CURAE CAESARUM PRO DEO et POPULO: SIVE THEODOSIUS MAGNUS, IUSTUS ET PIUS IMPERATOR.

ACTUS I.

SCENA PRIMA. Ioanni Anachoretae belli Theodosium inter et Eugenium Tyrannum exorti successus divinitus ostenditur; indeque Pax Ecclesiae nascitura. Iustitia. Pietas. Ioannes Anachoreta. Genius Theodosii. Genius Eugenii. Chorus caelestis. Chorus Anachoretarum.

Chor. An. PAcem rogamus. sidera
Beate pace mundum.
Soletis astra tristia
Mutare saepe laetis:
Iovem pluentem tergere
Sereniore sole:
Exaestuantem Nereum
Componere ad quietem:
Soletis astra ludere;
Nunc premere, nunc levare.
Si luditis, pars prima sit
Hic terminata lusus.
Pressistis orbem Maximi
Desaeviente ferio.
Quid rursus arma ab altero
Minitamini Tyranno?
Pressistis orbem: ludite
Nunc alteram choream.

Marte exulante proelia
Compone Pax quiete.
Pacem rogamus: sidera
Beate pace mundum!
Ioan. Meruimus ergo Christe, Regnorum salus,
Ut fulminantem praeliis semper novis
Patiamur iram? nuper albente ebrius
Felicitate Maximus strages diu
Cladesque sparsit. Vidimus quantum furor,
Et impotente posset effrenis calor
In arma nisu. Vidimus: piget loqui:
Vidimus amicos Urbium sterni lares,
Monumenta Regum dirui, et crispa face
Ardere turres, sanguine cadentum Patrum
Miscere natos sanguinem. et nondum tamen
Iuste minantis ira satiatur DEI?
Nunc impiata gentis eversor sacrae
Eugenius ardet dextera, et Martis parat
Ferale fulmen. Quantus undabit cruor,
Dum fulgurante vectus impulsu fragor
Propellet arma! Christe, qui strictas vides
In nostra flammas capita, qui venti horridas
Evertis acies, ac serenato excutis
Nubes olympo, frange minitantem uto
Gregi procellam; sceptra qua semel manu
Pio dedisti Caesari, fortis manu
Tuere eadem: quemque tempestas solo
Sereniorum siderum aspectum abstulit,
Repone terris: facilis ex alto Pater
Compone bello concitum Imperii salum.
Aut si procella dexterae armatae placet,

Parce innocenti Caesari, et sontem preme.
Quid video? caeli nube revoluta patent,
Geminusque ferro miles incumbit sibi.
Fallor? an ab alta sede venturos Deus
Motus retexit. Dire quo fremis Draco?
Assurge victrix ales, et monstrum preme.
Genius Theod. Cruente! Gen. Eugen. Dire!
Gen. Theod. Barbare! Moriere. G. Eug. Non inultus,
Genius Theod Impune nemo Numina
Lacessit in duellum.
Gen. Eug. Impune nullus impium
Sceptrum diu rotavit.
Gen. Theo. Paci studentem publicae
Iuvat benignus aether.
Gen. Eug. Paci minantem publicae
Olympus exsecratur.
Gen. Theo. Exulcerasti publicae
Lene otium quietis:
Peribis. Gen. Eug. Et te, et sidera
Mecum traham in ruinam.
Perit libenter, qui sua
Hostem premit ruina.
Gen. Theo. Ego te. Gen. Eug. Ego te.
Ge. Theo. Robora
Deus hanc in arma dextram.
Gen. Eug Heu! heu! perimus. Prolabitur.
Gen. Theo. Hoc habet
Iust. et Piet. Io triumphe Caesar!
Gen. Theo. Ecclesiae hic triumphus est.
Omnes. Ecclesiae est triumphus.
Pax hinc amica Ecclesiae,
Pax nascitur. Triumphe!

Ioan. Soporne mentem lusit? an veram polus
Speciem futuri finxit? Agnosco o Deus
Nemo scelestus pariter et felix diu
Imperia vexat. Sceptra qui dolo petit,
Sibi ruinam sternit. I, felix latro
Ventis secundis Eugeni: quae te vehit
Fortuna ad alta, cereas pennas habet.
Ubi prope steteris solis augusti faces,
Excussus astris Icarum mundo dabis.
Fortuna stabilem nemini servat fidem.
Quin si secunda forsan exultet rate,
Lentaque pace gaudeat felix scelus,
Vindicta semper imminet. Quamvis pede
Progressa tardo veniat, at venit tamen,
Et tarditatem verberis stricti manu
Graviore pensat. Eugeni, miser iaces!
Haec sors scelestos sequitur. At Victor super
Plaudentis undas Imperi Caesar volas.
Virtutis haec sors, lenta vilescit; nitet
Tentata melius: quaeque iam gravi manu
Premi videtur, altius in altum exsilit.
Turba hospitatrix rupium, quando Deus
Desideratum pacis ostentat iubar,
Et faustitatem nuntiat, mecum Deo
Repende laudes; quamque promittit diem,
Ut celeret ipse, evince ferventi prece.
Chor. Anachor. Es Deus, orbem qui regis! altam
Numquam sortem crescere pateris,
Ut tua sortem dextra tumentem
Non emineat; nec tui amantes
Unquam tantum pateris sterni,

Ut tua rursus dextra levare
Nequeas stratos. Ibit felix
Scelus Eugenii; sed non lenta
Poena sequetur. Veniat! Veniat!
Optata dies, qua Theodosius
Laeto pacem differat orbi,
Seroque paret sceptra Nepoti.
Veniat terris optata dies!

SCENA SECUNDA. Theodosius a milite Sacramentum accipit. Mittit Ruffinum ad Ioannem Anachoretam, ut de belli eventu sciscitetur. Theodosius. Ruffinus Duces cum exercitu.

Theod. Studia quietae pacis, et lene otium
Tranquillitatis aureae semper furor
Mavortialis lambit, et qua se vehit
Pax alma curru sequitur. ac saevum imprimit
Dentem curuli. Magna non constant diu
Fortuna eadem regna. Si solis iubar
Vident inortu gemmeum, medium diem
Saepe atra nubes delet, et avitum rapit
Oculis nitorem. Nulla sine nocte est dies:
Et saepe nox est longior. Nondum bene
Sparsus refrixit nuperi belli cruor,
Cum nos timenda Maximus pressit manu,
Et quam parabat alteri, cladem tulit:
Et iam secundus regna populator premit,
Strictamque genti portat in ferro necem.
At non iacebo. Causa cum Dei vocat,
Languere scelus est. Ille qui populos super

Clavum gubernat, Numinis vicem subit,
Partes in omnes semper attento vigil
Speculator oculo, ne novercalem trahat
Fortuna scenam seque per tragicos agat
Inimica lusus. Et lice magno fremat
Bellona nisu; quando pro Deo damus
POPULOque in arma pectus, acclinis cadit
In nostra Laurus capita. Iam doctus loquor;
Numquam rotavi acinacem, nisi pro Deo, et
POPULO: secundam semper at palmam tuli,
Quoties in arma prodii. Numquam Deus
Suae studentem gloriae magna diu
Periculorum mole sustinuit premi.
Properate mecum bella, si quibus calet
In corde Martis ardor, aut mentem cremat
Laudata honesti flamma; si patriae salus
Si liberoram cura, si DEI movet
Amor tuendi. Ruffinus. Desides odi moras,
Quando patronos omnium vocat salus
Communis enses. Patriae auxilium negat,
Qui lentus adfert. Theod. Capite venali placet
Regnum tueri? Ruff. Militem Caesar rogas?
Infamis illic vita, ubi praestat mori, est.
Moriemur? Illum fama non patitur mori
Sero Nepoti, quisquis heroa nece
Patriam redemit. Funeri extremo super
Oblivionis ultimae ignarus viget,
Quisquis ruentis patriae casum suo
Casus ante vertit. Ibimus, qua Mars fremit,
Ex toxicata iactat infernos manu
Bellona colubros. Theod. Aegidis vicem dabis

Fidele pectus Caesari. Ruff. Pietas, Fides,
Amorque Regum census est. Vixi satis,
Si morte nostra vivere o Caesar queas.
Theod. Suspicio fidi pectoris apertam indolem.
Eademne mens est militi? Mil. Ad vitam et nece.
Dux. Arena votum militum est. Quisquis timet
Casus honestos, gloriae heroum timet
Subire callem. Gloria et casus via
Currunt eadem. Theod. Nullus in nostrum caput
Penetrabit ardor ense? Dux. Nisi nostrum petat.
Per nostra solum pectora ad Regem via est.
Theod. Securiore moenia obiectu Ducem
Numquam tuentur. Laudo bellaces manus,
Vastumque Martis spiritum. Verum prius
Quam gemina campum teneat adverso cohors
Animata fremitu, nobili exemplo suae
Praeludat irae. Dux mil. Concrepet Martis canor,
Dum mota signa fluctuant. Arcus leva.
Vola in phalangem. pande per medium viam
Irae volantis machinae. Iunge ordinem.
Posterior alas explicet miles. Genu
Pugna recurvo. Rursus in phalangem abi.
Terga fugientum persequere. Veteri pedem
Statione firma. Repe. da terga in fugam.
Subsiste. Quivis ordinem tuum cape.
Triplicate frontem, Flectere in lunam. Vola
Latus in sinistrum. Dexterum in latus veni.
Pedem revolve. Densus in globum rue,
Constringe turmam. Rursus in phalangem abi.
Obverte frontes. Pes pedem trudat. Humero
Suspende nervos. Chalybe flammescant manus.

Conflige. Repete. Conde iam ferri minas.
Arcum resume. Triplica frontem. Tuum
Pronus verere Caesarem, Theod. Vincis mei
Propago Martis, magna cui Virtus manum,
Laudanda pectus ira, cor sancto furor
Obarmat aestu. Sed tamen polus sinu
Arcana velat: nemini eventus licet
Certos videre. Fama si verum canit,
Hospes profundi nemoris, et cultor Dat
Est, cui futura saepe praemonstrat polus.
Hic forte nostra fata, et eventus dabit.
Ruffine, nutum sequere: quid caelum probet,
Velitque Numen, hospitem antrorum roga.
Quod auspicante Numine aggredior, dabit
Feliciore fine concludi Deus.

SCENA TERTIA. Eugenius Tyrannus, ut belli eventum intelligat, Flaviani Praefecti persuasionibus Magum consulere statuit. Eugenius. Flavianus.

Eugen. IN arma ruimus. Fata quo vergant, timet
Muliebre segnis flamma cui pectus dedit.
Haec vina Regem gloria augustum facit,
Quaesisse bello gloriam. Nescit reses
Sibi dare Virtus otium, quando calet
In magna famae nomina accensus cruor.
Si cui Coronae pectus accendit sitis,
Laudabilisque corda sollicitat calor,
Hac arte quaerat regna: concussas metu
Impellat urbes, fulminet, caelum solo

Solumque caelo misceat. Virtus Ducum
Nescit quietem. Degener somnos amat:
Cor inquietum Regibus caelum dedit.
Non bene solutus animus incumbit rosae,
Cum dura Martis arma venalem ambiunt
Cohorte larum. Pergimus qua nos vocat
Bene auspicatae gloriae impatiens sitis.
Flav. Frustra labores Martis, et campi graves
Movemus iras, coepta nisi Divum pater
Fausto secundet omine. A Diis venit,
Quae cumque palma militi nostro venit.
Eug. Palmam neganti haec dextra diripiet Iovi.
Flav. Lacessere Deos abstine.
Eugen. Superum metu
Belli timores obtege. O Martis virum!
Metui colorem ut induat, fingit Deos
Obstare factis. Flav. Saepe qui lingua tulit
Audace Martem, trepidus aspexit micans
Hostile ferrum. Vincere ventu potest,
Qui dura nullo bella consilio incipit:
Sapienter ille vincit, eventum sua
Qui providente in arma consilio trahit.
Eug Qui providere semper eventum volet,
Sapientis equidem nomen in vulgo feret,
Perder animosi. Flav. Bella consilio decet
Tractare Reges. Eug. Quando vis animis abest.
Fl. Vim temperari convenit. Eug. Quando tepet.
Flavian. Quando ferocit.
Eugen. Nempe tunc timet minus.
Fl. Minusque terret. Eu. Frangit obstantes moras.
Flav. Saepius at ipsa frangitur. Eug. Sua tamen

Refert ruina gloriam. Flav. Vulgo Eug Sat est.
Flav. Errore vulgus ducitur. Eug Si quis via
Errare possit publica. Flav. Via quoque
Erratur etiam publica. quando aspicis
Tritam, terendam negligis. Eu. Trita haec simul,
Simul et terenda est; impetus qua nos rapit
Calentis animi. Flav. Si polo venias calor.
Eug Credam calere siderum a flammis, mihi
Quoties calescit animus. Flav Indicio fides
Si fulciatur. Eug. Quis poli indicium dabit?
Flav. Fatura cui non invidet caeli favor.
Ormundus ille est: cuius ad vocem stupet
Attonitus aether, cuius ad nutus equos
Revocat in ortum Cynthius, mare infremit,
Hiatque terra. Eug. Fausta num caelo trahat
Felicitatis omina Ormundus, magis
An arte possit Colchica eventum dare
Rebus beatum, quaere, qui semper meae
O Flavian quaeris optatos rati
Afflare ventos Flav. Adsit Ormundus. Tuis
Magnanime Princeps interim votis meros
Dispone Zephyros: omina Ormundus dabit.

SCENA QUARTA. Ormundus Magiam exercet. Dehortatur Eugenium, sed hic magis Flaviani persuasionibus impulsus bellum prosequi decernit. Eugenius. Flavianus Ormundus.

Eugen. Ormunde! Ormund. Princeps maxime.
Eugen. An curas vides

Dubitantis animi? Or. Video Caesareae avidum
Procum coronae. Eug. Nempe Caesareum iubar
Irritat ignem mentis Orm. In flammas eat.
Eugen. Eventa belli praevides?
Ormund. Possum. Eugen. Volo,
Ormunde, quidquid Thessalis herbis vales,
Fac prae videre praelii eventum queam.
Orm. Videbis. Atrae dexteram virgae admove:
Et Flavianus. Basium labris date
Manui sinistrae. Circulum scribo. Loco
Hoc considere. Sive se pandat supra
In fulmen aether, sive discedens hiet
Terra in cavernas, sive funereis mare
Fremat procellis, abstine verbo sacra
Quicumque spectas; donec e circo gradum
Efferre detur. Mira si te spectra circumstent, tace,
Horrenda site spectra circumstent, tace
Amica site forma delectet, tace.
Verbum inchoata saepe turbavit sacra:
Unum vocatos verbulum offendit Deos.
Si quid rogaro, verticis motu annue.
At iam vocare Spiritus notos iuvat.
Adeste per quos Aeolum, et ventos premo,
Adeste trini spiritus, vester vocat
Obsequia Princeps. Ferte famulari iugo
Me in alta venti, desides caecis traham
Nubibus alumnos. Venio, densatum in sinum
Coite nubes, Spiritum obsequiis meis
Trinum daturae. Sentior. gemmae citant
Nubes volatum. Terga suppono: date,
Quod opto pondus. Eugeni, ad nutus tuos

Triadem paratam defero. Hoc circo vero
Efferre gressus Igneas mentes sua
Vocabo sphaera. Ferte me faciles sinu
Ad alta nubes, qua superfusis volat
Flammatus aether ignibus. Mago fidem
Elementa praestant. Lente quid dubitas pole?
Celeri volumen nubium emitte impetu.
Parete nubes, terga calcantem Magum
Inferte caelo. Spiritus vagi, mea
Audite iussa. Primus inscensum meis
Concede pedibus: alter in dextram veni.
Alter sinistra conside. Vive Eugeni!
In vota paret igneus caeli globus.
Assurge. Circum scribo, quo clausos veto
Efferre gressus. Maria iam Nereus mihi
Sinumque pande Tethyos. Lenta pedes
Attollite alga. claudite hoc circo gradum.
Dehisce tellus: pande vicinos nigris
Manibus hiatus. redde, quod semper soles
Mago tributum. Mugit ex imo solum,
Sinumque laxat. Exili. Ormundus iubet.
Isto ligatum circulo pedem tene.
Iam magne Princeps, si quid ad votum iubes,
Iube. Placetne maria turbari, et solum
Miscere caelo. Eug. Perage.
Ormund. Diffugiunt. sile,
Silere iussi. Spiritus solum meam
Novere vocem. capitis annutu indica,
Si quid iubebis. Blandius vocis melos
Meditabor, ut refascinem obsequiis chorum.

