronchis] :
Somnus erunt, quae caetera tentant.

Ad Ludovicum Sonnam. Inconstantia rerum humanarum. Ode XVII.

Alterna mistis gaudia lacrimis
Ubique cernas, dissocies licet,
Rursus coibunt, se sequuntur
Et fugiunt, vicibusque certis
Mutant habenas. Saepe oculo simul
Sedent eodem. Tu Charitum prius
Trium resolves, Sonna, nodum,
Quam trepidas ab honore curas,
Et nexa laetis tristia separes.
Qui dulcis ori risus inambulat,
Mox flebit, uxoremque charam [Reg: caram]
Inter opes puerosque linquet.
Haec Fata certe nuper Alonium
Ursere nostrum qui citharae sciens,
Et dives, et pulcer repente
Heu, viduam iuvenis reliquit
Peiora narro Filia Scandolae
Rosina, Maiis Idibus edita,
Et ducta Maiis; nocte prima
Brachia destituit mariti.
Adhuc fremebant carmina nuptiis:
Cum Sponsa toto frigida corpore,
Ut funus assedisse mensae,
Dicitur exanimis reperta.
Albam Voluptas saepe togam dabit,
Quam sumet ater Luctus, et induet:
Baccisque non istos in usus
Dispositis sua colla cinget.
Nectente florum serta Thalassio [Reg: Talassio]

Invisa spinas adfuit Eumenis:
Somnoque mortem Parca iungit.
Delicias onerare praesens.
Sic taeda nigros in cineres abit:
Et in Cupressum flammea vertitur
Votis tot exoptata pinus:
Sic Venerem Libitina pellit.

Ad Divam Virginem. Ode XVIII.

Ne tibi Servi fit amor pudori,
Plurimo quamvis vitio rubentis:
Culpa Matrem meate Secundi
Fecit Adami.
Ter quater felix fuit illa Culpa.
Non nihil certe bona Virgo primae
Debeas Evae. memor usque scis, et
Scire fateris.
Inde tam dulces veniunt sagittae:
Corda quae pleno scelerata figunt
Impetu nervi, vacuantque totum in
Crimina pondus.
Inter insonteis [Reg: insontes] niveosque vitae
Unice nolis habitare cygnos:
Plus corvi dederunt honoris
Moribus atri.

Ad Florentinum Cedrum. Pedemontanum. Commendat illi sua Lyrica. Ode XIX.

Ne sperne nostras, Cedre, superbior
Arbos myricas, quamquam animo supra
Colleis [Reg: Colles] Poetarum, in supremum
Phocidos emicuisse montem,
Testatur omni Melpomene iugo:
Demittere vultum, et sacrifica manu
Attolle reptantem per herbas,
Saxaque relligiosa Pindi.

Te serta Flacci molliter ambiunt,
Gaudentque crineis [Reg: crines] lambere conscios
Horroris, erectique Phoebi:
Te satura tegit umbra lauro.
Olim et canentem callida Patriae
Agnovit Echo: nunc sacer Alipes
Salutat hinnitu, et patenteis [Reg: patentes]
Bellerophon tibi cedit alas.
Dum non, in alto stans, pede proteras
Imos, negata difficilis via:
Nec Hippocrenen solus omnem
Evacues phiala tyranni.
Commune malis, quo frueris, bonum.
Fons vivat Orbi. Sic age, Pindare:
Assuesce possessor Deorum
Pauperibus placuisse Musis.
Catulliano Mantua Passere
Non indigebat: Vergilio tamen
Verona misit. Luna stellis
Cingitur: exuvias ferarum
Diana nullas respuit: Appulo [Reg: Apulo]
Spicam offerenti, dives opum Ceres
Arridet: et solvunt in aequor
Ionium fluvii minores.

Ad Jo. Bapt. Roremundum. Alsatam, sub Sueco exsulem, in Helvetia. Ode XX.

Mitte quam calces, Roremunde, terram
Quaere, quid cernas. Oculos in altum
Tolle: non distat magis hoc ab illo
Exsule caelum.
Luna, Sol, stellae celeres rotantur
Semper in gyros rapido meatu.
A quibus vivens alimenta fumis,
Disce moveri.
Peste non motus vivatur aer.
Stante Neptuno pelagus putrescit.
Noxium languent pigra dormiente
Corpora vento.

Bella damnosam prohibent quietem:
Segnium purgant scelus incolarum.
Patrio fixum nocet esse fundo,
Arboris instar.
Quin et haec ramos posuisse laeta,
Deici clivis, Phrygiove luco
Gestit; ut velis vaga curiosis
Aequora lustret.
Saxa Getula [Reg: Gaetula] quoque caesa rupe,
Exteri fineis [Reg: fines] aditura regni,
Trans maris Gadeis [Reg: Gades] per aquosa Triton
Caerula vectat.
Te piger cunis Aviae relictis
Inter ignotas habitare genteis [Reg: gentes] ?
An super non est alibi beatam
Vivere vitam?
Alsatis tantum favet aura caeli?
Mollis hiberno viret herba campo?
Dulce maturi rubet una Bacchi?
Omnia rident?
Helvetas; felix sua sors, in altis
Montium claustris, etiam beavit.
Mellis et pressi tibi manat illic [(reading uncertain: print blurred)]
Copia iactis.
Spumeus torrens niveus colostris,
Mutat undantis vada flava Rheni,
Ductilis lentum natat in tenaci
Caseus offa.
Sed mero pulsus Lare cogor inquis.
Vilis in pagi stabulo latere.
Sacra non aedes ibi: nulla turris,
Nullaque Musa.
Sive sub plaustris habites Trionum:
Sive desertae prope belluosos
Africae saltus: ubicumque Virtus
Heic [Reg: Hic] puto Templum est.

Ad Ludovicum Ilbium nobilem Austriacum. Ode XXI. Sueco evastante Germaniam, admonet periculi. Allegoria.

Vides: ut omni Mars Alemanniae
Incumbat, Ilbi iam casa Baucidis
Acronianae, tota sedit
In cineres, Iove nil vetante.
Captiva Boii Regia Romuli,
Diu sub ictu constitit Attilae;
Experta librantem tyrannum
Vulgi animas, Senonumque lancem
Romam requirens, Alsaticas novus
Alpes aceto subruit Hannibal:
Et iam catenato paventem
Ire Pado Tyberim laborat.
Carthago triplex. Bella Bohemiae
Resumit armis. Scipio Balthicus
Instat Numantinis. tenetur
Et Tenedos: Priamo timemus.
Portas Viennae claudite Dardani.
Ridemur hostem non metuit Dymas
Securus, et cratera vino
Iphitus ac Pelias coronant.
Cassandra dormit: laeta Polyxena
Exsultat eheu! Deiphobi domus
Dedit ruinam: nec cavebit
Proximus Ucalegon favillas?

Ad D. Virginem. Cum sub vernum tempus Anni M. DC. XLI. Saeva lues timeretur. Ode XXII.

Diva, prostrato facilis Clienti:
Quae pio mulces pia Vota nutu,

Et preces fusas miserorum, avara
Ebibis aure.
Aeris crudum remove vaporem,
Hesperum mortis. Placida venenum
Luce castiga, radiisque iniquos
Discute soles.
Sic tui laudeis [Reg: laudes] generis, tibique
Semper haerentem Puerum canemus,
Laeta pallenteis [Reg: pallentes] violas daturi
Tempora circum.

Ad Bernardum Labrucium. Adspiranti ad Cynico-Stoicorum Sectam, difficillimae rei summam dignitatem proponit. Ode XXIII.

