3 December 2003 Susanne Mussmann
new TEI header


page 428, image: s440

NICOLAI AVANCINI E SOCIETATE IESV LIBER EPODON.

Ad Augustissimum Romanorum Imperatorem FERDINANDUM III. ODE I. EPITHALAMION.

Cum serenissimam ELEONORAM Mantuae Principem in coniugium adscisceret.

DUlcis Hymen! Hymen adsis!
Occidentis urna Solis,
Mortui propago Phoebi,
Siderumque fusca Mater
Nox serena, nox sopora
Nox cupita, nox decora
Sole surgit exule.
Dulcis Hymen! Hymen adsis!
Qua nigrantis Imperatrix
Luna noctis ardet, ardet
Ignium cohors minorum,
Consulesque luminosi,
Solis igne cycladati,
Noctiluci Principes.
Dulcis Hymen! Hymen adsis!
Usitata vise rura.


page 429, image: s441

Ac odoris officinas,
Floreique Veris aulam,
Qua pruina liliorum,
Fax colorum, lux odorum
Aemulatur sidera.
Dulcis Hymen! Hymen adsis!
Nuptialibus corollis
Destinata vise rura;
Regiam qua ponit aulam
Flora Mater, et roseta
Lacte caeli, lilieta
Rore spargit nectaris.
Dulcis Hymen! Hymen adsis!
Hospitalis te Favoni
Poscit herba, poscit unda,
Frondeosque per penates
Clamat umbra, clamat aura,
Dulcis umbra, mollis aura,
Aura mater germinum.
Dulcis Hymen! Hymen adsis!
Te propago prima Veris
Dux colorum, dux odorum,
Luminum decora Siren
Purpurantibus labellis,
Aulicoque frontis auro
Gemma florum postulat.
Mantuanus Austriensi
Sanguini se sanguis addit,
FERDINANDO LEIONORA:
GRandis ille, suavis illa;
Ille iustus, illa mitis;
Clarus ille mille ceris,


page 430, image: s442

Illa mille Heroibus.
Aequitatis hic columna,
Comitatis haec magistra;
Ille Caius, illa Caia,
Ille Divus, illa Diva;
Ille stirpi Mantuanae,
Illa sanguini Austriensi
Illigata amoribus.
Dulcis Hymen! Hymen adsis!
Suavis Hymen, quid moraris?
Audiorne, mollis aura,
Aura vena Faustitatis
Mitis Afflat, et serenis
Lapsa caelis, invocatum
Nube Numen anteit.
Dulcis Hymen! Hymenn ecce!
Nubium tutus viator
Ludibundus adiocatur,
Dulcis Hymen, pulcher Ales,
Remiges huc vertit alas,
Blanduloque pennularum
Sibilat flabellulo.
Dulcis Hymen! Hymen ecce!
Pone gemmeos capillos
Faustitas revincta nodo,
Nube picta discolori,
Picta Sole pulchriori,
Inter ignes ut minores
Alba Phoebe promicat,
Dulcis Hymen! Hymen ecce!
Pone pacis alma mater
Serta nectit, aeviterno


page 431, image: s443

Alliganda serta nexu;
Annulosque de virenti
Atticae ramo Minervae
Illigat Concordia.
Dulcis Hymen! Hymen ecce!
Cui lyrisque barbitoque
Auspicata plebs Amorum
Nuptialem ludit oden:
Sit perennis ille nexus,
Quem catenis gratiarum
Illigat concordia.
Dulcis Hymen FERDINANDO,
Suavis Hymen LEIONORAE,
Vive gaudii architecte,
Nec rubentes igne taedas
Pertinacis ulla venti
Vexet ira, vexet udis
Tristis Auster imbribus.
Mater eia faustitatis,
Nata frangere aestuantis
Martis iras, et furentum
Saeva tela Concanorum,
Cruda bella barbarorum,
Huc beatos tende gressus
Mille cincta gratiis.
Per serenae lucis aurum
Mille lustra FERDINANDO;
Mille scribe LEIONORAE;
Regiasque Caesarumque
Necte prolibus coronas,
Austriaeque Mantuaeque
Mille mille laureas.


page 432, image: s444

Ad Augustissimum Romanorum Imperatorem FERDINANDUM III. ODE II.

Omen victoriarum eius Belli-Duce Virgine MARIA.

QUis insidentes flammeo ferro minas
FERNANDIANAE dexterae
Tardare speret? ibit elatis tumens
Qua fervet undis Bosphorus;
Et qua Propontis terga Tritonum gregi,
Armisque subdit Nerei;
Qua bellicoso vecta conchyli Thetis
Sulcis arat Borysthenem.
Ibit, bicorni luna qua minax face
Intentat orbi funera;
Geminumque cornu chalybe flammato metens
Aris dicabit Inferum.
Tum feriantes Cydnus exturbans aquas
Ibit cruore decolor:
Laevisque Xanthi ripa, Troiani pavens
Rediviva belli tempora,
Pigri pocellas sanguinis sinu vehet.
Sanguine Scamander sanguine
Fluet Propontis, sanguine natabit freto
Gemino Corinthus obvia,
Sanguine pigrescent maria, Bistonium Getae
Pinguescet arvum sanguine;
Mergetur omnis sanguine, bicornis Deae


page 433, image: s445

Quisquis Sabaeis nubibus
Obnubit aras, quisquis a Luna fera
Didicit levare cornua.
Irata virtus Caesarum nescit pigro
Moveri in arma brachio.
Habet parentem Numinis belli Ducem:
Timete gentes! Integra
ACIES in una Virgine est. Habet Deum
Pridem parenti obnoxium,
Qui de furentum turbine armorum graves.
Praeda spopondit laureas.
Accinge magne CAESAR Augustum latus
Mavortis ira; ferreo
Accende dextam fulmine, et qua se trahunt
Othomannidarum cornua,
Haemique moti barbarus iactat furor,
Fultus Getarum viribus,
Incumbe fortis. Certa spes palmae micat,
Ubi Virgo castra digerit,
Et arma caelum fulcit, et pugnantibus
Bona causa robur suggerit.

Ad Augustissimum Romanorum Imperatorem FERDINANDUM III. ODE III.

Praesagium eius Triumphorum.

IO triumphe CAESAR!
Audivimus sonare,
Cum nubium viatrix


page 434, image: s446

Egressa fama terras
Pependit inter astra,
Et classicum trilingue
Animavit in canores.
Audivimus remotis
Secreta dicta terris,
Seu quas senex Ibero
Illustrat igne Phoebus;
Seu quas recentiore
iuvenis subit quadriga.
Audite Solis, inquit,
Orientis et cadentis
Sinus remotiores.
Audite regna vastae
Libyes adusta Cancro,
Et vos tumentioris
Rigoribus Bootae
Subiecta regna iuri,
Audite: FERDINANDO
Cadetis in triumphum.
Ille emicante dextra,
Ferroque fulminante,
Et Thraciae furores,
Et arma Sarmatarum,
Scythicasque franget iras:
Formidolosa Thressae
Calcabit arma Lunae;
Devictaque Austriensi
Phasis vetus Gravido
Fasces superbiores
Lunabit, et lupatis
Parere discet Austris.


page 435, image: s447

Audite vota Divi,
Qui Theutones amatis,
Qui bella FERDINANDI
Fovetis, et benigno
Animatis arma nutu,
Audite vota Divi.

Ad Serenissimum ac Potentissimum Ungariae Bohemiaeque Regem FERDINANDUM IV. AVSTRIACVM. ODE IV.

Cum Romanorum Rex eligeretur.

FERDINANDE (nec veremur
Caesarum subire vultus)
FERDINANDE vita Patris,
Austriorum gloria,
Ad Coronas, Imperique
Sceptra Numen te vocavit.
Obsequendum est: FERDINANDE,
Ad coronas provolat
Dumque eburna e sede mundum
Contueris Imperator,
Civiumque subditorum
Vota ab alto despicis,
Imperare iussus, audi
Admonentis dicta Patris:
Austriorum, inquit, Parentum
Nate regna legibus.
Frons amoena sit, serenus


page 436, image: s448

Risus oris, mite labrum,
Melleusque vocis imber,
Et modesta lumina.
Martialis ira vultus,
Pectus acre, iustus ensis,
Et pius calor, manusque
Expedita in praelia;
Cum frementis ira Martis
Saeviente vecta flamma,
Vel rebelle gentis oestrum
Regna ferro vulnerat.
Si quiescat ira Martis,
Otietur aestus ensis.
Bella belluas tuentur,
Pax amica Principes.
Cura Numinis tuendi,
Cura Civium perennis
Pectus urat, Aequitasque
Facta lance ponderet.
Pro DEO decet labores
Imperantem non timere.
Civiumque pro salute
Excubare Principes.
Caesares DEO studentes,
Publicoque militantes
Civium bono, favores
Insequuntur Caelitum.
FERDINANDE, sic regamus,
Ut regamur altiore
Lege caeli, sitque Numen
Imperandi regula.
Sic prementur arma Martis,


page 437, image: s449

Liliisque grandinabit
Pax sereno vecta curru,
Pax Olympi filia,
Sic recens dies cadensque,
Lege amoris copulandus,
Convolabit in beata
Frena pacis aureae.
Dixit. Audis FERDINANDE?
Astra nutant, et iubente
Pax Olympo mitiora
Saecula orbi digerit.
Pax amoenae mater aurae,
Pax soror beatitatis,
Siderumque faustiorum
Pax decora filia:
Pax medulla suavitatis,
Blanda mater aequitatis,
Utriusque risus orbis,
Faustitatis gratia.

Ad Augustissmum Romanorum Imperatorem LEOPOLDUM. ODE V.

Vita Principum est laboris professio.

