Quod seni pares iuvenis Magistro.
Paruit primos vetulae sub annos
Romulus Accae.
Horto me solitus pascere villici,
Ultra quid cupiam? plus neque Iuppiter
In cornu Libyae possidet aridae.
Tota est summa, satis. Me cichorea, me
Malvarum foliis addita mollibus,
Haud paullo satiant gratius intyba [Reg: intiba] ,
Quam lautis avibus Phasis Achaemenae .
Hic fons gramineo labitur ubere;
Et, cum viva manu tempore pocula,
Iucundo [Orig: Jucundo] residem murmure praeterit,
Hanc, sub qua recubo languidus arbore.
Commisi tepidis ipse Favoniis ,
Parvum semen agri: cuius [Orig: cujus] origine
Vitae certa meae tempora metior.
Non stellis Arabum , nec Babyloniis
Intentus numeris, computo secula.
Adiectum [Orig: Adjectum] toties frugibus indicat
Annum fida Ceres : horaque buxea
In quascumque [Orig: quascunque] notas forfice tonsilis.
Natura fruimur. Quotquot eunt dies,
Puro sole micant. Somnus agrestium
Lenis, sponte casas intrat et affluit.
Irrepit Tyriis parcior urbibus.
Pax et blanda quies rura perambulat.
Quid fit cura Dueis, nescio laetius.
Isto continui pullulat otii
Radix alma solo. Purpura vestiat
Infelix alios: me iuvet [Orig: juvet] unice,
Quamvis Sidoniis Regibus editum,
Privatis tenuem vivere censibus.
Haud ignota loquor. Pauperies mei
Regnum maius [Orig: majus] habet. Ditior omnibus
Rex est, degeneres qui posuit metus:
Qui cum possideat pauca, cupit minus,
Apponitque lucro. Non bibo Caecubum,
Nec porrecta scyphis toxica gemmeis.
Non subter niveis velleribus cubo;
Nec moestus vigilo. Terreo neminem,
A nullis pavidus. De solio tonat
Fatum. tuta salix fulminis, integram
Sedem praebet humi, nec violabilem.
Semper celsa tremunt: et capita ardua
Toto praecipitant saepius impetu:
Ut nunc summa meto colla papaverum.
Ne me, ne genitis vellite floribus,
Pellaei proceres. Hic moriar senex,
Hic vixi iuvenis [Orig: juvenis] . Linquite iugera
Gaudentem placitis findere sarculis.
Ne tibi Guelphi Lase sit pudori,
Quod seni pares iuvenis Magistro.
Paruit primos vetulae sub annos
Romulus Accae.
Paruit cani monitis Acestae
Clarus Euandro genitore Pallas :
Saeva mandantem veritus colebat
Hoplea Tydeus.
Nulla non aetas moderante cursum
Indiget freno. Socianda vis est.
Tutius navis gemino per undas
Remige currit.
Parvus, et nondum variare solers [Reg: sollers]
Iuppiter formas, timuisse matrem
Fertur, et caesa rudis ausa culpae
Pelle luisse.
Tunc soror, tantum soror esse visa,
Serta nectebat placitura fratri:
Facta, custodem simul axe movit,
Denique coniux.
Si Iovi semper vigilasset Argus :
Inter aprorum fruticeta numquam [Orig: nunquam]
Turpe peccasset, vetitus ferarum
Ducere vultus.
Rex sui iuris, prohibente nullo,
Aureus fluxit; sibi sumpsit alas,
Arsit Europen ; mediisque taurus
Mugiit undis.
Quo per aestivos puerile soleis [Reg: soles]
Luserat, vir adultus atrum
Vertit in fulmen, proprioque fecit
Fulmine digna.
Nempe festinat puer interire
Pronus in lapsum, nisi fulciatur.
Altius serpunt ederae [Reg: hederae] , marita
Ilice nixae.
Bacchus Indorum domitor, flagellis
Ante Sileni domitus; sedebat
Ad senis limen gravido Tonantis
Poplite natus.
Horridae leges! equitante Fauno,
Iussus in campos pedes ibat Euan :
Iussus urgebat remeare lentum
Patris asellum.
Donec inventis redimitus uvis,
Marcidum thyrso populante Gangem
Victor effregit. Maculis nitentem
Nebrida cinctus.
Thessalae debes tua fata rupi,
Hector everso resupine curru:
Inde vastator Priamo timendus
Venit Achilles .
Ille calcatis Asiae sepulcris
Signa fixurus, puer imperantis
Sub Capri barba ferulaque vixit:
Credite Teucri .
Lustra maiorum nemorum coegit
Et specus foetas penetrare Chiron :
Quo cubans praedam catulis leaena
Dividit antro.
Tela Centaurus docuit rotare,
Saxa moliri, superare fossas,
Stare Sperchium glaciemque contra, et
Sistere flumen.
Fessus ex silvis [Orig: sylvis] quoties redibat,
Censor inspectis rigidus sagittis,
Semifer sparsum tigridis cruore in
Colla levavit.
Sic meus nosci cupias alumne
Fortis, aiebat. Posita pharetra
Disce nunc cantus etiam, Lyraeque
Fila sonorae.
Et fuit quidam lepor, intueri
Ante ludentem cithara bicorni;
Pone motantem Satyrum sequacis
Pendula caudae.
Hic ille Morus, quo melius nihil
Titan Britanno vidit ab aethere,
Funesta cum Regem Bolena
Illicito furiasset aestu:
Audax iniquas spernere nuptias
Amore veri, propositum minis
Obvertit Henrici, tyranno
Fortior, indocilisque flecti.
Non carcer illum, non Aloysia
Dimovit uxor: nec trepidus gener.
Nec ante Patrem Margarita
Femineo lacrimosa questu.
Fertur monentem mitia Coniugem,
Sed non et isto digna viro, procul
Abs se remotam, cum feroci,
Ut fatuam, pepulisse risu.
Mox, qua fluentem se Thamesis rotat,
Ad destinatum funeribus locum,
Casto coronandus triumpho,
Per medios properavit Anglos.
Ductum secuta flente Britannia,
Non flevis [(perhaps: flevit)] unus; marmore durior,
Et certa despectante vultu
Fata tuens, hilarisque torvum,
Atqui sciebat, quid sibi regius
Tortor parasset. Non aliter tamen
Quam laureatos Sulla Fasces,
Ipse suam periit securim.
Plenus futuri quo tumulo stetit,
Postquam paventem Carnificis manum
Mercede firmasset, cruento
Colla dedit ferienda ferro.
Non, si quid iuvenem frangere Lascarum,
Et te, Cossa, decet; cui rigidus sedet
Hirta fronte December,
Nix incana tegit caput.
Illum multa sinas ludere, seu lyra,
Seu malit crotalo. Te refugit senem
Calvum flavus Apollo :
Te putrem, quia putris es.
Non dens, non oculus, non cerebrum sapit,
Infans nasus hebet, dimidio minor,
Multo mucidus imbri.
Nullo gratus acumine.
Ut rugas taceam: scrobs [Reg: scrobis] hiat unicus
In vultu. Quid habes illius, illius
Clamantis, pater Euan !
Clamantis, pater Evius ?
Frustra sollicitas, frigide, Cythium .
Odit flamma gelu: nec vetulus, bene
Vervex currere capreis.
Eheu! desine diffindere tibias.
Terres funereo Melpomenem sono:
Psallit suavis ales,
Noctem qui mediam fugat.
Arcana Mundi, numine percitus
Proferre cogor. Credite Vatibus.
Non omne Caelum rupis instar,
Aut solido riget aere fusum.
Datur natari. Nuper inivimus.
Campos aquarum; sed radiantium,
Campos liquenteis [Reg: liquentes] . totus Aether
Irrigui madet ignis imbri.
Crispata claris vidimus aequora
Ardere squamis. Vidimus aureis
Delphina luctari sub undis,
Et nitidos vomere ore rivos.
Sunt stagna Caelum mollia navibus
Sulcanda veris, vidimus alteram
Argo coruscantem, secuna
Aetherio dare vela ponto.
Castorque et ovo natus adulterae
Pollux eodem, per pelagi minas
Nixi, procellosumque lumen,
Astrigeris secuere remis.
Regno secundi caeruleo Iovis.
Vix Aula Primi distat, in aere.
Quod nos opinamur trisulcum
Fulmen, habet faciem Tridentis.
Quassata cuius spicula, fulgura;
Aestus marinos, rauca tonitrua
Vocamus ignari locorum,
Eminus impediente nube.