Si vis, Labruci, vivere Stoicus:
Inquire primum munia nobilis
Moreisque [Reg: Moresque] Stoae: ne sinistram
Clazomenes tibi vellat aurem.
Sessor futurus perpetuum, nigra
E fronde taxi deprime Porticum.
Nec, siquis ingenti liburno
Manlius, hexaphorove vectus
Lucullus adstet; vel Macetum Deus
Regale spirans praetereat, Iovi
Surges apricanti rogabis
Cedere, dimidioque soli.
Squallore [Reg: Squalore] deges obsitus, et sciens
Faetere [Reg: Foetere] docte. Vestis, Achaicae
Lodex [Reg: perhaps Lodix] abollae: pera, qualis
In scapulis Cynici pependit.
Vis et trinodi fuste nocentius
Prodesse vulgo? Futile Dolium,
Tuique testam vix capacem
In poplites duplicatus intra.
Clamosus ex hac omnibus immine
Conviciator. Moribus asperis
Accedat impexusque crinis,
Et facies cariosa rugis:

Quales anilis simia scalperet
Sidente bucca. Praeterea Ceres
Semesa, flos farris canini:
Musque nigrae parasitus Ollae, et
Quae prima dos est, intolerabilis
Contemptus auri. Sin lubet egredi:
Morosus emolire passum,
More domum Cochleae ferentis:
Claroque solem quaerere de die
Usus lucernae subsidio stude [(reading uncertain: print faded)] .
Sed cur fatigeris? Viator
Currat Aristoteles Athenas:
Multo sedebis post, ubi spongiae
Affixus in morem cavernae,
Seneris intumuisse gibbum;
Supere disces. Hic labor, hoc opus
Punctumque honoris. Nos faciem malis
Mutamus, alternis beati
Ac miseri, patimurque maneis [Reg: manes] .
Fletus cachinnum, gaudia posthumi
Pellunt dolores. Spem minuit metus,
Auget cupido. Vincit ira ac
Vincitur, et redeunt amores.
Cum plebe tristes, ac madidi sumus;
Cum plebe sicci si soboles perit;
Apparet in vultu parentis:
Si pater; ingemuere nati
Vulgaris est obnoxia fluctibus
Natura, et omni vertitur Aeolo.
At tu, Labruci, semper idem,
Semper eris lapidosus Hermes,
Et Truncus intractabilis. Omnia
In antecessum praecipue: dextera
Fortuna cognata est sinistrae.
Saepe bonis avibus recedens
Male ominatos miscuit alites.
Nascetur infans, natus et occidet.
Molesta vivet: dulcis ipsos
Ante oculos morietur uxor.

Sed lacrimari marmoreus vetat
Chrysippus; et Speusippus ab hispido
Zenonis induratus ore,
Nec gemitum pede pressus edit.
Inter tonanteis [Reg: tonantes] u quoque machinas,
Lapsumque fulmen stabis, ut antea.
Immotus, et perstabis usque,im-
mobilior Siculo Peloro,
Ceu viva rupes, seu iaculis pluat,
Seu ningat hastis: impavido necis,
Et tauriformi cuncta vultu
Despicies, metuendus ipsis
Quandoque Fatis. Fortis opinio
Necat dolores. Finge proboscidem,
In tempus impactam, aut equino
Verbere contremuisse coxas:
Dices: quis, ohe, me lepidus culex
Momordit? Ictu laesus arundinis,
Qua vim luporum pastor arcet;
Scirpus, io, habet iste nodum.
Constans severa fronte iocaberis.
Nimbo madentis sub scaphii quoque
Paratus impleri; vel instar
Andabatae tenebras secantis,
Transibis imbrem multa loquentium;
Et officinas Litis; inobsequens
Angore, vel cura gravari.
Haec animo: bene mi dederunt
Zenoniani vivere nil amo,
Nil concupisco: non gemo non fleo,
Non expavesco Dii beati
Haud aliter super axe vivunt.
Divumque Rector. Si potes, et tuum,
Bernarde, iam nunc propositum cupis
Vurgere , rescribis. Quotannis
Conveniam, et Silicem videbo.

Ad Andream Falconem. Oculorum custodia. Ode XXIV.

Natura castis, solibus imbuit
Rudes ocellos. Prima Venus suos
Infecit igni: prima sumo
Virgineum vitiavit astrum.
Ex quo repertas sustulit Idalis
Damnosa taedas; et faciem sibi
Descripsit armandam Voluptas
Illecebris: in amore, Falco,
Ictus periti sunt oculi duces,
Timenda belli sunt duo Fulmina.
Et hi suas, quam vis pusilli
Scipiadae, iaculantur arcu
Frontis sagittas. Quam procul avolant
Periculosae missilium faces!
Grassatur a visu venenum,
Inque iecur maculas refundit,
Ne plena noctu Cynthia verberet,
Claudis fenestras , splendidius nocet
Diurna, quae Propertiano
Cynthia digreditur cubili.

Ad Hieronimum Casanellum. Terrenis opibus neminem beatum fieri. Ode XXV.

Ne tuos iactes, Casanelli, census,
Dona Fortunae leviora. Quivis
Divites inter queat esse felix:
Nemo beatus.
Dos, opes, fundi, pecus, aula, fasces,
Nuptiae, vulgi bona sunt: sed illa
Inter et temet spatiosus
Intercedat Olympus,
Meta votorum. Cave, summa dicas,
quae rubro spissus vomit Hermus amni.

Copia rerum miser est, petitis
Quisquis abundat.
Qualis in ponto natat umbra montis,
Ipse mons numquam: comitatur aurum
Et voluptates levis umbra gaudi
Gaudia numquam.
Verius gaudere cupis? Ligatus
Scinde curarum laqueos, paventeis [Reg: paventes]
Nostra nos reddunt, aliena tristeis [Reg: tristes] :
Utraque vanos.

Panegyricon. Rusticanae puellae Bavarae. Miro strategemate Pudicitiam sua, adversus Suecos defendentis. Ode XXVI.

Rus ire mens est. Tu modo quoque florido
Decore simplex, heu sine nomine
Canenda Virgo, linque tristem
Sandapilam melioris aevi
Sponso dicatis digna cubilibus.
Quae diva pulcros edocuit dolos:
Comes ne venatrix Dianae
Opis, an ingeniosa Clio?
Virtute certe te memorabilem
Ignota reddis. Cum trucis Attilae
Bellona saeviret, dolendam
Virginibus meditata stragem:
Procul coactis ire sodalibus,
Puella nostri gloria seculi,
Restabat in pago, decora;
Sed subito Getici tumultu
Praeventa Martis pauper, et innocens
Formaeque custos, quid faceret pudor?
Ne vi minarum, vel protervo
Militiae caperetur astu,
Turpi futurus praeda libidini:
Se se pheretro [Reg: feretro] composuit, cata

Latere vel sic inter ossa et
Terrificas Amaryllis umbras:
Parceque ductum naribus halitum
Avara pressit. Dixerat : hoc toro
Dum casta vivam, cur recusem
Funereum simulare somnum
Subi cavernam, Virgo, Subi; neque
Horresce Maneis [Reg: Manes] , et Superos tuos
Sollerter indulge sepultis
Sunt, et habent aliquid beati
Squaloris Umbrae. Certius effugis
Hostem iacendo tutior invia
Servaris arca funus extra
Invidiam furiasque serpit.
Quaeremur; esto Caprea fervidis
Latrata votis, inveniar licet:
Inventor absentem purabit;
Quo propior, minus impudicus.
Lectica Mortis nil Veneri facit.
Praeoccupavi. Fata necessitas
Absolvet inceptum cadaver.
Possideo sacra iura Leti.
Sic conquievit: Vis canis interim
Odora Sueci per scelus omnia
Supinat, indagatque cervas.
Una latet, ter operta ligno,
Inambulantem non sine murmure,
Adesse sensit: ter facie loci
Abire delusum feruntur
Funera vix tenuisse risum.
Huc huc resectis labere crinibus,
Supraque castam flos Amaryllida.
Laetare dispergi: caducos
Huc violae reserate nimbos.
Non bellis absit, non casiae seges
Spicaeque nardi et germina Persiae:
Marisque rores, et perenni
Forte virens Amaranthus [Reg: Amarantus] aevo.
Haec fixa ruri gloria, posteris
Miranda surgat. Quid precer urbibus.