QUem praesidere rebus humanis DEUS
iubet, labori mancipat.
Hac lege veniunt purpurae, ut Regem dies
Nullus quietum sentiat.
Cum Sole cura prodit, et Solis comes


page 438, image: s450

Decurrit in meridiem,
Meridiemque vesper et cura excipit.
Sic annus anno truditur,
Labor labore impellitur. Cernis mare
Tempestuosis fervidum
Deproeliari fluctibus, iamque arbitro
Boreae flagello concuti,
iam verberari Circio, aut Austro rapi?
Vitam tueris Principum.
Curae et labores pectus in partes trahunt,
Nec tenue cedunt otium.
Quodcumque telum publicae rei imminet,
Primum lacessit Principes.
Nec ante se per corda populorum trahit,
Quam corda Regum lancinet.
Si bella pulsent moenia, et dextra facem
Bellona Martis torqueat;
iam se medullis grandis insinuat labor,
Roburque lassat pectoris.
Simul ista posuit Auctor Imperii DEUS.
Sceptrum et labores improbos.
At nil verere Caesar, et mundi Hercules
LEOPOLDE, gemma Principum:
In cuius humeros pondus inclinat DEUS,
Metitur ante robora,
Aptatque vires. Nec poli in molem vocat
Imbelle pectus. Herculis
Haec cura robur, aut Atlantaei arduum
Animi vigorem postulat.
Est cura Superis, talis ut Caesar gravi
Mundi labantis ponderi
Subiiciat humeros, cuius infractus vigor


page 439, image: s451

Sapiente CONSILII basi
INDUSTRIAEQUE nixus ingentem pari
Molem gubernet robore.
Tibi nulla posthac otia quietem dabunt?
Quid inde? magni pectoris
Viri quietem nesciunt. DEI indolem
Rex, qui laborat, induit,
Numquam est quietum Numen. Hic tamen labor
Nihil quieti derogat.

Ad Augustissimum Romanorum Imperatorem LEOPOLDUM. ODE VI.

Matthias Imperator, Magni Principis idea proponitur.

TE spectatorem cupio LEOPOLDE. Theatrum
Est Caesar alter alteri;
Augustusque prior pictura est viva sequentis.
Sequens prioris semitam
Dum legit, augustamque pari diademate frontem
Induit, easdem pectore
Concipit ingenti flammas, studioque sequendi
Semel incitatus, anteit.
Nimirum, non lenta urit praecordia Regum
Virtus, Sequentis calcar est,
Anteeuntis honor. Tendat licet ardua virtus
Per confragosas semitas,
Indomitasque vias; quo se prior intulit, alter
Ardentius connititur.


page 440, image: s452

MATTHIAM LEOPOLDE vide. Si bella minentur
Thressaeque Lunae cornua
Imbre sagittarum iaculentur funera, forte
Latus pavendis obiicit
Mortibus, et tumidam castigat fronte procellam.
Si Regna scindat Imperi
Relligio discors, populique armata ruinis
Perfidia subvertat fidem;
In caelum, Superosque Pius sacra templa tuetur,
DEUMQUE laesum vindicat.
Et bello felix, et felix pace: trophaeis
Per arma partis inclitus:
Munificus dextra, sed ferri parcior: ore
Affabili benignior:
Et Themidis cultor. Quidquid vel sidera pleno
Fudere cornu in Caesares,
Vel nat [(reading uncertain: reading uncertain)] ura dedit fecundae munere dextrae;
Id omne inn unum confluit;
Augustumque facit populo, charumque Tonanti.
Haec est imago Caesaris.
Nec LEOPOLDE tibi satis est spectasse. Parentum
Quicumque tantum imagines,
Et longo stantes in curribus ordine ceras
Videre gaudet; segnis est
Haeres maiorum, patrio nec sanguine dignus.
Hoc exprimis, quod aspicis:
Et pudet Austriaco traxisse a sanguine stemma
Virtutis expers patriae.
Otia quod reliquis, tibi dat LEOPOLDE laborem.
Illi in Parentum gloria
Otia tuta trahunt. Nec enim virtute parata
Aequare Patrum nomina


page 441, image: s453

Nituntur factis. At tu superare priorum
Famam, decusque niteris.
Posterior semper si vincit laude priorum,
Quo fama crescet Austriae?

AD BEATISS. VIRGINEM DEI MATREM. ODE VII.

Ego ex ore Altissimi prodivi. Eccles. 24.

EX ORE VIRGO prodiens ALTISSIMI
Dic, esne Patris halitus?
An cordis aura? an pectoris suspirium?
An IGNIS exhalatio,
Qui sub Tonantis pectore in nostri calet
Vivax amorem? Scilicet
SEMEL LOCUTVS EST DEUS; DUO tamen
AUDITA sunt; Verbum DEI,
Verbique imago Virgo. Nam quidquid Pater
Locutus est in Filio,
In Matre totum pinxit. At pinxit tamen
Necessitate Filium,
Sed charitate [Reg: caritate] Virginem. Sed non dedit
Paternitatem Filio;
Maternitatem Virgini Augustae dedit:
Ut cuius ipse genitor est,
Sit et illa genitrix: utque se Pater exprimit,
Sic Mater in Verbo exprimat.
Hinc est imago Patris et Nati, Parens
Augusta Virgo. Filius
Materque eodem Patre procedunt: Pater


page 442, image: s454

Lucet in utroque. Filium
Quicumque flexo poplite veneratur, suum
Statuat honorem Virgini.
Nec absque Matre Filius colitur satis,
Nec Mater absque Filio.

AD LABOREM ET SAPIENTIAM. ODE VIII. EPITHALAMION.

SUrge nuptialis ardor,
Blande amoris administer,
Dum chorea pendularum
It per astra flammularum,
Et Scientiae, et Laboris
Allaborant Nuptiis.
Surge Amor felicitatis,
Conde-Prome faustitatis,
Delicate Gratiarum
Architecte; pacis uber,
Prime flos beatitatis,
Vena prima nectaris.
Si Deae frementis ira,
Prodigaeque mentis ardor
Martis astro suscitatus
Bella saevo vulvat Haemo,
Thraciamque, Sarmatasque
Volvat uno turbine:
Unus est labor Laboris
Frangere arma, vetere iras;


page 443, image: s455

Et calente mentis oestro
Fluctuantes per Gradivi
Ire messes, et decoram,
Nundinari gloriam.
Sternere agmen, dissipare,
Et sequace fulminantis
Imbre plumbi praevolantum
Sistere impetum, et trophaea
Dedicare rapta Cedro;
Figere arma postibus.
Si sereno vecta curru,
Post cruenta bella Martis,
Candicos dies reducat
Pax beata, Pax amoena,
Pax amica, Pax serena,
Pax Olympi filia:
Unus est labor Laboris
Condere agros, condere Urbes,
Subditisque iura ferre;
Areasque consulares,
Et Senatum lege magni
Temperare Consili.
Surge amor, leporis uber,
Candidaeque dives imbre
Lucis, aemulate flammis
Innocentis astra caeli,
Et Scientiae, ac Laboris
Allabora Nuptiis.
Caia filia est Tonantis,
Ante regna nata caeli,
Ante siderum choreas,
Ante Phoebum, et ante Phoeben,


page 444, image: s456

Ante montes ante fontes,
Ante Ponti murmura.
Quando sacro pinxit igne
Numen astra, quando honesto
Compsit auro Solis ora,
Linearum, quas trahebat
Aeviternae dextra mentis,
Sponsa stabat ectypon.
Illa Nerei fusa regna
Convocavit, et capaces
In sinus cadente terra
Alveum dedit natare,
Ac in obviis arenis;
Scripsit irae limitem.
Illa montes educavit,
Illa valles excavavit,
Montiumque valliumque,
Vulgus, arbores minores,
Et Quirites, et Senatum
Condidisse dicitur.
Surge Nuptialis ardor,
O Parens amoenitatum,
Dum pari nubit Labori
Nata Patre Diva caeli,
Surge, prosperamque taedam
Nuptiis accommoda.


page 445, image: s457

AD LEPIDUM. ODE IX.

Vitanda improborum consuetudo.

A Noxiorum coetibus recedere
Virtutis est pars maxima.
Plerumque sidunt vitia, quando abest comes,
Scelerumque ductor. Crimina
Volunt probari. Primus hic fructus mali est
Laudem aucupari. Desinat,
Qui scelera laudet, desinet et ipsum scelus.
Nam quis rubente purpura
Latus coronat, placeat ut solus sibi?
Nemo sibi ipsi lautus est.
Amat videri luxus, atque impos sui
Exire, et oculis obiici
Spectantium desiderat. Luxum premes
Et cordis impotentiam,
iactantiamque mentis, et lasciviam;
Si, ne videri postulent,
Curaveris. Laudator, hortator, comes,
Et ductor illuc pertrahit,
Venisse quo te pudeat. Hos fuge, et malo
Medicina parta est. Is caret
Vitio, sodales improbos quisquis fugit.
Quae solus horres, cum Duce
Audes patrare. Socius extinctum focum
Animat, gravique incendio
Mentem perurit, Qualis ubi tecto Notus
Ardente saevit, alteri
Infundit ignem; talis improbitas ducis


page 446, image: s458

Bacchatur, et se proximo
Insinuat animo. Aut qualis effusis iacet
Sopitus undis Nereus,
Quando furentes Aeolus ventos premit:
At ubi catenas ruperint,
Seseque ponto infuderint, fremunt aquae,
Exsuscitantur montibus
Pares procellae; quaeque tranquillo otio
Undae iacebant, nubibus
Sese maritant: talis innocuus licet
Animus, sodali noxio
iunctus, sodalis indolem et vitium trahit.
Quae quisque didicit, haec docet:
Suadetque, quae quis diligit. Proprium mali est
Quaerere vagari, aut serpere.
Vis innocentem vivere aetatem? Duci
Temet nocenti subtrahe.

AD VER. ODE X.

Eius amoenitas describitur.