In ludibundo gurgite, mobilem
Fulvi per aethram solis equi movens
Se more Phocarum. priore
Parte sui Pyroisque, et Aethon,
Phlegonque tollunt altius ungulas:
Membris flagrantem posterioribus
Solvuntur in Piscem, et fluentis
Signa fugae rutilante cauda
Impressa delent. hic [Orig: heic] et Aquarius
Triton recurva lampade personat.
hic [Orig: heic] Luna Tethyis, Pleias Ino,
Erigone Galatea visa:
Martisque Siren puniceas Venus
Tranare lymphas. Nereidum choro
Hinc inde Stellarum meante,
Perspicui micuere fluctus:
Incensa splendent omnia. Luteus
Scintillat humor. Se penetrabilem
Crystallus indulgere carinis,
Et manibus liquefacta cedit.
Vero profundo cancer, et igneis
Inserpit undis: veraque flumina
Manat Olympo. testis arva
Eridanus per aprica torrens,
Dum concitati vortice luminis
In axe late vibrat et infulas
Molitur illustreis [Reg: illustres] pyropis;
Post croceum subit haustus aequor.
At nec sereni monstra maris truces
Desunt Cometae: parva quibus procul
Venire conspectis, rubentem
Sidera diffugiunt in algam.
Quamquam hos et ipsi Terrigenae pavent
Longe remoti: Larva simul polo
Illuxit, et barbata Cete
Terribilem variant figuram.
Balaena flammas non aliter secat,
Quam mullus Istrum: nam rapidum iubar
A fronte, spumosaeque lucis
Exsiliens iaculatur amnem.
Haec Hildebrando, Musa, refer meo.
Fortasse nolit, credere, candidam
Tum lactis, intritique magna
In patera, cita, panis, offam,
Bis terve gyra turine pollicis,
Sic astra, dices, in liquido natant
Permista caelo. credet ille
Protinus Alsatiae Columbo.
Si circumspicias te, Raso, non tua;
Paucis dives eris. Quae data pertinax,
Fortunae fragilis munera respuis,
A te plenius impetras.
Gaudet Diva quidem mobilis appeti,
Servilemque trahit vulgus ad ambitum:
Ut quas Caeca nuces spargit, aventibus
Turbis diripiant manus.
Sed tu pelle procul, ne tremulum velis
Incurvare genu: neu Laribus vagam
Dignatus Dominam, suppliciter pedes
Turpi stringere basio.
Sin fractis humilem cumque subiverit
Portis ipsa domum; seu trabeas ferat,
Seu caestum; pariter cedere nescius
Dic ad limina ianuae:
Quas promittis opes, iam teneo: meum est,
Quidquid sperno tui. Nil cupientibus
Et nil deesse potest ex solido bona
Mens semper sibi sufficit.
Res Amor mira est, videt, Isse, caecus
Caecus est, quamvis oculo vidente
Natus, absenteis [Reg: absentes] Amor urit absens,
Proximus exul.
Siccus in venis, madidusque vultu:
Siccus humectat, madidusque flagrat;
Fervidus tectae gelidusque flammae,
Ardet et alget.
Quando festivas quatit igne Taedas,
Lumen exstinguit: niveique floris
Praedo pallenti violas vicissim
Pingit in ore.
Non habet frontem: tamen est venustus,
Navigat terras: volat absque pennis.
Vilis ac parvus puer, heu feroceis [Reg: feroces]
Sternit Atreidas [Reg: Atridas] ,
Qui caret peilis [Reg: perhaps pilis] , metuenda vibrat
Tela; non longas iaculatur hastas:
Pectori plagis aeus [(perhaps: acus)] inferendis
Sufficit una.
Missilem linguam capit ex pharetra
Oris, et figit iecur ulcerosum
Stulta plebs arcu putat et sagittis
Grandibus uti.
Ille (sic monstrat Cytherea mater)
Non boum tendit sinuare cornu:
Sed manus iunctas utriusque Amantis
Curvat in Arcum.
Sic est: peritur non sine sumptibus.
Funesta multo Marte pericula
Quaeruntur, et curis, labore
Damna pretioque constant.
Nostris volentes usque doloribus
Favemus ipsi. Quanta sub Hectore,
Felix et inconcussa Troia
Staret adhuc, Priamique regnum,
Si noluisset crimine decipi!
Ingens Epei machina sistitur,
Mons foetus armis et latenti
Myrmidonum Dolopumque nube:
Equum Iuventus Dardana ligneum
Visura, longo protinus agmine
Divisit, emovitque portas,
Laeta malo propiore muris.
Urgente Fato, Fata quis arceat?
Praesagiebat Laocoon dolum:
Sed in cavernas, nempe, frustra
Impulerat moniturus hastam.
Iamque omnis aetas mista senum ruit.
Virumque ludentes puellae
Ingeminant puerique carmen.
Pars vincla nectunt stupea [Reg: stuppea] : pars iubas
Formidolosi plaudere roboris
Nituntur in scalis: ovanti
Pars similis, pedibusque lapsus
Et provehenteis [Reg: provehentes] subiciunt rotas:
Fatale donec constitit ardua
Lateque despexit catervas
Palladium super Urbe monstrum.
Heu! digna perdi Dardaniae domus,
Captis Ulyssem moenibus invehis!
Sic notus, o cives, dolosi
Vultus et ingenium Sinonis!
Hinc versa fumant Pergama funditus.
At si fateri non pudet, Alcime;
Insana plureis [Reg: plures] culpa tangit.
Sero Phrygessapuere [Reg: sapiere] quondam;
Nunc noster Orbis sero nimis sapit,
Aequanda stultae Patria Teucriae.
Non solus aut primus nepotes
Rex fatuos generavit Ilus.
Europa nullum non habet Ilion.
Ubique Xanthus sanguine decolor;
Ubique Germanos videbis
In fluvios Simoenta volui.
Nutrimus hosteis [Reg: hostes] in medio sinu:
Suecos fovemus. Rex Alemanniam
Vastator intravit vocatus.
Splendidius periisse, lucrum est.
Te magnum volo consulem,
Non urbis Latiae, vel Lacedaemonum
Causas noscere, sed tuas.
Te, Crinalle , tibi lynceus infere:
Dum tecti latebras sinus
Omneis [Reg: Omnes] excutias; nec sinat amplius
Thule pectoris ultimas;
Et Natura suis obvia Gadibus ,
Iussum sistere Navitam
Plus ultra vetet. Hinc ducat in otium
Purae mentis, et insulam
Clamoso populi sepositam freto.
Quid vicinus agat Ligur;
Quid Serranus aret, quid ferat ac metat;
Quot naevis facies Titi
Signetur, quoties Pantolabus bibat;
Securus bene nescias.
Prudens multa domi crimina transilit,
Lictores sine tetricos
Verrucas populi figere tristium
Ad subsellia iudicum.
Plebeis [Reg: Plebes] diem dicere moribus.
Tu noctem vigila tuam;
Indignumque puta flagitio frui.
Delator, licet utilis
Credatur vitiis tendere retia;
Semper se magis inquinat.
Sit belli ducibus proditio bona;
Numquam proditor optimus.
Odit Posteritas nunc quoque Tantalum
Illo deterius nihil,
Qui se ferre malum, non alios potest.
Per fretum Scyllae,Libycasve Syrteis [Reg: Syrtes]
Fide fallaci, fugitive, vento,
Fide, quantumvis fremat unda: sed ne
Fide puellae.
Illa non uno sinuosa tractu,
Mille natura variante fraudeis [Reg: fraudes]
Circinat retro; totidemque in orbem
Damna retorquet
Larga verborum, sed avara veri,
Emicat quovis dubitanda nictu,
Vultus ut mendax, ita quae sequuntur
Gaudia vultum.
Turget in dotem, reseransque spondet
Candido plenas animo mamillas:
Interim fallax et iniqua putri
Ubere lactat:
Urit, et flammae cinerem dolosum
Versat in venis, etiam pudica
Inicit curas: etiam modesta
Fallit amantem!
Cum ratum credis geniale pactum,
Spes tuae toto thalamo dehiscent.
Nupta vicinum propiore taeda
Saevius urit.
In sua felix sibi visa culpa
Crimen obliquat, quod amare iurat,
Odit et iuris sibi peierati
Conscia ridet.
Huius inprimis oculos caveto,
Sed magis laevum, nocet illud astrum
Plurimum menti; tacitumque fulgur
Palpebra condit,
Quidquid autumnus croceique Flora
Veris aspirat, nihil heu colori
Anguium distat, decor ille blandis
Sibilat hydris.
Supplicem formam fuge, quae capillos
Sparsa procumbit, tenero petitur
Flentis a questu, lacrimaeque pondus
Fortius addunt.
Hic labant turres, etiam virile
Pectus his tandem precibus liquefecit.
Hic suas vireis [Reg: vires] , sua novit arma
Sexus inermis
Dum tacet, clamat facies venusta:
Dum negat, poscit, dolor est disertus.
Ah! loqui frustra prohibebis ullam
Muta perorat.
Mollior cera Mulier flente;
Durior saxis eadem marinis,
Flectit aut frangit: violenta durum
Lubrica mollem.