Quarum puellae rubra gestant
Dona maris, teretesque collo
Cadente baccas et Tyrianthina
Iactant severam in cyclade virginem:
At non et audaces procantem
Fallere, deposuere serta.
Huc huc adustis consita carduis
Urtica, lappaeque et tribuli, novum
Stipate. Coeptis necte, Clotho,
Stramen, et his propera coronam.

Ode XXVII. Lyrica sua, in silvis amissa, indicio volantis Spinuli sub arbore populo reperta esse, laetatur.

Sunt vates, superis, io
Curae. Vos socii, plaudite: Repperi
Centum carmina victimis
Constatura mihi: qualibus Atticum
Mactat Pythagoras Iovem.
Magna parte mei non ego gaudeam
Inventa? Fugiunt dies:
Soles intereunt: sub celeri rota
Aevi, quadrupedantibus
Velox Tempus equis proterit omnia
Caelo Musa tamen beat;
Vatem Musa suum grata vetat mori,
At tu, Spinule, quem vagis
Mutantem nemus ac nubila saltibus
Sectato, bene reddidit
Seu Fortuna suam, seu Deus, arborem;
Quaesitam meritis feres
Laudem: nec minimarum ex avium grege
Indonatus abiveris.
Quamquam nulla tibi gratia simias
Affandi volucres; neque
Certas flumineis parvus oloribus:
Tantillus tamen, et places,
Et maior reliquis semper habeberis.

Ne se Pica, loquax genus,
Sturnusque aligerum conferta histrio:
Aut quae Bistonium soror
Luget flebilibus questa modis Ityn,
Felix, Spinule. Tu quoque,
In cuius iacuit depositum sinu,
Subter florida brachia;
Fies nobilim Populus arborum.
Hinc iam serta mihi petam
Lauro posthabita: quando nec Herculem
Prostratis puduit feris
Albenti solio cingere tempora.

Ad Virginem Matrem in Foro Monacensi. Ode XXVIII.

Mater, illimi generasse partu
Laeta maiorem Genetrice natum:
Huc ades, qua te simulat Columnae
Stantis Imago.
Semper intersis Populo benigna,
Quem Foro multum medio tueris;
Aureum lucens, et amicta pura
Veste diei.

In Infantem Jesum. Ode XXIX.

O nate in usum laetitiae, Puer:
O Matre pulcra [Reg: pulchra] Parvule pulcrior [Reg: pulchrior] ;
Eburna cuius colla, vivae
Labra rosae, violaeque crines,
Et bina gemmae lumina flammeae,
Palam latentem virginea Deum
Sub nube produnt, o venustas
Clara Patris, liquidique Vultus
Innube Verum. Quis, Puer, impetus
Ab usque caelo, quaeve potentia

In vile rupis traxit antrum,
Ad pecudes stipulasque, bruma
Heu flante nudum! Quid dubium taces,
Udisque fletu nictibus absilis?
Celare sperasti Paternum
Posse Genus, genitumque Numen
De Luce Lucem? Scimus, ut Africum,
Eurumque, et Austros, et Zephyros super
Auriga Mundi tam per igneis,
Quam medias equitaris undas,
Tu vasta ponti, scimus, et arida
Terrae replesti. Frugibus uberes
Risere campi: squama flumen,
Penna leveis [Reg: leves] agitavit auras.
Tu, cum sereno secula fuderas
Ex ore; longis tractibus aethera
Metatus, astrorum decenteis [Reg: decentes]
Diceris explicuisse turmas:
Fulvisque Solem, sed niveis genas
Signasse Lunae purpureas notis.
Tu Mentis aeternae Figura, et
Candor, inocciduique Pulcri
Caligo lucens. Nosceris o Puer.
Nec emicantem dissimulas Patrem:
Ah! digne non isto cubili,
Digne Puer meliore lecto.

Ad Illustrissimum Dominum. Lidvinum Piccolominium. Dies Alcyonii, sive laeta Vita. Ode XXX.

Ite flantibus Notis
Nautae Columbi, Noniique Blasci
Ultimum, licet, fretum
Laborioso permeate sumptu,
Nobiles Promethei:
Iovis secundi. Primus ille praedo
Nubium, sacros manu
Detraxit igneis, miscuitque limo!
Vos nivalis invia

Secreta ponti, fluctuante pinu,
Abditosque gurgites
Lustratis auri gloriaeque fures:
Longa post pericula,
Ipsimet olim belluis futuri
Nereoque victima:
Sed tende velum, gens avara poenae.
Grata me iuvet quies,
Et innocentis blanda cura Plectri.
Tutius domestica
Per stagna Puppis ambulat Minervae,
Quam remota Tethyos.
Cur rubra ponti verberatur unda
Remigium tot ictibus
Cur transtra sudant, et frequens Iberus.
Caerulum ferit bovem:
Superque vino fusileis [Reg: ´fusiles] procellas
Exta porricit? Nisi
Ut sternat aequor, turgidasque gemmis
Grandibus puerperas
Piscetur, audax imminere conchis.
Dulcis his furor sitim
Accendit insulas;
Impletque veris vana corda monstris.
Haec rudi doceat trabe:
Spes ferre fluxas, et timere mortem.
Stulta plebs amat sui
Causas doloris, limpidumque toto
Axe gaudium fugit,
Ignara dono turba lucis uti.
Non et Indicis ego
Dignabor oris applicare cymbam.
Vixerim beatior;
Si memet ipsum navigare pergam,
Proximi sinum maris:
Simque ipse Tiphys, clavus, aura, portus,
Ipse solus omnia.
Nulli gravabo mercibus saburram,
Litorumque brachia:

Nec indigebo, pauperes requirunt
Multa, divites habent.
Inops fatetur esse, quisquis optat.
Non rubebo murice;
Nec erubescam. Qua foras lacerna
Prodeam, quid interest?
Pictusne tauri sordido cruore,
Purpuraene sanguine.
Uterque pomi lividus veneno
Arguit reos color.
Abeste curae, squalor, ira, luctus.
Solis in tenerrimas
Iucunda sensim Vita stillet horas:
Ut, quod est satis, velim;
Quod plus, recusem. Non acuta pectus
Lancinet molestia:
Non urat ulcus invidi, nec uram:
Fata quo loco sita,
Sinam iacere: corruente Mundo,
Semper integer meus.
Mecum, quod albo narrat ore Fama,
Liduine, si facis:
Magnetis usu, commove Tridenti
?errei [(reading uncertain: print blurred)] notas styli
Ego Monaci literas, et orbem
Arte dividam pari.
Sic sensa mentis, excitata cuspis
Indicabit eminus.
Aut, si Poeta, non tacere mavis,
Thespias fides, age,
Simul colorem prima sparsit Eos,
Itala feri manu
Mox nostra respondebit ad sonantis
Isarae vadum Chelys.
Utrumque dulcis alloquetur Echo;
Et monebit Alycon.
Fori tumultum posthabere Musis.
Otioque Pindari.
Mens pura semper vivit in sereno.

Ad illustrissimum D. Philippum Brevanum. Cum Auctori antiqua numismata monstraret. Ode XXXI.

Utcumque gleba subter Achaica
Crepat refossi lamina Caesaris
Detrita, Romanisque nummus
Squalidus eruitur sepulcris;
Nostrate gaza carius aestimas:
Placetque gemmis gratior omnibus,
Conscius in vultus minutos
Materiae veteris tyrannus.
Flammatus, inquis, sic oculos Nero,
Sic Hadrianus, sic pater Aelius,
Sic antecedentes ferebant
Ora Titi solymis timendi.
Bos Iulianum cornibus indicat.
Phocam securis, quam bene barbari
Fastus, et atroces in auro
Stant animi! Iuvat intueri
Rubiginosas saevitiae notas,
Vinctaeque laurum frontis, et asperi
Stellas renidenteis [Reg: renidentes] capilli,
Et trabeam, volucremque conto
Supervolantem. Quadri iugos agit
En, Nerva currus victor, et aetheri
Sublimis immittit triumphum.
Ipse sedet, minioque pictus
Iucunda plebis iurgia digerit,
Spectante Roma, tristis, et aspici
Depressus horret signa Dacus,
Ante Iovis feriendus aram.
Haec curioso nuper imaginum,
Philippe, visu multus obiveras.
Inscripta mirabar metallis
Signa quidem faciesque prisco
Horrore fractas; te potius tamen.