Venite amici Spiritus,
Qui inambulatis ignem:
Qui fluctuatis per mare:
Qui luditis per auras,
Terrasque qui convellitis,
O spiritus venite!
Designo rursus circulos:
O Spiritus venite!
Venite amici Spiritus,
Ormundus imperavit.
Subite ductos circulos,
Ormundus imperavit.
Crudi, scelesti! nempe sum vobis ioci
Materia visus? agite quod Magus iubet.
Primum favere praelio Eugenii bonum
Iubete Martem, et debitam palmam dare.
Chorus Spirit. Mars amice, Mars cruente,
Imperator praeliorum:
Mars calentis auctor irae,
Pectorumque suscitator,
Punge corda nostra telo,
Sanguinemque bullientem
Gloriosos duc in ausus,
Debitamque porge palmam
Mars amice, Mars severi
Imperator agminis.
Orm. Magnanime Princeps, si quid effectum voles,
Iube, obsequentur. Visne turbari polos?
Iubesne pluviam nubibus? Iubes nives?
Iubes sonare grandinem? noctem iubes

Obire caelos? astra nocturno iubes
Pendere olympo? sidera abscondi iubes?
Tonare caelos? cadere fulminei polo
Ignis procellas? crine ferali iubes
Cadere Cometas? Ire saltantes capras?
Flammeos Dracones? Vis inassuetis mare
Fremere procellis? Monstra vis toto excita
Spectare ponto? Vis serenatos supra
Zephyros iocari, perque tranquillum mare
Sirenas ire? Visne concusso solo
Nutare montes? Dividi immani iubes
Terras hiatu? Serpere implexos iubes
Angues chelydris? varia praecipiti impetu
Volare monstra? Cernis in quantam Magus
Effundar artem! Quicquid ad votum tuum est,
Sperare nostris Eugeni a dolis potes,
Vocate rursum in omina armorum patrem,
Ch. Spirit. Inquietae mentis ardor,
Segnis ira, letis fervor,
Pectorumque deses ignis
Surge in arma, stringe ferrum;
Et cruore prostituto
Nundinantes militare
Lucis arum, gloriosa
Duc per arma; sanguinique
Vende palmas. Sic precantum
Vota Mavors approba.
Ormund. Imitata Salios turba Gradivum voca.

Sub saltu immugit tellus, audiuntur bubones et cululi, fiunt variae auscultationes, cadit de Saliis unus, aufertur cum lamentatione. Ruit ipse Eugenius. Exclamat. Diffugiunt Spiritus.
Eug. Portenta rerum! prodimur? vel quam meis
Infauste bubo praeliis sortem canis?
Orm. Discede votis Eugeni: hoc omen iubet.
Praesentit animus fata, quae tuo parat
Numen sinistrum praelio. Invito DEO
Nemo bene bellat. Fla. Hostibus metus cane:
Meliora nobis. Orm. Non licet. Potes tamen
Fata impedire. Flav. Nempe si dici iocus
Ludibriumque Martis Eugenius velit.
Orm. Si ponat arma.
Flav. Feminae hoc suade. Virum
Semel inchoatum prosequi Martem decet.
Ormun. Nisi damnet aether.
Flav. Lenis aspirat polus.
Omen sinistrum Caesarem tangit: favor.
Inclinat in nos militum et populi fidem:
Et tarda lento vota successu trahes?
Spes certa saepe perditur, quando metu
Trepidante premitur.
Orm. Saepe quam certam sibi
Cupido finxit, nulla in eventu fuit.
Flav. Virtute fulta semper ad votum fluit.
Or. Virtus putatur, impotens animi est furor.
Flav. Ubi furor armis insidet, certae spei
Affulget ignis. Orm. Mota qui saevo gerit
Furore bella, robur absumit spei.

Eug. Magnanimus ardor spem suam a vobis trahit,
Speique et ausus impetu pari ruit.
Orm. Nec spes, nec ausus servat audenti fidem;
Nec ira felix semper est. Eug. Si eam premas.
Orm Premere furentes impetus Virum decet.
Eug Non est virilis flamma, quae premi potest.
Eamus: istis nostra, si Mavors favet,
Spes est in armis, gloriae in partem viri
Adeste mecum; quidquid accedet meo
Foenoris honori, foenus id vestri volo
Honoris esse. quisque constantem Virum
De militari pectore in manum vocet.
Si quam pararint Caelites palmam mihi,
Victoriosis spolia dispergam viris.
Orm. Quae liberali spolia dispergis manu,
Tenuisse par est: spolia, quae nondum tua,
Victoriaque dividis, quam non habes.

SCENA QUINTA. Ruffinus ex Ioanne Anachoreta intelligit prosperum futurum suscepti belli pro parte Theodosii eventum.

Ruffinus. Ioannes. Chorus Faunorum
Ruff. Hucusque densis nemora gradienti comis
Umbras dederunt, donec exeso specu
Verende magni Numinis cultor, mihi
Es evolutus. Causa quaerendi fuit
Salus amata patriae. Laudes tuas
Aperuit orbi Numen, et passim fide
Magnus vocaris, cui futurarum patent

Momenta rerum, cuique consilia polus
Arcana pandit. Regna, si nescis, petit.
Ferroque et igni vastat Eugenius solum.
Ioan. Numquam tumentis impetus mentis sapit.
Tentare quidvis audet; at suis perit
Plerumque flammis. Opprimi numquam potest,
Cui pugnat aether. Vera, si menti DEUS
Nostrae est locutus, Caesari ad palmas viam
Haec bella sternunt. Tumuit infamis latro,
Ut celsiorem Caesarem ostendat solo
Calcatus olim. Testor arcanos poli
Sinus latentis, Caesari DEUS favet,
Certamque palmam destinat. Fidem DEUS
Ostende dictis. Ruffin. Quis canor ad aures Venit?
Quae bella densis nemora sub scapulis alunt?
Ioan. Subsiste. dictis Numen adportat fidem.
Fauni. Victoriam! Victoriam!
Victoriam canamus!
Victoriam! Victoriam!
Pan magne, Pan triumpha!
Qui nuper antra murmure
Vexabat insolente,
Iam victus est. Victoria!
Pan magne, Pan triumpha!
Non semper ille Victor est,
Quem concitant furores.
Tulisse Martem, est saepius
Victoriam tulisse.
Victoriam! Victoriam!
Pan magne, Pan triumpha!

Ioan. Non vana nemorum spectra Ruffine autumes.
Faciunt suturis rebus ostenta haec fidem.
Numquam Tyrannus tempus in longum suos
Trahit triumphos. Ruff. Ille sed nimis diu,
Qui caede populos vastat, atque impos sui
Per Itala rura ductus Imperium gradu
Quaerit cruento. Ioan. Qualis hic Faunis stetit
Ludibrium rursus, talis Imperio iocus
Erit Tyrannus. Qualis est magno datus
Pani triumphus, Caesari talem parat
Acclinis aether. Ille, qui terras sua
Sub arma cogit, quique terrarum Duces
Frenat lupatis. iuribus causae favet.
Educat arma Caesar; in campo viret
Iam certa laurus Martio, ac tumidae iacent
Consilia mentis. Quidquid intumuit nimis
Vastae est ruinae proximum. Ruff. O Divis sacrum
Caput Ioannes, omen accipio; at meas
Non ante lauros numero, quam partas feram.

SCENA SEXTA. Eugenius Tyrannus exercitum ad Alpes Iulias locat. Iovis Fulminei statuas erigit, et adorat, Labaris signa Herculis praefigi iubet. Eugenius. Flavianus.

Eug. Fecunda laudum messis, et magnae parens
Generosa Virtus Gloriae, in campum vocat
Tua arma miles. quaeritur regnum mihi,

Aeterna vobis fama, quam decimi canant
Olim Nepotes. Quidquid hic mentis calor
Vestrae meaeque postulat, totum sedet
Vestris in armis, pectore in vestro, et manu.
Causa ipsa stimulos addit, In causa Ducis
Posuisse vitam, militi summum est decus.
Audete pubes: tempus hoc poscit viros,
Manusque et arma. Iulias alpes tenes,
Mox et coronas Iulias. Flav. Robur vides
Vivax in armis. segnis hic nulla est manus.
Quodcumque poscis, ensium hoc fulgur dabit.
Eug Hoc astra rumpam tramite, et vasto inseram
Trophaea caelo Gloriae gustu ebrius
Numquam quiescit spiritus Subter cavis
Hic miles antris pone tantisper grave
Pondus lacertis, donec aspiret dies
Parata pugnis. Interim magni Herculis
Praefige signis signa. Da ventis iocum.
Quicumque signa haec aspicis, mente Herculem
Indue animosa. Vallis a multa Iovis
Statua colatur. Igneae hic sistit Deus
Virtutis auctor. Flav. Sentio. Ardescens fibris
Inserpit ignis. Eug. Euge! dum ferrum calet,
In arma prodi Caesar: Imperium mihi
Dabis et coronam. Vilis est sanguis, sua
Qui sorte marcet: vividus gregem super
Popularis undae tendit, et solio inhiat
Supremo honoris. Ite iam rupem in cavam.
Ferrique pondus ponite, sonorus tubae
Dum canor ad aures lapsus in pugnam vocet.

CHORUS. Genius Theodosii a Genio Eugenii persecutionem passus, se sub Bonae Causae, Iustitiae ac Pietatis tutelam recipit. Genius Theodosii. Bona Causa. Pietas. Iustitia. Furor. Ambitio. Spes.

Gen. The. Ergo timenti nulla salutis
Spes data menti? Furor insano
Saeva ministrat tela Tyranno,
Caedemque parat: Nil sine pace
Dulce dolenti est usquam menti.
Quid quaeso refert, an mihi stringat
Corda catenans aurum, an ferrum?
Si perit isto, si perit illo
Sacra libertas. O dura mei
Proelia cordis? Nil sine pace
Dulce dolenti est usquam menti.
Spes. Pax licet absit, spes pacis adest.
Quando timentem proelia mentem
Armis cingunt: sanguine tingunt:
Una dolenti superest menti
Pacis amandae spes reparandae,
Gen. The. Spes sola necat. Nil sine pace
Dulce dolenti est usquam menti.
Cernis ut instant hinc terrores,
Inde timores, inde furores?
Gen. Eug. Non dabo pacem. Licet insani
Tecum Martis ferveat aestus,
Agitetque feres ira colubros,
Et vipereis crinibus horrens

In tua totam Styga Tisiphone
Obsequia trahat. Non dabo pacem.
Perge sub ipsos radios Solis,
Vel sub ahenum Iovis ancile,
Aut famulantis Liparae totum
Indue chalybem; non dabo pacem.
Semel accensae rabies irae
Impete torti fulminis agitur;
Nec prius ignis sistitur ardor;
Quam perimatur, quidquid iniquis
Ausibus obstat. Femina moliis
Ignibus ardet flammae instabilis.
Moritura decet pueros ira,
Aeterna virum, quamque sub ima
Semel admisit pectora flammam,
Non exstingui. Non dabo pacem.
Fuge, lassabo: siste, peribis.
Gen. Theo. Superi iustam cernite causam.
Bona Caus. Ad nos, ad nos. Tende sub astra
Cursum. Amb. Insequere.
Bona Causa. Non assequeris.
Furor. Sequimur. propera, confice, perime,
Bon. Caus. Ego pro clypeo populi corda.
Tibi praetendo,
Pietas. Non penetrabis.
Quidquid Pietas protegit, extra
Ictum iaculi est. Non penetrabis.
Furor. Quae cumque furor tentat, vincit.
Bon Caus. Non penetrabis.
Iustit. Quaecumque tegit
Iustitia suo mucrone, fovet.

Furor. Ohe furores! ite cruentam
Currite in aciem: stringite tela.
Bon. Caus. At bona semper Causa triumpho.
Ambitio. Perge, volatu post terga preme.
Perge, rotatu preme telorum.
Bon Caus. Hoc sub clypeo securus eris.
Pietas. Arma sub isto signo vinces.
Furor. Ite furores. Iustit. Gladius Domini
Conteret hostes. Fur. Insiste furor.
Bon. Caus. Furis incassum. quemcumque DEUS
Tegit, huic lauros destinat. ite,
Ite furores. Sic bona semper
Causa triumphat.

ACTUS II.

SCENA PRIMA. Ruffinus adfert Theodosio responsum a Ioanne Anachoreta: quo erectus Imperator, DEOque confisus, frustra reluctantibus Ducibus castra moveri imperat. Theodosius. Ruffinus. Theonas.

THeod. Ruffine, rerum summa quo sistit loco?
Ruff. Affulget aether: crede disiectos dolos,
Inimica fusa proelia, Eugenium tuo
Mavorte victum.
Theodos [(transcriber); sic: Thedos] . Vota prosequitur DEUS.
Cum promovetur Numinis bellum manu,
Facilis tenetur exitus.

Theonas. Quisquis vovet
Secundiora, pronior credit. Theod. DEUS
Coeptis secundis exitus pares dabit.
Theonas. Non semper aequus excipit finis, rei
Initia laeta Ruff. Cum futurarum DEUS
Victoriarum praescius fidem facit,
Dubitare scelus est. Vera, qui falli nequit.
DEUS Ioanni cecinit: Ad palmas viam
Haec bella sternunt. Tumui! infamis latro,
Ut altiorem Caesarem ostendat solo
Calcatus olim: Caesari DEUS faves,
Certamque palman destinat. Theon. Caeli favor
Non semper idem est.
Ruff. Quando non idem est merens.
Theon Fortuna causam nescit et palmam malae
Subinde donat. Ruff. Novit at causam DEUS.
Theon. Sed aequus ille saepe victricem bonae
Causae negavit lauream, malae deit.
Theodos. Sed quando spondet, certus eventus rei est.
Theon. Cui nempe vasti scena reseravit poli
Secreta? crede, saepe delusus gemit,
Quicumque facile credit: in magnis decet
Consilia rebus tarda regnantes sequi.
Theodos. Quaecumque Dominus iusserit, servum exequi
Decet imperata, Crimen haud leve est, sui
Librare Domini iussa consilio. Sat est
DEUM imperasse, nulla consilio hic via est.
Theon. Ratione superum iussa fundantur.
Theodos. Tamen

Secretiore, Theon. lege mens nempe hac data est,
Ut, quae latent, rimetur. Theod Obtusus nimis
Hebesque mentis oculus humanae, nequit
Penetrare caeli sensa. Theon. Prudenti tamen
Examinare lance par semper fuit,
Quae subditorum trahere in exitium bona,
Patriae salutem perdere, Imperii statum
Turbare possunt. Caesari ad palmas viam
Haec bella sternunt Credo, si pari tuus
Virtute, numero, ac viribus miles fremat.
Non bene cohorti maximae minor manus
Per arma pugnat,
Theod. Quando virtute est minor.
Theon. Virtute bella pondero; at numero quoque
Est vastus hostis. Theod. Militis virtus mei
Numerum antecellit.
Theon. Ira virtutem premit,
Si maior ardet.
Theod Ira virtute est minor.
Parvos lacertos animat ignitus calor.
Quo maior hostis, maius exurget decus.
Theon Vastis potitur Urbibus.
Theod Sed non tenet
Fidem ligatam civium. Theon. Nihil potest
Fides inermis Theod. Invenit, si sit fides,
Sibi semper arma, vel facit.
Theon. Clausis tamen
Munitus Urbis moenibus vires tuas
Eludet Theod Alta nulla virtuti est via [(transcriber); sic: v]
Maeniaque nulla impervia. Theon. Feroces tamen

Maenia retundunt spiritus.
Theod Non quos citat
Caelestis ardor flammulae; non quos vocat
Promissus alto certus armorum exitus
Theon. Testor serenae lucis auratum iubar,
Non torpet animus frigido internos sinus
Metu gelatus, dextra non languet feri
Ad Martis iras. Timeo, sed timeo tibi
Auguste Caesar. Theod. Mitte, qui mentem gelu
Stringit, pavorem. Theon. Caesaris vita, est sui
Vita una regni. Caesar ubi perit, perit
Secundus omnis publicae rei status.
Servare vitam Regis, est vitam Imperi
Servare. Theod. Regno Caesar in murum est datus.
Periculorum tragica si quando ferat
Procella Martem, PRO DEO Reges decet
POPULOQUE stare. Ruff. Faveat aurato potens
Qui bella flectit aethere, ac IUSTUM et PIUM
Per bella fausta Caesarem ad palmas regat,
Firmaeque pacis otia. Theod. Hanc primam decet
Mordere curam Caesares; tuta ut parent
Populo quietem, subditis pacem, DEO
Sacrisque honorem. Quisquis hoc pectus cremat
Calor, est Tonantis. Ille spem palmae facit,
Qui semper adstat Regibus, quando premit
Iniustus hostis. Pergite et Duces simul
Movete castra: quo vocat caelum, sequor.
Causam patronus diriget suam DEUS.

