July 2004 Ruediger Niehl
new TEI header; typed text - structural tagging complete - no semantic tagging - Morpheus spell check

PAX IMPERII ANNI DOMINI M. DC. L. SIVE IOSEPH A FRATRIBUS recognitus.

AD LECTOREM.

PRaemonitum te volo, Amice Lector, cum hoc Drama festinato in Scenam pararetur; nec unus (quippe Scholasticis distentus) operi sufficerem; plurium calamos meditationi meae collaborasse: qui tamen, quaerant modestia, et in Superiores observantia, sese meo sponte


page 410, image: s426

submisere. Plurima tunc in meum succum redegi. reliqua deinceps. ut non facile toto omnino Dramate vicenos forte versus sis reperturus, quos alieni sibi calami possint attribuere. Quare hoc non commodatum dices, sed meum. Non nego alienis laboribus meum superatum; sed non iudicabam inter meos alienum accersendum; ut sua sit singulis gloria si forte iubeantur in luce prodire. Vale.

ARGUMENTUM.

PRessa quandoque, numquam oppressa est innocentia. Potuit fratrum invidia venumdari Ioseph innocens: sed non tantum pressit invidia, quantum elevavit divina pro videntia. A Pharaone post somnii interpretationem ad regni gubernacula secundus assumitur. Incumbit praevisa fames: Sollicitatur ab externis populis Ioseph, ut frumenta suppeditet. Adveniunt et Iosephi fratres, a patre missi, prostrati frumenta postulant, non agnoscunt fratrem, agnoscuntur tamen. Dissimulat Ioseph, et cupidus videndi universam domum, evincit ut sibi minimus fratrum Beniaminus (qui ei solus erat uterinus) promittatur, retento in vinculis Simeone


page 411, image: s427

obside, donec Beniamin sistatur. Referunt haec postulata ad parentem filii, qui diu luctatus, ablegat Beniaminum. Sistuntur iterum fratres Iosepho: gaudet ille viso Beniamino: adhuc dissimulat: ad convivium invitat. Reposito clam in saccum Beniamini scypho suo omnes dimittit. Mox iterum tamquam reos furti retrahit, increpat, et tandem prostratis deprecantibusque fratribus sese aperit Iosephum. et a fratribus recognoscitur. Genes. 41 42. 43. 44. 45

PERSONAE,

Pharao [(transcriber); sic: Rharao] Rex,
Iacob.
Ioseph, et rel. Iac filii.
Sapientes.
Baladat Procurator.
Pastores.
Pincerna.
Operarii.
Providentia Divina.
Innocentia.
Iustitia.
Pietas.
Genius Iosephi.
Genius Chanaan.
Chorus Nymphar.
Pax.
Mars.
Ira.
Furor.
Nemesis.
Ceres.
Fames.


page 412, image: s428

ACTUS I.

SCENA PRIMA. Tristatur a somno Pharao, nec consuetum citharae solacium admittit. Vidit Pharao somnium, et evigilans post quietem, etc. et facto mane pavore perterritus. Gen. 41. Pharao.

SIlete Solis nuntii, et primi auspices
Cantus diei: mentis afflictae dolor
Vulnusque acerbum pectoris cantus vetat.
O iura noctis! maesta fortunae meae
Auguria! vidi, trepidus attonito stupet
Animus rigore: quodque meminisse est grave,
Oculis oberrat. Lude; trepidantem leva
Dolore Regem. Vidi. maeror in verba involat,
Prohibetque vocem Nempe cum summum tenet,
Paria dolori verba non reperit dolor
Citharoede vultus inspice, et nostro pares
Meditare cantus luctui: afflictum tua
Solare pectus arte. Quid lentus stupes,
Plectrumque tentas? Lude. Bubonis velim
Audire vocem potius, aut tristem lupi
Famentis oden. Dissonum est, quidquid canis.
Illisa capiti cithara resonaret magis
In vota maesto pectori. O noctis dolor!


page 413, image: s429

Et somniorum triste tormentum! Polus
Si quod Canopo fulmen iratus parat,
In Regis ante vertice exstinguat. Nihil
Boum illa pugna, lucta spicarum nihil
Praesagit illa, nisi novercalem mihi
Sortis furorem, Viximus tuto hactenus
Regno quieti: sceptra iam turbo impetet,
Meque in ruinam, et regna cum populis trahet.
Sic auguramur. Vertat augurium polus!
Si quem minantis conscium caeli Sophum
Et somniorum Interpretem gymnas dedit;
Huc advocate. Noctis o tetrae dolor.

SCENA SECUNDA. Ioseph in carcere innocentia sua se consolatur. Erat Ioseph in carcere, ubi vincti Regis custodiebantur. Gen. 39. Ioseph. Innocentia cum Comitibus.

Ioseph. Non tenuis est scientia,
Tormenta scire ferre.
Hic gloriose sustinet,
Quem non ligat reatus.
Non sunt acerba vulnera,
Quae culpa non meretur:
In immerentem vincula
Si quae cadunt, hon estant.
Perferre malim carcerem,
Quam carcerem mereri,
Potest sub antra conici,
Et vinculis ligari;


page 414, image: s430

Sed nec per antra exstinguitur
Lux mentis innocentis;
Nec stringitur per vincula
Mens liber innocentis.
Virtutis istud foenus est,
Semper habitare laxe;
Et luce densas carceris
Illum inare noctes.
Innocent. En annulos. Vos compedes
Putatis innocentis?
Erratis: hic in auream
It annulus catenam.
En tela. iam non tela sunt:
In sceptra commigrarunt.
Inde innocenti gloria
Venit, unde mors minatur
Videte glandes: quas Furor
Paravit, aut Erinys
In innocentis funera:
In gemmulas iubente
Vertuntur innocentia
Furoris instituta
Desaeviat ferociat;
Effulminetque livor:
Tranquilla semper pectori
Pax stabit innocenti.
Ioseph. Ut carcer atra contegat
Me nocte; non merebar:
Sum sum innocens. at sum tamen
Visus nocens nocenti.


page 415, image: s431

Iudicia sed mortalium
Non me probant nocentem,
Reus ille: conscientia
Si quem reum probavit.

SCENA TERTIA. Pharao Sapientibus Aegypti somnium enarrat. Misit ad omnes Coniectores Aegypti, cunctosque Sapientes, et accersitis somnium narravit. Gen. 41. Pharao. Sapientes.

Pharao. O noctis atrae monstra! et umbrarum pavor!
Quas saevientum siderum intentas minas!
Sap. Potens Canopi domitor, ad cuius pedes
Procumbit orbis, regia vanos metus
Expunge mente. Fingit aliquando iocos
Severiores Morpheus; sed sunt ioci.
Phar. Et veritatem saepe per somnum docet.
Sap. Fateor. ut atrae noctis est partus dies;
Sic involuta rebus obscuris latet,
Proditque tandem veritas. Quidquid sopor
Dedit involutum, lucis in scenam dabo.
Effare noctis monstra. Phar. vix animus sibi
Satis ipse constat. Lene serpentis virens
Littus promebam fluminis; quando ex aquis
Cervice plena turgidae septem boves
Subire visae marginis verni solum.


page 416, image: s432

Vix constitere littore; exsertum levant
Septem aliae ab undis verticem, et sese gradu
Pigro virentes amnis ad spondas ferunt
Non his amoenus oculus, aut vitae color
Sucusve melior: ossa vix lento trahunt
Exsuca motu. moxque composito agmine
In pinguiores involant, avida fame
Penitus peremptas devorant. Vix haec meis
Oculis remota scena, mox alia subit:
Septena culmo spica dependens, sinu
Opulentiore fertilem Cererem sami
Dabat Canopi: rursus at vacua sinum,
Sterilisque inanem verticem erexit polo
Obtenta avena: vixque concessum diem
Progenita vidit, iamque congesto gradu
Cereri opulentae funus extremum tulit.
Quid ista Regi monstra portendant mali,
Ex Veritatis promite arcanis Patres.
Suum reperta Veritas munus seret.
Sap. Placuisse Regi munus augustum est satis.
Pha. Agite vetusta oracula, e chartis date,
Et veritatis conscios purae libros
Consulite. nocti forsan hinc veniet dies.


page 417, image: s433

SCENA QUARTA. A Providentia Divina edocetur Ioseph somnii interpretationem, cui frustra student Sapientes. Fuit autem Dominus cum Ioseph, et omnia opera eius dirigebat. Genes. 39. Sapientes. Ioseph. Providentia.

Prov. Divinioris consili arcanos sinus
Mens illa penetrat sola, qua vitium exulat,
Habitatque virtus. Sede non una bene
Sedent, serena pectoris puri dies,
Et nos scelestae mentis. Expellat nefas
Animo, profundos quisquis in sensus poli
Penetrare mente postulat. multus licet
Oraculorum quaerat arcanum senex,
Servatur uni scire Iosepho: hunc ego
Per varia tractum sortis infaustae freta,
Per aestuantes fluctuum ductum minas,
Multis probatum casibus, semper tamen
Constante Iuvenem pectore, polorum abditos
Edoceo sensus. Accipe o Ioseph nova
Mysteriorum senia Septenae boves
Graves sagina; fertiles totidem gravi
Frumento aristae, nocte quas Regi dedit
Somnus videndas, fertiles septem notant
Annos Canopo? at aridae spicae, et boves
Cadaverosi corporis totidem notant
Annos premendos arida terrae fame.


page 418, image: s434

Exurge Ioseph; carceris situm excute,
Arcana Regi pande; mox viles super
Undas iacentis plebis, elatum super
Populos beatum fama Iosephum vehet.

SCENA QUINTA. Aegypti Sapientes interpretationem somnii non inveniunt. Nec erat, qui interpretaretur. Gen. 41. Pharao. Sapientes. Pincerna.

Pharao. Dubium soporem quisquis exsolvit libris
Bene evolutis, reseret Augustam manum
In larga patulam munera, et dextro mihi
Lateri assidebit. Fare, suspensum tuo
Loquentis ore pectus, atque aures dabo.
Thales. Auguste Princeps, proximum Divis iubar.
Caelo adserendam: magna pernicies tuo
Capiti minatur. Densa septeno frement
In te furore proelia, et totam eruet.
Mavors Canopum: bella sed facili tamen
Septena Marte sopies. Quae quae petet
Procelli Regis verticem Augustum, minas
Nil poterit ultra. quodque metuebas malum,
Dabit triumphos. Annuit dictis DEUS
Et veritatem stabilit. Aut istud notant.
A deveratis ari dis bobus boves
Opulentioris adipis, aut certe merus
Ludentis inter somnia est Morphei iocus.
Phar. Votis placere Regiae menti studes,


page 419, image: s435

Non veritati. Vera, non blanda occine.
Placere nimium Principi quis quis studet,
Magis ille saepe displicet. Quae te Solon
Arcana caelum docuit? an nostri tenes
Ambigua somni fata?
Solon. Non tenue est malum,
Quodcumque somnus nuntiat; nullum licet
Malum Soloni pateat. Pha. Et nostro malum
Quod ipse nescis vertici occentas? Solon. lego
Aliquod sinistra sorte discrimen tuo
Capiti parari: at unde, vel cuius manu,
Cuiusve fraude, nescio. Phar. Certum volo
Sensum loquentis Morphei: quid tu mihi
Ambigua narras? Proh pudor! nemo mihi
Interpretari somnium noctis potest?
O cana menti barba, sed mentis parum!
Diem labori dedimus, at nihil tamen
Usquam repertum est. An sophos credam, quibus
Defluit in humeros longa tempestas comae,
Sed nil cerebri in capite? Quid frustra a libris
Consilia mendicatis? o barda capita!
Pin. Magnanime Princeps, si iubes, virum dabo,
Qui somniorum enodet implexos dolos.
Hebraeus ille, iussibus nuper tuis
Datus sub atrum carceris caeci specum,
Caeli implicata sensa non dubio dabit
Sermone Regi. Non inexpertus loquor.
Phar. Nec purpuratam solis ardentis facem,
Nec nocti lucae Cynthiae spectat iubar,
Et involutas somnii notas mei
Ille intuetur? Pinc. Ludat in somnis dolus,


page 420, image: s436

Dubiamque mille fraudibus mentem implicet,
Ille explicabit. Testor hoc capitis iubar.
Tua sceptra testor: nuper umbrosi specus
Cum me tenebrae clauderent, noctis sopor
Illusit animo: prodidi noctis iocos,
Imaginemque somnii: vix dum audiit,
Iamque explicavit: quique metuebam tui
Cadere sub ictum fulminis faustum, mihi
Tuo spopondit tertium nutu diem
Rursus futurum. Credidi: venit dies
Promissus, et me carcere exemptum gravi,
Ferroque vidi liberum. Pha. Hunc nostro iube
Protinus adesse iussui. Et spero et metu
Concussus intus trepido. Iam somni mihi
Auguria fingo laeta; iam timidam subit
Sinistrioris ominis mentem pavor.
Sic ipse mecum pugno; nec video satis,
Qua parte sistam. Parva spes mentem erigit,
Graves timores deprimunt. Parvae spei
Nec credo tutu certius quando est metus
Omen futuri. Scilicet Regum hoc malum est,
Quietem ubique quaerere, at nulla tamen
Reperire parte. Pura si solem vehat
Aurora. metuo vesperum: Vesper diem
Si rursus abdat gemmeum, lucis metus
Subit sequentis Laeta si frontem exerit
Fortuna, tristem metuo. sic numquam satis
Tutus quieti Regiae portus datur.


page 421, image: s437

SCENA SEXTA. Ioseph interpretatur somnium Pharaoni. Respondit Ioseph Pharaoni: somnium Regis unum est, etc. Placuit Pharaoni consilium, fecitque eum ascendere super currum suum. Gen: 46. Pharao. Ioseph.