Ex quo loquentem prisca Boethium,
Gracchosque, et antiquum Catonem,
Ac Fabios mihi Consulares
Audire visus, nil pretiosius
Desiderabam. Pectore in unico
Se tota spectandam Vetustas
Exhibet, historisque ludit.
Verendus annis iam propioribus
Sisti, sonantem Diis animam bonis
Fers in senatum, viva Scauri
Effigies, Thraseaeque magni.
Namque et benignus candor, et inclytae [Reg: inclutae]
Magnaeque Mentis copia fulgurat;
Ruptura per quascumque nubeis
Consiliis, agilique telo
Sagacitatis. Tu bene perspicax,
Ventura tangis pollice Delphico:
Doctusque coniectare verum,
Luce frui potes obserata.

Ad Joannem Tarandam. Iuvenem se scribendis Satyris operam dedisse. Ode XXXII.

Ille ego primis iaculator annis,
Certus audaci Satyra ferire
Punicas aureis, inimica tandem
Peila [Reg: perhaps Pila] recondo.
In suas traxit Iuvenalis olim
Fervidum parteis [Reg: partes] : rabieque sacra
Imbuit venam, velut acta taedis
Volsca Mimallon.
Robur et vireis [Reg: vires] , animosque et iras
Flaccus addebat sale maceratas:
Persius bilem stimulavit et
Lucilius atram.
Cui lacessitus timide peperci?
Quem tuli nostros ale provocantem
Zoilum nervos? Quot ad usque restim
Paene coegi?

Semper armatus, gradiebar instar
Hystricis, retro mediantis ictum:
Omnibus membris in arundinetum et
Spicula versis.
Nunc in obliquum celeris iambos, i
Et Lycambeo madidos cruore;
Nunc in adversum redeunte penna,
Vulnera fixi.
Mitius quondam furit orba tigris,
Ante speluncam: minus Ursa maior
Iam bipes saevit. Minus icta calce
Vipera mordet.
Flevit ultrici furiale Muffo
Taurea caesus, vomuitque flammam;
Saeva per crassas micuere Nelli
Fulgura nareis [Reg: nares]
Risit iratus Maracipsa moestum,
Vique seposti stupuit doloris:
Et femur supra posuit trementis
Vincula surae.
Vappius nostros ubicumque vultus
Nunc quoque incurrit, fugitivus horret:
Atra ceu trist Nemesis sequatur
Terga flagello.
Dum novum morti speculatus hostem.
Cote liventeis [Reg: liventes] acuo sagittas:
Ecce, vindictae subito resedit
Dira cupido.
Defluunt arcus, subeunte molli
Pectoris costas animum sensu:
Et repentinum lupus, o Taranda,
Mutor in agnum.
Non libet duros iterare caestus:
Languet exermi genuinus ore.
Rixa cum primis calet orta verbis,
Cedimus ultro.
Semen irarum removere velox,
Nil volat terris modo, nil Aquino;
Arduis totum sed enim Sabinis
Debeo plectrum.

Quod cano, flos est, vel amica Virgo:
Vel nemus sacrum, riguique puris
Fontibus colles, et amans sororis
Gratia nodum.
Vivo me plenus, nihil appetendo,
Neminis sternax: et utramque Sortem
In sinu porro; neque iam timendus
Vitor ab ullis.
Inter admissus Socios, cuivis
Laesus ignosco: licet immerentis
Saepe latratum caput obstrepens ca-
lumnia pulset.
Candidus morum, quotiens amaros
Audio risus? Quotiens ad arma
Tardus irritor, veterem monendus
Stringere versum?
Abnego ferrum tamen, et duella.
Omnibus caecum videor cadaver:
Quod viri iuxta puerique pronum
Impune supinent.
Hic manu nasum trahit: ille barbam
Vellit ac crineis [Reg: crines] ; Maciemque magnae
Consociam Famae pavidus tueri
Cominus audet.
Qualis Androcli leo mansuetus
Fertur Albanos habitasse monteis [Reg: montes] :
Arva securo grege caprearum
Praetereunte.
Scilicet probris oneratus omni
Dormiam vulpi! Patiarque plebis
Improbae Maneis [Reg: Manes] , tacitusque nulli
Iusta reponam!
Surge Samsones imitate, Vates,
Et Philisteos super ire Momos,
Hinc et hinc, uno geminas tumultu
Sterne columnas.

Ad Didacum Walorscium. Humana vita, laboriosa navigatio. Ode XXXIII. Delicatum et timidum senem irridet.

Res est seria, vivere,
Si nescis, pelagus, Didace navigas.
Naulum, seu veheris, dare;
Temet sive vehis, pendere cogeris
Vectigal domino maris.
Haesuras animo pende molestias:
Quo te cumque feret Notus,
Mortis pende metum disce malis miser
Occallescere nauticus.
Semper vita fuit triste negotium.
Ipso quin adeo, licet
Ad Litus cinerum ieceris Anchoram [Reg: Ancoram] ;
In portu tumulaberis.
Tecum et fracta ratis, corpus inutile, et
Membrorum lacerae trabes:
Rostratum caput ac remigium manus
Sentinamque uterus trahens,
Cum prora, et vacui puppe cadaveris.
Scribetur super asserem:
Hac fossa situs est nauta Walorscius:
Unus quem superaverat
Squalore ac macie terribilis Charon
In contemptor opum fuit;
Sed vitae pariter sordibus Euclio,
Aevique insatiabilis.
Quum [Reg: Cum] Fatum tacitis passibus ultimum,
Aegri reperet ad pedes:
Questus multa deos, ingemuit rapi
Immaturus, et annuam
A duris petiit Caelicolis stipem:
Accepitque biennium.
Atqui lustra senex bis tulerat November Curvi vertice depilis
Tandem disperiit non sine lacrima.

Ergo, o quisquis amicior,
Huius saeva freti litora praeteris;
Viso fragmine funebri,
Urge flebiliter risibus heic [Reg: hic] sitim:
Et moto male cespite,
Obstructis tumulum despue naribus.

Ad Exules Alsatas. Mala quavis fortiter ferenda esse. Ode XXXIV.

Ergo aut supinae saxa Tyroleos,
Hirtasque rupes, nobilis Alsata.
Aut inter errabis propinquos
Helvetiae miserantis agros?
Heu, ipse quondam gentibus horreum
Commune natus: cum licuit super
Pendentis Autumni racemis
Ducere purpureum liquorem,
Ad rubra labris vina crepantibus.
Arante Sueco iugera Patriae,
Metente Burgunde, sedebas
Ipse tui placide quietus
Spectator anni, proh miseras vices,
Et Fata rerum! Ne Cereris quidem
Lacuna pallentis, recocta
Fruge, sitim lutulenta pellit.
Iam non in umbra, sub platanis anum
Rangensis urit Vinea pauperem:
Nec Tusculanae dulcis uvae,
Qua propior sua cuique vitis,
Accendet ullas flamma cupidines.
Eheu! Saguntum, et dira Numantia,
Famesque, letumque , et cruentus
Ante oculos populator errat.
It torvus exul Vinmario fugam
Mandante: qualis colle Lucretili
Depulsus, aut qua valle primum
Cornua circumiere nata.
Taurus reducto pascua ruminat

Linquenda visu. Stat prope candida
Coniux, et armenti magister
Attonitus. Nemus omne mugit.
Ne vos, Quirites, lacrima polluat;
Neu questus oris femineus sonet.
Frenate fontem: nemo vestro
Inde bibens, gemitu fruatur.
Casus iniquos, et Niobe decet
Vinci ferendo poste. Miser, fui
Victoris ictus lambit ensem,
(More canis sibi vulnerato
Medentis) et sub verbere supplicat.
Nescimus, eheu! degeneres pati:
Contraque Fortunam triumphos
Ex populo reperere pauci.
Haec tota si non irruat in caput,
Corpusque verset, qualiter arduus
Versavit Entellus Dareta,
Ante bovem super arva fusum;
Nondum peristi. Quisquis es Alsata.
Resume vires, extrahe spicula,
Contemne proscribi: memento
Omne solum patriam esse forti.
Tuaene lato vis Ithacae focum
Praeferre Mundo? Rumpere pertinax
Adversa, servatos Penateis [Reg: Penates]
Fer per aquas cineresque tecum.
Hoc creber Angulus sole Britannico
Diductus, hoc et dux Telamonius
Tentavit, Anchisaeque sanguis
Per Tyrios Rutulosque sparsus.
Quisquam paterna destitui gemis
Tellure? Numquam vir bonus exsultat.
Vindemia? Sed dulce mustum
Intra animos fluit, atque venas
Liquens Honestum voluere turgidas.
Haec summa: Virtus quem comitabitur
Abire compulsum Brisaco,
Exsul adhuc retinet Brisacum.