SCENA SECUNDA. Eugenius Gentilibus aram Victoriae restituit. Eugenius. Civis. Chorus Statuariorum.

Eug. Hucusque Caelum vota digessit mea
Ordine beato; vultus innubis poli,
Albique soles nostrae spectarunt bona
Consilia fronte, Nempe cum Diis suae
Ardent acerrae, pronior caeli manus
In avita dona manat. Haud aegre dabo,
Quas postulatis Numini rursum erigi
Victoriae aras. Ite, qua Deae vocat
Amor colendae; scelere non uno erutum
Levate Numen: quidquid et caeco furor
Ausu impiavit, vestra restauret manus.
Civis Ergo ad labores seriae aptentur manus.
Non decet inertes esse, qui suos Deae
Pendunt labores. Quisquis hic sudor fluet,
Hunc grata pulchram stringet in gemmam Deae.
Chor. Stat. Ergo in labores surgimus.
Vos saxa praeparate.
Vos huc secures, malleos,
Trudesque, scalpra, ferrum.
Pueri volate, currite,
Sunt Numinis labores.
Semich. 1. Aptata sunt laboribus
Hic marmora, hic secures.
Semich. 2. Instate vestris singuli

Laboribus. Gradivum
Tu finge, tu Victoriam:
Iuvate vos labores.
Inverte marmor. brachio
Instate fortiore.
Unius horae sudor est.
Sed praemium perenne.
Semich. 1. O dura fibra marmoris!
O pertinax! resistes?
Iuvate marmor vertere.
Iam medius est Gradivus.
Alacriter Dimittite.
Alacriter sodales.
Semich. 2. O trunce Mars.! quam turpis es!
Iam pulchrior resurges.
Formata necdum brachia?
Semich. 1. Incumbo nunc sinistro.
Semich. 2. Properate. Iam Victoriae
Palma inserenda dextrae.
Nunc dexteris coniungite
Victoriam, et Gradivum.
Eia labores claudite.
Hinc amovete moles.
Ad alta nos victoriam
Delubra devehamus.

SCENA TERTIA. Civium ab Eugenio male habitorum querela. Civis primus, Secundus, Tertius, Quartus.

Prim. Spes et timores corde subtrepido grave
Cient duellum. quantus in metus meos
Eugenius ardet, tantus in novos micat
Caesar favores.
Secund. Dubia securo ratis
Necdum quiescit littore; adversi fremunt,
Pugnantque venti. Dubius armorum exitus
Spes et timores miscet. In dubio est salus.
Quid, quod cruenta Patribus mortem fames
Natisque portat, populus exanguis gemit.
Reptatque morti similis, et suos trahit
Vix ipse manes.
Tert. Triste documentum sumus,
Quid rigida possint fata. Vix tenuis cutis
Defendit ossa Civium. Exangues putes
Umbras vagari corporum, et rupto ingredi
Acheronte manes.
Quartus. Quamlibet tristis fremat
Hinc ira Martis, inde tamen almae micant
Radii salutis. Secund. Nulla non levior statu
Fortuna nostro, penitus exstinguit spei
Omnem favillam.
Primus. Melior hanc rursus polo
Aura excitabit. Proxima est prorsus salus.
Tert. Facile est secundis credulum rebus dare
Animum voventi

Quartus. Nec minus timidi reor,
Omnem procellam credere supremam. Mala
Bonis duellant. Mitior Phoebus redit,
Tempestuosus imber ubi cessit polo.
Prim. Supremus iste fluctus, et mali ultima
Procella nostri est. Gravius exardens micat
Peritura flamma; crebrius ventus fremit,
Cum iam parat silere: concusso tonat
Fragore nubes, quando discessu polum
Suo serenat. Secund. Qualis e tanto dies
Speretur imbre? Primus. Qualis eiecto solet
Venire nimbo. Numinis iussu iuvant,
Nocitura quae videntur. Tert. At nocent quoque
Quartus sinon caventur.
Secundus. Nemo sat potuit malum
Instans cavere. Primus. Quisquis id manu DEE
Venire credit, vertere in bonum potest,
Credite volente Numine obscuras diem
Ire in tenebras, Cardines mundi gravi
Fremere tumultu Martis, accendi solum
Fulminis ab igne, ne mora terreri poli
Cadente flamma: credite sed iterum diem
Sereniore luce radiatam solo
Pensum daturam; Martis effrenes globos
In blanda pacis otia abituros, sinus
Effulminantum nubium levi fuga
Eliminandos aethere. Alternas solet
DEUS choreas agere: nunc tristem dare
Rebus tenorem: rursus at laeto choro
Corrigere luctum. Tertius. Saepe sed luctu dies
Extremus agitur, nec prior suum tenet,

Quam vita finem. Quartus. Casibus nullis obit
Unquam sinistris, vera quem virtus tegit.
Secund. Illo frequenter laurus interiit die,
Quo viruit; illo navis interiit mari,
Quo lusit. Prim. Illud semper in miseros malum
Et clade pressos saevit, ut laetis fidem
Adhibere rebus nesciant, quamvis bona
Sereniore enubilet torvam iride
Fortuna frontem. Cuius at motu strepit
Forum? Secun. Tyranni miles est Ite hinc procul.

SCENA QUARTA. Eugenii miles umbratili praelio Victoriae praeludit: sed omine sinistro. Miles 1. 2. 3. 4. 5. 6. Fortuna.

Primus Victoriae praeludimus,
Secundus. Caelum annuit.
Iam purpuratus, Eugeni, accumbet tuo
Popliti Imperator: quodque non sua sedet
Diadema fronte, vertici inserpet tuo.
Victoriam! Victoriam! Victoriam.
Fortuna, Ad laureas! ad laureas!
Ad Caesarum coronas!
Audite siquos Martiae
Tenet libido lauri:
Audite, quos in proelia
Rapit Imperi corona:
Ego ministro laureas,
Ego divido coronas.
Velociter, velociter
Ad laureas venite.

Miles I. Magni propago Martis, Heroum genus,
Decora alta belli, saepe cui primos dedit
Bellandi honores palma, quos unus tubae
Egit per hostes clade metuenda canor;
Fortuna nostrum serva in obsequium venit.
Adeste, calida lauream obiectam manu
Prensate, dextra rapite venerandae decus
Diadema frontis. Primus in laurum volo.
Fortuna, Ad laureas! ad laureas!
Ad Caesarum coronas!
Venite. Res laboribus
Haec indiget. Venite.
Miles 4. Illudimur. Volubili
Fugit corona lapsu.
Fortuna. Desiderantum pectora
Hic motus in calores
Irritat Ite in laureas.
Hoc dulcius tenetur,
Maiore quod conamine
Paratur, et labore.
Quintus. Venis, fugisque: porrigis.
Et eripis coronam.
Subsiste tandem. Fort. Si potes
Rotam tenere, sistam.
Sextus. Frustraneis incumbimus
Laboribus coronae.
Vel siste tandem perfida,
Vel hinc gradum facesse.
Fortuna. O lenta dextra militum!
Sic itis in coronas?
Quae pulchra sunt, laboribus
Emuntur. Ad coronas!

Quartus. Tentate rursum. Heu perfida!
Sic allicis cruenta,
Ut vulneres! o perfida!
Fortuna. Per vulnera ad coronas
Iter est. Venite ad laureas!
Ad Caesarum coronas!
Velociter, velociter
Ad laureas venite.
Quintus. Infida semper! occidi!
Vanus amor est coronae.
Fortuna. Cum non mereris. Vulnere
Gloria metenda Marti est.
Qui vulnera nimium cavent,
Non demetent honores.
Ad laureas! ad laureas
Venite, et ad Coronas.
Sextus. Satis. alienas laureas
Impune nemo tentat.
Fortuna. Sic est. Theatra gloriae
Servat DEUS merenti,
Et immerentum audaciam
Severiore poena
Insequitur ultor. Laurea
Theodosio virebit.

SCENA QUINTA. S. Ambrosius statui Ecclesiae ingemit, et lacrimis epistolam, ad Eugenium scribit, qua eius tyrannidem arguit. S. Ambrosius.

S. Ambr. Fuimus! malorum turbo convolvens rapit
Beatitatem gentium. O Saecli lues!

In quae sequentem monstra praecipitem prior
Dies adurget? Quantus in nostram furor
Agitur ruinam! Templa dispulsis iacent
Inhonora sacris, cultus extinctus DeI est,
Expulsa pietas, candor erasus perit,
Egressus omnem limitem pudor gemit,
Oppressa Virtus, luditur honestas, forum
Astraea abacta deserit: subit furor,
Omnemque Iuris ordinem, ac legum metum
Licentiosa laxat in nefas manu:
Ambitio sceptris inhiat, et pacem fugat
Invidia, livor curiam tenet, iubet
Libido, peragit iussa vis, nullo impia
Tractantur arma iure, sed caeco impetu.
Regnum cruenta poscit Eugenius manu
Tonantis osor, calidaque in certam trahit
Felicitatem vota per stragem urbium,
Per innocentum funera, et Regum lares
Cinere sepultos. Cernis ex alto DEUS?
Cernis? manumque fulmine ultore abstines?
O Christe! siquid sanguinis tui valor
Mollire mentem Patris itati porest,
Ostende vastis oscitans plagis latus,
Manus, pedesque fulmen et strictum tuae
Averte pretio mortis: et bonam ingere
Mentem tyranno. Sapiat: atque olim tuis
Humili advolutus poplite accedat sacris.
Quod si furentem nulla consilia queant
Sistere leonem, Caesari tuo fave,
Custos tuorum Christe. Tentabo prius,
Siquid tabella possit Ambrosii. Fibras

Si non gelavit Caucaso, aut saeva tigre
Mutavit animum, spiritu molli induam.
Sede et papyro sensa lugentis nota.
Dilecte semper Eugeni, Ambrosius tibi
Vovet salutem. Sceptra dominatu petis
Nimium impotente, Nate; dum fusus cruor
In te innocentum clamat, orbatae status
Gemendus urbis, igne populati lares,
Viduae maritis coniuges, natis patres,
Patribusque nati, et fulmen ultoris DEI
In saevientem provocant. Multae preces
Sunt multa tela. Metue, dum tuum petit
Telorum hic imber verticem. Differt DEUS?
Et lenta gravidos dextra suspendit polos?
Nondum pepercit crimini. Incessu iubet
Nemesin venire laneo. Indulget moras,
Diu minatur: iustus insurgit tamen,
Mensura quando sceleris impleta est. Cave!
Propera in ruinam vita nam magnis iacet
A morte spatiis. Vita non semper brevis
Datur Tyranno. Pectus in melius refer
Dilecte semper Eugeni: nisi referas,
Sub mole scelerum pressus in barathrum ruis
Non retrahendus. Iam rapit fulmen manu
Rubente Numen, et procellosa face
Accendit ignes, quos Avernalis furor
Non terminanda foveat aeternum pyra.
Flens ista scribo: saepia expallet meis
Permista lacrimis: lacrimis pennam rigo,
Etiam daturus sanguinem aliquando tibi.
Si fata iubeant. Poplite adflexo meum

Inscribo nomen, Vive, sed melior, tibi,
Tuisque semper Eugeni. O Numen manum
Adfer patronam, quodque iam torpet gelu,
Incende sacra Spiritus flamma iecur.

SCENA SEXTA. Theodosio in rem Christianam intento, ostenditur divinitus Idololatricae superstitionis interitus. Theodosius, Idololatria cum Diis.

Theo. Male imperatur, quando non suae calent
Tonanti acerrae: lubricas regni vices
Pietate firma, quisquis ad clavum sedes.
Despecta Pietas patitur inimicum DEUM.
Inane nomen Caesarum est, quando iacet
Neglecta caeli cura, contemptus DEUS.
Hac parte primum laesa populorum salus
Capit ruinam, parte qua regnum occupant
Adversa Christo Numina, et falsis data
Religio Divis. Vidimus satis Stygis
Effusa ab antris monstra per nostri sinus
Impune regni liberis flammis coli,
Et ture, et aris. Iam satis: posthac sua
Cernam repulsum in antra Plutonem rapi,
Duroque vincta Ditis inferni ostia
Adamante claudi. Gloriam hanc lubens sequor;
Peperisse nostris praeliis cultum DEO.
Haec cura magnae Principem mentis decet,
Stabilire Numen; sique sit fuso fides
Sanguine probanda, sanguinem et vitam dare
Cum pulchra causa mortis est, pulchrum est mori.

Si moriar inter arma, non trepidus DEO
Animam rependam. Vita si dabitur, DEO
Donabo vitam. Caesares lege hac sumus,
Ut bella nostra militent DEO, ferant
Tranquillitatem subditis, vitia improbo
Enata luxu demetant, summa sacra
Iura aequitate sanciant, Solis tamen
Non fido bellis. Nemini satis patent
Consilia caeli. Saepe sperantur bona,
Sed spes inani vota deludit fide.
Quamvis inundet arva ferrato seges
Animosa nimbo, perque subiectos soli
Bellona campos grande momentum ferat
In bella nobis; parcius fidem tamen
Impendo prompto militi. Dubia agitur
Fortuna Martis alea Accedit, fugit,
Venitque rursus saepe sed rursus fugit
DEO imperante. Numinis nutu venit,
Fugitque palma; Iustus et quando rapit,
Et quando laurum donat. In nostris licet
Signis feratur gloriae nomen suae,
Salusque multa mentium; potest DEUS
Victoriam negare. Si neget, meus;
Idemque, si concedat, est DEUS meus.
Sed perduellis Numini et regno licet
Per tragica Mars theatra violentum fremat:
Nescio quid intus ridet animus mihi, sui
Securus, augur candidae sortis, diem
Pollicitus illum, cuius ad radians iubar
Videam Deorum vana delubra erui,
Simulacra ab aris cadere, subverti sacra,

Focosque vasto incendio verti in rogos,
Et sacra saxeis templa Numinibus dare
In busta flammis. Crastinus fidem suo
Aperiet ortu Phoebus. Incumbens suis
Dum miles armis valle sub densa capit
Somno quietem, parsque vigilias agit,
Modicum quietis Caesar admittam. Brevis
Decet imperantem somnus, et brevem facit
Multiplicatis cura vepretis rigens.
Chor. Mar. Vivite laeti, vivite Divi!
Iam vos soli iura tenetis
Maris et terrae. Vivite Divi!
Idololatr. Vivite laeti! nostra secundo
Alite naves in vota volant.
Vivite laeti. Gen. Eug. Vivite laeti!
Cadmea seges, quam traho felix
Mihi pro vobis riget in bellum,
Martemque serit, palmasque metit.
Dii. Non vincemur: si tua nobis
Dextera pugnet. Th. Numina misera
Quibus humano est opus auxilio!
Dii. Non vincemur. Gen. Eug. et Idol.
Si quae vestro
Tela minentur capiti, flammas
Prius in nostro capite obtundent.
Binos dabimus clypeos Divis.
Omnes. Vivite laeti! vivite Divi.
Gen. The. Cedite vani Numinis umbrae.
Cedite mundo. Non stat, quidquid
Homines fingunt. Nescia fati
Aeterna Fides sola virebis,

Cui Theodosius Martemque serie
Palmasque metit, sola virebis.