Donec optata potiatur hora:
Donec arcanum penetret mariti;
Nec sibi parcit, nec in orbe quidquam
Linquit inausum.
Ni vetes tangi, moriere caecus.
Quot tibi crineis [Reg: crines] malesana demit;
Fila tot vitae, gemina tot annos
Forfice tondet
Feminae certum sinus est pheretrum [Reg: feretrum] ;
Funis, amplexus; tumulus cubile:
Verba sunt Lessus; glaciale letum.
Insana voluptas.
Testor expertus mala. Testis horum
Nostra Thamnitis. properate Dirae
Vindices: Samso, geme! Testis, eheu!
Dalila nostra!
Vinum Falerno nectare dulcius,
Et quale numquam protulerit Rhodos :
Assuescere crystallum subire
Lene fluens, phialaque fundi.
Velis solutum compede dolii,
Mensam Leonis visere crebrius.
Hoc Castor et Pollux amici,
Hoc avidi Lupiceius orat
Comes Melichi. tu neque nubila
Fundo minaris: nec capiti graveis [Reg: graves]
Inducis umbras: nec feroci
Bella geris metuenda thyrso.
Sed mite duci prolicis hospitem,
Quamvis paventem. Te penes et ioci,
Castaeque Musarum Camoenae,
Et teneri sine lite risus.
Te Iuno furtim; forsan et inscia
Iunone, laetus Iuppiter hauserit:
Malique Bacchus se relicto
Te bibere et suus hinc renasci.
O nata Capri sidere frigido,
Seu tu querelam, sive geris minas,
Seu ventris insanum tumultum, et
Difficilem mala testa somnum;
Quocumque servas nomine toxicum,
Numquam moveri digna bono Dei;
Averte nolenti Poetae
Promere languidius venenum.
Non ille, quamquam Gorgoneis madet
Assuetus undis, te bibet horridus.
Narratur et Bojus Menalcas
Saepe tuo doluisse aceto.
Tu triste tormentum ingenio admoves
Plerumque leni. Tu sapientium
Et pectus oblimas, et ora;
Ne retegant animum fidelem.
Te pestilentem negligit anxius
Dives: sed addis cornua pauperi;
Post te, neque iratos trementi
Regum apices, neque militum arma.
Te Messor, et quae coacta aderit Ceres,
Segnesque nodum solvere rustici,
Unctaeque producent lucernae,
Dum rediens fugat astra Phoebus.
Si quid perdideris, veto
Turpi cum gemitu dicere. Perdidi
Sed Fortuna suas aves
Noctu, nescio quo, transtulit: avolent.
Nec moestum facit [(reading uncertain: print faded)] haec fuga
Nec si divitiae mox revolaverint,
Inventis ero laetior.
Iamque ipsum abiciam cum grege perfido
Nidum degeneris spei.
Frustra est ampla domus, si capit incolam
Totum quilibet angulus.
Haec tellus, ubi sto, subicitur mihi.
Non quam nomine metior
Absens, vel digitis eminus indico.
Curarum impatiens casa
Virtutisque capax, exiguo licet
Circum limite finiat;
Dicetur stadiis maior Olympicis ,
Tarpeioque Palatino,
Quod tantum vitiis est habitabile,
Aulam regia liberam
Urbem, quaeque sibi libera mens facit;
Quaeque obnoxia carcerem
Longe nobilior vocibus his, Line,
Quam sit mollis Arabs tibi
Regnantique duplex pareat India ;
Et fulvi glaciem Tagi
Confundat rutilis Lydia fontibus.
Exuli cum se Pylades Oresti
Iungeret, caris geminandus annis;
Duxit, haec fatus, per amoeniorem
Phocidos Hortum.
Frater, o flagrans animi medulla,
Pars sacri maior meliorque Veris.
Ex meo discas utinam vireto,
Quid sit Amicus:
Fraudis expertes violae leguntur.
Candidam pectus referant ligustra:
Germinant nigrae, tamen optimae vac-
cinia famae.
Flos Amor, flos est iuvenilis horti:
Quem creat Virtus, redolet sereno
Pulcher aspectu, placidusque longum
Durat in aevum.
Ecce fons mersos penitus lapillos
Pervio veri retegit liquores.
Quidquid in fundo latet amnis imo.
Prodere garrit
Fontis in morem penetrale nuda
Neuter arcanum tacitus recondat;
Corde crystallus fluat ex aprico
Clara videri,
Cur diu celes animi dolorem?
Prome: dispersus minuetur extra.
Qui tibi luget, tibi gaudet, hic est
Verus amicus.
At tu supino crassus in otio
Curas nitentem, Nauta, cuticulam
Gravare non segnis vehendum
Ventris aqualiculum saburra
Conviviorum perpetuus fluit
Euripus et te portat in amphora
Velut phaselo; strata primum
Litora depositis legentem
Noctu culullis, mane frequentius
Rursus ciebit remigium dies,
Spumantis in vini procellas.
Et pelagus geniale Bacchi.
Non vultus idem, non eadem mihi,
Amice mens est. Ut palearibus
Distentus armenti maritos
Helvetici bovis instar aequem
Navita longi linea corporis
Et umbra nobis; qualis imaginum
Prima colorandam figura
Proicitur rudis in tabellam,
Suffecit olim: nunc quoque sufficit.
Tantum opto pulpae, quantum oculus potest
Obtusus, ad Lunae lucernam,
Auxilio vitreo tueri.
Pingueis [Reg: Pingues] tabernas par animus subit.
Et ipse pinguis. Mens bona sepibus
Vel osseis contenta vivit,
Et modicos statuit penateis [Reg: penates] .
Frugalis hospes. Quanto habitet loco,
Nil interest. Mox se speculabitur
Immensam, et aeternos in orbeis [Reg: orbes]
Non humileis [Reg: humiles] feret alta curas.
Sed tu sagina perge Sabellicum
Aequare porcum; perge capacius
Dolere, Trojanumque magnis
Sumptibus aedificare corpus.
Me, me hirta pellis, me facies iuvet
Paphnutianis horrida vallibus,
Multumque fidens; et vel ipsis,
Nil fugiant, metuenda Faunis.
Ille et secundis flavit Etesiis,
Facturus Orbi delicias dies,
Grataque tempestate florum
Vindelicos madefecit agros,
Quo te, ligustris, alba, cadentibus
Augusta, pulcra Filia Gratiae,
De Matre, Drexeli, cadentem
Sidereis bene pressit ulnis.
A fonte lucis non pueriliter
Iam tum petebas lac sapientiae;
Nutricis Astraeae liquorem.
Et niveum Pietatis uber
Suxisse certus. Diceris influens
Hausisse nectar Castalidum puer:
Lyramque et arguto Camoenas
Pollice sollicitasse nostras;
Iam tum fragrantis mella scientiae
Legisse felix. Qualis adhuc olens
Praegnantis involucra cerae.
Prata tamen genioque gratum
Aestate prima quaerit amaracum,
Rosasque flanteis [Reg: flantes] , ac Zephyri crocum;
Ut delibutas rore flavo
Stipet apis reditura cellas.
Hinc ille libris dulcis inest thymus.
Hinc tot replentis pocula, quem tuae
Favum propinavere pennae.
Virgineo bibit ore charta;
Sitimque plenis copia paginis
Extinxit Orbi. Quis potior viam
Virtutis, astrorumque plebi
Purpureas aperire valuas?
Mulcent paventem. Non soliti metus,
Formidolosae cum sonitu tubae
Aeterna profers. Ad susurros
Lene Dei trepidare prona
Mox omnis aetas subsilit et dolos
Fortunae et altae fulgura Gloriae, et
Famae tonitru, et fulmen irae,
Et pluvias pede calcat hastas;
Fatumque, casumque et retinacula
Molesta curarum, et dubias vices
Transvecta: qua late corusco
Seraphicos equitantis igneis [Reg: ignes]
Quadriga Solis fertur in aethere.
Qui sole tanto clarior altero,
Per Christiani signa tendit
Zodiaci duodena cursum;
Olim beandis nobile mentibus
Metatus aevum. Talia plurimus
Tecum volutabas in umbra,
Pacis amans, placidaeque scenae.
Hic et theatrum solus eras tuum,
Et actor et spectator, in intimo
Tui recessu. Vita purae
Instar aquae sine labe fluxit.
Os vero Delphis relligiosius,
Vultusque pallens, et Macie sacer;
Imago tam dulcis videnti
Quam gracili veneranda metro
Eheu! cinis nunc sub tumulo iaces ,
Quo Musa, stulte flebilis? Improbam
Compesce chordam; cuius impor-
Tuna necem gemis, ille dormit.
Monenda iam nunc, ut tacito pede
Iuxta sepulchrum mollirer ambules.
Senis fatigati quietum
Parce sono violare somnum.