Ad Simonem Russum. Utopia. Sive Somnium de Felicitate Mundi. Anno M. DC. XLI. Ode XXXV.

Portor in regnum genialis Aevi:
Vallibus pronis ubi complicatae
Imminent Silvae, reteguntque magnos
Lugere campos,
Quidquid optarunt avidi parentes:
Quidquid in primis habuisse votis
Fertur indulgens Epicurus; unum
Fluxit in hortum.
Sponte se tellus aperit viretis
Laeta, nec durum patitur ligonem.
Arva Naturae manus elaborat
Absque labore.
Omnis in frugeis [Reg: fruges] Veneremque turget
Gleba fecundo satiata rore.
Uxor Autumni, gravidis tumet
Vindemia mammis.
Illa maturo redimita serto,
Pinguibus quamvis fluidam racemis
Provocat Lesbon Rhodiumque Solem, et
Molle Tarentum.
Quodque mirabar: manibus, vel ore
Palmes incisus, minui negabat.
Purpuram sectae nova semper uvae
Induit uva.
Aequor undanteis [Reg: undantes] Cereale ventis
Commovet spicas! Tumidosque messor
Navigat culmos, resecatque flavas
Falce procellas.
Fontium vidi genus insolentum
Vitreis audax pedibus salire:
Et super, laetum vitulante lympha
Pascua ferri.

Imples exundans alibi paludem
Immemor trunci favus: unde centum
Stagna, nequidquam [Reg: nequiquam] minuenda, crasso
Nectare pallent.
Trans lacum mellis, riguosque saltus,
Edito clivus cumulo superbit
Arva despectans, virideisque [Reg: viridesque] tollit
Vertice cristas.
Consitus cedris locus ac cupressis,
Arduum dextro caput iliceto
Iactat obversum; gracilique caelum
Umbone salutat.
Quo simul pennis (agitare pennas
Mobileis [Reg: Mobiles] somnus dabat) evolavi:
Colle devexo lepidae tuebar
Regna Napaeae.
Rauca mugitu sonuere saxa:
Quae sub umbrosis habitata silvis
Buculas servant, placidique festos
Sideris hoedos [Reg: haedos] .
Quo vagos laetus fero cumque gressus:
Viva pinguntur, varioque prata
Flore pubescunt; oculusque vernat
Plurimus Argi.
Spina securo simul ungue tacta,
Mitis eiecit, rosa facta, bilem:
Nec sui Cypris potiora liquit
Signa doloris.
Pervios vento subeunte ramos,
Musici cantu strepuere luci.
Addidit flexus, liquidamque vocem
Daunias ales.
Cuius intentus veteri querelae
Tereum toto resonantis agro:
Ceu tuis solers [Reg: sollers] , Ariadna, filis
Ducor in Aulam.
Nixa centenis Nomadum columnis.
Tota surgebat Domus in smaragdos.
Lucidi vultum referebat auri
Laevis imago.

Obviae dicta Charites salute,
Sericam Mensae posuere mappam:
Mensa berillis, solidoque scintillabat
Ab Herme.
Larga, successu superante votum,
Vina fluxerunt, maduere nardi:
Anser, et circum volitavit ora
Tosta coturnix
Russe, vis finem? Fueram beatus.
Quando me Morpheus abiit relicto:
Heu, simul Divum citharis canorus
Vanuit aer!
Qualis humanae fugit umbra Vitae!
Somnium laeti vigilamus omnes.
Obruunt mentem peritura vano
Gaudia fluctu.

Ad Bernardinum Graffam. Amnistia. Ode XXXVI.

Lethen bibendum suadeo, non Styga.
Oblivionis ducere poculum;
Et cum remordentes lacessunt
Invidiae, pepulisse sensum
Iniuriarum; fortiter utile est,
Pulcre [Reg: Pulchre] severum. Femina tristius
Irata vindictam veneno
Incoquat, hippomanesque saevum
Medea tenet. Parce tenacibus,
Vir, prima clavis figere vulnera.
Laesus furentem contumaci
Proposito crucia silendi.
Exulceratur plaga nocentius
Infossa fibris: quam simul eximis,
Simul manum placatus offers,
Ore nitens, hilarique risu.
Culpatur olim Iuno profundius
Odisse Troas. Manserat altius
Pomo negato spreta forma, et

Iudicium Paridis repostum,
Tu, Graffa, nolis cruda remandere
Amarulenti semina corticis.
Nolis querelarum feracis
Assiduus meminisse morbi.
Sed, aut in udo gramine lividum
Falles dolorem, dum Zephyri tepent:
Aut cordis insanum leonem
Arte mea, citharaque sistes.
Hoc more Brutum vicit Tullius.
Hic Ferdinandos evehit ad Deum.
Superbus ignovisse, solum
Se stimulat, timidisque votis
Indulget amens. Surdus ad aspera,
Audire laudeis [Reg: laudes] iam meritas potest.
Diis conferendus calcat Orbem.
Qui penitus sepelivit iram.

Ad Paulum Curmionem. Cum milites abditam eius pecuniam, indicio virgulae magicae repertam, effodissent. Ode XXXVII.

Quod Suecus aurum portitor abstulit,
Raptique lamnas classibus integras
Avexit argenti; sonoro
Astra feris ululata questu,
Addicte lucris Curmio: rectius
Facture nunc, si trans mare Balthicum et
Saevum relegares dolorem,
Atque metus, gracilesque curas,
Si cum Molorchis laetus egentibus,
Malles honesta pauperie frui.
Avulserit Pirata nummos
Barbarus, abstuleritne; refert.
Quid damna defles? Ille beatior.
Non qui capaci plura tenet manu:
Sed cui petenti pauciora
Imo nihil, videatur Orbi
Fortuna prorsus numen inutile.

Offert Coronam? Ni cupias, habes.
Desiderata qui potitur,
Paene caret. Cupiisse magna,
Magna est egestas. Nil pete, et optimum
Aequas Deorum. Quidquid id est, tuum
Te, Paulle thesaurum, retenta
Mente bona, nego perdidisse.

Ode XXXVIII. Sollicitudo Auctoris de Nomine B. Mariae Virg. Suis lyricis inserendo: postquam in eiusdem sodalitate, Salve Regina decantari audiverat.