Pharao. Ades, relicta rebus ambiguis salus,
Amice Ioseph Ios. Vernulam, o Princeps voca.
Phar. Servite quisquis Regibus par est, potest
Amicus esse. Ios. Prohibet hoc servi, et Ducis
Conditio dispar. Phar. Impares fecit pares
Amor. Ios Favere Regis est, prono genu
Capere favorem, servuli est. Princeps iube;
Habes paratum iussibus servum tuis
Ad usque fata. Phar. Iubeo, Ludentis iocos
Mille implicatos fraudibus somni explica.
Qua fluctuante Nilus argento vehit
Gazas Canopi, constiti ripas super,
Septemque vidi corporis vasti boves.
Totidemque macri; moxque tot spicas gravi
Cerere tumentes; rursus et totidem levi
Vacuas arista: macrior boum chorus
Sed pinguiorem glutiit, spicas graves
Levior voravit. pande quid visi notat
Imago monstri. Ios. Magne terrarum arbiter.
Terrorque magne gentium, caelo tibi


page 422, image: s438

Deus est locutus. Regia mente excipe,
Quod implicatis loquitur in somnis DEUS
Phar. In utramque sortem dubius, hinc canens metu,
Hinc spe resurgens animus, ad sensus tuos
Fidem paravit. Aspera canentem colam,
Pariter canentem prospera. Effare. audio.
Iose. Artubus opimae turgidis septem boves
Septem per annos auream sortem notant.
Septemque rursus corporis macri boves,
Queis pingue tenui pabulo armentum fuit,
Septem per annos ferream sortem notant,
Sterilemque terram: pariter et pingui Ceres
Septena culmo, fertiles septem docet,
Sterilesque septem sterilis intentat Ceres
Annos Canopo. Phar. Peius Aegypto sopor
Nihil minatur. Iose. Conscio Ioseph nihil.
Sapientis ergo more vicino malo
Obtende clypeum: quaere sapientem virum,
Rebus gerendis impigrum: fasces cui
Maior secundos imperi credas tui.
Princeps per omnes ille Regnorum plagas
Intentus agris, messium partem tuis
Septem per annos horreis condat, quibus
Septem per annos incubam Aegypto famem
Procul Canopo diffuget.
Pharao. Sancta ingeris
Consilia Regi; quaeque non dubiis dabo
Probata iussis. Nemo qua Aegyptus patet,
Lateque Nilus ambulat, nemo tui
Par est calori pectoris; nemo pari


page 423, image: s439

Sagacis animi luce venturos videt
Rerum meatus. Providae mentis decus
In te resedit omne, consilium grave,
Prudensque fervor, rebus in gravibus tenor
Constantis animi, pectus erectum fides
Inflexa, fortis spiritus, candor, modus,
Pudorque et omnis gratiae in vultu color.
Unus (mer eris omnia o Ioseph) meo
Lateri assidebis: unus arcebis malum,
Si quod minatur. Iose. Gratia excedis, meis
Maiore meritis. Ista meliori precor
Princeps, reserva.
Pharao. Primus es Ioseph. tibi
Aegyptus omnis prona lunabit genu:
Volo, iubeoque: Rege me solo minor
Niloticarum gentium Dominus, super
Populos et urbes ibis augusto gradu.
Properate digitis annulum, tergo stolam,
Humerisque amictum Regium. Ut digitum annulus
Incingit orbe, sic ego semper meum
Ioseph amore amplectar. Ut candet stola,
Talosque adusque deflua serpit nive,
Sic innocentem gratia sequetur virum.
Inscende solium gloriae, et solo minor
Rege, populorum gradere inundantes super
Nimbos, et unus iura moderator solo
Dicta Canopi. Meruit id pridem tua.
Virtus, et animi providi aethereus vigor.
Instruite plausus ceteri, toto audiat
Salvator orbe Ioseph, et Domina regat
Virga potentes Mempheos nostrae plagas


page 424, image: s440

Proserte plausus Memphis, atque omnis colat
Ioseph Canopus, quem iubet Pharao coli.

CHORUS. A Divina Providentia in Chanaan emittitur Fames, in Aegyptum Ceres. Ecce septem anni veniunt fertilitatis magnae in universa terra Aegypti. Gen: 41. Crescebat autem quotidie fames in omni terra. Gen: 41. Providentia. Genius Chanaan. Genius Aegypti. Fames Ceres.

Providen. Mens ego Divum provida: per me
Omnia certa lege reguntur.
Homines casus et fortunas
Sibi configant. Fortuna nihil,
Nihil est casus. Vel deliri
Figmentum animi est. Omnia terso
Cerno in speculo, claudo in nube
Omnia; quae sunt, quaeque futura,
Quaeque fuerunt. omnia nostro
Veniunt nutu. Pandere nubes,
Et quas gremio turgente tenes
Emitte Deas. Cernitis istam?
Quis retro timor reprimit gressum?
Cernitis illam? Ceres est illa,
Est ista Fames. Iussibus utraque


page 425, image: s441

Venit aethereis; utraque vicibus
Scenam alternis occupat. Illa
Mandante Deo recreat orbem;
Ista affligit mandante Deo.
Prov. Fam. Ger. Mandante Deo cruciant dura:
Mandante Deo prospera recreant.
Ge. Cha. Misera heu! Chanaan!
Prov. Caeli imperio.
Ge Aeg. Fausta Aegyptus! Prov. Caeli imperio.
Ge. Cha Quae monstra tuor?
Ge. Aeg. Quam cerno Deam?
Ge. Cha Aspera vultu.
Ge. Aeg Fronte serena.
Ge Cha. Macie languet.
Ge Aeg. Facie blanda est.
Ge Cha. Oculi livent.
Ge Aeg. Oculi vivunt.
Ge Cha. Oraque pallent,
Ge Aeg Oraque rident.
Ge Cha Misera heu! Chanaan!
Prov. Mandante Deo.
Ge Aeg. Fausta Aegyptus. prov. Mandante Deo
Huc curre Fames: huc curre Ceres.
Ge. Cha. Heu maesta fami praeda relinquor!
Pro. Ge. Cha. Caeli imperio cruciant dura.
Ge. Cha. Mentem duris aptasse malis,
Saepe tulisse est. Lentius urgent
Fata paratum Prov. Sed non semper
Ille iacebit, qui iacet hodie.
Veniet somno praevisa dies,
Quando manipulos opulenta Ceras


page 426, image: s442

Quan io maniplos opulenta Ceres
Feret in Chanaan.
Ge. Cha. Veniat! Prov. Veniet.
Ge. Cha. Veniat! Prov. Veniet.
Ge. Cha. Veniat! Prov. Veniet.
Ge. Aeg. O fausta dies! Aurata Ceres
Migrat in agros Aegypte tuos.
Provid. Caeli imperio prospera recreant.
Omnes. Omnia Divum placito currunt:
Lege Tonantis prospera recreant.
Lege Tonantis cruciant dura.
Omnia Divum placito currunt.
Omnem laetus sortem ille tulit;
Quisquis Divum placito vivit.

ACTUS II.

SCENA PRIMA. Iacob queritur publicam famis calamitatem. Erat autem fames in terra Chanaan. Gen: 24. Iacob cum Filiis.

Iacob O Fata Patris aspera! infelix Iacob!
O chara soboles! tu Patrem miserum facis,
Quae me beatum feceras Patrem prius.
Si mihi negasset filios caelum, minus
Miser fuissem, parte Deus illa premit,
Qua me levavit Filii! o Patris dolor!


page 427, image: s443

Iidemque Patris gaudium! Quidquid premis
Natos, parentes enecat. Sobolis fames
Mors est Iacobo. Singulam affligit suus,
Me singularum prolium exstinguit dolor.
Tot unus obeo fata, quot fatis mei.
Obire possunt filii. O Patris dolor!
O chara soboles! video. sed video meum,
Funus, Simeon. Labantem fulciant nati patrem.
Iac. Nempe ut labantes opprimat natos pater.
Sim. Vitam cadentum sustinent nati patrum.
Iac. Cadente vita filii occumbit pater.
Miserande genitor! funere haud uno satis
Necande. prolis morte duodena cade.
Iudas. Imo superstes genitor ut vivas, suis
Decimas Parenti Filii ex annis dabunt.
Iac. Mors est Parenti vivere, ubi proni cadunt
In fata Nati. non inexpertus loquor.
Iosephe mi! mi Nate! post funus tuum
Vix umbra patris vivo. sed vivo tamen
Ut saepe moriar. Nate quid feci pater?
Tuos maniplos, Nate nunc offer Patri.
Iam credo somnis, offer o Ioseph seni
Cererem parenti. Rub. Vive non vacuus spei.
Amande genitor, quas negat Chanaan opes.
Memphis propinat. Venia si detur; Ceres
Opulenta nostras gaudia in terras vehet,
Iac. An vera loquere? an vera quae velles, tibi
Mentitur animus? Rub. Vera narravi Pater
Lev. Si venia eundi genitor, a Nilo Ceres
Advecta domui patriae vitam dabit.
Iac. O cara soboles, ibitis. Viae interim


page 428, image: s444

Parate cultus. Nescio quam animus mihi
Felicitatem [(transcriber); sic: Filicitatem] spondet a vestra via.

SCENA SECUNDA. Iosephi iussu aedificantur horrea ad numeros Musicos. Aperuitque Ioseph universa horrea Gen: 41. Ioseph. Operarii.

Ioseph. Hic est arena, qua strui molem decet
Populi in salutem. Brachia labori date,
Felicitati publicae hoc studium datur.
Exstruite molem: primus est damni gradus,
Diem evolantem languido passu sequi.
Hora occupanda est. nulla, si fugit, redit.
Oper. 1. Praecipe, vel ipse nutus imperium dabit.
Oper. 2. Praecipe: labori stamus accinctae manus.
Ios. Ergo labori fervido insudet calor.

CHORUS. Operarum ad numeros horreum exstruentium.

Oculus Regem providus ornat.
Hac lege Deus ponit in alto
Solio Reges; inde suorum
Ut prospiciant utilitati.
Unde suorum suspiciuntur
Oculis; illuc ipsi aspiciant.


page 429, image: s445

Solium specula est. Inde videtur,
Si qua forsan parte minetur
Turbo malorum. Solium Pharos est.
Illuc medio iactata freto
Spes prora suas mittit, et ignes
Avida expectat; cum decumano
Forte tumultu matis et venti
Avia rapitur. Solio Ioseph
Eminet alto; ut quidquid acerba
Fortuna mali coquit, Aegypto
Procul avertat; dubiamque ratem
Regat, et tandem post decumana
Iurgia tutae sistat arenae.
Nil cruda fames: nil sterile solum
Minitare mali septem annorum
Cerere exusta, quod non videat
Providus oculus, quod non caveat
Dextera sollers. videt, Aegypti
Gratia, Ioseph videt et Pharao
Summum Augusti caput Imperii;
Retroque fugat tormenta famis,
Sterilisque soli damna antevenit.
Turpis egestas, inamoena fames,
Postrema stygis filia, Averni
Ultima soboles, cede Canopo:
Excede fames. Multae struimus
Horrea Cereri. Discede fames,
Io! labores fervete mei:
Populi vita hinc pendet, et amplae
Status Aegypti. Surgite caelo
Monumenta mei viva laboris.


page 430, image: s446

Huc pressa fame turba Canopi.
Summoque gemens limine vitae
Propera civis, propera; in istis
Opulenta Ceres sedibus habitat.

SCENA TERTIA. Iacobi filii maestum complorant, Patri valedicunt, in Aegypto frumentum quaesituri. Descendentes igitur fratres Ioseph decem, ut emerent frumenta in Aegypto. Gen: 42. Iacob cum filiis.

Iacob. Descende maeste genitor umbrarum ad domum,
Satur dierum: viximus terris satis,
Satis dolori. Pandite infernos lares
Habitata patbus regna, concessis mihi
Implenda regna luctibus. Mites poli
Eripite vitam; Stamen ignavum Deae
Citate: mortis plena, quam vivo, est dies.
Praestat sub umbras abripi infernas senem,
Quam semper atram vivere in lacrimis diem,
Et opprimentis ferre fortunae impetus.
Dum tamen amantis iussa sic cogunt Dei,
Prompte feramus. Quamlibet caelo manum
Intendat armis, languido semper tonat
Ardore Numen: dum ferit, lenit simul.
At vos salutem, forte supremam, mihi


page 431, image: s447

Dum chara fertis capita; complexu mea
Stringenda proles ultimum in pectus veni.
Abire quando filios caelum iubet,
Abite: vitam quaerite, et mihi, et meis.
Parata cuncta? restat an quidquam super?
Ruben. Felicitatis vota de caelo advoca,
Amate genitor, quosque complexu tenes
Iube secundo Numine Aegypti plagas
Natos tenete. Iac. Voveo: comitetur Deus,
Idemque socius ducat, et socius meos
Iterum reducat filios. Rub. Imus, tamen
Meliore tecum parte remanemus. Vale.
Sim. Qui iungit animos, dividit natos amor
A Patre, rursus ille sed iunget Patri,
Iudas. Animam hic relinquo Patris in gremio: mori
Si forte caelum iubeat, hoc condar sinu.
Ben Et me supremo Genitor amplexu excipe.
Iac. Non sic tenelle Beniamin; fesso patri
Solamen unum! ah! una tu nostrae spei
Anchora, superstes nate morituro seni.
Ben. Dilecte Genitor, Iac. Nate.
Ben. Mi Pater! vale.
Iac. O nate! non sic. Ben. Sic Pater,
Iac Patrem mori
Cogis! Ben Valere filius patrem iubet,
Iac Prius peremptum.
Ben. Vivere ut valeas, Patri
Vitam requiram fratribus iunctus. Vale.
Iac. Abis? Ben. Parenti. Iac. A Patre?
Ben. Pro patre. Iac. Beniamin,


page 432, image: s448

Ah Beniamin! Ben. Natus tuus.
Iacob. Cordis mei
Pars prima, care Beniamin. Ben Cordis mei
Spiritus amate genitor! Iac. O fili mi! abis?
Ben. Tibi mori paratus. Iac. Et mecum quoque
Vivere. Ben Genitor o vive! abeo.
Iacob. Nate ah! mane.
Ioseph sat est petisse. Tu fili patri
Solamen unus super es. ah Ioseph meus!