Nil vulgare canam Regibus, in munere publico
Frons privata placet, Mensque potens ferre po???tiam [(reading uncertain: print blurred. Perhaps "potentiam)] .
Mirabor iuvenem , non avidum, non nimium sui;
Dum suadet segetes sternere falcata licentia et
Igni vena calet. Quod rubeat sanguine piscium,
Gemmis vina bibat, sub Tyria dormiat iride;
Tanti non mihi sit, scire peto, Care, quid imperet
Regnans Ascanius num reliquis omnia; nil sibi.
Ingens, Lorca, periculum
Evasisse puta te, bene nuptias
Mutantem sterili toro.
Mentem tam solidam Dii dederunt tibi.
His felix monitoribus.
Praefers taedifero pulcra Cupidini
Cerae lumina virginis.
Sic caecum per iter noctis et horrida
Ventis tristibus aequora,
Fixis sideribus sidere certior,
Errantem Venerem fugis.
Quod pridem tabula debuit aenea
Testari paries sacer:
Vitasti scopulos, ac Cyprii maris
Fescennina sonantia.
Ut nullo metuas naufragio mori;
Delectent, age coniugem ,
Appendix thalamis fixa iugalibus ,
Proles , cura, labor, metus
Et, quam sola queat reddere mors, putri
Libertas oculo; quies
Eheu! perpetuis vendita iurgiis ?
Cunae cum tibi vagient,
Et res dotis egens coeperit atteri:
Pullis grana petentibus,
Qua vellas capitis parte miser pilos?
Sin et tigridis e specu
Uxor prodierit non sine clavibus;
Malis tunc Scythicas sequi
Infelix acies, castraque Bistonum.
Aut frangi laqueo gulam.
Non est obsidio militis arctior
Moesti coniugio viri,
Optantisque fugam et brachia Daedali:
Non victoria laetior,
quam cum rupta trucis vincula feminae .
Solvunt munia comparis.
Ortus Westphalica stirpe Tigestio.
Desponsae Eumenidis satur;
Postquam Tisiphonen expulerat foras.
Victor ter recinens, io,
Quernis implicuit tempora frondibus:
Seu servasset atrocium
A flammis Senonum moenia Romuli.
Fama, quid narras? Cecidit: nec ultra
Se feret campo, fuit ille vester
Hercules Franco: fuit et triumphos
Intulit umbris.
Pone plus iusto , mulier, loquaci
Pessulum linguae; mala Fama, fastum
Pone. Quid vanis aliena verbis
Fata lacessis.
Heu pudor! semper meritos honores
Deterit vulgus: neque bella iusta
Lance metitur, Ducibusque Livor
Digna rependit.
Gloria nullo minuenda casu,
Alta sublimi manet ore Virtus:
Sola percussis labefacta nervis
Corpora sidunt.
Stare si quondam vetat incubare
Grandibus factis. Situs hic iacentem
Altius effert.
Qualis Alpino ruit icta ferro
Quercus et postquam pedibus solutis
Colla deiecit , medio fragore
Provocat Austros.
Sic Alexander Libyci Tonantis;
Sic humi Tydeus Danaum quievit,
Strage Thebana, nimioque leti
Pondere fessus.
Rebus adversis animus probatur,
Num sibi constet. Fremat hostis arma;
Vera libertas medios per ignes
Vadit et enses .
Nil moror plebem. iacet ille magnus,
Qui cadit magnus. Celebrat ruina,
Non premit fortem: titubatque pulcra
Truncus in ira.
Vulnus armatum decorat cadaver.
Comit hoc rupti sacer oris horror;
Et cicatrices, et adhuc ferocis
Rudera vultus.
Fracta labenti senio vetustas,
Saepe maiorem titulum meretur,
Quam recens murus. Monumenta prisca
Consule Romae.
Crebra famosam faciunt sepulcra.
Arduam vento quatiente molem,
Cum mare et litus Rhodii replerent
Fragmina monstri;
Solis sese recidens Colossus,
Advenis aeque iacuit stupendus:
Donec impositum grave funus avexere
Cameli.
Transiens illac aliquis viator,
Dixerit visa digiti columna:
Hic vir erectus feriebat astra,
Maior Olympo.
Quid fles, Ragusi? cur madidum fricas
Tergisque lumen? Quod trieterida
Emensus octavam, triennem
Ore tenus referas puellam?
Tantumne credis numen inutili
Subesse barbae? vilis opinio
Accendit immatura vota, ut
Pica puerperiis molesta est.
Desiste nudo quaerere pensilem
Ab ore lanam; quam manus involans
Obliquet, obliquamque tractim
Mulceat, ea decies respectat.
An non tremendum se Bromius Deum
Glaber probavit tristibus Indiis?
Glaber laboratoque vitro [(reading uncertain: print unclear)]
Laevior est Patareus Apollo.
Castas sorori Iuppiter Anxurus.
Et non pudendas elicuit faces,
Barbatus idem semper ira,
Semper adulteriis flagravit.
Imberbe molles sunt Zephyri genus.
Mystax severum degravat Africum:
Appensa labris Caurus atro
Vellera fert glaciata nimbo.
Tritonia totum paene tegunt pili:
Tamen reluctans Cymodoce fugit.
Sed Acis, et glaucus Palaemon,
Quod pueri, placuere Nymphis.
Desiderabis, dic, age, floridi
Vultus Lattonem gratior hac nive
Luces et ostro: qualis ibat
Non tibi Parthenopaeus impar.
Hirsuta buccae Sympulus, ah! fine,
Faunique iacent et Satyrum chorus:
Vel si quis alter fronte portat
Grandem oculi Polyphemus orbem.
Quaenam illa tandem gloria depilis
Edmunde, memento ferte, quod omnium
Foetens [(reading uncertain: print faded)] capellarum maritus
Gestat, in opprobrium virorum,
Peculiari [(reading uncertain: print faded)] non sine nomine?
Aruncus omnis causa Tragoediae.
Nec rex Ahenobarbus Hircum
Setigero [Reg: Saetigero] superabit ore.
Sin dira saevae rixa cupidinis
Prurire pergit; spes patitur moras:
Substringe saltem triste curis
Pectus, et in meliora differ.
Nondum videmus secula Nestoris.
Adhuc in ipso limine vivitur;
Adhuc in ipsa messis herba
Lactis eget, tenerique roris.
Perrumpet olim flos virideis [Reg: virides] genas:
Quae nunc pruinas atque hiemem timet,
Pleno superfundetur agro
Flava seges, iuvenilis aestas.
Non parva tantum se fruticatio
Trudet; sed ingens silva, frequentibus
Fortasse ramis sparget umbram,
Inferius resonante luco.
Numquam antevertit planta diem. Suas
Dodona sensim surrigit ilices:
Immissa paulatim tenacem
Mordet humum solidanda radix.
Et Barbarossis tempora destinat
Natura rerum fortiter interim
Implume prorita labellum,
Mite ferox, digitisque mulge.
Immane quantus mox caper effluet.
Tondenda crebrae cura novaculae
Undabit: audacique vultu
Tota soror, genetrixque cedent.
Ibis sonantis magna Panaetii
Aequare fetas, ibis, et aemulum
Canae Vetustatis saligna
Porticus excipiet Cleanthen.
Iuvate Musae, quod video repens
Monstrum, anne ludor? Quam mea fertilis
Testudo! Si barbas vel incantare potest;
Vel inertior eis.
Promique tardas elicere ex scrobe.
Flores, Ragusi: iam fatui micant
Ignes pilorum; bella iam lanugo tepet,
Faciemque fuscat.
Si quando mihi lubricus
Inter verba, iocus melle madentia,
Aut falsus lepor excidit;
Vae, quam terribilem simus agis caprum!
Quam morosus obambulas!
Flavent ictericis ora coloribus;
Frons nimbosa fugit retro,
Et sparsum maculis sanguineis iubar
Lugubres oculi rotant.
Sin pergam tribulos inserere, et piper,
Toto corpore subsilis,
Tabentique natas moestus in ulcere: et,
Belli signa domestici,
Limaces calidis naribus excoquis.
Atqui non ego te, Pepo,
Admorsu tigridis frangere persequor.
Cur nasi cinis igneus
Transfumat tacitis suspicionibus?
Non, me si satis audias.
Crispari renues. Prostituis virum
Imbelli querimonia,
Sacrasmos clypeo pectoris excipe.
Verbo nil levius volat.
Cursu, ni retrahas, praeterit alite:
Iactatumque per aera,
Ventorum patriam cum Borea subit.
Quid vero prodest aureus in suis
Humi cubantis naribus annulus?
Utamur, utamur, Trebati,
Mente data; Superumque munus.