SCENA SEPTIMA. Infremit epistolae Ambrosii Eugenius: extrema quaeque minatur. Eugenius. Arbetio.

Eug. Stygis sacerdos! vomica lymphati gregis.
Senex dolose; fungus Eugenius tibi
Est nempe visus, facilis in fraudes trahi,
Dolisque ludi? Melleo mulces stylo,
Sed lancinante saucias plaga fibras.
Dilecte semper Eugeni, Ambrosius tibi
Vovet salutem, Quis? cui? Ambrosius mihi?
Stolate latro! caede ut extrema cadam,
Et sceptra mitis Caesari cedam voves.
Hanc mihi salutem? Iura quae Mavors dedit,
Iterum abdicare Nempe sic facile est Duci
Cadere ad aratrum. Sceptra dominatu petis
Nimium impotente, Nate; Quid Natum vocas
Mendace verbo? Vulneras quando arguis
Animi impotentis; vulneri emplastrum admoves
Natum vocando. Non sumus rudi e grege,
Ut nesciamus vulpis astutae dolos.
Inte innocentem clamat effusus cruor.
Clamet: calentem sanguine chalybem magis
Accendet ille clamor. Est mitis furor
Quem clamor urbis sedat, aut placat gemens
Turba puerorum: Nominis veri furor
Calcata capita civium incessu terit.

Premitque quidquid obvio iratam manum
Nisu retardat. Fulmen ultoris DEI
Insaevientem provocant. Veniat, polos
Sive ille teneat, sive damnatae stygis
Incestet ignes, stipiti affixus DEUS;
Veniat, et omni robore Eugenium premat:
Unus prementem Tartaro inferias dabo.
Veniat. Inermis provoco armatum. Timet
Conserere mecum dexteram. Multae preces
Sunt multa tela. Metue dum tuum petit
Telorum hic imber verticem. Virtus mihi
Ancile fiet. Quanta tempestas cadet,
Tanta iacientum vertices rursum petet,
Nostris repulsa viribus. Differt DEUS?
Et lenta gravidos ira suspendit polos?
Iaceret trisulca fulmen eiectum manu,
Nisi adhuc teneret clavus affixam trabi.
Nondum pepercit crimini. Incessu iubet
Nemesin venire laneo. Qui non potest
Urgere Nemesin penneo. Indulget morae,
Diu minatur. Aliud imbellis nequit
Furor. Minari, feminae est. Viri est manu
Prius tonare, fronte quam torva emicent
Furoris ignes. Iustus insurgit tamen,
Mensura quando sceleris impleta est. Cave.
Cave, o cruente! Quae mihi visum rapit,
Oculosque nubes? Video, nec video tamen,
Quid atra pingat saepia. Arb. Est caecus furor,
Exstingue flammas mentis, et nullus tuos
Invadet oculos fumus. Eugen. Infudit suis
Toxica tabellis toxico enatus Draco,

Proles Medusae, spuma Tartarei lacus.
Hinc de veneno caeca me nubes premit
Quod legere non licet, audiam Arbetio lege,
Arb. Propera in ruinam vita non magnis iacet
A morte spatiis. Vita nam semper brevis
Datur Tyranno. Eug. Vita sat longa est mihi,
Si vel hodiernus memet exstinguat dies,
Dummodo cruoris flumen exhaustum tui
Praemittam ad orcum. Arb Pectus in melius refer
Dilecte semper Eugeni. Eugen. O fallax Sinon!
Redivive Ulysses fraudibus! Arb. Nisi referas,
Sub mole scelerum pressus in barathrum ruis
Non retrahendus. Iam rapit fulmen manu
Rubente Numen, et procellosa face
Accendit ignes, quos Avernalis furor
Non terminanda foveat aeternum pyra.
Flens istae scribo. Euge Nulla sed flammas meae
Exstinguit irae lacrima, nisi totis fibris
Cruor hauriatur. Arbet. Sepia expallet meis
Permista lacrimis.
Eugen. Rubeat exhausto chalybs
Posthac cruore. Arb. Lacrimis pennam rigo,
Etiam daturus sanguinem aliquando tibi,
Si fata iubeant. Eug. Sanguinem volo: date,
Date vota superi! Arb. Poplite adflexo meum
Adscribo nomen. Eugen. Nomen inferno Iovi
Pridem exsecrandum! Nomen horrendo grave
Magis tonitru: cuius ad sonum polus
Exstinguat ignes Cynthii, et densae irruant
Mundo tenebrae; quodque dum Stygias sonat
Inter paludes, totus evulsis tremat

Cardinibus Orcus. Ibo, qua vocat furor,
Qua pellit ardor; sanguine exstinguam sitim
Calentis animi; quaque defigam pedem,
Premam cadaver; quaque spirabo halitum,
Afflabo bustum; quaque sustollam manum,
Excelsa quaeque diruam: fana impiis
Cinerabo flammis; et ubi Galilaeum bibit
Sua tura Numen, stabula recutitum dabo
Olitura Numen: funditus vertam omnia.

CHORUS, Icarus ad gloriam stimulante Ambitione, dehortante Ratione provectus in fluvium prolabitur, docetque ambitionis exitus esse infelices.

Gloria, Gloria purae filia lucis,
Soboles Phoebi, nescia noctis,
Solis amoeno vestior auro,
Huc vota trahit, postera quisquis
Saecula magno nomine gaudet
Implere. Reses procul hinc anime;
Gloria fortes amat Alumnos.
Procul hinc somno dedita corda,
Gloria vigiles abit in curas.
Illa est fictae gloria frontis,
Quae vulgarem fluit in dextram.
Mentem undantis turbine vulgi
Eripe, quisquis vivere longum
Clarus in aevum non immemori
Nomine gestis, et post cineres
Sera affectas laude Nepoti

Decimo ostendi. Lucis avara
Mens amat astra.
Icarus. Satis est umbrae: Lumen amamus.
Patria caelum est: discede solum.
Patria nostros trahit affectus.
Icarus astris tendo volatum.
Amb. Vilis in alga mens tumulatur,
Iter herous semper in altum
Spiritus urget. Perge, favebo.
Rat. Quo magis alto crescis honore,
Virtute magis deprime mentem.
Stulte, ruinam quaeris. Ab alto est
Facilis casus. Amb. Fortis ab ipsis
Casibus heros robora sumit.
Rat. Fortis in ipsis casibus heros
Saepe occubuit. Icarus Gloria nostros
Aspice nisus. ad te faustis
Icarus alis tendo per auras.
Amb. Annue coeptis fortuna bonis.
Rat. Caecam exoptas in vota Deam.
Veniat; fugiet. Nulli docta
Servare fidem Icarus. Fortis stabilem
Sibi fortunam facit heroae
Virtute manus. Rat. O stulta nimis
Vota! sepulchrum forte reperies
Ubi venaris lumen honoris.
Si vis fausta vivere forte;
Utere parce sorte secunda.
Icar. Annue coeptis Fortuna bonis.
Ratio. Cave! ceratis nitere pennis;
Non bene solem periture feres.

Icarus. Teneo solium! vivo! beate!
Ratio. Stulte peribis. Icar. Sentio, pennis
Ardeo. Solis cremor a flammis.
Heu! heu! pereo! pereo incautus!
Ratio. Sic alienos quisquis honores
Icarus. Invidus ambit sua damnabit
Vota interitu.
Astra Tyrannos odere DEUS
Regit Imperium, servatque suo
Regna favore.
Chor. Mar Stulta Ambitio! tantane lucis
Dulcedo malae est? Ipsa in luce
Reperis noctem: quaque levaris
Arte, necaris. Sancta Tyrannos
Astra flagellant, servantque bonos
Sidera Reges.

ACTUS III.

SCENA PRIMA. Theodosius exercitum suum contra Eugenium locat, et praemissa prece ad conflictum animat. Theodosius.

Theod. QUid provocati militis iustus furor,
Et mitis ira Caesaris possit, dies
Decernet iste. Fateor, in bellum pede
Procedo lento, nec nimis avida manu
Tractanda quaero tela: cum semel tamen

Insedit ira pectori, lente cadit.
Et hoc decere Caesarem reor, manum
Lente admovere praelio; admotam novo
Animare semper spiritu. Imperii bene
Is frena tractat, qui triumphalem impetum
Sic temperare novit, ut nec se nimis
Laxet furori, nec nimis teneat brevi
Iram lupato: qui nec Imperia avidus
Aliena tentat, regna nec patitur sua
Premi a Tyrannis. Testor armorum arbitrum
DEUM, nec audax cordis incensi furor,
Nec proferendi ter minos regni sitis
Me provocavit: sola me patriae salus,
Et iusta caeli causa sub Martem trahit.
Divine miles (non meum voco amplius,
Qui proeliaris Numini.) miles, feri
Pridem per omnes Martis instructus vias,
Cui bruma dena cassidem aspersit nive,
Et dena galeam flamma succendit canis,
Multus probavit hostis: in tuos retro
Quando triumphos specto, vel lauros memor
Toties ab armis hostium raptas ago:
Tum mihi iacere pedibus attritos tuis
Videre videor gentium Duces; iugo
Subdita Tyranni colla, calcatas premi
Regum secures, sceptra non sua diu
Tractata dextra, rursus illabi suae;
Cadere coronas fronte; quam dandam inferis
Cinxit libido ad victimam; ruere thronos,
Quos sors levavit sontium in casus graves.
Animose miles, cuius in ferro sedet

Felicitatis patriae augustus tenor,
Pax sospitatrix Imperi, sceptri salus,
Vindicta magni Numinis, cultus DEI:
Exsuscitate mentis antiquae igneos
Rursum vigores, quando vos DEUS sui
Iubet esse honoris vindices. Fremat licet
Exasperatus Martis in campo furor,
Omnemque late rigida tempestas agrum
Inundet aere; mentis excelsae vigor,
Roburque ferro impervium victas metet
Ferro cohortes; perque subiecta altior
Ibit cadavera hostium: palmas DEUS
Vobis parabit ille, cui bellum sero.
Dux I. Vincemus una, vota si caelum probat:
Si vota reprobat, una mors omnes teget.
The. Cum facta Numen imperat, votum probat.
Dux 2. Nos facta dabimus. Ille vel natus tigre est,
Vel rupe duri marmoris caesus, fibras
Pietate vacuus; funeri quisquis tuo
Obicere nolit pectoris scutum, et gravem
Arcere proprii capitis obiectu necem.
Ego (pericla Numen avertat pium)
Quacumque parte funus immineat, caput
Obtendo primus funeri. Nec se prius
Sagitta pectus condet in tuum, mea
Quam se per ossa rapiat, et rumpat sinus.
Theod. Fidele laudo pectus affectum probo,
Calidasque flammas mentis excelsae osculor.
Frenator orbis Christe. bellorum arbiter.
Idemque terror hostium, inceptis fave.
Da robur animis, ensibus flammam, exitum

Causae decorum; da superbificos premam
Ausus Tyranni. Causa praesentis viae
Mortale nihil est. Marte, quem gero, tua
Tua Numen agitur causa, cui palmas peto,
Cui sceptra quaero. Nostra tranquilla vide
Tu bella mente: sanguinem et vitam tibi,
Tuoque honori miles hic mecum vovet.
Insume campum miles. Dux 2. Hoc latus tene.
Hic vos ministram Caesari manum date.
Vos parte ab ista state: si casus premet
Vel hac, vel illac militem; auxilium date.

SCENA SECUNDA. Ad Theodosii adventum fugiunt Daemones ex Alpibus. Damon primus. Secundus. Tertius. Quartus.

Prim. Fugite, a tergo peior Averno
Nos premit hostis. Iam Theodosius
Antra profundae vallis adimplet.
Secund. Fugite, arma fremunt. Nulla est nostro
Via sudori: latus omne tenet
Multo Caesar milite cinctus.
Tortius. Corde excordes! o lenta manus!
Probrumque stygis! sistite gressum!
Sistite: quo vos fuga praecipitat?
Vestra Eugenius provocat arma.
Cohibere fugam!
Quartus. Premimur nimium;
Omnis ademptus locus est irae,
Quando maior nos premit ira.

Primus. Fugite, arma tonant: sola salutem
Fuga despectis donare potest.
Tertius. Sic ergo feres tua tam lento
Milite verti regna? nec ullis
Obvia telis hostem arcebis
Incola regni turba profundi?
Sic lenta foves Phlegethon odia?
Non decet orcum lente irasci.
Secundus. Vanus furor est, iraque vana,
Si sua desint arma furori.
Tertius. Saepius animos ipsa ruina
Facit excelsos. Sec. Fugite, insanit
In nostra furor fortior arma.
Tertius. Vigor inferni sic cadet omnis?
Siste fugacem turba volatum.
Si rapta semel palma, redibit.
Fortuna vices alterna rotat.
Fugite, fugite, fugite, fugite, etc.

SCENA TERTIA. Confligitur sinistro partium Theodosianarum eventu. Theonas. Arbogastes.

Theo Res est sub ictu. dubia stat geminas super
Laurus cohortes, cuius in partes fluat.
Utrinque magnus ardet in pugnam calor,
Utrinque virtus gloriae ingentis capax
Exercet arma. Sequere, qua nostrae labat
Cohortis ala. Si qua spes palmae est super.
Labor hic parabit: nulla si superest salus,
Unum sepulchrum Caesarem et Duces teget.

Volate mecum. Dux I. Lubricae o sortis vices!
O nostra damna! concidit regni status,
Occidimus! olim fuimus: Theon. o Caesar! Dei
O magna soboles Caesar! o socii quibus
Spes nulla, vel suprema iam fulsit, date
Animam supremam Caesari. Laus haec tibi
Ultima notetur: Caesari miles suo
Donavit animam. Quando meliorem exitum
DEUS negavit, immori pugnae licet,
Ite, ite, vitae prodigus quo vos calor,
Vestrasque stimulat dexteras. Dux 2. Magna ruit
Fortuna mole: fragilis est sortis tenor.
Fugite, fugaces urget Eugenius gradus.
Arbog. Necdum tenetur praeda: fugienti timor
Appendit alas. qualis ubi sonos dedit
Venator aere, cervus in fugam volat,
Timetque retro aspicere; properantem fuga;
Tales adurgent Caesaris Duces pedem.
Praeverte miles arma, qua durum est iter,
Qua spes salutis aliqua fugientem vocat.

SCENA QUARTA. Victor Eugenius insolescit de Victoria. Eugenius cum Exercitu.