Saepius Nymphae mihi dulce Nomen.
Sed nimis velox, metuensque sisti
Conor amplecti, roseisque vatum
Stringere vinclis.
Heu, meam fortem! Toties fugaci
Ocior Daphne, properante passu
Vota praevertit, celerique gyro e-
ludit hiantem.
Utque deprensum rear, et canendi
Gloria plenus Maria alta clamem;
Exierit Tethys caput, et vocari
Se mare credit.
Conde, delusus repeto, marita
Conde Neptuni fluitantis aureis [Reg: aures] .
Maximo frustra titulo superbis
Credula Nais.
Alteram luctor cohibere pictis
Carminum sertis: licet usque tardent
Litterae flecti, fugiatque nostras
Syllaba legeis [Reg: leges] .
Quod magis mirer: tamen illa Virgo
Mitis incedit: neque contumaceis [Reg: contumaces]
Asperat vultus, neque dedicatis
Vatibus obstat.
Adde: quod nostras aliae Camoenas

Ambiunt famae celebris Puellae;
Et suum gaudent faciles petenti
Mittere Nomen.
Adde: quod dotem mihi pollicentur:
Caecilis plectrum, Basilissa regnum,
Margaris gemmas, teretemque baccam,
Germina conchae;
Musa caelesteis [Reg: caelestes] hederas pudici
Pectoris laurum generosa Costis:
Et librum forti minio rubentem, ac
Pumice rasum.
Clara promisit diadema Solis:
Euphrasis stacten, oleique bullam
Casta Walpurgis: grave Vellus auro
Nobilis Agnes.
An tuum, Mater, iaculum, Teresa,
Alitis sacro rutilum pyropo;
An tuae malim volucreis [Reg: volucres] Sagittae,
Ursula, pennas:
Muneris tanti bene reddor anceps.
Me iuvat saltem memorare gratas
Virginum palmas: iuvat annuentum
Laudibus uti.
Una se nullis sinit illigari
Liberam metris, Helicone maior.
Una centenas gerit inter
Intractabile Nomen.
Forte vult cogi. Quid agis, Poeta?
Saepe, quod numquam pudor assecutus:
Coepit audendo violens amator
Ruris alumnus.
Hoc placet. Nolo nimis esse comis.
Vos novercales tetricaeque Leges,
Ite; quas olim citharae severus
Sanxit Apollo.
Quamlibet Graii Latiique Vates
Rideant, dicam: mihi cumque salve.
O pia, o clemens, o in ore dulcis,
Virgo Maria.

M. P. Wigonis gravissimas Considerationes de tranquillitate animi; doctrina S. Pauli firmatas; Epicteti, aliorumque Stoicorum verbosis sententiis praefert.

Si Paulus Gladium dedit;
Servi ridiculus quo mihi pugio?
Qui vultus nitidos cupis
Naturae, vacuis discere sensibus;
Et rebus male splendidis
Fallacis folium demere bracteae;
Wigonem lege. Ne mihi
Occurant solito murmure Stoici, et
Simi Cochleolas Phrygis,
Fumantemque nigro lumine Lampada:
Neu cassas cerebro nuces
Barbati Pueri spargere gestiant.
Odi torva crepundia, et
Pompam stultitiae nominis additam,
Et ridenda tonitura.
Caeci Tiresiae, Pythagoraeque truces,
Vano nomine Pittaci:
Vitam Cecropiis sordibus inclutam, et
Ventosum siliquae genus,
Incoctaeque fabis vasa scientiae,
Et fronteis [Reg: frontes] adamantinas
Contra Fata crepant, non sine lurido
Fastu, nec tolerabili.
Iidem degeneres oris, et horridi
Culpis mollibus, arduam
Virtutem resonant, sed vitiis tument,
Irritarier ignei, et
Sopitam faciem fingere callidi,
Aetnam mente coquunt: simul
Intra tabifica bile nigrantia,
Vindictae canis appetens

Exercet rabiem viscera Sirius.
Calui, cedite, Stoici.
Non et Wigo meus talis ad aethera
Fertur, per nebulae globum.
Pura luce micat: lenis et efficax,
Et verbis placide potens,
Verum grande monet. Certius arguit
Errores praeeuntium:
Accenditque facem pone sequentibus.
Contentus medio tamen,
Riparumque memor semper, et Icari,
Nec rerum nimius fluit,
Nec stillat modicus: nec volucrem Polo
Cursum dirigit altius.
Veras, inquit, arma divitias, Dei,
Mens immane capax:opes
Te dignas, et eo cuius imaginem
Iam Divis propior geris.
Cur larvis inhias? Quid cupide vaga
Vilem spargeris in pilam,
Frustis, qua recidit, dissilientibus?
Felix, qui nihil aestimat,
Nil mortale petit: perpetuum suus,
Numquam subditus infimis,
Voto deme tuo, quod cupis additum:
Brutas siste cupidines.
Intra te melior pars Asiae iacet:
Et cum litoribus maris,
Europaeque sinum claudis et Africae,
Dives censibus integris;
Quos olim, stabili iure, fidelius
Pendes ipse tuus tibi,
Quam Fortuna daret fallere pervicax.
Paucis accipe plurima.
Si quid maius habes, quam quod es; omnia
Uno sub radio tenes.
Sin illud minus est; pauper es omnium.

In puerum Jesum, et eius virginem matrem, carmen saeculare cantatum Calendis Ianuariis. Ode XL.

Formosum, Pueri, dicite FILIUM,
MATREM virgineam dicite Virgines:
Dignatosque sonari
Summis tollite laudibus.
Hunc laetum foliis vertice consitis:
Nam palmae virideis [Reg: virides] assimulat comas,
Fragrantemque racemis,
Et myrtha [Reg: murta] bene flebili.
Illam nexilium stemmate siderum
Orantem, et roseis tempora taeniis:
Et stillantis inunctam
Nardi divite spiritu.
Hic vobis, Pueri, Chrysolithum dabit,
Candentemque novo nomine Calculum;
Vestris illa, puellae,
Ridens annuet osculis.

In Funere Serenissimi Principis Iohannis Francisci Caroli Utriusque Bavariae ducis; Serenissimi Alberti F. Primogeniti Ode XLI.

Ibam te meritis, Carole, laudibus
Exornare: sed, heu! versa (quid ominer?)
In luctum subito dissiluit mea
Abruptis fidibus Lyra.
Vix ingressus iter, prata subiveram
Ostingae veteris: cum mihi nuntius
Fatum triste refert, et velut hostica
Aureis cuspide vulnerat.

Quos non tunc gemitus pectoris edidi?
Ergo flende, iaces? Nec Cithara queas
Admota tumulum rumpere floridum et
Surdis Manibus eripi?
Multis, ah, nimium flebilis occidis:
Nulli flebilior, Carole, quam Patri.
Is totam solita luce carentia
Frontem in lumina contrahet.
Nam quem non moveat nomen, et indoles
Tam cari capitis? Cui pudor, et fides,
Et morum facilis remperies [(perhaps: temperies)] , decus
Rari miscuerunt ducis.
Virtus ipsa fleat. Fige tamen modum
Moerori [Reg: Maerori] , Genitor: desine funebris
Iam nunc tristitiae, et pone tumentibus
Tandem litora lacrimis.
Praemissus placito Filius ordine,
Non amissus obit: nec revocabilis?
Seu luctum ingemines, seu querula Chely
Tentem Fata recludere.
Ac, si vera sequar, non redeat libens.
Felix ille diem nunc alium bibit:
Et laetus pluvias, atraque nubila
Sicco ridet ab aethere.

Ad Septemviralem Exercitum Serenissimi Ducis Bavariae. Ut D. Ignatium Lojolam Patronum militiae eliget. Ode XLII.

Quo praesalimur, Teutones auspice?
Divisa cuius nomine tessera
Praefertur in castris Tribuni?
Quis gladios acuit retusos?
Martinus armis Pannonia favet:
Se Ludovicus Francia devovet:
Iacobus Hispanis triumphum,
visus ego iaculator albo.

Terrere Mauros , annuit, o tibi,
Quicumque pugnas, addere praesides
Divos memento; nec cruenta
Sacrilegio gere bella ferro:
Sed expiatam Caelitibus manum
Committe fidens: ne Capaneus tuos
Velis adorari lacertos.
Impius haec male culta iactat
Contemptor olim numina, fulmine
Punita fixo, quod medius Poli
Excepit, incumbensque scalae
Ogygias super usque turreis [Reg: turres] .
Quod si Patronum quaeris idoneum,
Germane miles; deice Bistona
Scutis Gradivum . maior illo,
Cantabricis oriundus oris
Lojola , fausti plenior ominis
Dux eligatur. Scimus, ut edita
In arce decertarit, ipsi
In media quoque visus ira
Laudandus hosti. Sive patentibus
Conserta campis agmina rumpere:
Seu murum, inaccessasque cauteis [Reg: cautes]
Egregio superare saltu
Deliberasti: provehet insitae
Virtutis igneis; et patulas viam
Monstrabit ad portas sequenti
Ille truces animos calore,
Suique flamma pectoris imbuet:
Contraque nimbos sulphure fusileis [Reg: fusiles] ,
Ac tela persultantis Hunni.
Marmoreas dabit esse fronteis [Reg: frontes] .
At non volucri grandine saucios
Curare nescit, vulnere tardior
Et ipse quondam, Pempelone
Genua Ducis feriente saxo.
Ergo ferocem quisquis anhelitum
Thoraco presso, vel galea trahis:
Moturus in Suecos , prius Bel-
troniadem venerare supplex.