Non foeda strati membra sub ilice, et
Glandeis [Reg: Glandes] avari frangere Chaonum;
Nec in volutabro vomentis
Illecebras, olidaeque Circes,
Exerceamus. vescimur aethere,
Et hospitalem particulam Dei
Habemus, immensi capacem.
Illius, unde fuit sub ortum
Defecta, gyros et iubar , illius
Quaeramus orbeis [Reg: orbes] . mira Potentiae
Figura Mens in se reflexae,
Praepetibus super astra pennis,
Non poenitendo nititur impetu:
Et circumactum Numinis alveum
Micante natura capessit,
Sidereos imitata tractus.
Mens curiosas lucis imagines
Venatur extra: quasque capit, sinu
Complexa lustratque, et quieto
Interius subigit sereno.
Hinc et colores, atque carentia
Colore novit. Novit et hoc suum
Novisse: et istud Nosse, rursus
Circuit, ac meminisse gaudet.
Curvum reductae spira scientiae
A fronte lumen spargit, et alterum
Fulgoris expandit theatrum
Terga tuens, graditurque retro.
Panthera qualis, cum catulos eques
Abegit antro, se rotat obviam
Vestigio praedonis et ve-
stigia Per sua scit reverti.
Hic ille magni Cecropidum Sophi
Platonis ambit Circulus omnia;
Sagacis exporrecta Iani.
Mensque biceps, Animusque biformis;
Incerta certis, atraque candidis
Conferre solers [Reg: sollers] ; Praeteriti memor.
Euntis actor, et Futurum
Praeripuisse dolosus Aevum.
Non, quod Mnesthea, et Antheum,
Sergestumque, Lycumque, et validum [(reading uncertain: print blurred)] Gyan.
Et Sarpedona Dardanum,
Atque Anchisiaden ingeminet Maro:
Butenque, Bytiam, et Capyn,
Immanique trucem corpore Pandarum;
Culmen Phocidos occupat:
Sed quod semideos, captaque Pergama
Aequarit parili tuba;
Non quae quisque canat, Masi,
Sed quo bella modo ducat ad exitum,
Refert. Sesquipedalia
Et nostro resonant nomina classico.
Quantis litoribus fremunt
Audax Hypsiboas et Calaminthius!
Vallum Pelobates luto
Munitus subitis obicit hostibus.
Vastum Limnocharis lacum.
Tristem ne metuant castra famem, meus
In spicas Cereris ruens,
Toti Sitologus providet agmini.
Si nox insidias struit,
Monstrabit tacitas Troglodytes vias
Subvertenda cuniculis,
Obstant sollicito moenia militi?
Monteis [Reg: Montes] Tyroglyphus cavat,
Metas Helvetiae rumpere fervidus.
Quid prosint celeres doli,
Cui furtum noceat, quod spolium iuvet ;
Discas ex Meridarpage:
Quo dux nobilior nec Steneleus [(perhaps: Sthenelus)] fuit.
A parvis animantibus
Magna exempla capi posse, Davidides
Olim de specula monet.
Hinc formica pigros ducit ad horreum.
Terrarum dominos, apum
Rex regnare docet. Civibus imperat
Nullo saevus aculeo.
Ipsis tuta movet signa Quiritibus:
Et Cannense piaculum
Dissensu gemini Consulis editum,
Varronis rapidi memor,
Uno se duce, se Consule, corrigit.
Numquam tenuia spreveris.
Num barris minor est Musca Philostrati?
Cygno, Vergilii culex.
Multum debet adhuc Lesbia passeri?
Quaedam Noctua fert diem:
Nonnulli favet et Pallas Araneae.
At tu Phoebe pater, pater
Quo tandem rapies? Desine vilium
Bellorum stimulos, tui
Vatis magnanimo subdere pectori.
Da, si quid placeo, Phryges
Dignos his animis, aut Agamemnona.
Ergo revolves vasta volumina
Iustitiani? Sed placitam Themin
Ducturus uxorem, cavebis,
Ne pluvio violetur auro.
Maiore cura, quam Danaen pater,
Include Sponsam turribus, intimo
Nummatus illam quisque claustro
Forsitan eliciet colonus.
Quicumque castum Ius violaverit
Lenocinantis fraude pecuniae,
Legum est adulter. Non et auri
Esse velis, Armanda magnes;
Ut te decebat, dum cecinit tuba,
Traxisse ferrum. Propositi tenax,
Vrgebis indagare Punctum,
Quod reperit celebratus Ivo.
Non in crumena Caesarei latent
Arcana Iuris Dignius Utili
Praesens Honestum, mentis arcem,
Non loculos habitat rapaceis [Reg: rapaces] .
Urunt videntem dona potentius;
Obiecta primis nutibus amove.
Si miles in campo fuisti,
Iustitiae gladio probabis.
Ut aere totum rus spolies, time
In longa litem ducere secula :
Malumque quod Praetore coram
Una dies poterat levare,
Exasperandum tradere mensibus.
Festina mulcet gratia. Si dolo
Longas in ambages reductus,
Mille fluas refluasque technis;
Nec Zasii, nec scrinia Bartholi
Reum iuvabunt: quaeque tumentibus
Buccis. Ad horrorem citabis
Sacra tui monumenta Baldi.
Amat forenseis [Reg: forenses] his Podalyrios:
Qui, cum laborat Vena calumniis,
Sermone pertentant, ut aegrum
Ausoniis medicentur herbis:
Vidi eloquentem saepe Machaona,
Prodesse causis iam capularibus:
Phthisinque, ieiunique febrim et
Pauperiem pepulisse Codri.
Euan! quam feror in specum!
Audivit mea vota Aonidum Deus,
Audivit: feror in specum
Plenam fatidicis fluctibus. Euoe!
Toto nemine turgidus
Incumbente tremo. Quod patior, novum est,
Iucundusque dolor. iuvat
Insanire, iuvat cum Furiis novem,
Et Musis tribus, Euoe.
Latonae soboles me mihi surpuit;
Immensum tamen in chaos
Rapto, Fata Pater praescius indidit,
I pubes Alemannia,
I felix aciem sternere Balthicam,
Eheu, tarda venis, subit
Collectis potior Suecia [(reading uncertain: print faded)] viribus.
Quis Lunae residis procus,
Turcas Odrysiis finibus evocat?
Hostis tendit in Austriam.
Cursum belligeri sistite Pannones,
Vastantur Babylonii:
Thraces Susa premunt. Cur refluit Tagus,
Aurum trudere debilis?
Spumosos agitat Sequana vortices,
Torrens ire superbior.
Et permista tubis arma minax vomit.
Iam Rheni trepidant aquae.
Victum, ni properes, Dux cave Saxonem.
Martis vertitur alea.
Tu captus traheris visere Franciam.
Atque famosa quis Italus
Villae praevehitur septa Theoniae!
Forti res geritur manu:
Vindex Caesarei strenuus agminis,
Mactatas super hostias,
Infecit gladios sanguine Gallico,
Trunci cum iugulis cadunt:
Sectis sparsa iacent Lilia crinibus,
Messis densa cadaverum.
Donkerckana natat Classis in aequore,
Hollandosque fugat, fugat.
At non Cattigenae prociduum mari
Submisere genu, neque
Despondent animos. damna Britannico
Compensant sua litore.
Vos Tartessiaci currite remiges,
Dum clemens favet Aeolus.
Sed cur negligitur flebilis Alsata?
Qui salvum cupis imperi
Immotumque caput; protege patria
Urbem in rupe sitam, fames
Expugnat, sed et o quam tristibus Anglia
Moerens fluctibus innatas!
Quo te corripiet Scotia turbine!
Belli, credite Teutones,
Nullus finis adhuc, nam Catalaunia
Nullo notari crimine, nil sibi
Conferre, Diis est ante diem frui;
Potare totis plena ripis
Gaudia, non modica phaselo,
Illum Syene torrida frigidis
Obnubit umbris, et Meroe tegit
Luco; migraturumque vernus
Trans Scythiam comitatur aer.
Frons laeta semper, puraque nubium
Gratique risus, et decor, et sales
Docto verecundi Falerno,
Et facili Lyra tracta nervo,
Suadent amicum dicere Cynthium
Seu fracta caeli porta tonent super
Cervice, seu subsidat Orbis;
Stat tamen in media ruina.
Mandante Sulla qui subit innocens
Curvi volantes aequoris insulas,
Mutabit Aegaeum Lucrino,
Iam patriae melioris hospes.
De pane furvo scinditur attagen.
Manant lutosis vina paludibus.
Civis sui sorbebit exul
Socraticas hilaris cicutas.
Sexagesima iam Ceres
Maturum capulo vidit et Aeaeo.
Autumnus toties novus.
Isidore, tuam fluxit in amphoram
Nondum pulsa tamen sitis:
Plus aetatis adhuc, plus cupis aeris.
Nec vitae satiat quies,
Optantem vapido de senii cado,
Heu, faecem bibere ultimam!