Eug. Calcamus astra! iam supra populi leves
Elatus undas misceo caelis caput.
Fugitiva vario ceteris fidem negat
Fortuna motu, Martis hic laurum prece
Calida lacessit: ille tranquillos petit
In vera Zephyros; alius Imperii procus

Caecam fatigat irritis votis Deam.
Torvum minatur, ac supercilium arcuat
Vultumque acerbat, et superbifico pede
Calcat clientes ceteros: tamen fide
Constante me, qua vota propellunt, levat.
Iam sceptra Victor teneo, iam frontis iubar
Unum me adornat [(transcriber); sic: adorat] ; serva se nostro implicat
Iam trabea lateri; iura subiecto fero
Populo Imperator. Dux 1. Parcius Dux in sinum
Lene influentis dona fortunae bibe.
Palmam parare laudis est parum, nisi
Premas paratam. Saepe qui victus prius;
Collegit iras mentis, et campo extulit
Victor triumphum: saepe quos palmae efferunt,
Vertente sorte casus affligit gravis.
Laus aequa, parere proelio palmam, ac manu [(transcriber); sic: mavu]
Tenere partam. Eug. Vile quid possit genus?
Dux I. Quod vulnerata vipera ubi vivit caput,
Numquam venenum deficit. Eu Et ipsum caput
Calcabo victor. Dux 1. Viperae in modum pede
Elubricabit. Sunt sui victis doli;
Sua semper inconstantia est Sorti; manu
Palmas sinistra porrigit, dextra lapit.
Eug Quid mihi sinistrae lubricos motus DEae
Minasque sortis occinis? metuat rotam,
Cui fungus animus. Sola mihi mens est mea
Fortuna quaeque pectus in laudes rapit
Scintilla: cuius nutibus sortis rotam
Impello, sisto, verto, quam in partem libet.
Dux I. Durum laborem Sisyphi versat, rotam
Quicumque fortis torquet: impulsa in latus

Dextrum, sinistrum repetit; et quantum favet,
Tantum minatur. Quin suas ipso tegit
Minas favore. Eug Fabulas vulgi canis,
Dux I, Per quas ruisse magna momento tenes.
Eu. Imbelle vitium mentis est, quidquid ruit.
Dux I. Imbelle vitium mentis, ubi cogit furor
Supremus iras, mentis excelsae Duces
Saepe interemit. Debilis quamvis manus
Saepe alta secit vulnera. Eug. Timeas licet
Imbelle vulgus; turbo qui Ducem petit,
Aliunde perflat. Dux 1. Turbo, qui rupes quatit
Caelo minantes, quique disrumpit polos,
Luti e vapore nascitur. quando furit
Devictus hostis, impetus graves habet.
Eug. Secura cum sunt omnia, feroces gerat
Lanista motus. in suum funus geret.
Dux I. Secura cum sunt omnia, hanc ipsam time
Securitatem. Gravior in ferrum ruit
Contemptus hostis. Eu. Perge, reliquias preme
Siquae supersunt, Caesarem vinctum meum
Siste ad tribunal, discat Eugenium genu
Prono vereri; quando calcandum dabit
Mihi caput, unus frena cum mundi regam.

SCENA QUINTA. Theodosius intelligit solas a sua parte auxiliares copias cecidisse: Christianos omnes salvos: iubet dispersos colligi. Theodosius. Dux

Theo. O modice numero miles, at grandi mihi
Cohorte miles gratior! Vidi fidem,

Magnaeque mentis spiritus. Non hic tuus
Defecit animus. Ille, qui Mundum regit,
Qui providente temperat nutu polum,
Solumque, iusta lance dispensat bona.
Illo volente vincimur. Tuam tamen
Animose miles osculor semper fidem.
Ades fidele pectus, amplexum cape.
Sed quanta clades nostra? num vivunt Duces?
Aliquisne miles nemora praecipiti fuga
Invasit? Dux Hic se silva frondosa levat
In astra nube, cuius extremo exitu
Praeceps profundam petra se in vallem trahit
Minata [(reading uncertain: print faded)] saxis: huius in sinu tenet
Ruffinus alam. Conscium belli DEUM
Caelumque testor; nullus hostili fibras
Exhauriendas pectoris ferro dedit,
Quos christianus eluit quondam latex:
Cecidere soli Barbari. Theod. Vivunt mei?
Caesar revixi! nullus hostili manu
Vulnus recepit? Dux. Neminem suus cruor
Rubore tinxit. Theod. Valle dispersos globos
Lege in cohortem. Solus hic mecum moras
Levine ad aras protrahe. Reductis patent
Iam templa valvis. Caesari hic fidam vigil
Impende mentem, dum genu pronus sacras,
Advolvo adaras Numini supplex cliens.

SCENA SEXTA. Theodosio supplicanti apparent sanctus Ioannes et Philippus, a quibus in spem Victoriae erigitur. Theodosius. S. Ioannes. S. Philippus. Chorus Caelestis. Levinus.

Theod. O magne domitor hostium, cuius pedi
Aeque triumphans ac triumphatus caput
Recline subdit; Numine coactus tuo
Suscepta duxi bella, sed tuo quoque
Numine volente victus ad primum impetum
Excessi arena. Sed potes tamen DEUS
Principia belli maesta felici exitu
Donare rursus. Tu premis, tu idem levas.
Manum paternam exosculor, quando levas;
Eamque rursus exosculor, quando premis.
Si non meremur vincere Eugenium; tua
Certe id meretur causa, quae belli mihi
Suggessit ignes. Causa si bona est, fave.
Tuo; honores quaero, non laurus mihi,
Velinane pondus gloriae: O Numen fave!
Sed quis repente fertur e caelo sonus?
Lev. Quis iste caeli exercitus?
Chor. Caelest. O nimium dilecte DEO! tibi militat aether,
Et coniurati veniunt in proelia venti.
S Ioan. Resume Caesar arma: conflictu novo
Paranda palma est, Maior ad Martem redit

Afflicta virtus. Sera, non dubia tamen,
Respiciet ad te palma. Si premitur semel
Tentata virtus, opprimi tamen DEUS
Non patitur unquam.
S. Philippus. Militum parva licet
Cingare turma, Caelites habes tamen
Tibi militantes. Barbaros DEUS sui
Noluit honoris vindices; soli hoc decus
Tibi, tuisque servat. Impavidum gradum
In proelia urge. Cerne radiantis poli
Auxilia prompta. Plaudat auspicio chorus.
Chor. O nimium dilecte DEO, tibi militat aether,
Et coniurati veniunt in proelia venti.
Levin. Audivit aether, Caesarem palmae decus.
Iam certa firmant signa.
Theodos. Non fallis DEUS,
Quidcumque spondes. Numen o vere pium!
Adversa laetis temperas. Ibo tuis
Iam fultus armis. Aere galeatum trahat
In bello Martem Eugenius, et vasta furat
Vallatus acie latera: tutorem DEUM
Oppono castris. Clausa littoribus freta,
Et nauseantis ultimi terrae sinus
Audite: Visi Caelitum nivei globi,
Audite, Caesar vota quae defert DEO,
Quidquid sub isto pectore cruoris latet,
Tuae rigandae gloriae effundam lubens.
Mihi nulla veniat palma. nisi pariter tui
Crescant honores. Summus hic honor mihi est,
Tuam ampliasse gloriam, Iubes DEUS

Referre palmas? pareo. Iubes mori?
Pari calore pectus in mortem dabo.

SCENA SEPTIMA. Plaudens Eugenianorum militum manipulus a manipulo Theodesianorum obruitur. Milites Eugenii. Ruffinus. Milites Theodosii.

Mil Eug. 1. Io! subacto ex hoste Eugenius
Retulit palmam! Ne mihi posthac
Fama Alcidem garrula narret.
Fabula mundo est vetus Alcides
Per Hyperbolicos cantata modos.
Volat Eugenius viribus illo
Hercule maior: cuius in acta
Si Fama tuba concrepet omni,
Linguasque omnes obsequioso
Trahat eloquio, numquam veri
Finem attinget. Ruff Subsiste. locus
Favet in fraudes. Iste sub ictu
Nostro est miles. Miles Eug. 2. Qui domitorem
Facit Alciden, sive leonum,
Sive Hydrarum, sive Gigantum,
Sive profundi canis Inferni:
Multo miscet vera errori,
Dum plura refert. Quisquis laudes
Canere Eugenii volet incautus,
Multa errori quoque miscebit,
Magni Eugenii dum facinoribus

Famae inferior penna volabit.
Ruff. Tu latus istud; tu latus illud;
At tu frontem tacite observa.
Mil, Eug 3. Demus ad orci penetrasse cava
Antra Alcidem, Stygiasque pede
Victore semel pressisse domos;
Sed non dicas inde redisse.
Vel dicemus Phlegethonteo
Amne trifaucem traxisse canem,
Prima infecti nocumenta soli.
Unus furias omnemque Stygis
Nigrae sobolem rursum Eugenius
Mergit Averno. Mil. Eug 4. Quidquid canimus,
Minus est merita laude Herois.
Qua sua tendit merita Eugenius,
Nequit eloquium tendere fama.
Ruff, Arma, arma miles, res, locus, tempus vocat.
Huc arma miles. O Stygi sacrum genus!
Mil. Eug. 1. Heu nos perimus! perimus!
Mil. Theo. Sanguinem et vitam date.
Mil Eug. 2. Admitte lytrum.
Mil. Theod. Sanguinem in lytrum dabis.
Ruff. Suspende ferrum. Caesarem vinctus colar
Poplite recurvo. Discat ambigua vice
Sortem rotari; quodque monstravit iubar
Enubilatae frontis, obducta tegi
Repente nube.

SCENA OCTAVA. Theodosius recollectum militem narratione divini ostenti ad redintegrandum praelium animat. Theodosius. Levinus. Ruffinus.

Theodosius. - - Martius quis hic canor?
An noster arma miles in campum refert?
An hostis urget? fida da latebras specus.
At tu, Levine, Caesari certas notas
Instantis aperi Martis. Levinus. O Caesar, tuus
Redintegratis viribus miles redit.
Ruffinus. Parce Imperator.
Theod. Surge, iam nota est fides.
Ruff. Non mihi timores pallidi, aut gravium metus
Periculorum suaserant Martis fugam.
Tibi metuebam Caesar. In sua licet
Statione deceat militem victum emori:
Tamen et honori est fugere; si quando fuga
Salus paratur Caesari. Nam quid iuvat
Cecidisse lecti militis fortem manum;
Si non sit inde tutior Caesar? petit
Hoc cura regni, civium salus, bonum
Commune, lex prudentiae, caute ut manum
Exasperatae sortis evites fuga;
Si quando spes victoriae a fuga emicat.
Theod Fugam paventis militis caelum improbat:
Commendat illam, qua venit patriae salus.

Fugisse vos non improbo: ad suum caput
Rediisse laudo. Si quid in praedam tulit
Hostilis ensis, Barbarus miles fuit,
Quem nuper Alia misit auxilio mihi.
Reliquus superstes Caesari rursum tuo
Per arma servis: nullus ad numerum deest
Numerus priorem Vivite, o sceptri mei
Pars magna, lecti milites. Nubes suo
Vacuata tandem fulmineest; nec iam plus
In nostra damna mugit. In certo est salus,
Non vana narro. Visus aetherea mihi
In nube densi militis fortis manus
Spondere palmas, meque dum allapsu petit,
Resume, dixit, arma conflictis novo,
Premetur hostis. Sera, non dubia, tamen
Respiciet ad te palma. Non magna licet
Cingare turba; Caelites habes tamen
Tibi militantes Dixit, et dulci chorus
Laetum per auras cecinit auspicio melos:
O nimium dilecte DEO, tibi militat aether,
Et coniurati veniunt in proelia venti.
Si bellicosis aliquis in viris vir est,
In pectore anima, sanguis in venis, vigor
In mente vivit; Marte repetito impetum
Tentate belli. Caesarem pono: pater
Vobis vocari gestio, et meos volo
Vos esse natos. Filios sinu geram,
Caedemque vestram caede prohibebo mea.
Et vos vicissim Caesari fidem dite.
Dux 1. Iurate fortes dexteras.
Omnes. Iuro. Dux 1. Fidem?

Omnes. Iuro. Dux 1. Generosos spiritus?
Omnes Iuro Dux 1. Impetum
Perarma? Omnes. Iuro. Dux 1. Sanguinem?
Omnes Iuro Dux 1. Necem?
Omnes. Iuro. Theod. Adsecunda Numen! adamatam manu
Laurum tenemus. Antequam ponto diem
Titan Ibero mergat, eventu poli
Promissa stabunt; quique nunc tumidus ruit,
Timidus feroces impetus ponet leo.

CHORUS. Bona Causa furoribus pressa per Genium Theodosii periculo eripitur. Bona Causa. Furor. Ambitio.

Bon. Caus. Quo me praecipiti volvitis impetu?
Heu mentis furias! Sim licet innocens.
Sum damnata nocens. Hoc scelus unicum est,
Quod nostrum facilis Caelituum favor
In votum veniat. Quanta fluentibus
In nos sideribus munera prodigum
Caelum conglomerat tanta cupidinis
Urgent tela sitim. Semper hiantibus
At frustra sequeris rictibus: aufugam
Praesenti eripient astra periculo,
Iurati veniunt in mea Caelites
Semper vota. Furor. Vides? ut tibi gemmeae
Discessere fores, et patet intimi
Lux reclusa poli. Amb. Nempe volantium
Turmae Caelituum, cum lubet, aethere
Debent obsequiis sistere se suis.

Bo. Ca. Numquam non faciles Causa habuit bona
In votum Superos. Si prema, opprimi
Me numquam patitur dextera Numinis.
Fur. Non si fulmineis detonet ignibus
Feta e nube polus, saevaque siderum
Tempestas timidam dissociabili
Naturam laceret foedere, dextera
Te nostia rapiet. Bon. Caus. Numina, Numina!
Fur. Quis turbo violens? Quis furor aetheris?
Ambit. Erepta est manibus praeda tenacibus.
Fur. Dirorum rabies invida siderum.
Delusus semel est impetus. Ibimus
Quo nos ira feret, quo furor aestuans.
Bon. Caus. Frustra Tartareis ignibus incita
Exardet rabies, cum DEUS aegidem
Obtendit furiis. Gen Discite posteri,
Quando Cauta bona est pro populo et DEO,
Numquam Numen abest. Pacat amabili
Iustitia et Pietas omine proelia:
Carmen Heteroclitum fecit necessitas vocis.

ACTUS IV.

SCENA PRIMA. EUGenius Victor dum praemia militibus distribuit, intelligit Theodosium vires redintegrare. Eugenius. Duces. Arbogastes. Flavianus Arbetio. Exercitus.

ARb, Substerne miles arma, quae Victor refers.
Eug. Generosa Virtus militum Ducis sui
In largum apertas praemium manus petit.
Merces laboris umbra. Qua labor praeit,
Sequatur umbra. Bella certatim huc volant,
Spes unde praedae prospicit. Tepet manus
Ad arma, quando fructus est belli unicus
Depositus hostis. Nemo cum misero lubens
Luctatur hoste. dives irritat face
Meliore pectus, cuius ex casu lucrum
Aliquod resurgat. Vincere, hoc Ducum est decus.
Bello referre spolia, militum est lucrum.
Nec denegari convenit, quidquid manus
Heroa peperit. Primus in donum venis
O Flaviane! gemma virtutis tuae
Haec testis esto. Flavian. A nomine haec noctem meo
Arcebit omnem lumine. Eug. Secundus subi
In munus Arbogaste, tibi multa scyphus
Illusus arte, et gemmeo ridens ioco
Debetur. Arbog. Isto vina cum dedero Diis,
Annos vovebo, quotquot Eugenius vovet.
Eugen. Arbetio cassis verticem haec tuum impleat.
Casside sub ista nullus est metui locus.
Reliqua per orbem singulis dona egere
Tribune. Nullus praemio miles vacet.
Nullius negavit Martiis factis manum.
Milites. Vivat perennes Victor Eugenius dies.
Miles. Invicte Princeps, praelium novum imminet

Peius priore. Caesar armatas tenet
In monte turmas. Eug. Nempe non uno satis
Periit duello, Vita restabat: dabit:
Superstitemque sanguinem, miles, tuis
Infundet armis. Flav Bella si semper patens
Bellona traheret, et in apertum pulverem
Mars provocaret, parte metuendum tibi
Nulla esset: at si fraudibus bellum gerat,
Cauto timore Victor in campum ruat.
Eug. Frementis haec est ira Neptuni ultima:
Procella postquam gravior insultum stitit,
Positisque pelagus omne detumuit Notis.
Adhuc movetur murmure indignans fretum,
Irasque lente devorat. Sic post gravem
Incendiorum turbinem, micant adhuc
Tenues favillae. Nerei extremus furor
Est iste Martis fremitus, aut incendii
Ultima favilla. Flav. Quod voves, credas minus,
Eug Non sic leonem mordet imbellis lepus.
Flav. Se posse cuncta existimat, quisquis furit.
Eug. Semel subactus hostis in peius ruit;
Pavidaque victum dextera ferrum gerit.
Flav. Contemptus hostis saepius victor redit.
Eug. Praesumptuoso pectore insanus furit:
Effulminabo, quidquid armorum trahet.
Hac sequere miles: bella si vocent, pari
Ut ante studio, fortis ad palmas vola,

SCENA SECUNDA. Arbetio non parem Virtuti suae in munerum elargitione locum sortitus, et acuto dicto offensus, defectionem ab Eugenio meditatur. Arbetio.