O Medulla gratiarum,
Siderum iocosa Siren,
Otium negotiosum,
Pectorumque mite caelum,
Ver Ephebe dulcis anni,
Ver ocelle temporis,
Artifex amoenitatum,
Architecte blande florum,
Quem iocantis ardor irae,


page 447, image: s459

Ambulansque per comati
Delicata rura Paesti
Aura lambit Attica.
Dulcis aura cum flagellat,
Mollis aura cum duellat,
Aura lenis, hospes Hyblae,
Blanda civis aura Tempe,
Aura nata sub rosetis,
Aura Hymetti filia.
Quae decenti murmurillo
Nuptialibus flabellis
Lambit Euros, lambit Austros
Et rigentum segne plaustrum
Mitioribus labellis
Osculatur Arcadum.
Cuius aureo Bootes
Basio hirta labra tactus
Ponit arma, ponit iras,
Maenalisque turbulenta
Nube cruda tergit ora,
Frontis et tyrannidem.
Cuius osculo Amphitrite
Temperat theatra Nerei,
Caerulaeque frontis alma
Conserenat Iris aestum,
Perque Dorides susurrat
Dulce nectar otii.
Inquiline Ver Triquetrae,
Ver Parens Etesiarum,
Mille gemmas, mille frondes,
Mille frondium virores,
Mille flores, mille rores,


page 448, image: s460

Mille spargis gaudia.
Ver cupitum, Ver decorum,
Seu quietis officinam,
Frondeamque texis aulam,
Unde Cynthias sagittas
Innocente temperati
Pellis arte fornicis:
Sive candicante brumam
Nube spargis liliatam,
Seu ligustra, seu roseta,
Quae fremente non momordit
Dente bruma, nec gelavit
Circii ferocia;
Seu Smaragdino natantis
Vulgus undae lambis ore,
Semper altae Rex quietis,
Pulchrioris author [Reg: auctor] anni,
Et Parens beatitatis,
Ver viroris arbiter.

AD AUSTRIACOS. ODE XI.

Ut arua pro Caesare FERDINANDO sumant; et sic suum in amorem testentur.

AMemus. an nos caute Marmarica satos
Libyssa tigris ubere
Pavit maligno? corda num Sypili iugo
Duxere venas marmoris?
Totusve mentem Caucasus, vel intimas
Haemus medullas occupat;
Vetatque amare Caesarem, cui addecet
Ipsum litare sanguinem?


page 449, image: s461

Amemus, Austria. Arte non alia potest
Amor rependi Caesari.
Illum per arma Martis, et saevos amor
Egit procellae turbines.
Augusta testis, testis est Ratis-bona,
Kelheimium, Moguntia,
Donawerta, Norinberga, quaeque atrum bibit
Norlinga Sueci sanguinem.
Vidit Aquilonis turbo, quem procul ultima
Gustavus egit Balthide:
Quem cum subegit, pressit invidiam simul
Audaciamque Vandali,
Reverentiamque finibus mundi extimis
Sui imperavit nominis.
Quacumque parte spolia, vel victoriae
Trophaea fixit, emicant
Defixa signa amoris, et pro patria
Impendiosi pectoris.
Amantem amare Caesarem qui non potest;
Illum maligno sidere
Ferox marita prodidit Geteslea,
Vel evolutis fluctibus
Vomuit profundi saeva tempestas maris,
Vel Adriae, vel Caspii:
Illi cruentum fluxit in pectus lapis
Sypilique dura fragmina,
Cerauniique vena, Pardorum indoles,
Mores Leonum, tigridum
Indomita feritas, quodque natura horruit,
Supremum Averni toxicum.
Amemus. ille prodigus vitae calor,
Et prostitutus praeliis


page 450, image: s462

Amor, meretur diligi. At nemo satis
Amat, nisi arma diligat,
Clypeusque stet pro Caesare. Examen fremit
Aquilone ducti militis,
Cui multa galeam bruma conspersit nive,
Multusque adussit Sirius:
Cui multa cessit palma, quem praedae gravant
Pressi tot annis Imperi:
Hic vastitate Regna, et Imperium premit,
Hic spoliat urbes, oppida
Exurit, agros vastat, et cives necat,
Et aggeres cadaverum,
Struesque miscet funerum, et toti parat
Catastrophen Germaniae.
Hic illa virtus Austriae, hic sese exerat
Avidus mori pro Caesare
Amor Austriorum; seque per belli faces,
Per dura Martis fulmina
Agat in triumphos. Semper armatus fuit
Amor pro amato Desinit
Ipse amor amare, si sibi exarmet latus.
Armati amemus Caesarem.

Ad Reverendum Dominum IACOBUM ZUTTINIS. ODE XII.

Cum positiones Theologicas de DEO propugnaret.

HUmiles fugacis gloriae exosus casas;
Vallesque honoris animus, emergens luto


page 451, image: s463

Terrae iacentis, qua serenato DEUM
Cristallus ambit igne, qua stellae meant,
Famulisque Numen ambiunt splendoribus
Densae choreae siderum, invadit polos.
Superba Memphis, Dauniae illustris seges,
Fastus Alyattae, Persidos cultus, opes
Inopis Phraatae, gleba Pactoli, gravis
Tributa Gangis, ditis Hesperium Tagi
Vectigal, animos nempe serviles tenet,
Vilesque mentes. Aquila pennatis supra
Sese astra remis librat: in turpi natat
Gravis anser alga. gaudet aspectu diem
Haurire Phoenix: noctuae tenebras amant.
Illustre quidquid, quidquid augustum edidit
Natura, noctes odit, et sequitur diem.
Avara corda gloriae hoc sedem sibi
Locant theatro, quo DEUS. Si quae iacet
Ignava virtus, umbra virtutis mera est,
Non vera virtus. Ista nec multis Patrum
Contenta ceris, nec palatino tegi
Patiens hon ore, stemmatis luci novam
Lucem addidisse cupida, Maiorum inclitas
Cumulare lauros gaudet, et sapientiam
Suam locare Solis in medio die.
Sic tu, iacentes Daedala terras super
Evectus arte, trans inundantem igneis
Nimbis Olympum, transque stellarum domos,
JACOBE, nixus Pallade, ingressus polos
Unum et triforme Numen accedis prope,
Propiusque spectas. Quidquis involvit sinu
Caliginosae noctis obscurus dies,
Hoc eruditae mentis evolvis face.


page 452, image: s464

O quanta credam nosse, qui nosti [Reg: novisti] DEUM!
O quanta credam posse, qui potes quoque
DEUM tueri! nempe ut ignores nihil
Metam tuae scientiae statuis DEUM.

Ad Eundem R. d. JACOBUM ZUTTINIS. ODE XIII.

Cum Theologiae Baccalaureus crearetur.

CAliginosum mentis heroae calor
Vixisse nescit sanguinem, aut vili tegi
Famae silentis nocte. qua Titan vias
Temone signat aureo, hac sequax vigor
Virtutis ignes provehit. Ducit diem
Quacumque rapitur Cynthius: diem trahit,
Quacumque virtus rapitur. It Soli comes
Ardor, calorque: socius incessu pari
Virtuti it ardor, Forte virtutis tuae
Exaestuantes [(transcriber); sic: Exastuantes] ipse sudata excipis
In fronte radios; unde sub laurum volas
Anhelus umbrae. Nempe lassatam gravi
Mentem labore frondium recreat viror,
Et umbra lauri. Quae tamen pulchro ambitu
Tuum coronat verticem lauri coma,
Nullius umbrae est mater. Hoc splendens habet
Sapientiae umbra; illuminat. Quae per tuas
Folia virentis laureae inserpunt comas,
Radios vocabo. Namque tu Soli caput
Aequasse gaudes. Cynthium ut stipat suum
Radius, satelles aureus; stipat tuum
Laurus satelles verticem. Solem fugit


page 453, image: s465

Nox, partus Orci, triste portentum Stygis,
Sororque mortis: Laureae ad lucem tuae
Pavet omnis umbra, et turpe sub Lethes vadis
Caput recondit. Vota si caeli audiunt
Precibusque Numen annuit, votum dabo:
IACOBE, semper lucidum ut vivas diem,
In luce semper occidas. Semper diem
Vivit serenum, in luce quisquis occidit.

AD BEATISS. VIRGINEM MARIAM. ODE XIV.

In morbo supplicatio.

ARtus labascunt, osseam in vallem cadit
Vultus, theatrum gratiae;
Frons illa, sedes gaudii, inducto super
Pallore maeret, irides
Blandi iacent supercili; geminae faces,
Geminive Soles luminum
Prope in gelata specula durescunt: genae,
Charitum [Reg: Caritum] voluptas, corruunt:
Labra purpurissum deserit, vultum vigor,
Totumque corpus Gratiae.
Decumana tussis vocis angustat vias:
Reciprocante spiritus
Pulmone fessus vix reluctantes potest
Penetrare portas faucium:
Digitos reducti contrahunt nervi; pedes
Compage rupta debita
Officia fracto denegant. animae parum
Superstes aegre ducitur.


page 454, image: s466

Avara fati Lachesis evolvit colum,
Et stamen urget Atropos.
Non vivo; sed nec morior. A vita pari
Cum morte disto limite.
Si sit cadendum, VIRGO, quae blando sinu
Tuos clientes excipis,
Mensura voti, pectoris VIRGO mei,
Ades cadenti! Nil moror,
Mori paratus; quando maternum mihi
Sinum cadenti subiicis.
Tibi militavi, VIRGO, Pierio tibi
Senuit ebur conamine:
Hoc posco demum, mortuo vati ultimam
Impone VIRGO lauream.
Quod si voracis ore me lethi rapis,
iubesque rursum vivere;
Tibi nostra buxus serviet; nomen tuum
Parnassias per areas,
Permessios per alveos laetus canam;
Et cum suprema forcipe
Stamen secabit Lachesis, in tuo mori
Gaudebo vates nomine.

Ad Bonarum Artium STUDIOSOS. ODE XV.

Cum post ferias Autumnales ad Academicos labores convenirent.