Centum annis inhies, ut doleas diu
Quae te intemperies agit?
Ceritus [Reg: Cerritus] manifestum helleborum [Reg: elleborum] funeris
Et fastidia praeparas?
Tanto supplicium longius extrahis.
Iam felicior aurea
Aetas terga dedit, quae super, hispidam
Tormentis faciem gerit.
Restagnant oculi turpe manus tremunt
Nasus Vergiliis madet:
Et, quam dissecuit ruga, binominis
Totum frons caput occupat.
Restat Febris adhuc continuae gelu, et
Talpis addita surditas.
Post grando, pluviae, nix, tonitru, vapor,
Et quidquid miserabilis
Limoso veniens e stomachi lacu
Tempestas coquit imbrium
Eheu, quae cerebri fulmina senties.
Mater venustas plena ferociae,
Crinita flavi verticis annulis;
Suas hortatura doteis [Reg: dotes] ,
Quam fragili male fidit aevo.
Dum floret, omneis [Reg: omnes] despicit altior
Quocumque morbo seque licentius
Procatur, et vivo renidens
In speculo sibi nubit ipsi.
Sed stulta formae copia mutuae,
Quid praeter umbras gignere mutuas
Posset, quid Iphis ex Ianthe
Nupta sua generavit olim
Utcumque soli, Paulle, tibi places;
Amas amantem, non tamen alterum:
Errore quam grato iuventae ,
Tam sterili, vacuoque laudis.
Proli creandae sint duo coniuges,
Sexum requirit mas sibi disparem.
Ne pulcer eunuchus vocere;
Sideream paritura Famam
Ducenda Virtus huic thalamo tuos
Committe vultus huius in aureis [Reg: aures]
Optanda nascetur lacertis
Gloria et indubiam secutus
Honor sororem. Tunc adeo meo
Dicere versu nobilis: et canam
Fuisse tanti, non fuisse
Degenerem, facieque turpem.
Virtutis expers Forma quid impetras
Qua spe superbit, post breve lilium
Perire, vel languere iussa ,
Triste gravis spolium senectae.
Haec bruma vernas, haec subigit rosas.
Ledaea certe Tyndaris angitur,
Et moeret intricata rugis;
Bisque rapi potuisse secum
Miratur, eheu! multa putans anus.
Famosa quondam, dum steterant genae,
Et flamma venalis Corinthi.
Ingemuit nive sparsa Lais.
Oscines sectos, Thamesine, laudas,
Colla torquatos, oleo nitenteis [Reg: nitentes]
Guttur ac vocem; numerosque stricta
Concipis aure
Utque te credam minus imperitum
Iudicem, iuras nihil evitatis
Dulcius cygnis, etiam Caystri
Reddere ripas.
Non ego mollis cathedrae patronus.
Viva naturae placet, et virilis
Vox mihi non quae Phrygis usta ferro,
Fractaque tinnit,
Illa, seu nostras imitata chordas
Seu tuam, solers [Reg: sollers] Philomela Musam,
Implicet questus, et amoena flens
Suspira libret;
Praefero verae gemitum columbae.
Oris imberbes citharas, et emptum
Carmen argento teneri Spadonis
Mollius modi.
Tu plaudis tibi, Virnia,
Arcano taciti pectoris in sinu:
Introrsumque reconderis,
Et gaudes habitare in cochleae modum.
Sermo, quem timide iacis ,
Secretum redolet triste cuniculi,
Talparumque cubilia.
Fors dici cupies alter Orangius,
Stradae portio nobilis,
Namque illum penitus sepositam ferunt
Mentem, telaque consilii
Celavisse decem cratibus abdita.
Vasto navis in aequore
Persulcantis aquas, et volucrum via,
Reptatumque iugis iter
Deprendi poterat certius anguium
Nili et Nassauii caput,
Eiusdem populis impenetrabile,
Credebatur originis.
Haerebant latebris verba tegentibus;
Et, ceu Phidiaca manu
Cordi insculpta forent, praeter ORANGIUM
Nemo gutture moverat.
Virtus haec nimia est, et vitium prope.
Malis in medio situs
Dispensare tuum, CANE
, silentium:
Ut nunquam muliebriter
Pertuso liquidus currere dolio;
Sic nec pectoris aenei
Custodire tenax omnia moenibus.
Nullam Mens bona ianuam,
Nullum limen habet, publica regibus
spectari metuat nihil:
Audax in medio stare satellitum.
Bacchusprobetur vitreus inspici:
Non tu, FERONI, provida nobili
Natura non frustra negavit
Perspicuas Animo fenestras,
Velanda quaedam nube silentii,
Intra Senatum, putria, fervido
Secura sunt sub dente verba
Lubrica, destituunt loquenteis [Reg: loquentes] ,
Miscere sermonem, est popularia
Miscere telis praelia tinnulis.
Periculosum crede saevi
Alloquium genus esse belli.
Ne garrientem spicula saucient,
Canat subinde et lingua receptui.
Fors mille fraudeis [Reg: fraudes] in reductis
Hannibal insidiis locavit.
Sit praeses oris Sigalion tui.
Cavebis illud dicere: sub Rosa.
Quod ipse nequiquam silebas,
Scilicet id taciturus alter!
Non et quibusvis auribus Arcadum,
Secreta pandes taedia pectoris
Clausi sepulcrum, vincit omnes
Turis opes, violaeque odorem:
Humata sub quo probra, calumniae,
Iniuriaeque, et dedecus ultimum,
Iraeque, vindictaeque foetent
Funera, et invidiae cadaver.
Hunc senem dices, Arisi, beatum:
Cava non cuius numeratur aetas,
Sed velut conchae lapis aestimatur,
Rarus Iaspis.
Integras parvus lapis iste rupes,
Plurimas unus, pretiosa vincit
Gemma, nam dotes breviore gyro
Contrahit omnes.
Sic dies vitae sapientis una,
Mille stultorum superabit annos:
Sic anum prudens fatuam puella [(reading uncertain: print faded)] ,
Uva labruscam,
Esse multorum est, et habere corpus:
Vivere ad paucos venit huius usum,
Sola mens caeco scelerum tumultu
Libera praestat.
Iephten daturo spiritus incidit,
Urgere scenam flebilibus modis.
Brunnere ; qualem nostra suadens
Tempora, deteriora priscis.
Olim in theatrum sex modios salis
Terentiani sparsimus; et molam
versare cum Plauto coacti,
Movimus in podio cachinnos.
Spleni litatum iam satis. ilia
Laboret alter rumpere Comicus
Major Tragoedum cura, major
Ordo movet. iuvat esse tristem,
Insana (nam quid dissimulo) iuvant
Lamenta, totum Corduba me suo
Pervasit Annaeo : nec Umber
Iam placet, aut Thymele faceta
Non est voluptas nulla, dolentium
Audire questus huc, Puer, ocyus [Reg: ocius]
Affer cothurnum, deme soccos,
Funde merum, speculumque Othonis
Maius corusca: quod varias mihi
Antiquitatis vibret imagines;
Rerumque et aspectus locorum
Luminis obiciat repulsu.
Hic Maspha circum palmiferum caput
Inter comatas erigat arbores:
Hic molle vitrum trudat Arnon,
Mox fluvius lacrymis [Reg: lacrimis] rigandus.
Proh quantus irae turget, et in minas
Despumat Ammon ! praelia matribus
Ploranda funestat rapinis.
Tunc pavidis, meus ille Iephte,
Quaeretur exsul vicibus in Ducem,
Quamvis rogatus tardior annuat.
Pugnatur. insignem triumphum
Isaciae meruere dextrae.
Bene ominato sternitur impetu
Calcatus hostis,Quam dubios natas
Victor per eventus! honesto
Profuerat tibi Marte vinci.
Ah! in reversi, Filia, Filia,
Fatale patris laberis obvia
Fatale Votum! cur repente
Castra fremunt ululata luctu?
Vertuntur hastae: nulla sonat tuba?
Stat muta belli gloria, laureae
Feralis inserpsit cupressus.
Dira tibi stimulos cupido
Foras iturae, IEPHTIAS, addidit,
O nuptiales interea domi,
Futura nevisses in auro,
O utinam tibi, Sponsa, vestes!
I Virgo frustra nubilis. i dolor
Parentis orbi: cumque Sodalibus
Erra per Hermonis virentem,
Exsequias praeitura, lucum.
Cum bis in orbem Luna recreverit:
Redux ad aram victima, patrium.
Ensem cruentabis, sed istud
Lege rata peragetur intus:
Ne Syrma risus flebile polluat
Error nocenti tristitiam joco.
Flaccus lucernas, et dolosa
Sanguinei simulacra colli,
Fictosque gestus, et caput illitum
Odisse fertur, rustica displicet
Imago pompae; sumptuosa
Pauperis ingenii suppellex [Reg: supellex] .