SCENA QUARTA. Filii Iacob attingunt limites Aegypti. Ingressi sunt terram Aegypti. Gen: 42. Fratres Iosephi. Pastores.

Ruben. Auditis? an me blandior ludit iocus
Ridentis aurae? Sim, Melior hic facies poli,
Fecundiorque scena melioris soli,
Rub. Auditis? Pastores. O felix solum!
Amabilis Canope!
Clementiore siderum
Luce irrigata terra.
Fidele cui dant arbores
De fructibus tributum,
Segetasque pingues aureo
Undant per arva fluctu.
Regno propinqui limites
Fame exedente languent.


page 433, image: s449

Nobis Tonantis munere
Arista inundat arva.
Chanaan adusti limites
Torrente Sole languent:
Vobis benignus siderum
Aspectus arva replet.
Past. Aestate in una pluribus
Annona crescit annis.
Frat. Olim beate viximus!
Sed viximus!
Felicitas, necessitas,
Ut nox diesque currunt,
Felicitatis occidit
Dies, necessitatis
Nox incubat. Nilotici
Miseris favete Cives.
Omn. O fausta regna Mempheos!
Amabilis Canope!
Cui larga caeli gratia
Disseminat favores.
Uberque terrae copia
Flavescit in tributum,
O fausta terra Mempheos!
Amabilis Canope!
Sim. Si vera cantat inter arboreos sinus
Pastor quietus, summa votorum mihi
Vobisque fulget. Imus, et qua sese agri
Iactant Canopi, Cerere replemus Chanan.
Ru. O magne olympi Rector, et terrae Arbiter!
Dabisne Cererem divite Canopi solo
Referre maesto Iacob! o dabis Pater!


page 434, image: s450

Qui liberali bestias cura foves,
Non negligente filios curas manu.
Sim. Quid video fratres?
Iudas. Forte peregrinus suum
Iam deflet aurum perditum.
Rub. Vide, o Deus!
Videte fratres! noscitis? Ioseph hic est,
Quem vendidistis? Frater, ah!
Iudas. Certe notat
Iosephum imago. Rub. Totus in vultu micat,
In ore totus, totus in fronte et genis,
Habituque toto corporis Ioseph. DEUS
Quantum minaris fratribus!
Iud. Fratres vocat
In ultionem frater, atque auri monet,
Quod impiavit vendito Ioseph manus,
Animosque nostros.
Sim. Hoc habet timor, omnia
Interpretatur semper in peius: scelus,
Quod mordet intus consciam mentem, sibi
Portenta fingit.
Rub. Mente sed numquam excidet
Vivace frater. Quod diu premimur fame,
Hoc perpetratum crimen in fratrem facit.
Sim. Vetusta cantas. saepe quae casus tulit,
Portenta caeli dicimus, et aurum manu,
Metumque mentis frater e sinu abice.
Rub. Iustitia poscit, redde quod non est tuum,
Quod terra manibus obtulit, melius suo
Domino reponet. Sim. Ite non trepido gradu,
Quo vos famentes Mempheos messis vocat.


page 435, image: s451

SCENA QUINTA. Iacobi de filiis sollicitudo. Beniamin Patrem solatur. Iacob. Beniamin.

Iacob. Quis me labantis saeculi pressum malis
Inauspicatus impetit caeli furor?
O iusta semper Numinis nostri manus!
Seu leniat, seu feriat, est semper Pater.
Nuper parentis nomen, heu! misero Iacob!
Abstulit acerbus sortis inimicae rigor.
Una perempta prole concideram Pater:
Peregrina reliquos filios tellus habet,
Et fors in unum condit extinctos locum,
Unus relictus Beniamin maesto patri es.
Ben Meliora laeto concipe affectu Pater.
Unus parenti serviam vice omnium.
Iac. Unius apte damna compensas: tamen
Utrumque mallem. Ben. Duplici me ergo fove
Amore genitor. Iacob Num patrem dubitas tuum?
Ben. Ioseph vocabas memet, ut Ioseph amo:
Sum Beniamin, ut Beniamin Patrem colo.
Hoc basium dat Ioseph, hoc dat Beniamin.
Iac. Hoc Beniaminum stringit amplexu Pater.
Ioseph suum isto amplectitur: quin si lubet.
Utrumque stringit unico. O magnae domus
Spes una Nate! sive sis Ioseph mihi,
Seu Beniaminus, vita genitoris tui!
Dum morte peior orbitas Patrem premit


page 436, image: s452

Fessumque reliqui deserunt Nati senem,
Uno beatus Beniamin: erro! meo
Ioseph beatus vivo; quia gemina traho
A prole vitam. Mortuus non est meus
Iosephus: in te vivit, o mi Beniamin!
Sic una geminas gaudium soboles patri,
Servasque vitae. Sic Deus quando feris,
Lenimen aliquod semper impendis malo.
Premente non vis opprimi quemquam malo.
Cum fel propinas, melle dilutum admoves
Ori bibentis. Nulla tempestas ratim
Sic erudito navitae fractam eripit,
Nulla ut supersit tabula supremo malo,
In felle mel est Beniamin, tabula in mari.
Ben. Mergar ego, dum te fluctui eripiam Pater.

SCENA SEXTA. Advenientes amice excipit Iosephi Procurator, spem facit peritorum. Fratres Iosephi. Baladat Procurator.

Ruben. En ille tandem Regiae limes domus,
Niloticique Principis vasti lares.
Sim. O si benignus Numinis magni favor
Fraterna vota provehat. Iud Nemo perit,
Quicumque sacram Numini addicit fidem.
Sed ecce ab aula nobilem specto virum.
Praeoccupemus.
Rub. Domine, germani sumus,
Haec dena fratrum turba, quos patrio fames


page 437, image: s453

Lare evocavit. Liceat afflictis diu
Desideratam Regii affectus opem
Sentire, et empta ferreum imperium fimis
Cerere, a paterno pellere heu! maestis lare.
Balad. Vos ergo limes dissitus nostro exules
Admovit orbi? Sim. Dissitus limes tuis
Admovit oris exulem errantum manum.
Balad. Quae patria vobis? Rub. Chanaan.
Bal. Vivit Pater?
Rub. Vivit.
Bal. Nec ullus reliquus e natis Patri?
Rub. Superest tenellus unus: undeni sumus.
Bal. Undena turba numerus est impar; parem
Princeps amicus faciet. Hic nempe, ut suos
Excipere fratres, hospites semper solet.
Ruben. Liceat benignum (vota si quidquam valent)
Coram videre Principis magni iubar.
Qui Cereris emptae compotes, durae fami
Subtrahat, et aegrum lucis instauret diem.
Balad. Placent modestae supplicum fratrum preces.
Venite in ipsos aedis augustae sinus;
Vos profutura prodromus ducam via.


page 438, image: s454

CHORUS. Famentem mendicantemque Genium Chanaan Divina Providentia manipulis consolatur. Erat fames in terra Chanaan. Gen: 42. Putabam nos ligare manipulos. Gen: 42. Genius Chanaan. Providentia.

Ge. Cha. Morior Chanan! eheu morior!
Exesa fame viscera morti
Fecere viam. Languor in ossa,
In corda rigor iam penetravit.
Nulla famenti superest ultra
Spes mihi vitae. Morior Chanaan!
Si cui pietas viscera tangit,
Miserae Chanan frangite panem.
Felix quondam rigui gleba.
Meliore soli, nunc rogo modicum
Panem Chanan. Agnosco tuum.
Deus imperium. premis et recreas.
Sorte alterna. Caeli prona
Veneror nutum; cuius iussu
Stamus, cadimus. Caeli imperio
Prospera lactant, aspera mordent.
Provid. Divum nutu cuncta geruntur.
Ge. Cha. Quae bene quondam steteram, iaceo.
Pravid. Coli quondam steteras iussu,


page 439, image: s455

Nunc quoque caelo mandante iaces.
Genius, Tua sunt, tua sunt haec iussa Deus.
Provid. Divum nutu cuncta geruntur.
Veniet quondam, veniet melior
In vota dies. Divum nutu
Cuncta geruntur.
Ubi res pereunt, spes ibi surgit.
Divum nutu cuncta geruntur.
Ge. Cha. Merui fateor, merui poenam;
Vos tamen oro, Pietas tangat.
Miserae Chanan porgite crustam.
O duri homines! Sypilo corda
Decisa iugo, vel marmoreis
Durata fibris, quibus humanae
Nulla miseriae pietas tenuem
Movet affectum! mitior arbor
Porrige crustam.
Provid. Nihil aeternum
Gravat in terris: currit in orbem
Fortuna premens, Fortuna levans;
Vice et alterna fugiunt sese,
Seseque fugant. Tormenta famis
Meliore Deus fine beabit.
Divum nutu cuncta geruntur.
Ge. Cha. O pia tellus! si radicem
Viscere condis, pia radicem
Da morienti.
Provid. Quandoque Deus
Ferit, et gaudet cernere luctus,
Quos in risum, et gaudia vertat.
Divum nutu cuncta geruntur.


page 440, image: s456

Genius. Non sic olim sapuit nectar,
Non sic pinguis fercula mensae.
Discite quotquot cernitis astra,
Quotquot caeli ducitis auras,
Nihil humanis fidere rebus.
Orimur, morimur, stamus, cadimus,
Surgimus iterum: Iocus astrorum
Ludusque sumus. Discite, pectus
Mala quando premunt, speranda bona
Bona quando fluunt, metuenda mala.
Provid. Divum nutu cuncta geruntur.
Genius. Cum tota favet Fortuna, time,
Favor et furor in una est dextra.
Cum tota furit Fortuna, tace.
Quae dedit iras, dabit exterso
Gaudia vultu. Prov. Divum nutu
Cuncta geruntur. Gemitus rident.
Gaudia plangunt; excelsa cadunt.
Diruta surgunt, florida marcent,
Marcida florent.
Genius Divum nutu
Cuncta geruntur. Spiro et spero
Divum in nutu. Prov. Vultum attolle.
Cernis flavae munera Cereris?
Hinc tibi Numen depluet escas.
Haec, dum luges, tibi disponit
Gaudia caelum. Dirum nutu
Cuncta geruntur.
Video? fallor?
Video certe! date manipli


page 441, image: s457

Gaudia Chanan. o quam pius es
Deus in miseros.
Uterque. Discite, si quos
Adversa premunt, tolerare Deum.
Tristia laetis Deus immutat.
Sint sera licet, venient tandem
Sua constanti gaudia menti.
Divum nutu cuncta geruntur.

ACTUS III.

SCENA PRIMA. Ioseph adorantes agnoscit fratres, dissimulat: ut exploratores carceri mancipat. Cumque adorassent eum fratres sui, et agnovisset eos, quasi ad alienos durius loquebatur, etc. Tradiditque illos custodiae. Gen: 42. Ioseph. Baladat. Fratres Iosephi.

Ioseph. CItius moneri decuit adventus virum,
Ut obviaret Regia in donis manus.
Lenta Beneficia gratiam perdunt. bene
Quicumque facere gestit, occurrat prior.
Qui vult rogari, aut dubitat an velit dare,
Et est neganti propior; aut negat diu.


page 442, image: s458

Balad. Aliunde veniunt.
Ios. Numquid externis minus
Putas favendum? nescit arctari solo
Amor paterno: qua potest, liber volat
Partes in omnes: nescit exciri; magis
Amat obviare Fare, qua veniunt soli
Regione, quave patria? Bal E Chanan sinu
Venisse dicunt. Ios. Chanaan? o Chanaan!
Dilecta tellus! quando te! Siste huc viros;
De patre forsan aliquid, aut fratrum choro
Ferent Iosepho. Bal. Poplitem incurva Duci.
Meritumque magno Principi cultum exhibe.
Ruben. Divine Princeps.
Ioseph. Somnia, an vera intueor?
Sim. Monarcha. Ios. Suntne?
Levi. Pauperum spes, et pater.
Ioseph. Quid anime dubitas?
Zabulon. Alter Aegypti pater.
Dan. Miserorum Asylum.
Gad. Plebis afflictae salus.
Ioseph. Erige iacentes.
Nephtali. Proximum caelis caput.
Issachar. Pupilla Regis.
Ios. Premere tantisper decet
Vires amoris. Rub Patere adorari genu.
Aser. Salvator orbis supplices audi viros.
Rub. Servare miseros Principis primum est decus.
Ios. Quae lerna vobis patria est? quanam e specu
In ista regna subdolum infertis gradum?
In ore timido cordis arcanum patet.


page 443, image: s459

Timere nescit innocens. Semper scelus
Trepidat, et omni parte se captum putat.
Quod pectus imo condit arcanum sinu,
Frons timida loquitur.
Ruben. Si iubes Princeps, loquar.
Nullius animum criminis pulsat metus.
Tui ira vultus, ac supercilium grave
Concussit animos. Principem iratum timent
Etiam innocentes. Ios Quam piis verbis tegis
Lernam malorum. fronte pietatem refert
Qui volvit odia. Quae patria? quisve est pater?
De stirpe noscam, mente quod volvas scelus.
Rub. Ingens Canopi Columen, e Chanan tui
Venere servi. Publica coegit fames.
Ios. Dolosa capita, fraudibus natum genus,
Perimere me voluistis? Rub. Avertat Deus.
Ios. Perimere Regem?
Rub. Supplices voces dare.
Ios. Ob nota scelera. Rub. Vita quo detur simul
Natis, patrique. Ios. Nempe promeritis mori.
Rub. Fraterna si quid scelera meruerunt, Pater
Non meruit ullo crimine, o Princeps, mori.
Ios. Patrem innocentem saepe natorum scelus
Fecit nocentem. Sim. Supplices tendo manus.
Ios. Quis? Sim. Simeon. Ios. Cui?
Sim, Principi. Ios. Non hic tibi
Sum visus ante. Rub. Si dabis veniam, dabis
Patrique, fratribusque. Ios. At in memet reis.
Rub. Supplicibus. Ios At post scelera.