AUdite, si quem frontis augustum iubar,
Laurusque honoris allicit; si cui cruor


page 455, image: s467

Nobilis adurit pectus, et virtus fibris
Calefacta bullit: Pallas in campum vocat
Onusta palmis. iam recesserunt dies
Blandae quietis: otio Autumnus graves
Refecit artus. Musicis satis datum est
Silvae camenis, piscibus, campis satis.
Adeste; qua Minerva generosis diem,
Pugnamque Apollo dicit, et mentes vocat.
Adeste: sed non desides partus Cypri.
Non delicati Veneris infaustae satus,
Non lacte pasti Chloridos, tincti genas
Stibio, et amomo verticem, minio labra,
Manusque lacte lilii, elegantuli,
Et mollicelli, et mellei Narcissuli.
Pudeat amare Palladem, et tingi comam;
Sequi Minervae signa, nec fucum genis
Demere rosarum; bella moliri manu, et
Lento perire in otio. Fortes amat
Apollo mentes, desides odit manus,
Emarcidasque Gratias. Cedant Croci.
Cyparissulique, liliorum et nectaris
Lacte educati: Palladis praeda est honor.
Honor teneri dextera imbelli nequit,
Nec dormienti laurus in frontem venit,
Nec honesta fama languido. Si cui labor
In pertinaci plurimus callo sedet,
Socius Minervae laudis in partem veni.


page 456, image: s468

AD BACCALAUREOS THEOLOGIAE. ODE XVI.

Mentes aureae in aureis aedibus habitant. Deaura. vit eam intrinsecus auro mundissimo. 2. PARAL. 2.

SI cui Liburnis abditi fibras coquit
Auri libido montibus;
Aut Indicarum viscera, et rubentium
Medulla tangit rupium;
Si quem procella vectus aurata Tagus,
Flavisque tempestatibus
Superbientis unda Pactoli rapit:
Non curioso montium
Findat ligone viscera; nec auro incubum
Pelagus remotum classibus
Tabulare studeat. Aequoris quondam sinus,
Imumque gremium Nerei
Fugitivus auri splendor ambivit, timens
Poenas suorum criminum:
Et impiratis luridae partus Stygis
Ne afflaret auras pestibus,
Se sub recessu montium abscondit, suo
Pallore testatus metum.
At nunc probrosi nominis rasit luem, et
Famae prioris dedecus
Secuta fama. Publicae Atlantes rei,
Aeternitatis arbitri
Vitae Magistri; quos nec Erythraei calor
Ussit metalli, nec sitis


page 457, image: s469

Pallentis auri tenuit, aut fames sacra,
Habitant in auro. Scilicet
Illustris animus Pallade, et mens aurea
Lares meretur aureos.
Non illud aurum concipe, in cuius sinu
Technae coquuntur fraudium,
Quod in arma regna suscitat, caedes serit,
Et seminat cadavera,
Suoque cinere sepelit ingentes domos,
Et busta regnorum trahit.
Sed illud aurum intellige, a cuius face
Ardent olympi sidera,
Et fulgurantis consules caeli micant.
Illud per aedes spargitur
Sapientium aurum, quo coronantur poli,
Quo vestiuntur sidera.
Non ergo egenus esse Theiologus potest,
Cui semper est aurum domi.

Ad Reverendissimum et Illustrissimum Principem D. ANTONIUM EPISCOPUM VIENNENSEM. ODE XVII.

In eius Natali recurrente. DITHYRAMBUS.

PHoebe, seu motas legis ungue chordas,
Seu redordiris numeros, lyramque
Pollice exploras meditatus inter
Fila loquelam:


page 458, image: s470

Mitte nunc Horatianae
Plectra legis, et soluto
Lude metra Dithyrambo.
Audior. ictus lege solutus
Tactu nervos citat enerves,
Cursim explorat, carptim irritat,
Movet argutos, monet acutos.
A tergo quae turba subit, cui flore nitentem
Siderum cinctus redimit capillum,
Ora tranquillat resoluta, Sole
Iris adulto?
Virtutis ora nosco.
Lacte tincta Gratiarum.
Miniata flore caeli,
Rore picta Caelitum.
Haec dextrum laevumque latus stipata Deabus,
Vitae arbitris, necisque;
Super alta mundi regna, qua choreis
Plaudunt Tonantis sidera Regiam,
Remigibus Zephyis,
Aurigante Favonio
Abit pernice volatu
Praevola magni buccina mundi,
Divum nutrix, virtute sata,
Soror Honoris, Medio celeres
Agit Olympo Fama iugales.
Et qua Vigilibus ardet aethra ocellulis
Historiae segetes ANTONI nomina spargit,
Excepere sonos tubae crepantis
Caeli militiae serenioris,
Et scintillivomi poli Quirites:
ANTONIIque honoribus


page 459, image: s471

Una sudare laborant.
Primus, astrorum face noctilucas
Qui flammas regit, Imperator aethrae,
Et nocticida Phoebus,
Splendidius radiante cohorte
ANTONIIS honoribus
Certatim sudare laborat.
Obviat blando radiosa vultu
Argentea Imperatrix,
Dieicida Luna,
Et lene fulgurantes
Advertens vultus, gemmei decus, inquit, Olympi,
Et noctiluci milites, caeli faces,
Lucis amores, noctis honores.
Inter fulgura nominum,
Inter sidera Praesulum,
Inter lumina Principum
ANTONIO decus apparate.
Sudatur, itur, luditur
ANTONIIS honoribus.
Mavors non rigida saevior aegide,
Hastaque crispisulca,
Sed innocente ludibundus ense,
Cui sub Tyrii tegminis ostro
Sonat aurata lynce pharetra,
ANTONIO primus fasces inclinat honori.
Rutili sequuntur consules aulae Ducem
Martem, ac honori singulus facem ponit.
Famulum votis ANTONI tuis
Undique pluvio gravidum ab auro
Subministrat astra caelum;


page 460, image: s472

Spiceam Ceres coronam,
Ditisque cornu copiam
Amalthaea, Orion arma,
Astraea dat bilancem,
Currumque dat Bootes.
Sed qua recurvis frondibus arcuant
Arbores ramos, viridemque tendunt
Fornicis umbram,
Caelestum brachia frondium,
Domina vitae Parca recurrit.
Hic meliores gloria portus
Sinuavit hospitalis;
Hic prima mellitissimi
iuventa, luxque temporis
Ver, temporum medulla,
Cui fronte stant vireta,
Et nigricant vaccinia,
Et purpurant roseta,
Inter ostra florulenta
Helles raptorem paverat aureum.
Cum famulatrices ANTONI nominis ignes
Ire sequaci splendore videt,
Rapit Hellaei velleris ostrum,
Rapit aurati vellera dorsi,
Parcarumque colos iuncto superinduit ostro:
Unde pensa purpurata
ANTONIO trahantur.
Ducite longaevos, inquit, de vellere Soles,
Canitiemque animi, et senium venerabile mentis:
Dum sonante vecta curru
Sibilantis inter aurae
Murmurilla buccinatrix


page 461, image: s473

Fama per septem spatiata colles
Celsa Romanas equitet per arces,
Et Vaticano in vertice ludens
Placeat apibus, VRBANE, tuis.
Sic Ver nobilioris anni Ephaebus
Imperat: et nostris accendit vota medullis.
Ite Deae, lentumque precor devolvite pensum
ANTONIO, o sidera.
Illum purpureis choris
Virtus misceat, et comes
Gloria, Romanis inscribat nomina fastis.
Sic ego, sic votis animosa Vienna precatur.

AD HIERONYMUM ANDOLINVM. ODE XVIII.

Mors, quae instat omnibus, praevenienda virtutibus est.

O Vana spes mortalium!
Caduca vota mundi!
O labilis felicitas,
Vix nata, funeranda!
Quid longa votis saecula
praevertis ANDOLINE?
Canamque scribis Nestoris
Tibi senectam in astris?
Dolosus est horoscopus,
Qui pollicetur annos.
Nec annus unus certus est,
Hec hebdonias, diesve;


page 462, image: s474

Nec hora certa est unica.
Quo mittis, ANDOLINE,
Avara vota saeculi,
Ignara vota mortis?
Fluunt, nec umquam refluunt
Momenta trusa vitae:
Productioris eripit
Spem temporis volantum [Reg: volantium]
Citatus ordo siderum,
Domesticumque bellum,
Quod nostra rodit viscera,
Quod ima siccat ossa.
Nox una restat. Ibimus,
Sub sole quot meamus;
Reges, Monarchae, rustici,
Et sceptra, sarculique.
Non praeterit sublimium
Mors vertices, nec imos:
Nec nomen urna regium,
Nec regias secures,
Nec sceptra, dextrae lumina,
Nec purpuram veretur.
Soccos cothurnis, sarculo
Quirina sceptra miscet:
Miscet lacernis purpuram,
Et lauream cupresso.
Postrema seu defloreat,
Seu prima vernet aetas:
Seu matre nati regia,
Seu Tityro parente;
Morti paramur sarcinae,
Et victimae sepulchro.


page 463, image: s475

Quodcumque nasci contigit,
Hoc funeri paratur.
Soles venire conspicis,
Rursusque funerari;
Caelo micare sidera,
Rursusque nubilari:
Obambulare flumina,
Fugamque concitare;
Candere Paesti lilia,
Rosasque purpurare,
Marcere rursus lilia,
Rosasque vulnerari:
Zephyros per auras ludere,
Zephyros Notis repelli:
Veris venire gaudia,
Veris iocos perire.
Quodcumque natum est, interit;
Quodcumque venit, exit.
Cumaea nulli saecula
Severa Parca spondet.
Momenta vitae singula
Mortis citant ad urnam
Rides? iocaris? risibus
iocisque fata adurges:
Et dum putas te vivere,
Tunc moreris, ANDOLINE.
Haec ipsa lux, quam dividis
Cum Gratiis iocisque,
Haec ipsa, dum praetervolat,
Te raptat ad sepulchrum.
Erramus inter gratias,
Erramus, ANDOLINE;


page 464, image: s476

Nisi evolantis temporis
Anteoccupamus horas.
Dum res, et aetas, dum sinit
Faventis aura caeli,
Moriendo vitiis praeveni
Lethi prementis horam;
Et brevia vitae tempora
Virtutibus repensa.
Qui dives est virtutibus,
Hic vixit in senectam.

In Funere Praenobilis Dominae ANNAE MAGDALENAE a SCHOLZEN. ODE XIX.

Matri parent at silius ioannes Adamus a Scholzen. DITHYRAMBVS.