O cui recepto sidera militant,
Ensemque Orion commodat aureum:
Postquam sacramento solutus
Emeritum, tua bella ferrum
Cristasque et iras ponere laetior,
Sacrata Magnae cingula Virgini
In Monte Serrato dicasti:
Si veterem propiore vultu
Dignaris artem: da modo frangere
Superbia Finni cornua: da fugam
Cedentis ex pugna videre;
Tergaque, pulvereosque tabo
Faedare [Reg: Foedare] crineis [Reg: crines] . Sic Gedeon meis
Scribere signis: sic spolium tholo
Virtutis appendam, quod omni
Teutoniae memoretur aevo.
Consurge miles: sat precibus datum,
Intende nervos, consere dexteram,
Invade prostranteis [Reg: prostrantes] Alanos,
Et gladium cave ferre siccum.
Inlaeta vergit Cantaber omnia.
Secunda caelum praelia sospitat.
Tu rite promissum tropaeum, et
Munera cras referes ad Aram.

Ode XLIII. De spinulo suo.

Quod nec Psittacus audeat,
Nec Phoenix patrii de cineris rogo
Heres ipse sui neque
Iunonis volucer gemmeus impetret;
Audes, Delicium meum,
Me turbare canentem imperiosius,
Siren rustica, Spinule:
Ales nequitiae dulcis et ingeni
Seu furatus amygdalam
Pennis cum repeto, stridulus emicas:
Seu rostro digitum adpetis
Infusum Citharae: nec sinis ultimas

Primis iungere vocibus;
Et quandoque tuam protrahis eclogam
Seu te gurgite proluis,
Et mox unguiculis molle fricas caput,
Ut collo redeat lyra
Et plumae veteris temperies metri,
Concinno super aequore.
Quamquam pectine dum comeris, annus est.
Tantum forma negotium.
Fluctus tot subigis, rursus ut excites.
Huc, o noster, ades, nihil
Virgati metuens carceris ostium.
Non captivus enim domi.
Sed saltu teretes per radios vago
Lascivis in arudine
En florem mylii corripe femina,
Ruris innocuas dapes,
At secura necis grataque fercula.
Sic vivas avibus bonis.
Post cum non rigido candida pollice
Pennam vulserit Atropos:
(Parcae et vestra secant stamina, si vetus
Smyrnae fabula creditur)
Componam violis mollibus, et sacris
Funus Pieridum rosis,
Addam perpetuum serta virentia:
Donec Melpomene soror
Parnassi riguis collibus inferat.

Ad Julium Tamerinam. Ephebo Aulae conditionem et officia sectanti; animi demissionem commendat. Ode XLIV.

Quando sors montem tua scandit altum:
Ne tamen valleis [Reg: valles] animus relinquat,
Tutus in plano, Tamerina , vives:
Tutior imo
Qui serit iacto per imane plausu
Aeris campos, stolide laborat.

Auream messem licet ex novali
Speret Honoris:
Fallitur. Numquam levis aura semen
Tale maturat Iolio remistum
Dedecus crescet, vel egens opimae
Laudis arista.
Certius falcem iacit imperanti
Terga submissus. Metet ille pulcras
Gloriae cristas, cui nulla toto
Vertice surgit.

Ad serenissimum Principem. Albertum Sigismundum Utriusque Bavariae Ducem. Cum electus Coadiutor in Episcopatu Frisingensi renuntiaretur. Ode XLV. Laus vitae Pastoritiae.

Et ante Phryxi [Reg: Phrixi] nobilis aureum
Vellus, sorori non bene subditum,
Balantis increvit per agros
Cura gregis, numerosa censu,
Secura vitae. Nulla beatior
Pastoris aevo, nullaque tutior
Fortuna, quam Pax, serena
Pura Quies comitatur aura.
Non Martis illum classica, non fori
Terrent severis limina iurgiis.
Urbs, solitudo magna: totus
Orbis, ei nemus explicatum.
Stat in viretis Curia mitior,
Curasque pellit litibus invia.
Evincit umbrosum cubile,
Herba tenax redimitque somnum
Hic Solis arcum vitat, et imminens
Telum retundit: dum rota fervida
Declinet a fagis, et altos
Vesper equos moneat relabi.

Ipse in lacertis vel salicum iacet:
Vel lene sacrae propter aquae caput;
Nullo lacunari gravatus,
Nec subitae metuens ruinae.
Dapes intemptas fraga rubentia,
Spumansque presso lacte coagulum:
Hoc, praebet uber; ista, tellus
Sponte sua, nec avara doni.
Silvanus unum numen, et unicum,
Et exiturum cum grege candido:
Simul liquenti cana rore,
Arva madent, animosque tollunt,
Qua pinguis humor praefluit Isarae.
Heic [Reg: Hic] iam calore cedere, iam pecus
Mersare pellitum secundo
Amne iuvat, pavidaeque foetum
Praeferre matri. Clarius interim
Ventis loquuntur flantibus arbores.
Quercum salutat prona quercus,
Contiguam soror alnus alnum.
Aves amico foedere consonant.
Exercet omnis filia carminis,
Quod matre nidorum docente,
Mane novo didicere rostra.
Si vera lactant gaudia; talibus
Priscos opinio deliciis avos,
Quamquam tenerent summa rerum
Ad pecudes potuisse cogi.
Pascebat agnos alter Adamides,
Vocalis Abel [(transcriber); sic: Abei] gloria sanguinis.
Ducebat ad fonteis [Reg: fontes] , decora
Quem nimio faeies [(perhaps: facies)] Rachelis
Amore torsit. Cuique Deus sua
Semper cupido est. Ille bicornis
Gener Labani, cordis aestum
Aestibus opposuit diurnis.
Formosa merces! o quoties sibi
Desponsa flagrans, praemia, dixerit
Cum sera nondum nox subiret;
Ite domum, saturae bidentes!

Quin ipse Moses ludere fistula,
Moses avenam scindere disparem
Norat, suos pavisse felix
Et soceri Raguelis hoedos [Reg: haedos] .
Dicam et Davidem saepe sub arbuto
Distenta caprarum ubera regiis
Pressisse palmis. Ille canna
Menalium tenuare ventum
Solers [Reg: Sollers] , amoena scilicet ecloga
Fallebat horas: non ideo lupos.
Arcere segnis, tam leoni,
Quam rapidis metuendus ursis.
O ergo Magni Nominis Infulam
Sumpture, Princeps: cum tibi fertilis
Frisinga silvarum comantum, et
Irriguo pecorosa saltu,
Pastoris ingens annuerit pedum:
Alberte Sexti, pasce tuas oves:
Ne sit pudori, languenteis [Reg: languentes]
Impositas humeris tulisse:
Neu viperinum pellere vividis
Morbum scatebris. Hoc quoque Carolo-
Mannus sub exemplo perennat,
Et patriis celebratur oris.
Iilum Menalces et Corydon adhuc
Thyrsisque cantant illius inclytum [Reg: inclutum]
Florere nomen Celta vidit
Siderei foliis in Horti.
Dum stant virentis Taygeti iuga, et
Nullius Amyclae collibus invident:
Illum Palesque, Panque, et omnes
Arcadiae sonuere montes.
Sed et tuarum germina Cedrinis
Laudum Philagnes et titulos libris.
Iam notus incidet; regenti
Parthenios tibi qui sodales.
Praelusit olim forsan in Italis
Cantatus odis serta merebere
Romana: supremusque Daphnis
Purpuream dabit ire lanam.