page 444, image: s460

Sim. Tunc veniae est locus.
Ios. Fatere tandem. Post scelera veniae est locus?
Si. Satis est nocens, qui Principi est visus nocens,
Quamvis sit innocens. Ios. Video.
Iudas Vides tuos
Magne o Monarcha servulos.
Ios. Servos meos?
Omnesne? Rub. Bisseni patre ex uno sumus;
Unus levamen triste genitori lares
Tenet paternos. Ios. Ille frater est. Ubi
Duodenus ergo? Sim. Praeda iam morti datus.
Ios. Credamne? Iud. Parce mi Domine, non est super.
Ios. Non credo solus nempe solamen patri
Minimus nec ullus maior obsequio senis
Relictus. Ecce fraudis inventae notas.
Aeterna regni sceptra, Pharaonis caput,
Dextramque iuro: nullus in patrios pedem.
Referet Penates; donec et natu insimus
De stirpe vestra subeat aspectus meos.
Rub. Vitam parenti subtrahe.
Ios. Omnes volo
Fratres videre, ab omnibus coli volo,
Rub. Omnes adorant Principem. Ios. Sero nimis
Aliquando noluistis. Rub. At posthac. Ios. Diu
Nec patiar istud. cedite e vultu meo.
Claudantur umbra carceris, donec velint
Fratrem minorem sistere. o quantum premis
Luctantis animi viscera o potens amor!


page 445, image: s461

SCENA SECUNDA. Lamenta fratrum in carcere. Locuti sunt ad invicem. Merito haec patimur, quia peccavimus in fratrem nostrum. Gen. 42. Fratres Iosephi.

Non innocui plectimur atris
Carceris umbris, monet antiqui
Sceleris morsus. Nos non fratrem
Saepe innocua voce precantem
Miserae praedam dedimus morti.
Ille affusus genibus, fratres
Parcite, dixit, misero fratri.
Nos immites lacrimas pueri
Non audiimus, saepe cruento
Scrutaturi viscera ferro,
Nisi nos fratris mitior animus
Avertisset. Tamen immites
Cisterna probat, pretiumque leve
Quo vendidimus patris afflicti
Dulce levamen, fratrem insontem.
Quid peccavit puer innocuus,
Quod levis illum lusit imago
Somni? nos nos nocuos secit
Culpa perempti fratris; merito
Vindicta reos premit a tergo.
Sit sera licet, seria tamen est,
Quae nos plectit poena Tonantis.


page 446, image: s462

Nemo sceleris reus impunem
Spectat olympum. Praemissa viam
Planam Nemesi crimina sternunt.
Hac illa gradus urget, culpa
Qua prior ivit. Non hoc crede
Minus altrices armare manus,
Quod minus instat celeri poena,
Est sua Nemesi iam dicta dies.
Haec supremum mundo ubi lumen
Dederit, nulla prece, vel pretio
Placata manum tendet in iras.
Ah parce Deus! parce precantum
Sceleri fratrum. Nisi nos grandis
Culpa ligaret, quid tu innocuis
Parcere posses? quo nostra magis
Crimina crescunt, magis hoc nomen
Tu clementis Numen habebis.

SCENA TERTIA. Luctatur inter affectus Ioseph. Educuntur de carcere fratres: increpantur. Petitur, et promittitur Beniamin. Obses datur Simeon. Eductis de carcere ait: Fratrem vestrum unum dimittite apud me, et abite: fratremque vestrum minimum ad me adducite. Gen. 42. Ioseph. Fratres Iosephi.

Ios. Perage imperata; patre Chananaeo satos
Siste e catenis vultui fratres meo.


page 447, image: s463

Ergone Sypilo corda, vel dura geris
Decisa caute Ioseph? Es frater. Nisi
Inambularit cordis insani fibras
Crudele marmor lacrimae affectum pium
Exsuscitabunt. Patrium noscis genus?
Animoque veterem subdolo fratrem tegis?
Agnosco. sed et sceleris antiqui nova.
Sollicitat animum forma: polluti Dothan
Campi recurrunt: arida, ac solum meis
Cisterna lacrimis rigua, tam vili caput
Pretio aestimatum. Nempe de sonte hoc mihi
Fluxere deinde servitus, carcer, situs,
Vincula, catenae, compedes, Regis furor,
Sannaeque populi. Statue, qua poena exigat
Scelus hoc piari. Iudicis sedem tenes
Ut iura dicas, scelera vindictam invocant.
Sed sanguis idem vindice a ferro iubet
Manum abstinere. Iudicis partes iubent
Spectare causam, non patrem aut patriam rei.
Natura iuri pugnat. Ubi lege exigunt
Summum rigorem iura; pietati locum
Non denegarunt. Sanguis excaecat. Putas
Pietatis esse parcere, et proprio studes
Iudex iniquus sanguini. Non est pius,
Quicumque parcit crimini, quando imperant
Leges rigorem. Sed dolent factum: neque
Lubet iterare. Scelera sic luunt satis.
Resume fratrem frater, et veterem indue
Iterum Iosephum. Culpa quae fecit reos,
Te posuit eadem Principes inter viros,
Virgamque regni dexterae, excelsae dedit


page 448, image: s464

Diadema fronti. Sortis hic melior favor
Pensat, quod ira nocuit. Excelsum genus
Est ultionis; facere cum possis male
Nocere nolle, velle benefacere. Hoc age,
Ostende fratrem fratribus. Vincti gemunt
Nec te revelas? Ah amor! potens amor
Erumpe tandem, et libero affectu rue.
Sed ratio suadet aliud. Aliquando iuvat
Celasse amorem. Prodita in ventos leves
Flamma evaporat: perditur apertus calor,
Qui bene latuerat. Crescit occultis Amor
Alitus medullis, Carceri inclusi luunt,
Culpamque fassi lacrimis tot fluunt.
Age anime. Sed non expedit. Tamen! Vetor.
Aliquid amori detur. Est violens nimis:
Si vel parum concesseris, totum rapit.
Si premitur ignis opprimi tandem solet.
Sed Beniamino careo: nec carum Patrem
Adhuc videre licuit. O dulcis Pater!
O Beniamine! nulla mihi menti est quies,
Dum Beniamino careo, dum careo patre.
Sed nec carebo fratre, nec diu Patre.
Adestis atro carcere, et ferri gravi
Pondere soluti. Facinus in apertum date,
Vel innocentis tesseram mentis mihi
Sistite minorem Beniamin.
Ruben Si vis Patrem
Perimere. Ios. Fratres noscere, et Patrem simul
Volo innocentes. Ruben. Nosce.
Ioseph. Sed nondum dies
Demonstrat istud, donec a vobis mihi


page 449, image: s465

Domi relictus Beniamin detur. Ruben. Iube
Quod facere possint servuli, effectum dabo.
Ios Iubeo, quod agere debeat, quisquis suam
Tuetur innocentiam. Rub. Patrem iubes
Necare. Ios. Si sis criminis purus, dabis
Vitam parenti et fratribus.
Simeon. Princeps, mihi
Indue catenas: omnium poenas feram,
Dum vita Patri detur?
Ruben. Ego chalybem feram.
Iud. Ego in catenas irruam Io. O potens amor!
Simeon catenas induat primus: Ceres
Allis petita detur, et relegant viam.
Rub. Iterumne fratrem vendimus?
Simeon. Veniet lucro
Redempta patris vita. Rub. Sat multo stetit
Unus parenti venditus: quantas dabit
Pro Beniamino lacrimas maestus senex!

SCENA QUARTA. Iacobi laetum de Iosepho et Filiis somnium. Iacob. Genius Iosephi. Morpheoli.

Iac. Quousque maesti barbara Aegyptus tenet
Sobolem Iacobi? nec sua afflicto seni
Concessa reddit pignora, et amores suos!
Ah lenta nimium volvitur caeli rota,
Horaeque longae! Beniamin, quo me trahis!
Memorare vetera sanguinis nostri iubes
Deliquia. Nempe suspicax res est amor,
Semperque metui proximus. Mentem fera


page 450, image: s466

Pessima fatigat; quaeque laniatu truci
Discerpsit alti generis accrescens decus
Meum Iosephum. Numen verte obsecro,
Quidquid malorum pectori ingessit timor.
Sat grande vulnus nuper infelix tuli
Ioseph adempto; quod super misero patri est,
Solamen unum Beniamin; illum mihi
Nox inter umbras pingit, et fallax dies
Obiectat animo. siquis innocuum tulit
In ore florem Iuvenis, et culto decens
Obviat amictu, Beniamin credo meum
Videre: et error ipse delectat patrem.
Mox Beniamino metuo, quod Ioseph tulit.
Sic mente quoties Beniamin volvo, redit
Animo Iosephi casus, et patris dolor.
Ah mi Ioseph! dilecte fili, mi Ioseph!
Ah! mite Numen eripe hanc animam Patri,
Ut vel Iosepho mortuus iungar meo,
Si nequeo vivus! Langueo quando meum
Ioseph revolvo mente. mi Ioseph! Ioseph!
Excipe cadentem brachiis Patrem Ioseph!

CHORUS. Morpheolorum vineam repraesentantium, cui Genius Iosephi incumbit.

Gen. Ios. Vinea patri suus est natus;
Vinea felix: si velut uno
Sanguine prodit, sic et amore
Vivat in uno. Fratrum rarus
Amor esse solet: quando parentum
Non aequus amor semper ocello


page 451, image: s467

Istum dextro respicit, illum
Vix dignatur cernere laevo.
In natorum numero quisquis
Solus amatur, non bene amatur.
Reliquis unus cedit in odium,
Quem male dispar gratia prensat,
Sed tamen unus magis est saepe
Dignus amati, quem naturae
Gratia maior cum virtute
Megis ornavit. Regula recti est:
Iuxta meritum dilige quemque:
Sed signa tamen cautus amoris
Semper soboli paria impende.
Loquor expertus fraterna odia
Nuper Ioseph, sed venit hora
Quae dissidiis animo pulsis
Tandem fratres meliore liget
Vinculo amoris.
Iacob. Ubi sum? vigilne vera conspexi? an sopor
Illusit oculis? ille qui denas super
Vites sedebat, ille num est Ioseph meus?
Est ipse certe Natus; aut saltem Ioseph
Sincera imago, somnio illudor miser.
Non est. sed est imago viventis Ioseph.
O mi Ioseph! dilecte fili mi Ioseph!
Quo vota mitto cassa, quo vacuas preces?
Nempe hoc amantum est: somniant, quod diligunt,
Et per quietem facta persuadent sibi,
Quaecumque vellent facta, dum vigiles agunt.


page 452, image: s468

SCENA QUINTA. Ioseph pecuniam iubet in saccos fratrum reponi, dum illi Simeoni in terram Chanaan redituri valedicunt. Iussit ministris, ut implerent saccos eorum tritico, et reponerent pecunias singulorum. Gen 42. Baladat. Fratres Iosephi.

Bal. En quam tulere Cereris in pretium datae
Viri monetam. Moneo, quod dixi ocius
Fac expeditum, pretia pro Cerere viris
Tacitus repone. Se. Quod iubes, factum dabo.
Rub. Iumenta Cereris pondere aggesto gemunt?
Viamque carpunt. Bal. Nullus est usquam dolus
Rub. Nullus nocentes arguet pretium dedi.
Bal. Dedisse fateor: ne dolus subsit, cave,
Fraus male parata saepe in auctorem redit.
Iud. Fraus nulla sceleris consciam mentem arguit.
Baladat. Cavete; moneo.
Iudas, Cavit hic satis, cui
Mens pura labis, innocens mentis sinus.
Bal. Revisite ergo patriam Rub. Fratri tamen
Prius relicto in vinculis maestum vale
Dixisse liceat Bal. Carcere hoc vinctus latet.
Ruben. Simeon! ubi es dilecte Simeon?
Simeon. Quis sonus
Pertentat aures?
Ruben. Frater ah! Simeon ades?
Sim. Adsum. Rub. Valere turba te fratrum iubet.


page 453, image: s469

Aegypto abimus, patrios rursum lares
Repetere iussi: quid iubes Simeon tuo
Per nos referri nomine afflicto patri?
Sim. Salvete Patrem filius ferro gravis,
Vinctus catenis care eri inclusus iubet.
Si me premente liberum ferro cupit
Cernere, minorem Beniamin mittat Pater,
In quo salutis vertitur cardo meae.
Poterit carere tempore exiguo senex
Puero, coronam prolis ut servet suae.
Omnes tenebit, Beniamin si non nimis
Retineat unum. Deinde quam sortem Deus,
Natis, patrique imposuit, hanc sensu ferat
Vivace semper. nempe sic placuit Deo
Natum in parente premere, et in nato patrem:
Ut uterque proprio doleat afflictus malo;
Alienum uterque sentiat. Rub. Simeon vale!
Loqui volentem plura, non sinit dolor.
Sim. Brevis hora fratres rursum in amplexum dabit.
Quamvis acerbae sortis in morsu grave
Solamen istud accidat; vivet tamen
Spes firma fratrum in pectore.
Dan. Amplexus tuis
Quando negatur brachiis, animi intimis
Te amplector ulnis frater, et mente osculor.
Sim. Valete. Vosque fratris afflicti memor
Sollicitet animus semper, ut celerem malo
Opem feratis. Interim nostram Deus
Benigniore dirigat viam manu.


page 454, image: s470

CHORUS. Iussu Divinae Providentiae triturantur manipuli a Marte. subducitur a Pace excussum frumentum, et in horrea Aegypti infertur: solacium impenditur Genio Chanaan. Providentia. Genius Chanaan, Mars. Ira. Furor. Nemesis. Pax. Ceres.