MUsa confuso vaga Dithyrambo;
Mitte nunc Horatiani
iura nodi, barbitoque
Exlege funde lacrimas.
Lentus dolor est, quisquis potuit
Capere fraenos [Reg: frenos] : quisquis certa
Lege fraenari [Reg: frenari] potuit, doloris
Nomina perdit.
Excute fraena dolor:
Matri parento. Luctus, amantium
Suprema merces, solvitur.
I, sine lege dolor.
ANNA (dolor vocem singultibus interrumpit)


page 465, image: s477

Mater (amor lachrimis [Reg: lacrimis] ultima verba negat)
Occubuit ANNA mater:
Occubuit rosa Veris ardor.
Ardore ab illo solus est cinis super.
Est amiantum pectus amantum [Reg: amantium] ;
Lege amianto, quisquis amasti,
Relliquias cinerum:
Non alia melius cinis hic tumulabitur urna.
Caria sublimes suspendat in aethere moles,
Pendulaque Mausolaea:
Amianto amoris conditur
Funus amantis.
Hic dolor, hic et amor parenta;
Tumuloque aspergito flores.
Si quod stemmaticis est folium super
De rosis, Matris tumulo advolabit.
Folium vento rapitur: non quo
Gelidi inclementia caeli,
Aut Arctoa piger torpet prope plaustra Bootes.
Folium vento rapitur: non quo
Zephyritis inambulat hortos,
Tinctusve pennas Galbano Favonius.
Folium vento rapitur: vento
Amoris? an doloris?
Spirat Amor, spiratque Dolor, suspirat uterque.
Uterque ventus est, Dolor et Amor.
Utroque vento folia rapiantur rosae,
Amoris, ac Doloris:
Amor in vota, et Dolor in gemitus.
Calida est Amoris aura,
Hac aura folium rosae feratur.
Matris forte aliquis rursum serpet calor in medullas,


page 466, image: s478

Amoris a calore.
Verna est Amoris aura:
Rosa fors iterum hac vernabit ab aura.
Rigida est doloris aura:
Hac aura in tumulum rosae ferantur.
Adiungam lachrimas [Reg: lacrimas] . Doloris aura,
Si congelascet, funeri vitrum dabit.

Ad Hymenaeum Praenobilis Domini GEORGII NAGL, ET D. LUCRETIAE. ODE XX. EPITHALAMION.

FAllor an aetherei trans Daedala moenia templi
Plaudit amor ducitque choros, et propter amoenos
Fontis Acidalii latices, ripamque beatam
Laeta cohors iuvenum formoso pollice flores
Demetit, et niveo miscens candore rubores,
Aurea formosis superaddit floribus astra?
Audio: iam chordas examinat ungue Cupido,
Exercetque choros et carmine temperat exta.
Age caeli amoena pubes
Per roseta, purpureta,
Et honora per vireta
Mete serta, scinde flores.
Hic, ubi dorso nobilis aureo
Fulgurat aries, rapite Hellaeae
Stamina lanae. Haec nostra decent


page 467, image: s479

Fila corollas: alii centum
Ferte colores, ferte decores:
De flore deque rore
Ocellulos Aurorae,
De Cynthiae nitore
Argenteum labellum,
De siderum rubore
Afferte purpurissum,
De roris igne florem,
De floris igne rorem.
De Solis auro purpuram,
De rorulento nectare;
De nectaris papillis,
Florum que de favillis
Tributa ferte sertis.
Dixerat: ad vitreas Cytheraeae Doridas undae
Turba petulca salit, gremioque in gaudia pando,
Igne coronatas promit spectacula scenas.
Pars nectunt crinale decus, pars tela propinant
Arcubus, et Cyprio viduant ardore pharetras.
Pars legit ungue rosas, pars tortile flectit in
orbem
Argentum, florumque choros interligat auro,
Et decus annexis addit roratile gemmis.
Tum praeit agmen Hymen:
iam purus, inquit, lucida siderum
Caelo maritat Vesperus agmina.
Flammaeque stellarum resurgunt.
iam luna noctis in meridie
Agit choreas Astricas,
Et plena Solis ignibus
Noctis legit papavera:


page 468, image: s480

Aura mitis , aura dulcis,
Suavis artifex voluptae,
Architecta Gratiarum,
Ridibunda, ludibunda,
Ridet, iocatur, lusitat.
Dignam triumpho sume superbiam
Pubes recenti, tempora lumine
Redimita plaude,
Blando soluta risu
Dulces ini choreas
GEORGIO et LUCRETIAE:
Accende taedas nuptiales
GEORGIO et LUCRETIAE.
Ite chori adductum, nervis intendite cornu
GEORGIO et LUCRETIAE.
Nectite permistis lilia cana rosis.
Vivat ille, vivat illa,
Vivat ab utroque
Generosa proles,
Paterni nominis haeres,
Maternae mentis et haeres.
Vix ea dicta dedit, plausu exiliere [Reg: exsilierunt] cohortes:
Pars cytharae titillat ebur, pars voce canorum
Intonat et cogit veteres in carmina lauros.
Audio: languentem circum mea tempora laurum,
Aptam fingo metris atque inter gaudia Divum,
Veterem salire iubeo
In vota Dithyrambum,
Pergite qua signis radiat Lucina cupitis,
Vobis avitae stirpis optatum decus,
Spes sanguinis, lux nominis,
Pignus Amoris, vena leporis,


page 469, image: s481

Inter Matris brachia ludat,
Unde ridens, et renidens,
Gratiarum ab imbre crescat,
Materna virtute nitens, virtute paterna
Fulgidus, in quem cum sua lumina verterit omnis
Series nepotum posterorum dicet:
Hic vera effigies Patris est, hic Matris imago.

AD CONVICTORES VIENNENSES. ODE XXI.

In funere DIONYSII AMBSHAMER Philosophia Studiosi. EPICEDION.

O Fata terris invida! o nostri nimis
Avida doloris sidera!
O cruda mortis iura! Protritus iacet
Flos ille, dignus Nestoris
Videre canos! illa magnanimi indoles
Attemperata pectoris!
Calor ille vivax ingeni! verae sitis
Virtutis avida, spiritus
Ad magna natus! Innocens mentis vitrum,
Animique candor limpidi,
Morum venusta forma, maturus tenor,
Testis pudici pectoris
Vultus modestus. Invide o mortis rigor!
Si nostra gaudes funera
Cumulare, nostra caede si vivis; rape
Propudia primum saeculi,


page 470, image: s482

Et proba terrae, generis humani lues,
Reique damna publicae:
Quos mundus odit, quos reluctatur dies
Puro videre lumine.
At innocenti parce, quem dignum facit
Virtus Sibyllae pulvere.
Hac lege caeca graderis, ut ferias probos,
Et improbos pertranseas?
Sed quo lupatis impotens ruptis dolor
Vos, o Sodales abripit.
Resume fraena [Reg: frena] luctus, et motum doma
Exulcerati pectoris.
Morti, Sodales, parcite. Erravit prior
Natura, iuveni cum dedit
Mores seniles, lumen excelsum ingeni,
Maturitatem consili.
Et insequentis temporis lentas moras
Praegressa virtus, miscuit
Gravem senectam floridae aetatis rosae.
Decepta mors est. Viderat
Mores adultos iuvenis, et senem rata,
Carpamus, inquit, fructus est
Maturus astris. Dixit, et telum exerit,
Signatque pectus vulnere.
Occumbit ille vulnere: iuvenis, dies
Si censeamus temporis,
Vitaeque spacia [Reg: spatia] : merita si numeres, senex.
Solamen hoc sit luctui.


page 471, image: s483

AD GEORGIUM GEREBINIVM. ODE XXII.

Cum is a sancto Religionis adeundae proposito defecisset.

SIc mentis expers sana consilia excutis?
Et quae placebant, displicent?
Sic execraris [Reg: exsecraris] vota, quae caelo tibi
Non ambigebas indita?
Quo fervor ille exaestuans, quo corruit
Generosa flamma pectoris,
Qua per subactos orbis infidi dolos,
Calcata per fastigia
Adblandientis gloriae, victor tui,
Honoris, et Cupidinis,
Fastusque victor, ire gaudebas, tuo
Vitam daturus Numini?
Memini diei, quando dicebas: Mare est
Infame mundus, quod tumet
Aquilone verberante, quod rapitur Notis,
Fluctusque tundit fluctibus:
Cui fida numquam sidera e caelo micant.
Hic se Charybdis gurgite
Septemplicato volvit, et sorbet rates;
Hic Scylla dentes asperat,
Latusque cincta canibus horrendum latrat,
Belloque dubias spumeo
Naves fatigat: pendulo hic saxo obvium
Latus Malaea porrigit,


page 472, image: s484

Symplegadesque sidera lacessunt iugo
Semper minante. Si levis
Quandoque se Favonius ponto inferat;
Aut lusitent Etesiae,
Zephyrique blanda misceant rixa mare;
Brevis voluptas exitu
Lacrimabili pensabitur. Nolo mea
Huic vela ponto credere:
Nolo speciosa damna ludentis freti,
Quod in procellas horula
Miscebit una. Vidimus eodem rates
Loco sepultas, quo iocos
Ventis serebant. Tenue momentum interest,
Inter iocos et funera.
Mors instat, urget hora, momentum breve
Mentita tollet gaudia.
Ite, ite mentis compedes, cordis rotae,
Durae catastae pectorum,
Speciosa damna spiritus, opes, honor,
Purique durus carnifex
Animi, voluptas. Ite; me lenis quies,
Et dulce mentis otium,
Saeve imperantis evocat fluctu maris.
Ibo, ibo; quo vocor, sequar.
Huc me citavit ille, quem stellae pavent,
Cui obsequuntur sidera,
Qui nube torquet fulmina, et rigidis solum
Terret cometis subditum;
Qui quernea olim fixus in trabe voluit,
Ut viverem, pro me mori.
Huc illa Virgo, cuius ad sacros tholos
Me dedicavi victimam.