Ad Josephum Castulum. Fastidire se, quae vulgus appetit. Ode XLVI.

Est et nescio quid viti
In rebus nitidis, et phalerae movent
Et cristae mihi taedium.
Delectant aliquos cymbala Gloriae, et
Splendens murice pagina:
Ut ne vota quidem dissimulent sua.
Gratos clam iuvat alterum
Venari titulos, et resonantia
Famae murmura tinnulae
Laudari fugiens, non renuit, cupit:
Atque hoc ni facias, furit;
Solers [Reg: Sollers] insidias, pulchraque retia
Claro tendere nomini.
Frons atrox patulis obstat honoribus.
Nec lenocinium foras
Mittit, cauta sui. Totus in intima
Mentis sede latet procus
Sunt, quos non dubiis utile cladibus,
Delatoris onus levat,
Observant alios, ut faciant nefas
Formosum pueriliter
Buccis res agitur non mediocribus,
Argutoque silentio
Gaudentem populo vendere classica, et
Caeli non humileis [Reg: humiles] minas:
Nullis dimoveas conditionibus,
Aeternum cochleam suae
Haesuram Cathedrae. Fervidus Imperi
Plureis [Reg: Plures] fascinat ambitus,
Huc fingit faciem, navigat huc cliens,
Ventorumque rogat patrem:
Ne praeter gracileis [Reg: graciles] ullus Etesias
Salso spiret in aequore.
Naxon rector, io, sic placide subit,
Clavum vertere callidus.
Portum tangit, io Fata bonae spei.

Votorum reus hinc ligat
Malum et pampineis carbasa floribus.
Ara in litore sternitur,
Mactaturque caper victima Libero,
Inter festa celeusmata [Reg: celeumata] .
Atqui non ego sic. Praefero, Castule,
quernam sedibus aureis.
Tanti sit solium, et flebile suspici?
Et claves madidae mero.
Spes ignobilium lubrica mentium?
Et post velivolos metus
Mendicata, mari stante, triennia?
Fallax cede Potentia,
Morosisque scatens Pompa negotiis.
A Curis habitem procul,
Numquam sollicitus sceptra capescere.
Subdi velle, placet.regit
Rex, Caesarque sui. Qui bene paruit,
Tanto latius imperat;
Permittitque Deo credulus omnia

Enthusiasmus. Auctor prope Cairum, conscensa primae magnitudinis Pyramide, veterem novamque Aegyptum contemplatur. Ode XLVII.

Vestro, Camoenae, vester in ardua
Tollor supinus munere culmina:
Aurasque paullatim et tenaceis [Reg: tenaces]
Scindo vias, subeunte vento.
Quis iste currus? Iamque adeo super
Praerupta totum despicio novus
Stylita regnum. Dulcis, io
Prodigii geminata crescit
Tanti voluptas. Intuor eminus
Remota longe, tamquam oculis prope
Ingesta nostris. Cuncta cerno:
Posse datur numerare vicos,

O Tyberi, cessa Pyramides tuas
Iactare Nilo Roma nihil, nisi
Collata verrucas, et arceis [Reg: arces]
Exiguas habet: inque September Erecta monteis [Reg: montes] , sic quoque vincitur.
Nil Adriani proficit, aut Titi ,
Magnique , Traianique moles.
Conde tuos pudibunda, nanos,
Quos intulisti moenibus Ilia.
Immane structis alta Gigantibus
Contemnit Aegyptus columnas:
Et trepidis caput invidendum
Immittit astris. Quem pedibus premo,
Subiecta late despicit, et procul
Auras ab humano recessu
Mons lapidum fabricatus intrat.
Hinc si sagittam iecero missilem,
Labetur intra pyramidis pedem:
Et quae cadit proiecta cono,
Non feriet tamen umbra campum.
Quocumque mentis lumina quattuor
Intenta Mundi conicio plagis;
Arcana rerum se novarum
Et veterum monumenta pandunt.
En, illud alti nominis est mare
Ab usque Erythro Rege, celebrius
A Mose factum: cum recessus
per medios sua castra duxit.
Hinc molle marmor stabat euntibus
Turmis et illinis: nec refluo prius
Suspensa miranteis [Reg: mirantes] per auras
Moenia detumere ponto;
Signum tremendae quam Thetis horrida
Virgae notasset tum vitrei freto
Labente subsedere muri:
Inque caput pharaonis uno
Mersum ruerunt fragmina gurgite.
Viri sequentes Isacidum ducem,
Equique et armati profundis
Fluctibus interiere currus,

En, illa magnae rudera Regiae:
Quam Lagus Auctor, quam Dionysius ,
Et vanus Auletes et ingens
Incoluit Ptolomaeus olim.
Hic, qua tepentes luxuriant aquae,
Et ripa stratos marginibus toros
Inducit, herbarumque molleis [Reg: molles]
Accubitus; Cleopatra quondam
Vixisse fertur. Nil opulentius
Sol huius Aula viderat aurei
Fulsere postes lata crasso
Trabs ebeni radiabat auro;
Aureum lacunar. Sparsus in atrium
Gressus achates impositos tulit:
Testudo mensas, hae smaragdum.
Tota Domus elephante secto
Candebat eheu! Non iterum fleat
Xerxes , ab alto monte volubilis
spectator aevi. Quanta nubes,
Omnigenumque hominum procella
Passim in plateis volvitur, unico
Perdenda seclo! Nunc ubi sunt opes
Tantae, renidentisque bacas
In pretium iugulata vini?
Ubi procacis sunt Ptolemaidos
Villaeque et horti? Gemiferis ubi
Laudata venis prisca Coptos ,
Et veteris facies Abydi ?
Perenne nil est, Arsinoe ferax,
Dives Syene pulcra [Reg: pulchra] Diospolis.
Bubastis alta, docta Sais.
In tumulos abiere pulvis
Chordae sonantes Memnonis et Magus
Obmutuerunt: Vos quoque Tentyra,
Iacetis in palmis sepulta.
Vix superest meminisse vestri.
Franguntur aevi dentibus omnia,
Memphis, Cairo cessit et haec ruet,
Et urbs Alexandri per orbem
Clara tuis, Philadelphe libris.

Quippe et Colossis excidium sua
Decrevit Aetas, innumerae iacent
Urbes, supinatis humatae
Turribus: antipodesque silvae
Deicta cum radice cacumina
Stravere terris. Nulla Melampodes
Pelusiotae, non caducis
Ulla fides scopulis habenda.
Haec ipsa Rupes cui prope sidera
Insisto, vana Sisyphis manu
Exstructa saxis: fracta demum
Mole sua Pharios ruina
Insternet agros. Quis furor est, levem
Odisse terram, et funeribus grave
Onus superstruxisse, peius
Ut iaceas? At enim loquenteis [Reg: loquentes]
Audire Boios et videor mihi
Videre portam mobilis Isarae.
O macte Vates in Canopo
Tot populos fluviosque latasque
Emense terras. Me subito mea
Mens ex remotis finibus ultimae
Reduxit Aegypti Monacum.
Quam celereis [Reg: celeres] habet illa pennas!

Ode XLVIII. Illusio poetica.

Quis meum supra caput urget auro
Illitus pennas? Quis Ephebus astris
Concolor, nexam mihi cumque fingit
Ferre coronam?
Ille diductis revolutus alis
Ter quater plaudit: taciteque propter
Verticem lapsus posito renidens
Stemmate fidit.
At simul vano manus ausa motu
Tendit in laurum; fugit et cachinno
Lene succusso Puer ales
Eluctatur in altum.
Quisquis, o nequam puer, inficeto

Me ioco ludis; quod habes, habeto
Munus, et serva tamen ista numquam
Serta petivi.
Non minor vates ideo canendus:
Si, quod attondent folium capellae,
Vile contemnam: nec amicta circum
Tempora gestem.