Crudelis intus te feriet Pater
Crudelis autem? quin potius Deo
Instinctus auctore, et iubenti
Grande reus soluisse Votum.
Ingens in aevum, Filia, mitteris.
Tu nascituro, nobilis Hostia,
Dicere praelusisse CHRISTO ;
Sorte tui pretiosa Fati.
Haec acta coram qui referant, erunt
At non puellis serta ferentibus
Prodire morosus negarim.
Dulce decus cumulare vadant
Florum coronis pars iaciant crocum:
Pars e quasillis expediant rosas
Ploratur, aeternamque famae
Materiem parit ipse Lessus
Heu! nulla linquis pignora, Iephitias.
Praerepta caelebs! Heu sterilis cadis,
Omneis [Reg: Omnes] Caladinis per annos
Virginibus lacrimanda
Virgo.
Sed iam decoro cerno madentium
Submissa fletu lumina deici :
Moerore [Reg: Maerore] Spectator liquescit
Multa putans, animosque miscet.
Soror Galeni vivida Sanitas
Tibi dicati corporis, huc ades:
Huc Gratiarum quarta, Divis
Iuncta tribus, Macies, sonoros
Molire passus. Ostia pandimus
Dilecta priscis vatibus, ac Deo
Spirante, facundoque plena.
Flecte, meum subitura limen,
Huc flecte currus, Nil vetitum tuis
Videbis usquam legibus omnia
Ex arte respondent Magistrae,
Molle nihil, tenerumve tactu:
Non nidor ex abdomine, non adeps
Cubilis ullo fumat in angulo.
Consurgit ex tophis [Reg: tofis] ab imo,
Inque cavum sinuatur arcum
Ingressus antri, caetera pumice
Ornantur albo cardinibus crepat
Abiegna mortis porta: passim
Calus [Reg: Talos or Talus] iacet; solidum saxum et
Pulvinar ingens. Querna, vel ossea,
Vel nulla sedes. Ipse ego corneus,
Et paene tralucens, futuri
Anticipo cinerem sepulcri.
Praelargus umbrae. Non ego nescio,
A te probari tale palatium.
Invise iam carmen subactis
Disposui geniale chordis.
Ne terrearis turbine cimicum,
In me ruentum lege ferociae.
Mordere si possunt, acutos
Et potuerunt hebetare denteis [Reg: dentes] .
Intra: quid haeres? Tu Polyhymnia,
Tu dulcis olim Terpsichore mihi:
Nunc maior ipsamet Minerva, et
Delicium gracilis Poetae.
Paulle, ne fallas animi dolorem:
Vince si totum caput irruenti
Offeras, nec te maculosa signet
lacrima vinces.
Fallitur tantum gemitu paternus
Moeror [Reg: Maeror] incluso, minuique fingit:
Interim pelli negat, et medullas
Obsidet imas.
Mater, amisso velut orba foetu
Tigris obstanteis [Reg: obstantes] furit ire contra,
Mater iratis metuenda funus
Imputet astris:
Dumque ploranteis [Reg: plorantes] oculos resolvit,
Ac supra ripas sinit evagari;
Vana leniri putet, et tepentem
Cedere luctum.
Tu pater, tu vir, meliorque coniux,
Nec nihil nostris madefactus undis,
Maius in mortem, subitosque casus
Robur habeto.
Si vel abiectum genus, atque sexu
Molle solarer, vel ineruditum;
Tecta plebeio quoque mitigarem
Vulnera panno.
Diluit fletus mala, non trucidat.
Strenuis quondam generosa cincte
Corda praeceptis, age, Paulle, toto
Mergere Fato.
Umbra ne turbet reditura somnum,
Incuba Stoae, placidum dormi.
Qualis Alcides latus audet
Acclinare leoni.
Haec vigil tecum: quid enim mearum,
Caelites, rerum stomachatus umquam
Subtraho vobis? Patet omnis arca:
Insuper ipse.
Vestra sunt, quae nunc mea dico, vestra:
Venit a vobis soboles, et uxor.
Dos, opes, fundi, focus, ara, vestrum
Omnia munus
Utimur, sed si data, qui dederunt.
Unico reddi voluere nutu;
Antequam cogat rigidus satelles,
Reddimus ultro
Lex diem cunctis statuit supremum.
Ergo mortalem genitum sciebam.
Ergo proles mea non fefellit,
Fida parenti,
Quo sub occasum fluet omnis aetas,
More torrentis rapidi praeivit.
Per tuos Maneis [Reg: Manes] tumulumque, Fili,
Sponte sequemur.
Qui mori non vult moriente mundo,
Stultus, aut vitae nimis est avarus.
Hanc, Deus, testem tibi me resigno
Nudus ad Aram
Tolle, vel dona: refer, aut omitte:
Qui nihil contra meditetur, adsum.
Damna seu iustum pariter capaci
Annue lucrum:
Lancis in parteis [Reg: partes] utriusque vergo.
Vis, ut heredem generis relinquam?
Opto, si mavis, cariturus omni, et
Fortiter orbus.
Talis audiri solitus, Riverna,
Fata terrebis, dolor involucrum
Rumpet, et tristes inimica vertent
Agmina curae.
Ipsa, quantumvis levis, erubescet
Torva Fortunae facies sinistrae:
Teque migrabit quatiens relictae
Limina portae
Meine contemptam! genuitne Leti
Pressus aerumnis, oculumve flexit
Cedo, quid surdis Sipylum flagellis
Verbero saxum.
Horatianam da Citharam, Puer,
Unco refixam parietis, alteram
Vocalis argenti: nec illam,
Munus arundineum Menalcae.
Relinque buxum, quam propior modo,
Boeote, tangis, diripe postibus.
Nescis tot exploratus anuis [(perhaps: annis)]
Quas lacrimans , animique moestus
Amnem Camoena! Tum foribus quoque
Clausis memento ducere pessulum.
Nolis apertum, me gemente
Tristia, vestibulum patere.
Lessum dolori molior. Urbs nisi
Custodiatur praesidio Dei;
Vallumque, turritaeque frustra
Excubiae statuentur urbis.
Ergo Brisacum, Teutonici Iovis
Tarpeia Rupes, decidit in manus
Brenni! Puer, quis fila solvit,
Et numeros male feriato
Turbavit ungui? nil sibi consonat
Fideis [Reg: Fides] reducat natus ad Aufidum.
Me taedet insani laboris,
Fer Cyathum et Citharam repone.
Audemus armis quaerere perdita?
Non ille certe, qui prope dolium,
Spumantis ad fumum lagenae,
Et patriam sedet unctus offam:
Haud admovendus, dum sibi canthari
Pernaeque constant; et Cereris vitrum
Insigne nodis, et capacis
Struma scyphi nova vina fundit.
Haec bella passim cerno madentibus
Pugnata mensis. Bella sed, heu! nimis
Pudenda, nec multum Gothunno,
Aut Geticis nocitura Verpis.
Ni verioris militiae seges
In tela crescat: qualia novimus
Vibrasse Marsos, et valentem
Sistere Pulidamanta currus:
Aut quanta Noster torserat a Nigro
Qui Monte nomen fulmineum tulit
Priscique Schweppermannus
Aevi
Bis gemino satiandus ovo.
Heu! surge tandem, peior avis nepos
Vides, ut Istrum barbarus inquinet;
Ut cuncta subvertant Alani:
Et solidi nihil ensis audes!
Insurge in hastas. Non acipenserem [Reg: acupenserem] ,
Mappisque fusos hostis apros, neque
Crateras, imbellemque thyrsum,
Aut vitrei timet arma Martis.
Surge, Romani Iovis et trisulci
Fulminis custos, aviumque Caesar:
Praeliaturas acies minatur
Ala rebellis
Vulturi Sueco sociant frequentes
Signa bubones, acuuntque rostra.
Totus hostili legione circum
Texitur aether.
Stringe iam notos, neque differ ungueis [Reg: ungues] ,
Arma concussa sonuere nube.
Sistit in caelo veterem tibi
Pharsalia campum.
Pelle Finlandos, age, pelle corvos.
Ora Stimphali vacuetur Hunnis:
Milviis ningat, lacerisque Lappis
Fluctuet aer,
Victor optantem redeas Viennam.
Alitum sacra comitante turma.
Impleat Mavors spoliis volantum
Castra Quiritum.
Exempla verbis praefero scindite,
Obscura somni scindite nubila,
Umbrae triumphales, et armis
Elysiam reserate noctem.
Desueta pridem pectora Teutonum,
Formidolosos tundere Bistonas
Exsuscitaturi, sepulcris
(Si Superi statuere) vestris
Prodite Manes.rumpite vincula
Fatique leges tu prior omnium,
Regnator Epiri, Molossis,
Et Macetum celebrate Genti.