Provid. Quid fles Chanaan!
Ge Cha. Famis extremae
Tormenta fleo. Pro. Deterge genas.
Ego sum Mater. Mala quaecumque
Te nunc cruciant, in bona vertam.
Audi Nemesis, Mars, Furor, Ira,
Decreta iubent Numinis, audi.
Ma. Ir. Fu. Ne. Prompti imperiis parere tuis
Adsumus omnes, Pr. Ecce Maniplos!
Ad trituram iubeo prompta
Bracchia stringi.
Ma. Ir. Fu. Ne. Iussa paramus,
Stringimus omnes.
Provid. Chanaan audis?
Hic tibi aristis opulenta Ceres
Frumenta dabit.
Ge. Cha. Hinc ego sperem?
Nimis heu! cruda est Ira, Furorque:
Nil ego spero. Nimis heu! crudus
Mars, et Nemesis: nil ego spero.
Provid. Ego sum mater: quaecumque mala
Te nunc cruciant, in bona vertam.


page 455, image: s471

Cum nulla super spes affulget,
Sperare licet. Bracchia promptis
Ad trituram stringite flagris.
Omnes. Ad trituram.
Mars. Quis mihi clangor
Furor. Quae pugna mihi saevit in aures!
Arma arma viri, Comites arma.
Ge. Cha. Non satis ergo premit esuries?
Adicit etiam proelia nostrae
Bellona fami. Pro. Mala quaecumque
Te nunc cruciant, in bona vertam,
Pa. Ce. Martis amarae redeuntne minae?
Buccina crepuit; redeuntne metus
Martis amari? Pr. Mala quaecumque
Fugitiva times. in bona vertam,
Sistite gressum.
Pax Cer. Ferus a tergo
Mars arma citat.
Prov. Sistite gressum,
Mala, quae torquent, in bona vertam.
Pa. Cer. Cum fata premunt, vix bene sortis
Satis est virtus. ut fata ferat.
Prov. Agite in casus, dum saeva rotat
Proelia Mavors, pinguis legite
Dona manipli Mala, quae cruciant
In bona vertam. saepe proce la
Dubiam navim tulit in portum.
Mala quae cruciant, in bona gaudet
Vertere Numen.
Pa. Cer. Iussa peregi. Pro. Gremium Aegypte
Reclude tuum, tibi donatur


page 456, image: s472

Opulenta Ceres.
Ge. Cha. Sed mihi miserae
Nihil omnino?
Prov. Mala quae cruciant,
In bona vertam.
Ge. Cha. Te rogo Mater!
Prov. Mala, quae cruciant, in bona vertam;
Agite Aegyptum ditate bonae
Munere Cereris,
Omnes. Chanaan! audis?
Hic ubi pandit gremium Aegyptus
Tibi larga Ceres semper aletur.
Ma. Ir. Fu. Ne. Etiam dum pax regna gubernat.
Bella timentur. sonuere minae;
Non ultra: sed saepius etiam
Tuta timentur.
Mars. Age, trituram mecum repete.
Sed quid video! mappa ablata est.
Prov. Saepe arat unus, sed metit alter,
Quique laborat, saepe laborum
Caruit fructu. Deus arbitrio
Dirigit orbem.
Ma Ir. Fu. Ne. Sumus elusi.
Prov. Hinc relliquias tolle laboris,
Iubet hoc Numen, tollite stramen.
Mars. Ira. Sumus elusi.
Fur. Nem. Sumus elusi.
Omnes. Deus arbitrio dirigit orbem.
Quaecumque homines adversa premunt
In bona gaudet vertere Numen.


page 457, image: s473

ACTUS IV.

SCENA PRIMA. Reversi ad Patrem Filii reperiunt in saccis pecuniam. Referunt peti Beniaminum, remansisse obsidem Simeonem. Venerunt ad Iacob patrem suum in terra Chanaan, et narraverunt ei omnia quae accidissent sibi. Gen. 42. Iacob. Beniamin. Fratres. Servus.

Rub. O Quam secundis astra fulserunt notis!
Phariis ab usque laribus in domum patris
Comitata nos felicitas prompta dedit
Manu favores. Ante gemmatas opes
Dilecta salve patria, et gremio accipe
Favente natos. Adsumus missi tamen
Minore numero. Fronte qua genitor feret,
Qua mente, quando Simeon vinctum audiet?
Ben. Quae turba iuvenum? fallor? an cerno meos
Adesse fratres? Concolor meos notat
Fratres amictus. Estis o fratres mei.
Pater! beate vive! totumque explica
Sinum favori siderum: en fratres mei.
Iacob O astra quanta gaudia adfertis! meos
Videone natos? tota in amplexus rue


page 458, image: s474

Soboles parentis.
Ruben Favit, et terra, et polus.
Reliquos favores unus hic superat, tuo
Quod liceat iterum genitor amplexu frui.
Ben. Salvete fratres, nobile levamen domus.
Rub. Unus levare natus afflictum senem,
Fratresque Care Beniamin salve, et Patri
In vota cresce. Iac. Quanta de Phario solo
Desideratae Cereris in nostra horrea
Copia relata est?
Rub. Pretia quae superat; fami
Opem datura. Serv. Caelites sancti! fidem
Vix impetrabo
Iacob. Quid novi refers? Serv. Metus
Referre prohibet. testor auratis diem
Superbientem curribus, non sum nocens.
Iac. Quisquamne sceleris damnat, aut reum facit
Male imputato crimine? Se. Inventum bonum.
Iac. Effare. Ser. Medio Cereris excussae sinu
Aurum sepultum latuit. Iac. Hoc ipsum dedi
Pro Cerere pretium.
Iudas. Furta natorum pater
Ne suspicare; pretia pro cerere data
Haec ipsa testor. Iac. Ruben in fidem venis?
Rub. Testor latentis conscium mentis Deum,
Sumus innocentes. Iac Simeon fidem facis?
Ubi relictus Simeon? Rub. Patris o dolor!
Iac. Quos mihi dolores? prodite.
Ruben. In tuum caput
Ausa est furentes agere tempestas minas!


page 459, image: s475

Iac. Iterum feroci dente sub densa latens
Leaena silva pectoris partem mei
Discerpsit? aut quam Simeon Phario solo
Rictibus hiantem praeda saturavit famem?
Ruben. Vivit superstes.
Iacob. Quo solo vel qua latet
Regione? fare: verus amor odit moras.
Ruben. Phariis sub umbris. Iacob. Aeger?
Ruben. Affixus loco.
Iac Morbo an catenis? Ruben. Vinculis.
Iac. Quibus? Rub. Rei
Quibus tenentur. Iac. Carceris?
Ruben. Densa obsitus
Umbrae incubantis nocte. Iac Quae fecit reum
Patrata culpa? Rub. Nulla: sed pro te Pater,
Suisque sponte est fratribus factus nocens.
Iac. Pro me, meisque filiis? non est meus,
Quicumque natus factus est pro me nocens.
Iud Inter propinquae limites, vitae ac necis
Carcer profundus obsidem fratrem tenet.
Iac. Aliquodne forsan ausus incautus nefas?
Rub. Quod crimen omnes afficit, id unus luit.
Iac. Omnes parentis nomen, ac amplam domum
Contaminastis crimine? Rub Afficto. Innocens
Licet esset animus omnibus, fratres tamen
Suspicio Regni proditi fecit reos
Iac. Quod suspicari potuit ab inermi malum?
Rub. Suspicio fingit scelus, ubi nullum est scelus.
Iac. Et nulla tatio crimen abstersit. Rub Scelus
Non delet ulia ratio, quod menti ingerit
Suspicio fallax. Iac. Pectus iratum preces


page 460, image: s476

Fregere nullae? Rub. Pedibus affusus viri,
Madidusque lacrimis genua complexu tenens,
Miserere, dixi, magne terrarum arbiter,
Miserere magnis casibus maest, Patris.
Iac. Et dura corda lacrima non fregit?
Rubenus. Stetit
Sententiarum pertinax: nec se tomen
Satiare passus. Iac. Forsan, et morti ultimae
Dabit innocentem victimam.
Ruben. Mores viri
Meliora spondent. Ia Nomen o quoties Patris
Amitto Superi! rictibus nuper ferae
Obiectus alter, alter infami iacet
Damnatus antro, forsan et letho datus.
Redimendus ergo Simeon pretio. Rub, Et gravi.
Iac Quonam? Ruben Minore Beniamin.
Iacob Nato meo?
Binis ut addam tertium funus? male,
Male prohibetur scelere maiori scelus.
Rub. Si dederis unum genitor, accipies duos.
Iac. Si dederit unum genitor, occidet duos.
Ru. Gementem in antro deseres Natum Pater?
Iaco. Pater obsequentem filium in mortem dabo?
Ruben. Tuam in salutem.
Iacob. Filium nullum decet
Propriam in salutem perdere.
Rubon. Invenies duos.
Iacob Non audiere.
Ruben. Genitor aut omnes necas,
Aut te carere pauculum ad tempus decet
Rachele genito Beniamin. Iac. Ruben sile.


page 461, image: s477

Non audiere. Beniamin totos sinus
Insume Patris. Ite: decretum est Patri
Cum Beniamino vivere, et vitam dare.

SCENA SECUNDA. Beniamin a Patre veniam petit in Aegyptum abeundi ad liber andum Simeonem. Iacob. Beniamin.

Iac. In hoc beatum prole me Numen facis
Ut unde tuleram gaudium. luctum feram
Opulentiore messe, quam steterit seges.
Duodena turba pignorum fecit patrem.
Duodena natum turba me miserum facit.
Natura quoties iure privaris tuo.
Ben. Mi genitor. Iac. Ora lacrimis sicca.
Beniamin. Dolor
Periclitantis fratris ex oculis vocat
Lacrimam frequentem. Moritur, et nullus manu
Iuvat patrona. Genitor es: sanguis tuus
Quaerit medelam vulneri. Sinon potes
Corpore senili ferre subsidium; sine
Me ferre genitor. hoc iubet pietas patri,
Amorque fratri debitus. Ia. Numquam est satis
Aetate in ista consili. Ben. At tamen fatis
Pietatis esse poterit, ut fratrem iuvem
Dimitte natum genitor, ut fratri obviam
Feram salutem. Iac. Deseres fili patrem?
Ben. Patri ut reducam filium.
Iacob. Ut simul cadas


page 462, image: s478

Cum fratre frater; funere et eodem trahas
Patrem in sepulcrum: si tuum pietas potest
Tantum movere pectus in fratrem, patri
Plus nate debes.
Ben. Debeo, et fratri et patri,
O misera pietas! ire si memet vetas
Fratri es scelesta: si iubes; peccas patri.
Iac. Recedis? huc minate, et infusum mihi
Coniunge pectus: habeat incolumem pater
Vel Beniaminum: caede satiari potest
Una Tyrannus. Ben. Ibo mi dulcis pater,
Ne pereat unus. Ia. Genitor ut maneas, volo,
Iubeoque. Ben Iussa exosculor. Leges dare
Soboli parentum iura sunt, nutus sequi
Est filiorum debitum. At pietas tamen
Sollicitat usque pectus, et fratrem ingerit;
Qui me profundo carceris specu vocat.
Audio vocantem: Beniamin nondum venis?
Pietate nondum victus Aegyptum tenes,
Oppessulatas carcerum ut pandas fores?
Iac. Fili per istas lacrimas pater rogo!
Ben. Pater per istas lacrimas natus rogo!
Iac. Nescius in arma nate, et in mortem ruis.
Ben. Rapiturque Simeon.
Iacob Unus est poenae satis.
Ben. Hunc liberabo.
Iacob. Funus ut socium cadas?
Ben. Libenter inter fratris amplexus cadam?
Iac. Sine hunc praeire morte, qui vixit prior.
Ben. O fata! frater est meus, natus tuus.
Iac. Meusque sanguis. Ben. Dubito.


page 463, image: s479

Iac. Cur? Ben. Toleras malum.
Iac. Invitus. Ben Etiam dubito.
Iac. Deploro malum.
Ben. Sed non mederis. Iac. Non valeo.
Ben. Si non vetas,
Ego medebor. Iac. Peius est medium malo.
Ben. Redimere vitam fratris ambiguo malo
Si valeo, redimamus anime.
Iac. At metuo. Ben. Metus
Saepe est inanis. Iac. Saepe fatidicus quoque.
Ben. Prohibeor ergo facere, quod cunctis facit
Natura licitum? Iac Nempe deserto patre
Amare fratrem? Ben. Fratre servato Patrem
Beare nato. Iac. Melius in nostro sinu
Laetus beatos exiges vitae dies,
Quam vinculorum strictus amplexu,
Beniamin Nequit
Amplexus esse dulcis in patris sinu,
Quando retorto fratris arctantur manus
Post terga ferro. Iac. Forte iam frater diem
Clausit supremum. Ben. Funus adducam Patri,
Reseramque cineres, urna quos patria tegat.


page 464, image: s480

SCENA TERTIA. Remittuntur a Patre filii in Aegyptum cum duplici pecunia. Dixit Iacob ad filios suos: Revertimini, et emite vobis paucillum escarum. Pecuniam quoque duplicem ferte vobiscum: sed et fratrem vestrum tollite, et ite ad virum. Gen. 43. Iacob. Beniamin, Fratres reliqui.