page 473, image: s485

Ibo, ibo, quo me Numinis nutus vocant.
Hic crimen est, lente obsequi.
Haec tu: sed olim. Nempe cum ratio suo
Serena staret in loco.
At nunc (quod oculos fascinum et mentem ligat?)
Nunc, quae placebant, displicent.
Nunc ille pontus hortus est; illud mare
Est scena Gratiarum,
Charitesque sunt Symplegades; pericula
Sunt tuta sedes otii.
Sequeris Charybdim, amplecteris Scyllam, colis
Ceraunia et Capharea
Minata saxa nubibus. Nullum vides,
Et laetus in periculum
Te fundis omne. Sponte (quis animi furor?
Quae mentis haec vesania est?)
Sponte obviantis gratiam portus fugis.
Demergerisque fluctibus.
Placet execratus [Reg: exsecratus] gloriae vultus, placent
Mentita mundi gaudia,
Roseta amoena Cypridis, ludi et ioci
Licentiosae Gratiae.
I, perge stulte: sequere vesanum impetum.
Qui te praeibat gratia,
Sequetur ultor fulmine exerto [Reg: exserto] DEUS.
Meretur ille fulmina,
Qui gratiam proculcat. At avitam tamen
Piscare ponto gloriam,
Tuosque praeda veniat in casses honor.
Et laena Cypridis gratia,
Et quidquid auri gleba Pactoli rotat,
Erythra quidquid excoquit.


page 474, image: s486

Ubi te beatum dixeris, ibi miser eris.
Hora frueris gaudiis,
Tota perennitate supplicium dabis.
Instabit hora, quae tuae
Vitae theatrum claudet, et scenam exuet.
Quae tunc seres inanibus
Lamenta ventis? Nostra, tunc dices, procul
Erravit a portu ratis.
O saeva cordis vipera, voluptas! mei
Stygium o venenum pectoris,
Dolosa Circe! pestilens Siren! Charis
Inamoena proles Tartari!
Ductus per omnes animus errorum vias,
Ubi medullas gaudii
Quaesiit anhelus, reperit exitium. Cadunt
Unius horae lilia,
Unius horae gloria emarcet, rosa:
Brevique tumulo clauditur
Delusa spes honoris, et famae ambitus.
Fictis fruebar gaudiis;
Vero dolore lancinor: quamque ambii
Illimis undae guttulam,
Reperire numquam licuit. In votis stetit
Exacta vitae linea;
Res est negata semper. Ambivi omnia,
Nihilque tenui. Finis est,
Ubi nec initium gaudii inventum est. Perit
Mihi resque, spesque, et omnia.
O stulta vota! Melius, ah! melius foret
Latuisse parvo sub lare,
Tenui salino, et fontis illimi vado
iugulasse latrantem famem,


page 475, image: s487

Sitimque; et atrae pecudis exuviis, rei
Texisse membra corporis.
Sic flebis olim. at sero. Contemptum bonum
Lamenta sera provocat.
Ergo beatus, qui procul negotiis,
Solutus omni turbine;
Nec saeva ponti iurgia expertus, suo
Vacare potuit otio!
Quamvis latenti vita per tacitum fluat,
Letho obviabit tutior.

IN OBSTINATOS DEI CONTEMPTORES ODE XXIII. DIRAE.

Accipiet armaturam zelus illius, et armabit creaturam ad ultionem inimicorum --- et pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos. SAP. 5.

RIgidi furores aemulor vates DEI:
Quaeque impiato vertici
Paravit ille fulmina et poenas, precor
Licet vovere, quod DEUS
Patrare statuit. Quando durato imminet
Timendus aether vertici,
Ic velle, quod vult Numen, in laudem venit.
Diras scelestis occino:
Non quos patrati criminis pudor tenet,
Errasse quosve paenitet;
Sed quos adusque funus, ac ultra suum


page 476, image: s488

Vitae cadentis terminum
Ire obstinato pectore inhonestam iuvat
Sceleris pudendi semitam.
In hos severum detono. Audite o Stygis
Umbris sepulti carceres,
Funesta regna Tartari, et Averni lacus
Piceo liquati vortice,
Lethaea stagna, Manium sontes lares,
Horrenda noctis patria!
Huc quidquid illaetabile, et quidquid ferum,
Et quidquid implacabile
Orcus profundo genuit in flammas satu.
Orbi obstinato immittite.
Huc huc cruentum dira Furiarum cohors
Librate flagrum, huc vindices
Taedas rotate; huc anguibus saevas manus
In pervicacem vertite.
Quem non benignus Numinis traxit favor,
Hunc vindicantis conterat
Severa Nemesis. Tenuit iratum hactenus
Suspensa fulmen dextera,
Ultioque lenta laneo repsit pede.
Nunc tela toto pondere
Librentur axe; propera vindicta urgeat,
Capitique semper vindice
Instet lacerto, funus extremum improbo
Animo datura. Si tamen
Adhuc benignus protrahat vitam polus,
Et pertinace crimine
Lacessere astra pergat; in tenebras eat
Revolutus axe Cynthius,
Aut se caducis curribus mergat Tago


page 477, image: s489

Numquam ministram crimini
Facem daturus: Luna praecipites polo
Bigas revolvat: Sidera
Benigna numquam luceant; aurae meris
Paveant Cometis: impio
Ferale solum fulminis telum micet.
Si per remotos institor
Fluctus natantis urgeat molem ratis
Avarus auri; tortili
Giro charybdis obviet, et hiantem sinum
Pinu vorata adimpleat;
Scylla allatratu terreat, fluctus agant
Mixtum procellis; Cyanea et
Capharea iuga navis impacta in latus
Compage solvant: Circius
Apeliotae pugnet, et Boreas Noto,
Mediaque pugna naufragus
Desaevienti Nereo in praedam cadat.
Si flava campis erigat
Ceres aristas; grandine Orion premat,
Exurat igne Sirius,
Vel Mars superbo calce depositam terat.
In horreum Diespiter
Repetita tela nubibus ruptis agat.
Si pampinis circumsita
Vireat corona collium, et vites gravi
Spe nectaris corrideant;
Pluviis inundet iupiter nimbis solum,
Nubifragiisque diluat;
Vel sub calente Sirii ardentis face
Irrumpat Ursa Parrhasis,
Et quam virentes nectaris vites dabant,


page 478, image: s490

Pruina spem praemordeat,
Si gravida mensa dapibus aggestis gemat,
Natentque Iaccho pocula;
Cibus in chelydros abeat, in glaciem merum
In viva utrumque toxica:
Mediusque dapibus Tantalus fameat novus,
Interque sitiat pocula;
Aut aestuantem toxico serpentium
Famen sitimque temperet.
Numquam serenus ingruat capiti dies,
Aut radius omnis flamma sit.
Numquam benignae filius noctis sopor
Indulgeatur corpori:
Quies rogetur semper, at semper tamen
Fessis negetur artubus.
Soboles parentem laniet, et sobolem pater
Trucidet; ipse carnifex.
Exasperata iurgiis coniux viro
Saevo ungue lumen eruat;
Aedesque lite coniugum semper sonent,
Aut filiorum caedibus.
Elementa rumpant foedera. excussum solum
Immugiente viscere
Lapsus minetur turrium, et dubium pedem
Fugiat: hiantis faucibus
Diffugiat aurae spiritus: flammae latus
Totumque corpus ambiant.
Quocumque spectat, Tartari larvae obvient:
Quodcumque tangit, sulphuris
Ardore cruciet: quidquid auditu capit,
Tonitrua sint, vel fulmina:
Quodcumque nari pabulum quaerit, magis


page 479, image: s491

Stygia mephiti foeteat [Reg: feteat] .
Haec si volantem scelera non sistunt, potest
Orco sacrari victima.
Meruit perire, quisquis in DEUM reus
Abutitur clementia,
Sceleraque sceleribus addit, et numquam fatur
Gaudet DEUM contemnere.
Nihil illi amoenum fluere, vel laetum potest,
Felicitatis unicam
Quicumque venam obturat, et veram sibi
Claudit bonorum originem.

AD IESUM CRUCIFIXUM. ODE XXIV.

Poetae lamentatio.

TUo advolutus Numini amplector crucem,
Quam lividis hinc brachiis,
Atque inde dimetiris o animae anima,
Meique amoris o amor,
Moriture IESU! Nullus hinc memet furor
Insanientium hostium, aut
Crudelitatis barbarae, nullae minae,
Nullus revellet impetus.
Non festa mundi pompa, non Cypridis ioci,
Non blandientes Gratiae.
Hic oscitantes vulnerum plagas colo,
Hic sanguinem deosculor.
Non tibi, sacrilege proditor, latro DEI;
Et innocentis carnifex;
Neque tibi, turba perfida, indignor; mei


page 480, image: s492

Quae lancinasti Numinis
Manus, pedes, latusque; quae corpus flagris
Delineasti immitibus.
Si quae reposta est poena latroni impio,
Haec poena debita est mihi.
Ego tigris illa Caspia, ego ferus leo,
Ego pardus ille barbarus,
Qui tibi probroso vulnere e venis sacrum
Suxi cruentus sanguinem:
Ego asperavi milites; ego addidi
Rigido metallum pectori,
Ut per flagella, et verberum pondus grave
Animam latentem quaererent
Adusque fibras ossium. Ego gravem tuis
Aculeum spinis dedi,
Quae fossa tibi per tempora in cerebri trahunt
Imos recessus vulnera.
Ego illa Lypara infausta, quae clavos tuis
Manibus trabales prodidi,
Qua riguit hasta, pectoris itura in sinum.
Ego crudus ille carnifex,
Qui fabricavi funeri extremo crucem;
Qui te peremi. Sistor hic
Acciduus orno, pendulo supplex DEO.
At heu! loquuntur vulnera,
Vetusque crimen exprobrant: Hic tu impie
Sperabis indulgentiam?
Ubi manifestum sceleris indicium tui
Per tot patescit vulnera?
Tu clariorem Solibus vultum, et oculos
Sereniores sidere
Sputo impiasti; tu flagellorum gravi


page 481, image: s493

Pondere onerasti tergora:
Tu mihi manus, pedesque terebrasti [Reg: terebravisti] ; latus
Tu pertudisti lancea.
Per te, sacrilege, frontis innubis dies
Aculeis inhorruit.
Et impie audes (pro nefas!) audes tuo
Sperare veniam crimini ?
Audeo, benigne CHRISTE! Non est hoc reis
Tribunal implacabile:
Tribunal est clementiae. Ut causae meae
Hic consulas, sententiam
In te tulisti mortis iudex licet
Sedeas, patrem non exuis:
Clementiaque et gratia enervas gravem
Severitatis dexteram.
Non, non recedam. Stat mori tecum, DEUS.
Arbore sub ista spiritum
Liceat supremum fundere, et amatae crucis
Gratis mori in complexibus.