Qualis ruebas in Geticos canes!
Minore velox semifer impetu,
E monte decurrens paventeis [Reg: paventes]
Labdacidas agitavit orno.
Hic ille bellis clarus Achaicis
Est Castriotus Si cuius acinacem
Contempiit [(perhaps: Contempsit)] hostis: sed tremendam
Saepe manum, validique sensit
Pondus lacerti cum medios fremens
Globos secando, Dux equitem simul
Equumque, confertos in unum,
Dividere penetrante summa
Et ima ferto sestior, et unico
Infessus ictu sordida quadrupes
Cruore porrecti per arva,
Continuum subiere letum.
Suismet idem moenia moenibus,
Portisque portas fregit aheneas:
Et saxa praemunita saxis
Obruit, Aemoniasque [Reg: Haemoniasque] late
Vastavit urbeis [Reg: urbes] . At patrios Lares
Quantus tueri! Thrax acie ferox
Aequante flaventeis [Reg: flaventes] arenas,
Quot Libycis iacuere campis;
Parvam (pudendum> non numerabilis
Croiam premebat, iam laceris famem
Muris, et obsesso pavorem
Intulerat mala Fama civi.
Accessit astus, frausque periculum
Motura donis, illecebrae volant
Ad summa vallorum et doloso
Ingenium leve ludit auro.
Sed expeditus cuncta Georgius
Perrupit armis, arma ferocior
Deliberata morte, miles,
Arma para; ferme, miles arma.
Praecedo vel sic. Haec ubi gloriae
Severus emptor; vendere laudibus
Vitam paratus pandit Arcem;
Perque Getas, piceamque nubem,
Et faeta [Reg: feta] caeco Marte tonitura,
Fusumque aheno sulphur, et ignei
Torrentis horrendos fragores
Relliquiis comiatus exit,
Damno minantum. Sic Libycus Leo,
Quem dormientem saltibus aviis
Clausere pastorum catervae;
Prima fames ubi suscitavit,
Miratur, et quamquam undique ferreas
Sepes tuetur, turbidus emicat:
Viaque facta frangit Afri
Oppositas pugnax disicit obices
In portuosae se super agmina
Effudit in morem procellae:
Quae decimo revoluta fluctu,
Immugit astris, fertur ad ultimum
Urgente tristeis [Reg: tristes] milite ferias,
Demens Amurathes superbum
Dentibus instrepuisse, coram
Bassis, ab ira collacrimantibus :
Fissique labris, et digitis sibi
Cessisse praemorsis; dolore
Inque fugam rabiemque verso,
Tantum supremis icta periculis
Virtus, honestum dum petit exitum,
Pulcerque desperantis ardor
Cordis habet, stimulique acuti.
Unam duello fortior altera
Necessitatem saepe necessitas
Absorbet: et probrum timenti,
Difficile est metuisse Letum.
At non marinis Austriacum tubis
Late sonandum terruerant Getae;
Quamvis aduncis plena rostris
Silva, sagittiferumque pontus
Vectaret hostem. Christiadum phalanx,
Io triumphe, sparsit Echinadas
Tabo Gelonorum: caduca
Sanguineus rotat arma vortex.
Circumsonanteis [Reg: Circumsonantes] vix maris alea
Tentata naveis [Reg: naves] miscuit, ac viros:
Cum barbarorum vis repressa,
Et domiti cecidere fastus.
Accensa virtus nec numerum timet.
Multo tremendus remige Concanus
Fugatur a paucis, et horret
Aequorea fluitare valle.
Quis, Luna fractis livida cornibus,
Sub nube moesta tunc animus fuit,
Classem pharetratam videnti,
Ad gelidum properare stagnum
Tetri Charontis: iamque aliis regi
Velis, et aura non simili! Senex
Instat, per obscuramque Lethen
Frustra vehit reditura numquam.
Ac si veneno Thessaliae nurus
Te polluissent; diceris indigna
Peluis canorum tinnientis,
Funereo rubuisse rhombo.
Cum molle Nereus interea fretum
Enaviganti sterneret Austrio:
Summoque donatum Tridente
Obvius exciperet quadriga.
Hoc Baetis, hoc et masculus Adria
Tybrisque novit: qui viridi sedens
Tapete riparum, hinc Iberos,
Hinc venetum cecinit Leonem.
Tunc Roma septem subsiliens iugis,
Pictusque rubris membra coralliis
Triton, iocoso per fluenta
Aere strepens Aniena lusit:
Tuscaeque conchis versicoloribus,
Plausere Nymphae. tunc Zephyri pates
Eurique festivoque currus
Hippotadis sonuere nimbo.
Et tu ferocem, Pannoniae decus,
Vultum sub auras, Hunniades, refer,
Quo stante vivo, tuta numquam
Odrysii stetit Aula regis.
Regnare toto creditur aethere
Per sola notus fulmina Iuppiter:
Sed te Musurmanni sciebant
Vivere funeribus suorum
Expergefacti. Te capulo tenus
Fixis superstans hostibus, alterum
Iovem probasti: tam profundo
Corda metu glaciante Thracum
Ut et fugaceis [Reg: fugaces] exanimaverit
Incussus imis visceribus pavor;
Et mater infanti molesto
Turca tuum minitata nomen;
Terrore fletum provida sisteret.
Qualis Cometes, sanguineum genus!
Si forte stellarum coorta
Seditione, tumultuosum
Invasit axem; territa omnia
Late minaci fronte Palatia:
Magis tyrannos o Salutis
Stella, tuo memoranda Civi,
Ortuque felix, Hunniades, iubar!
O triste Turcis omen et ignei
Fatale salve Martis astrum!
Quod toties Othomannus omni
Horrere visus turpibus abdidit
Pallens; ut exsternatus anguis
Cum subitae tonuere nubes.
Ille, ille caudae multiplicis Draco,
Quod iactitabat , sed capitis Draco
Unius; illisis cerebri
Procubuit super arma nervis.
Qualem trisulca terrigenam iuba
Laetum, et Pelasgos mille volumina,
Spirasque, per saltus trahentem,
Explicuit Capanea pinus.
Isto, Quirites, se probet aemula
Ductore virtus: et gladios, velut
Ad enovaturam retusos
Exacuat rediviva cotem.
Est et hoc nomen, Willibalde tanti.
Me suum Virgo iubet esse Vatem:
Virgo cantanti Galilaea molleis [Reg: molles]
Applicat aureis.
Illa versuro lituos in hostem,
Mitte sectari modo castra pixit.
Strage deformes alio loveris
Tempore pugnas.
Nunc tamen mitis, nihil inquieto
Debeas Marti. Sit oliva lauto
Nexa non cornus. Volucreis [Reg: Volucres] capillis
Detrahe cristas.
Sin et in praesens, animum furentem
Tanta bellorum stimulat cupido;
Nostra permistis quoque fixa signis
Adde tropaea.
Noster es, nostris agitande flammis,
Nos canes primum, celebris sequetur
Tillias, magnam meditata famam,
Arma Virumque.
Iam fluant sacri fidibus calores.
Ipsa te chordas quatiente, blandum
Inferam numen numerosque dulci
Arte iuvabo.
Haec ubi: gratum iaculata lumen.
Astitit coram; simul evoluta
Nube, crinaleis [Reg: crinales] radios ab omni
Parte retexit.
Utque ferratam manibus tenentem
Repperit pennam, gladiique acumen,
Et tubae cornu, galeamque et hastam
Excussit in auras.
Quem, Regina, tuo semel
Afflaris Zephyro, non aliis velit
Ventis ille vehi super
Undas pegasei fontis, ubi sacram
Venae laetitiam bibat,
Et facunda redux carmina temperet.
Nec, cum pieriam chelyn
Arguto fidicen pollice moverit;
Formosam Lalagen canet,
Vultumque ac nivea colla Licymniae,
Aut nigras Glycerae comas:
Sed doteis [Reg: dotes] potius, Virgo, tua lyra
Emirabitur aurea.
Et nunc, sive caput sole serenius;
Seu lunae timidum iubar
Subiectae pedibus dicet, et igneas
Zonae sidereae rosas
Nunc ut virgineo castus et integer
Partu detumui sinus
Martis non solitae nomen et oscula
Laetis humidi lacrimis ,
Vagitumque Dei: tum liquidum melos
Caeli et non rude gaudium.
Nunc formam pueri: sive nitentibus
Gemmanteis [Reg: Gemmantes] oculis faces,
Infusumque diem crinibus, ac genas.
Mali fragmina punici,
Et costi madidos unguine dactylos.
Seu quae plurima ferior
Aetas bis geniti Numinis edidit;
Narrabit fide Teia
Vates partheniam vectus in insulam.
O ergo facilis veni,
Necte, Diva, tuis subtrahe laudibus;
Quas si dura mihi neges;
Non opto Lyricis vatibus inseri.