Ruben. Ecquando tandem genitor exsolvam fide?
Iac. Adamante mens est firmior: numquam meo
Sinu migrabit Beniamin: si qua est super
Via redimendi Simeon, illa licet
Tentare Pharium Principem?
Ruben. Frustra Pater
Consilia torques: Beniamin Princeps cupit.
Iac. Vultis seeundo scelere damnari? neque
Satis nocentes vos facit primum scelus?
Iud Pro scelere stabit (si quod admissum est tamen)
Frater redemptus. Iac. Fratris id pretium fuit
Quod attulistis venditum fratrem nega.
Rub. Superi loquantur. filiis non est fides.
Iac Quid agimus anime? distrahit geminus timor
Amorque geminus pectus in partes duas.
Be. Confide natum fratribus, fratres sequar.
Hac nixus ibo dextera et vacuus metu
Per Pharia ductus nemora me sistam Duci


page 465, image: s481

Fratris redemptor. Discet exemplo meo
Quid possit animus quem pius stimulat amor.
Iac. Incautus ecquis prodidit natum? nihil
Silere posse, proprium est Iuvenum malum.
Iud. Num praevidere licuit internos sinus,
Quando parentes, sanguinem. et patriam domum
Est sciscitatus: Beniamin quando audiit,
Toties repetiit: Beniamin fratrem volo
Natu minorem; Beniamin volo: neque
Laxabit ante Simeon ferro manus,
Quam patris illud dulce solamen meos
Stet ante vultus. Publica haec mala exigunt;
Fratres precantur, parvulus fletu rogat.
Iac. Cor fluctuatur. pectus huc pietas rapit,
Dolor huc reflectit. cede pietati dolor.
I nate Iuda, quodque condebat Ceres
Allata, pretium sume, quod Phario Duci
Iubeo reponi. Nolo, ut alieno mea
Contaminetur auro. et argento domus.
Sit ista deinde cura non minor, Patri
Servare natum. Perditur magno patri
Thesaurus ingens, quando progenies bona
Quocumque casu perditur. Vixi Iacob
Prole hac beatus: illa si perit, perii.
Iud. Corona fratrum tota, pro hoc uno dabit
Vitamque sanguinemque et intento caput
Venale ferro: Vivet hic felix puer,
Auctusque magno foenore redibit Patri.
Bene apprecare filio abeunti Pater.
Iac. Dolor ille levis est, verba qui nondum eripit.


page 466, image: s482

Auferte genibus dexteram in patris sinum.
Be. Brevi paternum brachium stringet duos.
Iac. Vale supremum nate dimidium mei.
Ben. Ah! dubius haeret animus; et patri retro
Sese refundit. Ia. Cape supremum hoc basium,
Fors non licebit amplius. Ben. Genitor vale
Abeo. Ia. Vale mi Beniamin Ben. Vale. Ia semel
Adhuc Iacobum respice, et Patrem voca.
Forsan supremo lumine aspicies. Ben. Pater!
Iac. Fili. Ben Redibo genitor.
Iac. Ah utinam! Ben Pater!
Iac. Abite cara turba iam non sum pater.
O qui serenis temperas auras iocis!
Zephyrisque ludis, et procellosum premis
Boream sub antro montis ac pluvias vetas.
Hyadas olympum nube densatum solo
Eripere, caeli magne moderator Deus
Meum tuere Beniamin! miser o Pater
In prole vivis, pariter in prole et cades.

SCENA QUARTA. Ioseph Simeonem audit in carcere lamentantem, agnoscentemque iustam poenam ex vendíto Ioseph. Videntes angustias illius, dum deprecaretur nos, non audivimus: idcirco venit supra nos ista tribulatio. Gen. 42. Ioseph. Simeon.

Ioseph. Quem praesidere rebus imperii Deus
Iussit, quietis vetuit in gremio diem


page 467, image: s483

Agere otiosum. Semper in curis agat,
Qui regna curat. Ista coniunxit DEUS;
Regnum, atque curam.
Simeon. Iustus es semper DEUS,
Et cum potente dextera plectis nefas,
Et cum paternum pectus indulges reo.
Merui, fatebor, carceri includi, reus
Fratris perempti. Ios Quis meas aures ferit
Gemitu, et querelis? Sim Fateor, o Deus, meo
Poenam minorem scelere. mi frater Ioseph!
Ios. Deflet vetustum venditi Ioseph scelus.
Sim. Mi frater! ego te vendidi pretio levi.
Ios. Mi frater, ego te liberum ferro dabo.
Sim. Incesto sacrum nomen; in fratrem nocens
Heu nomen istud perdidi. Ios. Es tamen.
Simeon Fides,
Et vera pietas, non genus fratres facit.
Ego te peremi. Ios. Sed tamen vivo super.
Simeon Ego te peremi frater.
Ioseph. Accurre o Ioseph!
Ostende fratri temet, o frater! Sim. Nocens,
Meritusque patior.
Ios. Lacrima in vultu natans
Facit innocentem.
Sim. Sed leve est, quod sim nocens,
Feci nocentes, in scelera feci viam
Fratribus. At istud crimen ignotum est: Deus
Sibi nota plectit crimina. Ios. Indulget quoque:
Quemcumque sceleris paenitet, non est reus.
Sim O quanta forsan innocens pateris Ioseph!
Ios. Agnosce fratrem frater. Absiste.


page 468, image: s484

Sim O Ioseph!
Ios. Captive frater. Sim. Scelera detestor mea.
Ios Natura sese prodit, in amorem eliquor.
Sim. Non gemo, quod unus plurium merita scelus
Persolvo poena. Metuo suspectam fidem,
Reditumque fratrum. Perfidi fiant mihi:
Non est inausum facinus. hoc docui prior,
Priorque crude perfidus fratri sui.
Ios. Consilia prava vertit in melius Deus.
Quid hic agendum? frater est, sanguis meus.
Lamenta rumpunt pectus! Aliquando fuit
In me scelestus. Fateor, aliquando fuit:
Sed esse numquam desiit frater. scelus
Praestat pati, quam facere. Iam patitur satis
Caecae tenebras noctis, illuviem, et situm.
Et iam peracta summa pars poenae diu est.
Non patiar ultra: manibus eripiam meis
Carceris ab umbra, compedis solvam moras,
Et nota fratris brachia amplexu petam.

SCENA QUINTA. Fratres ad Nili oram consident, umbra, undis, et cantu recreantur. Beniamin. Fratres.

Ben. Iam media caeli spatia suspensus polo
Aequali utrinque dividit vultu dies,
Tempus quietis commonet.Viae est satis;
Solitaeque vires pedibus officium negant.
Rub. Lubet virentem fluminis spondam super


page 469, image: s485

Sedere memores patriae, et cantu graves
Levate curas? Iud. Littus invitat; iocus
Ludentis undae cogit: in cantum pater
Fraterque veniant. Drama non aliud amor
Venite patitur.
Omnes. Cordium o magnes Amor!
Tu scissa fratrum pectora,
Patrumque concatenas.
Si corda venas marmoris,
Vel tigridis induere;
Tu frangis, et tenerrimis
Affectibus coerces.
Si spatia terrae dividant
A filiis parentem;
Non dividunt sed pectora
Animasque amore nexas.
Habet Canopus filios,
Chanaan habet parentem:
Sed siliorum pectora
In corde sunt parentis.
Haec est amoris indoles,
Sociare corda amantum.
Iud. Sed ecce amoena turba Nympharum caput
Extollit undis; seque concordi parat
Animare cantu.
Chorus Nympharum et Fratrum.
Nile, qui vasto dominantis undae
Lentus incedis fluvio, pigraque
Littus allambis gravitate; Nile
Rector aquarum:


page 470, image: s486

Parvus exortu es, modicoque ripas
Limite ab iuncta; tacite volutis
Vix aquis imples; tenuique totus
Ponte teneris.
Crescis affluxu fluviorum, et alto
Intumes tergo, tibi dum tributa
Rivuli pendunt: gracilemque currit
Amnis in amnem.
Parva res parvis cumulata crescit.
Unio tantum valet! o beatum
Pectus, adnatum cui copulatur
Pectus amore.
Ruben. Vivimus! et uno in pectore fratrum calent
Undena corda: singulis fuerit licet
Tenuis amoris ignis, ingentem facit
Coniuncta flamma.
Ben. Vivat hic vivat meis
Aestus medullis, vita dum membris calet.
Pergamus, antro Simeon clausus vocat.

SCENA SEXTA. Iacobi de orbitate sua lamentatio. Absque liberis me esse fecistis. Ioseph non est super, Simeon retinetur in vinculis, et Beniamin auferetis. Gen: 43. Iacob solus.

Quo me sinistra sidera afflictum Patrem


page 471, image: s487

Luctu enecatis? erro: iam non sum Pater.
Fui, corona prolium circum latus
Cum multa staret: perdidi nomen Patris,
Ex quo levamen unicum fessi senis,
Flos filiorum, pignorum ex magno grege
Spes prima Patris, patriae fulcrum domus
Ereptus es mihi Beniamin? Nuper domus
Ridebat omnis, quando iucundum meus
Vultum explicabat Beniamin Solem domus.
Nunc solus, orbus liberis, dubius, domum
Tacitam et inanem lugeo, et vacuam fleo.
Vivisne Nate? Beniamin vivis? redi
Mi Nate, siquae vita tibi superest, redi:
Nisi nuda forsan ossa nunc sparsim iacent
Inhumata campis, nota quae rursum fera
Laniavit. Ibo, si vel in rictus ferar
Desaevientis tigridis; et ima mea
Viscera voracis belluae ex alvo eruam.
Ibo, hoc levamen ultimum aerumnis dabo;
Videre saltem, et nosse, quo letho cadat.
Ibo, ut vel unum vulnus in mortem ferat
Cum patre Natus; ossa vel totis legam
Dispersa campis, vel necis praeda ultima
Ad insepulta pignorum hoc addam Pater
Funera cadaver. Beniamin! quo me rapis?
Si forsan umbra es Beniamin umbris Patrum
Mixta, et perempti frueris amplexu Ioseph.
Ostende patri temet, et fessum trahe
Simul sub umbras Sole sublato meo
Quid sum, nisi umbra? Mergar umbrarum domo
Dilecte tecum Beniamin; tu Sol mihi


page 472, image: s488

Dabis inter umbras luce perpetua frui.
Audisne Nate? viduus atque orbus pater
Ad fata properans te vocat. Felix Ioseph!
Iam fratre frueris Beniamin! felix Rachel!
Iam Beniamino frueris! o felix puer
Sinu Rachelis frueris, et Ioseph sinu.
Sed spes adhuc superstes afflictum erigit
In vota Patrem: spero, nisi fallax amor
Illudat animo, amplexui infusum meo
Exosculabor Beniamin! Veniet diu
Desideratae gemmeum lucis iubar,
Qui te parenti reddat, et Patrem tibi
O Nate! Nate Beniamin lumen meum!
Dum spiro, Nate, spero: sperantem tamen
Sollicita semper cura mordebit metu.

SCENA SEPTIMA. Sistuntur Ioseph fratres: Laetatur is viso Beniamino: invitat ad convivium Steterunt coram Ioseph: quos cum vidisset, praecepit Dispensatori domus suae, dicens: Introduc viros domum, et instrue convivium. Gen: 43. Ioseph. Beniamin. Fratres omnes.

Ios. Huc advocate carceris ab umbris virum;
Qui nuper obses, sponte se vinctum dedit.


page 473, image: s489

Rediere tandem! Vix bene affectum rego
Ratione. Video sceleris immunes viros,
Fratrumque primam Beniamin gemmam tuor.
Rub. O magne Princeps, parce.
Ios. Sed non es reus.
Rub. Potui videri Ios. Criminis?
Rub. Sed non mei.
Ios. Fratrum?
Rub. Nec illos criminis facti reus
Accusat animus Ios. Et scelus factum est tamen?
Rub. Immane. Ios. Nam quis auctor?
Rub Ignotus. Ios. Scelus
Quid deprecaris innocens? Rub. Ne sim nocens.
Ios. Nullum nocentem fecit Innocentia.
Rub. Et saepe visus innocens nocens fuit.
Ios. Sed non mihi. Rub. Experimur.
Ios. At quis vos facit
Fratres nocentes?
Rub. Sceleris et nomen mihi
Est exsecrandum. Ios. Dummodo et scelus. mihi
Fuit ille semper innocens; quisquis nocens
Timuit haberi. Rub. Timeo.
Ios Iam non es reus.
Effare quidquid pectori ingessit metum.
Rub. Phariae salutis auctor, ad cuius sinum
Largamque dextram respicit, quisquis miser
Suis patronam quaerit aerumnis opem:
Tuo favore nuper, o Princeps, seni
Cererem parenti tulimus, attulimus simul;
Pudet fateri, Ios. Quid quid et fratri potes
Fidisse, nobis fide. Rub. Quam in Cereris tibi


page 474, image: s490

Dedimus monetam pretia, non cauti fatis.
Et nescientes tulimus in patrios lares.
Exarsit aere genitor inspecto, ratus.
Nos vendidisse filium. Ios. Pronum fuit
Hoc suspicari, vetera si nosset, patri.
Rub. En innocentes pedibus affusam tuis
Reponimus pecuniam. Ios. Cererem semel
Datam moneta duplici exsolvi est nefas.
Accipere prohibent iura quod non est tuum.
Rub. Pariter vetant tenere. quod non est tuum.
Ios. Quis influenti gratiae occludit sinum?
Ruben. Qui scit nocere posse.
Ioseph. Quam Numen dedit,
Nulli nocebit. Nolo quod vobis Deus
Ingessit insperantibus. Sed nunc mihi
Sistite tenellum Beniamin, omnes volo
Videre fratres, fratribus pariter volo
Coram videri. Video, quo affectus rapis?
Tune ille Patris gaudium?
Ben. O magne incliti
Princeps Canopi! Servulum memet tuis
Cerne advolutum pedibus.
Ios. An Sospes Pater?
Ben. Vivit; tuisque gaudet obsequiis suum
Praebere natum Beniamin.
Ios. Quo te Pater
Amore fovit? Ben. Lacrima in vultu frequens
Stetit cum abirem, in ore singultus frequens
Et me Iosephum saepe compellans suum,
Satis est Ioseph perisse, dicebat; mihi
Solamen unus superes, o alter Ioseph!