Non sic Tyranne abibis. Irato furor
Dabit calores. Ira dum fervet, quies
Negatur omnis pectori: frendet, fremit,
Rapitur, rotatur, volvitur, quaqua patet
Semita nocendi, Flamma vindictae appetens
Effulminantis aemula est flammae, capit
Ab obice vires: avida poenarum volat
Artes per omnes. Primus in aciem irrui,
Exercitumque primus ingentem impetu
Mavortiali diffidi, et stragem dedi.
Qualis coactis intumet torrens aquis,
Posicique fragiles obicis indignans moras
Per plana violens rapitur, et totos tegit
Campos procella, ac arbores secum rapit,
Segetemque sternit: talis Arbetio mea
Hostilis agmen militis pressi manu,
In Marte primus, tertius doni fero
Arbetio sortem Nempe sic virum aestimas
Cruente praedo! quodque mihi grave imprimit
Sub corde vulnus, cassis in donum datur:
Casside sub ista nullus est metui locus.
Sic me pavoris arguis? mundi probrum,
Ferale bustum patriae! ostendam manus

Quid ista possit. Cassidem tuam tibi
Excors, et umbra desidis Viri, lepus
Galeate! nudum Arbetio violento dabo
Pectus furori. Ne quid insano impetu
Peccet furentis ira, consilio indiget.
Non sum ligatus. At sacra mentum dedi.
Sed non Tyranno, Perfida patriae est fides,
Quae se Tyranno dedicat. Pulchrum est genus
Fidelitatis, perfida Tyranno fides.
Tententur auro milites: auri nitor
Vel abnuentes allicit. quo auri sitis
Penetrare potuit, facile discessit fides.

SCENA TERTIA. Victoria Theodosii Genio laurum imponit, et futuram Caesarum in Imperio successionem ostendit. Victoria. Theodosii Genius.

Conversa sors est; alea
Secundiore ludit.
IUSTOS PIOSQUE CAESARES
Non derelinquit aether.
Tibi Theodosi lauream
Decrevit ordo caeli.
Tibi, Tuisque posteris
Hae laureae virebunt.
Aspice futura pignora,
Tuaeque gentis aevum.
Arcadius iste, sanguinis
Primus tui pyropus.

Gen. The. O digna mille laureis
Frons! mille digna gemmis!
O digna sceptris dextera!
Et mille digna regnis!
Tibi servus oriens verticem
Acclinet, occidensque.
Victor. Theodosius hic est iunior:
Hic Honorius. sequuntur
Tui Nepotes ordine.
Gen. The. Sic me beatis astra!
Quae DEA serenas irides
Supercili explicavit?
Vultuque ridet gemmeo,
Cristallinoque labro?
Victor. Est Austriorum gloria.
Gen. The. Haec illa Diva tandem est,
Quam mihi futuri conscius
Toties spopondit aether!
Victor. Haec illa Diva, Caesares
Quae mille, mille Reges
Dabit, columnas Imperi,
Fulcra occidentis orbis.
Rudolphus hic, Albertus hic.
Amor, timorque mundi.
Hic terror orbis Carolus:
At ille Ferdinandus:
Maximilianus alter hic,
Rudolphus hic secundus.
Hic Matthias amabilis,
Hic Ferdinandus alter:
Hic Tertius. At hic Quartus est.

Gen. Th. Quae Scena? quod theatrum
Austria recludit gloriae?
Et posteros recense.
Sunt mille, mille, mille sunt,
Et mille, mille, mille.
Si mille mundus purpuras,
Et mille sceptra haberet,
In purpuras tot Caesares,
In sceptra totque Reges,
Fecunda mater Caesarum
Austria crearet robi.
Gen. The. Vivite Nepotes, ultimi
Rotate sceptra mundi.
Nec fronte vestra decidat
Prius Imperi Corona,
Quam terminetur ultimi
Suprema meta mundi:
Quamdiu serenum Cyathius
Rotat per astra currum.

SCENA QUARTA. Arbetio transit ad Theodosium. Arbetio. Theodosius. Ruffinus. Nuntius.

Arb. Deliberatum est. Agite meditatum decus
Animae cruoris prodigae: quorum fide
Tutus per omnes Martis insani vias
Semper volavi. pergite, propinquis fremit
Ubi Caesar armis. Rupta cum laude est fides,
Quae sine nefando scelere servari nequit.
Theod. Quis apparatus iste Mavortis? tuba

Evocet in arma militem. Nunc. Nullo dolo
In castra penetro. Caesaris causae studet
Arbetio. Si non displicet, seque et suos
Tibi sistit. Theod. Arma si prius ponat, meos
Vultus subire tutus Arbetio potest.
Nunc. Deponet ante Caesaris magni genu.
Theod. An hic timendum est aliquid?
Ruff. Armatos fero.
Si ponat enses Marte, metuendum est nihil.
Th. Adesne amicus? Arb. Ante Caesareos pedes
Adsterne miles arma. Si pateris tuo,
Auguste Caesar, nostra Mavorti quoque
Servire bella, dabimus in bellum fidem.
Nuper fatemur alteri datam; tamen
Et iure ruptam; quando quem nobis Ducem
Statuimus, esse desiit, factus novo
Ausu Tyrannus Causa bellandi quoque
Pro te perorat. Sceptra, quae Numen dedit,
Iuste tueris: ille per nefas petit.
Bissena iam me vidit in castris hiems,
Bissenaque aestas vidit: at semper bonae
Causae studentem. Si bonam Causam sequor,
Admitte Caesar; Caesari iuro fidem.
Th. Assurge magnae mentis haud minor calor,
Scintilla pulchra Martis, et misce meae
Temet phalangi: tuque magnanimae caput
Arbetio turmae; tanta ne virtus suo
Honore careat, inter excelsos Duces
Numerere posthac. Arb. Veneror Augusti pedes,
Si Martialis rursus in pugnam canor
Acies vocarit, morte iuratam fidem

Testabor, aut hac dextera palmam feram.
Theod. Quis rursus aures aeris increpuit sonus?
Nunc. Propinquat hostis, et metu valles replet.

SCENA QUINTA. Redintegratur praelium: Vincit Theodosius. Theodosius. Eugenius. Duces, Et uterque Exercitus.

Theod. Cape arma dextris miles, et iuncto ordine
Victoriarum certus in pugnam rue,
Date mihi dextra tesseram Miles Iustus DEUS
Theo. In hac triumphos tessera caelum parat.
At ecce vestras hostis invitat manus.
Si quando pectus ante, nunc animos viri.
Statione nemo cedito: et iuncto ordine
Lentoque passu coge in angustum feri
Martem tyranni. Crude regnorum latro.
Eug. Imbellis Imperator. Th. Agnoscis tamen,
Nolenfque dicis Caesarem. Eug Stirpis tuae
Imbelle probrum. Th. Scylla communis boni.
Eug. Scelerum charybdis.
Theod. Fraudium mille artifex.
Eug. Infamae bustum purpurae. Th. Nulli Ducum
Metuende miles. Eug Miles ad quemvis Ducem
Formidolose. Theo. Sanguinem tuum meo
Propino ferro. Eug. Sanguinem tuum siti
Propino averni. Th. Regna, quae in iuste tenes,
Hic mucro repetet.
Eug. Regna, si quae adhuc tenes,

O vilis umbra Caesarum! hic rapiet chalybs:
Theod. Hodie videbo popliti affusum meo
Gemere Tyrannum.
Eug Facinus hoc Titan vides?
Theod, Videt iste, cuius signa de manu gere.
Et quod timere ducis opprobrium, iubet
In te patrare. Eug. Perge, li Vir est Viro,
Si pectus animo. Theod. Pergo, tu cedes. Sonet
Indicta miles tessera. Omnes. O Iustus DEUS!
Theod. Ruite. Secundus prosperat votum DEUS.
Flav. Heu me! perimus.
Arbog. Illa, quae caelo cohors?
Impune nemo conserit DEO manus.
Theod Sequere volantem miles Eugenium.
Mil Eug. Cadit
Undique cadaver Aggere obiecto fugam
Funera coercent. Arbog. Dira! ineluctabilis
Fortuna! donec opprimas, semper premis.
Fugio, nec ulla parte fugienti datur
Securum asylum.
Dux Eug. Vincimur. Caelum invidet
Virtuti honores. Ruff. Sequere, condice, eneca.
Arbog. O sors acerba! cursus infelix poli!
Inimica caeli sidera! o caeci DEI!
Palmam dedistis ante, nunc rursum invidi
Datam recipitis. Capite. Sed si aliquod adhuc
Lenta tenetis dextera fulmen, manu
Vindice vibrate: meta succensae facis
Sit Arbogastes. Gratius vita est mori,
Inhonora quando est vita. Districtum rota
In pectus istud fulmen, o quisquis polos

Aliquando terres fulmine. En magni patet
Capax furoris area. O luctus gravis!
Mori volent! Caelites mortem negant.
Haec est malorum poena, dum volunt mori,
Non posse; vitam trahere peiorem nece.

SCENA SEXTA. Arbetio cum suis insidiatur Eugenio. Arbetio.

Hic in propinquo colle successu tumet
Ficto Tyrannus. Arma in tempus petit:
Adeste socii. Poscit officium locus:
Invitat ultrix Nemesis; in nostra est manu
Tyrannus audax, astra ni fallant fidem.
Inscende plaudens eminus montis iugum,
Victorramque voce repetita cane,
Victoriam! Victoriam! magnum tuis
Praefige signis Herculem. ubi suas ratus
Fors ille turmas, steterit; inimicam inice
Manum, et catenis stringe prodigum ferae.
Nihil morare. Saepe discrimen parit
Mora parva magnum. Ne tamen sui immemor
Generosus ardor peccet, aut belli impetus
Abripiat animos. Bella qui temere gerit,
Plerumque victus caeditur. Pariter Viri
Nihil timete. Facile, qui timet, cadit.
Cautela vobis calida sit, cautus calor.

SCENA SEPTIMA. Flavianus instante Theodosio fugit. Flavianus.

Flav. Quae mihi nigrantes latebra concedat sinus,
Tenebrisque fidis contegat? caelo diem
Devolve Phoebe; merge praecipites mari
Currus Ibero: redde inaspectam sugam.
Huc Flaviane tota pollentis status
Detracta pompa est! fremuit a tergo sonus?
Nemo hinc minatur? solus, abiectus, miser,
Vacuus honoris, Martis opprobrium ultimum
Silvae per omnes erro fugitivus plagas.
Hinc instat hostis. Solis inimicae faces
Truncate radios. Nemo fugientem premit?
Haec sunt rotantis fata fortunae: levat,
Sed stare prohibet: incito cursu sua
Statione magnos eicit, parvos levat.
Sonantne rursus arma? quid peius queat
Instare miseris, quam pavor mentis sequens
Premens priorem? lubricae o sortis vices!
Timete si quos scelere fortuna extulit
Virtutis hostis. Hora quod dedit prior,
Rapiet secunda. Gloriam quisquis suam
In scelere fundat, discat exemplo meo,
Cum sole natam gloriam, cum illo mori.
Sonuere rursus arma. Da fugam nemus.

SCENA OCTAVA. Vinctus Theodosio sistitur Eugenius. Theodosius. Eugenius. Arbetio. Dux Theodosianus.

Dux Theod. Hic silva tremuit, et repercusso sono
Admonuit aures: aliquis hac rapuit fugam.
Abiecta produnt spolia.
Theodosius. Suspendat furor
Nunc arma miles. Fessa cedendo manus
Detur quieti. Quis fragor belli sonat?
Arbet. Vive Imperator Hostis in tua est manu.
Theod. O astra caeli mitia! o clemens DEUS!
Arbet. Substerne magno Caesari victum caput.
Theod. Vicisse satis est.
Arbet. Tam diu serpens nocet,
Donec teratur. Theod Barbarum hoc Regem sapit,
Postquam refrixit mucro, captivi fibris
Hostis sitire sanguinem. Nobis sat est
Vicisse. Clemens Caesares furor decet,
Et ira mitis. Praedo regnorum. DEO
Exosa pestis! disce, quam numquam DEUS
Faveat Tyrannis Eug Caesar, hoc sero nimis
Victus docetur. Th. Caesarem vocas? Eug. Voco.
Coloque. Magne Caesar, in victum manus
Temerare parce. Th. Nulla me quamvis sitis
Cruoris urat, noxium tamen suas
Poenas reposcit crimen. In novum scelus,

Quisquis patratum sustinet, sternit viam.
Quicumque parcit hostibus, is hostes alit.
Eug. Qui supplicantis vota non durus capit,
PII meretur Caesaris nomen. Theod. Tamen
IUSTUS vocari desinit. Non est PII
Contra aequitatis iura patratum nefas
Remittere hosti: Iusta sit pietas, pia
Iustitia Regum. Eugen. Caesarum primum est decus
Lente tonare. Theod. Sed tamen Reges decet
Tonare. Eug. Facies blanda commendat polum,
Vultus serenus Caesarem. Theod. Quando scelus
Serenitatem poscit expungi, est nefas
Parcere Tyrannis. Grande nocumentum est probis.
Tolerare nocuos. Eug. tolle peccantes, perit
Pretiosa gemma Caesarum, Clementia.
Theod. Lentus remitte crimina, eiectum foro
Ius exulabit Sceptra non rigidus gero,
Sed IUSTUS Imperator. In reos favor
Si se reclinet, civium perit salus.
Eug. O magne Caesar! Th. Iudicem tuum voca.
Eug. O iuste vindex criminum, quando potes
Simul esse iustus, et simul mitis, decet
Magis esse mitem. Theod. Si sua poena caret
Impune crimen, semper audaces facit.
Peius residat ira. quam plectas. Probo
Iudicia lenta. Sanguinis pondus grave est.
Iudicia facile nemo praecipitet furens.
Furor est iniquus criminis iudex; licet
Plectat rebelles. Interim vinctus mea

Sequeris arma, militis nostri iocus,
Donec procella Martis accensi suos
Ponar furores, seque refringat calor,
Populusque reducem Caesarem effusus colat.

CHORUS. Dum pax Orientis et Occidentis Imperia componit, Virtus Genios Arcadii et Honorii instituit ad gubernandum: instructos allapsae e nubibus geminae Aquilae repente abripiunt, et Imperiis in nubes elatis sistunt orbi praeficiendos. Pax. Virtus. Imperia. Genii.

Pax. Ite cruda martis arma:
Pax beata mandat: ite:
Dum sereno vecta curru
Patria astra inambulo.
Semich. 1. Pax amoenae mater aurae,
Pax soror beatitatis,
Siderumque faustiorum
Pax amoena filia.
Pax. Convenite dissoluti
Regna mundi, copulanda
Lege amoris, convenite,
Pax paravi vincula.
Imperia Obsequamur, est amoenum
Pacis imperantis omen.
Convolemus in beata
Frena pacis aureae.