AD BEATISS. VIRGINEM MARIAM. ODE XXV.

Quod Eva tristis abstulit, tu reddis almo germine.

SIc est: Tonantis gratia e spinis rosas,
Gemmasque de luto trahit.
Ubi prius hominis grande abundavit scelus,
Nunc superabundat gratia.
De nubilo serenitas, de turbido


page 482, image: s494

Amoenitas, de tristibus
iucunditas, de turpibus formositas,
De lugubri felicitas,
De flebili festivitas, de funere
Amoena vita ducitur.
O triste portentum Eva, morientum parens!
Quae Gratiarum patriam
Serpentis antrum fecit, et scelere prius
Suos peremit, quam in diem
Eniteretur filios; prius dedit
Tristia sepulchro funera,
Quam amata Matri gaudia. Geminum suis
Dedit illa damnum posteris;
Artem pudendam criminum, atq [Reg: atque] ; animae necem.
Mores parentum in filios
Facili meatu transeunt. Esse impios
Docuit parens nos impia, et
DEO rebellis; quando prohibitam patri
Porrexit escam. Scilicet
Ab hoc malum omne prodiit malo: gula
Haec degulavit omnia
Felicitatis omina. Hinc morbi, hinc lues,
Seriesque densa pestium;
Hinc saeva bella, pectorum hinc tortor metus,
Vermisque acerbus mentium.
At tu innocente purior VIRGO die,
Astrisque claris clarior,
Viventiumque Mater, et Vitae parens,
Felicitate duplici
Gemina rependis damna, quae tulit prior.
Exempla morum candida
Sunt nostra vitae regula. Antiquo licet


page 483, image: s495

Sis genita Patrum stemmate,
Quod impiavit Eva; tu prodis tamen
ROSA, sine spina; LILIUM,
Sed absque dumo; LUNA, sed sine macula;
Sine nube SOL purissimus.
Tu, Diva, FRUCTUM pendis in vitam novam,
Cuius medulla nectar est;
Quo vita constat, quo SAlUS MUNDI latet;
Quem et esurire gaudium est,
Summa est edere felicitas. Sic fenore,
Quod Eva tristis abstulit,
Maiore, VIRGO, reddis. Et te non amen?
Te, VIRGO, si non diligam,
Peream: Acheronti victima suprema immoler,
Te, VIRGO, si non diligam.

AD FLORINUM ROSIUM, IUVENEM NOBILEM, sed inertem. ODE XXVI.

Ut deposita segnitie, in seria incumbat.

FLORINE, quantum geratiam ingenii vales,
Idoneique pectoris
Praevertis alios dotibus; tantum iaces
Ridendus aliis otio
Inertis animi. Nemo, si par sit tuae
Capacitati industria,
Feliciore sacra Musarum iuga,
Doctoque cultam Appollini
Cursu tenebit patriam: nemo prior


page 484, image: s496

Ad erudita frontium
Praemia volabit. Tu potes, velis modo,
Omnes mereri laureas,
Omnes tenere: tu potes gratae omnia
Haurire Suadae flumina,
Et nunc liquentis eloqui placido vehi
Blandus susurro; nunc rapi
Torrentis instar impetu. Quidquid Stoa,
Stagyra quidquid occulit,
Tu trahere pulchram mentis in lucem potes,
Et eminentem gloriae
Apicem in volare: quamque Maiores tuo
Laboriosi stemmati
Famam pararunt [Reg: paraverunt] , laude tu potes nova
Illustriorem reddere.
Peracta. res est, si velis. Sed te stupor,
Inersque mentis otium,
Segnisque marcor, languidus stringit sopor,
Animique turpe vinculum,
Ligat veternus. Effluunt horae et dies,
Menses et anni; nil agis.
FLORINE, non hoc vivere est: hoc est mori.
Probatur actionibus,
Non languido vita otio. Qui nil agit,
FLORINE, nil agit bene.
Nec continere dexteram immunem mali
Tibi satis esse existima.
Ipsum bonum negligere est ingens malum.
Labuntur anni volucribus
Praetervoluti cursibus; melior abit
Aetas, fugacis temporis
Secuta pennas; nec pedem curat retro


page 485, image: s497

Flexisse, vel meantium
Cursum vetare temporum; nec se prece
Horae impediri sustinent.
Qualis abeuntem fistula incassum vocat
Bubulcus Istrum: Surdus est;
Undamque semper unda posterior premit,
Secumque naves abripit:
Talis abeuntis temporis rapax meat
Fluxus, teneri nescius;
Secumque vitae floridam partem trahit
Idoneam laboribus.
FLORINE, quando bruma spargetur comis,
Nivesque senii tempora
Matura stringent; quando lassatos tremor
Senilis artus diruet,
Propiorque morti funeris summam tui
Gemes adesse lineam,
An tunc placebunt otio exacti dies,
Et vita trita inertia?
Sapientis est nunc facere, quod factum voles.
Ante inchoandum est: quam exitus
Te forte praeceps urgeat. Vesania est
Incipere velle, terminus
Cum iam supremus instat. Horam pondera.
FLORINE, praesentem, et trucem
Assuesce vultum cernere laboris, tibi
Dum vernat ore floridus
Vigor iuventae. Sic statuit olim PEUS,
Senii ut quies laboribus
iuventae ematur; dumque fervescit calor,
Caleant negotia ad otium.


page 486, image: s498

AD D. BALTHASAREM PFRVNDT. ODE XXVII.

Recurrente eius natali felix horoscopus inquiritur.

ASsueta labi sidera
Versatilesque stellae,
Meantiumque temporum
Fugax vicissitudo,
Donate stellis otium
Horoscopis quietem.
Audimur! At quae me tenet
Hic regio? quod mapale?
Quae scena me? Caelestium
Hic se chorea vocum
Effundit; et tenellulus
Foeno reclinis infans
Vagit, gemitque frigidos
Ad Circii furores.
Hic stella tectis incubat,
Ridetque, nictitatque;
Nec se movet, nec se sinit
Rapi volante caelo.
Agnosco fata siderum,
Horoscopi favorem.
Tibi stella servit BALTHASAR,
Tuosque signat annos.
Dum stat moveri nescia,
Tuos moratur annos.


page 487, image: s499

Stat illa, vita stat tua
Oblita provolare.
O fausta sideratio!
O sideris favores!
Hoc nasceris tu sidere.
Quo CHRISTUS ipse natus.
I, quaere nunc horoscopum
Faustumque candidumque,
Quo pendeat felicitas,
Quo faustitas ligetur:
Horoscopus natalibus
Idem est tuis, DEIQUE.
Horoscopis expendere
Si fas tuos sit annos;
Tuos DEI annis, BALTHASAR
Dimetiemur annos.

AD NOBILEM IUVENTUTEM. ODE XXVIII.

In funere Illustrissimi Adolescentis IGNATII COMITIS TRAUTHSON, etc.

LUgete tandem Gratiae, assuetae hactenus
Ridere Divae. Praeficas
Hoc funus alias non amat. Demarcuit
Flos ille, vestra gloria,
IGNATIUS demarcuit, vester labor:
In cuius omnes Numina
Fudere pectus gratia; clarum genus
Ductum vetusto ab Inacho,


page 488, image: s500

Cum genere genium nobilem, ac Avis parem,
Ad magna natum, Palladi
Martique quondam idoneum; sago et toga
Rei labantis publicae
Grave subiturum pondus; ingenium calens
Capaxque rerum; fervidum
Honesti amorem; calcar ad bonum, sitim
Virtutis aeque ac gloriae.
Cui vos in ora nectar, in genas rosas,
In labra dedistis purpuram:
Cui caelum in oculos sidera, in frontem aureae
Serenitatis lineas,
Pulchrique radios Solis in crines dedit.
O cruda Mors! quam flectere
Nequiere tantae gratiae, tantus decor
Animi movere. Caeca Mors!
Quae non vides hoc funere ingentem patris
Et sanguinis spem occumbere,
Columenque magnae stirpis, et quondam sui
Magnam columnam stemmatis.
Iniqua Mors! quae flore praecerpto invides
Maturitatem fructui.
At vos, benignis Gratiis nati, quibus
Adhuc iuventa bulliens
Sanguis; parentum vota, spes generis, dies
Et longa spondent saecula,
Credite iuventae parcius: Flores cadunt,
Et ante fructum defluunt.
Vernare multis licuit; at paucis dies
Ducere perennes. Quo bona
Plura numeratis, hoc magis cauti bona
Tenete. Paucis contigit


page 489, image: s501

Felicitatis saeculum. Magna et diu
Fortuna raro constitit.
Quodcumque fata patitur, et mori potest,
Hodie obiturum credite.

AD PHILIPPUM TARINUM. ODE XXIX.

Ut verum gaudium non in huius vitae bonis, sed in solo DEO quaerat.