page 475, image: s491

Ioseph. Nosti Iosephum?
Ben. Domine, non vidi. Ios. Fidem
Vix haec merentur dicta Ben. Si fratrum fides
Est vera, saevae tigridi in praedam est datus.
Ioseph. Putant,
Ben. Cruentam vidit: et laceram undique
Pater ipse vestem. Ios. Forte deceptus fuit.
Non alia Ioseph mortui Patri est nota
Quam vestis illa? Ben. Nulla.
Ios. Non satis probant.
Fortassis illum pinguior sedes tenet.
Sed quid puelle postulas? Ben. Fratrem meum.
Ios. Nullum negavi: quem voles, tolle.
Beniamin. Abditus.
Qui gemit in antro. Ios. Simeon?
Ben. Illum peto.
Ios. En ille. Ben. Vivis Simeon?
Sim. O Beniamin!
Sine me referre gratias. Nilotici
O magne Princeps Imperi, ingentes tibi
Ad genua fusus Simeon gratus refert,
Quod me profundo solveris ab antri situ.
Ios. Fraterna pietas vicit: hunc debes tuae
Colere salutis vindicem. Sim. O cari sinus,
Animae fideles, exosculor vestram fidem.
Ben. Dilecte frater!
Ios. Quantus in amore est dolor!
Sim. Dilecte frater!
Ios. Ite. iam in noctem dies
Fessus recedit: tempus ad cenam vocat,
Mecum assidete. Rub. Nostra conditio hoc vetat.


page 476, image: s492

Ios. Fraterna pietas imperat.
Rub. Quando iubes,
Est obsequendum iussui: urbanus minus
Tibi videri malo, quam minus obsequens.
Ios. Cras ubi serenum lucis auratae iubar
Intulerit orbi Phoebus, in patrios lares
Redite laeti Cerere donati nova.
Baladat, in aurem. Perfice.
Bal. Exactum dabo.

SCENA OCTAVA. Dispensator miratur sibi imperatum, ut in ore sacci Beniamini scyphum Domini sui reponat. Praecepit Ioseph Dispensatori domus suae, dicens: Scyphum meum argenteum, etc. Gen: 44. Baladat. Fratres. Ioseph.

Bal. Molitur aliquid grande: sed tacitus tegit
Arcana mentis. Nuper in Regem reos.
Et proditores dixit, ac tetro specu
Frustra precantes clausit; at rursum fibras
Mollitus animi, vinculis solvi iubet,
Patriosque rursus obside relicto lares
Adire, quemque maestus, et senio gravis
Curis levandis genitor e fratrum choro
Servarat unum parvulum, adduci imperat.


page 477, image: s493

Nunc assidere regiae mensae genus
Tam vile mandat. Fraudis hic aliquid latet.
Epulatur una: quodque mirandum est magis,
Etiam micantem gemmeo ornatu scyphum,
Regale donum, parvuli in saccum iubet
Tacite reponi. Fratribus ludum alterum
Dolus hic parabit forte meliori exitu.
Nam saepe visus ipse cum gemitu loqui,
Ridere, rursum plangere, et variis agi
Veluti procellis: qualibus solent agi
Quibus amor urit pectus, et mentem cremat.
Sed impetrata Cerere iam laeti viam
Parant inire. Rub. Cerere iam turgent sinus.
Iter paramus. Ultimum nobis fave,
Ut imperantis liceat appressis labris
Exosculari dexteram. Bal Votum dabo.
Et imperati machinam doli exsequar.

CHORUS. Molitur frumentum Marte et Furore molam trahentibus, impellente Pace et Cerere. Providentia. Pax. Ceres. Mars. Furor.

Provid. Deus humanis amat in rebus
Ludere. Nuper gemuit terra,
Nunc respirat: quique fugabat
Turbine belli pacis amoenos
Mars aspectus, nunc deposita
Fronte Furoris, paci obsequitur.


page 478, image: s494

Pax. Cer. Mars age, crimen mente revolve.
Quo malesanis integra flammis
Regna dedisti; vertisti urbes
Diripuisti moenia, prolem
Patre, parentes prole orbasti,
Et germano sanguine campos
Fere inundasti Decolor Isther
Sanguine, et atro piger a tabo.
Lycus ultrices te laniandum
Vocat in poenas. Mars age tandem,
Poenas sceleris lue commissi.
Pax. Cer. Impelle molam.
Mars. O labor infestus!
Sed bene merui. Crimina tandem
Sequitur vindex Dens a tergo.
Pax. Cer. Non semper hiems caeli imperium
Saeva tenebit. Ver aliquando
Redit in terras.
Provid. Dicite mecum:
Deus humanis amat in rebus
Ludere. Pax. Cer. Non si semelin nocte
Cecidit Phoebus, non redivivus
Iterum surget Prov Deus humanis
Amat in rebus ludere. Pax. Cer. Campus
Qui male sterili sente horrebat,
Iam bene cultus divite falcem
Invitat arista. Omn. Deus humanis
Amat in rebus ludere Pax. Cer. Quaeque
Ante silebat mola, giratu
Agili pinguem Cererem frangit.
Omnes. Deus humanis amat in rebus


page 479, image: s495

Ludere.
Mars. Labor heu! nimis infectus.
Tu quoque Chanaan sterilis damna
Experta soli posthac niveae
Tempore pacis Cererem tota
Regione metes, vertesque molas.
Deus humanis amat in rebus
Ludere.

ACTUS V.

SCENA PRIMA. Ioseph causas repositi scyphi in saccum Beniamini memorat: iubet fratres comprehendi. Tunc Ioseph accersito Dispensatore domus, ait: Surge, et persequere viros. Ge: 44. Ioseph. Baladat.

Ios. ABeunt, secundo patriam incessu petunt.
Sed vix olympo media pendebit dies,
Acerbus illo gaudio orietur dolor,
Meruere pridem scelere non uno pares,
Fratresque non tam sanguinis, quam criminis.
A se patratum sentiant ipsi malum.
Haec norma iuris.Quisquis audace intulit
Mucrone vulnus; sentiat: grave ingerit


page 480, image: s496

Quicumque collo pondus alieno; ferat.
Etiamne genitor Iacob? etiam Beniamin?
O dulce nomen Patris! o mi Beniamin
Non non meretur Beniamin, non est nocens.
Pars magna Matris, Patris at non pars minor,
Alterque Ioseph Beniamin, non est nocens,
Sed saepe debet innocens poenas pati
Meritas nocenti. Lacrima rigabit genas,
Sed non dolenda. Iuro quae nostro calent
In corde flammae, iuro Iosephi pium
Amoris ignem, si qua de gemino tibi
Voluta fronte lacrima distinguet genas,
Vultu cadentem lacrimam Ioseph bibet,
Baladat, adesto, persequi accelera viros;
Cohorte nostri militis fultus vias
Praeverte; quemque gemmea clarum die,
Pridemque nostro nobilem augurio scyphum
Condi minoris iusseram sacco, argue
Raptum nefando crimine. negantes gravi
Perstringe voce, fronte non verum indue
Torva furorem, quaere per saccos: reum,
Licet innocentem, sceleris impositi trahe
Nostrum ad tribunal, surdus ad lacrimas, age
Quod imperamus. Bal. Haec dies votum dabit.
Ios. Ad nostra fusum genua spectabo chorum,
Sic astra, sic manipuli evincent fidem:
Discetque mundus esse qui mundum regat,
Et quae rotari sortis adversae impetu
Censemus, albae sortis eventus beet.


page 481, image: s497

SCENA SECUNDA. Laeti per colles proficiscuntur fratres. Iamque urbem exierant, et processerant paululum. Gen. 44. Fratres Iosephi.

Fratres. Io favete sidera!
In patriam redimus.
Mutata sors est aspera
Sereniore fronte,
Fortuna semper vertitur,
Quos pressit, elevabit.
Si frontem acerbat, sustine;
Enubilabit ora.
Io favete sidera1
In patriam redimus.
Sim. Grates rependat Principi in largas opes
Effusus aether, cuius auxilio dies
Tandem beatos trahimus, et terso asperae
Furore sortis vivimus, fratres novae
Favore vitae. Scilicet demum iuvat
Tulisse dura. scelera sic caelum expiat
Patrata quondam. Rub. Ludit alternis Deus.
Premit, levatque. Sim Lusit alternis quoque
Niliaca sceptro regna qui flectit, suo
Regi secundus; sique non falso replet
Sermone Nilum Fama, per varias vices
Lusit et in illo Numen Rub Et frontem truci
Contrahere ruga doctus, et miti pia


page 482, image: s498

Induere vultu sidera; et amorem, et metum
Tolerare didicit. Rub. Mitius furit, asperam
Quicumque sortem pertulit Sim. Si quam Pharos
Fidem meretur; innocens, solo reus
Odio furentis feminae, in tetro dies
Transegit antro, donec irato Duci
Detersit aestum pectus aeterni capax
Numinis, et insons somnii sese augurem
Regi probavit; quaeque per somnum DEUS
Dedit involuta cernere, haud vana fide
Evolvit. Inde iussus augusta caput
Vestire mitra, et proximam Regis toro
Tenere sedem, quaque se Nilus Pater
Effundit arvis, iura per populos dare.
Ruben. Qua stirpe natus?
Sim. Magna maiestas viri
Documenta prodit indolis magnae: tamen
Occulta origo est generis: argento puer
Emptus dedisse dicitur Phario iugo
Servile collum. Levi. Nempe Fortunam suam
Hinc ferre nescit. Sanguinis vilis genus
Facile insole scit, blanda si magnos ferat
Fortuna honores. Sim Sed quis irato huc citat
Quadrupede cursum? Ben. Nostra flammato petit
Mucrone capita. Simeon, fratrem tua
Defende dextra. Sim. Mitte trepidantes puer
Pectore timores; melior instantes metus
Avertet aether. Innocens metuit nihil.


page 483, image: s499

SCENA TERTIA. Intercipiuntur a Dispensatore domus. Fecit ille ut iusserat, et apprehensis per ordinem locutus est. Gen. 44. Baladat. Fratres. Miles.

Balad. Cohibete gressum.
Sim. Nempe quae iussa imperas?
Balad. Scelerata capita! placuit Aegypto nefas
Tantum patrare?
Ruben. Innoxio appingis scelus.
Balad. Non una culpa noxios fecit. Semel
Iterumque vobis Pharia conficta Ceres
Quaesita fraude est. Sim. Fraudis accusas: datam
Ostende fraudem. Bal. O fraudibus natum genus!
Quod crimen ipse conscius prodit dies.
Negas videri? Hac arte scelerati probant
Sese innocentes Teste sed puro nefas
Die patratum, non latuit unquam satis.
Placuit rapaci dexterae argento gravis
Auroque crater? cuius aspectu solet
Auguria caeli legere, et arcanos poli
Detegere sensus, ille qui indignis Pharo
Etiam assidere Regiae mensae dedit.
Rub In innocentes conicis tantum nefas.
Testor Tonantis vindicem in reos manum.
Balad. Quam tu mereris triplici armari face.


page 484, image: s500

Ruben Si me nocentem viderit furti dies,
Siccis repostum tulimus argentum duplex;
Et abstulisse Principis scyphum arguis?
Baladat. Absiste verbis: prome sublatum scyphum.
Sim. Quem tu recondis triplici abstrusum sera.
Bal. Quem vos paratis munus effeto seni.
Rub. Scrutare saccos; criminis si quem invenis
Reum impurati, morte funesta iube
Evomere vitam Bal Miles in saccos vola,
Scrutare Cererem, verte completos sinus.
Sim. Cassum laborem suscipis. Rub. Pater Ceres.
Inquire: nullus pectus incussit pavor,
Quod nulla culpa tangit. Bal. Animosa reus
Sic nempe fronte velat occultum nefas.
Miles. Hinc micat ab imo fulgor: hinc fraudes patent.
Bal. Dolosa furum capita, quid timidi pedem
Retro refertis? nobilem antiquis scyphum
Signis videtis? Estne? quid trepidas? nega.
Periure cernis? Sim. Beniamin fratrum pudor
Rachele natus fure! sic fratres amas?
Sic in senilem Beniamin Patrem es pius?
Ben. Testor latentis pectoris clausi sinus.
Non sum nocens fratres mei, non sum nocens.
O terra! Pontus! Sidera! ah non sum nocens!
Bal. Probat nocentem raptus emensa scyphus.
Rape ad tribunal miles. Ben. O fratres mei.
Fratres iuvate! ah Simeon, Ruben, Levi
Iuvate. Rub. Parce Beniamin fletu, tua
Fortuna, nostra est omnium. Nos a tuo


page 485, image: s501

Nemo revellet latere. si quam te trahet
Furor arenam, nos simul tecum trahet.

SCENA QUARTA. Minatur per somnium Iacobo Rigor: minas conatur favor evertere: Providentia Rigoris instrumenta confringit, eumque in Iustitiam; Favorem vero in Pietatem transmutat: promittunt. Iustum Piumque Ioseph regnaturum in domo Iacob in aeternum. Iacob. Iustitia. Pietas.