Semich. 2. Prima vena suavitatis,
Blanda mater aequitatis,
Utriusque risus orbis,
Faustitatis gratia:
En Orientis, en Cadentis
Regna Solis in lupatos
Convolarunt. Iunge nexu
Mundi utrumque cardinem.
Virtus. Ad sceptra grande pectus erudii Date
Quae prima magnos Caesares Virtus decet
Gen. Arc. Imperare iussus, audi.
Frons amoena sit, serenus
Risus oris, mite labrum,
Et modesta lumina.
Virtus Haec una virtus subditis gratum facit.
Gen. Hon. Liberale frontis aequor,
Pectus acre, Iustus ensis,
Et Pius calor, manusque
Expedita in proelia.
Virtus. Urgente nullo suscipi bellum decet?
Gen. Arc. Si frementis ira Martis
Saeviente vecta flamma,
Vel rebelle gentis oestrum
Regna ferro vulneret.
Virtus. Quid si furores pace componat quies?
Gen. Hon. Si quiescat ira martis,
Orietur aestus ensis.
Bella belluas ruentur,
Pax amica Principes.
Virtus. Paci studentem Caesarem mundus colit.
Gen. Arc. Cura Numinis tuendi,

Cura civium perennis
Pectus urat, Aequitasque
Facta lance ponderet.
Virtus Aequo studentem Principem cives amant.
Gen Hon. Pro DEO decet labores
Imperantem non timere,
Populorum pro salute
Excubare Principes.
Virtus. DEO et saluti civium princeps datur.
Semich. 1. Audiistis eruditos
Ad Coronas. Ite fidi
Alites, DEI ministri,
Ad Coronas tollite.
Semich. 2. Ad Coronas evolate.
Caesares Pios et Aequos
Diligit DEUS. Venite
Ad Coronas Imperi.
Caesares DEO studentes,
Publicoque militantes
Civium bono benignus
Ordo caeli deligit.
Ad Orientis, ad Cadentis
Imperi venite Sceptra.
Astra nutant: advolate.
Imperia Ad Coronas evocati
Sistimur iubente caelo.
Omnes. Pace longa uterque vive.
Pace Regna floreant.

ACTUS V.

SCENA PRIMA. Erigitur iussu Senatus arcus triumphalis. Senator. Artificum Chorus.

Senator. NOndum peracta iussa? vicinus gradum
Iam Caesar urget Victor, et Patriae Pater.
Alacres citate spiritus. Numquam nimis
Cito paratur debitus virtuti honor.
Chor. Art. Virtus inclita non eget
Umbra pegmatis aurei.
Dives laude domestica
Cultus negligit exteros.
Non est vultus amabilis,
Non frons pulchra, nitoribus
Quae crescit stibii adliti.
Turpe est, quidquid honestius
Cultu redditur extero.
Phoebo Graecia lampadas,
Urat mille, serenius
Non sparget iubar aethere,
Dives lumine proprio.
Virtutem popularium
Tollat gloria plausuum;
Illi se famularibus
Ganges fluctibus ingerat,
Et vestis Tyriae nitens

Inserpat lateri color;
Surgant invidiam polo.
Ingestura palatia,
Virtuti nihil aggerent.
Illam non popularium.
Tollit gloria plausuum,
Non frontis diademata,
Non fluctu Tagus aureo.
Fingi nescia, marmoris
Stantis praemia despicit.
Quis nos sudor inutili
Cogit solicitudine,
Victori decus addere?
Non adsciticio litas.
Mentitur stibio genas
Frons, quam gratia inambulat,
Quid nos Praxitelis labor,
Vel coesum Rhodium iuvat?
Virtus culta precariis
Non fit clarior ignibus.
Sola est ipsa sui decus.
Facti gloria nobilis,
Fecisse est: alio nequit
Virtus munere crescere.
Quidquid lumin is aggeres
Virtuti, merito est minus.
Semich. Quamvis praemia non petat,
Tu ne subtrahe publicos
Plausus. Si meritum nequis
Exaequare laboribus,
Saltem sed poteris tui

Partem solvere debiti
Mente intendere sufficit,
Ad quod dextera deficit.
Chor. Art. Vivat gloria Caesarum!
Aeternet Theodosius!
Cuius munere saecula
Evolvit polus aurea.
Aeternet Theodosius!

SCENA SECUNDA. Victor ingreditur urbem Theodosius. Perorat pro iis Ambrosius, qui se in templa reduxerant, et clementiam Caesaream impetrat. Theodosius. Duces. Senatus. Ambrosius. Manipuli militum laureati.

Manip. 1. Vicimus! Io! quisquis fragili
Dextra cautus volvere magna
Bella aggreditur; palmas emere
Duro Martis pretio tentat.
Hoc Theodosius tulit ex hoste
Pretio lauros. Vicimus! Io!
Manip. 2. Vicimus Io! quisquis ab undis
Pelagi gestit conchas legere,
Vasti penetret viscera ponti, et
Mersus amaras hauriat undas.
Hac Theodosius merce coemit
Dulcia amatae munera lauri.
Manip. 3. Vicimus Io! Vicimus Io!
Quisquis odores amat hortorum,
Divamque rosam, veris ocellum,

Florumque Ducem carpere certo
Ungue minatur; non formidet
Digito acerbas tangere spinas.
Sic Theodosius, per acerba serae
Vulnera sortis retulit palmam.
Manip. 4. Qui Phryxaeae pecudis vellus
Victrice volet per freta vectus
Tollere dextra; non ille maris
Horreat iras fluctusque gravi
Turbine motos. Sic Theodosius
Per mare tumidis fluctibus horrens
Felice suum littore tandem
Stitit Imperium. Vicimus Io!
Russin. Subsiste miles Patriae optatae inclitas
Turres adora Theod. Laureis centum caput
Fastigiata patria heroum lares,
Regina mundi, Caesarum ferax domus,
Caelo invidenda tecta, regnorum parens,
Dilecta salve terra, quam densis seges
Armata telis, aere radiantes globi,
Horrensque ferro miles, et fuso horridus
Undique cruore per obviae necis minas
Defendit usque, Caesarem tuum excipe,
Faustoque reducem pacis amplexu fove.
Senator 1. Invicte Caesar, gentis afflictae salus,
Domitor Tyranni, pacis assertor, tui
Vindex Senatus, Civium pater. Oculo
Hoc patere nomen dextero, postquam tua
Patriae labantis dextera ruinam stitit.
Sen. 2. Exosculamur sceptra, quae manu geris,
Caesar paternam, quaeque si vota audiat

DEUS suorum, pace perpetua frui
Proni advovemus. Sen. 3. Aure si patriae excipis
Sensus benigna, civium interpres loquar:
Salve labantis magne Reparator rei,
Cui praeliatus turbine insano. Notus.
Submisit iras, et procellosi maris,
Inter furores saepe dubitantem ratem.
Tuto quietis littori Virtus dedit.
Sen. 4. Composita pacis studia, tranquilli dies,
Serenitatis otia, aequalis tenor
Felicitatis, civibus constans fides
Reposita, munus dexterae est, Caesar, tuae.
Theod. Quem praesidere publicae rei DEUS,
Regnoque iussit, publicae iussit rei
Munimen esse, et vertice obiecto dare
Clypeum saluti patriae. Dedi. Tibi
Haec si probantur studia, iam satis mihi
Est gloriarum. Vicimus sed hoc decus,
Post affluentis Numinis Magni manum,
Est vestra virtus milites. Ruff. Virtus Ducis
Ingessit animam militi. Theo. Per vos iacet
Calcatus hostis Imperi. Ruff. Sed te Duce.
Theod. Per vos Tyrannus mordet afflictus solum,
Terraque miscet sanguinem Ruff Laudis decus
Debebit istud Caesari miles suo.
Theod. Per vos subactus hostis ad caelum facit
Gradum altiorem Caesari. Ruff. Flammae Ducis
Virtutis igne militem accendunt suum.
Theo. Pars magna laudis Caesari est miles bonus,
Ruff. Et summa laus est militi Caesar bonus.
Theod. Quis iste pavido tremulus incessu chorus?

S. Ambros. O digne Caesar aethere, Augustae man
Exosculari liceat invictum decus.
Postquam serenos sidera eventus tuis
Dedere bellis, illud ad tuos quoque
Adice triumphos; ut tuam Clementiam
Peiora meritus sentiat, quisquis sacras
Fugerat adaras. Quisquis ad clavum sedet.
DEUM aemuletur; ille non semper manu
Iacit trisulca tela, cum peccat furor:
Suspendit ictum, parcit, et simulat diu
Vidisse crimen. Lege si belli exigis
Causam, Imperator, nulla spes victis manet:
Sed si feroces impetus belli premis,
Iramque ponis, glorias vincis tuas.
Vitam rebelli auferre Victori licet;
Donare, laudum est maxima. Abiectos leo
Molli ungue tractat, ungue contentus gravi
Stravisse tumidos. Parce. Nam victis preces
Tantum supersunt; nulla Victorem ligant
Decreta legum. Sternere superbos, gradus
Victoriarum primus est; alter, pia
Tractare dextra supplices Theod. Non sum tigris
Aut lacte pasta tigridis Haemoniae fera,
Qui pertinaci sanguinis siti ardeam.
Vicisse satis est. Nolo mihi cingat latus
Vestri cruoris purpura. Afflictum caput
Attolle turba. Discat hoc orbis, meo
Me tegere Cives Marte, non victi necem
Quaerere. S. Ambr. Benigni Caesaris pedes cole
Rediviva turba. Supplex 1. Vivo, sed vivo tua
Benignitate Caesar. Hoc proprium Dei est.

Donare vitam, rapere quam quivis potest.
Theod. Vivite, measque laureas quisquis probat,
Inter serenos exigat plausus diem.

SCENA TERTIA. Datur plausus a nobili Iuventute Urbis.

Primus. Orbis Clypeus bonus est Caesar;
Sive micantes ira sarissas,
Sive furentes Marspiter enses,
Sive cruentas Bellona faces
Torqueat, isto tegitur tutus
Clypeo mundus. Secundus. Pater Imperii
Bonus est Caesar. Quotquot amantes
Numerat Cives, tot dilectos
Gremio natos condit amante.
Tertius. Numinis Oculus bonus est Caesar:
Cum DEUS isto conspicit Orbem,
Simul afflicto prospicit Orbi.
Quartus. Dextra Tonantis bonus es Caesar:
Levat hac miseros, tumidosque premit.
Quintus Regula recti bonus est Caesar:
Regis ab actis capit exemplum,
Quisquis in actis errare fugit.
Sextus. Sol Imperii bonus est Caesar:
Qua cumque ruant parte tenebrae
Noctis amicae, munere grati
Numinis arcet. Septimus. Gemma Imperii
Bonus est Caesar: Civis amico
Iungere nexu, suus ut gemmam

Annulus ornet cinctu aurato.
Octavus. DEUS in terris bonus est Caesar:
Illum prono veneretur Iber
Indusque genu: quique rigenti
Subditus Arcto Tanain haurit.
Nonus. Ara salutis bonus est Caesar:
Huc vota volant. spes unde micat
Certa bonorum.
Decimus. Centrum Imperii bonus est Caesar:
Omnes unus trahit affectus.

SCENA QUARTA. Theodosius imperator pace parta de successore cogitat. Filiorum Arcadii et Honorii virtutem coram Arsenio experitur. Theodosius. Arcadius. Honorius. Arsenius.

The. Maxima parentis cura sunt sanguis meus,
Stirpis columnae, nominis nostri decus,
Arcadius ac Honorius, gemina sui
Simulacra patris. Vivit in natis pater,
Virtute quando filii vivunt patris.
Est anima virtus Caesari: hac sola traho
Auras superstes: anima si virtus meis
Sit ista natis, emori nulla mihi
Aetate dabitur: posteri in natis patrem
Post fata cernent, una quos anima animat.
Adsint parentis columen, et maior mei
Fortuna sceptri filii: in quorum gravis

Humeros recumbet orbis. Ex istis sibi
Florens parentis gloria heredem petit.
Arsen. Auguste Caesar, nominis gemmas tui,
Decora paterni sanguinis, mundi duo
Sisto labantis fulcra. Sed utinam tibi,
Dum cernis ora, cernere liceret bonae
Mentis recessus! Frontis excelsae tamen
Tenor explicatus candidum interni sinus
Prodit colorem. Rebus Imperii vides
Pater gerendis indolem natam, et tuum
Cum sole Numen vehere, qua mundo diem
Aurora veniens reserat, et claudit Tagus,
The Nati, una magnae stirpis atque amplae domus
Gloria superstes: Caesar est parens: siti
Avida parentem bibite; et immensae sinum
Laudis capacem spiritu vivi Patris
Animate. sceptris Imperi vasti indoles
Vos vestra genuit: pectoris magni vigor
Altam imperantis Caesaris mentem regat.
Arcad. Ad provocatum gloriae culmen tua
Exempla rapiunt: inde regnandi modos
Formasque sumo. Nasci ad Imperium dedit
Aliquando casus: regere virtutis fuit.
Theod. Quas imperantis esse virtutes putas?
Honor. Iustitia populos flectat, et Pietas Deum
Servet faventem.
Arcad. Pro DEO ego primum reor
Populaque stare. The Utrumque regnantem decet:
Iustitia Populo pugnat, et Pietas DEO.
Honor. Ergo ista in unum confluunt.
Arcad. Limes tamen

Disiungit aliquis. Subditos quamvis regat
Iustitia, non sola tamen. Ingenuis quoque
Dominatur animis Caesarum clementia.
Honor. Optanda laus est Caesari, clementia:
Necessitas Iustitia, ubi magno fremit
Populus tumultu. Arc. Iustitia caute ut tonet,
Pietas refrenat impetum ardentem manus.
Honor. Ne lenta iaceant iura, metuentem incitat
Iustitia dextram. Arcad. Cautior pietas ferit.
Honor. Sed fortior Iustitia, cum suos metu
Populos coercet. Arc. Beluis frenum est metus:
Amica cives gratia et favor regit.
Honor. Homo sceleratus bellua distat parum:
Ferat lupatum belluae; Arc. Excutiet quoque.
Rebelliones primus accendit timor.
Ho. Exstinxit idem. Arc. Nempe post gravia Imperi
Exulcerati vulnera. Theod. Accenso neces
Nec semper ense fulminet; nec se nimis
Facilem propinet Civibus Caesar: Gravem
Nimia ira, Pietas nimia contemptum facit,
Attemperanda est altera alterius sale.
Honor. At esse rigidus Caesar absque ira potest.
Arc Potestque clemens esse, nec deses tamen.
Hon. Aliquis rigorem semper insequitur timor.
Ars, Aliquis amorem semper insequitur amor.
Meliorque amoris census est. Populi fides
Sequitur amorem: Clypeus Imperii est fides,
Obsequia fidei serviunt: longo retro
Ordine sequuntur faustitas, candor, dies
Sine nube amoeni, Honor. perpetem fidem tenet.
Iustitia, cuius civis intuitu timet

Violare iura. Arcad. Iura ne violet, magis
Prohibent amores. Honor. Pectus ingenuum. Levis
Non capit amorem populus.
Arcad. Armeniae quoque
Capiunt amorem tigrides. Vili licet
E plebe natum pectus, ingenuum facit
Amor magister. Theod. Ille non melius regit,
Qui scelera plectit acrius: sed qui magis
Tollit patrata scelera; patranda impedit.
Honor. Iustitia crimen demetit
Arcad. At ipsum quoque
Agrum cruenta saepius plaga eruit.
Clemente pietas vulnera attrectat manu,
Sed minus acerbat. Non nego medelam urbium
Malis ferendam: tempus et modum volo
Non melior ille Medicus est, plures manus
Pedesve qui rescindit, ut malum eruat;
Sed membra qui conservat, et tollit malum,
Theod. Utramque Caesar misceat, Regni quies
Utraque surgit. Musica harmonia sono
Non constat uno: temperet acutum gravis,
Gravemque acutus, Arsen. Ipse qui fruges agris
Benignitate Solis educit DEUS,
Nivium rigore protegit, Arcad. DEI reor
Exemplar esse Caesarem. Raro tonat,
Sed saepe purum Solis indulget iubar.
Et quando saevit, maria vel densum nemus
Percellit igne; at urbibus, parcit magis.
Si forte et hominem feriat; ardentis facem
Solis redonat omnibus: parca ferit,
Et liberali praemiat semper manu.