VEnamur avidi gaudia; et nusquam obviat
Desiderata faustitas.
Adolescimus, senescimus; et umbris meris
Cupiditatem pascimus.
Sublime quiddam est gaudium: mentis quies,
Limesque sollicitudinum,
Cupiditatis funus, amplexus boni,
Et mors avarae indaginis,
Fruentis unicum SATIS. Male hoc tibi,
PHILIPPE, fingis atria
Fumosa subter gloriae, et vacui graves
Arcus honoris degere,
Male fingis inter gemmea undantis Tagi
Inambulare flumina,
Interque vitreos Cypridis enervis iocos,
Quos una confringet dies.
Divinitatis regula fabricat mens
Solo repletur Numine.
Quaecumque spectas, quaeque dignaris boni
Nomine vocare, surrigant


page 490, image: s502

Tumefacta frontem, specia dilatent sui,
Quantumque possunt, occupent:
Nulla tumoris mole replebunt satis
Capacitatem pectoris.
Suo Gigantis calceum manus pede
Non aequat: una guttula
Non implet evagantis Oceani alveum.
Quaecumque adoras, parva sunt,
Si mentis amplae nobilem expandas sinum.
Cupiditatum terminus
Immensa res est; quae meretur, et potest,
Et sola debet appeti.
Per rerum oberras angulos, semper vagus,
Numquam reperturus bonum,
Verique fontem gaudii. Quae tu putas
Tua otia, tua gaudia;
Via sunt ad ipsum gaudium; non gaudii
Materia digna, non quies.
Hinc ambientem lancinant. lassant, coquunt,
Et alterius urunt siti.
Quod restat illud occupa instanti pede;
Et sic, PHILIPPE, per viam
Decurre, semper terminum ut alium scias
Restare, quo gradum urgeas.


page 491, image: s503

AD CAROLUM RINOTIVM. ODE XXX

Expectare [Reg: Exspectare] sinistram sortem, praesentissimum est adversus eius vires remedium.

SOrtem faventem metue, ferientis doma
Tragicum furorem, CAROLE.
Si blandientes prosperae caveas dolos,
Numquam timebis asperam.
Qua ridibunda nictat, hac ferit gravis
Fortuna. Quando te sinu
Secunda portat, praevide instantem gravi
Casum ruina. Quando pax
Serena blandos explicat frontis iocos,
Tunc bella propius intonant.
Quando modesto Nereus somno iacet,
Tunc moliuntur praelia
Boreas Notusque, et omnis Aeolii specus
Incola refracto carcere.
Vis insecundam vincere? expecta malam,
Quoties secunda fulserit.
Nihil sinistrum occurrit Expectantibus [Reg: Exspectantibus] .
Haec vita stadium est: vulnera
Plagasque mente concipe. In stadio aemula
Fortuna dextram conserit.
Si saevientis tela praevideas, cadit
Inanis ira verberis.
Plerumque gravius vulnerat, quidquid novum est,
Et imparatis advenit.


page 492, image: s504

Sic ergo sorti, CAROLE, insulta: suas
Sinistra vires colligit?
Expecto. Adornat saeva torquendi modos ?
Expecto. Spicula undique,
Undique pericla glomerat? Expecto. Patrum
Instat opulentis praediis?
Expecto. Patrimonium, atque arcas graves
Auro sepulto concutit?
Expecto. Partae gloriae Atavorum imminet?
Expecto. Membra corporis
Invadet aegritudine? Expecto. Suis
Artus revellet artubus?
Expecto. Quidquid saeviens furor potest,
Et quidquid insolentia,
Praevideo cautus. Sic metum facile opprimes,
Dum adhuc minatur eminus:
Sic et dolorem comprimes, dum iam prope
Sortis ferit vesania.
Quod si dolosa parcat, et nullum tibi
Fortuna vulnus adferat;
Nihil inde perdes: facile iacturam mali
Patieris. Imo purius
Emerget inde gaudium, si quae metus
Prudens notabat vulnera,
Suspendat ira sortis, et mentem arduam
Non audeant accedere.


page 493, image: s505

Ad Augustissimum Romanorum Imperatorem LEOPOLDUM. ODE XXXI.

Ut nullum, aut non diuturnum debet esse malorum Principum imperium; sic solum, ac diuturnum debet esse bonorum. STROPHE.

CAdat probroso victima funeri,
Qui turpi diadema
Et frontis iubar aureae
Foedare gaudet crimine.
Crudelitatis sceptra rapacius.
Funus extinguat, celerique telo
Mors occupet ferociam.
Par est perire sceptra, quae male imperant.
Moribus interitum
Regum turpis inertia
Adducit: feritas Principis, otia
Turbat publica civium:
Foeda libido
Caesaris, ingenui leges extinguit [Reg: exstinguit] honesti.
Sit ergo nullum, vel breve imperium mali.
ANTISTROPHE.
Vivat superstes gloria saeculis
Incorrupta futuris
Regum; quos populis favor
Commendat, et clementia.


page 494, image: s506

Benignitatis sceptra secundius
Protrahunt aevum, cupidumque lenta
Subeant olympum sidera.
Durare par est sceptra, quae bene imperant.
Mores urbium alit
Regis grata benignitas;
Et pacis studium publica civium
Servat munera in otio.
Regis honestas
Est populis fraenum [Reg: frenum] , pulchrumque infundit amorem.
Sit ergo longum Regis imperium probi.
STASIMUS.
Talis Caesareo caput
Sole succinctus, LEOPOLDE, fulges,
Proculque submoto furore
Impurique Cupidinis
Ardoribus, aureum
Diem serenis vultibus recludis.
Hinc lenta sceptris saecula defluent;
Tardumque meritis sidus accedes polis.
Ut malus Imperium
Rex longum habere non potest:
Sic claudi imperium temporis orbita
Non patitur breviore virtus.


page 495, image: s507

CARMEN SAECULARE Ad Collegium Viennense Societatis IESU. ODE XXXII.

Cum Societas IESU a suo in urbem Viennensem adventu annum centesimum ageret.

IMperatorum labor, eruditae
Palladis castrum, celebris bonarum
Artium nutrix, sapientiaeque
Prodiga Mater,
O domus! PRIMUS cui FERDINANDUS
Incolas legit; cui FERDINANDUS
ALTER aeternum decus arrogavit,
TERTIUS auxit;
Saeculum explesti [Reg: explevisti] . Senior videri
Si potes, debes melior videri.
Vera nam semper fugiente crescit
Tempore virtus.
Purus ut Titan medias in umbras
Visa prodire es: temulenta namque
Haeresis Falso, decupla tegebat
Nocte Viennam.
Hic tibi primi steterunt labores,
Haereses stricto laniare telo,
Frangere errores, decus arrogare
Numinis aris.
Vidimus, quantas animosus ille
Pectoris flammas glomerabat ignis,


page 496, image: s508

Certus umbrosam irradiare sacra
Luce Viennam.
Vidimus, quanta furibunda traxit
Castra Lutherus rabie: nec inde
Vis tibi fracta est animi, nec altae
Gloria mentis.
Praeliis crevit bene destinatis
Fervor; ardorem dedit ipsa pugna.
Qui stetit contra, nova suasit arma,
Hostis, et iras.
Concidit fausto labefacta bello
Haeresis: circum iacuere longo
Ordine errores, vitiosa foedi
Semina partus.
Quodque bellantum [Reg: bellantium] stetit acre saevo
Agmen in campo, posuit tumorem;
Deque porrecta cecidere dura
Cornua fronte.
Sparsa dehinc virtus, niveaeque candor
Mentis interpres, studiosa legum
Cura, formosus pudor, et modesti
Gratia vultus:
Veritas nuda genuina fronte,
Nescius fuci color Aequitatis,
Aurei mores, veterumque plana
Orbita Patrum.
Integer vitae tenor, otiumque
Nil procellosi metuens tumultus,
Civium concors studium, quietae
Pacis amores.
Hinc fugam verso rapuere tergo
Ira, mordaci rabiosa dente,


page 497, image: s509

Saeva libertas, iuvenum feroce
Vecta calore:
Invidus livor, nimium secundis
Anxius rebus, furor entheatus
Pectorum, et recti timor, et dolosa
Fronte Cupido:
Tantali numquam satiatus auri
Aestus affluxu, patriique gurges
Luxus argenti, nimiumque avarus
Numinis ardor.
Quidquid et diro vitiosa partu
Stagna Cocyti genuere, matre
Quidquid effudit phlegeton Megaera
Noctis ab umbris.
Ista nativo speciosa cultu
Svada suggessit populo, et triumphos
Haeresi fracta tulit eloquentis
Gratia linguae.
At per exemplum gravius locuta
Corda strinxisti, validisque factis
Verba supplesti [Reg: supplevisti] , et docuisti agendo
Regulam agendi.
Civium assensum rapuere verba:
Facta consensus pariter videntis
Urbis excepit. Gravius per acta
Svada perorat.
Tertius doctae studium Minervae
Est labor. Quanta iacuere nocte
Conditae Musae prius, et sepultus
phoebus in umbris!
Carminum Praeses resupina Clio
Egit ignavas sine luce noctes


page 498, image: s510

Barbito abiecto, cytharaeque fractis
Languida nervis.
Hippocrenaei nihil hic susurri
Virgines inter resonabat undas;
Pegasi fontes taciturna limo
Sponda premebat.
Svada, formosum lacerata vultum,
Flebat ornatum periisse frontis,
Flumen exhaustum, viduosque florum
Munere campos.
Quin Cleanthaeis inimica pubes
Noctibus: doctae calidam Stagyrae
Porticum exosa, indomiti colebat
iurgia Bacchi,
Socrates exul [Reg: exsul] gemuit severa
Sede, nec docta crepuere tusse
Exedrae, nec se Stoa literatis
Miscuit armis.
Te Duce Ascraeae rediere lauri,
Rursus et pura fluit amnis unda,
Ungulae proles; liquidoque manat
Castalis auro.
Rursus augusto tonat ore Svada;
Blanda vel Siren, simulare ludos
Docta, mollitis hominum gubernat
Corda lupatis.
Rursus amisso sedet in theatro
Rex Stagyraeus, studiosa circum
Quem cohors audit, numeroque vastam
Implet arenam.
Angelus Doctor, duce te, profundas
Excutit noctes, iterumque vero


page 499, image: s511

Excolit mentes, acuitque pulchra in
iurgia pubem.
O Domus! centum numerosa laudum
Dux, et inventrix opulenta veri,
Norma virtutum, scelerumque vindex,
Terror Averni:
Laudis obtentae memor usque cresce:
Calcar ad laudes tua sit tibi laus.
Prima laus laudi solet insequenti
Addere calcar.

FINIS.