Iacob. Vivo? vel umbris Manium immixtus? Iacob
Solam fugati spiritus umbram traho?
O qui superne cuncta prospectas DEUS!
Aliquidne misero me magis miserum vides?
Quodcumque carum pectori insedit meo,
Semper tulisti. Beniamin, Ioseph, Rachel!
O tria Iacobi nomina, et vitae, et necis!
Nuper parenti tota bis senis stetit
Natis propago: nullus est hodie super.
Ioseph vorarunt bestiae, tumulus meam
Hausit Rachelem, Beniamin forsan rotant
Adversa fata. Beniamin Patri redi.
O flos aviti stemmatis, tibi sit bene!


page 486, image: s502

O rosa paterni sanguinis, tibi sit bene!
O gemma magni nominis tibi sit bene!
Redi, redi mi Nate, si vis, redi.

CHORUS. Iustitia. Pietas. Providentia.

Iustitia. Iacob, animosa fervidum
Da pectus inflagella.
Quoscumque Numen diligit,
Exercet ad dolores.
Sic filios parens amat:
Fraeno tamen coercet.
Tormenta Iacob sustine:
Tolerata dant coronas.
Pietas. Toleravit: iram contine,
Manum abstine flagello,
Post asperam serenior
Fortuna prodit orbi.
Sat est: flagella proice:
Sat est, reconde. Iust. Nolo.
Pietas. Iubent favere sidera.
Iustitia. Sed me iubent ferire.
Pietas. Favere me. Iust. Ferire me.
Ego feriam. Piet. Favebo.
Iustitia. Fulmen rotabo. Piet. Dexteram
Prius ligabo. Iust. Ferrum
In destinata vulnera
Torquebo. Piet. Sed furore
Casso. Iust. Ferite. Piet. Sustine.
Iustitia. Perrumpo scuta. Piet. Scutum
Pietas inexpugnabile est.


page 487, image: s503

Iustitia. Permitte. Piet. Tela cede.
Provid. Quae pugna? quae certamina?
In pace quae duella?
Iustitia virgas proice.
Et vincula et catenas;
Strictumque conde acinacem?
Pax est; repone flammas.
Nec, nisi reposcant crimina,
Furoris arma stringe.
Accede Pietas, et sinum
Auri sonante nimbo
Inebria, ac favoribus
Roseis riga Iacobum,
Omnes. Iacob triumphe! Beniamin
Vitam trahit superstes.
Suo superstes funera
Vive Ioseph! Triumphe!
Surge: osculum da filio,
Et brachiis corona.
Iustos, Piosque filios,
Iusto, Pioque patri
Iustus Piusque Caelitum
Tandem favor reponet.
Iacob. Errone? Ioseph! dubia num vultus nota
Fallit parentem? Nate! num visum dolus
Ludit senilem? quid pluvius auri nitor
Sinu receptus? Natus ante oculos stetit.
Vel umbra Nati? Est ille? Non. Fallor. meus,
Meus ille Ioseph. Inter amplexum patris
Ioseph parentem noscis? an patrem fugis?


page 488, image: s504

Ades, parentem stringe, sum genitor tuus
Quocumque fugies insequar. Nate! o Ioseph!

SCENA QUINTA. Retracti sistuntur Iosepho fratres. increpantur, deprecantur. Omnesque ante eum pariter in terram corruerunt: quibus ille ait: sic agere voluistis. Gen. 44.

Ioseph. Ingrata furum capita, sceleratum genus,
Post liberali dextera effusas opes,
Post larga Cereris dona, et affectus pii
Impensa post tot merita, sum visus dolo
Facili implicandus? Regiam miseris domum
Feci hospitalem; Regia afflictos fame
Dape recreavi: Nempe vos istam datis
Vicem favori? o subdola ingenia, et manus;
Semper alienis incubae! Scyphus magis
Placuit favore Principis? Fures vagi!
Cernitis? an istud noxios aurum probat?
Habent, tenentur. Iudas. Innocens quamvis sciam
Mihi pectus esse, et sceleris immunes manus,
Tamen paventis eripit menti dolor,
Timorque verba. Ioseph. Proprium hoc menti est reae,
Audere quidvis, quamdiu crimen later;
Timere quidvis, quando iam crimen patet.


page 489, image: s505

Scyphus nocentes arguit, Iud. Sed non probat.
Ioseph. Reus probatur criminis, quisquis nota
Tali probatur. Iud. Signa sine quamvis palam;
At nulla mentem culpa testatur ream.
Ios. Per signa legitur animus. Est nimium nocens
Ex lege iuris, quisquis est signis nocens.
Iud. Si lege iuris signa pensentur, reos
Probasti abunde; facta si spectes tamen,
Sumus innocentes. Ioseph. Legibus causam exigo.
Ruben. Pietate comite.
Ioseph. Iura pietatem vetant.
In hoc coruscum Principi ferrum datur,
Ut scelera plectat. Iuro regalis iubar
Innube mithrae, vindicem hanc iuro manum,
Inusitatum crimen insolita rigor
Poena expiabit.
Rub. Vetera, non nova, o Deus
Hac arte crimina expias. Iud. Si nos trahi
In servitutem iusseris, nemo potest
Arguere iussa. Ios. Si trahi cunctos velim.
Lex improbabit. Iud. si nocens unus fuit,
Sumus nocentes singuli, Ios. Nemo luit
Crimen alienum. Culpa quem fecit reum,
Illum tenebris claudite obscuri specus.
Reliqui dolenti nuntium patri date.
Iud. Si tota nondum pectora invasit calor
Furore iusto, meque patienti vides
Ad genua fusum lumine, in causam loqui
Concede pauca.
Ioseph. Loquere, sed propriis, cave


page 490, image: s506

Capiare verbis: qualis attacto levis
Luctata visco volucris excussas magis
Sibi ligat alas. Iud. Magne populorum timor
Amorque Princeps; Genitor amisso Ioseph,
Rachele matre mortua. hunc habuit sui
Puerum medullam cordis; et magni unicam
Luctus medelam. Quando nos dura fames
Necessitate strinxit, et rursus Pharon
Petere coegit; Beniamin dixit, meae
Servate mentis gaudium, Ioseph meum.
Ite, ite quo vos dura compellit fames,
Amorque fratris obsidis, data et fides:
Ac iam sepulta pectoris parte altera
Cara in Rachele nuper, aut caro in Ioseph,
Hac quoque residua parte spoliatum patrem
Trahite in sepulchrum. Iam anima maerenti in labris
Sedet parenti; filii erepti dolor
Extrudet omnem. Parce, si Pietas moves
Debita parenti a filiis, fite tua
Innata pietas, tota quam Pharos cania,
Quam non meremur filii, Princeps, Patri
Concede veniam. Ios Probra qui mundo dedit?
Iud. Miserere pueri. Ios. Furis?
Iudas. Et Patris unici.
Ios. Fur unus, ingens dedecus Patri facit
Totique stirpi. Vincula in puerum expedi.
Iud Me me catenis stringite. hic non est nocens.
Absolvit aetas scelere, et innocuum probat.
Ios. Quod ausus, unus crimen est, omnes probat:
Voluisse, Scelera; nun voluntatem tamen


page 491, image: s507

Scelerum expiabo. Venia sit reliquis: puer
Luat. Ite. Sim. Merito haec patimur in fratrem rei. Ioseph. Ah!
Sim. Invenit ultor crimen occultum Deus.
Ben Ignosce Princeps, non reo puero; meo
Ignosce Patri. compedes istae senem
Gravant parentem. lacrimae fratrum Patri
Cient dolores. Cernis ut tendit manus,
Pronusque; madido gratiam vultu rogat.
Miserere Patris optimi! o Princeps tui
Miserere servi! meque morituro Patri
Remitte munus, genibus affusus precor.
Ios. Sceleste nostros stringis incassum pedes
Solium aequitatis Iudicem inflexum petit.
Ben. Mollire Princeps lacrimis.
Ioseph. Crimen vetat.
Quemcumque flectunt lacrimae, haud equus fuit.
Abscede. sed quem laeseris, disces brevi.
Fateor, medullas Beniamin totas mihi
Amor occupavit; occupat totas dolor.
Alterque pugnat alteri. At vincat, fera
Qui corda solitus vincere est, audax amor.
Recede turba famula.


page 492, image: s508

SCENA SEXTA. Tandem inter varios affectus: luctatus Ioseph fratribus sese aperit. recognoscitur frater: datur plausus Elevavitque vocem cum fletu, quam audierunt Aegyptii, omnisque domus Pharaonis, et dixit fratribus suis: ego sum Ioseph. osculatusque est omnes fratres suos, et gavisus est Pharao et omnis familia eius. Gen. 45. Iidem.

Iudas. - - - - Dominator reos
Aspice benigno frontis obrutu; et suos
In ora soles, in supercilia Iridem
Reduc amatam. Ios. Ah!
Rub. Nulla spes veniae est super.
Ios Ego. Quis ora fletus immissus levat?
Iud O magne Princeps, si pares pueri putas
Iuga lacertos, nos quoque immitem trahe
In servitutem.
Ios Ah! Ego ego sum sine me o dolor
Aperire mentem! Frater! o violens Amor,
Concede verba! quin ruo in totos sinus.
Ah! frater ego sum, sum Ioseph. Vivit meus
Adhuc superstes genitor! O generis mei
Columina fratres! Quid retro trepidi gradum


page 493, image: s509

Refertis? ego sum frater, ego vester Ioseph.
Venite fratres, basium fratri date.
Venite: ego sum frater. Sim. At nos non sumus,
Ios. Quando esse desiistis?
Sim. O Princeps pudet
Meminisse acerbi temporis. Ios. Fratrem voca.
Sim. Vetusta prohibent crimina.
Ios. An furti? sim. Necis
Male perpetratae. Ios. Cuius in vitam? Sim. Tuam.
Ios Sed vivo. Sim. Caeli munere: at nostrum scelus
Nihil inde minus est.
Ios. Crimen infectum est. Sim. Nimis
Tentasse multum est.
Ios. Vertit in melius Deus.
Sim. Non inde culpa est levior.
Ios. O fratres mei!
Iud. Hostes (meremur) nomina.
Ios. Ego fratres voco.
Rub. Fratris procellas.
Ios. Gaudium fratris. Rub. Cain.
De stirpe genitos. Ios. Patre Iacobo satos.
Cessate: maestum tollite aspectum solo
Meliore digni sorte. Iud. Parce.
Ios [(transcriber); sic: Ius] . Quid? Iud. Scelus
Fratrum. Ios. Peperci, surgite. Amplexum date
Fratri expeditum: surgite.
Sim. Ignosce. Ios. Est loco
Iam causa tuto. Sichima et valles Dothan
Animo exciderunt, fratribus frater volo


page 494, image: s510

Vocari amatis. Si quid affusi preces
Valuere fratris, surgite. Ah parce loquor.
Venite fratres optimi, et laeti meo
Pendete collo. chara progenies Patris
Mi Beniamine! Ben. Ioseph!
Ios. O matris decus!
Ben. Uterine frater.
Ios. Alter et parve o Ioseph!
Ben. Alterque Beniamine! Ios. Deciduas genis
Absterge lacrimas. Sufficit: fratrem vides.
Ben. In te parentis gaudium cerno.
Ios. Simeon
Damnate nuper carceris opaci specu.
Sim. Utinam expiarit ille tentatum scelus.
Ios Excute dolores, quando me salvum vides.
Servator et tu sanguinis Ruben mei,
Fraterque Iudas: Principi in servum dari
Frustra rogabas. Frater es; fratrem in sinu
Agnosce frater; Issachar, Dan, Gad, Levi,
Aser, Zabulon, Nephtali, o fratres mei?
Nep. O te patentem!
Ios. Sum Ioseph frater, Ioseph
Quem vendidistis nuper Aegypto: vetus
Sed illa menti fabula excussa, et data est
Oblivioni Iud, Somniis tandem fides
Deo iubente constat. En genibus minor
Affusa fratrum turba, te flexa Ioseph
Cervice adorat; prona sub vultus tuos
Curvantur astra, quando lunantur tuis
Fraterna genua honoribus Felix Ioseph?
Sum. Servire tanto Principi, fratri, tibi,


page 495, image: s511

Numquam pigebit, mente si deles graves
Fratrum reatus. Rub. Si tui cursus sumus.
Tibi famulari praemium Princeps erit.
Ben. Agnosce fratres, frater o Ioseph, tuos!
Ios. O frater! Ben. O mi frater!
Ios. O frater! Ben. Ioseph!
Ios. Vos stringo fratres, stringo et in vobis Patrem
O chara Patris capita! non vestrum fuit
Scelus, quod ista venditus degam plaga:
Ut vivat orbis, ante vos Numen dedit
In hasce terras memet. Abscedat genis
Luctus serenis, quando me Regi parem
Phario videtis, Principem terrae, Patris
Fratrumque vitam, et patriae gentis decus,
Laetumque mecum ducite, o fratres, diem.
Postea daturi laetum nuntium Patri.
Exigite festos fronte meliore iocos.

SCENA SEPTIMA. Dimittit Fratres Ioseph ut Patrem adducant. Tollite inde Patrem vestrum, et cognationem, et venite ad me. Gen: 45. Iidem. Aula Pharaonis.

Ios. O longa nulla gaudia, atque horas breves
Felicitatis! Vix datum fratri sinu
Excipere fratres, cogor abeuntes lari


page 496, image: s512

Reddere paterno. Vota nil remoror, Patrem
Audire videor lacrima multa suos
Natos vocantem. Pergite levamen seni,
Dicite, revixit filius, quem tu diu
Defles peremptum, vivit, et magna potens
Dominatur aula, primus ad Regis latus
Fruitur favore. Pergite o fratres mei,
Meumque, quod nunc divido vobis, Patri
Praebete cordis osculum. Quinos fames
Durabit annos. Cereris ignarum solum
Cum patre fratres fertilis Nili ubere
Mutate gleba: ducite ad Natum Patrem,
Ut in parentis brachiis aetus Ioseph,
Genitorque nati in brachiis vivat Iacob.
Alterque possit cadere in alterius sinu.

FINIS.