Honor. At vile pietas reddidit multis iubar.
Arcad. At ira chalybis abstulit multis decus.
Hon. Pluribus ademptam purpuram pietas dedit.
Theod. Altera maritas alteri iungat manus.
Unum utraque corpus efficit: quod nec decet
Totum esse durum, molle nec totum. Altera
Pars duriorem mollior cinctu tenet:
Pars molliorem durior in altum erigit.
Arcad. Paterna monita Filio leges erunt.
Utramque nectam Pacis et belli vices
Utraque docebit. Honor. Pace tranquillum utraque
Regnum tenebit. Quando pro Populo et DEO
Lassata Martis arma ponentur; forum
Iustitiae flectet legibus, Pietas dabit
Templis acerras. Theod. Indoles, virtus, manus
Matura sceptro est. Arcad. Una mihi Pietas manus,
Iustitia manus est altera.
Theodosius. Ad sceptrum utraque
Apta est gerendum.
Honor. Dextra pro DEO, altera
Populo duellat Theod. Utraque amplexu tenet
Imperia firmo. Fessa tot bellis manus
Vastoque pondere Imperi, Herculeum aspicit
Utriusque prolis robur, atque optat gravis
Partem subire ponderis. Quantum placet
Fesso Parenti, si coronatum suae
Vivus videre verticem prolis queat!
Arsen. Auguste Caesar, Imperi Herculeis grave

Imponis humeris pondus. Athlantes vides
In prole bina Genitor. Augustum refert
Uterque Patrem geminus est humerus Patri.
Uno Occidentis Imperi molem geris,
Altero Orientis. Arc. Pondere Imperii est minor
Iuvenalis aetas: saepe succubuit senex,
Quid iuvenis ausit? Ars. Regna non spectant senem,
Sed aequitatis Vindicem, Iustum ac pium
Ad imperandum primus est virtus gradus,
Postremus aetas. hercules puer dedit
Documenta magni roboris, quando manu
Tenera chelydros pressit, et se se Imperi
Sceptris probavit. Ignea est animi Indoles;
Sive haec senile pectus insideat viri,
Sive Iuvenile, semper ad sceptrum parat.
Hon. Flos saepe fructum spondet, at tempus negat,
Ars. Sed quando fructus praevenit florem, nequit
Negare tempus. Indoles fructum tua
Dat ante florem. Praecocis nescit moram
Virtutis ardor. Arcad. Pace sit dictum tua,
Cum nimia laus est laudis amittit iubar;
Est nimia, quando laudis excedit modum.
Arsen. Laus esse nimia non potest, quando minor,
Quaecumque facto est. Ipse dum laudem fugis,
Laudem mereris: Sceptra dum metuis, probas
Aptam gerendis Imperi sceptris manum.
In non volentem pronius decus cadit.
Arcad. Dummodo merentem.
Arsen. merita mensuret, cui
Remunerare convenit, non qui edidit.

Saepius honores ambiunt magis, minus
Qui promerentur: quique sunt meritis graves,
Fugiunt honores. Sed fugit et honor sui
Nimio sequaces ambitu: sequitur quoque
Sui fugaces. Principes, illa via
Trahitis honores, qua fugitis. Umbram retro
Credite sequentem facta, quae Iuvenes docet
Magistra Virtus. Sceptra si Pater in tuam
Prolem reclinas, praemium meritae dabis,
Non donum inerti.
Theod Laudis at partem tibi
Debemus huius Arseni. Quod par mea est
Soboles Coronis Imperi, debet tibi.
Per nos aviti stemmatis honoram facem,
Suffragiumque sanguinis clari trahunt,
Virtutis a te calculum. Arsen. Laus est soli
Fecundioris, ferre meliores sata
Semente Fructus. Indoles vocat tuos
Ad sceptra natos, promovet virtus, bonum
Commune dat suffragium, Mundus vovet,
Cives anhelant: unus augustam indolem,
Virtutis ignes, publici accessum boni
Mundique vota Caesar ancipiti tenes
Suspensa fine. Theod. Vita quod suadet simul
Devexa Patris, facio: curarum volo
Partem venire in Filios. Discant Patre
Vivo imperare, nosque progressu suae
Felicitatis recreent. Placet? Ruff Placet,
Quod calida mundi studia communi probant
Animata voto! Theod. Pergite, Augustas manus
Onerate sceptris. Unicum fesso Patri

Hoc est levamen, antequam condat suam
Cineres in urnam, purpura et sceptro inclitos
Videre natos. Quisquis Augusto favet,
Non invidebit gaudium hoc seni Patri.

SCENA QUINTA. Arbogastes Eugenii incentor se ipsum conficit.

Quid moror inertem spiritum? plena manu
In me furendum est Pectoris probrum mei,
O turpis anima, quaere, qua fugias, viam:
Lacesse fata, merita iam pridem solo
Eliminari, perque Cocyti rogos
Terrere furias. Ultimum vitae cita
Pereuntis actum. Turpiter ducti dies
Inhonesta fata postulant. Peream pari,
Qua vivo fama. Dire, detestabilis,
Cruente, stolide barbare, et solo gravis;
Exose Caelo quisquis has Mundi vices
Sceptro gubernas. Pereo! sed si te traham
Mecum in ruinam, quanta perituro dabis
Gaudia! ruamus anime, iam praeceps hiat
In fata Avernus. Estne quae sontes piat
Megaera Manes? estne Tisiphone manum
Armata colubris? estne Tartarea aliquod
Monstrum palude? pernego; non est DEUS
Qui scelera plectat; scelera nisi iacto mea
Exurat igne. Nulla Tisiphone est stygi,
Nisi concitato turbine erumpat foco
Animamque nostram corpore impuro extrahit.

Inane Nomen Tartari est: Orcus mera est
Fabula. Venite. si quis infernos amat
Cumulare Manes: debeor pridem inferis
Mactanda Divis hostia. Ego (quid me vetus
Scelus remordet?) ego coronatum caput
Dignumque vita perpete excussi suo
Solio; Tyranno purpuram inieci; facem
Belli per orbem distuli; innocuos nece
Dira peremi, viperam Imperio dedi.
Quid vivo pestis? quid super animam traho?
Diffugite Manes Tartaro: insontes reus
Probat Arbogastes. Tantale prementes labra,
Fugaque semper labra ludentes aquas
Cede Arbogasti: cede tormentum senex
Numquam quietae rupis, Et quisquis iecur
Avido voratum vulturi in novas dapes
Semper sub orco reficis, immanes meo
Aves reserva pectori. Et nocens fui, et
Feci nocentes, scelere non uno Feram
Supplicia sceleri debita. Eugenio steti
Incentor acti sceleris, Eugenio cadam
Cadente: poena incendio pari parem
Culpam flagellet. Cruda me toto Eumenis
Excludis Orco? sontium ardentem vetas
Regionem adire Manium? erumpam viam,
Et te invidente Tartaro accedam novus
Incola paludis flammeae, En restat chalybs,
Quem decuit olim pectori hostili imprimi,
Quo purpuratum Caesaris rupi latus.
Pereamus illo scelere, quo feci scelus.
Ades et fluenti sanguini mixtam excipe

Cocyte vitam. Perge detestabilis
Anima. Cruorem bibite Eumenides: abi
Invisa terris anima, metuendum stygi
Monstrum, profundos Manium incesta lares.

SCENA SEXTA. Umbra Maximi Tyranni nuper a Theodosio victi, et Andragathii eius incentoris, cadaver occisi abripiunt ad infernum: Divina interim Nemesi docente scelus in auctorem redire.

Vae! felici quisquis nimium
Scelere gaudes! sit tarda licet,
Est certa tamen poena nocenti.
Tacito Nemesis pede scelestos
Premit a tergo, semperque manu
Vindice crispat fulminis iras.
Si gravis ictum mora suspendit,
Maior veniet poena nocenti.
Tacet ad tempus DEUS; at tandem
Loquitur torto fulminis igne.
Non hinc credas minus offensum,
Quod non cernas magis iratum.
Etiam sceleri sua mansura est.
Hanc ubi reples, in tua celeras
Funera fulmen Plerumque diu
Impune scelus DEUS occasu
Graviore piat. Quisque perit eo
Crimine, quod agit. Caput Auctoris
Culpa requirit. Tu Caesareum

In latus ensem saeve egisti;
Ense peristi. Nunc postremum
Acheronta subi. Sidera reliquas
Mitius urgent culpas. Quisquis
Calido nimium ductus amore
In Caesareum diadema ruit,
Sua praecipites vocat in fata
Fulminis ignes. Numquam omnino
Astra rebelli capiti parcunt:
Ibis stygios turbare lares
Caesaris hostis, mecumque scies,
Quamvis sero sed certo olim
Saeva rebelli tormenta dari.

SCENA SEPTIMA. Theodosius pace parta Arcadium et Honorium, Filios suos Successores designat: et alterum Orientis, alterum Occidentis Imperatorem dicit. Theodosius. Arcadius. Honorius. Arsenius. Ruffinus. et Proseres.

Memoria recte facta consequitur; sequens
Dies priorem laudat, et cineri suo
Vivit superstes nomen ac longum retro
Invadit aevum fama Virtutis tuba.
Non quaero laudem, digna contentus gravi
Egisse laude. Nolo post cineres mihi
Monumenta marmor statuat, unius fuga
Quae rursus anni diruat. In istam volet

Conditio laudem vilior; maior decet
Honestiorque Caesares laudis sitis.
Privatus aevum quaerat a versu brevi,
Quem forte Pario marmori insculpsit Myron,
Tumulove amicus. Alia Regnantum decet
Esse monumenta, publico quae se quoque
Post ipsa fata Civium impendant bono.
Laus imperantis semen est laudis novae.
Ibi tumulamus gloriae seriem bene,
Ubi in sequentes perpeti vive fluit
Gloria Nepotes. Filii stirpis meae
Compendiosa epigraphe, in quibus Pater
Avique vivunt Patris, et generis novus
Venturus ordo, vestra si meae datis
Corda tumulandae gloriae, vixi satis;
Nec vivere tamen desino, in vestrae sinu
Vitae sepultus; vestra Genitorem expriment
Facinora semper; Filii vestri, Patres
Avosque vivos posterae aetati dabunt.
Hac arte vivam. Vota si Proceres probant,
Augusta Regni decora cum Natis Pater
Simulque curas dividam. Ruff geminas dabis
Mundo columnas. Artifex sacras DEUS
Ad Sceptra finxit dexteras: sedet Charis
Utrique labris, ora maiestas tenet,
Et mitis oculos gratia, accendit Leo
Flammis medullas, Iuppiter frontem explicat
Sereniorem totus in duos venit
Chorus Deorum filios Arse. Animus bono
Intentus, undis altior levis gregis,
Vivax in ausus, consili capax sinus,

Affatus oris blandior, constans pudor;
Animosa dextra, bella cum Mavors parat,
Eademque mitis, pace cum ridet solum:
Colorque [(reading uncertain: print faded)] constans; sive turbato ruat
Fortuna fluctu, sive composito mari,
Etesiarum mollior ludat chorus:
Pavore tangi nescium pectus manus
In dona semper patula, clementi Iride
Iucundus oculus, omnium pridem sibi
Emunt amores. The. Ergo quod iubeat DEUS
Faustum evenire publico Imperii bono,
Utrique Mundi Cardini, qua Sol venit,
Et qua recedit occidens, Natos meos
Volo praesidere Caesares. Pondus grave est,
In vestra quod se capita reclinat; minus
Sed ille premitur onere, cui virtus suos
Aptavit humeros. Arcad. Pondere ut premar
Partem laboris maximam Virtus feret.
Honori. Sub huius humeris nulla me moles premet.
Theod. Afferte Proceres Imperi Augusti notas.
Gladium Tonantis vindicem laesi cape.
Arc. Admota capulo dextera en Crucem tenet.
Erras, superbum culmen Imperii, notam
Felicitatis esse quicumque autumas:
Prima ipsa Crux est ansa, qua Regnum tenes.
Hon. Iustitia eandem obarmat et Pietas manum.
Iustitia acumen donat, et Pietas Crucem.
Theod. Cruce teneatur gladius, et discas capi
Pietate Regna. Purpura Herculeos chlamys
Insumat humeros. Arc. Purpura pudorem docet

Flammasque mentis. Unus est ignis bonus
Ardere pro Populo et Deo.
Honor, Chlamydis sinus
Amplus, quieti Civium tutae patet.
Theod. subiecta late Regna complecti sinu
Decet imperantes. Aureum inducat diem
Capiti Tiaras. Arc. Caesarem blanda hic ligat
Necessitate fulgor, ut semper meis
Intaminatae praeferam vitae facem.
Theod. Urgent potenter iussa, si exemplo praeis,
Mores et acta Regis improbi, aut probi,
Sunt subditorum regula. Hon. In partem bonam
Ut plebs trahatur, ipse me flectam prius.
Theod. Sceptrum benignas aureum manus petit.
Arc. Ferrum sinistra, dextera sceptrum geram,
Facilis favere, furere difficilis. Theod. Tamen
Violata quando Civium iura invocant.
Manum Patronam, fortior ferro manus
Est applicanda. Hon. Blanda mucronem iubet
Aliquando virtus tegere, sed sceptrum vetat:
Ut potius aurum pateat augustae manus.
Theod. Sinon salutem Patriae infestet furor.
Inscende solium: at inde cum populum aspicis,
Nullum tuorum despice, Arc, Excelsum thorum
Speculam putabo; cuius ex alto vigil
Necessitates cernere meorum queam.
Th. Et providere. Hon Siderum quo me altius
Favor levavit: esse me in oculis magis
Credam meorum.
Theod. Tu quoque in oculis magis
Tuos habebis. Prosperum imperium! suos

Si Rex in oculis portat, et Regem sui,
Moenibus ahenis firmior populi est fides.
Arc. Documenta Patris ut expleam, exemplum Patris
Animo irretorto semper intentus bibam.
Theod. Vivite Patente vivo, et auspiciis bonis
Regnate Nati, Gentium in vestros salus
Recumbit humeros; illa vos Iustos petit
Piosque. Arc. Pietas Brachium est dextrum Patri,
Iustitia laevum. Theod. Utroque semotas plagas
In corda trahite. Caesar Imperii est Pater,
Sic ergo Populos, ut Pater Natos, regat.
Salvete Nati, gloria Parentis, meo
Pendete collo. Stringite amplexu Patrem,
Arcad. Dum filiorum pectori pectus Pater
Tuum apprimis, cor imprime. Hoc signo placer
Munire corda. Theod Basio vobis meam
Inhalo vitam. Arc. Basio et rursus meam
Resume vitam genitor, ut vivas diu,
Theod. Peracta pompa est; vivet in Natis Pater,
In Patre Nati. Sceptra si quisquam novis
Bene auspicato laetus eventu vovet
Caesaribus ire, claudat hunc plausu diem.

Honorii Genium, tertia media inter utramque Genium Theodosiii vehit: accinunt.

Europ. Servare populos nascitur Regum genus.
Asia. Populo tegendo nascitur Regum genus.
Africa. Deo tuendo nascitur Regum genus.
America. Iustitia, Pietas Caesares mundo parit.
Tres Gen. Servire populis nascimur Regii genus
4. Orb. pa. Servare populos nascitur Regum genus
Gen. Arcad. Servabo populos.
Gen. Hon. Serviam populis.
Gen. Theod Ea Qua servo dextra, Servio.
4. Orbis partes. Ut caput solet
Servire membris; membra dum Imperio regit.
Vivite. Gen Theod Sed Orbis commodis.
Genius Arcad. Populo et DEO.
Gen. Hon. Industria et Labore.
Gen. Theod Iustitia, et Patris
Pietate Nati. 4. Orbis partes. Vivite Populo et DEO.